Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Pandora m University System Σύστημα Παροχής Υπηρεσιών μέσω δικτύου GSM ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

1 Πανεπιστήμιο Αιγαίου ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Pandora m University System Σύστημα Παροχής Υπηρεσιών μέσω δικτύου GSM ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ των ΚΑΛΦΟΥΝΤΖΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΤΟΥΒΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Επιβλέποντες : Μπούκας Λάμπρος, Λέκτορας (ΠΔ 407) Μ.Π.Ε.Σ Καμπουράκης Γεώργιος, Λέκτορας Μ.Π.Ε.Σ Σάμος, Οκτώβριος 2007

2 Πανεπιστήμιο Αιγαίου ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Pandora m University System Σύστημα Παροχής Υπηρεσιών μέσω δικτύου GSM ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ των ΚΑΛΦΟΥΝΤΖΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΤΟΥΒΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Επιβλέποντες : Μπούκας Λάμπρος, Λέκτορας (ΠΔ 407) Μ.Π.Ε.Σ Καμπουράκης Γεώργιος, Λέκτορας Μ.Π.Ε.Σ Εγκρίθηκε από την τριμελή εξεταστική επιτροπή την 31 η Οκτωβρίου (Υπογραφή) (Υπογραφή) (Υπογραφή) Μπούκας Λάμπρος Καμπουράκης Γεώργιος Γκρίτζαλης Στέφανος Λέκτορας (ΠΔ 407) Μ.Π.Ε.Σ Λέκτορας Μ.Π.Ε.Σ Αν. Καθηγητής Μ.Π.Ε.Σ Σάμος, Οκτώβριος

3 (Υπογραφή)... ΚΑΛΦΟΥΝΤΖΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Διπλωματούχος Μηχανικός Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων (Υπογραφή)... ΝΤΟΥΒΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Διπλωματούχος Μηχανικός Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων 2007 All rights reserved 3

4 4

5 Ευχαριστίες Όταν φτάνεις επιτέλους στο τέλος ενός μεγάλου στόχου και κοιτάς πίσω, μόνο τότε συνειδητοποιείς την συνολική σου πορεία και τους ανθρώπους που την επηρέασαν. Σε αυτούς θέλουμε να αναφερθούμε σε αυτές τις λίγες αράδες και να τους ευχαριστήσουμε θερμά για την σημαντική βοήθεια που μας πρόσφεραν στα διάφορα στάδια αυτής της πορείας. Αρχικά, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τον κ. Μπούκα Λάμπρο, ως επιβλέποντα της παρούσας διπλωματικής εργασίας, για την καθοδήγησή του και τη βοήθειά του σε κάθε φάση της δημιουργίας της, ως συνεργάτη αλλά και ως ιθύνων νου, ο οποίος συνέλαβε την ιδέα του Mobile University. Θερμές ευχαριστίες επίσης στον κ. Καμπουράκη Γεώργιο, ο οποίος ως επιβλέπων της διπλωματικής εργασίας, μας παρείχε πολύτιμη βοήθεια και διαρκή υποστήριξη καθ όλη τη διάρκεια της εκπόνησής της. Τις ευχαριστίες μας πρέπει να εκφράσουμε για την εποικοδομητική συνεργασία και πολύτιμη υποστήριξη στον Πρόεδρο του Τμήματος Μ.Π.Ε.Σ κ. Γκρίτζαλη Στέφανο, ο οποίος συνέβαλε δραστικά στην εξασφάλιση του απαραίτητου τεχνολογικού υλικού. Ευχαριστίες και στον υποψήφιο Διδάκτορα του Τμήματος Μ.Π.Ε.Σ κ. Τσακουντάκη Αλέξανδρο, ο οποίος σε συνεργασία με τον κ. Ορφανό Αργύρη είχαν υλοποιήσει την πρώτη έκδοση του συστήματος Πανδώρα μέσω της διπλωματικής τους εργασίας σε προπτυχιακό επίπεδο, και μας παρείχε την υποστήριξη του σε τεχνολογικά και θεωρητικά θέματα. Ακόμα, θα θέλαμε να τονίσουμε την άψογη συνεργασία με τον Ε.Τ.Ε.Π κ. Κουράκο-Μαυρομιχάλη Ευάγγελο όσον αφορά στο θέμα διασύνδεσης του συστήματος Πανδώρα με το Σύστημα Ενημέρωσης Φοιτητών. Επίσης, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους δοκιμαστές του συστήματος για την συνεισφορά τους στη διεξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων και γενικότερα στη βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας του συστήματος Πανδώρα. 5

6 Τέλος, θέλουμε να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας στους γονείς μας για τη διαρκή υποστήριξη, που επέτρεψε την επιτυχή διεκπεραίωση των σπουδών μας, αλλά και στους φίλους μας για την αμέριστη συμπαράσταση τους στην πορεία μας προς την Ιθάκη Καλφούντζος Παναγιώτης Ντούβος Στυλιανός Καρλόβασι, 29 η Οκτωβρίου

7 Περίληψη Το σύστημα Πανδώρα είναι μια πλατφόρμα παροχής υπηρεσιών ακαδημαϊκού αλλά και ενημερωτικού χαρακτήρα. Χρήστης του συστήματος Πανδώρα μπορεί να είναι οποιοδήποτε μέλος της ακαδημαικής κοινότητας του Πανεπιστημίου Αιγαίου είτε είναι φοιτητής, είτε καθηγητής, είτε διοικητικό στέλεχος. Εκτός από τους ήδη υπάρχοντες τρόπους επικοινωνίας (πχ διαδίκτυο, φυσική επικοινωνία) των μελών της Πανεπιστημιακής κοινότητας, το σύστημα Πανδώρα εισάγει άλλον ένα τρόπο επικοινωνίας, ο οποίος λαμβάνει χώρα μέσω κινητού τηλεφώνου, και συγκεκριμένα μέσω γραπτών μηνυμάτων (SMS). 7

8 8

9 Περιεχόμενα 1 Εισαγωγή Λίγα λόγια για το Pandora m-university System Οικονομική αυτονομία Περίληψη των Κεφαλαίων Δίκτυο GSM Ιστορικά στοιχεία Παρεχόμενες υπηρεσίες Αρχιτεκτονική του δικτύου Τεχνικά στοιχεία Κωδικοποίηση φωνής Κωδικοποίηση και διαμόρφωση καναλιών Διαπομπή Πρωτόκολλα σηματοδοσίας στο GSM Πρωτόκολλα της κινητής συσκευής Πρωτόκολλα του BSS Διεπαφή μεταξύ MSC και δικτύου σηματοδοσίας Πιστοποίηση και ασφάλεια Συμπεράσματα Υπηρεσία γραπτών μηνυμάτων Περιγραφή υπηρεσίας SMS Τρόπος λειτουργίας SMS Κατηγορίες μηνυμάτων SMS Εφαρμογές Εφαρμογές ειδοποίησης Εφαρμογές ενημέρωσης Διασύνδεση με λογαριασμούς

10 3.4.4 Υπηρεσία Chat Υπηρεσίες διασκέδασης Δυνατότητα πληρωμής Δυνατότητα τραπεζικών συναλλαγών και ενημέρωσης Πλεονεκτήματα χρήσης της υπηρεσίας SMS Περιορισμοί Αρχιτεκτονική του Συστήματος Αφαιρετικό - επίπεδο μηδέν (level 0) Επίπεδο ένα (level 1) Επίπεδο δύο (Level 2) Εργαλεία Ανάπτυξης Kannel SMS/WAP Gateway Apache Web Server PHP MySQL Iστοσελίδα του Pandora m-system Περιγραφή της Ιστοσελίδας Διαχείριση του Pandora m-system Δυναμική Αποστολή Μηνυμάτων Έλεγχος εισερχομένων/εξερχομένων Προβολή Αρχείων Καταγραφής Στατιστικά SMS Gateway Χειροκίνητη εκτέλεση εντολών Διαχείριση πελατών Διαχείριση τμημάτων Πανεπιστημίου Αιγαίου Έλεγχος εξερχομένων μηνυμάτων συνδρομών Feedback Αποστολή ενημερωτικών

11 7.11 Διαχείριση Υπηρεσιών Διαχείριση Σίτισης Παρουσίαση της Βάσης Δεδομένων Πληροφορίες πελατών Πίνακας customers Πίνακας customers_info Πίνακας customers_credits Πληροφορίες Λιστών Μαζικής Αποστολής SMS Πληροφορίες Προσκεκλημένων Χρηστών Πληροφορίες Διαγραμμένων Πελατών Πληροφορίες για την mailing list Υπομέρος Βάσης 2: ΒΔ Περιεχομένου Πληροφορίες Σίτισης Πληροφορίες Πόλεων Πληροφορίες Πρόβλεψης Καιρού RSS Feeds Πληροφορίες Τηλεφωνικού Καταλόγου Πληροφορίες Βαθμολογίας Υπομέρος Βάσης 3: ΒΔ Συστήματος Πληροφορίες Αναφορών Παράδοσης Πληροφορίες Αιτήσεων Ανανέωσης Πληροφορίες SMS Υπηρεσιών Πληροφορίες Κατάστασης Συστήματος Πληροφορίες Εισερχόμενων/Εξερχόμενων SMS Πληροφορίες Συνδρομών Πληροφορίες Υπηρεσιών Πληροφορίες Tμημάτων Πληροφορίες Ανάκτησης Κωδικού Πρόσβασης Σχήμα της Βάσης Δεδομένων

12 9 Περιγραφή Υπηρεσιών Pandora m-system Υπηρεσίες Συστήματος Ανανέωση χρόνου ομιλίας Διαθέσιμο υπόλοιπο μηνυμάτων Μεταφορά υπολοίπου σε λογαριασμό Τακτική λήψη πληροφορίας Συνδρομές Υπηρεσία βοήθειας Φοιτητικές Υπηρεσίες Αιτήσεις Βεβαιώσεις Αποστολή Αναλυτικής βαθμολογίας με Ενημέρωση Βαθμολογίας Πληροφορίες Προσωπικού Πρόγραμμα Σίτισης Γενικές Υπηρεσίες Αποστολή μέσω SMS Κατάσταση Ανεμών στα πελάγη Κατάσταση Πτήσεων του αεροδρομίου Ελ. Βενιζέλος Πρόγνωση καιρού Live Score Αγώνων Ποδοσφαίρου Υπηρεσίες Αποστολής RSS Feeds Συνδρομές Βιβλιογραφία Ακρωνύμια A Εργαλείο HyperTerminal Β Εντολές ΑΤ

13 Πίνακας Σχημάτων Σχήμα 1.1: Αντιστοιχία καρτών ανανέωσης με τον αριθμό μηνυμάτων στο Pandora m-system. 18 Σχήμα 2.1 Δομικά στοιχεία δικτύου GSM Σχήμα 4.1 Αρχιτεκτονική του συστήματος Pandora στο επίπεδο μηδέν (level 0) Σχήμα 4.2 Αρχιτεκτονική του συστήματος Pandora στο επίπεδο ένα (level 1) Σχήμα 4.3 Αρχιτεκτονική του συστήματος Pandora χωρισμένη σε υποσυστήματα στο επίπεδο δύο (level 2) Σχήμα 5.1 Αρχιτεκτονική Kannel SMS Gateway Σχήμα 6.1 Αρχική σελίδα Σχήμα 6.2 Εγγραφή νέου μέλους Σχήμα 6.3 Drop down list διαθέσιμων πόλεων κατά την εγγραφή Σχήμα 6.4 επιβεβαίωσης εγγραφής χρήστη Σχήμα 6.5 Χρήσιμοι σύνδεσμοι Σχήμα Σχήμα 6.7 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ) Σχήμα 6.8 Πληροφορίες επικοινωνίες με το Pandora Development Team Σχήμα 6.9 Παρατηρούμε το footer της ιστοσελίδας Σχήμα 6.10 Πρόσκληση φίλου στο Pandora m-system Σχήμα 6.11 To mail που λαμβάνει ο προσκεκλημένος Σχήμα 6.12 Φόρμα επαναφοράς κωδικού πρόσβασης Σχήμα 6.13 Mail επιβεβαίωσης αλλαγής κωδικού πρόσβασης Σχήμα 6.14 Φόρμα αλλαγής κωδικού πρόσβασης Σχήμα 6.15 Αλλαγή προσωπικών πληροφοριών Σχήμα 6.16 Σελίδα διαγραφής λογαριασμού Σχήμα 6.17 Φόρμα επιλογής συνδρομητικών υπηρεσιών Σχήμα 6.18 Σελίδα προβολής των πρόσφατων SMS που στείλαμε Σχήμα 6.19 Σελίδα διαχείρισης λιστών παραληπτών Σχήμα 6.20 Μαζική αποστολή SMS σε λίστες παραληπτών Σχήμα 7.1 Φόρμα χειροκίνητης αποστολής SMS Σχήμα 7.2 Πίνακας εισερχομένων/εξερχομένων Σχήμα 7.3 Προβολή log files Σχήμα 7.4 Τα κυριότερα στατιστικά του kannel gateway Σχήμα 7.5 Σελίδα χειροκίνητης εκτέλεσης κοινών διεργασιών του συστήματος Σχήμα 7.6 Σελίδα διαχείρισης πελατών Σχήμα 7.7 Σελίδα διαχείρισης τμημάτων Σχήμα 7.8 Προβολή εξερχόμενων μηνυμάτων συνδρομών Σχήμα 7.9 Πίνακας διαγραμμένων χρηστών (περιλαμβάνει τους λόγους διαγραφής αν υπάρχουν) Σχήμα 7.10 Αποστολή ενημερωτικών mail Σχήμα 7.11 Διαχείριση υπηρεσιών του συστήματος Σχήμα 7.13 Αρχική σελίδα του ιστότοπου διαχείρισης προγράμματος σίτισης Σχήμα 7.14 Επιλογή ημερομηνίας προγράμματος Σχήμα 7.15 Προβολή προγράμματος Σχήμα 8.1 Χωρισμός της ΒΔ σε τρία υπομέρη Σχήμα 8.2 Πίνακας customers Σχήμα 8.3 Πίνακας customers_info Σχήμα 8.4 Πίνακας customers_credits Σχήμα 8.5 Πίνακας customers_list Σχήμα 8.6 Πίνακας customers_invite

14 Σχήμα 8.7 Πίνακας deleted_customers Σχήμα 8.8 Πίνακας mail_notification Σχήμα 8.9 Πίνακες προγράμματος σίτισης Σχήμα 8.10 Πίνακας cities Σχήμα 8.11 Πίνακας forecast Σχήμα 8.12 Πίνακας feeds Σχήμα 8.13 Πίνακας αποθήκευσης τηλεφωνικού καταλόγου Σχήμα 8.14 Πίνακας grades_sms Σχήμα 8.15 Πίνακας αναφορών παράδοσης Σχήμα 8.16 Πίνακας ανανέωσης χρόνου ομιλίας Σχήμα 8.17 Πίνακας sms_services Σχήμα 8.18 Πίνακας κατάστασης του συστήματος Σχήμα 8.19 Πίνακας εισερχομένων/εξερχομένων Σχήμα 8.20 Πίνακας συνδρομών Σχήμα 8.21 Πίνακας services Σχήμα 8.22 Πίνακας departments Σχήμα 8.23 Πίνακας ανάκτησης κωδικού πρόσβασης ΣΧΗΜΑ Α.1 Χρήση της εντολής ΑΤ+CPIN= ΣΧΗΜΑ Α.2 Χρήση της εντολής ΑΤ+CSQ ΣΧΗΜΑ Α.3 Χρήση της εντολής ΑΤ+CMGD=1,

15 15

16 1 Εισαγωγή Ο 21 ος αιώνας αποτελεί την επιτομή μιας νέας κοινωνίας, της κοινωνίας της πληροφορίας. Αρχικά δηλαδή της γένεσης και ύστερα την ύπαρξη μιας κοινωνίας, η οποία βασίζεται στην πληροφορία και στη δοσοληψία αυτής. Αφομοιώνοντας σιγά σιγά το νέο καθεστώς και προσπαθώντας να καταστήσει την πληροφορία κτήμα του, ο άνθρωπος προχώρησε στην δημιουργία δίαυλων επικοινωνίας και τρόπων διάδοσης της πληροφορίας. Στη δεκαετία του 90 έκανε την εμφάνισή του στην Ελλάδα το πρώτο κινητό τηλέφωνο. Δεκαπέντε χρόνια μετά, το κινητό τηλέφωνο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι στη ζωή του Έλληνα. Η κινητή τηλεφωνία αποτελεί για χρόνια έναν από τους πιο επικερδής κλάδους στον τομέα των επικοινωνιών, αν όχι τον πιο επικερδή. Στο πέρασμα του χρόνου υπήρξαν πολλές βελτιώσεις όπως και αναμενόταν, είτε στο δίκτυο των εταιρειών, είτε στις ίδιες τις κινητές συσκευές, είτε τέλος στην παροχή υπηρεσιών. Η παροχή υπηρεσιών είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς της κινητής τηλεφωνίας καθώς αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της προώθησης της εταιρείας στην αγορά. Οι προσφερόμενες υπηρεσίες πολλές φορές απλοποιούν ορισμένες διαδικαστικές διεργασίες για τους χρήστες ή παρέχουν σε αυτούς σημαντικές βοήθειες μέσω του κινητού τους τηλεφώνου. Έτσι, οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας προσφέρουν στο κάθε χρήστη το αίσθημα της αυτονομίας και κατοχής του απόλυτου έλεγχου μέσω του κινητού τους τηλεφώνου. 16

17 1.1 Λίγα λόγια για το Pandora m-university System Συνοψίζοντας και λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω δημιουργήθηκε η ιδέα ανάπτυξης συστήματος παροχής υπηρεσιών μέσω κινητού τηλεφώνου μέσα στα πλαίσια εκπόνησης διπλωματικής εργασίας στο πανεπιστήμιο. Η σύλληψη της ιδέας ανήκει στον διδάσκοντα κ. Λ. Μπούκα και υλοποιήθηκε από τους φοιτητές Α. Ορφανό και Α. Τσακουντάκη εν έτη 2004, και συνεχίστηκε από τους συγγραφείς της παρούσας διπλωματικής. Σκοπός της διπλωματικής εργασίας ήταν η δημιουργία ενός συστήματος, το οποίο θα παρείχε στους χρήστες του γενική ενημέρωση από την επικαιρότητα, αλλά κυρίως ενημέρωση μέσα στους κόλπους του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Δηλαδή οι χρήστες αυτού του συστήματος να έχουν την δυνατότητα να ενημερωθούν για τα τεκταινόμενα (βαθμολογίες μαθημάτων, πρόγραμμα σίτισης, απόκτηση βεβαιώσεων κτλ) στο πανεπιστήμιο μέσω ενός απλού γραπτού μηνύματος και να μπορούν να αλληλεπιδράσουν με αυτό. Τα οφέλη που αποκομίζονται από την ολοκλήρωση του συστήματος Pandora είναι σημαντικά καθώς μειώνεται ο φόρτος εργασίας της γραμματείας αποφεύγοντας τις γραφειοκρατικές και μονότονες διαδικασίες. Όχι μόνο αποτελεί ένα επιπλέον δίαυλο επικοινωνίας των φοιτητών με το πανεπιστήμιο, εκτός από το διαδίκτυο και την φυσική επικοινωνία, αλλά και συμβάλλει στην καλύτερη και έγκυρη πληροφόρηση αυτών, καθώς και στην αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των φοιτητών και γενικά των ατόμων που απαρτίζουν την πανεπιστημιακή κοινότητα. 1.2 Οικονομική αυτονομία Οι χρήστες του συστήματος Pandora διατηρούν προσωπικό λογαριασμό στην ιστοσελίδα του συστήματος. Ο κάθε χρήστης είναι υποχρεωμένος για να αλληλεπιδράσει με το σύστημα να προβεί στην αγορά κάρτα χρόνου ομιλίας και να αποστείλει τον κωδικό ανανέωσης στο σύστημα. Στο σύστημα γίνεται έλεγχος για την εγκυρότητα του κωδικού και για την αξία του χρόνου ομιλίας του, καθώς υπάρχουν κάρτες ανανέωσης χρόνου ομιλίας ποικίλων τιμών, όπως 3, 9, 20 και 30 ευρώ. 17

18 Αξία κάρτας ανανέωσης σε ευρώ Αριθμός SMS Σχήμα 1.1: Αντιστοιχία καρτών ανανέωσης με τον αριθμό μηνυμάτων στο Pandora m-system Το σύστημα αφού ολοκληρώσει την διαδικασία επαλήθευσης του κωδικού, πιστώνει με τον αντίστοιχο αριθμό μηνυμάτων τον προσωπικό λογαριασμό του χρήστη που έστειλε sms ανανέωσης των μονάδων του. Έτσι ο χρήστης είναι έτοιμος τώρα να αλληλεπιδράσει με το σύστημα. Επίσης θα πρέπει να προστεθεί ότι το σύστημα λειτουργεί ως διαχειριστής των πόρων και ως ενδιάμεσος στην οικονομική δοσοληψία μεταξύ των χρηστών του συστήματος και της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας χωρίς να υπάρχουν επιπλέον κρατήσεις. Το γεγονός αυτό καθιστά το σύστημα οικονομικά αυτοτελές αλλά και του προσδίδει τον χαρακτηρισμό μη κερδοσκοπικό. 1.3 Περίληψη των Κεφαλαίων Ακολουθεί μια σύντομη περιγραφή της διάρθρωσης της διπλωματικής εργασίας, καθώς και μια συνοπτική επισκόπηση των θεμάτων τα οποία πραγματεύεται κάθε κεφάλαιο. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή: Το παρών κεφάλαιο. Κεφάλαιο 2 Δίκτυο GSM: Αναλυτική περιγραφή του δικτύου GSM, το οποίο αποτελεί και τον κύριο τρόπο μεταφοράς ενός SMS. Περιγράφεραι η αρχιτεκτονική του και δίνονται κάποια τεχνικά χαρακτηριστικά του. 18

19 Κεφάλαιο 3 Υπηρεσία Γραπτών Μηνυμάτων: Το κεφάλαιο αυτό περιέχει τον ορισμό του SMS καθώς επίσης τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του. Κεφάλαιο 4 Αρχιτεκτονική του Συστήματος: Περιγραφή των οντοτήτων που αποτελούν το Pandora m-university System. Ορίζονται τα επίπεδα αφαίρεσης του συστήματος. Κεφάλαιο 5 Εργαλεία Ανάπτυξης: Παρουσιάση των εργαλείων που χρησιμοποιήθηκαν στην φάση της υλοποίησης της διπλωματικής εργασίας και τεκμηριώση της χρήσης αυτών. Κεφάλαιο 6 Ιστοσελίδα του Pandora m-system: Περιγραφή της γραφικής διεπαφής του συστήματος, η οποίο είναι διαθέσιμη από το URL Κεφάλαιο 7 Διαχείριση του Συστήματος: Οι διαχειριστές του συστήματος μπορούν μέσω αυτού του κεφαλαίου να γνωρίσουν τους τρόπους αλληλεπίδρασης με το σύστημα, ώστε η να διευκολυνθεί η συντήρηση και εξέλιξη του συστήματος. Κεφάλαιο 8 Παρουσίαση της Βάσης Δεδομένων: Παρουσιάση της βάσης δεδομένων του συστήματος. Για την καλύτερη κατανόησή της γίνεται ένας διαχωρισμός σε τρία υπομέρη και με βάση αυτόν, παρουσιάζονται αναλυτικά τα πεδία του κάθε πίνακα. Κεφάλαιο 9 Περιγραφή των Υπηρεσιών του Pandora m-system: Αναλυτική περιγραφή των υπηρεσιών που προσφέρει το σύστημα, σύνταξη και παραδείγματα χρήσης. 19

20 Κεφάλαιο 10 Βιβλιογραφία: Παράθεση των βιβλιογραφικών αναφορών που χρησιμοποιήθηκαν. Κεφάλαιο 11 Ακρωνύμια: Εξήγηση των ακρωνύμιων που χρησιμοποιήθηκαν κατά την συγγραφή του παρόντος εγγράφου. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ A Εργαλείο HyperTerminal: Παρουσίαση του εργαλείου HyperTerminal και παραδείγματα χρήσης του. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ B Κατάλογος Εντολών ΑΤ: Παρουσίαση όλων των διαθέσιμων εντολων ΑΤ που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αλληλεπίδραση με το GSM Modem. 20

21 2 Δίκτυο GSM Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στο πιο γνωστό δίκτυο στον χώρο της κινητής τηλεφωνίας. Το δίκτυο GSM (Global System for Mobile communications) από το 1991, οπότε και ξεκίνησε η εμπορική εκμετάλλευση του, αποτελεί την δεδομένη επιλογή στον χώρο της κινητής τηλεφωνίας. Από την πρώτη στιγμή το GSM έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές λόγω του μικρού κόστους εγκατάστασης του δικτύου και της δυνατότητας εύκολης και γρήγορης εγκατάστασης υπηρεσιών που θα προσφέρονται στους συνδρομητές του δικτύου. Παρότι έχουν πλέον αναπτυχθεί καλύτερες τεχνολογίες, η χρήση του GSM θα συνεχιστεί για αρκετά χρόνια ακόμα κυρίως λόγω του μεγάλου κόστους που απαιτείται για την πλήρη αντικατάσταση του από κάποια νεότερη τεχνολογία. Στην συνέχεια του κεφαλαίου, παρουσιάζονται αρχικά κάποιες γενικές πληροφορίες για το GSM, ακολουθούμενες από τις δυνατότητες και τις υπηρεσίες που προσφέρει το δίκτυο. Στην συνέχεια δίνεται μια περιγραφή της αρχιτεκτονικής και του τρόπου λειτουργίας. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με κάποια τεχνικά στοιχεία και με την περιγραφή κάποιων βασικών λειτουργιών του GSM σε επίπεδο δικτύου. 2.1 Ιστορικά στοιχεία Στην διάρκεια της δεκαετίας του 1980, η τεχνολογία της αναλογικής κινητής τηλεφωνίας γνώριζε ραγδαία πρόοδο, ιδιαίτερα στις Σκανδιναβικές χώρες, καθώς και στην Αγγλία, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Η κάθε χώρα ανέπτυσσε τη δική της 21

