ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ. Ενδεικτικές απαντήσεις. Θουκυδίδου, Ἱστορίαι (Βιβλίο 3, Κεφάλαιο 81) ΚΕΙΜΕΝΟ

Transcript

1 Α' ΛΥΚΕΙΟΥ 09/05/2021 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ενδεικτικές απαντήσεις Θουκυδίδου, Ἱστορίαι (Βιβλίο 3, Κεφάλαιο 81) ΚΕΙΜΕΝΟ Οἱ μὲν οὖν Πελοποννήσιοι τῆς νυκτὸς εὐθὺς κατὰ τάχος ἐκομίζοντο ἐπ οἴκου παρὰ τὴν γῆν καὶ ὑπερενεγκόντες τὸν Λευκαδίων ἰσθμὸν τὰς ναῦς, ὅπως μὴ περιπλέοντες ὀφθῶσιν, ἀποκομίζονται. Κερκυραῖοι δὲ αἰσθόμενοι τάς τε Ἀττικὰς ναῦς προσπλεούσας τάς τε τῶν πολεμίων οἰχομένας, λαβόντες τούς τε Μεσσηνίους ἐς τὴν πόλιν ἤγαγον πρότερον ἔξω ὄντας, καὶ τὰς ναῦς περιπλεῦσαι κελεύσαντες ἃς ἐπλήρωσαν ἐς τὸν Ὑλλαϊκὸν λιμένα, ἐν ὅσῳ περιεκομίζοντο, τῶν ἐχθρῶν εἴ τινα λάβοιεν, ἀπέκτεινον καὶ ἐκ τῶν νεῶν ὅσους ἔπεισαν ἐσβῆναι ἐκβιβάζοντες ἀπεχρῶντο, ἐς τὸ Ηραιόν τε ἐλθόντες τῶν ἱκετῶν ὡς πεντήκοντα ἄνδρας δίκην ὑποσχεῖν ἔπεισαν καὶ κατέγνωσαν πάντων θάνατον. Οἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν, ὅσοι οὐκ ἐπείσθησαν, ὡς ἑώρων τὰ γιγνόμενα, διέφθειρον αὐτοῦ ἐν τῷ ἱερῷ ἀλλήλους, καὶ ἐκ τῶν δένδρων τινὲς ἀπήγχοντο, οἱ δ ὡς ἕκαστοι ἐδύναντο ἀνηλοῦντο. Ἡμέρας τε ἑπτά, ἃς ἀφικόμενος ὁ Εὐρυμέδων ταῖς ἑξήκοντα ναυσὶ παρέμεινε, Κερκυραῖοι σφῶν αὐτῶν τοὺς ἐχθροὺς δοκοῦντας εἶναι ἐφόνευον, τὴν μὲν αἰτίαν ἐπιφέροντες τοῖς τὸν δῆμον καταλύουσιν, ἀπέθανον δέ τινες καὶ ἰδίας ἔχθρας ἕνεκα, καὶ ἄλλοι χρημάτων σφίσιν ὀφειλομένων ὑπὸ τῶν λαβόντων πᾶσά τε ἰδέα κατέστη θανάτου, καὶ οἷον φιλεῖ ἐν τῷ τοιούτῳ γίγνεσθαι, οὐδὲν ὅτι οὐ ξυνέβη καὶ ἔτι περαιτέρω. καὶ γὰρ πατὴρ Σελίδα 1 από 10

