Α.6. ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ

Transcript

1 Α.6. ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ Α.6.1. Γενικά Στο παρόν κεφάλαιο αναπτύσσεται η προκαταρκτική πρόταση και παρατίθενται τα βασικά στοιχεία των σεναρίων σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, έτσι όπως προκύπτουν από τις δεσμεύσεις της χώρας σε διεθνείς και ευρωπαϊκές συνθήκες. Βασικά ζητήματα για τα οποία πρέπει να γίνει αναφορά στα σενάρια είναι : Προγραμματικά μεγέθη σε επίπεδο Δήμου και οικιστικών υποδοχέων Οικιστικές επεκτάσεις α κατοικίας Οργανωμένες ζώνες παραγωγής και ζώνες παραγωγικών χρήσεων Ζώνες προστασίας ανάδειξης φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς Προτάσεις ειδικού θεσμικού πλαισίου Μεταφορές - Δίκτυα Προτάσεις ολοκληρωμένων αστικών παρεμβάσεων, κ.λ.π. Στην συνέχεια τα σενάρια αξιολογούνται, γίνεται μια γενική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και προκρίνεται το ένα από τα τρία σενάρια που παρατίθενται. Το αναπτυξιακό πρότυπο και ο χωρικός σχεδιασμός στηρίζονται στη βιώσιμη ανάπτυξη που ορίζεται ως η ανάπτυξη η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες. Βασικό αναπτυξιακό πρότυπο, όπως ορίζεται από το ΠΠΧΣΑΑ, είναι η αναβάθμιση του αστικού κέντρου των Τρικάλων, ως νομαρχιακού διοικητικού κέντρου, συγκοινωνιακού κόμβου, κέντρου παροχής υπηρεσιών, εμπορίου και υπηρεσιών προς την αγροτική παραγωγή (ζωική, δασική), καθώς και πόλου ανάπτυξης τουρισμού διεθνούς εμβέλειας (Μετέωρα Πίνδο) υπερτοπικού εμπορίου διαμετακόμιση, αστικού τουρισμού, πολιτισμού και αναψυχής. Με την ανάλυση της παρούσας μελέτης το πρότυπο αυτό επαληθεύθηκε και με τις προτάσεις της εμπλουτίζεται και ανάγεται σε χωρική διάσταση. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 554

2 Στο παρόν κεφάλαιο γίνεται αρχικά αναφορά σε κάθε ένα βασικό σημείο του αναπτυξιακού προτύπου που στηρίζεται στην αειφόρο ανάπτυξη και παράλληλα παρατίθεται η αντίστοιχη με αυτό πρόταση του χωρικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Με βάση το αναπτυξιακό πρότυπο απαιτείται: η αξιοποίηση της γεωγραφικής θέσης της πόλης των Τρικάλων σε σχέση με τον ίδιο το νομό του οποίου είναι πρωτεύουσα αλλά και το υπόλοιπο οικιστικό δίκτυο της δυτικής και κεντρικής Περιφέρειας, ήτοι την Καρδίτσα και τη Λάρισα. Η άρση των φραγμών από τις ορεινές περιοχές προς τα δυτικά και δευτερευόντως προς τα βόρεια με το νέο αναπτυξιακό άξονα Ε 65 πρέπει να αξιοποιηθεί, προκειμένου ο δήμος να ενταχθεί στον αναδυόμενο αναπτυξιακό άξονα με προοπτική ανάπτυξης στους τομείς του εμπορίου, της μεταποίησης, του τουρισμού και των υπηρεσιών, δίνοντας νέες αναπτυξιακές ευκαιρίες και αναλαμβάνοντας καλύτερη θέση στον ανταγωνισμό των πόλεων, καθώς γενικότερα η Περιφέρεια θα μετατραπεί σε διαπεριφερειακή δυτική πύλη προς τη Δυτική Ευρώπη. η μεθόδευση της οργάνωσης του άξονα Τρικάλων Καρδίτσας και οι διακλαδώσεις από αυτές τις δύο πόλεις προς τα ανατολικά στο πλαίσιο της παράλληλης οργάνωσης του δίπολου διαπεριφερειακής εμβέλειας Λάρισας Βόλου, που ήδη αρχίζει να λειτουργεί με τη διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων, και στην οποία πρέπει και δικαιούται να συμμετέχει και ο Δήμος των Τρικάλων ως όμορος Δήμος, στο πλαίσιο της πολιτικής διεκδίκησης μοναδιαίων χωροθετήσεων (εκπαίδευση, πρόνοια, υγεία, αθλητισμός, πολιτισμός κλπ), με εμβέλεια εξυπηρέτησης, όχι μόνον το νομό αλλά και την Περιφέρεια. Ο στόχος της οργάνωσης είναι η δημιουργία μιας αστικής ζώνης Τρικάλων Καρδίτσας με αναβαθμισμένη ποιότητα ζωής και αστικού περιβάλλοντος του κάθε πόλου, η οποία να αποτελεί μια ισχυρή αναπτυξιακή ζώνη με ακτινοβολία στο σύνολο του δυτικού τμήματος της περιφέρειας και με ιδιαίτερο χαρακτήρα τον παραγωγικό και πολιτιστικό. Στην σημαντική αυτή διεργασία ο Δήμος των Τρικάλων πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο με ειδικό επιχειρησιακό σχέδιο δράσεων και ενεργειών, ενώ όλες του οι πολιτικές πρέπει να διέπονται από την πρόκληση της ανάδειξης στο πεδίο του ανταγωνισμού των ευρωπαϊκών πόλεων που απαιτεί οικονομίες και υποδομές κλίμακας, προκειμένου με συνεργασιακές προοπτικές του διπόλου να αντιμετωπισθούν ευρωπαϊκές πόλεις μεγαλύτερου μεγέθους, καλύτερης οργάνωσης, σύγχρονων υποδομών, αλλά και παράδοσης σε ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 555

3 διεκδικήσεις έργων, μεγάλων αθλητικών και πολιτιστικών γεγονότων (international events), κλπ. Η ενίσχυση του ρόλου της πόλης των Τρικάλων ως έδρα του νομού Τρικάλων με περισσότερη συγκέντρωση και εξειδίκευση σε νομαρχιακού επιπέδου διοικητικές λειτουργίες, και κοινωνικές υποδομές, καθώς και ως κέντρο υπηρεσιών προς την αγροτική παραγωγή με έμφαση στη ζωική και δασική, και ταυτόχρονα προς την τουριστική του ανάπτυξη (Καλαμπάκα - Μετέωρα, η περιοχή της Πίνδου με κέντρο την Πύλη και την Αργιθέα), με παραγωγή καινοτομίας και με προώθηση πολιτικής «έρευνας και ανάπτυξης», σε συνδυασμό με την προώθηση της επιχειρηματικότητας με κατάλληλες συμπληρωματικές υποδομές στους προαναφερθέντες παραγωγικούς τομείς αιχμής. Η αξιοποίηση της κοινωνίας της πληροφορίας για την ανάπτυξη και βελτίωση των επιχειρήσεων, προώθηση νέων και βελτίωση υφισταμένων παραγωγικών επενδύσεων, ιδιαίτερα στους παραγωγικούς τομείς που αναδεικνύονται από την ενδογενή ανάπτυξη του τόπου. Η θεσμική προστασία όλων των φυσικών πόρων του Δήμου και ιδιαίτερα της γεωργικής γης και των υδάτων και η υλοποίηση έργων περιβαλλοντικής εξυγίανσης, καθώς και προσαρμογή στους κανόνες του ανταγωνισμού, προώθηση επώνυμων / τοπικών αγροτικών προϊόντων ποιότητας και υποστήριξη της παραγωγής βιολογικών προϊόντων. Επομένως σε χωρικό επίπεδο απαιτείται : Διεκδίκηση μοναδιαίων χωροθετήσεων οι οποίες θα έλκουν επενδύσεις, συγκέντρωση υπηρεσιών διοίκησης, αλλά και παροχής υπηρεσιών και τουριστικών υποδομών για την στήριξη του αστικού τουρισμού και χωροθέτησή τους σε κατάλληλους χωρικούς υποδοχείς σημαντικών παραγωγικών και ερευνητικών υποδομών περιφερειακής και εθνικής εμβέλειας που θα υποστηρίζουν τον αναπτυξιακό ρόλο του Δήμου. Επειδή δε ο Δήμος αποτελείται από μια σχετικά μικρή αγροτική ενδοχώρα, ένα σύμπλεγμα μικρών δορυφορικών οικισμών στην ενδοχώρα αυτή, και ταυτόχρονα την πόλη των Τρικάλων η οποία είναι η έδρα του νομού, οι χωροθετήσεις πρέπει να είναι βασισμένες στη συνεργασία αστικών κέντρων, ημιαστικών κέντρων και λοιπών οικισμών, στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης πόλης και υπαίθρου. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 556