22 τεχνολογία και έστηνε το δικό της δίκτυο, στηριζόμενη σε εγχώριες λύσεις και ιδέες. Το πρόβλημα που δημιουργήθηκε, ήταν ότι η τεχνολογία που ανέπτυσσε η κάθε χώρα δεν μπορούσε να συνεργαστεί με την αντίστοιχη των άλλων χωρών. Σε μία Ευρώπη που προσπαθούσε εκείνο τον καιρό να φανεί ενιαία, η κατάσταση αυτή δεν ήταν αποδεκτή. Επιπροσθέτως, οικονομικά προβλήματα λόγω της μικρής αγοράς για τις εκάστοτε τεχνολογικές λύσεις, η αδυναμία εκμετάλλευσης οικονομιών κλίμακας καθώς και η απαίτηση για μεγάλες και ασύμφορες επενδύσεις, οδήγησαν στην αλλαγή νοοτροπίας. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία του GSM Group (Groupe Spécial Mobile) το 1982, με στόχο την μελέτη και ανάπτυξη ενός ενιαίου συστήματος για ολόκληρη την Ευρώπη. Από την πρώτη στιγμή τέθηκαν οι απαιτήσεις που θα πρέπει το νέο σύστημα να ικανοποιεί. Οι απαιτήσεις αυτές εμφανίζονται στον ακόλουθο πίνακα. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1 Απαιτήσεις α/α Απαίτηση 1 Ικανοποιητική ποιότητα ομιλίας 2 Χαμηλό κόστος τερματικών και υπηρεσιών 3 Υποστήριξη διεθνούς περιαγωγής 4 Δυνατότητα υποστήριξης νέων τεχνολογιών που αναπτύσσονταν παράλληλα 5 Συμβατότητα με την τεχνολογία ISDN Το 1989, η ευθύνη για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας μεταβιβάστηκε στον οργανισμό ETSI (European Telecommunication Standards Institute) και οι πρώτες προδιαγραφές (Phase 1) για το πρότυπο GSM δημοσιεύτηκαν το Στα μέσα του 1991, ξεκίνησε η εμπορική εκμετάλλευση του GSM και μέχρι τα τέλη του 1993 δημιουργήθηκαν 36 δίκτυα GSM σε 22 χώρες. Παρότι το GSM ξεκίνησε ως Ευρωπαϊκό πρότυπο, σύντομα διαδόθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο με αποτέλεσμα να υπάρχουν 22

23 σήμερα περισσότερα από 200 εμπορικά δίκτυα σε ολόκληρο τον κόσμο. Πλέον, το ακρωνύμιο GSM αντιστοιχεί στον τίτλο Global System for Mobile Communications. Το δίκτυο GSM, στηρίχθηκε από την αρχή σε ψηφιακό σύστημα μετάδοσης δεδομένων, σε αντίθεση με τα παλαιότερα αναλογικά συστήματα που κυριαρχούσαν την εποχή που εμφανίστηκε το GSM (οι γνωστότερες αναλογικές λύσεις ήταν το AMPS που αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ και το TACS που προέρχεται από την Αγγλία). Οι υπεύθυνοι για το GSM, είχαν από την αρχή αντιληφθεί ότι η τεχνολογική πρόοδος στα συστήματα επεξεργασίας σήματος και συμπίεσης θα τους επέτρεπε να πετύχουν τους στόχους τους για καλύτερο επίπεδο προσφερόμενων υπηρεσιών και μειωμένο κόστος. Στις περίπου 8000 σελίδες που συνοδεύουν το πρότυπο GSM, περιγράφονται με λεπτομέρεια όλες οι απαιτήσεις και οι τεχνικές λεπτομέρειες που απαιτούνται για να επιτευχθεί η διαλειτουργικότητα μεταξύ των διαφορετικών τεχνολογιών, επιτρέποντας όμως παράλληλα την ανάπτυξη νέων ιδεών και λύσεων. Το GSM στην μορφή που λειτουργεί σήμερα υποστηρίζει τις περιοχές συχνοτήτων όπως αυτές εμφανίζονται στον ακόλουθο πίνακα ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2 Περιοχές συχνοτήτων α/α Όνομα περιοχής 1 GSM 900 (ή απλά GSM). Χρησιμοποιεί την περιοχή συχνοτήτων των 900 MHz και είναι το πιο διαδεδομένο στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. 2 GSM 1800 (το οποίο επίσης ονομάζεται και DCS 1800). Χρησιμοποιεί την περιοχή συχνοτήτων 1800 MHz και συναντάται σε ολοένα και περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένων την Ελλάδα, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Γερμανία, τη Ρωσία. 3 GSM 1900 (το οποίο καλείται και DCS 1900, PCS 1900 ή PCS). Χρησιμοποιεί την περιοχή των 1900 MHz και είναι η μοναδική συχνότητα που χρησιμοποιείται 23

24 στις Η.Π.Α. και τον Καναδά. 2.2 Παρεχόμενες υπηρεσίες Χρησιμοποιώντας τον ορισμό της ΙTU-T, οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες μπορούν να διακριθούν σε bearer services, teleservices, και supplementary services. Η πλέον βασική υπηρεσία που ανήκει στην κατηγορία των teleservices που προσφέρει το GSM είναι η τηλεφωνία. Η φωνή κωδικοποιείται ψηφιακά μέσω ειδικών διαδικασιών και μεταδίδεται μέσω του GSM δικτύου ως μια ψηφιακή ακολουθία δεδομένων (digital stream). Εκτός από την υπηρεσία μετάδοσης φωνής, προσφέρεται η δυνατότητα μετάδοσης δεδομένων. Οι χρήστες του δικτύου GSM έχουν την δυνατότητα να στείλουν και να λάβουν δεδομένα με ρυθμό έως και 9600bps. Συμβατότητα υπάρχει με χρήστες του δικτύου ISDN (Integrated Services Digital Network), του δικτύου POTS (Plain Old Telephone Service) καθώς και του δικτύου Circuit Switched Public Data Network κάνοντας χρήση διάφορων πρωτοκόλλων όπως τα X.25 ή X.32. Επιπροσθέτως, υπάρχει η δυνατότητα αποστολής και λήψης fax. Η υπηρεσία μετάδοσης δεδομένων, που αποτέλεσε πραγματική επανάσταση ήταν η αποστολή γραπτών μηνυμάτων. Μηνύματα 160 χαρακτήρων μπορούν να μεταδοθούν άμεσα με πολύ μικρό κόστος για τους χρήστες συνδρομητές. Υποστηρίζεται η δυνατότητα αποστολής μαζικών μηνυμάτων ή η αποστολή προς ένα και μόνο χρήστη. Η υπηρεσία αυτή, έγινε γρήγορα πολύ αγαπητή από τους συνδρομητές και αποτελεί σήμερα την κύρια πηγή εισόδων για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της κινητής τηλεφωνίας. Οι βοηθητικές υπηρεσίες έχουν ως στόχο να προσφέρουν ευκολίες και να απλοποιούν την χρήση των βασικών προσφερόμενων υπηρεσιών. Βοηθητικές υπηρεσίες που προσφέρονται είναι για παράδειγμα, η αναμονή κλήσης, η εκτροπή κλήσεων, η περιαγωγή, η αναγνώριση κλήσεων καθώς και πολλές άλλες. 24

25 2.3 Αρχιτεκτονική του δικτύου Στον πίνακα που ακολουθεί εμφανίζονται τα δομικά στοιχεία του δικτύου GSM. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3 Δομικά στοιχεία δικτύου GSM α/α Όνομα 1 Κινητή συσκευή Mobile station 2 Υποσύστημα σταθμών βάσης Base station subsystem 3 Υποσύστημα δικτύου Network subsystem Η κινητή συσκευή αποτελείται τόσο από την ίδια την συσκευή (τερματικό), όσο και από την κάρτα SIM (Subscriber Identity Module). Η κάρτα SIM προσφέρει αναγνώριση του συνδρομητή και προσωποποιημένες υπηρεσίες, ανεξάρτητα από την συσκευή η οποία χρησιμοποιείται. Με αυτόν τον τρόπο, επιτρέπεται η αλλαγή της κινητής συσκευής χωρίς προβλήματα στην επικοινωνία και την χρήση των υπηρεσιών. Η κάρτα SIM περιέχει τον αριθμό IMSI (International Mobile Subscriber Identity) για την αναγνώριση του συνδρομητή από το σύστημα, ένα μυστικό κλειδί για την υπηρεσία αυθεντικοποίησης καθώς και άλλες βοηθητικές πληροφορίες. Παράλληλα, η κινητή συσκευή αναγνωρίζεται μονοσήμαντα χάρη στον αριθμό ΙΜΕΙ (International Mobile Equipment Identity). Το υποσύστημα βάσης αποτελείται από δύο κύρια τμήματα, το BTS (Base Transceiver Station) και το BSC (Base Station Controller). Το πρώτο ασχολείται με τον έλεγχο των συνδέσεων (radio links) με την κινητή συσκευή. Συνήθως, χρησιμοποιούνται πολλά BTS σε μία ευρεία περιοχή, για την καλύτερη κάλυψη των συνδρομητών. Οι απαιτήσεις για τα BTS έχουν να κάνουν κυρίως με αξιοπιστία, μεταφερσιμότητα, αντοχή και χαμηλό κόστος. 25

26 Το BSC διαχειρίζεται τους πόρους δικτύου (radio resources) για ένα ή περισσότερα BSC. Ελέγχει θέματα διαχείρισης του δικτύου και τις απαιτούμενες διαπομπές και δρα ως μια δίοδο επικοινωνίας μεταξύ της κινητής συσκευής και του υποσυστήματος MSC (Mobile service Switching Center). Κύριο τμήμα του υποσυστήματος δικτύου, αποτελεί το κέντρο μεταγωγής κινητών επικοινωνιών (MSC). Λειτουργεί ως ένα συνηθισμένο switching node του δικτύου ISDN ή PSTN, προσφέροντας παράλληλα όλες τις δυνατότητες που απαιτούνται για την διαχείριση ενός κινητού συνδρομητή. Οι δυνατότητες αυτές, περιέχουν την υπηρεσία καταχώρισης (registration), αυθεντικοποίησης (authentication), εύρεσης θέσης (location updating), διαπομπής (handovers) και δρομολόγησης κλήσεων σε σενάριο περιαγωγής (call routing to a roaming subscriber). Ο καταχωρητής θέσης οικείων (Home Location Register HLR) και ο καταχωρητής θέσης επισκεπτών (Visitor Location Register VLR), σε συνεργασία με το MSC, προσφέρουν τις δυνατότητες δρομολόγησης κλήσεων και περιαγωγής. Το HLR αποτελεί μια βάση δεδομένων που περιέχει όλα τα στοιχεία των συνδρομητών ενός δικτύου GSM, καθώς και την τρέχουσα γεωγραφική θέση της κινητής συσκευής. Συνήθως υπάρχει ένα HLR για κάθε δίκτυο GSM, παρότι υπάρχει η δυνατότητα κατανεμημένης χρήσης ενός HLR για περισσότερα από ένα δίκτυα. Αντίστοιχα, το VLR αποτελεί μια βάση δεδομένων που διατηρεί προσωρινά στοιχεία για τους συνδρομητές, τα οποία χρειάζεται το MSC. Κρατάει στοιχεία για όλους τους συνδρομητές που βρίσκονται στο γεωγραφικό εύρος ελέγχου του VLR. Τα δύο τελευταία τμήματα του υποσυστήματος δικτύου, προσφέρουν υπηρεσίες ασφαλείας και αυθεντικοποίησης. Το Equipment Identity Register (EIR), αποτελεί μια βάση δεδομένων που διατηρεί όλες τις έγκυρες κινητές συσκευές που έχουν συνδεθεί στο δίκτυο, σύμφωνα με τον αριθμό IMEI τους. Σε περιπτώσεις κλοπής ή καταστροφής μιας κινητής συσκευής, ο αριθμός IMEI δεν είναι πλέον έγκυρος και η κινητή συσκευή δεν αναγνωρίζεται πλέον από το δίκτυο. Το Κέντρο πιστοποίησης (Authentication Center AC), κρατάει ένα αντίγραφο του μυστικού κλειδιού που βρίσκεται σε κάθε κάρτα SIM των συνδρομητών του δικτύου 26

27 και χρησιμοποιείται για αυθεντικοποίηση και κρυπτογράφηση των δεδομένων που μεταδίδονται μέσω του δικτύου. Στην ακόλουθη εικόνα παρουσιάζεται ο τρόπος διασύνδεσης των δομικών στοιχείων του δικτύου GSM. Σχήμα 2.1 Δομικά στοιχεία δικτύου GSM 2.4 Τεχνικά στοιχεία Ο διεθνές οργανισμός τηλεπικοινωνιών (International Telecommunication Union ITU), ο οποίος είναι υπεύθυνος για την εκχώρηση ραδιο-συχνοτήτων είχε δεσμεύσει τις μπάντες MHz για την υπηρεσία uplink (μετάδοση δεδομένων από την κινητή συσκευή προς το υποσύστημα σταθμών βάσης) και τις μπάντες MHz για το downlink (μετάδοση δεδομένων από το υποσύστημα σταθμών βάσης προς την κινητή συσκευή). Καθώς οι συγκεκριμένες μπάντες χρησιμοποιούνταν ήδη από τις αρχές του 1980 για τα αναλογικά συστήματα της εποχής, δεσμεύτηκαν τα 10 MΗz από κάθε συχνότητα για χρήση από το GSM. 27

28 Καθώς το δίκτυο GSM, έχει περιορισμένο εύρος ζώνης (bandwidth) πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος διαμοιρασμού του διαθέσιμου εύρους στους χρήστες- συνδρομητές. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε από το GSM αποτελεί ένα συνδυασμό συστήματος διαίρεσης χρόνου και συχνοτήτων πολλαπλής πρόσβασης (TDMA/FDMA). Το FDMA τμήμα, εμπεριέχει τη διαίρεση (σε συχνότητα) του bandwidth των 25 MHz (μέγιστο) σε 124 συχνότητες (carrier frequencies) των 200 KHz η κάθε μία. Μία ή περισσότερες από τις συχνότητες αυτές, αξιοποιούνται από τα υποσυστήματα σταθμών βάσης. Η κάθε μία από αυτές τις συχνότητες, στην συνέχεια διαιρείται (σε χρόνο) χρησιμοποιώντας την λογική του TDMA. Η μονάδα χρόνου του TDMA, καλείται burst period και διαρκεί περίπου 0,577 ms. Μία ομάδα από οκτώ τέτοιες μονάδες χρόνου αποτελούν ένα TDMA frame, διάρκειας 4,615 ms τα οποία χρησιμοποιούνται για τον ορισμό ενός λογικού καναλιού (logical channel). Ένα φυσικό κανάλι αντιστοιχίζεται σε ένα burst period ανά TDMA frame. Ένα κανάλι μεταφοράς (traffic channel), χρησιμοποιείται για να μεταφερθεί πληροφορία φωνής και δεδομένων. Τα κανάλια μεταφοράς ομαδοποιούνται σε ομάδες των 26 TDMA frames από τα οποία, 24 χρησιμοποιούνται για μεταφορά πληροφορίας, ένα δρα ως Flow Associated Control Channel (SACCH) και το τελευταίο παραμένει μη αξιοποιήσιμο προς το παρόν. Τα κανάλια που αξιοποιούνται για το uplink διαφέρουν σε χρόνο κατά 3 burst periods, σε σχέση με τα κανάλια που είναι υπεύθυνα για το downlink με αποτέλεσμα να μην απαιτείται η ταυτόχρονη αποστολή και λήψη δεδομένων από την πλευρά της κινητής συσκευής. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται το κόστος των ηλεκτρονικών που απαιτούνται για τις κινητές συσκευές, καθώς και η κατανάλωση ενέργειας εκ μέρους τους. Στην συνέχεια παρουσιάζεται μια σύντομη περιγραφή κάποιων βασικών λειτουργιών του GSM σε επίπεδο δικτύου. 28

29 2.5 Κωδικοποίηση φωνής Το GSM αποτελεί ένα ψηφιακό σύστημα μετάδοσης πληροφορίας, με αποτέλεσμα να απαιτείται η ψηφιοποίηση της (αναλογικής) ανθρώπινης φωνής πριν αυτή μεταδοθεί μέσω του δικτύου. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται, είναι γνωστή ως Pulse Coded Modulation (PCM). Το σήμα εξόδου από τον αλγόριθμο PCM είναι κωδικοποιημένο στα 64 kbps, τιμή ιδιαίτερα μεγάλη για ασύρματη μετάδοση. Το σήμα αυτό, των 64 kbps περιέχει αρκετή μη ωφέλιμη πληροφορία, η οποία μπορεί να αφαιρεθεί μειώνοντας με τον τρόπο αυτό τις απαιτήσεις σε bandwidth. Μετά από μελέτη διάφορων αλγόριθμων κωδικοποίησης φωνής, λαμβάνοντας υπόψιν ποιότητα, ταχύτητα και κατανάλωση ενέργειας, αποφασίστηκε η χρήση της τεχνικής Regular Pulse Excited - Linear Predictive Coder (RPE-LPC). Ουσιαστικά, πληροφορία από τα προηγούμενα δείγματα χρησιμοποιείται για την πρόβλεψη των επόμενων δειγμάτων. Η φωνή, χωρίζεται σε δείγματα των 20 milliseconds, κωδικοποιημένα στα 260 bits, δίνοντας συνολική ροή δεδομένων 13 Kbps. 2.6 Κωδικοποίηση και διαμόρφωση καναλιών Λόγω τον ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών, η κωδικοποιημένη φωνή και τα δεδομένα που μεταφέρονται μέσο ραδιοκυμάτων, θα πρέπει να προστατευθούν. Μετά από δοκιμές, βρέθηκε ότι κάποια συγκεκριμένα bits ήταν και τα ποιο σημαντικά για την διατήρηση τις ποιότητας του ήχου. Αυτά τα bits χωρίστηκαν σε 3 κλάσεις οι οποίες φαίνονται στον ακόλουθο πίνακα ΠΙΝΑΚΑΣ 2.4 Διαχωρισμός των bits σε κλάσεις α/α Κλάση 1 Κλάση Ιa 50 bits μεγαλύτερη ευαισθησία σε λάθη των bits 29

30 2 Κλάση Ib 132 bits μέτρια ευαισθησία σε λάθη των bits 3 Κλάση II 78 bits μικρή ευαισθησία σε λάθη των bits Τα ψηφία της κλάσης Ιa, έχουν ένα 3ψήφιο πλεονάζον κυκλικό κώδικα, ο οποίος έχει προστεθεί για την διόρθωση των λαθών. Αν βρεθεί κάποιο λάθος, το πλαίσιο κρίνεται κατεστραμμένο για μεταφορά και απορρίπτεται. Στην συνέχεια, θα αντικατασταθεί από μια αλλαγμένη έκδοση του προηγούμενου πλαισίου που μεταδόθηκε σωστά. Τα 53 αυτά ψηφία, μαζί με τα 132 ψηφία της κλάσης Ib και 4 ψηφία για το κλείσιμο τις ακολουθίας, περνάνε από έναν κωδικοποιητής και κάθε ψηφίο μετατρέπεται σε 2, βασισμένο σε συνδυασμό των 4 προηγουμένων ψηφίων. Ο κωδικοποιητής έχει σαν έξοδο 378 ψηφία, τα οποία προστίθενται στα εναπομένοντα ψηφία της κλάσης ΙΙ. Έτσι, κάθε 20 ms ομιλίας κωδικοποιούνται σε 456 bits, δίνοντας ροή δεδομένων 22.8 kbps. Τα 456 αυτά ψηφία, χωρίζονται σε 8 μπλοκ των 57 ψηφίων και το καθένα από αυτά κατανέμεται σε μια μονάδα χρόνου. Αφού κάθε μονάδα χρόνου μπορεί να μεταφέρει δύο μπλοκ των 57 ψηφίων, μεταφέρονται δύο διαφορετικά δείγματα φωνής. Το ψηφιακό σήμα διαμορφώνεται σε αναλογικές συχνότητες με εύρος φάσματος 200 KHz, χρησιμοποιώντας ψηφιακή διαμόρφωση GMSK (Gaussian-filtered Minimum Shift Keying). Το GMSK επιλέχθηκε, καθώς αποτελεί ένα πολύ καλό συμβιβασμό μεταξύ εξοικονόμησης φάσματος, πολυπλοκότητας του πομπού και περιορισμένων ανεπιθύμητων παρεμβολών σε γειτονικά κανάλια, ώστε να μπορεί να συνυπάρχει με τα αναλογικά δίκτυα. Στα 900 MHz, τα ραδιοκύματα ανακλώνται σε φυσικά εμπόδια, όπως κτήρια, αμάξια, καθώς και άλλα φυσικά εμπόδια. Έτσι δημιουργούνται πολλά αντανακλώμενα σήματα, που φτάνουν στην κεραία με διαφορετική φάση και μέσα από τα οποία πρέπει να ανακτηθεί το σωστό σήμα της ομιλίας. Με αυτόν τον τρόπο, στην μέση κάθε πλαισίου το GSM αποστέλλει ένα καθορισμένο 26 bit σήμα και με διάφορους αλγορίθμους επεξεργάζεται το σήμα, ώστε να είναι όσο το δυνατόν ποιο σωστό γίνεται. Για να αυξηθεί η απόδοση του συστήματος και επίσης για να μην υπάρχουν αρκετές παρεμβολές στις συχνότητες, χρησιμοποιείται η μη συνεχόμενη μετάδοση 30

31 δεδομένων (DTX). Το DTX εκμεταλλεύεται τα κενά που υπάρχουν στην ομιλία, κλείνοντας σε εκείνες τις περιόδους τον πομπό, εξοικονομώντας παράλληλα ενέργεια στην κινητή μονάδα. 2.7 Διαπομπή Διαπομπή ονομάζουμε την αλλαγή καναλιού (channel) ή κυψέλης (cell) κατά την διάρκεια μιας κλήσης. Υπάρχουν τέσσερις διαφορετικοί τύποι διαπομπής στο GSM, που αναφέρονται στην μεταφορά μιας κλήσης μεταξύ καναλιών που ανήκουν στην ίδια κυψέλη κυψελών που βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο ενός κοινού BSC κυψελών που βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο διαφορετικών BSCs, τα οποία όμως ανήκουν στο ίδιο MSC κυψελών που βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο διαφορετικών MSCs Οι δύο πρώτοι τύποι διαπομπής (internal handover), επιτυγχάνονται μέσω ενός μόνο BSC, το οποίο έχει την συνολική ευθύνη για την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας. Αντίθετα, οι δύο άλλες περιπτώσεις διαπομπής (external handover) επιτυγχάνονται μέσω των εμπλεκομένων MSCs. Οι διαπομπές μπορούν να εκκινήσουν τόσο από την κινητή συσκευή όσο και από την πλευρά του MSC. Κατά την διάρκεια μιας κλήσης, η κινητή συσκευή επιτρέπεται να κινηθεί από μια κυψέλη σε μία άλλη, σε ολόκληρη την περιοχή εξυπηρέτησης του GSM και το GSM φροντίζει να διατηρεί τις απαιτούμενες ζεύξεις χωρίς να διακόπτεται η σύνδεση. Η κινητή συσκευή, μετράει περιοδικά την ποιότητα του λαμβανόμενου σήματος και την αναφέρει στον σταθμό βάσης που την εξυπηρετεί, όπως επίσης και την ποιότητα του σήματος για όλες τις γειτονικές κυψέλες που είναι υποψήφιες για μια 31

32 μελλοντική διαπομπή. Οι πληροφορίες αυτές, μεταβιβάζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα στα αντίστοιχα BSC και MSC και με βάση κάποιον αλγόριθμο επιλογής διαπομπής αποφασίζεται αν, και με ποιο τρόπο θα γίνει η διαπομπή. 2.8 Πρωτόκολλα σηματοδοσίας στο GSM Στην συνέχεια αναλύονται τα πρωτόκολλα σηματοδοσίας του δικτύου GSΜ ομαδοποιημένα ανάλογα με το επίπεδο του δικτύου στο οποίο αυτά αξιοποιούνται Πρωτόκολλα της κινητής συσκευής Στο στρώμα σύνδεσης δεδομένων, η ασύρματη διεπαφή της κινητής συσκευής χρησιμοποιεί πρωτόκολλο LAPDm. Τα πρωτόκολλα υψηλότερων στρωμάτων του GSM ομαδοποιούνται μέσα στο τρίτο στρώμα. Το στρώμα 3 του GSM περιλαμβάνει επίσης λειτουργικότητα υψηλότερων στρωμάτων OSI, καθώς και λειτουργίες διαχείρισης OSI, όπως για παράδειγμα η διαχείριση συνδέσεων, ο προσδιορισμός της ταυτότητας του συνδρομητή και η αυθεντικότητα Πρωτόκολλα του BSS Στη διεπαφή μεταξύ των BSC και MSC, τα χαμηλότερα στρώματα υλοποιούνται από το MTP του SS7. Η λειτουργικότητα του υψηλότερου μέρους του στρώματος δικτύου παρέχεται από το SCCP. Το υπόστρωμα Base Station Subsystem Application Part (BSSAP) λειτουργεί κυρίως ως γέφυρα μεταξύ του στρώματος διαχείρισης ασύρματων πόρων (Radio Resource Management RRΜ) του BSS και του MSC, χειριζόμενο για παράδειγμα την αντιστοίχηση διαύλου και τη μεταγωγή κατά την εγκατάσταση της κλήσης, καθώς και τη διαδικασία διαπομπής. Παρέχει συνεπώς, λειτουργίες που τυπικά βρίσκονται στο στρώμα μεταφοράς, το στρώμα εφαρμογής και στη διαχείριση δικτύου του OSI. 32

