Εργαλείο Αυτοαξιολόγησης

Transcript

1 Εργαλείο Αυτοαξιολόγησης Οδηγίες [1]

2 Περιεχόμενα [2]

3 1.0 Αιτιολογία Η διαδικασία αυτοαξιολόγησης περιλαμβάνει παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), γονείς παιδιών με ΕΕΑ, διευθυντές, εκπαιδευτικούς και ειδικευμένο προσωπικό για να συνεργαστούν και να αναλάβουν κοινές δράσεις βάσει της διαδικασίας της αυτοαξιολόγησης. Η διαδικασία επιτρέπει μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και δημιουργεί συνεργατικές συμπεριφορές. Διευκρινίζει δυσκολίες που απαντώνται κατά τη διάρκεια περιόδων μετάβασης και καταδεικνύει πεδία για αυτόνομη μάθηση και εκπαίδευση ενώ βελτιώνει την ποιότητα του εκπαιδευτικού αντικειμένου. 1.1 Ομάδα Κατάρτισης Αυτοαξιολόγησης Οι οδηγίες αναπτύσσονται για την ομάδα αξιολόγησης η οποία θα μπορούσε να απαρτίζεται από τους ακόλουθους επαγγελματίες: Διευθυντής Εκπαιδευτικοί Βοηθοί ατόμων ΕΕΑ Εκπαιδευτικοί πόρων Γονείς Μαθητές Άλλοι επαγγελματίες όπως απαιτείται, για παράδειγμα εκπαιδευτικός ψυχολόγος Μπορεί να χρειαστεί η ύπαρξη υποομάδων που παρέχουν δεδομένα/ανατροφοδότηση στη συνολική ομάδα αξιολόγησης. Για παράδειγμα υποομάδες που εργάζονται πάνω σε ορισμένα πεδία, π.χ. διοίκηση ή σχολικό πρόγραμμα. 1.2 Συντονιστής Αυτοαξιολόγησης Ένα μέλος του προσωπικού του σχολείου πρέπει να οριστεί ως συντονιστής αυτοαξιολόγησης και να αναλάβει την ευθύνη όλης της διαδικασίας καθ όλη τη διετή περίοδο. Ο συντονιστής είναι το κύριο σημείο επαφής για όλα τα μέλη της ομάδας αξιολόγησης. [3]

4 1.3 Στόχος της διαδικασίας αυτοαξιολόγησης Κύριος στόχος είναι η βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα/περιβάλλον κατά τη διάρκεια της μετάβασης. Αντικειμενικοί σκοποί: Η ανάδειξη της σχολικής μονάδας ως πρωταρχικού δράστη στο σχεδιασμό και αξιολόγηση του εκπαιδευτικού της έργου Η παροχή εμπειρίας σε επαγγελματίες και εκπαιδευτικούς στο πεδίο της αξιολόγησης και του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού Η ανάπτυξη της πρακτικής δημιουργίας πρωτοβουλιών για την έναρξη δραστηριοτήτων και επίλυσης προβλημάτων κατά την μεταβατική περίοδο Συνεχής ανατροφοδότηση για το σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πολιτικής και τον καθορισμό της εκπαίδευσης και άλλων παρεμβάσεων 1.4 Ερωτήσεις που απαντώνται Πεδία που καλύπτονται Ποια είναι η ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου κατά την μεταβατική περίοδο στο σχολείο μας σήμερα; Που θέλουμε να φτάσουμε; Τι πρέπει να κάνουμε και με ποιόν τρόπο να το κάνουμε ώστε να πετύχουμε αυτό που θέλουμε; Τι πρόοδο έχουμε κάνει; Πόσο και με τι τρόπο έχουμε επηρεαστεί θετικά ως άτομα και ως σύνολο από την όλη διαδικασία; Σε ποιους τομείς έχει βελτιωθεί η ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου στην ειδική εκπαίδευση; 1.5 Πλεονεκτήματα της διαδικασίας αυτοαξιολόγησης Συστηματική αρχική μελέτη, έρευνα και αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου της σχολικής μονάδας κατά την μετάβαση με χρήση προσέγγισης στο σύνολο του σχολείου [4]