4 Θεσμική προστασία και αειφόρος διαχείριση των πλουτοπαραγωγικών πόρων και πρωτίστως της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας σε συνδυασμό με επιλογές τμημάτων της γεωργικής γης, τα οποία θα κριθεί απαραίτητο να αλλάξουν χρήση και να υποδεχθούν τις υποδομές, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που καθορίζουν την ποιότητα της περιοχής. Ομοίως προστασία των δασών, των υγροτόπων και των άλλων στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος, του τοπίου και των ειδικών περιοχών φυσικού κάλλους ( αισθητικά δάση). Υπαγωγή του αστικού κέντρου των Τρικάλων σε περιοχή επέκτασης της βιομηχανίας Χονδρεμπορίου από κοινού με το αστικό κέντρο της Καρδίτσας, όπου στον συγκεκριμένο οδικό άξονα παρατηρείται συγκέντρωση, η οποία πρέπει να οριοθετηθεί και να πολεοδομηθεί. Προώθηση οργανωμένων υποδοχέων της βιομηχανίας Χονδρεμπορίου και σε άλλες περιοχές όπου παρατηρούνται ανάλογες συγκεντρώσεις (οδός Πύλης και Λαρίσης), σχεδιασμός χρήσεων γης και πολεοδόμηση, απαγόρευση της διάσπαρτης χωροθέτησης νέων βιομηχανικών μονάδων και γενικότερα επιχειρήσεων εμπορίου κλπ. Αναβάθμιση με κατάλληλες πολεοδομικές ρυθμίσεις και αναπλάσεις του εξωαστικού και του περιαστικού χώρου με επιχειρηματικά Πάρκα ΒΙΠΕ, Ζώνη χονδρεμπορίου - ώστε να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα αυθαίρετης δόμησης και οι τάσεις εκτός σχεδίου δόμησης. Πολεοδόμηση των Βιομηχανικών ζωνών και πρόβλεψη εκτενούς πρασίνου στα μέτωπά τους, ώστε να αναβαθμισθούν οι γραμμικές είσοδοι της πόλης των Τρικάλων από τον εξωαστικό χώρο, από τα όρια του Δήμου, ώστε από κοινού αστικός και εξωαστικός χώρος να συνιστούν μια αναβαθμισμένη χωρική οντότητα. Η χωρική και οικονομική συνοχή της ενδοχώρας του Δήμου των Τρικάλων με την πόλη των Τρικάλων, ως έδρα του Δήμου αλλά και του Νομού, με ανάπτυξη ενός χωρικού και κοινωνικο-οικονομικού ιμάντα σύνδεσης. Επανεξέταση με διορθωτικές παρεμβάσεις στο ισχύον θεσμικό καθεστώς που προτάσσει περιβαλλοντικούς όρους προστασίας και στους ισχύοντες περιορισμούς, όπως η ΖΟΕ κλπ, σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που δίδονται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και τις επιταγές της αστικής αειφορίας για την συνεκτική πόλη, ώστε, στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης, να εκπληρώνονται ταυτόχρονα και οι σύγχρονες αναπτυξιακές προοπτικές. Ο παράγοντας αυτός είναι ιδιαίτερα κρίσιμος για το Δήμο, διότι καταγράφεται στενότητα οικιστικής γης τόσο στο αστικό κέντρο των Τρικάλων, όσο και στον εξωαστικό ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 557

5 χώρο που το περιβάλλει και ο οποίος είναι χαρακτηρισμένος ως γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας. Βελτίωση της προσπελασιμότητας και των υπηρεσιών οικονομικού ενδιαφέροντος με ανάπτυξη και βελτίωση δικτύων μεταφορών, τηλεπικοινωνιών, ενέργειας, ύδρευσης, ενίσχυση των υποδομών, ώστε να αναπτυχθούν οι υπηρεσίες των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών ΤΠΕ, βελτίωση των κοινωνικών υποδομών. Μετεξέλιξη των Τρικάλων σε συγκοινωνιακό κόμβο του εθνικού συστήματος μεταφορών με προοπτική συγκέντρωσης παραπέρα εμπορικής δραστηριότητας και ανάπτυξης τουρισμού προς Πίνδο Μετέωρα στην προοπτική διασύνδεσης του νομού και ιδιαίτερα με το λιμάνι του Βόλου το οποίο αναμένεται να αναπτυχθεί και ως τουριστικό λιμάνι δυνάμενο να υποδέχεται υπερωκεάνια των οποίων οι τοπικοί προορισμοί μπορούν να εμπλουτισθούν με τα Μετέωρα τα οποία πρέπει να αλλάξουν επίπεδο εμβέλειας και να καταταχθούν στο επίπεδο διεθνούς εμβέλειας. Στα πλαίσια αυτά προτείνεται η επανεργοποίηση με νέα σύγχρονη μορφή και λειτουργία του περιφερειακής εμβέλειας Θεσσαλικού σιδηρόδρομου, κατ επέκταση της προαστιακής σιδηροδρομικής γραμμής Βόλου Λάρισας με τη δρομολόγηση περιφερειακών δρομολογίων συνέχειας (χωρίς μετεπιβιβάσεις) μεταξύ των τεσσάρων πρωτευουσών των νομών της Περιφέρειας Θεσσαλίας και με χρήση του ήδη υπάρχοντος δικτύου κανονικού εύρους του ΟΣΕ, ακολουθώντας τη διαδρομή Βόλος - Λάρισα - Παλαιοφάρσαλος - Καρδίτσα - Τρίκαλα. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλισθεί ουσιαστική αναβάθμιση της αμοιβαίας προσπελασιμότητας μεταξύ Βόλου και γενικά νομού Μαγνησίας με την δυτική Θεσσαλία, με ταυτόχρονη μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης της σιδηροδρομικής μεταφοράς επιβατών τόσο στην ενδοπεριφερειακή κλίμακα, όσο και στην εθνική κλίμακα, με την βελτιωμένη διασύνδεση των νομών Μαγνησίας, Καρδίτσας και Τρικάλων με τον κεντρικό κορμό του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας (ΠΑΘΕΠ Πάτρα Αθήνα Θεσσαλονίκη Προμαχώνας). Εκσυγχρονισμός του Δήμου Τρικκαίων με πολεοδομικές ρυθμίσεις και παρεμβάσεις στο χώρο, ώστε η πόλη σε συνδυασμό με τους δορυφόρους οικισμούς να μετεξελιχθούν σταδιακά σε ένα Πολεοδομικό Συγκρότημα και τα Τρίκαλα σε μια σύγχρονη μεσαίου μεγέθους ελληνική πόλη. Προς τούτο θα συμβάλλουν τα εξής: ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 558