33 2.9 Διεπαφή μεταξύ MSC και δικτύου σηματοδοσίας To MSC είναι συνδεδεμένο στο δίκτυο σηματοδοσίας μέσω του SS7, που είναι υπεύθυνο για την ανταλλαγή όλων των απαιτούμενων πληροφοριών για την εγκατάσταση, διατήρηση και διαχείριση των κλήσεων. Το TCAP περιλαμβάνει λειτουργίες που παρέχουν συσχετίσεις μεταξύ δυο χρηστών TCAP καθώς επίσης και πρωτόκολλα και υπηρεσίες για την πραγματοποίηση λειτουργιών εξ αποστάσεων. Επειδή το TCAP χρησιμοποιεί απευθείας τις υπηρεσίες του SCCP, τα στρώματα μεταφοράς, συνόδου και παρουσίασης είναι άδεια. Η σηματοδοσία ανάμεσα στα MSC και τα εξωτερικά δίκτυα, που αφορά τις κλήσεις, χρησιμοποιεί το ISDN User Part (ISUP), ενώ όλη η ειδική για το GSM σηματοδοσία μεταξύ MSC και καταχωρητών θέσης πραγματοποιείται μέσω του Mobile Application Part (MAP). Στο ακόλουθο σχήμα παρουσιάζεται η αρχιτεκτονική πρωτοκόλλου του συστήματος GSM. Σχήμα 2.2 Αρχιτεκτονική πρωτοκόλλου GSM 33

34 2.10 Πιστοποίηση και ασφάλεια Εφόσον στις ραδιοσυχνότητες μπορεί να έχει πρόσβαση ο καθένας, η πιστοποίηση ότι ο χρήστης είναι αυτός που υποστηρίζει ότι είναι, κρίνεται απαραίτητη για την σωστή λειτουργία του δικτύου. H πιστοποίηση αποτελείται από δύο λειτουργικά μέρη, την κάρτα SIM που βρίσκεται στο κινητό και το Κέντρο πιστοποίησης (AC). Σε κάθε συνδρομητή δίνεται ένα κρυμμένο κλειδί, το οποίο βρίσκεται στο SIM και στο κέντρο πιστοποίησης. Κατά την διάρκεια της πιστοποίησης το AC δημιουργεί έναν τυχαίο αριθμό και το στέλνει στο κινητό. Μετά, τόσο το κινητό όσο και το AC χρησιμοποιούν τον τυχαίο αριθμό, σε συνδυασμό με το κρυφό κλειδί και έναν κρυπτογραφημένο αλγόριθμο που καλείται Α3, για την δημιουργία ενός αριθμού που στέλνεται πίσω στο AC. Αν ο αριθμός που υπολογίστηκε από το κινητό, είναι ο ίδιος με αυτόν που υπολογίστηκε από το κέντρο, ο συνδρομητής έχει πιστοποιηθεί. Ο παραπάνω αριθμός χρησιμοποιείται μαζί με το αριθμό του πλαισίου TDMA και επίσης έναν ακόμη αλγόριθμο με το όνομα A5 για να κωδικοποιήσει τα δεδομένα που στέλνονται στην ραδιοζεύξη, ώστε να μην μπορούν να τα παρακολουθήσουν άλλοι. Η κωδικοποίηση είναι ήδη υπερβολική, αφού το σήμα έχει ήδη κωδικοποιηθεί, χωριστεί με τον τρόπο του TDMA, δίνοντας έτσι προστασία και από τους ποιο επίμονους υποκλοπείς. Άλλο ένα επίπεδο ασφάλειας, προσθέτει η τηλεφωνική συσκευή. Όπως ήδη έχουμε αναφέρει, κάθε τερματικό του GSM, έχει την δική του ταυτότητα μέσο του αριθμού IMEI. Μια λίστα με όλα τα IMEI του δικτύου είναι αποθηκευμένη στο ίδιο το δίκτυο. Η κατάσταση στην οποία μπορεί να βρίσκεται μια συσκευή μπορεί να είναι μία από τις ακόλουθες ΠΙΝΑΚΑΣ 2.5 Κατάσταση συσκευής α/α Κατάσταση 34

35 1 Λευκή λίστα. Το τερματικό μπορεί να συνδεθεί με το δίκτυο. 2 Γκρι λίστα. Υπό παρακολούθηση από το δίκτυο, πιθανά προβλήματα. 3 Μαύρη λίστα. Το τερματικό έχει αναφερθεί σαν κλεμμένο, ή ο τύπος του δεν είναι εγκεκριμένος. Το τερματικό δεν μπορεί να συνδεθεί με το δίκτυο Συμπεράσματα Το GSM είναι πράγματι ικανό να προσφέρει παγκόσμια διαθεσιμότητα και σχεδόν απεριόριστη κινητικότητα τερματικού, και για υπηρεσίες φωνής και για υπηρεσίες δεδομένων, αλλά δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει συστήματα όπως το DECT εξαιτίας της περιορισμένης ποιότητας των υπηρεσιών που προσφέρει, ειδικά όσον αφορά τη μετάδοση δεδομένων. Ακόμα και οι τωρινές υπηρεσίες δεδομένων των 9.6 kbps επιφέρουν μια ιδιαίτερα υψηλή πολυπλοκότητα στην ασύρματη διεπαφή και στις διαδικασίες σηματοδοσίας του δικτύου. Μια πολύ καλή προσέγγιση, είναι η ολοκλήρωση των συστημάτων DECT στο GSM, η οποία θα επιφέρει υψηλή ποιότητα για φωνή και δεδομένα, σε χαμηλό κόστος, στην οικεία νησίδα DECT του συνδρομητή με χρήση του ίδιου εξοπλισμού κινητών επικοινωνιών. Οπωσδήποτε όμως, το σύστημα που προκύπτει δεν προσφέρει τον συνδυασμό της ποιότητας υπηρεσίας του συστήματος DECT με την κινητικότητα του GSM. 35

36 3 Υπηρεσία γραπτών μηνυμάτων Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στην υπηρεσία αποστολής γραπτών μηνυμάτων, η οποία προσφέρεται στους συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας. Η υπηρεσία SMS (Short Message Service) περιγράφεται όχι τόσο από τεχνολογικής πλευράς αλλά κυρίως όπως αυτή εμφανίζεται στους τελικούς χρήστες. Αρχικά παρουσιάζονται κάποια ιστορικά στοιχεία, και περιγράφεται ο τρόπος που αναπτύχθηκε η υπηρεσία και απέκτησε την μορφή στην οποία βρίσκεται σήμερα. Δίνονται στοιχεία για τον τρόπο λειτουργίας της υπηρεσίας και παρουσιάζονται οι εφαρμογές της υπηρεσίας στην αγορά. Τέλος, γίνεται μια προσπάθεια να εμφανιστούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα καθώς επίσης και κάποιες μελλοντικές τάσεις αναφορικά με την υπηρεσία SMS. 3.1 Περιγραφή υπηρεσίας SMS Είναι ένας μηχανισμός αποστολής και λήψης γραπτών μηνυμάτων, μέσω του δικτύου κινητής τηλεφωνίας και αποτελεί μία από τις πρώτες υπηρεσίες που αναπτύχθηκαν και προσφέρθηκαν στους χρήστες κινητών τηλεφώνων και άλλων κινητών 36

37 συσκευών. Τα γραπτά μηνύματα, αποτελούνται από 160 χαρακτήρες (μέγιστο) και αποστέλλονται είτε σε μορφή αλφαριθμητικού, είτε σε δυαδική. Η υπηρεσία υποστηρίζει την δυνατότητα αποστολής αναφοράς, δηλαδή ο αποστολέας ενός μηνύματος μπορεί να ζητήσει την παραλαβή μιας επιβεβαίωσης ότι το μήνυμα του στάλθηκε επιτυχώς στον παραλήπτη. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι μηνύματα SMS μπορούν να αποσταλούν παράλληλα με την μετάδοση δεδομένων φωνής μέσω του δικτύου GSM, καθώς η υπηρεσία δεν κάνει χρήση αποκλειστικού καναλιού μετάδοσης. Ξεκίνησε με το όνομα MHS (Message Handling Services) και εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1984, όταν οι Σκανδιναβικές χώρες (Σουηδία, Νορβηγία, Φιλανδία) πρότειναν την ενσωμάτωση μιας υπηρεσίας ανταλλαγής γραπτών μηνυμάτων στο υπάρχον δίκτυο GSM. Τον επόμενο χρόνο, προστέθηκε στις προδιαγραφές του GSM (GSM specifications) και άνοιξε ο δρόμος για την εμπορική αξιοποίηση της υπηρεσίας. Πολλά χρόνια αργότερα, το 1992 στάλθηκε το πρώτο εμπορικό SMS μέσω του δικτύου της Vodafone στην Αγγλία. Τα επόμενα χρόνια το SMS ξέφυγε από τα όρια του δικτύου GSM και πλέον είναι διαθέσιμο και μέσω άλλων δικτύων συμπεριλαμβανομένου του δικτύου 3G. Η υπηρεσία αποστολής γραπτών μηνυμάτων έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής τα τελευταία χρόνια σε ολόκληρο τον κόσμο. Υπολογίζεται, ότι το 2004 στάλθηκαν περίπου 500 δισεκατομμύρια γραπτά μηνύματα. Με μία μέση τιμή κόστους της τάξης 0,10 δολαρίων, τα έσοδα των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα, υπολογίζονται στα 50 δισεκατομμύρια δολάρια. Η αύξηση της δημοτικότητας της υπηρεσίας υπήρξε ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Από τα 17 δισεκατομμύρια SMS που στάλθηκαν το 2000, φτάσαμε στα 250 δισεκατομμύρια το αμέσως επόμενο έτος, ενώ μέχρι το τέλος του έτους 2005 τα SMS υπολογίζονταν στα 750 δισεκατομμύρια. Ιδιαίτερη άνθηση, των υπηρεσιών που βασίζονται στο SMS παρατηρείται στην Ευρώπη, την Ασία και την Αυστραλία. Αντίθετα, στις ΗΠΑ και την Αφρική η χρήση SMS είναι περιορισμένη. 37

38 3.2 Τρόπος λειτουργίας SMS Ο τρόπος λειτουργίας του μηχανισμού αποστολής και λήψης γραπτών μηνυμάτων είναι ιδιαίτερα απλός, γεγονός στο οποίο οφείλεται εν μέρει και η επιτυχία της υπηρεσίας γραπτών μηνυμάτων. Από την στιγμή που το μήνυμα θα φύγει από το κινητό του αποστολέα, λαμβάνεται και αποθηκεύεται στο Κέντρο Γραπτών Μηνυμάτων (Short Message Service Centre SMSC) του παρόχου δικτύου. Στην συνέχεια, το SMSC είναι υπεύθυνο για την αποστολή μιας αίτησης στο Αρχείο Τοποθεσίας Κινητών Συσκευών (Home Location Register HLR) ώστε να βρεθεί ο παραλήπτης. Αν η απάντηση είναι ότι ο παραλήπτης είναι διαθέσιμος, το SMSC θα του αποστείλει το μήνυμα. Σε αντίθετη περίπτωση, το SMSC θα κρατήσει αποθηκευμένο το μήνυμα για κάποιο χρονικό διάστημα, περιμένοντας νεότερη ενημέρωση από το HLR. Αν η συσκευή του παραλήπτη παραμένει ανενεργή ή εκτός δικτύου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από το χρονικό διάστημα που έχει ο ορίσει ο πάροχος, το μήνυμα θα διαγραφεί χωρίς ποτέ να το παραλάβει ο παραλήπτης. Υπάρχουν δύο τύποι SMS 1. εκπομπή σε κυψέλη (Cell Broadcast Service CBS) 2. σημείου προς σημείο (SMS point-to-point SMS-PP) Στην εκπομπή σε κυψέλη, το μήνυμα μεταφέρεται σε όλες τις ενεργοποιημένες κινητές συσκευές που βρίσκονται σε μία κυψέλη. Η υπηρεσία αυτή είναι μονόφορη και τα μηνύματα δεν επαληθεύονται. Επιπλέον το κέντρο εκπομπής δεν αποθηκεύει τα μηνύματα για τις κινητές συσκευές που δεν ήταν διαθέσιμες την ώρα της εκπομπής των μηνυμάτων. Συνήθως, η υπηρεσία αυτή χρησιμοποιείται για την μεταφορά μηνυμάτων γενικού ενδιαφέροντος ή για μεταφορά μηνυμάτων σε συνδρομητές που είναι εγγεγραμμένοι σε συγκεκριμένες υπηρεσίες ενημέρωσης ή διασκέδασης. Με την τεχνολογία SMS-PP, επιτρέπεται η μετάδοση μηνυμάτων από μια κινητή συσκευή σε μια άλλη ή από κάποια συσκευή συνδεδεμένη σε κάποιο σταθερό δίκτυο σε 38

39 κινητή συσκευή και αντίστροφα. Αποτελεί ασύμμετρη υπηρεσία και το κάθε μήνυμα που στέλνεται από ένα μια κινητή συσκευή σε μία άλλη αναγνωρίζεται ανεξάρτητα από το δίκτυο. Δυνατότητα διαλόγου με την μορφή δημιουργία σύνδεσης δεν υπάρχει. 3.3 Κατηγορίες μηνυμάτων SMS Κάθε μήνυμα SMS χαρακτηρίζεται από την κατηγορία στη οποία ανήκει. Έχουν ορισθεί τέσσερις κατηγορίες μηνυμάτων ανάλογα με τον τρόπο που αυτά αντιμετωπίζονται από την κινητή συσκευή του χρήστη. ΠΙΝΑΚΑΣ 3.1 Περιοχές συχνοτήτων Κατηγορία Περιγραφή 0 Τα μηνύματα που ανήκουν στην κατηγορία αυτή απεικονίζονται άμεσα στην οθόνη της συσκευής του χρήστη μόλις αυτά παραληφθούν. 1 Τα μηνύματα της κατηγορίας αυτής μπορούν να αποθηκευτούν είτε στην μνήμη της συσκευής, είτε στην μνήμη της κάρτας SIM του συνδρομητή. Η αποθήκευση του μηνύματος στην κάρτα SIM πραγματοποιείται μόνο στην περίπτωση που αυτό δεν μπορεί να αποθηκευτεί στην μνήμη της συσκευής. 2 Στην κατηγορία αυτή ανήκουν μηνύματα ειδικά σχεδιασμένα για χρήση από την μνήμη της κάρτας SIM, στην οποία και αποθηκεύονται. 3 Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει μηνύματα ειδικά σχεδιασμένα να χρησιμοποιούνται από συσκευές οι οποίες μπορούν να συνδεθούν με 39

40 την κινητή συσκευή του χρήστη. Τέτοιες συσκευές μπορούν να αποτελούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές ή συσκευές PDA. Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα μηνύματα δεν ανήκουν σε καμία από τις τέσσερις κατηγορίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα μηνύματα αυτά μόλις ληφθούν από τις κινητές συσκευές αντιμετωπίζονται ως μηνύματα κατηγορίας 1 ή Εφαρμογές Αρχικά, η υπηρεσία γραπτών μηνυμάτων αναπτύχθηκε για την αποστολή απλών μηνυμάτων κειμένου με στόχο την αντικατάσταση της τυπικής τηλεφωνικής επικοινωνίας. Το γεγονός του μικρό κόστους της υπηρεσίας, σε συνδυασμό με την ευκολία που προσφέρει έχει οδηγήσει τα τελευταία χρόνια στην αξιοποίηση της υπηρεσίας και για άλλους σκοπούς. Οι υπηρεσίες μπορούν να χωριστούν στις ακόλουθες κατηγορίες: Εφαρμογές ειδοποίησης Από τις πρώτες εφαρμογές που αναπτύχθηκαν ήταν η δυνατότητα ενημέρωσης των συνδρομητών μέσω ενός μηνύματος SMS για την ύπαρξη κάποιου νέου μηνύματος στον τηλεφωνητή της συσκευής τους. Στη συνέχεια, προστέθηκε η δυνατότητα ειδοποίησης για νέα στο λογαριασμό του συνδρομητή, καθώς και η δυνατότητα αποστολής ενός SMS ειδοποίησης σύμφωνα με εγγραφές σε ημερολόγιο (υπενθύμιση). 40

41 3.4.2 Εφαρμογές ενημέρωσης Προσφέρεται στους χρήστες η δυνατότητα λήψης πληροφοριών στη συσκευή τους με την μορφή ενός μηνύματος SMS. Η ενημέρωση μπορεί να ζητηθεί κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή και για μια φορά από τον χρήστη με την αποστολή ενός SMS ή μπορεί να υπάρχει η δυνατότητα αποστολής ενός ή περισσοτέρων μηνυμάτων στον χρήστη κάθε μέρα, με την ενεργοποίηση κάποιας προσφερόμενης συνδρομής. Την υπηρεσία ενημέρωσης, κάνουν χρήση και οι πάροχοι δικτύου για ενημέρωση των συνδρομητών τους. Η ενημέρωση που λαμβάνουν οι συνδρομητές μπορεί να περιλαμβάνει τις ακόλουθες κατηγορίες 6.1 Ειδήσεις 6.2 Αθλητικά 6.3 Οικονομικά νέα 6.4 Ενημέρωση καιρικών φαινομένων 6.5 Τοποθεσίες κινηματογράφων, ξενοδοχείων 6.6 Συνθήκες κίνησης στους δρόμους Διασύνδεση με λογαριασμούς Είναι εφικτή η δυνατότητα ενοποίησης των υπηρεσιών και γραπτών μηνυμάτων, με αποτέλεσμα την αποστολή κειμένου από SMS σε κάποιο λογαριασμό e- mail και αντίθετα Υπηρεσία Chat Προσφέρεται η δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων μεταξύ δύο ή και περισσότερων χρηστών προσομοιώνοντας τις λειτουργίες chat, όπως αυτές είναι γνωστές μέσω υπολογιστών. 41

42 3.4.5 Υπηρεσίες διασκέδασης Μέσω των μηνυμάτων SMS είναι εφικτές υπηρεσίες λήψης παιχνιδιών, γραφικών, ήχων για χρήση στα κινητά τηλέφωνα Δυνατότητα πληρωμής Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μέθοδος ταχείας πληρωμής προϊόντων και υπηρεσιών μέσω μηνυμάτων SMS. Εστιατόρια και καταστήματα πώλησης προϊόντων επιτρέπουν στους χρήστες η πληρωμή να πραγματοποιείται μέσω των κινητών τους συσκευών Δυνατότητα τραπεζικών συναλλαγών και ενημέρωσης Οι χρήστες, είναι πλέον εφικτό να ελέγξουν τις συναλλαγές τους με τις τράπεζες με μικρότερο κόστος και μεγαλύτερη ευκολία. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να ενημερωθούν για το υπόλοιπο των λογαριασμών τους ή και να μεταφέρουν χρήματα από ένα λογαριασμό σε έναν άλλο ή ακόμα και από μία τράπεζα σε μία άλλη. 3.5 Πλεονεκτήματα χρήσης της υπηρεσίας SMS Η υπηρεσία, από τις πρώτες ημέρες που προσφέρθηκε στους καταναλωτές έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής. Οι λόγοι που οδήγησαν τους χρήστες να ασχοληθούν με την υπηρεσία αυτή παρουσιάζονται στη συνέχεια Σε αντίθεση με τα , ένα SMS μπορεί να σταλεί και να αναγνωστεί οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, καθώς οι περισσότεροι χρήστες έχουν τα κινητά τους συνέχεια μαζί τους. Το κόστος της υπηρεσίας γραπτών μηνυμάτων είναι σχετικά μικρό. Στις περισσότερες περιπτώσεις ένα SMS κοστίζει πολύ λιγότερο από μια κλήση διάρκειας 30 δευτερολέπτων και σημαντικά λιγότερο από την αποστολή ενός . 42

43 Η αποστολή ενός SMS έχει το πλεονέκτημα της άμεσης αποθήκευσης, με αποτέλεσμα ο παραλήπτης να μπορεί να έχει πρόσβαση στο περιεχόμενο του μηνύματος όσες φορές και όποτε χρειάζεται. Η υπηρεσία προσφέρει, εκτός από την απλή ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων μεταξύ των συνδρομητών, πολλές ακόμα υπηρεσίες διασκέδασης, ενημέρωσης, ειδοποίησης, καθώς και υπηρεσίες με σκοπό τη διευκόλυνση των χρηστών στις καθημερινές εργασίες τους. Είναι δυνατή η μαζική αποστολή SMS σε περισσότερους από ένα συνδρομητή. Με τον τρόπο αυτό, ομάδες χρηστών μπορούν να ενημερωθούν άμεσα, εύκολα και με μειωμένο κόστος. 3.6 Περιορισμοί Παρότι η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την αποστολή ενός μηνύματος SMS ήταν πρωτοποριακή για την εποχή της, τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να εμφανίζονται περιορισμοί και προβλήματα. Οι περιορισμοί αυτοί παρουσιάζονται στην συνέχεια. Τα SMS αποτελούνται από κείμενο και μόνο, δυνατότητα προσθήκης ήχου, γραφικών ή βίντεο δεν υπάρχει. Για να λυθεί το πρόβλημα αυτό, έχει προταθεί το EMS (Εnhanced Messaging Service) και το MMS (Multimedia Messaging Service). Ο αριθμός των χαρακτήρων που απαρτίζουν ένα μήνυμα δεν μπορεί να ξεπεράσει τους 160, με αποτέλεσμα τα μηνύματα να είναι περιορισμένα και συχνά να απαιτούνται περισσότερα του ενός, με αύξηση του κόστους. Πολλές διαφορετικές τεχνολογίες και πρωτόκολλα χρησιμοποιούνται, με αποτέλεσμα να απαιτείται η υλοποίηση περισσοτέρων εκδόσεων μιας υπηρεσίας, ώστε αυτή να είναι συμβατή με όλα τα SMS centres. Η ταχύτητα μετάδοσης είναι μικρή, συγκρινόμενη με άλλες τεχνολογίες, όπως το GPRS και το USSD. 43

44 Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από την αποστολή του πρώτου εμπορικού SMS. Η υπηρεσία αποστολής γραπτών μηνυμάτων, έχει γίνει ιδιαίτερα αγαπητή και τα έσοδα των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας βασίζονται σε μεγάλο ποσοστό σε αυτήν. Παρόλα αυτά, η έρευνα συνεχίζεται, και διάφορες τεχνολογίες έχουν προταθεί για να αντικαταστήσουν το SMS. Τόσο το EMS όσο και το νεότερο MMS, προσφέρουν νέες δυνατότητες στους συνδρομητές και αντιμετωπίζουν πολλούς από τους κύριους περιορισμούς του SMS. To MMS είναι σε θέση να προσφέρει τη μετάδοση δεδομένων κειμένου, φωνής, εικόνας και βίντεο σε ένα μόνο μήνυμα, καθιστώντας το έτσι κύριο αντίπαλο του SMS. Το γεγονός όμως ότι η υπηρεσία MMS απαιτεί την χρήση δικτύων 3G ή GPRS για την σωστή λειτουργία του, καθιστά την υπηρεσία ιδιαίτερα ακριβή για τους τελικούς χρήστες, αλλά και τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Οι προβλέψεις των ειδικών του χώρου των τηλεπικοινωνιών, κάνουν λόγο ότι το SMS θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται για αρκετά ακόμα χρόνια, παράλληλα ίσως με νεότερες τεχνολογίες. 44

45 4 Αρχιτεκτονική του Συστήματος Σε αυτό το κεφάλαιο περιγράφεται η αρχιτεκτονική του συστήματος Pandora. Αρχικά αναλύεται σε ένα αφηρημένο επίπεδο και στη συνέχεια γίνεται λεπτομερέστερη ανάλυση των συστατικών του συστήματος. Επίσης, για την πιο εύκολη κατανόηση των δομικών στοιχείων του συστήματος υφίσταται κατηγοριοποίηση ανάλογα με το επίπεδο εμβάθυνσης στο σύστημα. 4.1 Αφαιρετικό - επίπεδο μηδέν (level 0) Περιγράφοντας το σύστημα από μία πανοραμική και πιο αφαιρετική οπτική, καταλήγουμε στο παρακάτω σχήμα. Στο σύστημα υπάρχουν τέσσερις οντότητες και οι μεταξύ τους διασυνδέσεις. Παρακάτω περιγράφονται αναλυτικά οι οντότητες που απεικονίζονται στο επίπεδο μηδέν. 45

46 Σχήμα 4.1 Αρχιτεκτονική του συστήματος Pandora στο επίπεδο μηδέν (level 0) Ο χρήστης (user) του συστήματος είναι οποιαδήποτε οντότητα που ανήκει στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και έχει ολοκληρώσει την διαδικασία εγγραφής στο σύστημα. Το internet είναι ο τρόπος επικονωνίας του πελάτη με το γραφικό περιβάλλον του συστήματος και επίσης αποτελεί τη βασική πηγή ανάκτησης δεδομένων για το σύστημα. Ο εξυπηρέτης (server) είναι ουσιαστικά όλο το σύστημα Pandora, το οποίο επεξεργάζεται τα διάφορα αιτήματα των χρηστών και αλληλεπιδρά με αυτούς είτε μέσω internet με χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, είτε μέσω gsm δικτύου απαντώντας στο κινητό τηλέφωνο των χρηστών. Το GSM δίκτυο αποτελεί το δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ του συστήματος και του χρήστη, εφόσον αυτό παρέχει την δυνατότητα στις δύο οντότητες να αποστέλλουν και να λαμβάνουν sms. 46

47 4.2 Επίπεδο ένα (level 1) Το επίπεδο ένα διαχωρίζεί την οντότητα server του προηγούμενου μοντέλου (επίπεδο μηδέν) σε τρεις υποοντότητες. Σχήμα 4.2 Αρχιτεκτονική του συστήματος Pandora στο επίπεδο ένα (level 1) Έτσι το σύστημα Pandora χωρίζεται σε τρία υποσυστήματα ανάλογα με τις διεργασίες που γίνονται σε αυτά. Η οντότητα GUI subsystem αποτελεί το σύνολο των γραφικών διεπαφών. Οι χρήστες μπορούν μέσω του διαδικτύου να επισκεφτούν την ιστοσελίδα του συστήματος και οι διαχειριστές να εποπτεύουν την ομαλή λειτουργία του συστήματος. 47

