«Δημιουργία Εργαλείου Παραγωγής Περιεχομένου σε Web Site ( CONTENT MANAGEMENT TOOL )»

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Δημιουργία Εργαλείου Παραγωγής Περιεχομένου σε Web Site ( CONTENT MANAGEMENT TOOL )» ΘΕΟΦΙΛΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Α.Μ.: 9773 Επιβλέπων: Σπύρος Συρμακέσης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2007

2 ebusiness Laboratory Τμήμα Εφαρμογών Πληροφορικής στη Διοίκηση και Οικονομία Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας ΤΕΙ Μεσολογγίου Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ολόκληρου ή τμήματος του κειμένου χωρίς την έγγραφη άδεια του εργαστηρίου.

3 Περίληψη Θέμα της πτυχιακής εργασίας είναι η δημιουργία ενός εργαλείου μέσου του οποίου ο χρήστης θα μπορεί να παράγει και να διαχειρίζεται το περιεχόμενο ενός Web Site. Πιο συγκεκριμένα, ή εργασία αποτελεί μια προσπάθεια δημιουργίας ενός εργαλείου ( Σελίδα Διαχείρισης NewsLine ) που θα μπορεί να διαχειρίζεται το περιεχόμενο μιας ηλεκτρονικής εφημερίδας ( NewsLine ) δηλαδή τα θέματα, τις ειδήσεις, τις προσφορές και το εξώφυλλο αυτής. Ο σκοπός µας είναι να μελετήσουμε και να αναπτύξουμε τις διαδικασίες ενός εργαλείου διαχείρισης περιεχομένου καθώς και μίας ηλεκτρονικής εφημερίδας. Πιο συγκεκριμένα ενός εργαλείου που θα μπορεί να διαχειρίζεται με αποτελεσματικό και εύχρηστο τρόπο τα περιεχόμενα μιας εφημερίδας. και το οποίο θα μπορεί να σηκωθεί και να λειτουργήσει στο Διαδίκτυο. Κατά την ανάπτυξη αυτού του συστήματος θα ασχοληθούμε µε τους κλάδους της ασφάλειας του εργαλείου, της αποτελεσματικότητας, της ευχρηστίας, της αναγνώρισης των δικαιωμάτων που θα έχει ο κάθε χρήστης, όπως και όσο αναφορά την ίδια την εφημερίδα την ευελιξία, την γρήγορη μορφοποίηση του περιεχομένου της και γενικά τον τρόπο με τον οποίο θα εμφανίζεται αυτή στους επισκέπτες. Βέβαια για να μπορέσουμε να προσφέρουμε λύσεις πάνω στους παραπάνω τομείς είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί μια ισχυρή βάση λειτουργίας για την εφαρμογή μας. Είναι δηλαδή απαραίτητο να μπορούν οι χρήστες του χώρου της ηλεκτρονικής μας εφαρμογής να μπορούν να εκτελούν τις διεργασίες τους με ασφάλεια χωρίς να υπάρχει πιθανότητα κάτι από το περιεχόμενο της εφημερίδας να χαθεί ή τα στοιχεία της να παραποιηθούν χωρίς τη θέληση του χρήστη, λόγο κάποιας κακής σχεδίασης της βάσης δεδομένων. Επίσης η διαδικασίες τροποποίησης, διαγραφής, προσθήκης στοιχείων για τη δημιουργία ενός θέματος, μιας είδησης, μίας προσφοράς ή του εξωφύλλου της εφημερίδας είναι απαραίτητο να γίνεται με τρόπο κατανοητό για το χρήστη χωρίς να προϋποθέτει κάποια προηγούμενη εμπειρία και παράλληλα με τρόπο που να συγχωράει λάθη που τυχών πραγματοποιηθούν από αυτών ώστε σημαντικά δεδομένα για την εφημερίδα να μην διατρέχουν κίνδυνο. Επομένως από την αρχή διαπιστώνουμε ότι θα πρέπει να ασχοληθούμε µε θέματα διοίκησης και επεξεργασίας δεδομένων της εφημερίδας, περάτωσης καθημερινών τροποποιήσεων και διαχείρισης χρηστών μόνο από εξουσιοδοτημένο χρήστη. Η συλλογή των στοιχείων για την ανάπτυξη του καταστήματος έγινε κυρίως μέσω της επικοινωνίας που είχα με τον επιβλέπων καθηγητή καθώς και με την αναζήτηση σε χώρους πληροφοριών στο Διαδίκτυο. Για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου που λειτουργεί ένα Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου (CMS) ήταν απαραίτητη η μελέτη ορισμένων βιβλίων καθώς και διάφορων τεχνολογιών που περιλαμβάνονται σε υπάρχοντα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου.

4 1. Δομή Εργασίας Η εργασία ακολουθεί την εξής δόμηση: To 1 ο κεφάλαιο παρέχει μια εισαγωγή στο επιστημονικό πεδίο του διαδικτύου και των συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου (Content Management Systems). Το 2 ο κεφάλαιο αναλύει τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για την δημιουργία, εγκατάσταση - λειτουργία της παρούσας εργασίας. Το 3 ο κεφάλαιο αναφέρεται στο σύστημα διεπαφής με το χρήστη τόσο στην Σελίδα Διαχείρισης όσο και στην Εφημερίδα. Το 4 ο κεφάλαιο ασχολείται με τη λειτουργικότητα του συστήματος δίνοντας παραδείγματα για κάθε διαδικασία που περιλαμβάνεται στη Σελίδα Διαχείρισης και όχι μόνο.

5 Περιεχόμενα 1 Εισαγωγή Τι είναι το Διαδίκτυο (Internet) Λίγα λόγια για το Διαδίκτυο Ασφάλεια στο Διαδύτκιο Εισαγωγή Βασικές Έννοιες Χαρακτηριστικά Βασικοί χειρισμοί ασφαλείας Ορολογία του Διαδικτύου Οι Ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο Στατικές Ιστοσελίδες Δυναμικές Ιστοσελίδες Πλεονεκτήματα των δυναμικών σελίδων Συντήρηση ενός website Γιατί η συντήρηση είναι απαραίτητη Τι περιλαμβάνει η συντήρηση Συντήρηση εταιρικού website και Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου Content Management System Τι είναι το CMS Λίγα λόγια για το CMS Τα πλεονεκτήματα και χαρακτηριστικά ενός ολοκληρωμένου CMS Συμπερασματικά Κατασκευή Εφαρμογής Υπηρεσίες που παρέχονται και Περιορισμοί Εργαλεία Ανάπτυξης Εφαρμογής Γλώσσα Υλοποίησης Εργαλεία Παραγωγής ASP Σελίδων Microsoft.NET Framework Web Servers Βάσεις Δεδομένων Σχεδιαστικά Εργαλεία Αξιολόγηση Εργαλείων Αξιολόγηση της ASP Αξιολόγηση του Microsoft SQL Server Αξιολόγηση του Visual Stusio Αξιολόγηση του Macromedia Dreamweaver Η Βάση Δεδομένων της Εφαρμογής Εγκατάσταση Εφαρμογής Τι Απαιτείται Για Τη Λειτουργία Την Εφαρμογή Μας...35

6 2.5.2 Εγκατάσταση Του IIS 5.1 Στα WindowsXP Διαχείριση του IIS χρησιμοποιώντας το Microsoft Management Console (MMC) Δημιουργία Virtual Directory Εγκατάσταση Βάσεων Δεδομένων Δημιουργία Γέφυρας Διασύνδεσης ODBC Με Τη Βάση Δεδομένων Σύστημα Διεπαφής με το Χρήστη Εισαγωγή στην Ηλεκτρονική μας Εφαρμογή Σχεδιασμός Και Ανάλυση Του Συστήματος Διεπαφής On-Line Βοήθεια On-Line Πληροφορίες Ταυτότητα Εφημερίδας Γενικές Πληροφορίες Εφημερίδα Πρώτη Σελίδα Πλοήγηση Στην Ηλεκτρονική Μας Εφημερίδα Η Σελίδα Θέματος Η Σελίδα Προσφοράς Σελίδα Διαχείρισης Εφημερίδας Αρχική Σελίδα Πλοήγηση Στη Σελίδα Διαχείρισης Λειτουργικότητα Συστήματος Η Διαδικασία Αναζήτησης στην Εφημερίδα Η Διαδικασία Επικοινωνίας του επισκέπτη με την εφημερίδα Η Διαδικασία Εισαγωγής Χρήστη στη Σελίδα Διαχείρισης Διαχείριση Χρηστών Η Διαδικασία Προσθήκης Χρήστη Η Διαδικασία Διαγραφής Χρήστη Η Διαδικασία Αλλαγής Κωδικού Χρήστη Διαχείριση Θεμάτων Η Διαδικασία Προσθήκης Θέματος Η Διαδικασία Επεξεργασία Θέματος Η Διαδικασία Διαγραφής Θέματος Διαχείριση Ειδήσεων Η Διαδικασία Προσθήκης Είδησης Η Διαδικασία Επεξεργασίας Είδησης Η Διαδικασία Διαγραφής Είδησης Διαχείριση Εξωφύλλου Η Διαδικασία Αλλαγής Εξωφύλλου Διαχείριση Προσφοράς Η Διαδικασία Προσθήκης Προσφοράς Η Διαδικασία Επεξεργασίας Προσφοράς Η Διαδικασία Διαγραφής Προσφοράς Η Διαδικασία Εξόδου Χρήστη από τη Σελίδα Διαχείρισης Κώδικας Εφαρμογής...141