6 Ανάπτυξη συστημάτων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, αλλά και δράσεων που θα υποστηρίξουν την επικοινωνία της τοπικής αυτοδιοίκησης με τους πολίτες, μέσα από ένα ολοκληρωμένο δίκτυο ενημέρωσης πληροφόρησης στο πλαίσιο της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Η πόλη των Τρικάλων να οργανωθεί με ένα πλέγμα κεντρικών λειτουργιών στο ήδη θεσμοθετημένο Πολεοδομικό της Κέντρο, που πρέπει επεκταθεί και να εναρμονισθεί με νέα όρια, ο καθορισμός των οποίων πρέπει να λάβει υπ όψη του το ιστορικό κέντρο της πόλης, την νέα αναπτυξιακή προοπτική των Τρικάλων, τους ισχύντες τομείς των κανονιστικών όρων δόμησης, τις κεντρικές ζώνες πρασίνου που αποτελούν και τα τοπόσημα της πόλης, με αύξηση των πολιτιστικών υποδομών - μουσεία, θέατρα, συνεδριακά κέντρα, κλπ, στο πλαίσιο της διεκδίκησης μοναδιαίων χωροθετήσεων, που το πλήθος τους αποτελεί σε συνδυασμό με την βιωσιμότητά τους δείκτη εκπλήρωσης του ρόλου έδρας σε νομαρχιακό επίπεδο και περαιτέρω διευρυμένο ρόλο. Να διερευνηθεί η αναγκαιότητα και σκοπιμότητα δημιουργίας νέου δευτερεύοντος πολεοδομικού κέντρου στα ΒΑ, σε περιοχή που να εκτείνεται από τα σημερινά όρια του σχεδίου πόλης προς τον οικισμό Λογγάκι σε συνδυασμό με τη νέα χωροθέτηση του Διοικητηρίου της πόλης, λαμβάνοντας υπόψη και ενισχύοντας τη σημερινή δυναμική που έχει διαπιστωθεί προς την περιοχή αυτή. Το κέντρο αυτό θα λειτουργήσει ως συμπληρωματικό του σημερινού κέντρου πόλης, το οποίο έχει ήδη κορεστεί. Επίσης, προτείνεται να διερευνηθεί η δημιουργία νέου ειδικού επιχειρησιακού κέντρου στην είσοδο πόλης από Καλαμπάκα, λόγω της επικρατούσας δυναμικής ανάπτυξης μεικτών παραγωγικών δραστηριοτήτων. Οι οικισμοί να διατηρήσουν τον αγροτικό τους χαρακτήρα, αλλά ταυτόχρονα να αποτελούν οικιστικούς υποδοχείς κατοικίας και των υποστηρικτικών της υποδομών ώστε η κατοικία να είναι ελκυστική, η ζήτηση να αυξάνει, αλλά και άλλων υποδομών υπερτοπικής εμβέλειας ή/ και εξυπηρέτησης όλου του συγκροτήματος, πιθανόν και του νομού του ίδιου, με ιδιαίτερη προσοχή στην αποφυγή οχλήσεων προς τις ζώνες κατοικίας. Η τάση αστικοποίησης των οικισμών αυτών είναι σαφής και κυμαίνεται σε διαφορετικό βαθμό στους διάφορους οικισμούς. Επομένως η προετοιμασία με την κατασκευή τεχνικών υποδομών, η πρόβλεψη κοινωνικού εξοπλισμού, η σταδιακή πολεοδόμηση κατ αρχήν εκείνων που καταδεικνύουν τη μεγαλύτερη τάση αστικοποίησης αποτελούν βασικές αποφάσεις σχεδιασμού και προγραμματισμού και ανάλογες ενέργειες. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 559

7 Σύνταξη προτάσεων που να αναδεικνύουν τα Τρίκαλα αλλά και τους δορυφόρους οικισμούς με ένα ρόλο ανάσχεσης της δημογραφικής αιμορραγίας των αγροτικών πληθυσμών της ενδοχώρας προς τα μεγάλα αστικά κέντρα, δεδομένου ότι ως οικιστικό περιβάλλον έχουν και πρέπει να διατηρήσουν τον εξοχικό τους χαρακτήρα και ειδικά οι οικισμοί που ανήκουν εν δυνάμει στα Τρίκαλα - στο σχηματιζόμενο Πολεοδομικό Συγκρότημα. Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να προβλεφθούν οι κατάλληλες κοινωνικές υποδομές: τοπικού επιπέδου, προκειμένου να αρθεί η απομόνωση που καθορίζεται από την απόσταση των δορυφορικών οικισμών από την έδρα του Δήμου, ώστε να επιτευχθεί η συγκράτηση του πληθυσμού σ αυτούς, η διατήρηση του αγροτικού τους χαρακτήρα (διατήρηση αγροτικής απασχόλησης), αλλά και να ενταχθούν στον πολεοδομικό σχεδιασμό ώστε μακροπρόθεσμα να αποκτήσουν το ρόλο των οικιστικών υποδοχέων, αλλά και επιπέδου μοναδιαίων χωροθετήσεων (εκπαίδευση, πρόνοια, υγεία, αθλητισμός κλπ), με εμβέλεια εξυπηρέτησης, όχι μόνον το νομό αλλά και την Περιφέρεια. Οι Μεσογειακοί Αγώνες αποτελούν μια πρόκληση για την πρόβλεψη τέτοιες υποδομές. Η πολιτική των χωροθετήσεων αυτών των μονάδων πρέπει να υλοποιείται στο πνεύμα της συνεργασίας πόλης και οικισμών ώστε να λειτουργήσουν πραγματικά ως Πολεοδομικό Συγκρότημα. Ανάπτυξη αστικού τουρισμού που, αν και δεν μπορεί να έχει πρωτεύοντα ρόλο στην οικονομική βάση θα καλύψει τις τάσεις που είναι ήδη εμφανείς και θα αναπτυχθούν στο βαθμό που οργανωθούν οι κατάλληλες υποδομές. Συνεπώς, η παροχή δυνατοτήτων αναβάθμισης του δημόσιου χώρου, ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων και των πολιτιστικών υποδομών της πόλης, των δραστηριοτήτων αναψυχής και ελεύθερου χρόνου, κυκλοφοριακή οργάνωση και δημιουργία αξόνων πεζών και δικτύων πεζοδρομήσεων με πρόβλεψη ικανών χώρων στάθμευσης αποτελούν βασικές αναπτυξιακές προϋποθέσεις. Ισχυροποίηση και επέκταση του πολεοδομικού κέντρου της πόλης και διάθεση νέων κατάλληλων εκτάσεων, ικανών να υποδεχθούν τις σύγχρονες αστικές υποδομές συνήθως μεγάλης κλίμακας με πολεοδομικά πρότυπα που απαιτείται να έχει ως έδρα του Νομού στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των πόλεων γενικά και ειδικά στο πλαίσιο της Περιφέρειας Θεσσαλίας. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 560

8 Ολοκληρωμένη ανάδειξη των φυσικών και πολιτιστικών τοπόσημων στην ευρύτερη περιοχή της πόλης των Τρικάλων (Λόφος Προφήτη Ηλία / Φρουρίου, ποταμοί και παραποτάμιες ζώνες, διατηρητέα κτήρια, όπως το Τζαμί, οι παλιές φυλακές, κ.λ.π.) και ενοποίηση διασύνδεσή τους σε ενιαίο πλέγμα κεντρικών λειτουργιών, πρασίνου και εν γένει κοινοχρήστων χώρων. Πρόβλεψη αναγκαίας γης για την κάλυψη των αναγκών κοινωνικού εξοπλισμού τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, καθώς και των ποιοτικών αναγκών αναβάθμισης του δημόσιου χώρου, στο πλαίσιο της αστικής αειφορίας, αλλά και προκειμένου να εξασφαλισθεί η προσέλκυση εκείνων των ειδικών ομάδων πληθυσμού τις οποίες θα έχει ανάγκη η εργασία για το τμήμα «αιχμής» της νέας οικονομίας της πόλης που θα συνεπικουρήσουν στην ενδογενή ανάπτυξη και οι οποίες έχουν αυξημένες ανάγκες για το αστικό περιβάλλον στο οποίο θα ζουν και ταυτόχρονα των ομάδων εκείνων της ευρύτερης υπαίθρου που αναμένεται να την εγκαταλείψουν λόγω της συνεχώς μειούμενης αγροτικής απασχόλησης. Άρση των χωρικών και κοινωνικών ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων τμημάτων της πόλης με τον προγραμματισμό έργων τεχνικών υποδομών και αναβάθμισης του δημόσιου χώρου με αναπλάσεις και του οικιστικού αποθέματος και με ιδιαίτερη έμφαση στις ζώνες κατοικίας των Τσιγγάνων. Βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων με: δημιουργία προϋποθέσεων και κατασκευή κατάλληλων έργων που να παρέχουν ασφαλή, υγιεινή, ισόνομη και αειφόρο διαβίωση και εξασφάλιση επαρκούς κατοικίας για όλους, πρόσβαση σε επαρκή, κατάλληλη και προσιτή σε όλους κατοικία. ισότητα ατόμων και ομάδων πολιτών που να συντείνουν στην κοινωνική συνοχή, κοινωνική μέριμνα και κοινωνική δικαιοσύνη, οπότε πρέπει να προβλέπονται όλες οι τεχνικές και κοινωνικές υποδομές για όλους τους κατοίκους. Ειδικότερα για τους Τσιγγάνους απαιτούνται έργα που να συμβάλουν στην εξισορρόπηση των χωρικών και κοινωνικών ανισοτήτων, με ολοκληρωμένες δράσεις εκ μέρους του Δήμου, όπως πρόνοια, υγεία, εκπαίδευση, κοινωνικές υποδομές γενικά στις οποίες να έχουν ισότιμη πρόσβαση με τους μη-τσιγγάνους ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 561