48 Η οντότητα Content Management Subsystem (Υποσύστημα Διαχείρισης Περιεχόμενου) συγκεντρώνει τις απαιτούμενες πληροφορίες από το διαδίκτυο και από εσωτερικές πήγες (π.χ από το Σύστημα Ενημέρωσης Φοιτητών), τις αποθηκεύει και καθορίζει το περιεχόμενο των ανταλλασόμενων με τους χρήστες sms. Τον πυρήνα του συστήματος Pandora αποτελεί η τελευταία οντότητα για αυτό το επίπεδο ανάλυσης, η οποία είναι το GSM Core Subsystem. Το υποσύστημα αυτό είναι υπεύθυνο για την αλληλεπίδραση μέσω sms με τους χρήστες. Δηλαδή λαμβάνει τα αιτήματα των χρηστών και τα προωθεί στο Content Management Subsystem, απ όπου λαβάνει τις κατάλληλες αποκρίσεις και τις προωθεί εν τέλει με sms στους χρήστες. 4.3 Επίπεδο δύο (Level 2) Στο επίπεδο δύο, τα τρία υποσυστήματα αναλύονται σε επιμέρους στοιχεία, αποδίδοντας συγκεκριμένους ρόλους σε αυτά. Η οντότητα GUI subsystem διασπάται σε τέσσερις οντότητες. Η πρώτη οντότητα είναι η ιστοσελίδα του συστήματος, όπου εισέρχονται οι χρήστες και έχουν τη δυνατότητα να κάνουν εγγραφή στο σύστημα, να διαχειριστούν τον προσωπικό τους λογαριασμό, αλλά και να αποστείλουν sms. Στη συνέχεια υφίσταται η ιστοσελίδα διαχείρισης του συστήματος, στην οποία έχουν αποκλειστική αρμοδιότητα οι διαχειριστές του συστήματος. Μέσα από την ιστοσελίδα διαχείρισης του συστήματος οι υπεύθυνοι έχουν την δυνατότητα να διαχειρίζονται τους λογαριασμούς του συστήματος και γενικά να ελέγχουν για την ομαλή λειτουργία του συστήματος. 48

49 Επιπρόσθετα έχει δημιουργηθεί μία διεπαφή διαχείρισης του προγράμματος σίτισης στις φοιτητικές λέσχες ανά νησί. Με αυτό τον τρόπο η εκάστοτε φοιτητική μέριμνα μπορεί να καταχωρεί τα απαιτούμενα δεδομένα στο σύστημα. Η τελευταία οντότητα του υποσυστήματος GUI είναι οι διαχειριστές του συστήματος, όπως έχει αναφερθεί και παραπάνω. Το Content Management Subsystem διαχωρίζεται στις ακόλουθες τρεις οντότητες. Η οντότητα Gateway Handler scripts κατανέμει τα εισερχόμενα SMS στις αρμόδιες υπηρεσίες και χειρίζεται μείζοντα θέματα όπως αυτό της χρέωσης των χρηστών και ουσιαστικά αποτελεί μια ενδιάμεση διεπαφή με το υποσύστημα GSM Core. Η οντότητα Service Content Fetcher αναλαμβάνει να ορίσει σωστά το περιεχόμενο των ανταλασσόμενων μηνυμάτων και βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με την τρίτη οντότητα. Η τρίτη οντότητα είναι η βάση δεδομένων η οποία και περιγράφεται αναλυτικότερα στην ενότητα εννέα (9). Το GSM Core Subsystem αναλύεται περισσότερο σε δύο υποοντότητες. Η μία οντότητα είναι το Kannel sms gateway το οποίο περιγράφεται στην επόμενη ενότητα. Η άλλη οντότητα είναι το GSM modem το οποίο δέχεται κάρτα sim και υποστηρίζει ΑΤ εντολές για την διαχείριση μέσω υπολογιστή. 49

50 Σχήμα 4.3 Αρχιτεκτονική του συστήματος Pandora χωρισμένη σε υποσυστήματα στο επίπεδο δύο (level 2) 50

51 Τέλος, στο παρακάτω σχήμα απεικονίζεται η πλήρης αρχιτεκτονική του συστήματος Pandora οριοθετώντας την περιοχή του. Σχήμα 4.4 Πλήρες αρχιτεκτονική του συστήματος Pandora 51

52 5 Εργαλεία Ανάπτυξης Τα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε για την ανάπτυξη του συστήματατος Pandora είναι ο κλασσικός συνδυασμός των Open Source Projects Web Server Apache 2.2, PHP 5 και MySQL 5, καθώς και η πλατφόρμα χειρισμού SMS, Kannel. Η εγκατάσταση των παραπάνω περιγράφεται αναλυτικά σε ξεχωριστό documentation για περιβάλλον Microsoft Windows και για λειτουργικό σύστημα Linux (συγκεκριμένα Debian 4.0 Etch). 5.1 Kannel SMS/WAP Gateway Αυτή τη στιγμή, εκατοντάδες εκατομμύρια κινητά τηλέφωνα χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο, γεγονός που ενδυναμώνει την αγορά παροχής υπηρεσιών και την τοποθετεί σε θέση ισχύος. Ακόμη και οι πιο απλές υπηρεσίες γίνονται αντικείμενο χρήσης από πληθώρα χρηστών, εφ' όσον αυτές είναι χρήσιμες ή διασκεδαστικές. Η δυνατότητα του χρήστη να είναι σε θέση να λάβει ειδήσεις, να στείλει ή απλά να διασκεδάζει είναι εξαιρετικά ελκυστικό. Το kannel είναι ένα ανοιχτού κώδικα SMS/WAP gateway. Το kannel λειτουργεί αποτελεσματικά ως SMS gateway για GSM δίκτυα. Σχεδόν όλα τα GSM τηλέφωνα 52

53 έχουν την δυνατότητα να στείλουν και να λάβουν sms μηνύματα, έτσι υφίσταται ένας τρόπος να εξυπηρετηθούν περισσότεροι πελάτες σε σύγκριση με αυτούς που έχουν ένα νέο τηλέφωνο WAP. Ο ανοικτός κώδικας είναι ένας τρόπος να τυποποιηθεί η αρχή του ανοικτού λογισμικού με την τοποθέτηση του πηγαίου κώδικα ενός προϊόντος υπό την χορήγηση άδειας ανοικτού λογισμικού. Επιλέχθηκε η χορήγηση άδειας BSD, διότι διαθέτει το μικρότερο πλήθος περιορισμών σχετικά με τον τρόπο χρήσης του λογισμικού από μια τρίτη οντότητα. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι το kannel αποτελεί μια πλήρως καταρτισμένη SMS/WAP εφαρμογή, απόλυτα συμβατή με τον μεγαλύτερο αριθμό κομιστών (bearers) δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην συμβατότητα με τα κέντρα μηνυμάτων sms (SMSC). Στην περίπτωση του συστήματος Πανδώρα αντί της απευθείας σύνδεσης σε κάποιο SMSC, μεσολαβεί η σύνδεση με το GSM Modem. Το HTTP είναι σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικό για την ασύρματη χρήση. Με τη χρησιμοποίηση ενός σημασιολογικά ισοδύναμου, αλλά συμπιεσμένου σχήματος είναι δυνατό να μειωθεί η επιβάρυνση πρωτοκόλλου σε λίγα bytes ανά αίτημα, αντί μερικών εκατοντάδων. Κατά συνέπεια, το kannel καθορίζει μια νέα, πιο αποτελεσματική λίστα πρωτοκόλλου. Η πύλη WAP (SMS στην περίπτωσή μας) επικοινωνεί με το τηλέφωνο χρησιμοποιώντας wap λίστα πρωτοκόλλων και μεταφράζει τα αιτήματα που λαμβάνει, σε κανονικό πρωτόκολλο http. Κατά συνέπεια οι πάροχοι περιεχομένου μπορούν να χρησιμοποιήσουν οποιονδήποτε http server ώστε να εξυπηρετήσουν τα αιτήματα αυτά. Σχήμα 5.1 Αρχιτεκτονική Kannel SMS Gateway 53

54 Τα Windows δεν υποστηρίζουν νήματα τύπου POSIX, παρά μια εξομοίωση νημάτων. To gateway kannel, το οποίο αποτελεί τον πυρήνα του Pandora m-system προυποθέτει την υποστήριξη των POSIX threads καθώς και κάποιων άλλων χαρακτηριστικών *nix συστημάτων. Μια πολύ καλή υλοποίηση *nix συστήματος σε περιβάλλον Windows είναι το Cygwin, το οποίο παρέχει όλα τα εργαλεία ώστε να γίνει το compilation και η εγκατάσταση. Το kannel για να εγκατασταθεί επιτυχώς απαιτεί τα ακόλουθα: Μεταγλωττιστή C, βιβλιοθήκες ανάπτυξης και σχετικά εργαλεία Την βιβλιοθήκη gnome-xml (a.k.a. libxml), έκδοση ή νεότερη. Συνίσταται η χρήση της libxml version GNU Make. POSIX threads (pthread.h). GNU Bison 1.28 αν τροποποιήσετε το μεταγλωττιστή WMLScript. Εργαλεία DocBook markup language (jade, jadetex, DocBook style-sheets, κ.τ.λ; βλέπε README.docbook), αν θέλετε να μορφοποιήσετε την τεκμηρίωση (προμορφοποιημένες εκδόσεις είναι διαθέσιμες). 5.2 Apache Web Server O apache είναι ο πιο επιτυχημένος web server που υπάρχει αυτή στη στιγμή στο internet. Το μεγαλύτερο ποσοστό σελίδων παγκοσμίως χρησιμοποιούν τον Apache Web Server. Είναι ένα Open Source (Ανοικτού Κώδικα) προϊόν και μπορεί να εξυπηρετήσει πάρα πολλές ταυτόχρονες συνδέσεις σε ιστότοπους. Η έκδοση που χρησιμοποιούμε είναι η

55 5.3 PHP 5 H PHP είναι μια γλώσσα script από την πλευρά του διακομιστή, σχεδιασμένη ειδικά για το Web. Μέσα σε μια HTML σελίδα μπορεί να ενσωματωθεί PHP κώδικας, που εκτελείται κάθε φορά που η ιστοσελίδα δέχεται επίσκεψη. Ο PHP κώδικας μεταφράζεται στον διακομιστή Web και δημιουργεί κώδικα HTML ή κάποια άλλη έξοδο που θα δει ο επισκέπτης. Η PHP δημιουργήθηκε το 1994 και ήταν αρχικά η δουλειά ενός ατόμου, του Rasmus Lerdorf. Έχει περάσει από τέσσερις βασικές εκδόσεις, μέχρι να καταλήξει στο προϊόν που χρησιμοποιούμε σήμερα. Τον Απρίλιο του 2007, η PHP βρισκόταν εγκατεστημένη και εξυπηρετούσε 21 εκατομμύρια τομείς (domains) παγκόσμια. Είναι ένα προϊόν ανοιχτού κώδικα, που σημαίνει ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί, να αλλαχθεί και να αναδιανεμηθεί χωρίς χρέωση. Αρχικά το όνομα της αποτελούσε ακρωνύμιο του Personal Home Page (προσωπική αρχική σελίδα), όμως μετά τη σύμβαση GNU αποτελεί πλέον ακρωνύμιο του Hypertext Preprocessor (προεπεξεργαστής κειμένου PHP). Η τρέχουσα βασική έκδοση είναι η 5, η οποία έχει υποστεί πλήρη ανανέωση στην Zend μηχανή της και μερικές μεγάλες βελτιώσεις στη γλώσσα. Ακολουθεί μια λεπτομερής περιγραφή των πλεονεκτημάτων της. Απόδοση H γλώσσα PHP είναι πολύ αποτελεσματική. Με ένα φθηνό διακομιστή μπορεί να εξυπηρετήσει εκατομμύρια πελατών καθημερινά. Οι δοκιμές που δημοσιεύτηκαν από την Zend Technologies δείχνουν ότι η PHP ξεπερνά τους ανταγωνιστές τις σε απόδοση. 55

56 Ολοκλήρωση με Βάσεις Δεδομένων Η PHP έχει δικές τις συνδέσεις με πολλά συστήματα βάσεων δεδομένων. Εκτός από τη MySQL, μπορεί να συνδεθεί κατ ευθείαν με τις βάσεις δεδομένων PostgreSQL, msql, Oracle, dbm, filepro, Hyperwave, Informix, InterBase και Sybase, μεταξύ άλλων. Διαθέτει επιπλέον μια ενσωματωμένη SQL διασύνδεση ή οποία ονομάζεται SQLite. Χρησιμοποιώντας το Open Database Connectivity Standard (ODBC), μπορούμε να συνδεθούμε σε οποιαδήποτε βάση δεδομένων παρέχει ένα πρόγραμμα οδήγησης ODBC, για παράδειγμα προϊόντα της Microsoft. Ενσωματωμένες Βιβλιοθήκες Επειδή η PHP σχεδιάστηκε για να χρησιμοποιείται στο διαδίκτυο, έχει πολλές ενσωματωμένες βιβλιοθήκες που εκτελούν πολλές χρήσιμες λειτουργίες σχετικές με το Web. Έχουμε τη δυνατότητα να συνδεθούμε με άλλες υπηρεσίες δικτύων, να αναλύσουμε XML, να στείλουμε ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, να δουλέψουμε με cookies, με λίγες γραμμές κώδικα. Κόστος H PHP είναι δωρεάν. Πάντα είναι διαθέσιμη η τελευταία έκδοση από το χωρίς χρέωση. Ευκολία Μάθησης Η σύνταξη της PHP βασίζεται σε άλλες γλώσσες προγραμματισμού, κυρίως στην Perl και την C, καθιστώντας εύκολη την εκμάθηση της σύνταξης, εφόσον οι 56

57 προαναφερόμενες γλώσσες είναι ευρύτατα διαδεδομένες και καθιερωμένες στο χώρο του προγραμματισμού. Αντικειμενοστραφής Υποστήριξη H PHP έκδοση 5 έχει καλά σχεδιασμένες αντικειμενοστραφείς λειτουργίες. Εάν κάποιος γνωρίζει Java ή C++, θα ανακαλύψει αναμενόμενες λειτουργίες, όπως κληρονομικότητα, ιδιωτικές και προστατευμένες μεταβλητές και μεθόδους, αφηρημένες κλάσεις και μεθόδους, διασυνδέσεις, συναρτήσεις δημιουργίας και καταστροφής αντικειμένων. Μεταφερσιμότητα Η PHP είναι διαθέσιμη για πολλά διαφορετικά λειτουργικά συστήματα. Ο καλογραμμένος κώδικας συνήθως δουλεύει χωρίς να χρειάζεται αλλαγές σε πολλά διαφορετικά συστήματα. Κώδικας Προέλευσης Ο κώδικας της PHP είναι διαθέσιμος στο κοινό. Σε αντίθεση με άλλα προϊόντα κλειστού κώδικα μπορούμε να προσθέσουμε ή να αλλάξουμε κάτι στη γλώσσα, αν οι περιστάσεις το απαιτούν, χωρίς να αναμένουμε αυτές τις αλλαγές από τον κατασκευαστή. 57

58 Διαθεσιμότητα Υποστήριξης Η Zend Technologies, η εταιρία πίσω από τη μηχανή που στηρίζει την PHP, χρηματοδοτεί την ανάπτυξη της PHP προσφέροντας υποστήριξη και σχετικό λογισμικό σε εμπορική βάση. 5.4 MySQL 5 Η MySQL είναι ένα πολύ γρήγορο, δυνατό, σύστημα διαχείρισης σχεσιακών βάσεων δεδομένων. Ο διακομιστής MySQL ελέγχει την πρόσβαση στα δεδομένα της βάσης για να διασφαλίσει ότι μόνο οι πιστοποιημένοι χρήστες θα μπορούν να έχουν πρόσβαση. Συνεπώς, η MySQL είναι ένας πολυνηματικός διακομιστής πολλαπλών χρηστών. Χρησιμοποιεί την SQL (Structured Query Language), την τυπική γλώσσα ερωτημάτων για βάσεις δεδομένων, παγκόσμια. Είναι διαθέσιμη από το 1996, αλλά η ιστορία της ξεκινά από το Είναι παγκοσμίως η πιο δημοφιλής βάση δεδομένων ανοικτού κώδικα και έχει κερδίσει το βραβείο Choice Award του Linux Journal Readers αρκετές φορές. Ακολουθεί μια λεπτομερής περιγραφή των πλεονεκτημάτων της. Απόδοση Η MySQL είναι χωρίς αμφιβολία γρήγορη. Μπορούμε να δούμε την σελίδα δοκιμών στο Πολλές από αυτές τις δοκιμές δείχνουν ότι η MySQL είναι αρκετά πιο γρήγορη από τον ανταγωνισμό. 58

59 Χαμηλό Κόστος Η MySQL είναι διαθέσιμη δωρεάν, με άδεια ανοικτού κώδικα (Open Source), ή με χαμηλό κόστος αν επιλέξουμε την εμπορική άδεια. Ευκολία Χρήσης Οι περισσότερες μοντέρνες βάσεις δεδομένων χρησιμοποιούν την SQL. Η MySQL είναι ευκολότερη στη χρήση από παρόμοια προϊόντα, και επιπλέον μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάποιο από τα Graphical User Interfaces που διατίθενται δωρεάν στο διαδίκτυο Μεταφερσιμότητα Η MySQL μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλά διαφορετικά συστήματα UNIX, όπως επίσης και στα Microsoft Windows. Κώδικας Προέλευσης Όπως και με την PHP, μπορείτε να πάρετε και να τροποποιήσετε τον κώδικα προέλευσης της MySQL. Αυτό το σημείο δεν είναι σημαντικό για τους περισσότερους χρήστες, αλλά διασφαλίζει τη συνέχισή της στο μέλλον και μας δίνει επιλογές σε περίπτωση ανάγκης. 59

60 Διαθεσιμότητα Υποστήριξης Δεν έχουν όλα τα προϊόντα ανοικτού κώδικα μια γονική εταιρία που να προσφέρει υποστήριξη, εκπαίδευση, συμβουλές και πιστοποιητικά, αλλά όλα τα παραπάνω παρέχονται από την MySQL AB. 60

61 6 Iστοσελίδα του Pandora m-system ( Ο Παγκόσμιος Ιστός ή World Wide Web (WWW) είναι η υπηρεσία που, σε μεγάλο βαθμό, έδωσε στο Διαδίκτυο την σημερινή του αίγλη. Πρόκειται για έναν εικονικό "χώρο" όπου η επικοινωνία γίνεται μέσω ειδικών "εγγράφων" υπερκειμένου (hypertext), που ονομάζονται ιστοσελίδες (web pages). To hypertext, σε αντίθεση με το κοινό κείμενο, είναι διαδραστικό (interactive), που σημαίνει πως ο χρήστης μπορεί να επιδράσει με αυτό δυναμικά. Οι ιστοσελίδες είναι αποθηκευμένες σε υπολογιστές (web servers - εξυπηρετητές ιστού) που τρέχουν ειδικό λογισμικό για το σκοπό αυτό και συνήθως έχουν μεγάλη υπολογιστική ισχύ και μόνιμη σύνδεση με το Internet, ώστε να οι ιστοσελίδες να είναι συνεχώς διαθέσιμες στους χρήστες. Ο χρήστης, από τη μεριά του, αρκεί να διαθέτει ένα πρόγραμμα που να μεταφέρει τις ιστοσελίδες από τον web server στον τοπικό υπολογιστή. Τα προγράμματα αυτά ονομάζονται web browsers (φυλλομετρητής ιστού). Οι πιο διαδεδομένοι browsers σήμερα είναι οι Internet Explorer, Mozilla Firefox, Opera. O ιστότοπος του συστήματος Pandora έχει σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψη γενικότερα πρότυπα υλοποίησης, ώστε να εμφανίζεται σωστά στου περισσότερους browsers. Η λειτουργία της υπηρεσίας www βασίζεται στο μοντέλο πελάτη/εξυπηρετητή (client/server model) που απαιτεί συνεργασία του web browser (client) με τον web server. Κατά τη μεταξύ τους επικοινωνία χρησιμοποιείται το πρωτόκολλο HTTP (HyperText Transfer Protocol - πρωτόκολλο μεταφοράς υπερκειμένου). 61

62 Η χρήση της υπηρεσίας είναι πολύ απλή, γεγονός που την κάνει πολύ δημοφιλή. Σε κάποιον browser αρκεί να δώσουμε την ακριβή τοποθεσία και το όνομα της ιστοσελίδας που θέλουμε. Τα στοιχεία αυτά περιέχονται μέσα στο URL (Uniform Resource Locator) της ιστοσελίδας. Τα URLs των ιστοσελίδων έχουν την μορφή: server[/υποκατάλογος][/όνομα αρχείου] Όπως φαίνεται από τον τίτλο του κεφαλαίου το URL του συστήματος Pandora είναι το: Περιγραφή της Ιστοσελίδας Η ιστοσελίδα του Pandora m-system αποτελεί τη διεπαφή, με τη χρήση της οποίας, μέσω του παγκόσμιου ιστού (World Wide Web) ο χρήστης μπορεί να αλληλεπιδράσει με το σύστημα. Σχήμα 6.1 Αρχική σελίδα 62

63 Η αρχική σελίδα περιέχει ένα μήνυμα χαιρετισμού και δίνει την επιλογή στον επισκέπτη να επιλέξει γλώσσα προβολής της ιστοσελίδας. Η παρούσα υλοποίηση παρέχει δυνατότητα προβολής στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Αφού ο περιηγητής επιλέξει την γλώσσα της προτίμησής του (στην προκείμενη τα ελληνικά), μεταφέρεται στην αρχική σελίδα του συστήματος, όπου μπορεί να διαβάσει λίγα λόγια για το Pandora mobile system. Ο χρήστης δύναται να μεταβεί στην αγγλική ιστοσελίδα ανά πάσα στιγμή κατά τη διάρκεια της περιήγησής του (σχήμα 6.2). Με μία σύντομη περιήγηση ο χρήστης που επισκέπτεται για πρώτη φορά την σελίδα, μπορεί να προβεί σε εγγραφή του στο σύστημα ακολουθώντας τα παρακάτω Links (κυκλωμένα με μπλε χρώμα). Σχήμα 6.2 Εγγραφή νέου μέλους Αφού ο χρήστης επιλέξει το απαραίτητο Link, στο κεντρικό πλαίσιο της σελίδας εμφανίζεται η φόρμα εγγραφής στο σύστημα (όπως φαίνεται και στο σχήμα 6.2). Εκεί ο 63

64 χρήστης καλείται να συμπληρώσει τα στοιχεία του (επίθετο, όνομα, πόλη διαμονής, ημερομηνία γέννησης, το κινητό του τηλέφωνο και ένα προσωπικό κωδικό). Για τη διασφάλιση της ακεραιότητας των δεδομένων που αποθηκεύονται στη βάση δεδομένων του συστήματος, εφαρμόζονται κάποιοι περιορισμοί στα πεδία εισαγωγής των στοιχείων του χρήστη. Αναλυτικά οι περιορισμοί είναι: Όνομα: Ο χρήστης πρέπει να εισάγει τρεις και άνω χαραχτήρες είτε στα ελληνικά είτε στα αγγλικά. Το πεδίο αυτό είναι υποχρεωτικό. Επίθετο: Ο ίδιος περιορισμός που υπάρχει στο πεδίο εισαγωγής ονόματος ισχύει και στο επίθετο. Πόλη διαμονής: Ο χρήστης καλείται να επιλέξει μία από τις προσφερόμενες πόλεις διαμονής, όπως φαίνεται και στο σχήμα 6.3. Αυτό το πεδίο είναι επίσης υποχρεωτικό. Σχήμα 6.3 Drop down list διαθέσιμων πόλεων κατά την εγγραφή Ημερομηνία γέννησης: Αυτό το πεδίο είναι προαιρετικό και δεν λαμβάνεται υπόψη για την ολοκλήρωση εγγραφής. Εδώ ο χρήστης εισάγει την ημερομηνία γέννησης. Address: Το πεδίο αυτό είναι υποχρεωτικό καθώς η ηλεκτρονική διεύθυνση του χρήστη είναι μοναδική με αποτέλεσμα να βασίζονται αρκετοί εσωτερικοί έλεγχοι του 64

65 συστήματος σε αυτή. Πριν την ολοκλήρωση της εγγραφής, ελέγχεται εάν το mail που εισήγαγε ο χρήστης είναι του πανεπιστημίου Αιγαίου και είναι έγκυρο. Κινητό: Το κινητό τηλέφωνο πρέπει να αρχίζει με τον αριθμό «69» και να αποτελείται συνολικά από δέκα (10) ψηφία για να γίνει δεκτό. Είναι υποχρεωτικό πεδίο και ίσως το κυριότερο, εφόσον η παροχή υπηρεσιών μέσω sms προϋποθέτει έναν έγκυρο αριθμό κινητού τηλεφώνου. Password: Σε αυτό το πεδίο ο χρήστης εισάγει τον προσωπικό του μυστικό κωδικό και ανάλογα με το πόσο δυνατός είναι, εμφανίζεται ο αντίστοιχος χαρακτηρισμός. Υπάρχουν οι εξής χαρακτηρισμοί: αδύναμος, δυνατός, πολύ δυνατός και ρωμαλέος. Επιβεβαίωση Password: Εδώ ο χρήστης επιβεβαιώνει τον κωδικό που εισήγαγε παραπάνω και πρέπει να είναι απόλυτα ίδιος ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία εγγραφής. Τα δύο τελευταία πεδία είναι προφανώς υποχρεωτικά και απαραίτητα για να γίνει με επιτυχία η εγγραφή του περιηγητή στο σύστημα. Στο τέλος της φόρμας, μέσω του checkbox δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να δηλώσει την προθυμία του να λαμβάνει ενημερωτικά φυλλάδια σε μορφή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από το σύστημα Pandora. Η συμπλήρωση ή όχι αυτού του πεδίου δεν επηρεάζει την όλη διαδικασία. Κατόπιν ο χρήστης πρέπει να μεταβεί στο mailbox του και να ελέγξει τα mail του. Το σύστημα στέλνει σε κάθε νέο χρήστη ένα mail επιβεβαίωσης (σχήμα 6.4) της εγγραφής του σε αυτό. Αφού ο χρήστης κλικάρει το link που του έχει σταλεί στα mail, αποτελεί ενεργό μέλος του συστήματος και μπορεί να αλληλεπιδρά με αυτό. 65