7 Σχήματα Σχήμα 1. Το διαδίκτυο ως μέσο διακίνησης πληροφοριών 6 Σχήμα 2. Εντοπισμός και άνοιγμα ιστοσελίδας στο διαδίκτυο 11 Σχήμα 3. Διάγραμμα εσωτερικής δομής δεδομένων 29 Πίνακες Πίνακας1. Εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν 31

8 Κεφάλαιο 1 1 Εισαγωγή 1.1 Τι είναι το Διαδίκτυο (Internet) Το διαδίκτυο, Internet στα αγγλικά, είναι το μεγαλύτερο δίκτυο υπολογιστών στον κόσμο. Οι υπολογιστές συνδέονται μεταξύ τους με τηλεφωνικές και άλλες γραμμές. Είναι δηλαδή ένα πλέγμα από εκατομμύρια διασυνδεδεμένους υπολογιστές, το οποίο παρέχει τις υπηρεσίες του σε εκατομμύρια χρήστες, ανεξάρτητα από το χώρο και το χρόνο. Το μέγεθος του διαδικτύου δεν είναι συγκεκριμένο και εξαρτάται κάθε φορά από τον αριθμό των υπολογιστών που συνδέονται σ' αυτό. Το διαδίκτυο μάς δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης σε νέα, πληροφορίες και βάσεις δεδομένων σε παγκόσμια κλίμακα. Επίσης, επιτρέπει τη χρήση πολλών και διαφορετικών εφαρμογών, που έχουν ως στόχο την επικοινωνία, όπως είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ( ), οι ηλεκτρονικές ομάδες συζητήσεων (newsgroups), οι ηλεκτρονικές λίστες ανακοινώσεων (mailing lists), η επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο (chat), οι τηλεδιασκέψεις (net-meeting) κ.ά. Σχήμα 1. Το διαδίκτυο ως μέσο διακίνησης πληροφοριών - 6 -

9 Όσον αφορά σε επιχειρησιακές εφαρμογές το διαδίκτυο δίνει τη δυνατότητα για ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce), εκπαίδευση και επιμόρφωση από απόσταση (e-learning & e-training), καθώς και εργασία από απόσταση, δηλαδή τηλε-εργασία (teleworking). Το μέγεθος του διαδικτύου δεν είναι συγκεκριμένο και εξαρτάται κάθε φορά από τον αριθμό των υπολογιστών που συνδέονται σ' αυτό. 1.2 Λίγα λόγια για το Διαδίκτυο Το Διαδίκτυο (Internet), είναι το μεγαλύτερο σύμπλεγμα διαφορετικών δικτύων (internet of internets) που χρησιμοποιούν ως πρωτόκολλο επικοινωνίας το TCP/IP και βρίσκονται εγκατεστημένα σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Επιτυγχάνει τη διασύνδεση ετερογενών δικτύων Η/Υ (INTERnetworking NETworks). Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του προκύπτει από την ανοχή που διαθέτει σε αναξιόπιστες συνδέσεις. Σχεδιάστηκε έτσι ώστε να υποστηρίζει πολλαπλές συνδέσεις μεταξύ των υπολογιστών µε αποτέλεσμα να διατηρεί τη λειτουργικότητά του ακόμα και µε κατεστραμμένους κλάδους. Πραγματικά είναι πολύ σημαντική η ικανότητά του κάθε υπολογιστή να μπορεί να στέλνει μηνύματα στους άλλους ακολουθώντας οποιοδήποτε διαθέσιμο δρόμο και όχι κάποιο σταθερό και προκαθορισμένο. Η ομάδα πρωτοκόλλων TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol), είναι αυτή που κατά κανόνα χρησιμοποιείται ως η προσυμφωνημένη μέθοδος επικοινωνίας και μεταγωγής δεδομένων στο Internet, και η οποία καθιέρωσε τη λογική του «πακέτου»: στο κόμβο του αποστολέα το μήνυμα μετάδοσης τεμαχίζεται σε μικρά τμήματα σταθερού μεγέθους τα οποία μεταδίδονται ανεξάρτητα µέσω του δικτύου. Κάθε πακέτο μεταφέρει ζωτικά στοιχεία για τη δρομολόγησή του (όπως π.χ. η διεύθυνση προορισμού του) και ακολουθεί τη δική του διαδρομή μέσα στο δίκτυο. Στο κόμβο του παραλήπτη τα πακέτα θα συναρμολογηθούν για να σχηματιστεί το αρχικό μήνυμα. Φυσικά η όλη διαδικασία προϋποθέτει ότι κάθε υπολογιστής στο Διαδίκτυο έχει και τη δική του διεύθυνση επικοινωνίας (IP address). Με τον τρόπο αυτό, επιτεύχθηκε η δημιουργία κατανεμημένων δικτύων (distributed networks) τα οποία δεν εξαρτώνται από ένα κέντρο οργάνωσης ελέγχου και άρα δεν χρειάζεται να στηρίζονται σε ένα μεμονωμένο κεντρικό υπολογιστή-οικοδεσπότη (single centralized host). Το σημείο αυτό, ενοχλητικό για πολλούς, είναι που εξηγεί και την άναρχη δομή του Internet: κάθε υπολογιστής-οικοδεσπότης είναι ομότιμος μέσα στο δίκτυο χωρίς να υπάρχει κεντρική διαχείριση. Το Διαδίκτυο αποτελεί σήμερα τη θεμέλια βάση για την παγκοσμίου κλίμακας επικοινωνία και πρόσβαση απομακρυσμένων πόρων που απολαμβάνουν εκατομμύρια χρήστες υπολογιστών. Τα πλεονεκτήματα που προέκυψαν για τη παγκόσμια κοινότητα από τη χρήση του Internet, είναι διαθέσιμα και στις επιχειρήσεις µέσω των intranets, δηλαδή των ιδιωτικών δικτύων υπολογιστών που χρησιμοποιούν το λογισμικό και τα πρότυπα του Διαδικτύου αλλά δεν προσφέρουν ελεύθερη προσπέλαση σε όλους τους χρήστες. Ένα intranet, χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο TCP/IP τόσο για τοπικής εμβέλειας όσο και για ευρείας εμβέλειας μεταφορά πληροφοριών. Χρησιμοποιεί ακόμη τα πρωτόκολλα HTTP, SMTP και άλλα «ανοικτά» Διαδικτυακά πρότυπα, για να μεταφέρει πληροφορίες ανάμεσα στους πελάτες και τους διανομείς, προσανατολισμένο αυστηρά σε χρήστες που ανήκουν στην επιχείρηση ή έχουν κάποια συνεργασία μαζί της. Στη δικτυακή αρχιτεκτονική μιας τέτοιας επιχείρησης, συνήθως περιλαμβάνεται μια σειρά από υπολογιστές-διανομείς (π.χ. web server, SQL server, application server και database server), οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους, όχι απαραίτητα µέσω ενός τοπικού δικτύου