9 πολίτες. Και οικιστικά προγράμματα, όπως η επέκταση του προγράμματος κοινωνικής κατοικίας και αναπλάσεις της αρχικής γειτονιάς τους, Για την υποστήριξη άλλων ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, όπως των ηλικιωμένων και των ΑΜΕΑ και ιδιαίτερα στους περιφερειακούς οικισμούς και χρήζουν ειδικής βοήθειας, ιατρικής υποστήριξης κλπ Εξορθολογισμός της διάχυσης της αστικοποίησης στον εξωαστικό χώρο με αναγκαίες επεκτάσεις για το έτος στόχο 2022, όπως εξάλλου προκύπτουν από τα σταθερότυπα που επεξεργάσθηκαν στα προηγούμενα κεφάλαια και καταδεικνύουν την αναγκαιότητα σε συνάρτηση με την πολιτική της ήπιας αστικής ανάπτυξης της πόλης με χαμηλούς Συντελεστές δόμησης, χαμηλά κτίρια, ήπιες χρήσεις στις εκτεταμένες ζώνες κατοικίας και γενικά με έλεγχο των χρήσεων γης ώστε να μην προκαλούνται αρνητικές επιπτώσεις. Δημιουργία μιας «πράσινης πόλης» στηριγμένης στις αρχές της αειφορίας, όπου: Κυρίαρχος είναι ο αειφόρος πολεοδομικός σχεδιασμός, ο οποίος πρέπει να υιοθετήσει στόχους και επομένως λειτουργίες που να συμβάλουν: Σε πολιτικές μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης, (π.χ. με ένα στόχο που θα μπορούσε να είναι η μείωση κατά ένα ποσοστό της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων για παραγωγή ενέργειας υιοθετώντας εναλλακτικές μορφές, όπως η γεωθερμία κλπ), η βιοκλιματική αρχιτεκτονική στα ιδιωτικά και δημόσια κτίρια και στους υπαίθριους ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους, η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, η αειφόρος χρήση και η επεξεργασία των υδάτων και ειδικότερα η διαχείριση των ομβρίων στο πλαίσιο της αστικής εξοικονόμησης υδάτων, η περιβαλλοντική θεώρηση της χρήσης των αποβλήτων, η προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας, οι περιβαλλοντικά αποδοτικές μεταφορές και ο περιορισμός των μετακινήσεων αλλά και των διαδρομών, η αντιμετώπιση των φυσικών και ανθρωπογενών κινδύνων και εν γένει η επίτευξη της ποιότητας ζωής, Στις αειφόρες αστικές μεταφορές, με τη ενίσχυση της χρήσης μαζικών μέσων μεταφοράς (οργάνωση συντονισμένου δικτύου μαζικών μεταφορών με το αστικό ΚΤΕΛ στην πόλη και την συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των δορυφορικών οικισμών, με πυκνά δρομολόγια), την πρόβλεψη χώρων στάθμευσης στην περίμετρο της κεντρικής περιοχής πόλης και στους δακτυλίους της, σε συνδυασμό με λεωφορειακή εξυπηρέτηση προς και από την κεντρική περιοχή, ώστε να εξυπηρετούν τους εισερχόμενους με Ι.Χ. για ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 562

10 ημερήσιες μετακινήσεις και την πρόβλεψη ελάχιστων μόνον περιοχών στο κέντρο της πόλης για την χρήση ιδιωτικών οχημάτων, όπου θα πρέπει να προωθηθούν εκτεταμένες πεζοδρομήσεις, οδοί ήπιας κυκλοφορίας, και μεγάλο δίκτυο ποδηλατοδρόμων μιας και η γεωμορφολογία της πόλης το επιτρέπει, τη χρήση μικρών οικολογικών λεωφορείων, επιτυγχάνοντας έτσι τη. μείωση των προβλημάτων ηχορύπανσης, κυκλοφοριακής συμφόρησης και την αποφυγή εκπομπών θερμοκηπίου, Στη δημιουργία μιας συνεκτικής πόλης που το κέντρο της θα συγκεντρώνει τις απαραίτητες χρήσεις γης προκειμένου να εκπληρώνει το αναπτυξιακό πρότυπο και μαζί με την κατοικία να παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη δομή, με όλες τις απαραίτητες εξυπηρετήσεις υποδομών και πρωτίστως με αειφόρες αστικές μεταφορές, πρόβλεψη χώρων στάθμευσης. Στη λειτουργία των ζωνών κατοικίας στην πόλη και στους δορυφορικούς οικισμούς ως υποδοχείς εναλλακτικών προγραμμάτων κοινωνικής κατοικίας για τους δικαιούχους άστεγους του Δήμου με φορέα υλοποίησης αλλά και διαχείρισης τους τον ίδιο το Δήμο, ώστε να καλυφθούν τα ελλείμματα της στεγαστικής πολιτικής που έχει μέχρι στιγμής ασκήσει ο ΟΕΚ. Επίσης με τον Δήμο ως φορέα υλοποίησης και διαχείρισης θα μπορούσαν να προωθηθούν προγράμματα αναπλάσεων στις υποβαθμισμένες γειτονιές και ανακαίνισης του οικιστικού αποθέματος, όπου παρατηρείται γήρανσή του και γενικά χειροτέρευση των συνθηκών κατοίκησης. Στη χρήση αρχών της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και της εξοικονόμησης ενέργειας στις ανακαινίσεις των υφισταμένων Δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων Στη λειτουργία των γειτονιών ως «κηπουπόλεις», που θα λειτουργούν από κοινού με την κεντρική περιοχή με αειφόρες αστικές μεταφορές, εκτεταμένες πεζοδρομήσεις, οδούς ήπιας κυκλοφορίας, με οργάνωση «πράσινων διαδρομών» μέσω των πεζοδρόμων και των ήπιας κυκλοφορίας δρόμων, με τη δημιουργία δηλαδή ενός «πράσινου δικτύου», και μεγάλο δίκτυο ποδηλατοδρόμων μιας και η γεωμορφολογία του χώρου το επιτρέπει. Στην προστασία με κατάλληλες ρυθμίσεις της πολιτιστικής κληρονομιάς, της βιοποικιλότητας, που αποτελεί βασική περιβαλλοντική επιταγή της αειφόρου πόλης, και συγκεκριμένα επικεντρώνεται στον ποταμό Ληθαίο και τον Αγιαμονιώτη που ως νησίδες φύσης που συμβιώνουν στο αστικό περιβάλλον, και τέλος των χώρων πρασίνου, αλλά και με τις αναπλάσεις στις παραποτάμιες περιοχές, αναδεικνύοντας την ταυτότητα της πόλης. Ειδικότερα ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 563