5 Δημιουργία κοινών στόχων και προτεραιοτήτων για δράση αναφορικά με μαθητές με ειδικές μαθησιακές ανάγκες Σχεδιασμός και εφαρμογή κοινά αποδεκτών δράσεων Παρακολούθηση και αξιολόγηση του τρέχοντος εκπαιδευτικού έργου με κάθε μαθητή ατομικά Ανατροφοδότηση από τα αποτελέσματα και εκ νέου προσδιορισμός στόχων 1.6 Διαδικασία αυτοαξιολόγησης Πέντε Στάδια [5]

6 1.7 Εργαλείο Αυτοαξιολόγησης Περιεχόμενα Το εργαλείο αυτοαξιολόγησης αποτελείται από [6]

7 1.8 Δομή της αυτοαξιολόγησης Η δομή είναι οργανωμένη σε 4 επίπεδα: Πεδία, Τομείς, Δείκτες και Κριτήρια Δείτε Γ.Α. 1.1: Γ.Α. αναφορά για δείκτες. Μέσω της πλήρους επεξεργασίας εξετάζονται τα κριτήρια. Υπάρχουν 5 θεματικά πεδία I. Πόροι Πεδίο 1 Τομείς Α) Λογιστικά Β) Οικονομικά II. Διοίκηση Πεδίο 2 Γ) Ανθρώπινο Δυναμικό Τομείς Α) Διοίκηση Β) Εκμετάλλευση πόρων III. Κλίμα και σχέσεις Πεδίο 3 IV. Παιδαγωγία Πεδίο 4 Τομείς Α) Σχολικό πρόγραμμα Β) Διασφάλιση ποιότητας Γ) Οργάνωση της σχολικής τάξης Δ) Εκπαιδευτικές και δραστηριότητες υποστήριξης Ε) Επιμόρφωση εκπαιδευτικών V. Αποτελέσματα Πεδίο 5 Τομείς Α) Συμμετοχή μαθητών Β) Κατορθώματα μαθητών Γ) Προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών [7]

8 1.9 Κριτήρια Τα κριτήρια ταξινομούνται ως Ποσοτικά και Ποιοτικά. Μέθοδοι καταγραφής χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση των Ποσοτικών κριτηρίων. Ερωτηματολόγια και άλλες τεχνικές αποζήτησης πληροφοριών χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση Ποιοτικών κριτηρίων. Για παράδειγμα, στο Πεδίο II. Διοίκηση Τομέας Διοίκησης Ενδεικτικά ποσοτικά κριτήρια για το δείκτη ΙΙ α. Σχολικό Πρόγραμμα Διοίκηση θα μπορούσαν να είναι: o Συναντήσεις εκπαιδευτικών για τη μετάβαση, σχολική χρονιά (αριθμός) o Συμμετοχή καθηγητών σε δραστηριότητες αξιολόγησης για τη μετάβαση (%) Σχετικά ποιοτικά κριτήρια θα μπορούσαν να είναι: o Το σχολικό πρόγραμμα λαμβάνει υπόψη της ανάγκες μαθητών με ΕΕΑ o Σχεδιασμός δραστηριοτήτων για μαθητές με ΕΕΑ σε μετάβαση πραγματοποιείται από την αρχή της σχολικής χρονιάς [8]