2 παῖδα ἀπέκτεινε καὶ ἀπὸ τῶν ἱερῶν ἀπεσπῶντο καὶ πρὸς αὐτοῖς ἐκτείνοντο, οἱ δέ τινες καὶ περιοικοδομηθέντες ἐν τοῦ Διονύσου τῷ ἱερῷ ἀπέθανον. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Κερκυραῖοι δὲ αἰσθόμενοι τάς τε Ἀττικὰς ναῦς προσπλεούσας καὶ ἄλλοι χρημάτων σφίσιν ὀφειλομένων ὑπὸ τῶν λαβόντων». (Μονάδες: 30) Οι Κερκυραίοι από την άλλη, όταν αντιλήφθηκαν ότι τα αθηναϊκά πλοία πλησίαζαν και ότι εκείνα των εχθρών είχαν φύγει, αφού πήραν οδήγησαν μέσα στην πόλη τους Μεσσηνίους, που προηγουμένως ήταν έξω και, αφού διέταξαν τα πλοία τα οποία επάνδρωσαν να πλεύσουν γύρω γύρω προς το Υλλαϊκό λιμάνι, όση ώρα περιέπλεαν, εάν έπιαναν κάποιον από τους εχθρούς, τον σκότωναν και αφού αποβίβαζαν από τα πλοία όσους (ολιγαρχικούς) έπεισαν να επιβιβαστούν, τους θανάτωναν, και αφού ήρθαν στο Ηραίο, έπεισαν περίπου πενήντα άνδρες από τους ικέτες να δικαστούν και τους καταδίκασαν όλους σε θάνατο. Οι περισσότεροι όμως από τους ικέτες, όσοι δεν πείσθηκαν, καθώς έβλεπαν αυτά που γίνονταν, σκότωναν ο ένας τον άλλον εκεί μέσα στο ιερό, και μερικοί απαγχονίζονταν από τα δέντρα, ενώ άλλοι τερμάτιζαν τη ζωή τους με όποιον τρόπο μπορούσε ο καθένας. Και για επτά ημέρες, κατά τις οποίες παρέμεινε ο Ευρυμέδοντας αφού ήρθε με τα εξήντα πλοία του, οι Κερκυραίοι σκότωναν όσους από τους συμπολίτες τους θεωρούσαν ότι ήταν εχθροί, και, αν και (τους) κατηγορούσαν πως προσπαθούσαν να καταλύσουν τη δημοκρατία, μερικοί όμως σκοτώθηκαν και για προσωπικές έχθρες, και άλλοι (σκοτώθηκαν) από τους οφειλέτες τους που τους χρωστούσαν χρήματα. 2. Να παρουσιάσετε τις ενέργειες των δημοκρατικών Κερκυραίων μετά την αναχώρηση των Πελοποννησίων από την Κέρκυρα και να τους Σελίδα 2 από 10

3 χαρακτηρίσετε με βάση αυτές. (Μονάδες: 10) Μετά την αναχώρηση των πελοποννησιακών πλοίων από την Κέρκυρα και την άφιξη των αθηναϊκών, οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι, θεωρώντας πως ήρθε πλέον η κατάλληλη στιγμή για την οριστική τους κατίσχυση, με αναπτερωμένο ηθικό και χωρίς φόβο, εγκαταλείπουν τις συμφιλιωτικές διαθέσεις τους προς τους ολιγαρχικούς και οδηγούν τους 500 Μεσσηνίους (το πλήρωμα του Νικόστρατου) μέσα στην πόλη. Στόχο έχουν τον εκφοβισμό των ολιγαρχικών και την ενίσχυση των δημοκρατικών. Ωστόσο, ο Θουκυδίδης δεν μας δίνει κάποια πληροφορία σχετικά με την ενεργή ή μη συμμετοχή τους στα έκτροπα που θα ακολουθήσουν. Στη συνέχεια, δίνουν εντολή σ ένα τμήμα του στόλου στο οποίο υπάρχουν ολιγαρχικοί να μετασταθμεύσει στο Υλλαϊκό λιμάνι, που είναι υπό τον πλήρη έλεγχο της δημοκρατικής μερίδας. Σκοπός τους είναι η απομόνωση των ολιγαρχικών που βρίσκονται στα πλοία και η απομάκρυνσή τους από τους ομοϊδεάτες τους που βρίσκονται στο Ηραίο και την αγορά. Μόνο έτσι μπορεί να επιτευχθεί η διάσπαση του κοινού ολιγαρχικού μετώπου. Έπειτα, δολοφονούν αρχικά όποιον ολιγαρχικό βρίσκουν στο νησί κι έπειτα ακόμα και αυτούς που είχαν δεχτεί να επιβιβαστούν στα πλοία, ενώ καταδικάζουν σε θάνατο κάποιους από τους ικέτες του Ηραίου μετά από ψεύτικη υπόσχεση δίκης. Για επτά ημέρες δολοφονούν ολιγαρχικούς, με διάφορα κίνητρα, και χτίζουν κάποιους ζωντανούς στο ιερό του Διονύσου. Τους κατακλύζει εκδικητική μανία, καθώς προβαίνουν σε εν ψυχρώ δολοφονίες των αντιπάλων τους, στήνουν προκατασκευασμένες δίκες, καταδικάζουν σε θάνατο τους ικέτες που βρίσκονται στο Ηραίο και οδηγούν άλλους σε αυτοκτονία με διάφορους τρόπους. Οι ενέργειες των δημοκρατικών χαρακτηρίζονται από αναλγησία και πολιτικό αμοραλισμό. Δεν επιδεικνύουν οίκτο ούτε σε εκείνους που δέχτηκαν να συμφιλιωθούν και να αγωνιστούν στο πλευρό τους για τη σωτηρία της πατρίδας, Σελίδα 3 από 10