66 Σχήμα 6.4 επιβεβαίωσης εγγραφής χρήστη Τώρα πλέον μπορεί ο χρήστης εισέλθει στο σύστημα με την ιδιότητα του μέλους χρησιμοποιώντας τη φόρμα login και να χρησιμοποιήσει το προσωπικό του μενού που έχει δημιουργηθεί στο σύστημα. Πριν προχωρήσουμε όμως στο προσωπικό μενού του χρήστη που δημιουργείται μετά την εγγραφή του ας εξερευνήσουμε το Κεντρικό Μενού που είναι τοποθετημένο στο αριστερό μέρος της σελίδας. Πρώτα συναντάμε δύο link, την Αρχική σελίδα και τους Συνδέσμους. Αρχική Σελίδα: Όταν κλικάρει ο χρήστης αυτό το link μεταβαίνει στην αρχική σελίδα, όπου και αν βρίσκεται. Σύνδεσμοι: Εδώ παρατίθενται κάποιοι χρήσιμοι σύνδεσμοι για τον χρήστη της σελίδας σε περίπτωση που επιθυμεί άμεση μεταφορά σε κάποιο link. 66

67 Σχήμα 6.5 Χρήσιμοι σύνδεσμοι Στο κεντρικό μενού υπάρχουν κάποιες σημαντικές υπηρεσίες του συστήματος που παρέχονται στον χρήστη με σκοπό την ομαλή λειτουργία του συστήματος και την αυτονομία πλέον του χρήστη από την ιστοσελίδα. Οι κατηγορίες υπηρεσιών τις οποίες προσφέρει το Pandora m-system είναι οι Υπηρεσίες Συστήματος, οι Φοιτητικές Υπηρεσίες και οι Γενικές Υπηρεσίες (επεξηγούνται αναλυτικότερα στην ενότητα 9). Χρησιμοποιώντας αυτά τα links ο χρήστης μπορεί να μάθει πως συντάσσεται η κάθε υπηρεσία ώστε να έχει τις αναμενόμενες αποκρίσεις από το σύστημα. Στην κορυφή της σελίδας βρίσκεται ακόμα ένα menu πλοήγησης το οποίο προσφέρει στον επισκέπτη τις παρακάτω επιλογές. Home: Αυτή η επιλογή οδηγεί τον χρήστη στην αρχική σελίδα Sign up: Όταν ο χρήστης κάνει κλικ σε αυτή την επιλογή οδηγείται στην φόρμα εγγραφής νέου μέλους. 67

68 FAQ: Εδώ περιέχονται οι απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις των χρηστών, οι οποίες είναι διευκρινιστικού χαραχτήρα (σχήμα 6.7). Contact: Παρουσιάζονται οι πληροφορίες επικοινωνίας με τους σχεδιαστές του συστήματος (σχήμα 6.8). Σχήμα

69 Σχήμα 6.7 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ) Σχήμα 6.8 Πληροφορίες επικοινωνίες με το Pandora Development Team 69

70 Επίσης υφίσταται ένα ακόμα menu στο κάτω μέρος του ιστότοπου μαζί με κάποιες άλλες πληροφορίες (σχήμα 6.9). Το menu απαρτίζεται από τις παρακάτω επιλογές. Αρχική: Μέσω αυτού του συνδέσμου ο χρήστης μπορεί να επιστρέφει στην αρχική σελίδα οποιαδήποτε στιγμή FAQ: Εδώ περιέχονται οι συχνές απαντημένες ερωτήσεις οι οποίες είναι διευκρινιστικού χαραχτήρα (σχήμα 6.7). Όροι χρήσης: Εδώ περιγράφονται οι όροι χρήσης του συστήματος. Επικοινωνία: Εδώ ο χρήστης μπορεί να δει τις πληροφορίες επικοινωνίας με τους σχεδιαστές του συστήματος (σχήμα 6.8). Οι πληροφορίες που εμφανίζονται στο κάτω μέρος του ιστότοπου απαρτίζονται από την τελευταία ενημέρωση που έγινε στην ιστοσελίδα, αναγράφοντας την ακριβή ώρα και ημερομηνία, και τον αριθμό των επισκεπτών που έχει φιλοξενήσει η ιστοσελίδα (σχήμα 6.9). 70

71 Σχήμα 6.9 Παρατηρούμε το footer της ιστοσελίδας Επιπρόσθετα υπάρχει η δυνατότητα ο χρήστης να προσκαλέσει άλλους χρήστες του διαδικτύου (οι οποίοι ανήκουν στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου) να επισκεφτούν την ιστοσελίδα του συστήματος Pandora μέσω μίας φόρμας, στην οποία ο περιηγητής συμπληρώνει την ηλεκτρονική διεύθυνση του χρήστη που επιθυμεί να προσκαλέσει. Αυτομάτως ο προσκεκλημένος χρήστης λαμβάνει ένα mail από το σύστημα, το οποίο έχει την μορφή του σχήματος 6.11 και αποτελείται από ένα link, το οποίο τον οδηγεί στον ιστότοπο της Pandora. Επίσης, προβλέπεται με διάφορους ελέγχους ο προσκεκλημένος χρήστης να μην λαμβάνει περισσότερες από μία προσκλήσεις την ίδια ημέρα. Ακόμα, κάποιος που είναι ήδη μέλος του συστήματος δεν μπορεί να λάβει mail πρόσκλησης. 71

72 Σχήμα 6.10 Πρόσκληση φίλου στο Pandora m-system Σχήμα 6.11 To mail που λαμβάνει ο προσκεκλημένος 72

73 Στο δεξί μέρος της ιστοσελίδας υπάρχει η φόρμα εισόδου στο σύστημα, όπου ο χρήστης συμπληρώνει το mail του και τον προσωπικό του μυστικό κωδικό για να κάνει login. Σε περίπτωση που ο χρήστης έχει ξεχάσει τον προσωπικό του κωδικό υπάρχει ένα αντίστοιχο link με τη χρήση του οποίου εκκινείται η διαδικασία επαναφοράς κωδικού πρόσβασης. Ο χρήστης μπορεί να εισάγει το mail του στο ανάλογο πεδίο της εμφανιζόμενης φόρμας και αυτόματα θα του αποσταλεί ένας νέος κωδικός στην ηλεκτρονική του διεύθυνση. Ο χρήστης μπορεί να αποδεχτεί το νέο κωδικό επιβεβαιώνοντας την αλλαγή κάνοντας κλικ στο αντίστοιχο link ή να ακυρώσει την όλη διαδικασία. Σχήμα 6.12 Φόρμα επαναφοράς κωδικού πρόσβασης 73

74 Σχήμα 6.13 Mail επιβεβαίωσης αλλαγής κωδικού πρόσβασης Αφού κάνει login ο χρήστης στο σύστημα, στο δεξιό μέρος της ιστοσελίδας εμφανίζεται το προσωπικό του menu. Το τελευταίο παρέχει στο χρήστη τη δυνατότητα να τροποποιήσει κάποιες αρχικές πληροφορίες που είχε εισάγει κατά την εγγραφή του στο σύστημα. Ο χρήστης μπορεί να αλλάξει τον προσωπικό του κωδικό πρόσβασης στο σύστημα από αυτό το link «Αλλαγή κωδικού πρόσβασης», όπως φαίνεται και στο σχήμα

75 Σχήμα 6.14 Φόρμα αλλαγής κωδικού πρόσβασης Επίσης, δύναται να αλλάξει το ονοματεπώνυμο του και την πόλη διαμονής του από το link «Δείτε το profile σας», όπως φαίνεται στο σχήμα Ακόμα, έχει τη δυνατότητα να σταματήσει την αλληλεπίδρασή του με το σύστημα Pandora κάνοντας διαγραφή από το σύστημα επισκεπτόμενος το link «Διαγραφή λογαριασμού». Εμφανίζεται μία φόρμα διαγραφής, όπως στο σχήμα 6.16, όπου ο χρήστης μπορεί να γράψει και τους λόγους διαγραφής από το σύστημα. 75

76 Σχήμα 6.15 Αλλαγή προσωπικών πληροφοριών Σχήμα 6.16 Σελίδα διαγραφής λογαριασμού 76

77 Στην συνέχεια ο χρήστης έχει την δυνατότητα να επιλέξει τις συνδρομητικές υπηρεσίες που επιθυμεί να του παρέχονται από το σύστημα. Οι συνδρομητικές υπηρεσίες που προσφέρονται είναι οι παρακάτω. Ενημέρωση του χρήστη με τη μετεωρολογική πρόβλεψη για την πόλη που έχει δηλώσει ως πόλη διαμονής. Ενημέρωση για τις τελευταίες εξελίξεις στο χώρο των οικονομικών, αθλητικών, πολιτισμικών και τεχνολογίας αλλά και για την επικαιρότητα στην Ελλάδα και στον υπόλοιπο κόσμο. Επίσης, ο χρήστης-φοιτητής έχει την δυνατότητα να ενημερώνεται για τον βαθμό του σε κάποιο μάθημα αυτόματα με το που καταρτιστεί ο βαθμός στο σύστημα ενημέρωσης φοιτητών (Σ.Ε.Φ). Σχήμα 6.17 Φόρμα επιλογής συνδρομητικών υπηρεσιών 77

78 Ο χρήστης μπορεί να δει και τα τελευταία δέκα sms που έστειλε και έλαβε επισκεπτόμενος το link «Τελευταία 10 sms που έστειλα», όπου θα του εμφανιστεί ένα frame, όπως βλέπουμε στο σχήμα Σε αυτό τον πίνακα εμφανίζονται τα sms που έστειλε ο χρήστης, τις απαντήσεις που πήρε από το σύστημα και την ακριβή ημερομηνία και ώρα όπου στάλθηκαν τα sms. Σχήμα 6.18 Σελίδα προβολής των πρόσφατων SMS που στείλαμε Επιπλέον, ο χρήστης έχει την επιλογή μέσα από το προσωπικό του menu να δημιουργήσει λίστες επικοινωνίας. Κάνοντας κλικ στο link διαχείριση λιστών (σχήμα 6.19), ο χρήστης καλείται να δημιουργήσει τις προσωπικές του λίστες με τα ονοματεπώνυμα και τους αριθμούς των κινητών τηλεφώνων των επαφών του. Έπειτα ο χρήστης έχει την δυνατότητα να συντάξει και να στείλει σε οποιαδήποτε από τις λίστες που έχει ήδη δημιουργήσει ένα κοινό sms, επιλέγοντας το link μαζική αποστολή (σχήμα 6.20). 78

79 Σχήμα 6.19 Σελίδα διαχείρισης λιστών παραληπτών Σχήμα 6.20 Μαζική αποστολή SMS σε λίστες παραληπτών 79

80 7 Διαχείριση του Pandora m-system Όπως κάθε σύγχρονη ιστοσελίδα έτσι και το σύστημα Pandora διαθέτει ένα υποσύστημα διαχείρισης, στο οποίο έχουν πρόσβαση μόνο οι διαχειριστές του συστήματος. Επιλέχθηκε η υλοποίηση ενός Web Interface, με γνώμονα τη διευκόλυνση των διαχειριστικών ενεργειών και τη φιλικότητα του περιβάλλοντος διαχείρισης. Ήταν επιτακτική ανάγκη η δημιουργία ενός τέτοιου είδους ιστότοπου, ώστε οι διαχειριστές του συστήματος να έχουν τη δυνατότητα να αντιδράσουν άμεσα σε μία πιθανή εμφάνιση προβλήματος, καθώς και στις καθημερινές ανάγκες συντήρησης που προκύπτουν. Σκοπός της δημιουργίας του administration site ήταν εξαρχής η κατά προσέγγιση πλήρης αυτοματοποίηση του συστήματος, ώστε αυτό να είναι αποδοτικό και αξιόπιστο. 7.1 Δυναμική Αποστολή Μηνυμάτων Ο διαχειριστής του συστήματος έχει την δυνατότητα να αποστείλει δυναμικά ένα sms σε οποιοδήποτε χρήστη του συστήματος, σε όλους τους χρήστες ή ακόμα και στους υπόλοιπους διαχειριστές. 80

81 Σχήμα 7.1 Φόρμα χειροκίνητης αποστολής SMS 7.2 Έλεγχος εισερχομένων/εξερχομένων Οι διαχειριστές του συστήματος μπορούν να ελέγχουν τις δοσοληψίες sms μεταξύ των χρηστών και του συστήματος Pandora. Οι διαχειριστές, παρατηρώντας το frame, ελέγχουν κυρίως εάν σε κάποια υπηρεσία παρουσιάστηκε πρόβλημα κατά την αποστολή του sms από το σύστημα στον παραλήπτη. Αναλυτικότερα, ο διαχειριστής ελέγχει το ονοματεπώνυμο του χρήστη που έστειλε το sms προς την Pandora, τον αριθμό του κινητού του τηλέφωνου, το περιεχόμενου του αιτήματος που έστειλε ο χρήστης, κωδικοποιημένο ώστε να υφίσταται προστασία προσωπικών δεδομένων, την κωδικοποιημένη απάντηση που στέλνει το σύστημα στο χρήστη, την ακριβή ώρα και ημερομηνία που παρέλαβε το σύστημα το αίτημα από το χρήστη και την κατάσταση του sms που απέστειλε το σύστημα (επιτυχής παράδοση, αποτυχία, παραμονή στο SMSC). 81

82 Σχήμα 7.2 Πίνακας εισερχομένων/εξερχομένων 7.3 Προβολή Αρχείων Καταγραφής Μέσω αυτής της ενότητας ο διαχειριστής μπορεί να ελέγξει όλες τις καταγεγραμμένες από το σύστημα ενέργειες. Αυτές οι ενέργειες περιλαμβάνουν τη λήψη μηνυμάτων από τους χρήστες και τις απαντήσεις που δίνει το σύστημα, καθώς και το είδος της κωδικοποίησης που έχει το κάθε κινητό. Στο δεύτερο αρχείο καταγραφής (bearer box) αναγράφονται τα νήματα και το πρωτόκολλο ασφάλειας που ακολουθείται, όπου στη προκείμενη είναι το ssl protocol. 82

83 Σχήμα 7.3 Προβολή log files 7.4 Στατιστικά SMS Gateway Μέσω αυτής της ενότητας ο διαχειριστής μπορεί να ελέγξει τα στατιστικά στοιχεία του gateway μέσω μιας σύντομης αναφοράς. Τα βασικότερα στοιχεία τα οποία περιλαμβάνονται στην αναφορά είναι ο χρόνος συνεχούς λειτουργίας του συστήματος, ο αριθμός των εισερχόμενων, εξερχόμενων και queued SMS καθώς και o ρυθμός άφιξης και αποστολής τους. Επιπλέον καταγράφονται οι αναφορές παράδοσης (DLR) οι οποίες δεν έχουν ληφθεί ακόμα και οι συνδέσεις του kannel με τυχόν SMSC. Στην περίπτωσή μας ως SMSC εμφανίζεται το nokia_smsc, δηλαδή το GSM Modem που είναι μονίμως συνδεδεμένο στο σύστημα. Ένα παράδειγμα των στατιστικών και ένα screenshot παρατίθενται παρακάτω. 83

84 Σχήμα 7.4 Τα κυριότερα στατιστικά του kannel gateway 7.5 Χειροκίνητη εκτέλεση εντολών Οι διαχειριστές του συστήματος μέσω αυτού του τομέα του υποσυστήματος διαχείρισης έχουν τη δυνατότητα να εκτελούν χειροκίνητα ορισμένες διεργασίες. Οι διεργασίες αυτές περιγράφονται αναλυτικά παρακάτω. Έλεγχος υπολοίπου: Οι διαχειριστές μέσω αυτής της επιλογής μπορούν να ελέγξουν το υπόλοιπο των μονάδων σε όλο το σύστημα, καθώς ενεργοποιώντας αυτό το script το σύστημα αποστέλλει sms-ερώτηση υπολοίπου στο κέντρο 84

85 μηνυμάτων της Cosmote, το οποίο απαντάει έπειτα από μερικά λεπτά στέλνοντας το διαθέσιμο ποσό. Τρέξιμο συνδρομών: Ακόμα, υφίσταται η επιλογή στους διαχειριστές να εκτελέσουν χειροκίνητα τις συνδρομητικές υπηρεσίες. Ενημέρωση phonebook: Οι πληροφορίες τηλεφωνικού καταλόγου για το προσωπικό του Πανεπιστημίου Αιγαίου αντλεί τις πληροφορίες από την έγκυρη ιστοσελίδα της υπηρεσίας πληροφορικής και επικοινωνιών του Aιγαίο net. Ενημέρωση feeds: Το σύστημα θα ενημερώσει τη βάση δεδομένων του, με νέες πληροφορίες στην ενδεχόμενη χειροκίνητη ενεργοποίηση του συγκεκριμένου script. Διαφορετικά είναι μία χρονοπρογραμματισμένη διεργασία, η οποία λαμβάνει χώρα κάθε πρωί συγκεκριμένη ώρα. Έλεγχος γενεθλίων: Οι διαχειριστές έχουν τη δυνατότητα να κάνουν έλεγχο εάν κάποιος χρήστης του συστήματος έχει γενέθλια ώστε να του αποσταλεί κάποιο σχετικό sms. Απόκτηση βαθμών τοπικά: Ο διαχειριστής μέσω αυτής της επιλογής δύναται να ενημερώσει χειροκίνητα τον πίνακα με τη βαθμολογία στη βάση δεδομένων του συστήματος. Αποστολή real time βαθμών: Ο διαχειριστής έχει τη δυνατότητα να «τρέξει» τη συνδρομητική υπηρεσία αποστολής νέων βαθμολογιών στους συνδρομητές αυτής της υπηρεσίας. Ενημέρωση καιρού: Ο διαχειριστής μέσω αυτής της επιλογής ενημερώνει το σχετικό πίνακα της βάσης δεδομένων για την πρόβλεψη του καιρού με νέες πληροφορίες. Shutdown Pandora: Ο διαχειριστής μπορεί να τερματίσει τη λειτουργία του συστήματος (όχι και της ιστοσελίδας) μέσω αυτής της επιλογής. Restart Pandora: Τέλος, παρέχεται στο διαχειριστή η δυνατότητα να επανεκκινήσει το sms gateway (kannel). 85

86 Σχήμα 7.5 Σελίδα χειροκίνητης εκτέλεσης κοινών διεργασιών του συστήματος 7.6 Διαχείριση πελατών Μέσω αυτής της επιλογής οι διαχειριστές οδηγούνται σε ένα panel όπου μπορούν να δουν ορισμένες πληροφορίες για τους χρήστες του συστήματος. Αυτή η επιλογή διατίθεται στους διαχειριστές για την κατηγοριοποίηση των χρηστών του συστήματος. Υπάρχουν δύο κατηγορίες χρηστών οι οποίες είναι οι: Απλός χρήστης και Διαχειριστής. 86

87 Οι διαχειριστές μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες όπως ονοματεπώνυμο, ηλεκτρονική διεύθυνση χρήστη, τον αριθμό των login του κάθε χρήστη στην ιστοσελίδα, την ακριβή ημερομηνία και ώρα που πραγματοποιήθηκε το τελευταίο login, καθώς και τις διαθέσιμες μονάδες που διαθέτει. Επίσης, μέσω αυτού του panel οι διαχειριστές μπορούν να διαγράψουν κάποιον χρήστη από το σύστημα σε περιστάσεις που απαιτούν την απομάκρυνση του συγκεκριμένου χρήστη από το σύστημα. Σχήμα 7.6 Σελίδα διαχείρισης πελατών 87

88 7.7 Διαχείριση τμημάτων Πανεπιστημίου Αιγαίου Η σελίδα διαχείρισης τμημάτων δίνει την δυνατότητα στους administrators να προσθέτουν και να αφαιρούν πληροφορίες όσον αφορά στις γραμματείες των τμημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Όπως φαίνεται και στο σχήμα 7.7, οι διαχειριστές έχουν τη δυνατότητα να προσθέσουν το κωδικό όνομα του τμήματος (π.χ. icsd για το Μ.Π.Ε.Σ), την πλήρη ονομασία αυτού στα ελληνικά και στα αγγλικά, τον διακριτικό αριθμό του τμήματος (π.χ. 321 για το Μ.Π.Ε.Σ), την ηλεκτρονική διεύθυνση της γραμματείας και τέλος το νησί στο οποίο εδρεύει το τμήμα. Με αυτόν τον τρόπο απλοποιείται σε μεγάλο βαθμό η κατηγοριοποίηση των χρηστών-φοιτητών, γεγονός που διευκολύνει την ύπαρξη αμεσότητας της επικοινωνίας των χρηστών με τις εκάστοτε γραμματείες τμημάτων. Σχήμα 7.7 Σελίδα διαχείρισης τμημάτων 88

89 7.8 Έλεγχος εξερχομένων μηνυμάτων συνδρομών Οι διαχειριστές μπορούν να ελέγξουν την ομαλή λειτουργία των συνδρομητικών υπηρεσιών μέσω του συγκεκριμένου panel (σχήμα 7.8). Το συγκεκριμένο Panel έχει την ίδια δομή με τον Έλεγχο Εισερχομένων/Εξερχομένων Sms. Εμφανίζονται δηλαδή πληροφορίες, όπως το όνομα του χρήστη-συνδρομητή, το νούμερο του κινητού του τηλεφώνου, το κρυπτογραφημένο όνομα της συνδρομητικής υπηρεσίας, την κρυπτογραφημένη απάντηση που στέλνει το σύστημα στο χρήστη συνδρομητή, την ακριβή ώρα και ημερομηνία που απέστειλε το σύστημα το sms και τέλος, την κατάσταση παράδοσης του sms που απέστειλε το σύστημα. Σχήμα 7.8 Προβολή εξερχόμενων μηνυμάτων συνδρομών 89

90 7.9 Feedback Οι χρήστες οι οποίοι προχωρούν σε διαγραφή, μπορούν να συντάξουν ένα κείμενο κατά τη διαγραφή τους στην ιστοσελίδα, στο οποίο να αναφέρουν τους λόγους διαγραφής τους από το σύστημα. Έτσι οι διαχειριστές μπορούν να δουν μέσω του monitor τους, τους διαγραμμένους χρήστες και τους λόγους που αυτοί αποφάσισαν να προχωρήσουν σε διαγραφή τους (σχήμα 7.9). Με αυτό τον τρόπο, οι διαχειριστές μπορούν να επέμβουν βελτιωτικά στο σύστημα εάν αυτοί συμπεράνουν ότι συντρέχει σοβαρός λόγος όπου αποθαρρύνει τους χρήστες και τους αναγκάζει να διαγραφούν από το αυτό. Σχήμα 7.9 Πίνακας διαγραμμένων χρηστών (περιλαμβάνει τους λόγους διαγραφής αν υπάρχουν) 90

91 7.10 Αποστολή ενημερωτικών Οι χρήστες κατά την διαδικασία εγγραφής τους, μπορούν να επιλέξουν να λαμβάνουν ενημερωτικά mails από το σύστημα Pandora. Έτσι οι διαχειριστές μέσω του administration site (σχήμα 7.10) έχουν την δυνατότητα να συντάξουν ένα τέτοιο mail και να το αποστείλουν μαζικά σε όλους τους χρήστες που το έχουν ήδη επιλέξει. Σχήμα 7.10 Αποστολή ενημερωτικών mail 7.11 Διαχείριση Υπηρεσιών Οι διαχειριστές του συστήματος έχουν την δυνατότητα να επεξεργαστούν τις υπηρεσίες που προσφέρει το σύστημα. Το panel περιέχει τις εξής πληροφορίες: τη λέξη κλειδί που αποτελεί χαρακτηριστική πληροφορία αναγνώρισης της κάθε υπηρεσίας από το σύστημα, μία σύντομη περιγραφή αυτής και το αρχείο όπου καλείται για να τρέξει αυτή η υπηρεσία. 91

92 Οι διαχειριστές έχουν την δυνατότητα να προσθέσουν σχετικά εύκολα νέες υπηρεσίες, καθώς δημιουργείται αυτόματα αρχείο το οποίο περιέχει και κάποιες προκαθορισμένες και αναγκαίες γραμμές κώδικα php. Επιπρόσθετα, οι διαχειριστές μπορούν να τροποποιήσουν τις λέξεις κλειδιά από κάποιες υπηρεσίες ή να προσθέσουν και άλλες, ώστε με αυτόν τον τρόπο να μειώνονται οι πιθανότητες αποστολής ενός «άχρηστου» sms από το σύστημα, όταν ο χρήστης έχει συντάξει διαφορετικά το sms από τον προτεινόμενο τρόπο που υπάρχει στην ιστοσελίδα του συστήματος (π.χ. όπως φαίνεται στην 4 η υπηρεσία στο σχήμα 7.11, η υπηρεσία ενημέρωσης σίτισης έχει δύο keywords ΣΙΤ και SIT) Τέλος, οι διαχειριστές μπορούν να προβούν σε διαγραφή κάποιας υπηρεσίας, εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Σχήμα 7.11 Διαχείριση υπηρεσιών του συστήματος 92

93 7.12 Διαχείριση Σίτισης Το σύστημα Pandora περιλαμβάνει στις προσφερόμενες υπηρεσίες προς τους χρήστες και την υπηρεσία ενημέρωσης του πρόγραμμα σίτισης στο εκάστοτε νησί. Έτσι δημιουργήθηκε και μια ιστοσελίδα μέσα στα πλαίσια διαχείρισης της πληροφορίας, όπου μία τρίτη οντότητα θα ενημερώνει το πρόγραμμα σίτισης για το κάθε νησί ξεχωριστά. Πληκτρολογώντας την άνωθεν διεύθυνση εμφανίζεται στην οθόνη μας ένα κουτί για login. Έτσι ο διαχειριστής του προγράμματος ενός νησιού ο οποίος θα κατέχει το μυστικό κωδικό και το username θα μπορεί να εισέλθει στο υποσύστημα αυτό της Pandora. Να τονίσουμε ότι κάθε νησί διαθέτει διαφορετικό username και password. Σχήμα 7.13 Αρχική σελίδα του ιστότοπου διαχείρισης προγράμματος σίτισης Αφού εισέλθει ο διαχειριστής της σίτισης μπορεί να προσθέσει το menu μιας μέρας που επιλέγει αυτός, από το ημερολόγιο που βρίσκεται στο δεξιό μέρος της ιστοσελίδας όπως φαίνεται και στο σχήμα Οι ημερομηνίες που περιέχουν πληροφορίες είναι χρωματισμένες με πράσινο χρώμα, ενώ η ημερομηνία που βρίσκεται ο 93