10 1.3 Ασφάλεια στο Διαδύτκιο Ο αγγλικός όρος security, φέρεται να είναι Λατινικής προέλευσης, αφού προέρχεται από της αντίστοιχες λατινικές λέξεις se που σημαίνει χωρίς και cura που σημαίνει φροντίδα. Δηλαδή η έννοια της ασφάλειας σε ένα σύστημα μπορεί και να ειδωθεί ως μια επιθυμητή ιδιότητα κατάστασή του, κατά την οποία οι χρήστες του απαλλάσσονται κάθε έγνοιας και φροντίδας ως τη σωστή λειτουργία του. Παρόλο που ο όρος ασφάλεια φαίνεται να έχει μια προφανή σημασία, χρειάζεται να καταβληθεί σημαντική προσπάθεια προκειμένου να καταγραφεί το ακριβές της νόημα Εισαγωγή Η ασφάλεια, ως κλάδος της επιστήμης της Πληροφορικής, έχει αντικείμενο τη πρόληψη µηεξουσιοδοτημένων ενεργειών χρηστών καθώς και την ανίχνευση και την κατάλληλη αντίδραση στις περιπτώσεις εκδήλωσής τους. Τα δίκτυα μπορεί να ειδωθούν ως κάποιες περισσότερο σύνθετες περιπτώσεις πληροφοριακών συστημάτων, και έτσι είναι ουσιαστικά οι γνώριμες απειλές εμπιστευτικότητας, ακεραιότητας και διαθεσιμότητας οι οποίες εκδηλώνονται και σε αυτά αλλά µε πολύ περισσότερους και διαφορετικούς τρόπους. Σε ένα μάλιστα ανοικτό δικτυακό περιβάλλον, όπως αυτό του Internet, οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται λόγο της έλλειψης εμπιστοσύνης προς οποιαδήποτε εξωτερική, ως προς το υπό προστασία σύστημα, οντότητα. Ο τρόπος αντιμετώπισης των προβλημάτων ασφάλειας στηρίζεται σε τρεις θεμελιώδεις αρχές. Σύμφωνα µε την αρχή της ευκολότερης διείσδυσης, ένας επίδοξος εισβολέας θα χρησιμοποιήσει τον ευκολότερο για αυτόν τρόπο επίθεσης. Για αυτό το λόγο όλες οι αδυναμίες ενός συστήματος πρέπει να προφυλαχθούν στον ίδιο βαθμό. Ακόμη περισσότερο, πρέπει τα ζητήματα ασφάλειας, από κάθε άποψη, να μελετηθούν και να απαντηθούν ως ένα ενιαίο σύνολο, έτσι ώστε να είναι δυνατή η επίτευξη ενός ομοιόμορφου επιπέδου ασφάλειας σε όλα τα συστατικά μέρη του συστήματος ή δικτύου. Σύμφωνα µε τη δεύτερη αρχή της κατάλληλης προστασίας, τα μέρη ενός συστήματος πρέπει να προστατεύονται πάντα σε ένα βαθμό ανάλογο και συνεπή ως προς την αξία τους. Τέλος, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η τρίτη αρχή της αποτελεσματικότητας, η οποία ορίζει ως προϋποθέσεις αποτελεσματικότητας των μέτρων προστασίας, την ευχρηστία, την επάρκεια και τη καταλληλότητά τους, έτσι ώστε αυτά να είναι όντως σε ισχύ όταν εκδηλωθούν τα προβλήματα ασφάλειας Βασικές Έννοιες Χαρακτηριστικά Μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα την έννοια της ασφάλειας αν διακρίνουμε τις τρεις συνεχείς και διαφορετικές μεταξύ τους δράσεις που αυτή απαιτεί: Πρόληψη (prevention): Λήψη μέτρων που µας επιτρέπουν να προλαβαίνουμε τη δημιουργία επικίνδυνων καταστάσεων. Ανίχνευση (detection): Λήψη μέτρων που µας επιτρέπουν να αντιληφτούμε πως, πότε και από ποιόν έχει προκληθεί κάποια ζημιά. Αντίδραση (reaction): Λήψη μέτρων που µας επιτρέπουν να αποκαταστήσουμε τις ζημιές που έχουν προκληθεί. Και βέβαια χρειάζεται να γίνει περισσότερο σαφής η εικόνα των «επικίνδυνων καταστάσεων» ή «ζημιών». Τι ακριβώς διακυβεύεται; Οι επικρατούσες απόψεις διακρίνουν τις τρεις ακόλουθες βασικές έννοιες σε σχέση µε τη διαχείριση ενός ασφαλούς συστήματος: - 8 -

11 - Εμπιστευτικότητα (confidentiality): Είναι έννοια στενά συνδεμένη µε την ιδιωτικότητα (privacy) και τη μυστικότητα (secrecy). Αφορά τη µη αποκάλυψη των ευαίσθητων πληροφοριών σε χρήστες που δεν έχουν τη κατάλληλη εξουσιοδότηση. - Ακεραιότητα (integrity): Αφορά τη δυνατότητα τροποποιήσεων (προσθήκες, διαγραφές και μεταβολές) των πληροφοριών. Μόνο σε κατάλληλα εξουσιοδοτημένους χρήστες πρέπει το σύστημα να επιτρέπει τέτοιου είδους ενέργειες. Έτσι διαφυλάσσεται η ακρίβεια και η πληρότητα των περιεχομένων ενός συστήµατος. - Διαθεσιμότητα (availability): Αφορά τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στις πληροφορίες, στις υπηρεσίες και γενικότερα σε όλους τους πόρους πληροφορικής τεχνολογίας (IT resources) όταν ζητούνται, χωρίς αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Ανάλογα µε τη φύση τους, τα διάφορα συστήματα είναι περισσότερο ή λιγότερο «ευαίσθητα» στη δυνατότητα να υποστηρίξουν τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά της ασφάλειας. Γι αυτό και η προσέγγιση της ασφάλειας ξεκινάει από την ανάλυση των αναγκών και των σχετικών κινδύνων που παρουσιάζονται σε κάθε περίπτωση. Στη συνέχεια υπολογίζονται οι επιπτώσεις που θα έχει η εφαρμογή των μηχανισμών προστασίας των πληροφοριών στην απόδοση του συστήµατος (ταχύτητα, κόστος επεξεργασίας, ευκολία στη διαχείριση, φιλικότητα στο χρήστη κλπ.) και τελικά διαμορφώνεται το κατάλληλο επίπεδο ασφάλειας ως η «χρυσή τομή» ανάμεσα στους κινδύνους που αποφεύγονται, στην συνολική απόδοση του συστήµατος και στο κόστος ανάπτυξης και εφαρμογής των μηχανισμών ασφάλειας. Είναι όμως κοινά αποδεκτό ότι δεν υπάρχει πλήρης ασφάλεια, µε την έννοια ότι τα μέτρα πρόληψης ποτέ δεν θα είναι ικανά να εμποδίσουν όλων των ειδών τις επικίνδυνες ενέργειες. Προνοώντας λοιπόν για κάθε ενδεχόμενο, μια ακόμη έννοια έρχεται να συμπληρώσει τα χαρακτηριστικά της διαχείρισης ασφάλειας: η υπευθυνότητα (accountability). Πρέπει το σύστημα να είναι ικανό να καταγράφει επιλεκτικά κάποιες ενέργειες των χρηστών, έτσι ώστε να είναι δυνατόν όσες επηρεάζουν την ασφάλειά του να μπορούν να «ερευνηθούν», και να «οδηγήσουν» στο υπεύθυνο μέρος. Οπότε και είναι δυνατή η απόδοση ευθυνών στο κάθε χρήστη ανάλογα µε τη δράση του. Ο όρος αδυναμία-απάρνησης (non-repudiation) ως χαρακτηριστικό ασφάλειας, αποτελεί μια ειδική περίπτωση της έννοιας της υπευθυνότητας και αναφέρεται ακριβώς στο ότι ένας χρήστης δεν μπορεί να αρνηθεί την ανάληψη της ευθύνης για κάποια πράξη που έκανε. Τέλος, υπάρχουν και όροι που έχουν κάποια σχέση-αναλογία µε την ασφάλεια συστημάτων όπως η αξιοπιστία (reliability) ή σιγουριά (safety), δηλαδή η ικανότητα των συστημάτων να λειτουργούν σωστά κάτω από αντίξοες συνθήκες, και η εγκυρότητα (dependability) η οποία ενσωματώνει συνήθως τις έννοιες και της ασφάλειας και της αξιοπιστίας Βασικοί χειρισμοί ασφαλείας Σε γενικές γραμμές τα πρωτόκολλα του Internet, δίνουν τη δυνατότητα σε ένα τρίτο μέρος να παρέμβει µε τους ακόλουθους τρόπους στην επικοινωνία δυο νόμιμων μερών: Κρυφάκουσμα (eavesdropping): Οι πληροφορίες παραμένουν ανέγγιχτες, αλλά παραβιάζεται η εμπιστευτικότητά τους π.χ. η καταγραφή μιας ιδιωτικής συζήτησης. Παραποίηση (tampering): Οι πληροφορίες κατά τη μεταφορά τους μεταβάλλονται ή τροποποιούνται και στη συνέχεια στέλνονται στον αποδέκτη π.χ. η αλλαγή μιας αίτησης χρήστης (user s request) ή μιας απάντησης συστήµατος (system s response). Πλαστοπροσωπία (impersonation): Οι πληροφορίες πηγαίνουν σε ένα πρόσωπο που παριστάνει το νόμιμο αποδέκτη. Χρησιμοποιείται και ο όρος προσποίηση (spoofing) για - 9 -