9 2.0 Βήμα 1 γενική αξιολόγηση των πρακτικών του σχολείου για τη μεταβατική περίοδο (πρώτο εξάμηνο) Η Γενική αξιολόγηση (Γ.Α.) δίνει στη σχολική κοινότητα τη δυνατότητα να κάνει μια γενική επισκόπηση της κατάστασης σχετικά με τη μεταβατική περίοδο. Κατά τη διαδικασία αυτή τονίζονται τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες του σχολείου ανά δείκτη (3 ο επίπεδο). Συστηματική καταγραφή των κύριων σημείων και χρήση του Γ.Α. ημερολογίου Δομημένη συζήτηση σχετικά με κάθε ξεχωριστό κριτήριο Καταγραφή συνεπών θέσεων για κάθε κριτήριο Τα αποτελέσματα της συζήτησης βαθμολογούνται σε κλίμακα 1-10 για κάθε δείκτη Κλίμακα- 10 = Άριστα, 8-9 = Πολύ καλά, 6-7 = Απαιτεί Βελτίωση, 4-5 = Όχι Καλά, 1-3 = Προβληματικό Αποτέλεσμα: Γ.Α. αναφορά (τέλος 1 ου εξαμήνου) Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι άπαξ και γίνει η γενική αξιολόγηση, η ομάδα αξιολόγησης αποφασίζει ποια πεδία απαιτούν περαιτέρω επεξεργασία. Τα εργαλεία αυτοαξιολόγησης είναι μια λίστα εργαλείων που μπορεί να χρησιμοποιήσει η ομάδα. Η ομάδα αποφασίζει ποια εργαλεία είναι σχετικά προς χρήση. [9]

10 2.1 Βήμα 2 Πλήρης Επεξεργασία των συγκεκριμένων θεματικών πεδίων (δεύτερο εξάμηνο) Αυτή η διαδικασία αφορά στη συστηματική αξιολόγηση ορισμένων τομέων και επιλεκτικών δεικτών (3 ο επίπεδο) και κριτηρίων (4 ο επίπεδο) για εμβάθυνση γνώσης. Η επιλογή τομέων βασίζεται στη γενική αξιολόγηση ή πηγάζει από περιφερειακές ή εθνικές προτεραιότητες. Η ομάδα επιλέγει τους τομείς και συγκεκριμένα κριτήρια για επεξεργασία. Αποφασίζει ποιες είναι οι καταλληλότερες πηγές για πρόσκτηση πληροφοριών (για παράδειγμα γονείς και/ή μαθητές κλπ.) βάσει των αποτελεσμάτων της αναφοράς Γ.Α. Η ομάδα ορίζει τεχνικές για επιλογή πληροφοριών (ομαδικές συζητήσεις, ερωτηματολόγια, παρατήρηση, συνεντεύξεις, παρατήρηση μαθητών κατά τη διάρκεια εργασιών κλπ.) Η ομάδα μελετά τα δεδομένα και συνθέτει τις γνώμες και αξιολογεί τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή δεδομένων. Σε περίπτωση διχογνωμίας η ομάδα επιχειρεί να καταλήξει σε συμβιβασμό, σε αντίθετη περίπτωση καταγράφονται και οι δύο απόψεις. Ολοκληρώνει τη διαδικασία συγκρίνοντας αποτελέσματα με τον πρωταρχικό στόχο του συγκεκριμένου κριτηρίου. Εντοπίζει δυνατά και αδύνατα σημεία του σχολείου σχετικά με τη μετάβαση. Η ομάδα αξιολόγησης αποφασίζει ένα σχέδιο δράσης βάσει της Γ.Α. αναφοράς και τα αποτελέσματα του βήματος πλήρους επεξεργασίας (σημειώστε ότι ένα ή περισσότερα εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά το βήμα πλήρους επεξεργασίας δείτε το Εργαλείο Αυτοαξιολόγησης). [10]