11 απαιτείται η προστασία του ποταμού και η ανάδειξη με αναπλάσεις των παραποτάμιων περιοχών ως χώροι υποδοχής τουρισμού και αστικής αναψυχής με κατάλληλες ρυθμίσεις των επιτρεπομένων χρήσεων γης (αναψυχή, πολιτισμός) σε συνδυασμό πάντα με την κατοικία. Σημειώνεται ότι οι αναπλάσεις του δημοσίου χώρου πρέπει να σχεδιασθούν με τις αρχές της αειφορίας και της εξοικονόμησης ενέργειας μέσω της αειφόρου χρήσης των φυσικών πόρων στην διαχείριση της πόλης, Στην επαύξηση και ενοποίηση του πρασίνου και της βλάστησης μέσα στον οικιστικό ιστό με έμφαση στις παραποτάμιες περιοχές, όπου προβλέπονται αναπλάσεις Στην υλοποίηση και ανάπλαση των κοινοχρήστων χώρων που προβλέπονται από τον εγκεκριμένο πολεοδομικό σχεδιασμό Στον ειδικό σχεδιασμό ενοποίησης των αλσών, των δασυλλίων, των χώρων πρασίνου και των πλατειών του οικιστικού ιστού με ειδική μελέτη για τη βλάστηση και το πράσινο. Απαιτείται βελτίωση των υφισταμένων και πρόβλεψη νέων τεχνικών υποδομών, όπως: Μετά τη λειτουργία του νέου ΧΥΤΑ, έναρξη συστημάτων ανακύκλωσης των οικιακών απορριμμάτων και προώθηση προγράμματος κομποστοποίησης των «πράσινων απορριμμάτων», η επέκταση του δικτύου αποχέτευσης λυμάτων στις περιοχές κατοικίας που σήμερα εξυπηρετούνται με απορροφητικούς βόθρους Προωθείται η αειφόρος δόμηση και αειφόρος ανακαίνιση του δομημένου περιβάλλοντος, με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας, τη βελτίωση της ποιότητας των κτηρίων με την θέσπιση των κατάλληλων κατευθύνσεων στο υπό σύνταξη ΓΠΣ ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 564

12 Α.6.2. Τα Σενάρια του Σχεδιασμού (Γ.Π.Σ.) Δήμου Τρικκαίων Στο πλαίσιο των παραπάνω, οι εναλλακτικές επιλογές του ΓΠΣ που προδιαγράφονται για τη μελλοντική εξέλιξη του Δήμου Τρικκαίων παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Σενάριο Τάσεων = Μη θεσμοθέτηση της τροποποίησης του εγκεκριμένου ΓΠΣ Μη προσαρμογή της ΖΟΕ στις νέες συνθήκες Μοντέλο οικιστικής ανάπτυξης Συνέχιση με έντονους ρυθμούς της ανεξέλεγκτης διάχυσης ασύμβατων με τις θεσμοθετημένες από τη ΖΟΕ χρήσεις γης στον εξωαστικό χώρο με υποβάθμιση της γεωργικής γης και πρόκληση οπτικής ρύπανσης, τόσο κατά μήκος των οδικών αξόνων όπου έχουν συγκεντρωθεί διάφορες χρήσεις γης κυρίως παραγωγικού χαρακτήρα - βιομηχανία - βιοτεχνία και υπερτοπικό εμπορίο - χονδρεμπόριο, όσο και σε διάφορες περιοχές όπου παρατηρείται διάχυση αυθαίρετης δόμησης ή/και δόμησης με τους εκτός σχεδίου όρους δόμησης. Αποσπασματικές τροποποιήσεις της ΖΟΕ και του εγκεκριμένου ΓΠΣ προκειμένου να διευθετούνται διάφορα ζητήματα που προκύπτουν, όπως αυτά που ήδη έχουν προκαλέσει τροποποιήσεις της ΖΟΕ και του ΓΠΣ.. Υποβάθμιση των παραγωγικών υποδοχέων - βιομηχανίας και χονδρεμπορίου. Μη πολεοδόμησή τους και με απουσία των απαραίτητων τεχνικών υποδομών. Αποσπασματική γιγάντωση των δραστηριοτήτων του τριτογενούς τομέα και σταδιακή εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα. Υποβάθμιση των φυσικών πόρων, της γεωργικής γης, του αγροτικού τοπίου Αποσπασματικές χωροθετήσεις εγκαταστάσεων ηλιακής ενέργειας - φωτοβολταϊκά Μη ορθολογική αξιοποίηση του αυτοκινητοδρόμου Ε65 από τα διοικητικά όρια του Δήμου με τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών και υποδοχέων για την ανάπτυξη παραγωγικών τομέων και διάσπαρτη κατά μήκος του Ε65 δημιουργίας παραγωγικών μονάδων με αποτέλεσμα την περαιτέρω καταστροφή της γεωργικής γης και την αύξηση της οπτικής ρύπανσης Περιβαλλοντική Στρατηγική Σταδιακή ολοκλήρωση του δικτύου αποχέτευσης Προώθηση αντιπλημμυρικών έργων αλλά όχι και σε άλλες περιοχές με σχετικά προβλήματα Λειτουργία του ΧΥΤΑ, αλλά παράλληλη μη ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων (μείωση όγκου παραγόμενων, ανακύκλωση, κομποστοποίηση) Πιέσεις στον υδροφόρο ορίζοντα στην ευρύτερη περιοχή Πιέσεις εγκατάλειψης γεωργικής γης Προώθηση της χρήσης του φυσικού αερίου με θετικές επιπτώσεις στους αέριους ρύπους ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 565

13 Συμφόρηση του πολεοδομικού κέντρου, συνέχιση της εγκατάλειψής του από τους κατοίκους του και μείωση του κοινωνικού εξοπλισμού, αλλά και χωροθετήσεις διοίκησης και άλλων δραστηριοτήτων οικονομίας κλίμακας οι οποίες επιτρέπονται μόνον στο Πολεοδομικό Κέντρο, σε διάφορες περιοχές εκτός των κατά ΓΠΣ ορίων του και εκτός Τοπικών Κέντρων, αλλά και πιθανόν εκτός σχεδίου πόλεως, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό. Διατήρηση και περαιτέρω ένταση των κυκλοφοριακών αδιεξόδων στο Κέντρο με την πλήρη απουσία χώρων στάθμευσης και οδικών αξόνων αρτηριακής κυκλοφορίας. Διατήρηση του καθεστώτος των κοινωνικών και χωρικών ανισοτήτων σε διάφορες περιοχές της πόλης και σε ορισμένους οικισμούς και εγκατάλειψη της γεωργίας. Διατήρηση και επαύξηση της άνισης σχέσης μεταξύ πόλης και των υπολοίπων οικισμών του Δήμου Διατήρηση του καθεστώτος της απομόνωσης των νοτίων γειτονιών των Σιδηροδρομικών Γραμμών και ως ανωτέρω συνέχιση των χωρικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Υποβάθμιση των παραποτάμιων περιοχών και των περιοχών του παραδοσιακού τμήματος «Βαρούσι», «Μανάβικα» με την αποκλειστική χρήση της αναψυχής, κλπ. Κατασκευή τεχνικών και κοινωνικών υποδομών με βάση τις διάφορες χρηματοδοτικές ευκαιρίες και όχι με βάση τον αναγκαίο προγραμματισμό Εγκατάλειψη των πολιτιστικών πόρων και δημιουργία πολιτιστικών υποδομών με διάφορες ευκαιρίες. Καμία διέξοδος στην ανάπτυξη υποδομών αστικού τουρισμού Επιδείνωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων στα Τρίκαλα και στους υπόλοιπους οικισμούς Αύξηση αερίων ρύπων λόγω της κυκλοφορίας και των καυστήρων κατά τους χειμερινούς μήνες. Αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος από τη λειτουργία των κλιματιστικών μονάδων. Καμία μέριμνα για την λήψη μέτρων ενεργειακής πολιτικής ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 566