12 τη περιγραφή της κατάστασης όπου κάποιος ή κάτι επιχειρεί να φανεί σαν κάποιος ή κάτι άλλο π.χ. ένας χρήστης μπορεί να ισχυρίζεται ότι έχει μια συγκεκριμένη διεύθυνση , ή ένας δικτυακός τόπος μπορεί να αυτό-προσδιορίζεται ως μια συγκεκριμένη URL (Uniform Resource Locator) διεύθυνση, χωρίς τίποτε από αυτά να ισχύει στη πραγματικότητα. Συνεπώς, οι χειρισμοί ασφάλειας (security controls)κινούνται σε τρεις κυρίως κατευθύνσεις: Αρχικά, είναι η προστασία της ιδιωτικότητας των δεδομένων µε βασικό όπλο τους μηχανισμούς κρυπτογράφησης. Στη συνέχεια είναι η προστασία στα επικοινωνούντα μέρη του ενός από το άλλο, δηλαδή του αποστολέα από το παραλήπτη, και αντίστροφα. Αυτό σημαίνει τη προστασία της ακεραιότητας των δεδομένων από τότε που έφυγαν από τον αποστολέα, αλλά και την υποστήριξη αδυναμίας απάρνησης ενεργειών για τα δυο μέρη. Μηχανισμοί σχετικοί µε ψηφιακές υπογραφές χρησιμοποιούνται ευρύτατα για τέτοιες λειτουργίες. Τέλος, είναι ο έλεγχος γνησιότητας της ταυτότητας των χρηστών, των προγραμμάτων ή των μηχανημάτων (µέσω κυρίως συνθηματικών και ψηφιακών πιστοποιητικών) καθώς και των εξουσιοδοτήσεων που διαθέτουν για τη προσπέλαση των προστατευμένων πόρων του συστήµατος (µέσω μηχανισμών ελέγχου προσπέλασης). 1.4 Ορολογία του Διαδικτύου Από τα τέλη της δεκαετίας του '60 ως τις αρχές της δεκαετίας του '90 οι πληροφορίες που διακινούνταν μέσω του διαδικτύου ήταν αποκλειστικά σε μορφή κειμένου και η χρήση του απαιτούσε τη γνώση πολύπλοκων εντολών. Από τις αρχές της δεκαετίας του '90, ο Παγκόσμιος Ιστός ή World Wide Web έγινε η πιο δημοφιλής υπηρεσία του διαδικτύου αφού μας επιτρέπει να βλέπουμε όλα τα περιεχόμενα του διαδικτύου σε ένα γραφικό και εύκολο στη χρήση περιβάλλον. Η τεχνολογία του Παγκόσμιου Ιστού παρέχει πληροφορίες που περιλαμβάνουν κείμενο, ήχο, στατικές και κινούμενες εικόνες, ακόμα και video. Με τη χρήση προγραμμάτων περιήγησης που ονομάζονται φυλλομετρητές (browser) οι πληροφορίες παρουσιάζονται σε μορφή ιστοσελίδων (web pages). Οι πιο διαδεδομένοι φυλλομετρητές είναι o Netscape Navigator και ο Internet Explorer. Η ιστοσελίδα είναι ένα έγγραφο στον Παγκόσμιο Ιστό που περιλαμβάνει πληροφορίες σε πολλές μορφές: κείμενο, εικόνα, ήχο, βίντεο κτλ. και για να δημιουργηθεί χρησιμοποιούνται ειδικές γλώσσες προγραμματισμού με βασική την HTML (HyperText Markup Language). Για να μπορούν οι φυλλομετρητές να εντοπίζουν τις πληροφορίες, κάθε ιστοσελίδα έχει μία και μοναδική διεύθυνση στο διαδίκτυο, που ονομάζεται URL (Uniform Resource Locator). Για το URL χρησιμοποιούνται μόνο λατινικοί χαρακτήρες και η μορφή του στον Παγκόσμιο Ιστό είναι συνήθως ως εξής: Για παράδειγμα, το URL του Υπουργείου Ανάπτυξης είναι όπου το «www» αναφέρεται στον Παγκόσμιο Ιστό, το «ypan» είναι συντόμευση του Υπουργείου Ανάπτυξης και το «gr» αναφέρεται στην Ελλάδα

13 Συνεπώς, από τα δύο τελευταία γράμματα μπορούμε να καταλάβουμε από ποια χώρα προέρχεται η ιστοσελίδα. Εξαίρεση αποτελούν οι ΗΠΑ όπου εκεί χρησιμοποιούνται γράμματα ενδεικτικά με το είδος των παρερχόμενων πληροφοριών, για παράδειγμα το.com αναφέρεται σε εμπορικές επιχειρήσεις, το.edu σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, το.gov σε κυβερνητικούς οργανισμούς, το.mil στο στρατό, το.net στα δίκτυα και το.org σε οργανισμούς. Τα τρία μέρη που αποτελούν μια τυπική διεύθυνση στον Παγκόσμιο Ιστό ονομάζονται Ονόματα Χώρου ή Domain Names. Σχήμα 2. Εντοπισμός και άνοιγμα ιστοσελίδας στο διαδίκτυο Η διεύθυνση ενός υπολογιστή στο διαδίκτυο εκτός από την ονομαστική του διεύθυνση, προσδιορίζεται και αριθμητικά. Αυτή η αριθμητική ταυτότητα ονομάζεται IP Διεύθυνση (IP Address). Αποτελείται από 4 ομάδες αριθμών που αντιστοιχούν στον αριθμό δικτύου και στον αριθμό υπολογιστή μέσα στο συγκεκριμένο δίκτυο (π.χ ). Το σύνολο των ιστοσελίδων που βρίσκονται κάτω από το ίδιο όνομα χώρου (domain name) ονομάζεται δικτυακός τόπος ή web site. Η πρώτη σελίδα ενός δικτυακού τόπου λειτουργεί συνήθως όπως και ο πίνακας περιεχομένων ενός βιβλίου, παρουσιάζοντας τις ομάδες των πληροφοριών που περιέχονται στο συγκεκριμένο δικτυακό τόπο. Μετακινώντας το δείκτη του ποντικιού στη σελίδα θα διαπιστώσετε ότι σε ορισμένα σημεία ο δείκτης μεταμορφώνεται σε χεράκι. Αυτό σημαίνει ότι στο συγκεκριμένο σημείο υπάρχει ένας δεσμός (link), και εάν κάνετε κλικ επάνω του, τότε θα μεταφερθείτε σε άλλη ιστοσελίδα στον ίδιο ή άλλο δικτυακό τόπο

14 1.5 Οι Ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο Όπως αναφέραμε παραπάνω, ιστοσελίδα είναι ένα έγγραφο στον Παγκόσμιο Ιστό που περιλαμβάνει πληροφορίες σε πολλές μορφές: κείμενο, εικόνα, ήχο, βίντεο κτλ. και για να δημιουργηθεί χρησιμοποιούνται ειδικές γλώσσες προγραμματισμού. Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες ιστοσελίδων που θα παρουσιάσουμε παρακάτω Οι δύο μεγάλες κατηγορίες ιστοσελίδων είναι οι λεγόμενες στατικές (static) και οι δυναμικές (dynamic). Όσον αφορά την όψη/εμφάνισή τους, δεν έχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους, αλλά όσον αφορά την λειτουργία και τις δυνατότητές τους οι διαφορές είναι πολλές και ουσιαστικές Στατικές Ιστοσελίδες Οι στατικές ιστοσελίδες είναι ουσιαστικά απλά ηλεκτρονικά "έγγραφα". Μπορούν να περιέχουν κείμενα, φωτογραφίες, συνδέσμους (links), αρχεία για download, κινούμενα σχέδια (animated graphics). Είναι κατάλληλες κυρίως για την δημιουργία "μόνιμων / στατικών παρουσιάσεων", όπου δεν υπάρχει συχνά η ανάγκη να τροποποιείται το περιεχόμενό τους. Δηλαδή, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μια στατική ιστοσελίδα για την γενική παρουσίαση μιας επιχείρησης και των προϊόντων ή υπηρεσιών της. Ο χαρακτηρισμός "στατική", δεν σημαίνει ότι τίποτα στην σελίδα δεν κουνιέται, αντιθέτως μπορεί να έχει κινούμενα γραφικά και άλλα μπιχλιμπίδια. Σημαίνει ότι το περιεχόμενο της κάθε σελίδας είναι σταθερό και συγκεκριμένο. Πρόκειται δηλαδή για σταθερά ηλεκτρονικά έγγραφα. Το κύριο μειονέκτημά τους είναι ότι δεν είναι πρακτική καθώς και βολική η χρήση τους όταν χρειάζεται το περιεχόμενο της ιστοσελίδας να αλλάζει συχνά, π.χ. τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα να προστίθεται κάποιο άρθρο, ή να αλλάζουν τα προϊόντα κτλ. Αυτό συμβαίνει γιατί για να τροποποιηθεί μια στατική ιστοσελίδα, πρέπει να γίνουν επεμβάσεις απευθείας πάνω στην ιστοσελίδα, με κάποιο σχετικό πρόγραμμα (html editor είτε απλό είτε WYSIWYG), μια διαδικασία δηλαδή όπως το να σβήνεις και να γράφεις σε ένα τετράδιο, που όμως χρειάζεται μια σχετική εμπειρία Δυναμικές Ιστοσελίδες Οι δυναμικές ιστοσελίδες, μπορεί στην εμφάνιση, σε πολλές περιπτώσεις, να μην έχουν μεγάλη διαφορά με τις στατικές, όμως οι δυνατότητές είναι πολύ περισσότερες, από πολλές πλευρές, καθώς στην περίπτωση αυτή ουσιαστικά πρόκειται για μία εφαρμογή (πρόγραμμα), και όχι ένα απλό ηλεκτρονικό έγγραφο. Συνήθως, οι δυναμικές ιστοσελίδες, χρησιμοποιούν κάποια βάση δεδομένων (database), όπου αποθηκεύουν πληροφορίες και απ' όπου αντλούν το περιεχόμενό τους, ανάλογα με το τι ζητάει ο χρήστης/επισκέπτης σε κάθε του "κλικ". Η χρήση των βάσεων δεδομένων, είναι αυτή που επιτρέπει την εύκολη προσθαφαίρεση περιεχομένου στις δυναμικές ιστοσελίδες, καθώς δεν απαιτείται να επεξεργάζεται κανείς κάθε φορά την ίδια την ιστοσελίδα, αλλά απλά να διαχειρίζεται έμμεσα το περιεχόμενο στην βάση δεδομένων και οι υπόλοιπες διαδικασίες γίνονται αυτοματοποιημένα από τον "μηχανισμό" της ιστοσελίδας. Για την εύκολη διαχείριση του περιεχομένου σε μία δυναμική ιστοσελίδα, υπάρχει πρόσθετα στην ιστοσελίδα ένας εύχρηστος μηχανισμός "CMS" (Content Managment System), μέσω του οποίου η προσθαφαίρεση περιεχομένου μπορεί να γίνει ακόμη και από κάποιον αρχάριο. Φυσικά, η "περιοχή διαχείρισης" της ιστοσελίδας, προστατεύεται με κωδικό πρόσβασης (password), και δεν μπορούν να εισέλθουν σε αυτή οι επισκέπτες της ιστοσελίδας