11 2.2 Βήμα 3 ο - Σχέδιο δράσης για βελτίωση (τέλος 1 ης σχολικής χρονιάς) Το σχέδιο δράσης καθορίζει: Οραματιζόμενους και πραγματικούς αντικειμενικούς σκοπούς Συγκεκριμένα κριτήρια επιτυχίας για την αξιολόγηση των τελικών αποτελεσμάτων Τη στρατηγική εφαρμογής (μέθοδοι, συμμετέχοντες κλπ.) Λεπτομερές χρονοδιάγραμμα για κάθε αντικειμενικό σκοπό Απαιτούμενους πόρους για επιτυχή εφαρμογή, οι οποίοι ανάλογα με τη δράση περιλαμβάνουν: o o o Ανθρώπινο Δυναμικό (εκπαιδευτικοί, επαγγελματίες, μαθητές, γονείς, ερευνητές, σύμβουλοι, τοπικές αρχές κλπ.) Χρόνο (ώρες συναντήσεων, σεμινάρια, επιμόρφωση) Λογιστικά (εξοπλισμός, σχολικές αίθουσες, υλικά κλπ.) o Οργανωτική δομή (ευθύνες, μηχανισμοί συνεργασίας, συντονισμός) Παρακολούθηση και αξιολόγηση του σχεδίου δράσης Το άτομο υπεύθυνο για το σχέδιο δράσης [11]

12 2.3 Βήμα 4 ο Σχέδιο Δράσης Εφαρμογή (κατά τη διάρκεια του 2 ου έτους) Η ομάδα εφαρμογής του σχεδίου δράσης Καταγράφει λεπτομερώς την εργασία και τις δραστηριότητες Δίνει έμφαση σε δυσκολίες (όπως ο αριθμός συμμετεχόντων, τα λογιστικά, τα οικονομικά, η εξειδικευμένη γνώση, η υποστήριξη από ειδικούς κλπ.) Αιτιολογεί πιθανές αλλαγές, προσαρμογές ή τροποποιήσεις ως προς το αρχικό σχέδιο Τονίζει τις θετικές και αρνητικές συνέπειες των αλλαγών αυτών Παρακολουθεί την διαδικασία Καταγράφει τις κύριες δραστηριότητες που χρησιμοποιούν ως πόρους o o o o Ημερολόγιο Χρησιμοποιούμενες μεθόδους Κριτήρια επιτυχίας Ενδιάμεση αναφορά Ολοκληρώνει και αξιολογεί το σχέδιο δράσης [12]

13 2.4 Βήμα 5 ο Τελική Αναφορά (τέλος 2 ου σχολικού έτους) Η τελική αναφορά συντάσσεται από την ομάδα αξιολόγησης. Ο συντονιστής αυτοαξιολόγησης είναι υπεύθυνος για τη συγγραφή της τελικής αναφοράς. Η ομάδα συγκεντρώνει τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν και είναι διαθέσιμα (αρχεία, ενδιάμεσες αναφορές κλπ.) και συζητείται ένα προσχέδιο αναφοράς από την ομάδα αξιολόγησης. Αυτό το προσχέδιο αναφοράς καταδεικνύει ξεκάθαρα και συνενώνει τη διαδικασία και τα αποτελέσματα της. Περιλαμβάνει: 1. Σύνοψη αποτελεσμάτων Γενική επισκόπηση του σχολείου Σύντομη παρουσίαση της πλήρους επεξεργασίας (με έμφαση στα δυνατά και αδύνατα σημεία) Αιτιολόγηση των επιλεγμένων προτεραιοτήτων της δράσης (τομείς κριτήρια) Σύντομη παράθεση των αποτελεσμάτων του(ων) σχεδίου(ων) δράσης 2. Λεπτομερής παρουσίαση των διαδικασιών και αποτελεσμάτων Γενική αξιολόγηση του σχολείου για τη μετάβαση Πλήρης επεξεργασία (ενδεικτική αναφορά II) Επιλογή του σχεδίου δράσης για βελτιώσεις Διαδικασία κατάρτισης Σ.Δ. Εφαρμογή, παρακολούθηση και αξιολόγηση του Σ.Δ. Η τελική αναφορά προσφέρει μια καταγεγραμμένη εικόνα του σχολείου σχετικά με την περίοδο μετάβασης. Η έκταση είναι 10 με 15 σελίδες. Χρησιμοποιεί υπότιτλους, έντονα και υπογεγραμμένα γράμματα, όπου χρειάζεται, για να τονίσει κύρια σημεία. Εντοπίζει εύκολα τα εκπαιδευτικά κεκτημένα του σχολείου καθώς και αυτά που χρήζουν βελτίωσης. Περιλαμβάνει καταγεγραμμένες αξιολογήσεις βάσει διαφορετικών πηγών. Παρέχει λεπτομερή αναφορά των εμπειριών και της γνώσης που αποκτά η ομάδα αξιολόγησης. Υπογραμμίζει συγκεκριμένες περιοχές που απαιτούν περαιτέρω ανάπτυξη προκειμένου να διευκολύνουν παιδιά με ΕΕΑ κατά τη διάρκεια της μετάβασης. [13]