14 Ρεαλιστικό Σενάριο = Θεσμοθέτηση τροποποίησης του ΓΠΣ, βιώσιμη ανάπτυξη και εκτατικό οικιστικό μοντέλο Μοντέλο οικιστικής ανάπτυξης Εφαρμογή των αρχών της αειφόρου ανάπτυξης και των αρχών της αειφόρου πόλης Προστασία των τοπίων, των δασών, των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών, της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας και όλων των πλουτοπαραγωγικών πόρων στην αγροτική ενδοχώρα του Δήμου Πολεοδόμηση των υφιστάμενων ζωνών βιομηχανίας βιοτεχνίας, επέκταση και ίδρυση νέων, σύμφωνα με τα προγραμματικά μεγέθη, με πρόβλεψη ενισχυμένου πρασίνου ειδικά στα μέτωπα, ώστε να αποφεύγεται η οπτική ρύπανση και η ρύπανση της ατμόσφαιρας γενικότερα. Δημιουργία νέου ειδικού επιχειρησιακού κέντρου για μεικτές παραγωγικές δραστηριότητες στην είσοδο της πόλης προς Καλαμπάκα. Άσκηση πολιτικής προσέλκυσης επενδύσεων στις σύγχρονες τεχνολογίες και την οικονομία της γνώσης, ενισχύοντας την υπάρχουσα πανεπιστημιακή και ερευνητική υποδομή της πόλης και αποδίδοντας ιδιαίτερο βάρος στις οργανωμένες ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων, στις οποίες πρέπει να χωροθετηθούν εξειδικευμένες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις με στόχο τον εκσυγχρονισμό τους. Αναδιαρθρώνεται η ΖΟΕ προκειμένου να προσαρμοσθεί στην υφιστάμενη κατάσταση των αναπτυξιακών προοπτικών και δυνατοτήτων, και στις οικιστικές πιέσεις για επεκτάσεις. Θεσμική προστασία και αειφόρος διαχείριση των πλουτοπαραγωγικών πόρων και πρωτίστως της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας σε συνδυασμό με επιλογές τμημάτων της γεωργικής γης, τα οποία θα κριθεί απαραίτητο να αλλάξουν χρήση και να υποδεχθούν τις υποδομές, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που καθορίζουν την ποιότητα της περιοχής. Πρόβλεψη περιοχών ικανών να υποδεχθούν υπερτοπικής σημασίας χρήσεις υποδομές, όπως πανεπιστημιακές σχολές, Ερευνητικά Ινστιτούτα, Κέντρα Ερευνών κλπ Αξιοποίηση της διέλευσης του αυτοκινητοδρόμου Ε65 από τα διοικητικά όρια του Δήμου με την οργάνωση των παραγωγικών υποδοχέων μεταποιητικών μονάδων και χονδρεμπορίου σε κατάλληλη θέση, ώστε να εξασφαλίζεται η προσπελασιμότητά τους Λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση όλου του εξωαστικού και του αστικού χώρου, προκειμένου ο Δήμος να γίνει ελκυστικός για τους επισκέπτες του και να παρέχει ποιότητα ζωής για τους κατοίκους του. Περιβαλλοντική Στρατηγική Ψήγματα πολιτικής προστασίας του τοπίου Προώθηση των αντιπλημμυρικών έργων Προγραμματισμός ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων (μείωση, ανακύκλωση, κομποστοποίηση) Υιοθέτηση πολιτικής προστασίας των υδάτινων πόρων Αποδοχή προτάσεων διατήρησης της μη δόμησης στη γεωργική γη Επέκταση της χρήσης του φυσικού αερίου με θετικές επιπτώσεις στη ρύπανση της ατμόσφαιρας ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 567

15 Προσδιορισμός μεγάλων κατηγοριών χρήσεων γης στην εκτός σχεδίου περιοχή, ανάλογα με τον επικρατούντα χαρακτήρα των επιμέρους ζωνών και με γνώμονα την αειφορία. Η διάσπαρτη δόμηση ελέγχεται, και οι σημερινές παρόδιες συγκεντρώσεις, ανάλογα με την περίπτωση, πολεοδομούνται ή μεσοπρόθεσμα αποδυναμώνονται με μετεγκαταστάσεις. Προστασία όλων των υπερτοπικών οδικών αξόνων από την παρόδια δόμηση. Δημιουργία ενός σύγχρονου Πολεοδομικού Συγκροτήματος με μια μεσαίου μεγέθους πόλη σε σχέση αλληλεξάρτησης με τους δορυφορικούς οικισμούς της, χάρις σε μια πολεοδομική οργάνωση που στηρίζεται στις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης, της συνεκτικής πόλης και της ισότιμης σχέσης με τους σημερινούς δορυφορικούς οικισμούς. Αποσυμφόρηση του παλιού Πολεοδομικού Κέντρου και δημιουργία νέου δευτερεύοντος πολεοδομικού κέντρου στην περιοχή προς Λογγάκι, όπου χωροθετείται το νέο Διοικητήριο της πόλης, το οποίο θα λειτουργεί σε συνεργασία και με συμπληρωματικές σχέσεις με το σημερινό κέντρο πόλης. Εξορθολογισμός των ορίων του σημερινού Πολεοδομικού Κέντρου σύμφωνα με τα δεδομένα της νέας θεώρησης του ιστορικού κέντρου και των ορίων των τομέων Σ.Δ., προκειμένου να επιτευχθεί ενιαία μορφή ως μια Πολεοδομική Ενότητα. Προτάσεις θεσμικού περιεχομένου και κινήτρων προκειμένου να διατηρηθεί στην Π.Ε. του Κέντρου η κατοικία και ο κοινωνικός εξοπλισμός που την υποστηρίζει. Διατήρηση της πολιτικής της οικιστικής ανάπτυξης με χαμηλούς Συντελεστές Δόμησης και χαμηλά κτίρια και σχεδιασμός επαρκών νέων οικιστικών επεκτάσεων, στο πλαίσιο των αναγκών με βάση τα προγραμματικά μεγέθη για το έτος στόχο 2022, προκειμένου να απορροφηθούν οι επικρατούσες οικιστικές πιέσεις και να επιλυθούν πλήρως τα σημερινά προβλήματα αυθαίρετης δόμησης εκτός σχεδίου. Πρόβλεψη κατάλληλων χωρικών υποδοχέων για προγράμματα κοινωνικής κατοικίας για δικαιούχους δημότες με εναλλακτικούς τρόπους υλοποίησης και διαχείρισης με παροχή δυνατοτήτων άσκησης της συγκεκριμένης πολιτικής και από φορείς όπως ο Δήμος. Αντιμετώπιση της διάχυσης της αστικοποίησης στον εξωαστικό χώρο με περιοχές αυθαιρέτων ή οικιστικές συγκεντρώσεις δομημένες με τις διατάξεις της εκτός σχεδίου δόμησης. Μεταξύ των στόχων των επεκτάσεων η αντιμετώπιση της ακανονιστίας των ορίων του σχεδίου πόλης των Τρικάλων ειδικά στη δυτική του πλευρά, προκειμένου να ολοκληρωθεί το αστικό αρτηριακό δίκτυο με περιφερειακούς άξονες και όχι μόνον ακτινικούς. Βελτίωση της ατμόσφαιρας κυρίως λόγω της πολιτικής για την κυκλοφορία, με βελτίωση των μαζικών μέσων μεταφορών, δημιουργίας νέων χώρων στάθμευσης, και γενικότερα λόγω της καλύτερης διαχείρισης της κυκλοφορίας. Ψήγματα πολιτικής προστασίας του τοπίου Πρόβλεψη έργων υποδομών για την περαιτέρω απόδοση της γεωργίας όπως η συγκράτηση επιφανειακών υδάτων, τα αντιπλημμυρικά έργα, η άρδευση με τον καταλληλότερο τρόπο από άποψη αειφόρου διαχείρισης των υδάτινων πόρων, το αγροτικό οδικό δίκτυο κλπ Προώθηση της παραγωγής ενέργειας με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ενσωμάτωση της χωροθέτησης ειδικών ζωνών εγκαταστάσεων ηλιακής ενέργειας (Φωτοβολταϊκά πεδία) για τα οποία ήδη παρουσιάσθηκε ενδιαφέρον ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 568