15 1.5.3 Πλεονεκτήματα των δυναμικών σελίδων Κατ' αρχάς θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο όρος "δυναμικός" είναι πολυδιάστατος. Τις περισσότερες φορές όμως αναφέρεται στον αυτόματο τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται οι σελίδες ενός website. Ο δυναμικός μηχανισμός δημιουργεί τις σελίδες αυτές διαβάζοντας πληροφορίες που προέρχονται από μια βάση δεδομένων, εισάγοντας τις πληροφορίες (data) σε ένα "template" και στέλνοντας τη σελίδα πίσω στον web browser. Τι είναι το template; Στα ελληνικά θα μπορούσαμε να το αποδώσουμε με τον όρο "πρότυπο εμφάνισης". Είναι ο τρόπος εμφάνισης μιας σελίδας, το "καλούπι" και το συγκεκριμένο της στήσιμο ανεξαρτήτως περιεχομένου. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να ορίσουμε από την αρχή ότι μια σελίδα παρουσίασης προϊόντος θα αποτελείται από το όνομα του προϊόντος, από κάτω θα υπάρχει ο κωδικός του, στα δεξιά μία μικρή φωτογραφία του, κάτω από τη φωτογραφία μια σύντομη περιγραφή και κάτω από την περιγραφή, στα δεξιά, η τιμή του. Μπορούμε να ακολουθήσουμε το ίδιο στήσιμο σε όλα τα προϊόντα, είτε πρόκειται για μπλούζες είτε για φούστες κ.ο.κ. Αντί να σχεδιάσουμε λοιπόν μια ξεχωριστή σελίδα για καθένα από τα προϊόντα που διαθέτει ένα κατάστημα, φτιάχνουμε μία και μόνο, η οποία αποτελεί το βασικό σκελετό παρουσίασης των προϊόντων. Ο μηχανισμός που λειτουργεί από πίσω (back end) φροντίζει μέσα στο σκελετό αυτό να εμφανίσει το προϊόν που θα ζητήσει εκείνη τη στιγμή ο χρήστης (front end). Σύμφωνα λοιπόν με το παράδειγμα, και ενώ η εταιρία έχει μεγαλώσει, διαθέτει πλέον περισσότερα από 100 είδη ρουχισμού. Όπως είναι λογικό, οι στατικές σελίδες είναι εξαιρετικά δύσχρηστες. Κάθε φορά που χρειάζεται να γίνει μία αλλαγή στην τιμή, να προστεθεί κάποια λεπτομέρεια, να ανανεωθεί το εικαστικό κομμάτι του site κλπ., πρέπει να παρέμβει κάποιος σε 100 διαφορετικές σελίδες. Ένα επιπλέον αρνητικό σημείο στις στατικές σελίδες εντοπίζεται στο "index" των σελίδων. Εφόσον υπάρχουν 100 σελίδες (μία για κάθε προϊόν), με δυσκολία πλέον θα βρεθεί η συγκεκριμένη σελίδα στο back end (το μηχανισμό που είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση του όλου συστήματος) ώστε να γίνει μία αλλαγή. Αντίθετα, ένας δυναμικός δικτυακός τόπος θα σας επέτρεπε να κάνετε τα ακόλουθα: Να αλλάζετε με ευκολία κάποια πληροφορία σε όλες τις σελίδες του site ταυτόχρονα, κάνοντας μόνο μία αλλαγή στη βάση δεδομένων ή στο template, η οποία θα ενημερώνει όλες τις σελίδες. Να αλλάζετε εύκολα τις πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα. Για παράδειγμα, επιθυμείτε να κάνετε αλλαγές στον τιμοκατάλογο που αφορά μόνο σε μπλουζάκια μεγέθους Large/X-Large. Θα προστεθεί ένα επιπλέον πεδίο στη βάση δεδομένων που θα απεικονίζει την αλλαγή αυτή. Να επιλέγει ο επισκέπτης τον τρόπο με τον οποίο θα βλέπει τα προϊόντα, καθώς έχει τη δυνατότητα να εξατομικεύει τις σελίδες χρησιμοποιώντας διάφορα κριτήρια δικής του επιλογής, που υπάρχουν ήδη στη βάση δεδομένων, π.χ. μέγεθος, χρώμα, ύφασμα, τιμή κ.λπ. Η ύπαρξη ενός δυναμικού site σας παρέχει και άλλα πλεονεκτήματα. Ένα από τα βασικά είναι και η αποθήκευση πληροφοριών σχετικά με τις προτιμήσεις των πελατών και η εξατομίκευση των σελίδων σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε πελάτη. Για

16 παράδειγμα, να εμφανίζει ρούχα σε σκούρες αποχρώσεις σε κάποιον επισκέπτη που έχει αγοράσει στο παρελθόν τα περισσότερα ρούχα σε σκούρα χρώματα. Δυνατότητα δημιουργίας στατιστικών αναφορών για λήψη αποφάσεων. Επιπλέον, δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας αναφορών σχετικά με τα προϊόντα που έχουν επιλέξει κατά καιρούς οι επισκέπτες του site, τα έχουν προσθέσει στο καλάθι τους αλλά δεν έχουν φθάσει ποτέ στην παραγγελία. Έχει τη δυνατότητα να "θυμάται" ποια ήταν η τελευταία σελίδα που επισκέφθηκε ο χρήστης πριν από την παραγγελία του, ώστε να προσδιοριστούν οι επιπρόσθετες πληροφορίες που χρειάζεται κανείς προκειμένου να φθάσει σε αυτήν. Όλα αυτά μπορούν να είναι συνδεδεμένα με μία βάση δεδομένων της αποθήκης του φυσικού καταστήματος, ώστε να προειδοποιείται ο πελάτης αν επιλέξει κάποιο προϊόν που δεν είναι διαθέσιμο. 1.6 Συντήρηση ενός website Η συντήρηση ενός εταιρικού δικτυακού τόπου αποτελεί προϋπόθεση για τη σωστή και επαγγελματική παρουσίαση μιας εταιρίας στο Internet. Η αξία ενός δικτυακού τόπου κρίνεται από τη δυνατότητα προσαρμογής και ανανέωσής του, έτσι ώστε να διατηρεί συνεχώς το ενδιαφέρον των χρηστών σε υψηλό επίπεδο Γιατί η συντήρηση είναι απαραίτητη Η συντήρηση ενός εταιρικού δικτυακού τόπου είναι μια σημαντική παράμετρος για τη δημιουργία μιας επιτυχημένης παρουσίας στο Internet. Τα sites δεν δημιουργούνται για να μένουν στατικά. Μία εταιρική ιστοσελίδα έχει μεγαλύτερη αξία για τον επισκέπτη όταν μπορεί να διατηρεί την πληροφορία της επίκαιρη. Συνεπώς, η ανανέωση του περιεχομένου καθώς και η προσθήκη νέων σελίδων, σύμφωνα με τις αυξανόμενες ανάγκες της μικρομεσαίας επιχείρησης, αποτελούν απαραίτητες διαδικασίες. Με τη συντήρηση, η επιχείρηση εξασφαλίζει ότι μπορεί να παρουσιάζει πάντοτε νέες πληροφορίες και να διατηρεί το επίπεδο λειτουργικότητας του δικτυακού της τόπου σε υψηλά επίπεδα. Επιπλέον, η συντήρηση σχετίζεται άμεσα και με την αλληλεπίδραση με τον επισκέπτη. Είναι σημαντικό να προσφέρεται στο χρήστη η δυνατότητα να πλοηγείται σε ένα απλό και ευχάριστο περιβάλλον και να μπορεί να ανακαλύπτει νέα ενδιαφέροντα θέματα και πληροφορίες κάθε φορά που επισκέπτεται το site. Πολλές εταιρίες ανανεώνουν συχνά ακόμη και το γραφικό περιβάλλον του δικτυακού τους τόπου, έτσι ώστε να μη γίνεται ποτέ "βαρετό" στο χρήστη. Εντούτοις, η συντήρηση φαίνεται πως δεν αποτελεί προτεραιότητα για πολλές επιχειρήσεις. Αρκετές από αυτές, προκειμένου να αποφύγουν το σχετικό κόστος, αναθέτουν σε κάποιον υπάλληλό τους την ανανέωση του εταιρικού τους δικτυακού τόπου. Η ανάθεση όμως σε μη ειδικό μπορεί να επιφέρει εύκολα σημαντικές αλλοιώσεις στην αισθητική και τη λειτουργικότητά του. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής μπορεί να χαθούν δεδομένα και σύνδεσμοι (links) και εν τέλει να καταστραφεί η δομή του site. Ως αποτέλεσμα, η επιχείρηση θα υποχρεωθεί να αναθέσει την αποκατάστασή του σε επαγγελματίες, οι οποίοι θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο και χρήμα. Στην περίπτωση δε που υπάρχει συμβόλαιο συντήρησης με κάποια εταιρία, αυτή είναι υπεύθυνη για την αποκατάσταση οποιουδήποτε προβλήματος χωρίς επιπλέον κόστος