94 διαχειριστής είναι στιγματισμένη με μπλε χρώμα. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στο διαχειριστή να αφαιρέσει ή να τροποποιήσει κάποια εγγραφή από το ημερολόγιο, αρκεί να μην έχει περάσει ένα προκαθορισμένο χρονικό διάστημα (στην προκείμενη είναι επτά μέρες). Σχήμα 7.14 Επιλογή ημερομηνίας προγράμματος Επιπρόσθετα ο διαχειριστής μπορεί να επιλέξει την προβολή προγράμματος και να δει τις πληροφορίες που υπάρχουν στο ημερολόγιο για μία μέρα, αλλά και το πρόγραμμα με χρονικό ορίζοντα μίας εβδομάδας (σχήμα 7.15). 94

95 Σχήμα 7.15 Προβολή προγράμματος 95

96 8 Παρουσίαση της Βάσης Δεδομένων Η βάση δεδομένων είναι το εκείνο κομμάτι ενός πληροφοριακού συστήματος, το οποίο είναι υπεύθυνο για την αποθήκευση και διαχείριση δεδομένων. Η πρώτη φάση αφορά τη μοντελοποίηση σε εννοιολογικό επίπεδο (conceptual level) και συνήθως χρησιμοποιείται το μοντέλο οντοτήτων-συσχετίσεων. Σε δεύτερη φάση γίνεται ο σχεδιασμός σε χαμηλότερο επίπεδο, πιο κοντά στη μηχανή. Συνήθως, η δεύτερη αυτή σχεδίαση γίνεται στο σχεσιακό μοντέλο (δηλαδή χρησιμοποιώντας πίνακες), διότι σχεδόν όλα τα μοντέρνα συστήματα Β.Δ. είναι σχεσιακά. Ο καλός σχεδιασμός σε αυτή τη φάση αποτελεί κλειδί για τη μετέπειτα σωστή και αποδοτική λειτουργία της εφαρμογής. Ένας σχεδιασμός που δε λαμβάνει υπόψη του τις απαιτήσεις της εφαρμογής, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα και κατά την ενημέρωση του συστήματος με δεδομένα, αλλά και κατά τον υπολογισμό των διαφόρων ερωτημάτων ανάκτησης τους. Μία καλή σχεδίαση στη θεωρία μπορεί να είναι κακή για μία συγκεκριμένη εφαρμογή. Η γλώσσα μέσω της οποίας μπορεί κάποιος να εισάγει/διαγράψει/αλλάξει δεδομένα και να θέσει απλά (ή πολύπλοκα) ερωτήματα είναι η SQL. Η σχεσιακή σχεδίαση (δηλαδή ο ορισμός των πινάκων, το σχήμα) που έχει επικρατήσει για το είδος της προτεινόμενης εφαρμογής βασίζεται στο star schema (σχήμα άστρου), έτσι ώστε να βελτιστοποιείται ο χρόνος υπολογισμού των στατιστικών αναφορών και της πολυδιάστατης αναλυτικής επεξεργασίας που απαιτείται. Στο star schema υπάρχει ένας κεντρικός πίνακας δεδομένων (fact table) με τις διάφορες τιμές και ένας ή περισσότεροι περιφερειακοί (satellite) που αντιστοιχούν στις διάφορες διαστάσεις. Κάθε εγγραφή του 96

97 κεντρικού πίνακα «δείχνει» στους περιφερειακούς πίνακες (μέσω ενός ξένου κλειδιού), οι οποίοι μπορούν να περιέχουν επιπλέον στοιχεία για κάθε διάσταση. Αυτή η τεχνική εφαρμόστηκε στο κύριο μέρος της βάσης δεδομένων μας. Μία τέτοια σχεδίαση, εκτός του ότι προσφέρει δυνατότητες γρήγορης και αποτελεσματικής επεξεργασίας, είναι ταυτόχρονα εύκολη και απλή στην κατανόηση, συμβάλλοντας στη συντήρηση του συστήματος. Το σύστημα διαχείρισης Β.Δ. (DBMS) που χρησιμοποιήσαμε στη φάση της ανάπτυξης, και το οποίο χρησιμοποιείται για κάθε δοσοληψία, είναι το γνωστό σχεσιακό σύστημα MySQL Server, σε συνδυασμό με κάποια εργαλεία/πλατφόρμες αναλυτικής επεξεργασίας δεδομένων. Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται αναλυτικά η βάση δεδομένων του Pandora m- System. Η βάση δεδομένων αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του συνολικού συστήματος και χρησιμοποιείται από όλα τα υποσυστήματα. Ο νοητός διαχωρισμός της σε τρία επιμέρους τμήματα θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τη συνεργασία της με τα υποσυστήματα του Pandora. Pandora s Webpage Virtual Content Server SMS Gateway Handler DB 1 DB 2 DB 3 Πληροφορίες Πελατών ΒΔ Περιεχομένου ΒΔ Συστήματος Σχήμα 8.1 Χωρισμός της ΒΔ σε τρία υπομέρη 97

98 Οι πίνακες της Βάσεις Δεδομένων είναι οι customers, customers_info, customers_credits, customers_invite, departments, forecast, feeds, cities, forgot_pass, grades_sms, kannel_table, pandora_status, phone_catalog, renewal_applications, services, sms_dlr, sms_services, subscriptions, cal_xios, cal_samos, cal_lesvos, cal_rodos, cal_syros. H κατανομή τους στις τρείς νοητές βάσεις δεδομένων είναι DB 1: customers, customers_credits, customers_info, customers_invite, customers_list deleted_customers, mail_notification DB 2: cal_lesvos, cal_rodos, cal_samos, cal_syros, feeds, forecast, phone_catalog, grades_sms DB 3: renewal_applications, services, sms_dlr, sms_services, kannel_table Ακολουθεί αναλυτική περιγραφεί του κάθε πίνακα με βάση τον παραπάνω διαχωρισμό. 8.1 Πληροφορίες πελατών Τα στοιχεία που αποθηκεύονται στη βάση δεδομένων και έχουν να κάνουν με τους πελάτες βρίσκονται στους πίνακες CUSTOMERS, CUSTOMERS_INFO, CUSTOMERS_CREDITS, CUSTOMERS_LIST, CUSTOMERS_INVITE, DELETED_CUSTOMERS, MAIL_NOTIFICATION Πίνακας customers Ο πρώτος από τους τρεις πίνακες (πίνακας customers) περιλαμβάνει τα στοιχεία του κάθε πελάτη τα οποία εισάγονται κατά την διάρκεια της εγγραφής του στο σύστημα.. Η μορφή του πίνακα φαίνεται παρακάτω. 98

99 Σχήμα 8.2 Πίνακας customers Το πρώτο πεδίο είναι το customers_id, το οποίο είναι μοναδικό για τον εκάστοτε χρήστη και εισάγεται αυξητικά αυτόματα με κάθε νέα εγγραφή. Αποτελεί πρωτεύων κλειδί για τον πίνακα αυτόν. Customers_firstname: Είναι το όνομα του χρήστη, όπου και εισάγεται κατά την εγγραφή του στο σύστημα. Customers_lastname: Είναι το επίθετο του χρήστη, όπου και εισάγεται κατά την εγγραφή του. Customers_ _address: Αποτελεί το πεδίο όπου αναγράφεται η ηλεκτρονική διεύθυνση του χρήστη και εισάγεται κατά την εγγραφή του. Είναι απαραίτητη πληροφορία καθώς αποτελεί και το login name του κάθε χρήστη. Customers_password: Ο προσωπικός μυστικός κωδικός του χρήστη, όπου τον εισάγει κατά την διάρκεια εγγραφής του. Αποτελεί το login password και πρέπει να είναι μυστικός. Customers_mobile_phone_number: Είναι το πεδίο όπου αναγράφεται το κινητό τηλέφωνο του χρήστη. Είναι μοναδικό για κάθε χρήστη. 99

100 Customers_city_id: Ο χρήστης κατά την διάρκεια της εγγραφής του μπορεί να συμπληρώσει την πόλη όπου διαμένει έτσι ώστε να λαμβάνει μήνυμα ενημέρωσης του καιρού για την συγκεκριμένη πόλη, εφόσον έχει επιλέξει να είναι συνδρομητής στην υπηρεσία αυτή. Activated: Το συγκεκριμένο πεδίο τίθεται μηδέν (0) κατά τη διάρκεια εγγραφής του χρήστη στο σύστημα. Ο χρήστης είναι ενεργό μέλος του συστήματος εφόσον έχει ενεργοποιήσει τον λογαριασμό του μέσω κάποιων διαδικασιών ενεργοποίησης αυτού. Το πεδίο αυτό λαμβάνει την τιμή ένα (1), όταν έχει διεκπεραιωθεί η άνωθεν διεργασία. Customers_birthday: Στο πεδίο αυτό αναγράφεται η ημερομηνία γέννησης του χρήστη και είναι προαιρετικό. Group_id: Το πεδίο αυτό καθορίζει κατηγοριοποιεί τους χρήστες σε απλούς και σε διαχειριστές του συστήματος. Η προκαθορισμένη τιμή είναι απλός χρήστης. Διαχειριστής γίνεται κάποιος μόνο από την σελίδα διαχείρισης του συστήματος ( Department_code: Το πεδίο αυτό συμπληρώνεται την στιγμή που υφίσταται εγγραφή νέου χρήστη. Μέτα από κάποιους ελέγχους εισάγεται αυτόματα το τμήμα του πανεπιστημίου αιγαίου που ανήκει ο χρήστης ή η ιδιότητα Προσωπικό εφόσον πρόκειται για μέλος του προσωπικού του πανεπιστημίου Πίνακας customers_info Στον πίνακα customers_info αποθηκεύονται δευτερεύουσες πληροφορίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εξαγωγή χρήσιμων στατιστικών δεδομένων και συμπερασμάτων. Η αναπαράσταση του πίνακα customers_info φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα. Σχήμα 8.3 Πίνακας customers_info 100

101 Customers_info_id: Το πεδίο αυτό είναι ο ακέραιος που συσχετίζεται με τον χρήστη που έχει τον ίδιο αριθμό στο πεδίο customers_id στο πίνακα customers. Ο αριθμός είναι μοναδικός για κάθε χρήστη και αποτελεί πρωτεύων κλειδί. Customers_info_date_of_last_logon: Το πεδίο αυτό αναγράφει την ημερομηνία και την ώρα όπου έκανε το τελευταίο login ο κάθε χρήστης. Customers_info_number_of_logons: Στο πεδίο αυτό υπάρχει το πλήθος των επιτυχημένων login που έχει κάνει ο κάθε χρήστης. Customers_info_date_account_created: Η ημερομηνία δημιουργίας του λογαριασμού αναγράφεται σε αυτό το πεδίο. Customers_info_date_account_last_modified: Σε αυτό το πεδίο υφίσταται η ημερομηνία όπου ο εκάστοτε χρήστης επενέβη σε αλλαγή του profile του Πίνακας customers_credits Ο τελευταίος πίνακας αναφορικά με τους πελάτες είναι ο customers_credits. Σε αυτό τον πίνακα υπάρχει μία αλλά σημαντική πληροφορία, ο αριθμός των μονάδων του πελάτη, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Σχήμα 8.4 Πίνακας customers_credits Customers_id: Είναι ο ακέραιος όπου αποτελεί πρωτεύων κλειδί για τον πίνακα αυτόν και συσχετίζεται με τον πίνακα customers. Χαρακτηρίζει μοναδικά κάποιον χρήστη. Customers_credits_amount: Το πεδίο αυτό αναγράφει από τις πιο κρίσιμες πληροφορίες στην βάση. Είναι ακέραιος και περιγράφει τον αριθμό των μονάδων που έχει ο κάθε χρήστης στην διάθεση του ώστε να αλληλεπιδρά με το σύστημα. 101

102 8.1.4 Πληροφορίες Λιστών Μαζικής Αποστολής SMS Η δημιουργία του συγκεκριμένου πίνακα (πίνακας customers_list) κρίθηκε απαραίτητη καθώς με αυτό τον τρόπο κάποιοι χρήστες με υψηλότερα δικαιώματα από αυτά του απλού χρήστη (υπερχρήστες), πλέον έχουν την δυνατότητα να αποστέλλουν μαζικά sms προς συγκεκριμένη ομάδα ατόμων. Σχήμα 8.5 Πίνακας customers_list Αναλυτικά τα πεδία του πίνακα customers_list: Customers_list_id: Είναι ένας αυξανόμενος ακέραιος όπου και αποτελεί το πρωτεύων κλειδί του πίνακα. Customers_id: Εδώ αναγράφονται τα id των υπερχρηστών, δηλαδή των μελών που έχουν την δυνατότητα να δημιουργήσουν τις δικές τους λίστες ατόμων και να αποστέλλουν μαζικά sms. List_name: Αυτό το πεδίο αποθηκεύει τα ονόματα λιστών που έχει επιλέξει ο υπερχρήστης. First_name: Αυτό το πεδίο περιέχει τα ονόματα των μελών των λιστών. Last_name: Ενώ εδώ αναγράφεται το επίθετο των μελών. Phone: Τέλος αυτό το πεδίο διαθέτει τα κινητά τηλέφωνα των παραπάνω ατόμων. 102

103 8.1.5 Πληροφορίες Προσκεκλημένων Χρηστών Ο πίνακας customers_invite δημιουργήθηκε με σκοπό τον αποκλεισμό οποιασδήποτε προσπάθειας spamming μέσω της ιστοσελίδας της Pandora. Καθώς καταγράφονται οι προσκεκλημένοι μαζί με την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης. Σχήμα 8.6 Πίνακας customers_invite Inv_customers_id: Αποτελεί το πρωτεύων κλειδί για τον πίνακα και είναι ένας αύξων ακέραιος αριθμός. Inv_customers_ Το πεδίο αυτό αποθηκεύει την ηλεκτρονική διεύθυνση του ατόμου που προσκλήθηκε να επισκεπτεί την σελίδα, από κάποιο χρήστη του συστήματος. Inv_date: Τέλος, εδώ αναγράφεται η ημερομηνία όπου στάλθηκε η πρόσκληση σε συγκεκριμένη ηλεκτρονική διεύθυνση. Ο λόγος όπου κρατείται αυτή η πληροφορία έγκειται σε θέμα ασφάλειας, ώστε να μην δέχεται κάποιος χρήστης αλλεπάλληλες προσκλήσεις μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα ενώ έχει ήδη λάβει πρόσκληση Πληροφορίες Διαγραμμένων Πελατών Ο πίνακας deleted_customers περιέχει τους χρήστες οι οποίοι επέλεξαν να διαγραφούν από το σύστημα. Σχήμα 8.7 Πίνακας deleted_customers 103

104 Αναλυτικά τα πεδία του πίνακα deleted_customers: Delete_id: Είναι ένας αυξανόμενος ακέραιος όπου και αποτελεί το πρωτεύων κλειδί του πίνακα. Delete_ _address: Αποτελεί το πεδίο όπου αναγράφεται η ηλεκτρονική διεύθυνση του χρήστη που διαγράφηκε. Delete_reason: Aν ο χρήστης εισάγει κάποιον λόγο διαγραφής, τότε ο τελευταίος καταγράφεται σε αυτό το πεδίο και παρουσιάζεται σαν feedback στους διαχειριστές του συστήματος Πληροφορίες για την mailing list Με την ύπαρξη του ακόλουθου πίνακα (πίνακας mail_notification) διευκολύνεται η αποστολή ενημερωτικών φυλλαδίων με τη μορφή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στους χρήστες που επιθυμούν. Αυτή η επιλογή είναι διαθέσιμη κατά την εγγραφή τους στο σύστημα Σχήμα 8.8 Πίνακας mail_notification Αναλυτικά τα πεδία του πίνακα mail_notification: Customers_ _address: Αποτελεί το πεδίο όπου αναγράφεται η ηλεκτρονική διεύθυνση του χρήστη. 104

105 8.2 Υπομέρος Βάσης 2: ΒΔ Περιεχομένου Πληροφορίες Σίτισης Οι πληροφορίες οι οποίες αφορούν στην υπηρεσία ενημέρωσης του προγράμματος σίτισης αποθηκεύεται στο ακόλουθο μέρος της βάσης δεδομένων. Πέντε πίνακες, ένας για κάθε νησί του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αναλαμβάνουν να διατηρούν τις πληροφορίες που εισάγουν οι διαχειριστές του υποσυστήματος σίτισης μέσω της ιστοσελίδας διαχείρισης ( Όπως έχει προαναφερθεί, μέσω του συστήματος διαχείρισης υπάρχει δυνατότητα προσθήκης νέου νησιού, η οποία συνοδεύεται με αυτόματη δημιουργία του αντίστοιχου πίνακα σίτισης. Οι πληροφορίες που περιέχονται σε κάθε πίνακα είναι το id του κάθε γεγονότος, ο τίτλος (μεσημεριανό ή δείπνο), η περιγραφή του φαγητού και τέλος η ημερομηνία. Σχήμα 8.9 Πίνακες προγράμματος σίτισης Επειδή τα πεδία και των πινάκων είναι ίδια και στους πέντε (5) παραπάνω πίνακες, αναλύουμε αναλυτικά έναν από αυτούς. 105

106 Id: Αυτό το πεδίο αποτελεί το πρωτεύων κλειδί και είναι ένας αύξων ακέραιος αριθμός. Eventdate: Σε αυτό το πεδίο αναγράφεται η ημερομηνία όπου τελεσφορεί ένα συγκεκριμένο γεγονός, όπου στην προκειμένη περίπτωση είναι το κύριο μενού. Έχοντας αυτή την ημερομηνία μπορούμε να προβούμε σε κάποιους ελέγχους, μην επιτρέποντας να αλλαχθούν οι τιμές παλαιοτέρων γεγονότων πέραν των επτά ημερών. Title: Το πεδίο αυτό χαρακτηρίζει το γεγονός της μέρας το οποίο δύναται να είναι μεταξύ δύο (2) τιμών. Αυτές είναι Lunch (μεσημεριανό) και Dinner (βραδινό). Event: Σε αυτό το πεδίο ο διαχειριστής της σελίδας για το κάθε νησί, περνάει το κύριο μενού στον αντίστοιχο πίνακα Πληροφορίες Πόλεων Ο πίνακας cities περιέχει κάποιες πληροφορίες για τις πόλεις, όπου χρήση αυτού του πίνακα γίνεται στην υπηρεσία ενημέρωσης καιρού. Σχήμα 8.10 Πίνακας cities Cities_id: Σε αυτό το πεδίο αποθηκεύεται ένας ακέραιος αριθμός όπου και αποτελεί το πρωτεύων κλειδί για τον πίνακα. Cities_leech_url_id: Αυτό το πεδίο περιέχει μία διαφορετική παράμετρο για κάθε πόλη. Είναι μία παράμετρος όπου χρησιμοποιεί ο Html parser για την εύρεση της πρόβλεψης καιρού για την εκάστοτε πόλη. 106

107 Cities_command: Στο πεδίο αυτό αποθηκεύονται οι λέξεις κλειδιά (keywords) για τις πόλεις, όπου γίνεται χρήση αυτών στην ιστοσελίδα του συστήματος. Cities_name: Εδώ αποθηκεύεται η ονομασία της κάθε πόλης στα ελληνικά. Cities_name_en: Εδώ αποθηκεύεται η ονομασία της κάθε πόλης στα αγγλικά Πληροφορίες Πρόβλεψης Καιρού Ο πίνακας forecast αποθηκεύει κάποιες σημαντικές πληροφορίες για την παροχή της υπηρεσίας καιρού στου χρήστες. Σχήμα 8.11 Πίνακας forecast Forecast_id: Το πεδίο αυτό είναι ένας αύξων αριθμός και αποτελεί το πρωτεύων κλειδί του πίνακα. Forecast_date: Η ημερομηνία όπου λαμβάνεται η πληροφορία για το δελτίο καιρού αποθηκεύεται σε αυτό το πεδίο του πίνακα. Forecast_time: Το πεδίο αυτό περιέχει την ώρα πρόβλεψης των καιρικών συνθηκών. Forecast_temperature: Σε αυτό το πεδίο εμπεριέχεται η τιμή της θερμοκρασίας σε βαθμούς κελσίου. Forecast_humidity: Εδώ αναγράφεται η τιμή της υγρασίας (%) για την κάθε πόλη. Forecast_wind: Αυτό το πεδίο περιέχει την ένταση των ανέμων σε κλίμακα μποφόρ (beaufort) Forecast_phenomena: Τα καιρικά φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα στην κάθε πόλη και την συγκεκριμένη ημερομηνία εμπεριέχονται σε αυτό το πεδίο. 107

108 Cities_id: Είναι ένας ακέραιος όπου χαρακτηρίζει μοναδικά την κάθε πόλη. Αποτελεί ξένο κλειδί καθώς συσχετίζεται με το πίνακα cities RSS Feeds Ο πίνακας feeds είναι ένας από τους πιο σημαντικούς πίνακες της βάσης καθώς διατηρεί πληροφορίες για αρκετές από τις υπηρεσίες του συστήματος Pandora. Οι πληροφορίες αυτές έχουν συλλεχθεί από τον παγκόσμιο ιστό (WWW) και αποτελούν την κατηγορία ΝΕΑ που παρέχονται από το Pandora. Αυτός ο πίνακας ενημερώνεται με τίτλους σε καθημερινό επίπεδο. Σχήμα 8.12 Πίνακας feeds Feed_id: Αποτελεί το πρωτεύων κλειδί για τον πίνακα αυτόν και είναι ένα αύξων ακέραιος. Feed_category: Εδώ αναγράφεται η κατηγορία των νέων. Αυτές οι κατηγορίες είναι οι εξής: αθλητικά, νέα από την Ελλάδα και τον κόσμο, επιστήμη και τεχνολογία, οικονομικά, πολιτισμικά και τέλος νέα από την formula-1. Feed_content: Το περιεχόμενο των ειδήσεων αυτών αποθηκεύεται σε αυτό το πεδίο για κάθε μία από τις κατηγορίες που αναφέραμε παραπάνω. Feed_update: Το πεδίο αυτό συγκρατεί την ημερομηνία και την ώρα της τελευταίας ενημέρωσης της κάθε εγγραφής Πληροφορίες Τηλεφωνικού Καταλόγου Ο πίνακας phone_catalog περιέχει βασικές πληροφορίες όλου του προσωπικού του πανεπιστημίου Αιγαίου, όπως τοποθεσία, κτίριο κ.α. 108

109 Σχήμα 8.13 Πίνακας αποθήκευσης τηλεφωνικού καταλόγου Location: Αυτό το πεδίο περιέχει το ονοματεπώνυμο του μέλους ή κάποια περιγραφή ιδιότητας όπως π.χ. πρυτανεία. Phone: Εδώ αναγράφεται το σταθερό τηλέφωνο του μέλους του προσωπικού. Position: Αυτό το πεδίο διαθέτει χαρακτηριστικές πληροφορίες όπου υπάρχουν διακριτικά όπως π.χ. γραμματεία του τμήματος Μ.Π.Ε.Σ. Building: Αυτό το πεδίο περιέχει πληροφορίες για την ακριβή τοποθεσία του γραφείου του μέλους του προσωπικού που αναζητάμε. Mail: Σε αυτό το πεδίο αποθηκεύονται οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις των ατόμων του προσωπικού Πληροφορίες Βαθμολογίας Ο πίνακας grade_sms περιλαμβάνει ζωτικής σημασίας πληροφορίες καθώς έχει άμεση σχέση με την βαθμολογία του κάθε φοιτητή στο τμήμα. Μέσω μιας σειράς αυτόματων διαδικασιών ο φοιτητής ενημερώνεται άμεσα για την βαθμολογία του σε κάποιο μάθημα. Σχήμα 8.14 Πίνακας grades_sms 109

110 Grade_id: Το πεδίο αυτό είναι ένας αυξανόμενος ακέραιος και αποτελεί το πρωτεύων κλειδί του πίνακα. Student_id: Ο αριθμός μητρώου που διαθέτει ο κάθε φοιτητής αποθηκεύεται σε αυτό το πεδίο. Lesson_id: Επίσης ο κωδικός μαθήματος του οποίου έχει ανακοινωθεί η βαθμολογία γίνεται εισαγωγή σε αυτό το πεδίο. Lesson_name: Το όνομα του εκάστοτε μαθήματος αποθηκεύεται στο συγκεκριμένο πεδίο. Grade: Αυτό το πεδίο αναγράφει την βαθμολογία του κάθε φοιτητή. Ddate: Εδώ αποθηκεύεται η ημερομηνία που δήλωσε ο φοιτητής το μάθημα. Edate: Ενώ σε αυτό το πεδίο αναγράφεται η ημερομηνία εξέτασης του μαθήματος. Status: Αυτό το πεδίο περιγράφει την κατάσταση του φοιτητή για το εκάστοτε μάθημα. Δηλαδή εάν είχε επιτυχία στο μάθημα ή αποτυχία σε σχέση πάντα με τον βαθμό που αποκόμισε. New_grade: Αυτό το πεδίο προστέθηκε για την παροχή της συγκεκριμένης υπηρεσίας σε συνδρομή. Δηλαδή ο χρήστης -συνδρομητής σε αυτή την υπηρεσία- ενημερώνεται άμεσα, με την εισαγωγή βαθμού σε κάποιο μάθημα. Η προκαθορισμένη τιμή του πεδίου αυτού είναι η μονάδα (1). Ενώ όταν εκτελεστεί η συγκεκριμένη συνδρομή λαμβάνει την τιμή μηδέν (0). 8.3 Υπομέρος Βάσης 3: ΒΔ Συστήματος Πληροφορίες Αναφορών Παράδοσης O πίνακας sms_dlr σχετίζεται με τις αναφορές παράδοσης (DeLivery Reports) που λαμβάνει το Pandora m-system για κάθε αποστελλόμενο μήνυμα. Κάθε dlr που φθάνει στο sms gateway προωθείται σε αυτόν τον πίνακα της βάσης δεδομένων. Οι πιο βασικές πληροφορίες που αποθηκεύονται για κάθε τέτοιο μήνυμα είναι το όνομα του κέντρου sms, το timestamp του μηνύματος, ο προορισμός και ο αποστολέας, το όνομα της 110