16 Διαμόρφωση ταυτότητας στην πόλη. Σύνταξη ολοκληρωμένης μελέτης ανάπλασης που θα περιλαμβάνει τους τρεις λόφους, το Βαρούσι,, το παλιό Κέντρο «Μανάβικα» και το Ληθαίο, ως μία χωρική οντότητα που σφραγίζεται από την έντονη σύνδεση πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, με στόχο την προστασία της φύσης, της βιοποικιλότητας μέσα στην πόλη, ως ορίζουν οι ευρωπαϊκές αστικές πολιτικές με έμφαση στην πολιτική των πόλεων με ποτάμια, στο δίκτυο των οποίων τα Τρίκαλα είναι μέλος και την προστασία και λειτουργική επανένταξη των ιστορικών και πολιτιστικών μνημείων με στόχο την ενοποίηση των αρχαιοτήτων και του φυσικού περιβάλλοντος με «πράσινες» και πολιτιστικές διαδρομές. Το παλαιό εμπορικό κέντρο θα πρέπει αρχικά να κηρυχθεί ως ιστορικό σύνολο και στη συνέχεια να γίνει συνολική κήρυξη των κτιρίων του ως «διατηρητέων» να θεσμοθετηθούν ειδικοί όροι δόμησης που είχαν προταθεί σε πρόσφατη μελέτη στην περιοχή και να συνταχθεί διάταγμα χρήσεων γης. Κηρύξεις και άλλων μεμονωμένων μη κηρυγμένων κτιρίων στην πόλη. Σταδιακή προώθηση αναπλάσεων σε όλες τις περιοχές που προαναφέρθηκαν και εν γένει συνιστούν τις «πράσινες» και πολιτιστικές διαδρομές στο πλαίσιο της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων : συγκρότημα του τζαμιού, των φυλακών και του αγίου Κωνσταντίνου όπου το συγκρότημα των φυλακών προσφέρει έναν σημαντικό χώρο για νέες χρήσεις στην πόλη με έναν πιθανό αρχιτεκτονικό μετασχηματισμό του και ο συνολικός υπαίθριος δημόσιος χώρος του κτιρίου θα αναβαθμιστεί με μία στενότερη λειτουργική του σύνδεση με το ποτάμι, ο σιδηροδρομικός σταθμός ο οποίος δύναται να συνδεθεί με τις όπισθεν παλιές αποθήκες και το συγκρότημα της ΚΟΜΔΕ για να συγκροτήσουν ένα μεγάλο συγκρότημα πολιτιστικών δραστηριοτήτων και αναψυχής, κατ αντιστοιχία της επιτυχημένης επανάχρησης του μύλου Ματσόπουλου σε πολιτιστικό συγκρότημα. Διασύνδεση του Πολεοδομικού Κέντρου και των πολιτιστικών υποδομών του και των γενικότερων υποδομών αστικού τουρισμού με την περιοχή ενοποίησης με διαδρομές πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Αύξηση των πολιτιστικών υποδομών - μουσεία, θέατρα, συνεδριακά κέντρα, κλπ που το πλήθος τους αποτελεί σε συνδυασμό με την βιωσιμότητά τους, δείκτη εκπλήρωσης του ρόλου έδρας σε νομαρχιακό επίπεδο. Αύξηση μοναδιαίων χωροθετήσεων κοινωνικής υποδομής (εκπαίδευση, πρόνοια, υγεία, αθλητισμός κλπ), με εμβέλεια εξυπηρέτησης, όχι μόνον το νομό αλλά και την Περιφέρεια. Οι Μεσογειακοί Αγώνες αποτελούν μια πρόκληση για τέτοιες υποδομές. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 569

17 Εναρξη και προώθηση του σχεδιασμού της «πράσινης πόλης» μέσω πολεοδομικού σχεδιασμού που προβάλλει ένα ζωντανό Πολεοδομικό Κέντρο που λειτουργεί εύρυθμα και γειτονιές «κηπουπόλεις», με αειφόρες αστικές μεταφορές, άξονες πεζοδρόμων και ήπιας κυκλοφορίας δρόμους, ποδηλατοδρόμους, με πράσινες διαδρομές που ενώνουν τις γειτονιές με το κέντρο και μεταξύ τους σε ένα ενιαίο δίκτυο, και προκρίνει τη βιοκλιματική αρχιτεκτονική στα ιδιωτικά και τα δημόσια κτίρια και τις αναπλάσεις του δημόσιου χώρου, αλλά και κάθε υποδομή που στηρίζεται στην εξοικονόμηση της ενέργειας Διεύρυνση των περιοχών πεζοδρομήσεων και απομάκρυνση του αυτοκινήτου από το κέντρο. Αύξηση των δημοσίων συγκοινωνιών με την χρήση μικρών οικολογικών οχημάτων. Προώθηση μελετών και έργων : βραχυπρόθεσμα για την άρση της απομόνωσης των νότιων, νοτιοδυτικών Πολεοδομικών Ενοτήτων που είναι αποκομμένες από την υπόλοιπη πόλη λόγω των Σιδηροδρομικών γραμμών Κατασκευή ανισόπεδων διαβάσεων για τους πεζούς και τα οχήματα και μεσο-μακροπρόθεσμα για την απομάκρυνση των γραμμών με χάραξη παράκαμψης και δημιουργία εμπορευματικού σταθμού στο εν λόγω τμήμα και διατήρηση του σημερινού σταθμού εντός πόλεως ως επιβατικού - Πύλη της Πόλης. Μακροπρόθεσμα : Ενέργειες για την απομάκρυνση από τον οικιστικό ιστό της ΣΜΥ και του Στρατοπέδου. Μεσοβραχυπρόθεσμα ρύθμιση (εντός της περιόδου ισχύος του παρόντος ΓΠΣ) - συγκέντρωση των εγκαταστάσεων του στρατοπέδου ΣΜΥ στη βόρεια πλευρά της οδού Τσιτσάνη και διαμόρφωση ανάπλαση του νότιου της οδού χώρου. Οργάνωση Πολεοδομικών Ενοτήτων και πιθανή επανοριοθέτηση ορισμένων από αυτές με καθορισμό Τοπικών Κέντρων και ειδικά στην ανατολική πόλη όπου το Τοπικό Κέντρο είχε ορισθεί στο Στρατόπεδο το οποίο δεν μεταφέρθηκε, αλλά και ούτε με τον παρόντα σχεδιασμό δεν προβλέπεται να μεταφερθεί από την πόλη. Άμεση προώθηση για κύρωση των υπολοίπων Πράξεων Εφαρμογής που υπολείπονται από τις προηγούμενες πολεοδομικές μελέτες επεκτάσεων. Προώθηση πολεοδομικών μελέτων και Πράξεων Εφαρμογής στις νέες επεκτάσεις που θα θεσμοθετηθούν με το υπό εκπόνηση ΓΠΣ και στις περιοχές υποδοχείς των παραγωγικών δραστηριοτήτων που είχαν προβλεφθεί από το ισχύον ΓΠΣ και θα προβλεφθούν από το παρόν. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 570

18 Βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων με έργα που να παρέχουν ασφαλή, υγιεινή, ισόνομη και αειφόρο διαβίωση και εξασφάλιση επαρκούς κατοικίας (Προγράμματα κοινωνικής κατοικίας) και τεχνικών και κοινωνικών υποδομών για όλους, στο πλαίσιο της ισότητας ατόμων και ομάδων πολιτών, της κοινωνικής συνοχής, Ειδικότερα για τους Τσιγγάνους απαιτούνται έργα που να συμβάλουν στην εξισορρόπηση των χωρικών και κοινωνικών ανισοτήτων, με ολοκληρωμένες δράσεις εκ μέρους του Δήμου, όπως πρόνοια, υγεία, εκπαίδευση, οικιστικά προγράμματα, κοινωνικές υποδομές Η πόλη πρέπει να σχεδιασθεί ώστε να είναι προσβάσιμη από όλους - ΑΜΕΑ, ηλικιωμένοι κλπ Αντιμετώπιση των διαφόρων καθεστώτων με τα οποία δομούνται σήμερα οι δορυφορικοί οικισμοί και σταδιακή προώθηση της πολεοδόμησής τους με κριτήριο προτεραιότητας την γειτνίασή τους με τα Τρίκαλα και τη ζήτηση κατοικίας σ αυτούς, σε συνδυασμό με τις πιθανές πιέσεις από άλλους όμορους οικισμούς, (εννοείται η περίπτωση της Λεπτοκαριάς όπου ήδη έχουν πολεοδομηθεί και δομηθεί η Τρίκκη, και οι κατοικίες ΟΕΚ) ή την υποδοχή κάποιων υπερτοπικής εμβέλειας λειτουργιών, όπως τα ΤΕΦΑΑ, που αναβαθμίζουν την περιοχή και αρχίζει να διαμορφώνεται η αγορά κατοικίας, αλλά και άλλες παράμετροι που θα προκύψουν κατά την εκπόνηση της μελέτης στη Β φάση. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 571