17 Παράλληλα, η συντήρηση προσδίδει στην επιχείρηση αξιοπιστία και κερδίζει την εκτίμηση των πελατών της. Μια εταιρία που διαθέτει ένα παρωχημένο και στατικό σε λειτουργικότητα και περιεχόμενο δικτυακό τόπο, δίνει μια εικόνα προχειρότητας και αφερεγγυότητας. Πολλοί από τους πιθανούς της πελάτες ή συνεργάτες θα συμβουλευθούν το site για πληροφορίες και προϊόντα ή υπηρεσίες που τους αφορούν. Αν οι πληροφορίες είναι ανακριβείς, η αξιοπιστία της επιχείρησης πλήττεται σοβαρά. Αν αντιθέτως παρουσιάσει έναν όμορφο και ενημερωμένο δικτυακό τόπο, στον οποίο οι χρήστες μπορούν να ενημερωθούν για ό,τι τους ενδιαφέρει, είναι βέβαιο ότι θα ενισχύσει το ενδιαφέρον τους για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της επιχείρησης Τι περιλαμβάνει η συντήρηση Οι υπηρεσίες συντήρησης διαφοροποιούνται ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε εταιρικού website. Οι εργασίες που επιτελούνται έχουν στόχο τη συνεχή ανανέωση του δικτυακού τόπου καθώς και την προσθήκη υπηρεσιών, σύμφωνα με την εξέλιξη των δραστηριοτήτων κάθε οργανισμού. Οι σχετικές υπηρεσίες περιλαμβάνουν συνήθως τα εξής: Α. Θέματα τεχνικής φύσεως 1. Εξασφάλιση Αδιάλειπτης Λειτουργίας Στο πλαίσιο της συντήρησης, ο φορέας που παρέχει τη φιλοξενία αναλαμβάνει την όλη διαδικασία ελέγχου και εξασφάλισης της σωστής λειτουργίας του συστήματος. Με έμπειρους διαχειριστές συστημάτων και "έξυπνα" προγράμματα διαχείρισης και προστασίας δικτύου, ο πάροχος φροντίζει για την ενημέρωση των εκδόσεων των λειτουργικών συστημάτων και των προγραμμάτων προστασίας από εισβολείς και ιούς, για τη ρύθμιση όλων των θεμάτων που αφορούν στον έλεγχο των εξαρτημάτων, για διαχείριση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του πελάτη και τέλος για την ενημέρωση του τελευταίου σχετικά με τυχόν ζητήματα λειτουργίας που προκύπτουν. 2. Εξασφάλιση αντιγράφων ασφαλείας (backup) Σε αυτή την περίπτωση, η εταιρία που αναλαμβάνει τη συντήρηση πρέπει να δημιουργεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα αντίγραφα ασφαλείας και να έχει τη δυνατότητα να επαναφέρει το σύστημα άμεσα και σε οποιαδήποτε περίπτωση. Η δυνατότητα άμεσης επαναφοράς της λειτουργίας του δικτυακού τόπου σε περίπτωση τεχνικού προβλήματος είναι ακόμη μία απαραίτητη υπηρεσία που οφείλει να παρέχει ένα καλό συμβόλαιο συντήρησης. Πολλές φορές, ανάλογα και με την κρισιμότητα των δεδομένων που περιέχονται στο site, προβλέπεται και η λειτουργία ενός δεύτερου, εφεδρικού συστήματος δημοσίευσης σελίδων σε άλλον υπολογιστή, έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης αντικατάστασης σε περίπτωση βλάβης στο υλικό. Β. Θέματα υπηρεσιών και περιεχομένου 1. Αναβάθμιση Υπηρεσιών Οι υπηρεσίες που προσφέρει ένας εταιρικός δικτυακός τόπος αποτελούν το σημαντικότερο κριτήριο για την αποτελεσματικότητά του. Συνήθως, οι υπηρεσίες αποτελούν και το βασικό λόγο για τον οποίο ένας χρήστης θα επισκεφθεί ένα site. Προκειμένου οι προσφερόμενες

18 υπηρεσίες να ακολουθούν τις εξελίξεις και τις νέες δραστηριότητες της επιχείρησης, θα πρέπει να αναβαθμίζονται και να εμπλουτίζονται συχνά, κάτι που προσδίδει κύρος και επαγγελματισμό στην ίδια την επιχείρηση. 2. Ενημέρωση περιεχομένου Η άμεση προσθήκη πληροφορίας και η ενημέρωση του περιεχομένου ενός δικτυακού τόπου είναι στοιχεία απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία του. Η ανακοίνωση νέων προϊόντων καθώς και η ενημέρωση των τιμοκαταλόγων είναι διαδικασίες που πρέπει αποτελούν κοινή ανάγκη όλων των εταιρικών ιστοσελίδων. 3. Προσθήκη νέων ιστοσελίδων Η πρακτική όσον αφορά στον κύκλο ζωής των δικτυακών τόπων έχει αποδείξει ότι είναι απαραίτητο, έπειτα από εύλογο χρονικό διάστημα, να προστίθενται νέες ιστοσελίδες ακόμη και στο πιο πλήρες site. Κι αυτό γιατί οι δραστηριότητες μιας εταιρίας ολοένα αυξάνονται, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ανάγκες για νέες θεματικές κατηγορίες. Συνεπώς, είναι σημαντικό να υπάρχει η δυνατότητα εμπλουτισμού του εταιρικού website με νέες ιστοσελίδες, όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο. 4. Παρακολούθηση του τρόπου χρήσης του δικτυακού τόπου Πολλές επιχειρήσεις θεωρούν σημαντικό να έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν τις συνήθειες πλοήγησης των χρηστών που επισκέπτονται το δικτυακό τους τόπο. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να εξάγουν χρήσιμα συμπεράσματα όσον αφορά στις προτιμήσεις των επισκεπτών για κάποια υπηρεσία ή προϊόν. Τα συμπεράσματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το τμήμα προώθησης (marketing) για τον εντοπισμό δυνητικών πελατών ή ακόμη και για τη δημιουργία νέων προϊόντων ή υπηρεσιών. 5. Καταχώριση σε μηχανές αναζήτησης Η καταχώριση ενός website στις υπάρχουσες μηχανές αναζήτησης είναι ακόμη ένα απαραίτητο στοιχείο για την επιτυχία του. Πολλές φορές, οι χρήστες που θέλουν να επισκεφθούν ένα site συμβουλεύονται τις γνωστές μηχανές αναζήτησης (π.χ. Google, AltaVista, Yahoo!, κ.λπ.). Είτε επειδή δεν θυμούνται είτε επειδή δεν γνωρίζουν την ακριβή ηλεκτρονική διεύθυνση (URL) του website που θέλουν να επισκεφθούν, χρησιμοποιούν τις μηχανές αναζήτησης με τη χρήση λέξεων-κλειδιών, όπως η επωνυμία ή ο τομέας δραστηριότητας της εταιρίας. Για το λόγο αυτό, είναι πάρα πολύ σημαντικό να παρέχεται στο συμβόλαιο συντήρησης και η υπηρεσία καταχώρισης στις πιο γνωστές μηχανές αναζήτησης. 6. Έλεγχος ποιότητας Κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός δικτυακού τόπου είναι πιθανό να παρατηρηθούν ανενεργοί σύνδεσμοι (broken links), χαμένες εικόνες και κείμενα ή άλλες δυσλειτουργίες. Μέσω του συχνού ποιοτικού ελέγχου που περιλαμβάνεται στη διαδικασία συντήρησης ενός εταιρικού δικτυακού τόπου, διασφαλίζεται η διόρθωση τέτοιων προβλημάτων