14 Παράρτημα 1 Βιβλιογραφία Clarke, A. & Dawson, R. (1999) Evaluation Research: An Introduction to Principles Methods and Practice, London-Thousand Oaks-New Delhi: SAGE Kristen McIntire Special Education and Rehabilitation: How best to accomplish transition for students with disabilities, University of Pittsburgh Miller, Lombard & Corbey (2007) Transition Assessment: Planning Transition and IEP Development for Youth with Mild to Moderate Disabilities, Pearson Murphy, J. (1992) Effective schools: Legacy and future directions, London: Cassel Phil Smith, Ed. (2010) Transition Failure: The Cultural Bias of Self-Determination and the Journey to Adulthood for People with Disabilities, Eastern Michigan University ΚΕΕ (2010), Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση- Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα, Αθήνα: ΚΕΕ Ριζικιανός, Γ. (2005) Αξιολόγηση Θεωρητική Προσέγγιση και Πρακτική Εφαρμογή στην Ειδική Αγωγή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) About.com, School Psychologist, [14]

15 Παράρτημα 2 Ορολογία/Ορισμοί Πεδίο- ορισμένη θεματική περιοχή που εξετάζεται κατά τη διαδικασία αυτοαξιολόγησης, π.χ. πόροι, διοίκηση, παιδαγωγία, κλίμα και σχέσεις, αποτελέσματα. Τομέας- ορισμένο κριτήριο εντός των πεδίων της αυτοαξιολόγησης π.χ. Πεδίο 1 πόροι, Τομέας λογιστικά. Δείκτης- ορισμένος δείκτης που υποδεικνύεται για εξέταση εντός της διαδικασίας αυτοαξιολόγησης, π.χ. Πεδίο 1 Πόροι, Τομέας Λογιστικά, Δείκτης σχολικοί χώροι. Συντονιστής Αυτοαξιολόγησης- βασικό σημείο επαφής για την ομάδα αξιολόγησης, συμπληρώνει τα απαραίτητα εργαλεία αυτοαξιολόγησης, υπεύθυνος για την σύνταξη της τελικής αναφοράς. Αξιολόγηση προηγούμενης γνώσης- εξέταση/διαγώνισμα, καταλληλότητα στο επίπεδο του μαθητή, συσχέτιση με προηγούμενα μαθήματα, αριθμός μαθητών υπό αξιολόγηση Προσανατολισμός- σύνδεση με προηγούμενη γνώση, εμπειρία των μαθητών, πρόκληση ενδιαφέροντος Καταλληλότητα εργαλείων εποπτείας- σχετικότητα με τους αντικειμενικούς σκοπούς, σωστός χρονισμός, υποβοήθηση διδακτικής διαδικασίας Κλίμα σχολικής τάξης- διάλογος, συνεργασία, αποδοχή μαθητών με ΕΕΑ, συγκέντρωση μαθητών [15]