111 υπηρεσίας η οποία έστειλε το sms για το οποίο περιμένουμε την αναφορά, το dlr-url, η dlr-mask και η κατάσταση του μηνύματος. Το dlr-mask είναι ένας ακέραιος αριθμός από 0-31 ο οποίος προκύπτει προσθέτοντας οποιουσδήποτε από τους παρακάτω ακεραίους. Αυτός ο αριθμός στέλνεται στο κέντρο μηνυμάτων και στην ουσία το ενημερώνει για ποιους τύπους αναφορών ενδιαφερόμαστε. Για παράδειγμα αν αποστείλουμε dlr-mask 31 ( ), σημαίνει ότι ενδιαφερόμαστε για όλους τους τύπους αναφορών, με αποτέλεσμα το κέντρο μηνυμάτων να μας αποστέλλει πολλαπλές αναφορές. Αν αποστείλουμε dlr-mask 15, σε περίπτωση άμεσης παράδοσης του μηνύματος στον παραλήπτη το πιο πιθανό είναι ότι θα λάβουμε δύο αναφορές, μια για την παράδοση στο SMSC (8) και μια για την παράδοση στη συσκευή του χρήστη (1). Συνήθως δεν υποστηρίζονται όλοι οι τύποι αναφορών από τους παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. 0: Δεν έχει αποσταλεί ακόμα 1: Παραδόθηκε στον παραλήπτη 2: Δεν παραδόθηκε στον παραλήπτη 4: Βρίσκεται στο buffer του SMSC 8: Παραδόθηκε στο SMSC 16: Αποτυχία παράδοσης στο SMSC Σχήμα 8.15 Πίνακας αναφορών παράδοσης 111

112 8.3.2 Πληροφορίες Αιτήσεων Ανανέωσης Ο πίνακας renewal_applications περιέχει κάποια πεδία τα οποία είναι απαραίτητα για την ολοκλήρωση της διαδικασίας ανανέωσης υπολοίπου χρόνου ομιλίας από τους χρήστες του συστήματος. Σχήμα 8.16 Πίνακας ανανέωσης χρόνου ομιλίας Αναλυτικά τα πεδία του πίνακα renewal_applications: Customers_id: Αυτό το πεδίο περιέχει ένα ακέραιο αριθμό που χαρακτηρίζει απόλυτα τον κάθε χρήστη. Αποτελεί μέρος του υπερκλειδιού αυτού του πίνακα. Renewal_app_date: Εδώ αναγράφεται η ημερομηνία όπου έγινε η αίτηση από τον χρήστη για ανανέωση χρόνου μέσω sms. Αυτή η ημερομηνία εισάγεται στην βάση Μέτα από κάποιες διαδικασίες ελέγχου που αφορούν την εγκυρότητα του κωδικού ανανέωσης που έστειλε ο χρήστης. Renewal_code: Είναι ο κωδικός ανανέωσης που είναι διαθέσιμος στην αγορά. Τον εισάγει ο χρήστης στο σύστημα μέσω sms. Ο κωδικός ελέγχεται από την cosmote για την εγκυρότητα του και εισάγεται στην βάση την στιγμή που κάνει την αίτηση ανανέωσης ο χρήστης. Renewal_date: Η ημερομηνία αυτή εισάγεται κατευθείαν στον πίνακα την στιγμή που ο χρήστης προβαίνει σε ανανέωση του υπολοίπου του. Renewal_amount_before: Το πεδίο αυτό περιέχει τις μονάδες του κάθε χρήστη που έχει στην διάθεσή του πριν αυτός αποστείλει το μήνυμα ανανέωσης στο σύστημα. Renewal_amount_after: Αυτό το πεδίο εμπεριέχει τις μονάδες του κάθε χρήστη μετά την διαδικασία ανανέωσης. 112

113 Renewal_amount: Τέλος, αυτό το πεδίο πληροφορεί τους διαχειριστές της βάσης για το ποσό ανανέωσης που κάνει ο χρήστης, καθώς υπάρχουν διάφορες κάρτες ανανέωσης όπως 3, 9, 15, 20 και Πληροφορίες SMS Υπηρεσιών Ο πίνακας sms_services περιέχει τις λέξεις κλειδιά (keywords) με βάση τα οποία καλούνται οι υπηρεσίες τους συστήματος από το kannel sms gateway. Σχήμα 8.17 Πίνακας sms_services Αναλυτικά τα πεδία του πίνακα sms_services: Sms_services_id: Αποτελεί το πρωτεύων κλειδί του πίνακα και είναι ένας αύξων ακέραιος αριθμός. Sms_services_keywords: Εμπεριέχει τις λέξεις κλειδιά που αναγνωρίζονται από το kannel και προβαίνει σε συγκεκριμένη εξυπηρέτηση υπηρεσίας κάθε φορά. Sms_services_description: Είναι μια απλή περιγραφή των λέξεων κλειδιών. Sms_services_handler: Αυτό το πεδίο περιέχει την αντιστοιχία των λέξεων κλειδιών με τον απαραίτητο κώδικα (php) που πρέπει να εκτελεσθεί ώστε να τελεσφορήσει η εκάστοτε δοσοληψία Πληροφορίες Κατάστασης Συστήματος Ο πίνακας pandora_status δημιουργήθηκε με σκοπό να ενημερώνονται οι διαχειριστές του συστήματος εάν το σύστημα έχει δίκτυο και συνάμα πρόσβαση προς τον παγκόσμιο ιστό αλλά και εάν υπάρχει κάποια διακοπή ρεύματος. Οι διαχειριστές 113

114 ενημερώνονται μέσω sms την απώλεια δικτύου ή την επαναφορά αυτού και αντίστοιχα εάν υφίσταται ή όχι παροχή ρεύματος. Σχήμα 8.18 Πίνακας κατάστασης του συστήματος Network_connectivity: Το πεδίο αυτό λαμβάνει δύο (2) τιμές. Μηδέν (0) και ένα (1). Στην πρώτη περίπτωση υπάρχει διακοπή σύνδεσης με το internet οπότε και αποστέλλεται το sms στους διαχειριστές. Όταν αποκατασταθεί η σύνδεση το πεδίο παίρνει την τιμή ένα (1) και αποστέλλεται και πάλι ένα sms. Power_supply: Το πεδίο αυτό λειτουργεί ακριβώς όπως και το παραπάνω. (Υπενθυμίζεται ότι το σύστημα είναι συνδεδεμένο σε ups) Πληροφορίες Εισερχόμενων/Εξερχόμενων SMS Όντας ο πιο σημαντικός πίνακας της βάσης δεδομένων, το kannel_table διατηρεί τις απαραίτητες πληροφορίες για όλα τα εισερχόμενα και τα εξερχόμενα μηνύματα. Πιο συγκεκριμένα σε αυτόν τον πίνακα αποθηκεύονται ο αριθμός αποστολέα ή παραλήπτη αναλόγως, το εισερχόμενο μήνυμα και την απάντηση σε αυτό αν υπάρχει, η ημερομηνία παραλαβής του μηνύματος, ο τύπος του μηνύματος αν είναι δηλαδή μήνυμα συνδρομής ή όχι, την κατάσταση παράδοσης και τέλος έναν αύξοντα αριθμό που χαρακτηρίζει το κάθε μήνυμα. Σχήμα 8.19 Πίνακας εισερχομένων/εξερχομένων 114

115 Sms_id: Το πεδίο αυτό αποτελεί το πρωτεύων κλειδί του πίνακα και είναι ένας αύξων ακέραιος αριθμός. Sender: Εδώ αποθηκεύεται ο αριθμός του κινητού τηλεφώνου του χρήστη που αλληλεπιδρά με το σύστημα είτε ως αποστολέας είτε ως παραλήπτης. Text: Σε αυτό το πεδίο καταγράφονται οι λέξεις κλειδιά που στέλνει ο αποστολέαςχρήστης και αναμένει κάποια απάντηση από το σύστημα. Στην περίπτωση που στέλνει το σύστημα από μόνο του κάποια πληροφορία (π.χ. ότι δεν υφίσταται δίκτυο) τοποθετείται παύλα (-). Response: Το πεδίο αυτό συγκεντρώνει τις απαντήσεις- πληροφορίες που δίνει το σύστημα στους χρήστες. Date: Εδώ αναγράφεται η ημερομηνία και η ώρα αποστολής του μηνύματος από το σύστημα στους χρήστες. Dlr-status: Αυτό το πεδίο αναγράφει την κατάσταση της αναφοράς παράδοσης για το κάθε sms. Αυτό το πεδίο μπορεί να πάρει διάφορες ενδεικτικές τιμές που χρησιμοποιούνται στα κέντρα μηνυμάτων των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας. Is_subscription: Σε αυτό το πεδίο διευκρινίζεται εάν κάποια απάντηση που έστειλε το σύστημα είναι συνδρομή ή όχι Πληροφορίες Συνδρομών Ο πίνακας subscriptions έχει δύο (2) πεδία τα οποία διασυνδέουν τους χρήστες με τις υπηρεσίες που έχει επιλέξουν να είναι συνδρομητές. Σχήμα 8.20 Πίνακας συνδρομών 115

116 Customers_id: Αποτελεί το διακριτικό για τον κάθε χρήστη του συστήματος και είναι το ίδιο με το customers_id από τον πίνακα customers. Services_id: Αυτό το πεδίο εμπεριέχει ακεραίους αριθμούς που χαρακτηρίζουν απόλυτα κάθε μία υπηρεσία. Είναι το πρωτεύων κλειδί του πίνακα services. Μαζί με το παραπάνω πεδίο αποτελεί το πρωτεύων κλειδί του πίνακα Πληροφορίες Υπηρεσιών Ο πίνακας Services περιέχει τα ονόματα των υπηρεσιών παροχής του συστήματος. Σχήμα 8.21 Πίνακας services Sevices_id: Είναι ακέραιος και αποτελεί το πρωτεύων κλειδί του πίνακα. Services_name: Σε αυτό το πεδίο βρίσκονται αποθηκευμένα τα ονόματα των υπηρεσιών πληροφόρησης. Services_name_en: Τέλος εδώ κείτονται τα ονόματα των υπηρεσιών στα αγγλικά Πληροφορίες Tμημάτων Ο πίνακας departments περιέχει βασικές λεπτομέρειες για τα τμήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου που είναι ενεργά με το σύστημα Pandora. Οι πληροφορίες του συγκεκριμένου πίνακα είναι βαρύνουσας σημασίας καθώς κάποιες υπηρεσίες έχουν άμεση αλληλεπίδραση με την εκάστοτε γραμματεία των τμημάτων. 116

117 Σχήμα 8.22 Πίνακας departments Departments_code: Στο πεδίο αυτό αποθηκεύονται οι κωδικοί των τμημάτων που υπάρχουν ως διακριτικά στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις ( ). Π.χ. για το τμήμα Μ.Π.Ε.Σ διακριτικό είναι το icsd. Departments_name: Συνάμα το πεδίο αυτό διατηρεί το πλήρες όνομα του τμήματος στα ελληνικά. Departments_number: Εδώ κείται ο χαρακτηριστικός κωδικός του κάθε τμήματος. Π.χ. για το τμήμα Μ.Π.Ε.Σ υπάρχει ο κωδικός 321. Departments_name_en: Το πεδίο αυτό διαθέτει το όνομα του τμήματος στα αγγλικά. Departments_secretariat: Αυτό το πεδίο είναι ίσως το πιο σημαντικό του πίνακα, καθώς εδώ βρίσκονται αποθηκευμένες οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις των γραμματειών του εκάστοτε τμήματος. Departments_island: Αυτό το πεδίο αναγράφει το νησί όπου κείται το κάθε τμήμα Πληροφορίες Ανάκτησης Κωδικού Πρόσβασης Ο πίνακας forgot_pass περιέχει κάποια απαραίτητα πεδία για την δημιουργία καινούριου συνθηματικού (password) σε περίπτωση απώλειας του από τον εκάστοτε χρήστη. Σχήμα 8.23 Πίνακας ανάκτησης κωδικού πρόσβασης 117

118 Customers_id: Το πεδίο αυτό είναι πρωτεύων κλειδί στον πίνακα και αποτελεί διασύνδεση με τον πίνακα customers, για να γνωρίζουμε ποιοι χρήστες έχουν προβεί σε γέννηση νέου συνθηματικού. Password: Το πεδίο password διαθέτει το νέο προσωρινό κωδικό που αποστέλλεται στον χρήστη. 8.4 Σχήμα της Βάσης Δεδομένων Ακολουθεί μια διαγραμματική απεικόνιση του διασυνδεδεμένου κομματιού της βάσης δεδομένων. 118

119 119

120 9 Περιγραφή Υπηρεσιών Pandora m- System Οι προσφερόμενες υπηρεσίες του συστήματος Pandora διαχωρίζονται σύμφωνα με το περιεχόμενο τους στις εξής κατηγορίες: Υπηρεσίες Συστήματος, Φοιτητικές Υπηρεσίες και Γενικές Υπηρεσίες. Οι υπηρεσίες συστήματος αφορούν κυρίως υπηρεσίες οι οποίες γίνονται αντικείμενο χρήσης από τους πελάτες του συστήματος με σκοπό την ομαλή αλληλεπίδραση του εκάστοτε χρήστη με το σύστημα. Οι Υπηρεσίες Συστήματος είναι οι εξής: Ανανέωση χρόνου ομιλίας, Διαθέσιμο υπόλοιπο μηνυμάτων, Μεταφορά υπολοίπου σε λογαριασμό, Τακτική λήψη πληροφορίας-συνδρομές και Υπηρεσία βοήθειας. Στη συνέχεια οι φοιτητικές υπηρεσίες αποτελούν παροχές του συστήματος ακαδημαϊκού χαραχτήρα προς τους χρήστες. Δηλαδή πρόκειται για υπηρεσίες οι οποίες προσφέρονται στους χρήστες-φοιτητές του συστήματος για διευκόλυνσή τους σε 120

121 ορισμένες διαδικαστικού χαραχτήρα διεργασίες, όπως η αιτήσεις φοιτητών προς τη γραμματεία για απόκτηση κάποιας βεβαίωσης. Οι Φοιτητικές Υπηρεσίες είναι οι εξής: Αιτήσεις προς την γραμματεία, Αποστολή αναλυτικής βαθμολογίας με , Ενημέρωση Βαθμολογίας, Πληροφορίες Επικοινωνίας Προσωπικού και Πρόγραμμα Σίτισης. Η τελευταία κατηγορία των υπηρεσιών είναι οι Γενικές Υπηρεσίες όπου περιλαμβάνονται κυρίως υπηρεσίες ενημέρωσης των χρηστών, με ποικίλου ενδιαφέροντος πληροφορίες. Οι Γενικές Υπηρεσίες είναι οι εξής: Αποστολή μέσω sms, Κατάσταση ανέμων στα πελάγη, Κατάσταση πτήσεων του αεροδρομίου ελευθέριος Βενιζέλος, Πρόγνωση καιρού, Live score αγώνων ποδοσφαίρου, Νέα: Αθλητικά, Ελλάδα, Επιστήμη-τεχνολογία, Κόσμος, Οικονομία, Πολιτισμός Formula

122 9.1 Υπηρεσίες Συστήματος Ανανέωση χρόνου ομιλίας Η πρώτη υπηρεσία που προσφέρεται είναι η ανανέωση χρόνου του χρήστη προς το σύστημα. Ο χρήστης για να μπορέσει να αλληλεπιδράσει με το σύστημα πρέπει να έχει μονάδες στον λογαριασμό του. Αυτή η ανανέωση γίνεται με την αγορά κάποιας κάρτας ανανέωσης χρόνου ομιλίας Cosmote (3, 9, 20, 30 Euros). Αφού ο χρήστης έχει προβεί στην αγορά της κάρτας ομιλίας, μπορεί να φορτώσει τον προσωπικό του λογαριασμό με μονάδες ακολουθώντας τις οδηγίες που δίνονται από την ιστοσελίδα στην Ανανέωση Χρόνου Ομιλίας. Ο χρήστης πρέπει να συντάξει ένα sms όπου να αναγράφει: ΑΝΑ xxxxxxxxxxxxxxxx όπου μετά την κωδική λέξη ΑΝΑ συμπληρώνει τον 16-ψήφιο κωδικό που έλαβε από την Cosmoκάρτα και να το στείλει στην Pandora ( ). Αμέσως το σύστημα θα φορτώσει το λογαριασμό του χρήστη με τις αντίστοιχες μονάδες που του αναλογούν. Επειδή η διαδικασία ανανέωσης μονάδων εξαρτάται από τις αποκρίσεις του κέντρου μηνυμάτων της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας και λόγω ότι αυτή η υπηρεσία πραγματεύεται με πόρους των χρηστών, κατά την διάρκεια εκτέλεσης αυτής από οποιοδήποτε χρήστη, αναστέλλονται προσωρινά και τίθενται σε ουρά εξυπηρέτησης άλλα ενδεχόμενα αιτήματα των χρηστών προς το σύστημα. Σύνταξη μηνύματος: ΑΝΑ [ΚΩΔΙΚΟΣ] όπου ΚΩΔΙΚΟΣ ο 16ψηφιος αριθμός που βρίσκεται στην κάρτα ανανέωσης Παράδειγμα: 1. ΑΝΑ [ ] 122

123 9.1.2 Διαθέσιμο υπόλοιπο μηνυμάτων Οι χρήστες μπορούν να πληροφορηθούν οποιαδήποτε στιγμή το υπόλοιπο μονάδων που κατέχουν, αποστέλλοντας ένα απλό sms προς την Pandora. Το σύστημα επεξεργάζεται το αίτημα του χρήστη και αφού εκτελέσει τις κατάλληλες διεργασίες αποστέλλει το σχετικό sms-απάντηση στον αιτούντα. Σύνταξη: ΥΠ Παράδειγμα: 1. ΥΠ Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "TO ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΣΑΣ ΕΙΝΑΙ 120 ΜΟΝΑΔΕΣ " Μεταφορά υπολοίπου σε λογαριασμό Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα σε περίπτωση που δεν έχουν στη διάθεσή τους επαρκές υπόλοιπο μονάδων, να λάβουν τις απαιτούμενες μονάδες μέσω ενός άλλου χρήστη του συστήματος Pandora. Έτσι μπορεί ένας χρήστης να πριμοδοτήσει με μονάδες έναν άλλο χρήστη, στέλνοντας ένα απλό sms στο σύστημα. Οι μονάδες πλέον προστίθεντο στον παραλήπτη και αφαιρούνται από το λογαριασμό του αποστολέα. Σύνταξη: ΜΕT [αριθμός κινητού τηλεφώνου παραλήπτη] [αριθμός μονάδων] 123

124 Παράδειγμα: 1. ΜΕΤ Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "ΜΕΤΑΦΕΡΑΤΕ ΕΠΙΤΥΧΩΣ 12 ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ " Τακτική λήψη πληροφορίας Συνδρομές Ο χρήστης κατά την εγγραφή του επιλέγει σε ποιες συνδρομητικές υπηρεσίες θέλει να λάβει μέρος. Επίσης, μέσω του προσωπικού του menu δύναται να τροποποιήσει τις επιλογές του στις συνδρομητικές υπηρεσίες. Επιπρόσθετα, ο τρίτος τρόπος να αλλάξει δυναμικά τις συνδρομές του είναι μέσω του κινητού του τηλεφώνου αποστέλλοντας ένα sms. Έτσι ο κάθε χρήστης μπορεί να ενεργοποιήσει ή να απενεργοποιήσει μια συνδρομητική υπηρεσία δυναμικά και ανεξάρτητα από την ιστοσελίδα. Σύνταξη: ΣΥΝ [κωδικός υπηρεσίας] [ενέργεια] όπου [κωδικός υπηρεσίας] είναι ένα από ΕΒΑΘ ΚΑΙ ΑΘΛ ΟΙΚ ΦΟΡ ΕΛΛ ΚΟΣ (Real-time ενημέρωση βαθμολογίας) (Καιρός) (Αθλητικά) (Οικονομία) (Formula1) (Ελλάδα) (Κόσμος) 124

125 ΠΟΛ ΤΕΧ (Πολιτισμός) (Επιστήμη - Τεχνολογία) και [ενέργεια] είναι ένα από τα ΟΝ (για ενεργοποίηση συνδρομής) ΟΦ (για απενεργοποίηση συνδρομής) Παράδειγμα: 1. ΣΥΝ ΚΑΙ ΟΝ 2. ΣΥΝ ΚΑΙ ΟΦ 3. ΣΥΝ ΑΘΛ ΟΝ 4. ΣΥΝ ΑΘΛ Στο 4. θεωρείται [ενέργεια] = ΟΝ για default Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "OI ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΣΑΣ ΕΝΗΜΕΡΩΘΗΚΑΝ ΕΠΙΤΥΧΩΣ" Υπηρεσία βοήθειας Προβλέπεται από το σύστημα η παροχή βοήθειας στη σύνταξη ενός μηνύματος σε περίπτωση που ο χρήστης δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Έτσι παρέχει ευελιξία στους χρήστες με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αυτονομία του συστήματος, οπότε και αυτό να καθιστά την παροχή υπηρεσιών προς τρίτους αποδοτικότερη. Οι χρήστες μπορούν να στείλουν το sms αυτό και να προχωρήσουν αφού λάβουν sms-απάντηση από το σύστημα με την ορθή σύνταξη του sms που ήθελαν αρχικά να αποστείλουν. 125

126 Σύνταξη: BOH [λέξη-κλειδί υπηρεσίας] Όπου λέξη κλειδί υπηρεσίας είναι ένα από ΑΙΤ ΑΝΑ ΒΑΘΜ ΒΑΘΜΕΙΛ ΜΕΤ ΝΕΑ ΣΙΤ ΣΥΝ ΤΗΛ ΥΠ υπηρεσία Αιτήσεων-βεβαιώσεων υπηρεσία ανανέωσης μονάδων υπηρεσία ενημέρωσης βαθμολογίας υπηρεσία αποστολής αναλυτικής βαθμολογίας με υπηρεσία μεταφοράς υπολοίπου υπηρεσία ενημέρωσης της επικαιρότητας υπηρεσία ενημέρωσης προγράμματος σίτισης υπηρεσία εγγραφής/διαγραφής συνδρομής υπηρεσία αποστολής τηλεφώνου και mail του προσωπικού υπηρεσία ενημέρωσης υπόλοιπου χρόνου ομιλίας Παράδειγμα: 1. ΒΟΗ ΒΑΘΜ Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "Σύνταξη: ΒΑΘΜ [Όνομα μαθήματος ή Κωδικός μαθήματος] όπου [Όνομα μαθήματος] το όνομα του μαθήματος και [Κωδικός μαθήματος] ο κωδικός του". Αν δε γίνει εισαγωγή λέξεως κλειδιού, ο χρήστης θα λάβει το γενικό μήνυμα βοήθειας, με περαιτέρω οδηγίες. Εναλλακτικά keywords: ΒΟΗΘΕΙΑ, ΒΟΗ, HELP. 126

127 9.2 Φοιτητικές Υπηρεσίες Αιτήσεις Βεβαιώσεις Οι χρήστες του συστήματος έχουν τη δυνατότητα μέσω αυτής της υπηρεσίας να κάνουν αίτηση μέσω του κινητού τους τηλεφώνου στη γραμματεία για να λάβουν τις αντίστοιχες βεβαιώσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά ο φόρτος εργασίας της εκάστοτε γραμματείας και να αποφεύγονται γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Σύνταξη: ΑΙΤ ([τύπος βεβαίωσης] [αριθμός])* To * σημαίνει ότι μπορεί ο χρήστης να επαναλαμβάνει το μοτίβο [τύπος βεβαίωσης] [αριθμός] περισσότερες από μία φορές όπως θα φαίνεται και στα παραδείγματα. [τύπος βεβαίωσης] είναι ένα από τα ακόλουθα: ΣΤΡΑΤ ΔΙΑΓΡ ΠΡΟΥΠ ΠΡΑΚΤ ΣΠΟΥ ΑΝΤΙΓ ΒΑΘΜ ΒΑΘΜΜ ΒΑΘΜΧ ΣΤΕΓ Βεβαίωση για την στρατολογία Βεβαίωση Διαγραφής Βεβαίωση ότι πληρώ προϋποθέσεις απόκτησης πτυχίου Βεβαίωση ότι συμμετείχα στο μάθημα: Πρακτική Άσκηση Βεβαίωση Σπουδών Επικυρωμένο Αντίγραφο Πτυχίου Πιστοποιητικό Αναλυτικής Βαθμολογίας Πιστοποιητικό Αναλυτικής Βαθμολογίας Πτυχιούχου, με Βαθμό Πτυχίου Πιστοποιητικό Αναλυτικής Βαθμολογίας Πτυχιούχου, χωρίς Βαθμό Πιστοποιητικό Στεγαστικού Επιδόματος 127

128 ΥΠΟΛ Πιστοποιητικό Αναλυτικής Βαθμολογίας και τα Υπολειπόμενα Υποχρεωτικά Μαθήματα και [αριθμός] είναι ο αριθμός των αντιτύπων που επιθυμεί ο χρήστης. Παράδειγμα: 1. ΑΙΤ ΣΤΡΑΤ 1 2. ΑΙΤ ΣΠΟΥ 3 3. ΑΙΤ ΔΙΑΓΡ 1 ΣΠΟΥ 1 4. ΑΙΤ ΣΤΡΑΤ 2 ΣΠΟΥ 1 ΣΤΕΓ 3 ΒΑΘΜ Αποστολή Αναλυτικής βαθμολογίας με Οι χρήστες/φοιτητές μπορούν να αποκτήσουν την αναλυτική βαθμολογία τους σε ηλεκτρονική μορφή στέλνοντας ένα απλό sms. Το σύστημα στέλνει άμεσα την αναλυτική βαθμολογία στο mailbox του αιτούντα. Σύνταξη: ΒΑΘΜΕΙΛ Παράδειγμα: 1. BAΘMΕΙΛ Ενημέρωση Βαθμολογίας Οι χρήστες του συστήματος Pandora έχουν τη δυνατότητα να ενημερωθούν δυναμικά για τη βαθμολογία τους σε οποιοδήποτε μάθημα. Σε περίπτωση που δεν έχει 128