4 ενάντια στους ομόφρονές τους. Με δόλο επιχειρούν τη νομιμοποίηση του αφανισμού του αντιπάλου οργανώνοντας δίκη παρωδία με προαποφασισμένο καταδικαστικό αποτέλεσμα για όλους ανεξαιρέτως. Αναγκάζουν τους ολιγαρχικούς ικέτες του Ηραίου, οι οποίοι συνειδητοποιούν ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα σωτηρίας και βρίσκονται σε απόγνωση, να θέσουν οι ίδιοι τέρμα στη ζωή τους, ώστε να μην πέσουν στα χέρια των εχθρών τους. 3. Ποια ήταν τα κίνητρα των δολοφονιών που διαπράχθηκαν στην Κέρκυρα από τους δημοκρατικούς; (Μονάδες 10) Αρχικά, τα κίνητρα που προβάλλονται από τους δημοκρατικούς είναι πολιτικά, καθώς οι δολοφονίες διαπράττονται επειδή οι ολιγαρχικοί επιχείρησαν να καταλύσουν τη δημοκρατία. Ωστόσο, οι πολιτικοί λόγοι είναι το πρόσχημα με το οποίο επιχειρούν να νομιμοποιήσουν τις εγκληματικές τους ενέργειες. Τα πραγματικά κίνητρα είναι κοινωνικά και οικονομικά, στηρίζονται σε προσωπικούς λόγους και όχι πολιτικούς, και είναι το προσωπικό μίσος και τα χρέη των δημοκρατικών προς τους πλούσιους ολιγαρχικούς. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι πολλοί δολοφονήθηκαν από τους οφειλέτες τους που τους χρωστούσαν χρήματα. Ο Θουκυδίδης δεν μένει στην επίφαση, αλλά -με στόχο να προβάλλει το αναγκαίο- διαχωρίζει την προβαλλόμενη πρόφαση από τα πραγματικά αίτια και κίνητρα. Ωστόσο, δεν επεμβαίνει στο έργο του ορατά με προσωπικό ερμηνευτικό σχόλιο. Επεξεργάζεται με τέτοιον τρόπο την αφήγησή του ώστε οι ερμηνευτικές του θέσεις να προκύπτουν από τα ίδια τα γεγονότα που αφηγείται. 4. Το μεταφρασμένο απόσπασμα που ακολουθεί είναι από την «παθολογία του πολέμου» του Θουκυδίδη. Αφού το διαβάσετε, να παρουσιάσετε τις επιπτώσεις που έχει ο εμφύλιος πόλεμος στους ανθρώπους και στις πόλεις. Σελίδα 4 από 10