19 Ουτοπικό Σενάριο = Θεσμοθέτηση τροποποίησης του ΓΠΣ, πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων για περιβαλλοντική ανάπτυξη Πλήρης εφαρμογή των αρχών της αειφόρου ανάπτυξης και της αειφόρου πόλης Μοντέλο οικιστικής ανάπτυξης Υιοθέτηση και εφαρμογή όλων των αρχών της αειφόρου ανάπτυξης Πλήρης έλεγχος των χρήσεων γης με την θεσμοθέτηση του ΓΠΣ στον εξωαστικό χώρο - προστασία της γεωργικής γης, δημιουργία υποδοχέων βιοτεχνίας και χονδρεμπορίου, προστασία των φυσικών και πολιτιστικών πόρων. Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της οικονομίας και ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος. Θεσμοθέτηση ΖΟΕ με αυστηρούς όρους προστασίας της γεωργικής γης νοούμενη ως βασικός πλουτοπαραγωγικός πόρος Πλήρης απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης και δόμηση εφεξής μόνο μέσα σε οργανωμένους πολεοδομικά υποδοχείς κατοικίας και παραγωγικών δραστηριοτήτων. Πολεοδόμηση των υφιστάμενων ζωνών βιομηχανίας βιοτεχνίας, επέκταση και ίδρυση νέων, σύμφωνα με τα προγραμματικά μεγέθη, με πρόβλεψη ενισχυμένου πρασίνου ειδικά στα μέτωπα, ώστε να αποφεύγεται η οπτική ρύπανση και η ρύπανση της ατμόσφαιρας γενικότερα. Δημιουργία νέου ειδικού επιχειρησιακού κέντρου για μεικτές παραγωγικές δραστηριότητες στην είσοδο της πόλης προς Καλαμπάκα. Βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Ολες οι Πολεοδομικές Ενότητες και οι δορυφορικοί οικισμοί πρέπει να διαθέτουν όλες τις απαραίτητες τεχνικές και κοινωνικές υποδομές και τους απαραίτητους χώρους πρασίνου Περιβαλλοντική Στρατηγική Ολοκλήρωση του δικτύου αποχέτευσης Ολοκλήρωση αντιπλημμυρικών έργων Ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων (μείωσηþ ανακύκλωσηþ κομποστοποίηση) Υλοποίηση της πολιτικής προστασίας των πλουτοπαραγωγικών πόρων της περιοχής Υλοποιείται η προστασία του αδόμητου χαρακτήρα της γεωργικής γης συμπεριλαμβανομένων των περιοχών στις οποίες δεν χρησιμοποιείται παραγωγικά. Δημιουργία ενός σύγχρονου Πολεοδομικού Συγκροτήματος με μια μεσαίου μεγέθους πόλη σε σχέση αλληλεξάρτησης με τους δορυφορικούς οικισμούς της, χάρις σε μια πολεοδομική οργάνωση που στηρίζεται στις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης, της συνεκτικής πόλης και της ισότιμης σχέσης με τους σημερινούς δορυφορικούς οικισμούς. Αποσυμφόρηση του παλιού Πολεοδομικού Κέντρου και δημιουργία νέου δευτερεύοντος πολεοδομικού κέντρου στην περιοχή προς Λογγάκι, όπου χωροθετείται το νέο Διοικητήριο της πόλης, το οποίο θα λειτουργεί σε συνεργασία και με συμπληρωματικές σχέσεις με το σημερινό κέντρο πόλης. Εξορθολογισμός των ορίων του σημερινού Πολεοδομικού Κέντρου σύμφωνα με τα δεδομένα της νέας θεώρησης του ιστορικού κέντρου και των ορίων των τομέων Σ.Δ., προκειμένου να επιτευχθεί ενιαία μορφή ως μια ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 572

20 Πολεοδομική Ενότητα. Προτάσεις θεσμικού περιεχομένου και κινήτρων προκειμένου να διατηρηθεί στην Π.Ε. του Κέντρου η κατοικία και ο κοινωνικός εξοπλισμός που την υποστηρίζει. Περαιτέρω μείωση των Συντελεστών Δόμησης και χαμηλά κτίρια χωρίς αποδοχή επεκτάσεις. Αγνοούνται οι οικιστικές πιέσεις από την δημογραφική εξέλιξη και λαμβάνονται μέτρα ώστε τα Τρίκαλα να παραμείνουν με πολύ μικρή αύξηση του πληθυσμού τους, με την παραδοχή ότι δεν θα μειωθεί ο αγροτικός πληθυσμός της ευρύτερης περιοχής και επομένως δεν θα στραφεί προς το αστικό αυτό κέντρο. Υλοποίηση του ΓΠΣ, των πολεοδομικών μελετών, των προτεινομένων μελετών και όλων των έργων ανάπλασης και γενικά των αρχών της αστικής αειφόρου ανάπτυξης, ώστε η πόλη των Τρικάλων να αποκτήσει αναγνωρίσιμη αστική και περιβαλλοντική ταυτότητα. Ομοίως οι οικισμοί διατηρούν τον χαρακτήρα των οικισμών και δεν πολεοδομούνται διατηρώντας τον αγροτικό τους χαρακτήρα. Αποφυγή των μεγάλης κλίμακας κτιρίων δημόσιων και ιδιωτικών για την στέγαση επιχειρήσεων. Προσπάθεια θεσμικής κατοχύρωσης. Διαμόρφωση ταυτότητας στην πόλη. Σύνταξη ολοκληρωμένης μελέτης και κατασκευή έργων ανάπλασης που θα περιλαμβάνει τους δύο λόφους, το Βαρούσι,, το παλιό Κέντρο «Μανάβικα» και το Ληθαίο, ως μία χωρική οντότητα που σφραγίζεται από την έντονη σύνδεση πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, με στόχο την προστασία της φύσης, της βιοποικιλότητας μέσα στην πόλη, ως ορίζουν οι ευρωπαϊκές αστικές πολιτικές με έμφαση στην πολιτική των πόλεων με ποτάμια, στο δίκτυο των οποίων τα Τρίκαλα είναι μέλος και την προστασία και λειτουργική επανένταξη των ιστορικών και πολιτιστικών μνημείων με στόχο την ενοποίηση των αρχαιοτήτων και του φυσικού περιβάλλοντος με «πράσινες» και πολιτιστικές διαδρομές Ειδικότερα στο Βαρούσι χρειάζεται να προωθηθεί συνολική κήρυξη των κτιρίων του ως «διατηρητέων» να συνταχθεί ρυμοτομικό σχέδιο, να μελετηθούν εκ νέου οι ειδικοί όροι δόμησης στην περιοχή και να συνταχθεί διάταγμα χρήσεων γης με επιτρεπόμενες χρήσεις γης μόνον την κατοικία. Το παλαιό εμπορικό κέντρο θα πρέπει αρχικά να κηρυχθεί ως ιστορικό σύνολο και στη συνέχεια να γίνει συνολική κήρυξη των κτιρίων του ως «διατηρητέων» να θεσμοθετηθούν ειδικοί όροι δόμησης που είχαν προταθεί σε πρόσφατη μελέτη στην περιοχή και να συνταχθεί διάταγμα χρήσεων γης με αυστηρούς όρους για τον περιορισμό της χρήσης της αναψυχής. Χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας και φυσικού αερίου Μείωση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας που προέρχεται από την κυκλοφορία των οχημάτων. Ολοκληρωμένη πολιτική προστασίας του τοπίου Υλοποίηση όλων των έργων για τις αειφόρες μεταφορές. Αυστηρή προστασία των τοπίων, των δασών, των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών, της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας και όλων των πλουτοπαραγωγικών πόρων στην αγροτική ενδοχώρα του Δήμου ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 573