19 1.6.3 Συντήρηση εταιρικού website και Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου Η συντήρηση (maintenance) αποτελεί ένα σημαντικό όσο και απαραίτητο τμήμα του κύκλου ζωής (life cycle) ενός website. Με την τακτική συντήρηση διασφαλίζεται η ομαλή και αδιάλειπτη λειτουργία του, η ανανέωσή του τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς τη λειτουργικότητά του, καθώς και η ποιότητα αλληλεπίδρασής του με τους χρήστες. Κάθε επιχειρηματικός δικτυακός τόπος αποτελεί ψηφιακό παράθυρο προς τον έξω κόσμο, την εικονική αίθουσα παρουσίασης των προϊόντων και των υπηρεσιών καθώς και το ηλεκτρονικό κέντρο εξυπηρέτησης των πελατών κάθε εταιρίας. Κατά συνέπεια, οφείλει να είναι πάντα επίκαιρος και ενημερωμένος για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες καθώς και τις νέες δραστηριότητές της. Ένα τυπικό συμβόλαιο συντήρησης περιλαμβάνει τον έλεγχο του εταιρικού website όσον αφορά στο περιεχόμενο (διόρθωση κειμένων, πολυμεσικού υλικού και ανενεργών συνδέσμων), την ανανέωση των παλιών και την προσθήκη νέων ιστοσελίδων καθώς και τη διασφάλιση ότι θα είναι πάντοτε online και η λειτουργία του μπορεί να αποκατασταθεί άμεσα σε περίπτωση τεχνικού προβλήματος. Συγκεκριμένα, προκειμένου να είναι πάντοτε επίκαιρος, ένας εταιρικός δικτυακός τόπος θα πρέπει να ενημερώνεται άμεσα για: Αλλαγές σε καταλόγους προϊόντων Αλλαγές σε τιμοκαταλόγους Προσθήκες προϊόντων Νέες Ανακοινώσεις Προσφορές Θέματα συζητήσεων (forum) Νέους συνδέσμους (links) Αλλαγές στο προσωπικό Μεταβολές ή εμπλουτισμό δραστηριοτήτων Οι περισσότερες από τις εταιρίες που αναλαμβάνουν την ανάπτυξη εταιρικών sites προσφέρουν και υπηρεσίες συντήρησης. Ειδικότερα στην περίπτωση φιλοξενίας (hosting) στους web servers της ίδιας εταιρίας, τα πακέτα περιλαμβάνουν και κάποιες τυπικές υπηρεσίες συντήρησης χωρίς επιπλέον κόστος (αναφέρεται ως κόστος φιλοξενίας). Αν όμως οι ανάγκες συντήρησης είναι μεγάλες, τότε χρειάζεται ειδικό συμβόλαιο, στο οποίο αναφέρονται αναλυτικά οι υπηρεσίες που παρέχονται ανά περίπτωση. Πολύ συχνά, σε περίπτωση που έχει ανατεθεί σε κάποιον πάροχο διαδικτυακών υπηρεσιών η ανάπτυξη εταιρικού website, προσφέρεται δωρεάν συντήρηση για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα χωρίς επιπλέον κόστος. Μετά το πέρας αυτού του διαστήματος, ο πελάτης διαπραγματεύεται το συμβόλαιο συντήρησης του εταιρικού του δικτυακού τόπου βάσει των αναγκών του. Το κόστος συντήρησης εξαρτάται από το ρυθμό ανανέωσης του περιεχομένου, το πλήθος των νέων ιστοσελίδων και λειτουργιών που προστίθενται καθώς και από τον αριθμό των επισκέψεων

20 που δέχεται o δικτυακός τόπος. Επιπλέον υπηρεσίες, όπως η στατιστική παρακολούθηση της επισκεψιμότητας και η ενσωμάτωση μηχανισμών και υπηρεσιών, μπορούν να αυξήσουν ακόμη περισσότερο το κόστος. Τέλος, μερικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των διαδικτυακών υπηρεσιών έχουν αναπτύξει ειδικά συστήματα για την ανανέωση ιστοσελίδων. Τα συστήματα αυτά πωλούνται ως ξεχωριστό προϊόν και παρέχουν τη δυνατότητα στο χρήστη να παρεμβαίνει και να διαχειρίζεται το δικτυακό του τόπο χωρίς να είναι απαραίτητη η γνώση κάποιας γλώσσας προγραμματισμού ή η αγορά εξειδικευμένου πακέτου ανάπτυξης. Ο λόγος που οι εταιρίες ιντερνετικών υπηρεσιών προχώρησαν στην ανάπτυξη τέτοιων συστημάτων είναι ότι τα συμβόλαια συντήρησης website που προσφέρουν δεν παρέχουν υπηρεσίες καθημερινής ανανέωσης περιεχομένου. Περιορίζονται σε μια ενημέρωση μία ή δύο φορές το μήνα, με αποτέλεσμα να μην καλύπτουν τις ανάγκες ενός ηλεκτρονικού περιοδικού ή οποιουδήποτε άλλου εταιρικού site το οποίο προϋποθέτει καθημερινή ανανέωση. 1.7 Content Management System Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, ο μόνος τρόπος για να διατηρήσει μια εταιρία το site της ενημερωμένο ήταν να συνάψει συμβόλαιο με μια εταιρία παροχής υπηρεσιών συντήρησης. Τα τελευταία χρόνια, όμως, οι ίδιες οι εταιρίες παροχής τέτοιων υπηρεσιών προσφέρουν μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική λύση. Πολλές από αυτές έχουν αναπτύξει ειδικά συστήματα, τα οποία μειώνουν το χρόνο και το κόστος λειτουργίας ενός δικτυακού τόπου αυτά είναι τα Content Management Systems Τι είναι το CMS Ο όρος Content Management Systems (CMS, Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου) αναφέρεται στις εφαρμογές που επιτρέπουν στον πελάτη να διαχειρίζεται το δικτυακό του περιεχόμενο, όπως κείμενα, εικόνες, πίνακες κ.λπ., με εύκολο τρόπο, συνήθως παρόμοιο με αυτόν της χρήσης ενός κειμενογράφου. Οι εφαρμογές διαχείρισης περιεχομένου επιτρέπουν την αλλαγή του περιεχόμενου χωρίς να είναι απαραίτητες ειδικές γνώσεις σχετικές με τη δημιουργία ιστοσελίδων ή γραφικών, καθώς συνήθως τα κείμενα γράφονται μέσω κάποιων online WYSIWYG ("What You See Is What You Get") html editors, ειδικών δηλαδή κειμενογράφων, παρόμοιων με το MS Word, που επιτρέπουν τη μορφοποίηση των κειμένων όποτε υπάρχει ανάγκη Λίγα λόγια για το CMS Οι αλλαγές του site μπορούν να γίνουν από οποιονδήποτε υπολογιστή που είναι συνδεμένος στο Διαδίκτυο, χωρίς να χρειάζεται να έχει εγκατεστημένα ειδικά προγράμματα επεξεργασίας ιστοσελίδων, γραφικών κ.λπ. Μέσω ενός απλού φυλλομετρητή ιστοσελίδων (browser), ο χρήστης μπορεί να συντάξει ένα κείμενο και να ενημερώσει άμεσα το δικτυακό του τόπο. Αυτό που αποκαλούμε πολλές φορές "δυναμικό περιεχόμενο" σε ένα website δεν είναι άλλο παρά οι πληροφορίες που παρουσιάζονται στο site και μπορούν να αλλάξουν από τους ίδιους τους διαχειριστές του μέσω κάποιας εφαρμογής, η οποία ουσιαστικά μπορεί να εισάγει (προσθέτει), διορθώνει και να διαγράφει εγγραφές σε πίνακες βάσεων δεδομένων, όπου τις περισσότερες φορές καταχωρούνται όλες αυτές οι πληροφορίες