5 Στη συνέχεια, να παραθέσετε στοιχεία από το πρωτότυπο κείμενο, που επιβεβαιώνουν όσα αναφέρονται στο μεταφρασμένο. Σε καιρό ειρήνης και όταν ευημερή ο κόσμος και οι πολιτείες, οι άνθρωποι είναι ήρεμοι γιατί δεν τους πιέζουν ανάγκες φοβερές. Αλλ όταν έρθη ο πόλεμος που φέρνει στους ανθρώπους την καθημερινή στέρηση, γίνεται δάσκαλος της βίας κ ερεθίζει τα πνεύματα του πλήθους σύμφωνα με τις καταστάσεις που δημιουργεί. O εμφύλιος πόλεμος, λοιπόν, μεταδόθηκε από πολιτεία σε πολιτεία. Κι όσες πολιτείες έμειναν τελευταίες, έχοντας μάθει τι είχε γίνει αλλού, προσπαθούσαν να υπερβάλουν σ επινοητικότητα, σε ύπουλα μέσα και σε ανήκουστες εκδικήσεις. Για να δικαιολογούν τις πράξεις τους άλλαζαν ακόμα και την σημασία των λέξεων. Η παράλογη τόλμη θεωρήθηκε ανδρεία και αφοσίωση στο κόμμα, η προσωπική διστακτικότητα θεωρήθηκε δειλία που κρύβεται πίσω από εύλογες προφάσεις και η σωφροσύνη προσωπίδα της ανανδρείας. [ ] Με μια λέξη, όποιος πρόφταινε να κάνη κακό πριν από άλλον, ήταν άξιος επαίνου, καθώς κ εκείνος που παρακινούσε στο κακό όποιον δεν είχε σκεφτή να το κάνη. Αλλά και η συγγένεια θεωρήθηκε χαλαρότερος δεσμός από την κομματική αλληλεγγύη, γιατί οι ομοϊδεάτες ήσαν έτοιμοι να επιχειρήσουν οτιδήποτε, χωρίς δισταγμό Θουκυδίδου, Ἱστορίαι 3.82 (Μετάφραση: Άγγελος Βλάχος) (Μονάδες: 10) Ο εμφύλιος πόλεμος έχει ολέθριες επιπτώσεις στους ανθρώπους και στις πολιτείες, γιατί είναι ο «δάσκαλος της βίας». Σε περιόδους πολέμου υπερισχύουν τα άγρια ένστικτα και το ατομικιστικό πνεύμα, ενώ χάνεται η αλληλεγγύη των πολιτών και η ηρεμία που επικρατεί σε περιόδους ειρήνης. Οι άνθρωποι αποκτηνώνονται και εξαγριώνονται, προκειμένου να επιβιώσουν. Στους εμφυλίους πολέμους χρησιμοποιείται κάθε ύπουλο μέσο, ώστε να επικρατήσει η μία ή η άλλη παράταξη, Σελίδα 5 από 10

6 ενώ κυριαρχεί η εκδικητική μανία. Ακόμη, διαστρεβλώνεται η σημασία των λέξεων, και καταλύονται οι ηθικές αξίες. Ως ανώτερη αξία θεωρείται η ικανότητα να βλάπτει κανείς τον συνάνθρωπό του, ενώ ακόμα και ο θεσμός της οικογένειας αποδυναμώνεται. Εν γένει, οι άνθρωποι γίνονται αδίστακτοι και αχαλίνωτοι και διασπάται ο κοινωνικός ιστός των πόλεων, οι οποίες διχάζονται και παραδίδονται στη βία. Όσα αναφέρει ο Θουκυδίδης στην «παθολογία» του πολέμου επιβεβαιώνονται από το πρωτότυπο κείμενο. Βλέπουμε τους δημοκρατικούς να διαπράττουν αδίστακτα δολοφονίες ολιγαρχικών, καθώς διακατέχονται από εκδικητική μανία, ενώ ακόμη και πατέρες δολοφονούν τα παιδιά τους, αφού η κομματική αλληλεγγύη είναι ισχυρότερη από τους οικογενειακούς δεσμούς. Κυριαρχεί η βία και η δολιότητα, εφόσον διαπράττονται κάθε είδους φόνοι και στήνονται δίκες παρωδίες. Ακόμη και οι θρησκευτικές αξίες λησμονούνται, καθώς διαπράττονται δολοφονίες κοντά στα ιερά ή θάνατοι μέσα σε αυτά, όπου χτίζονται ζωντανοί κάποιοι ολιγαρχικοί και πεθαίνουν από την πείνα. Η φυσική τάξη πραγμάτων ανατρέπεται, ενώ είναι χαρακτηριστική η εξαχρείωση των ηθών και η ασέβεια απέναντι στον άγραφο νόμο που καθιστά τους ικέτες πρόσωπα ιερά και απαραβίαστα. Ακόμη και η πατρική αγάπη προς τα παιδιά δίνει τη θέση της σε πράξεις βάναυσες και ανομολόγητες. Καταλύεται κάθε έννοια ηθικής, δικαιοσύνης, γραπτού ή άγραφου νόμου, ανθρωπισμού και αξιοπρέπειας. Χαρακτηριστική είναι η κυριαρχία του θανάτου, με δώδεκα ρήματα ρηματικές εκφράσεις κλιμακώνουν με περισσή τέχνη την ιστορική αφήγηση (ἀπέκτεινον, ἀπεχρῶντo, κατέγνωσαν θάνατον, διέφθειρον, ἀπήγχοντο, ἀνηλοῦντο, ἐφόνευον, ἀπέθανον, πᾶσά ἰδέα κατέστη θανάτου, ἀπέκτεινε, ἐκτείνοντο, ἀπέθανον). Τα παραδείγματα δολοφονιών μεταβαίνουν προς τα σκληρότερα, με χειρότερη τη δολοφονία του γιου από τον πατέρα του. Τα ρήματα αυτά συμπληρώνονται από Σελίδα 6 από 10