129 περάσει το μάθημα του οποίου αιτείται να μάθει το βαθμό, λαμβάνει το βαθμό της πιο πρόσφατης αποτυχίας σε αυτό. Σύνταξη: ΒΑΘΜ [Όνομα μαθήματος ή Κωδικός μαθήματος] όπου: [Όνομα μαθήματος] το όνομα του μαθήματος ή μέρος του (π.χ. Σήματα αντί για Σήματα και Συστήματα) και [Κωδικός μαθήματος] ο κωδικός του προσφερόμενου μαθήματος (π.χ ) Παράδειγμα: 1. BAΘM Μεταγλωττιστές 2. ΒΑΘΜ Πληροφορίες Προσωπικού Μέσω αυτής της υπηρεσίας, οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να ενημερωθούν με ένα sms για τα στοιχεία επικοινωνίας ενός μέλους του προσωπικού του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Αναλυτικότερα, το σύστημα χρησιμοποιεί τον έγκυρο κατάλογο που παρέχεται από την Υπηρεσία Πληροφορικής και Επικοινωνιών ( και επιστρέφει στο χρήστη το τηλέφωνο γραφείου του μέλους του προσωπικού και το κτίριο όπου εργάζεται. Σύνταξη: ΤΗΛ [Όνομα προσωπικού] 129

130 όπου [Όνομα προσωπικού] το όνομα (ή μέρος του ονόματος) ατόμου που ανήκει στο προσωπικό του Πανεπιστημίου Αιγαίου Παράδειγμα: 1. ΤΗΛ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ 2. ΤΗΛ ΠΑΠΑΔΟΠ Το ληφθέν SMS έχει την μορφή "Όνομα - Τηλέφωνο - Τοποθεσία - Ε-mail" Πρόγραμμα Σίτισης Το σύστημα Pandora προσφέρει στους χρήστες του μία ακόμη σημαντική υπηρεσία, η οποία παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για το menu της εβδομάδας στη λέσχη σίτισης (η υπηρεσία αυτή προσφέρεται σε όλα τα νησιά του Πανεπιστημίου Αιγαίου, εκτός της Σύρου). Οι χρήστες αποστέλλουν ένα απλό sms συντάσσοντας με τον παρακάτω τρόπο το μήνυμα και ενημερώνονται για το κύριο γεύμα που προσφέρει η λέσχη τη συγκεκριμένη ημέρα. Σύνταξη: ΣΙΤ [Ημέρα] Όπου Ημέρα είναι μέρος από το όνομα της μέρας. ΔΕΥ Δευτέρα ΤΡΙ Τρίτη ΤΕΤ Τετάρτη ΠΕΜ Πέμπτη 130

131 ΠΑΡ Παρασκευή ΣΑΒ Σάββατο ΚΥΡ Κυριακή Παράδειγμα: 1. ΣΙΤ ΔΕΥ 2. ΣΙΤ Στο 2 ο παράδειγμα θεωρείται [ημέρα] = ως η ημέρα που στέλνει ο χρήστης το sms. 9.3 Γενικές Υπηρεσίες Αποστολή μέσω SMS Το σύστημα Pandora προσφέρει μέσω αυτής της υπηρεσίας την ευελιξία σε οποιοδήποτε χρήστη να στείλει μέσω του λογαριασμού του συστήματος προς οποιαδήποτε ηλεκτρονική διεύθυνση. Με την αποστολή ενός sms αποστέλλεται παράλληλα ένα μικρού μήκους προς την προεπιλεγμένη διεύθυνση. Η χρήση αυτής της υπηρεσίας συνίσταται σε περιπτώσεις μη προσβασιμότητας στο διαδίκτυο. Επίσης το σύστημα αποστέλλει στον αποστολέα και ένα sms-αναφορά ότι το του στάλθηκε επιτυχώς, καθιστώντας το σύστημα ακόμα πιο αξιόπιστο. Σύνταξη: ΜΕΙΛ [διεύθυνση mail παραλήπτη] [κείμενο] Παράδειγμα: 1. ΜΕΙΛ papadopoulos@aegean.gr Καλησπέρα, θα περάσω από το γραφείο σας το συντομότερο. 131

132 2. ΜΕΙΛ Θα ήθελα να προωθήσετε αυτό το mail. Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "TO MHNYMA ΣΑΣ ΑΠΕΣΤΑΛΛΕΙ ΕΠΙΤΥΧΩΣ" Κατάσταση Ανεμών στα πελάγη Η Pandora, εξαιτίας της ιδιομορφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου να βρίσκεται διασκορπισμένο σε πέντε νησιά και της αυξημένης μετακίνησης των μελών του με πλοία, παρέχει στους χρήστες της τη δυνατότητα να ενημερωθούν για την κατάσταση των ανέμων στο Αιγαίο Πέλαγος, αλλά και στο Ιόνιο. Σύνταξη: ΑΝΕΜ Παράδειγμα: 1. ΑΝΕΜ Το ληφθέν sms έχει την μορφή: "ΟΙ ΑΝΕΜΟΙ ΣΗΜΕΡΑ ΕΧΟΥΝ ΩΣ ΕΞΗΣ ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ: 3-5 ΜΠΟΦΟΡ, ΙΟΝΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ: 4-7 ΜΠΟΦΟΡ, ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ: 3-5 ΜΠΟΦΟΡ. " Κατάσταση Πτήσεων του αεροδρομίου Ελ. Βενιζέλος Οι χρήστες έχουν την δυνατότητα να ενημερωθούν για όλες τις πτήσεις (εσωτερικού ή εξωτερικού) που έχουν ως προορισμό ή αφετηρία το διεθνή αερολιμένα 132

133 Ελευθέριος Βενιζέλος. Αφού αποστείλει ο χρήστης το απαραίτητο sms με τον κωδικό της πτήσης, μπορούν να πληροφορηθούν για την προγραμματισμένη άφιξη ή αναχώρηση (ακριβή ημερομηνία και ώρα), για την αναμενόμενη άφιξη ή αναχώρηση και για την κατάσταση της πτήσης, δηλαδή εάν προσγειώθηκε ή είχε κάποια καθυστέρηση κ.α. Σύνταξη ΠΤΗΣΗ [ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΤΗΣΗΣ] Παράδειγμα: 1. ΠΤΗΣΗ OA ΠΤΗΣΗ LH ΠΤΗΣΗ EZY5086 Το Pandora m-system επιστρέφει στο χρήστη ένα μήνυμα της μορφής: "ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΤΗΣΗΣ: ΟΑ278, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΑΦΙΞΗ: 18/05/07 04:25, ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΑΦΙΞΗ: 18/05/07 05:05, ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ" Πρόγνωση καιρού Δίνεται επίσης η δυνατότητα στους χρήστες του συστήματος να ενημερωθούν για τις καιρικές συνθήκες σε είκοσι μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Σύνταξη ΚΑΙ [πόλη] [χρόνος] όπου: 133

134 [πόλη] είναι μία από τις ακόλουθες ΑΛΕ Αλεξανδρούπολη ΑΘΗ Αθήνα ΒΟΛ Βόλος ΗΡΑ Ηράκλειο ΘΕΣ Θεσσαλονίκη ΙΩΑ Ιωάννινα ΚΑΒ Καβάλα ΚΑΛ Καλαμάτα ΚΕΡ Κέρκυρα ΚΟΖ Κοζάνη ΛΑΡ Λάρισα ΜΥΤ Μυτιλήνη ΞΑΝ Ξάνθη ΠΑΤ Πάτρα ΠΕΙ Πειραιάς ΡΟΔ Ρόδος ΣΑΜ Σάμος ΣΥΡ Σύρος ΧΑΝ Χανιά ΧΙΟ Χίος και [χρόνος] είναι ένα από ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ Παράδειγμα: 1. ΚΑΙ ΣΑΜ ΑΥΡΙΟ 2. ΚΑΙ ΠΑΤ ΣΗΜΕΡΑ 134

135 3. ΚΑΙ XAN 4. ΚΑΙ Στο 3. θεωρείται [χρόνος] = ΣΗΜΕΡΑ για default. Στο 4. θεωρείται [πόλη] = η πόλη που έχει επιλέξει ο χρήστης κατά την εγγραφή του για default και [χρόνος] = ΣΗΜΕΡΑ για default Live Score Αγώνων Ποδοσφαίρου Οι χρήστες μπορούν να ενημερωθούν ζωντανά και δυναμικά για τα αποτελέσματα αγώνων ποδοσφαίρου συντάσσοντας ένα sms με τον κατάλληλο κωδικό του αγώνα. Ο χρήστης μπορεί να ενημερωθεί σε ένα sms μέχρι και για πέντε αποτελέσματα ποδοσφαιρικών αγώνων. Σύνταξη: ΣΚΟΡ [Κωδικός αγώνα] όπου: [Κωδικός αγώνα] είναι ο κωδικός του επιθυμητού αγώνα Παράδειγμα: 1. ΣKOΡ ΣKOΡ Το ληφθέν sms έχει την μορφή: "413 : ΛΙΝ - TPO 64' 2-0)(416 : ΛΟΒ - ΜΑΝ 23' 1-0" 135

136 9.3.6 Υπηρεσίες Αποστολής RSS Feeds Ο συγκεκριμένος τομέας υπηρεσιών αποτελεί μία υποκατηγορία των Γενικών υπηρεσιών. Το σύστημα συλλέγει RSS επικεφαλίδες ανάλογα με τον τομέα (αθλητικά, κόσμος, Ελλάδα, οικονομία κ.α.) και τις αποθηκεύει στη βάση δεδομένων του συστήματος. Η επιτυχημένη περάτωση των υπηρεσιών αυτών εξαρτάται από την ύπαρξη δικτύου τη στιγμή που είναι προγραμματισμένο το σύστημα να λάβει τις RSS επικεφαλίδες Αθλητικά Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να πληροφορηθούν για τα τελευταία νέα στο χώρο του αθλητισμού. Σύνταξη ΝΕΑ ΑΘΛ Παράδειγμα: 1. ΝΕΑ ΑΘΛ Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "Σαραγόσα: παρουσίασε Αγιάλα, Άρης: άρεσε με Μπορντό! Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: "Μπλόκο" της Γουέστ Χαμ για Τέβες, Ατρόμητος: πλησιάζει ο Ερέρα! Κορυφαίοι αθλητές στα Βαρδινογιάννεια, Champions League: πρώτο βήμα για ΑΠΟΕΛ." 136

137 Ελλάδα Μέσω αυτής της υπηρεσίας ο χρήστης ενημερώνεται για την επικαιρότητα στην Ελλάδα. Σύνταξη ΝΕΑ ΕΛΛ Παράδειγμα: 1. ΝΕΑ ΕΛΛ Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "Εκκενώθηκε χωριό, Σε υπάλληλο τα βάρη για τις βαθμολογίες, Συνεχίζεται η σεισμική δραστηριότητα στη Β. Ελλάδα, Στη Σύρο ο Γιώργος Παπανδρέου, Περιοδεία Παπαρήγα στην Κόρινθο." Επιστήμη Τεχνολογία Το σύστημα Pandora προσφέρει τη δυνατότητα να ενημερωθούν οι χρήστες του για τελευταία τεχνολογικά επιτεύγματα και τις εξελίξεις σε διάφορους τομείς των επιστημών. Σύνταξη: ΝΕΑ ΤΕΧ Παράδειγμα: 137

138 1. ΝΕΑ ΤΕΧ Το ληφθέν sms έχει την μορφή: "Παρουσιάζεται η Φόρμουλα του ΑΠΘ, Ελπίδες από την τεχνολογία των νάνο-υλικών, Απειλείται από κυκλώνες η Μεσόγειος, Πόρισμα ανησυχίας για τη Ν. Υόρκη, Με ταχείς ρυθμούς αυξάνεται ο αριθμός των τοπικών βρόχων για την πρόσβαση σε ευρυζωνικές υπηρεσίες." Κόσμος Ο χρήστης δύναται να ενημερωθεί για τις τελευταίες εξελίξεις στον κόσμο συνάσσοντας ένα απλό sms. Σύνταξη: ΝΕΑ ΚΟΣ Παράδειγμα: 1. ΝΕΑ ΚΟΣ Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "Διπλωματικός πυρετός για το Κόσοβο, Αεροπορική τραγωδία, Έκλεισαν πέντε πυρηνικοί σταθμοί, Βεντέτα ισλαμιστών - στρατού, Δοκιμάζεται η Κίνα από καταιγίδα." 138

139 Οικονομία Άλλη μία υπηρεσία που προσφέρει το σύστημα Pandora στους χρήστες της είναι η πληροφόρηση τους με τις οικονομικές και χρηματιστηριακές εξελίξεις. Σύνταξη: ΝΕΑ ΟΙΚ Παράδειγμα: 1. ΝΕΑ ΟΙΚ Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "Στο Ευρωδικαστήριο για τις συντάξεις, Έως 31 Αυγούστου η πρώτη δόση φόρου, Αυξήσεις-ηλεκτροσόκ από τη ΔΕΗ, Ενδιαφέρον της British Airways και της Air France KLM για την εξαγορά της Iberia, Πάνω από 78 δολάρια η τιμή του πετρελαίου." Πολιτισμός Επιπρόσθετα υφίσταται ακόμα μία υπηρεσία όπου ενημερώνει τους χρήστες του συστήματος με τα πολιτιστικά δρώμενα στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο. Σύνταξη: ΝΕΑ ΠΟΛ Παράδειγμα: 1. ΝΕΑ ΠΟΛ 139

140 Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "Phototherapy Art Week Festival 2007, Δρακόντεια μέτρα ασφαλείας για το φινάλε, Συναυλίες μνήμης στην Κύπρο, Τα διάσημα γυαλιά του Λένον, Στο φως μυκηναϊκός τάφος στην Αιτωλοακαρνανία, Στην "Persepolis" μαθαίνουν αγγλικά." Formula 1 Τέλος, το σύστημα Pandora έχει την δυνατότητα να παρέχει συνεχή πληροφόρηση στους χρήστες του με τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από την formula1. Σύνταξη: ΝΕΑ ΦΟΡ Παράδειγμα: 1. ΝΕΑ ΦΟΡ Το ληφθέν SMS έχει την μορφή: "Πλεονέκτημα της Ferrari στο Spa, Θρίαμβος της Ferrari, Συντριβή ελικοπτέρου με τρεις νεκρούς, Formula1: Είχε άγιο ο Κούμπιτσα, Formula1: Στην Ισπανία ο Μ. Σουμάχερ." 9.4 Συνδρομές Για πιο εύκολη και αποδοτικότερη εξυπηρέτηση των χρηστών, το σύστημα Pandora προσφέρει κάποιες από τις άνωθεν υπηρεσίες συνδρομητικά. Δηλαδή, ο κάθε 140

141 χρήστης έχει τη δυνατότητα να είναι συνδρομητής σε οποιεσδήποτε και οσεσδήποτε, από τις προσφερόμενες ως συνδρομητικές υπηρεσίες, επιθυμεί. Οι συνδρομές που παρέχονται από το σύστημα είναι οι εξής: 1. Αθλητικά, 2. Ελλάδα, 3. Επιστήμη Τεχνολογία, 4. Κόσμος, 5. Οικονομία, 6. Πολιτισμός, 7. Formula-1 8. Ενημέρωση βαθμολογίας σε πραγματικό χρόνο. Επιλέγοντας κάποιος να είναι συνδρομητής σε κάποια ή και στις επτά πρώτες υπηρεσίες θα λαμβάνει καθημερινά και σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή sms που θα τον πληροφορούν ανάλογα με το πεδίο ενημέρωσης που έχει διαλέξει. Όσον αφορά την τελευταία (8η) συνδρομή μπορούν να την επιλέξουν μόνο οι φοιτητές-χρήστες του συστήματος (προς στιγμήν μόνο οι φοιτητές του τμήματος Μ.Π.Ε.Σ). Επιλέγοντας κάποιος φοιτητής την συγκεκριμένη υπηρεσία ως συνδρομή, έχει πλέον τη δυνατότητα να ενημερώνεται άμεσα και αξιόπιστα για τη βαθμολογία του σε οποιοδήποτε μάθημα αναρτηθεί η βαθμολογία στο Σύστημα Ενημέρωσης Φοιτητών ή αλλιώς στην σελίδα 141

142 10 Βιβλιογραφία [1] M. Mouly and M.-B. Pautet, The GSM System for Mobile Communications, [2] M. Mouly and M.-B. Pautet, GSM Protocol Architecture: Radio Sub-system Signalling, IEEE 41st Vehicular Technology Conference, [3] Jan A. Audestad, Network aspects of the GSM system, EUROCON 88, June [4] Thomas Haug, Overview of the GSM project, EUROCON 88, June [5] Moe Rahnema, Overview of the GSM system and protocol architecture, IEEE Communications Magazine, April [6] Digital cellular telecommunications system (Phase 2+): Technical realization of the Short Message Service (SMS)Point-to-Point (PP) (3GPP TS version Release 1998), ETSI TS V7.5.0 ( ). [7] Digital cellular telecommunications system (Phase 2+): Alphabets and language specific information (GSM version Release 1998), ETSI TS V7.2.0 ( ). [8] Δίκτυα κινητών και προσωπικών επικοινωνιών, Μ.Ε. Θεολόγου, Μάρτιος

143 [9] Nokia, Nokia GSM Connectivity Terminal: AT Command Guide, [10] John Scourias, Overview of the GSM Cellular System Extended Abstract, [11] Nokia, AT Command Set for Nokia GSM Products, [12] 3GPP TR , 3rd Generation Partnership Project; Technical Specification Group Terminals; Interface protocols for the connection of Short Message Service Centres (SMSCs) to Short Message Entities (SMEs) (Release 5), March [13] GSM 07.07: Digital cellular telecommunications system (Phase 2+); AT command set for GSM Mobile Equipment (ME), version 5.4.0, November [14] GSM 07.05: Digital cellular telecommunications system (Phase 2+); Use of Data Terminal Equipment Data Circuit teminating Equipment (DTE DCE) interface for Short Message Service (SMS) and Cell Broadcast Service (CBS), version November [15] GSM 03.40: Digital cellular telecommunications system (Phase 2+); Technical realisation of the Short Message Service (SMS); Point-to-Point (PP). [16] GSM 03.38: Digital cellular telecommunications system (Phase 2+); Alphabets and language specific information. [17] GSM 03.40: Digital cellular telecommunications system (Phase 2+); Technical realisation of the Short Message Service Cell Broadcast (SMSCB). [18] Siegmund M. Redl, Matthias K.Weber and Malcolm W. Oliphant, GSM and Personal Communications Handbook, [19] Gwenael Le Bodic, Mobile Messaging Technologies and Services SMS, EMS and MMS,

144 [20] G. Peersman and S. Cvetkovic, The Global System for Mobile Communications Short Message Service, IEEE Personal Communications Magazine, June,

145 11 Ακρωνύμια AC: Authentication Center AMPS: Advanced Mobile Phone System BSC: Base Station Controller BSD: Berkeley Software Distribution BSS: Base Station Subsystem BSSAP: Base Station System Application Part BTS: Base Transceiver Station CBS: Cell Broadcast Service DB: Database DBMS: Database Management System DECT: Digital Enhanced Cordless Telecommunications DLR: Delivery Reports DTX: Discontinuous transmission EIR: Equipment Identity Register EMS: Enhanced Messaging Service ETSI: European Telecommunication Standards Institute FAQ: Frequently Asked Questions FDMA: Frequency Division Multiple Access GMSK: Gaussian-filtered Minimum Shift Keying GPRS: General Packet Radio Service 145

146 GSM Group: Group Special Mobile GSM: Global System for mobile Communications GUI: Graphical User Interface HLR: Home Location Register HTML: Hypertext Markup Language HTTP: Hypertext Transfer Protocol IMEI: International Mobile Equipment Identity IMSI: International Mobile Subscriber Identity ISDN: Integrated Services Digital Network ITU-T: International Telecommunication Union LAPDm: Link Access Protocol on the Dm channel MAP: Mobile Application Part MHS: Message Handling Services MMS: Multimedia Messaging Service MSC: Mobile service Switching Center OSI: Open Systems Interconnection PCM: Pulse-code modulation PDA: Personal Digital Assistants POTS: Plain Old Telephone Service RPE-LPC: Regular Pulse Excited - Linear Predictive Coder RRΜ: Radio Resource Management RSS: Really Simple Syndication SACCH: Slow Associated Control Channel SCCP: Signaling Connection Control Part SIM: Subscriber Identity Module SMS: Short Message Service SMSC: Short Message Service Center SMS-PP: Short Message Service point-to-point SQL: Structured Query Language TACS: Total Access Communication System TCAP: Transaction Capabilities Application Part 146

147 TDMA: Time division multiple access UPS: Uninterruptible Power Supply URL: Uniform Resource Locator USSD: Unstructured Supplementary Service Data VLR: Visitor Location Register WAP: Wireless Application Protocol WWW: World Wide Web Σ.Ε.Φ: Σύστημα Ενημέρωσης Φοιτητών 147

148 A Εργαλείο HyperTerminal Σε αυτό το παράρτημα περιγράφεται ο τρόπος λειτουργίας της βοηθητικής εφαρμογής HyperTerminal. Η εφαρμογή αυτή αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο στην προσπάθεια ελέγχου των ρυθμίσεων και δυνατοτήτων της GSM συσκευής, καθώς επίσης και στην κατανόηση των εντολών ΑΤ. Η εφαρμογή αποτελεί τμήμα των εργαλείων επικοινωνίας του λειτουργικού συστήματος Microsoft Windows. Εργασίες πριν την χρήση Αρχικά, θα πρέπει να συνδέσουμε το GSM modem με τον υπολογιστή στον οποίο θα εκτελέσουμε το HyperTerminal. Επιλέγουμε μια από τις δύο σειριακές εξόδους του υπολογιστή και μέσω του κατάλληλου καλωδίου τον συνδέουμε με το modem. Εφόσον έχουμε να κάνουμε με ένα GSM modem και όχι με ένα απλό modem, απαραίτητο είναι να προσθέσουμε στο modem μια κάρτα SIM, μέσω της οποίας θα αποκτήσουμε πρόσβαση σε κάποιο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας. Το μόνο που μένει πλέον είναι να κάνουμε τις απαραίτητες ρυθμίσεις στο HyperTerminal. Οι ρυθμίσεις αυτές περιλαμβάνουν αρχικά τον καθορισμό της θύρας επικοινωνίας με το modem. Ανάλογα με τον υπολογιστή μας μπορεί να έχουμε στην διάθεση μας από μία έως και τέσσερις σειριακές θύρες, χαρακτηριζόμενες από το λειτουργικό σύστημα COM 1 έως COM

149 Μετά την επιλογή της κατάλληλης θύρας, πρέπει να ρυθμίσουμε τις παραμέτρους που εμφανίζονται στον ακόλουθο πίνακα. ΠΙΝΑΚΑΣ Α.1 Παράμετροι HyperTerminal α/α Όνομα 1 Bits per second 2 Data bits 3 Parity 4 Stop bits 5 Flow control Παράδειγμα χρήσης Μετά τις απαραίτητες ρυθμίσεις, εγκαθίσταται μια σύνδεση μεταξύ του υπολογιστή και του modem. Πλέον, το modem περιμένει να δεχτεί τις κατάλληλες εντολές και να μεταφέρει τις απαντήσεις στον υπολογιστή του χρήστη. Το περιβάλλον της εφαρμογής αποτελείται από ένα πεδίο κειμένου στο οποίο ο χρήστης πληκτρολογεί τις εντολές που θέλει να εκτελεστούν από το modem. Στο ίδιο πεδίο τυπώνονται και οι απαντήσεις που έρχονται από το modem, μόλις εκτελεστεί κάποια εντολή. Στην συνέχεια παρουσιάζονται κάποια τυπικά σενάρια χρήσης, μέσω των οποίων ο χρήστης μπορεί να λάβει κάποιες πληροφορίες αλλά και να εκτελέσει κάποιες λειτουργίες. Σε κάθε αίτημα του χρήστη, η εφαρμογή απαντάει είτε με την ζητούμενη πληροφορία, είτε με ένα μήνυμα λάθους ή επιτυχίας. 149

150 Σενάριο 1 Στο πρώτο αυτό σενάριο παρουσιάζεται η χρήση μιας απλής εντολής AT, με την οποία ο χρήστης εισάγει πληροφορία στο modem. Ουσιαστικά για να μπορεί ο χρήστης να αποκτήσει πρόσβαση στις υπηρεσίες που προσφέρονται μέσω της κάρτας SIM, απαιτείται αρχικά η εισαγωγή του σωστού αριθμού PIN. Η λειτουργία αυτή επιτυγχάνεται μέσω της εντολής AT+CPIN. Για παράδειγμα, η εντολή AT+CPIN=1234 εισάγει τον αριθμό 1234 ως PIN. Σε περίπτωση που η τιμή του PIN που δόθηκε είναι σωστή εμφανίζεται ένα μήνυμα επιβεβαίωσης. Σε αντίθετη περίπτωση εμφανίζεται μήνυμα λάθους. ΣΧΗΜΑ Α.1 Χρήση της εντολής ΑΤ+CPIN=

151 Σενάριο 2 Σε αυτό το σενάριο παρουσιάζεται μια εντολή η οποία εκτελείται από το modem, ώστε να επιστραφεί κάποια πληροφορία στον χρήστη. Η εντολή AT+CSQ είναι υπεύθυνη για την ενημέρωση του χρήστη για την ποιότητα του σήματος που λαμβάνει η συσκευή. Το αποτέλεσμα είναι μια αριθμητική τιμή, η οποία συγκρινόμενη με κάποιον πίνακα διαβάθμισης σήματος δίνει πληροφορία για την ποιότητα του σήματος. Όπως φαίνεται στην ακόλουθη εικόνα η επιστρεφόμενη τιμή είναι 23,99, το οποίο σημαίνει ότι η συσκευή λαμβάνει ικανοποιητικό έως καλό σήμα. ΣΧΗΜΑ Α.2 Χρήση της εντολής ΑΤ+CSQ. 151