7 διάφορους προσδιορισμούς (χρόνου, αιτίας, τρόπου κ.λπ.) ώστε η κάθε «θανατική» μορφή παρουσιάζεται σε όλες της τις διαστάσεις με σαφήνεια και ακρίβεια. Η παρουσίαση των αιτίων που καθιστούν τον άνθρωπο βάρβαρο μέσα σε αυτές τις συνθήκες, της αλλοίωσης της ανθρώπινης φύσης, της κατάλυσης κάθε ηθικής αξίας που επιφέρει ένας πόλεμος -και κυρίως ένας εμφύλιος πόλεμος- και ο προβληματισμός πάνω στη διαχρονικότητα των αντιλήψεων του ιστορικού οδηγεί στην αποδοχή της «ιστοριογραφικής εκτίμησης και υπόσχεσης» του Θουκυδίδη ότι αυτό το έργο του «αποτελεῖ κτῆμα ἐς ἀεί». 5. Να συνδέσετε καθεμία από τις φράσεις της στήλης Α με μία φράση της στήλης Β, ώστε να συμπληρώνεται ορθά το νόημά της: Α Β 1. Ο Θουκυδίδης γεννήθηκε από πλούσια 2. Μετά τη στρατιωτική αποτυχία στην Αμφίπολη ο Θουκυδίδης 3. Κατά τον Θουκυδίδη ο άνθρωπος δεν μπορεί να στηριχτεί μόνο 4. Κατά τον Θουκυδίδη, ο υπεύθυνός πολίτης δεν πρέπει να διακατέχεται από 5. Ο Θουκυδίδης μορφώθηκε με την αναθεωρητική ορμή και τη ρητορική α. δημοκρατική οικογένεια. β. αριστοκρατική οικογένεια. α. επέστρεψε στην Αθήνα. β. εξορίστηκε. α. στην τύχη. β. στη λογική. α. μετριοπάθεια και ανώτερο ήθος. β. πλεονεξία και φιλοτιμία. α. του Σωκράτη. β. των σοφιστών. Σελίδα 7 από 10

8 δεινότητα (Μονάδες: 10) 6. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: νυκτὸς: τη δοτική πληθυντικού αριθμού - ταῖς νυξί(ν) πόλιν: την κλητική ενικού αριθμού (ὦ) πόλι ἄνδρας: τη δοτική ενικού αριθμού - τῷ ἀνδρί πατήρ: τη γενική ενικού αριθμού. - τοῦ πατρός παῖδα: τη γενική πληθυντικού αριθμού - τῶν παίδων ὑπερενεγκόντες: το γ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής στον ίδιο χρόνο και την ίδια φωνή. - ὑπερενέγκῃ λαβόντες: το γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου στην ίδια φωνή. - εἰλήφασι(ν) ἤγαγον: το β ενικό πρόσωπο ευκτικής ενεστώτα στη μέση φωνή. - ἄγοιο φιλεῖ : το β πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής παρατατικού στη μέση φωνή. - ἐφιλεῖσθε ἀπέκτεινε: τον ίδιο τύπο στην οριστική μέλλοντα. - ἀποκτενεῖ (Μονάδες: 10) 7. α) Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω όρους και να γράψετε ποιον όρο προσδιορίζουν: προσπλεούσας : είναι κατηγορηματική μετοχή που αναφέρεται στο αντικείμενο της μετοχής αἰσθόμενοι, τάς ναῦς. ἐς τὴν πόλιν: είναι εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο ἤγαγον. ἐσβῆναι: είναι τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο ἔπεισαν. τῶν ἱκετῶν: είναι γενική διαιρετική στο οἱ πολλοί. Σελίδα 8 από 10

9 τὰ γιγνόμενα: είναι επιθετική μετοχή, αντικείμενο στο ἑώρων. τινὲς: είναι υποκείμενο στο ἀπήγχοντο. ἀφικόμενος: είναι χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος παρέμεινε, ὁ Εὐρυμέδων. (Μονάδες: 7) β) Οἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν, ὅσοι οὐκ ἐπείσθησαν, ὡς ἑώρων τὰ γιγνόμενα, διέφθειρον αὐτοῦ ἐν τῷ ἱερῷ ἀλλήλους, καὶ ἐκ τῶν δένδρων τινὲς ἀπήγχοντο, οἱ δ ὡς ἕκαστοι ἐδύναντο ἀνηλοῦντο: Να γράψετε τις δευτερεύουσες προτάσεις της περιόδου και να αναγνωρίσετε το είδος τους. (Μονάδες: 3) ὅσοι οὐκ ἐπείσθησαν: δευτερεύουσα αναφορική ὡς ἑώρων τὰ γιγνόμενα: δευτερεύουσα αιτιολογική ὡς ἕκαστοι ἐδύναντο: δευτερεύουσα αναφορική παραβολική 8. α) Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: προσαγωγή, παραλήπτης, υπέρβαση, αγχόνη, κατανάλωση. ἤγαγον, λάβοιεν, ἐσβῆναι, ἀπήγχοντο, ἀνηλοῦντο β) Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, απλή ή σύνθετη, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ἐκομίζοντο, ὑπερενεγκόντες, ὀφθῶσιν, ἀπέκτεινε, ἀφικόμενος. (Μονάδες: 10) μετακόμιση, διένεξη, οφθαλμός, εντομοκτόνο, άφιξη Σελίδα 9 από 10

10 Οδηγίες Διόρθωσης 1. Δίνονται 30 μονάδες για την πλήρη μετάφραση του αποσπάσματος. Γίνεται δεκτή και η μετάφραση με άλλα λόγια, αρκεί να είναι κατά λέξη μετάφραση, και όχι νοηματική απόδοση. 2. Δίνονται 10 μονάδες σε απάντηση που εμπεριέχει όλες τις ενέργειες και τους αντίστοιχους χαρακτηρισμούς, που περιλαμβάνονται στις ενδεικτικές απαντήσεις. 3. Δίνονται 3 μονάδες για κάθε κίνητρο και μία μονάδα για τη διάκριση του πραγματικού από τα φαινομενικά. 4. Δίνονται 5 μονάδες για ορθή απάντηση που αφορά στο μεταφρασμένο κείμενο και 5 για τα παραδείγματα από το πρωτότυπο και την ορθή συσχέτιση με το μεταφρασμένο. Σημείωση: στις ερωτήσεις 1-4 αφαιρούνται μονάδες για τυχόν γλωσσικά και εκφραστικά λάθη. Δεν είναι απαραίτητο οι απαντήσεις να είναι μεγάλες σε έκταση, αλλά να απαντούν με πληρότητα στα ζητούμενα μονάδες για κάθε σωστή απάντηση μονάδα για κάθε σωστή απάντηση. Για λάθη στον τονισμό αφαιρείται η μισή μονάδα. Για ορθογραφικά λάθη αφαιρείται ολόκληρη η μονάδα. 7. α) Για κάθε σωστή απάντηση δίνεται μία μονάδα. Αν δεν αναφέρεται ο προσδιοριζόμενος όρος αφαιρείται μισή μονάδα. β) Για κάθε πρόταση που εντοπίζει ο μαθητής δίνεται μισή μονάδα και μισή για την αναγνώριση του είδους της. Δεν χρειάζεται ο συντακτικός ρόλος. 8. Δίνεται μία μονάδα για κάθε σωστή λέξη. Σελίδα 10 από 10