21 Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να δημιουργηθούν πολλές ξεχωριστές ιστοσελίδες για την παρουσίαση των πληροφοριών στο site, αλλά αρκεί ένας ενιαίος σχεδιασμός στα σημεία όπου θέλουμε να εμφανίζεται το περιεχόμενό μας, καθώς και να υπάρχει ο ειδικός σε κάποια συγκεκριμένη γλώσσα προγραμματισμού (ASP, PHP, Coldfusion, Perl, CGI κ.λπ.), ο οποίος αναλαμβάνει να εμφανίσει τις σωστές πληροφορίες στις σωστές θέσεις. Έτσι, για το δικτυακό τόπο μιας εφημερίδας π.χ., που απαιτεί εύλογα καθημερινή ενημέρωση αλλά δεν χρησιμοποιεί κάποιο σύστημα Content Management, θα πρέπει ο υπεύθυνος για το σχεδιασμό του (designer) να δημιουργήσει μια σελίδα με τα γραφικά, την πλοήγηση και το περιβάλλον διεπαφής (interface) του website, ο υπεύθυνος ύλης να τοποθετήσει το περιεχόμενο στα σημεία της ιστοσελίδας που θέλει, και να ενημερωθούν οι σύνδεσμοι των υπόλοιπων σελίδων ώστε να συνδέονται με την καινούργια. Αφού την αποθηκεύσει, πρέπει να την ανεβάσει στο website μαζί με τις υπόλοιπες ιστοσελίδες που άλλαξαν. Αντιθέτως, αν ο δικτυακός τόπος λειτουργεί με χρήση κάποιου συστήματος CM, το μόνο που έχει να κάνει ο διαχειριστής του είναι να ανοίξει τη σχετική φόρμα εισαγωγής νέου άρθρου στη διαχειριστική εφαρμογή του website και να γράψει ή να επικολλήσει (copy-paste) τα στοιχεία που επιθυμεί. Αυτόματα, μετά την καταχώριση γίνονται από το ίδιο το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου όλες οι απαραίτητες ενέργειες, ώστε το άρθρο να είναι άμεσα διαθέσιμο στους επισκέπτες και όλοι οι σύνδεσμοι προς αυτό ενημερωμένοι. Με την αυξητική τάση χρήσης των CMS στην Ελλάδα και το εξωτερικό, γίνεται εμφανές ότι το μέλλον του Διαδικτύου σε ό,τι αφορά περιεχόμενο και πληροφορίες που πρέπει να ανανεώνονται τακτικά, ανήκει στα προγράμματα διαχείρισης περιεχομένου, αφού προσφέρουν πολλά πλεονεκτήματα, ταχύτητα και ευκολίες στη χρήση τους. Τα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να αντικαταστήσουν ένα συμβόλαιο συντήρησης επάξια. Τα CMS μπορούν να χρησιμοποιηθούν για: Ειδήσεις (εφημερίδες, περιοδικά, πρακτορεία ειδήσεων κ.λπ.) Παρουσιάσεις εταιριών και προσωπικού Καταλόγους προϊόντων Παρουσιάσεις προϊόντων Online υποστήριξη Αγγελίες και ανακοινώσεις Παρουσιάσεις και προβολή γεωγραφικών περιοχών Διαφημίσεις Δελτία Τύπου Όρους και συμβόλαια Χάρτες, κατευθύνσεις, οδηγίες Ένα ολοκληρωμένο CMS πρέπει να μπορεί να διαχειρίζεται όλες τις δυναμικές πληροφορίες του site και να προσφέρει υπηρεσίες που εξυπηρετούν πλήρως τις ανάγκες των διαχειριστών του

22 1.7.3 Τα πλεονεκτήματα και χαρακτηριστικά ενός ολοκληρωμένου CMS Επιγραμματικά, μερικά από τα πολλά πλεονεκτήματα χαρακτηριστικά ενός ολοκληρωμένου CMS είναι: Γρήγορη ενημέρωση, διαχείριση και αρχειοθέτηση του περιεχομένου του δικτυακού τόπου Ενημέρωση του περιεχομένου από οπουδήποτε Ταυτόχρονη ενημέρωση από πολλούς χρήστες και διαφορετικούς υπολογιστές Να μην απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις από τους διαχειριστές του Εύκολη χρήση και άμεση γνώση του τελικού αποτελέσματος, όπως γίνεται με τους γνωστούς κειμενογράφους Δυνατότητα αναζήτησης του περιεχομένου που καταχωρείται και αυτόματη δημιουργία αρχείου Ασφάλεια και προστασία του σχεδιασμού του site από λανθασμένες ενέργειες, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα στην εμφάνισή του Διαχωρισμός του περιεχομένου από το σχεδιασμό και την πλοήγηση (navigation) του δικτυακού τόπου Αλλαγή σχεδιασμού ή τρόπου πλοήγησης χωρίς να είναι απαραίτητη η ενημέρωση όλων των σελίδων από τον ίδιο το χρήστη Αυτόματη δημιουργία των συνδέσμων μεταξύ των σελίδων και αποφυγή προβλημάτων ανύπαρκτων σελίδων (404 error pages) Μικρότερος φόρτος στον εξυπηρετητή (server) και χρήση λιγότερου χώρου, αφού δεν υπάρχουν πολλές επαναλαμβανόμενες στατικές σελίδες, από τη στιγμή που η ανάπτυξη των σελίδων γίνεται δυναμικά Όλο το περιεχόμενο καταχωρείται στην/στις βάσεις δεδομένων, τις οποίες μπορούμε πιο εύκολα και γρήγορα να τις προστατεύσουμε τηρώντας αντίγραφα ασφαλείας Ασφαλώς υπάρχουν και άλλα χαρακτηριστικά και πρόσθετες υπηρεσίες, ανάλογα με το CMS, όπως: Εφαρμογή διαχείρισης και προβολής διαφημιστικών banners, δημοσκοπήσεων και παραμετροποίησης (personalisation) Δυνατότητα παρουσίασης του περιεχομένου σε συνεργαζόμενα sites (syndication) Στατιστικά Διαχείριση μελών Newsletters Forum

23 1.7.4 Συμπερασματικά Τα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου αποτελούν μια σημαντική βελτίωση όσον αφορά στη συντήρηση και ανανέωση ενός εταιρικού δικτυακού τόπου. Κι αυτό γιατί, όσο η ανάγκη για ενημέρωση αυξάνεται, ακόμη και ένα καλό συμβόλαιο συντήρησης δεν εξασφαλίζει συνεχή και αδιάλειπτη ενημέρωση. Συνήθως οι εταιρίες που προσφέρουν ολοκληρωμένα πακέτα συντήρησης δεσμεύονται για συγκεκριμένο αριθμό εργατοωρών το μήνα. Αν η ανάγκη είναι μεγαλύτερη, τότε χρεώνουν επιπλέον ανά ώρα, με αποτέλεσμα η συντήρηση να έχει υψηλό κόστος. Κατά συνέπεια, το να αποκτήσει μια επιχείρηση ένα απλό, λειτουργικό και εύχρηστο εργαλείο που να της επιτρέπει να ενημερώνει εσωτερικά το περιεχόμενο των ιστοσελίδων της, προσφέρει αμεσότητα, ταχύτητα και πλήρη έλεγχο

24 Κεφάλαιο 2 2 Κατασκευή Εφαρμογής 2.1 Υπηρεσίες που παρέχονται και Περιορισμοί Θεωρώ ότι θα ήταν φρόνιμο αρχικά να κάνουμε μια αναφορά στα χαρακτηριστικά τα οποία πρέπει να διαθέτει ο χρήστης της εφαρμογής τόσο από υλικής όσο και από λογισμικής άποψης και οι υπηρεσίες που παρέχονται μέσω αυτών. 1. Υλικό Το σύστημα που υλοποιήθηκε πρέπει να διαχειρίζεται ένα μεγάλο αριθμό δεδομένων και να έχει εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε αυτά. Επομένως είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα κατανεμημένο σύστημα, ώστε κάθε χρήστης αυτής της διαδικτυακής εφαρμογής να μπορεί ανά πάσα στιγμή να εισαχθεί σε αυτή. Αυτό με τη σειρά του απαιτεί την ύπαρξη ενός ισχυρού και σταθερού server, για τη βάση δεδομένων της εφαρμογής μας και ενός δεύτερου server ο οποίος θα επιφορτιστεί με τη Web εφαρμογή. Η επικοινωνία μεταξύ των δύο server επιβάλετε να είναι γρήγορη και ταυτόχρονα αξιόπιστη και ασφαλής. Η ύπαρξη δύο server και όχι ενός ο οποίος θα μπορούσε να σηκώσει και τη βάση αλλά και την δικτυακή εφαρμογή επιβάλλεται όχι μόνο για λόγους ασφαλείας αλλά και για λόγους ταχύτητας. Από τη μεριά των χρηστών της εφαρμογής μας απαιτείται μία καλή σύνδεση στο Διαδίκτυο. Όσο πιο γρήγορη είναι αυτή η σύνδεση τόσο πιο εύκολη θα είναι και η πρόσβαση στην ηλεκτρονική μας εφαρμογή. Σίγουρα δεν απαιτείται ο υπολογιστής του χρήστη να είναι υψηλής ταχύτητας αφού όλες τις επεξεργασίες τις επιφορτίζεται o server του συστήματος της εφαρμογής. 2. Λογισμικό Για να λειτουργήσει η εφαρμογή που κατασκευάσαμε χρειάζεται να υπάρχει εγκατεστημένο το λειτουργικό σύστημα των Windows (οποιαδήποτε έκδοση από Windows 2000 και μετά). Ειδικά για τον πρώτο server προτείνεται ένα λειτουργικό βασισμένο στην τεχνολογία των NT για σταθερότητα και μεγάλη λειτουργικότητα των εφαρμογών που θα φιλοξενεί. Εκτός όμως από αυτό το λογισμικό είναι απαραίτητο να υπάρχουν και κάποια άλλα εργαλεία λογισμικού που θα επιτρέψουν την λειτουργία της εφαρμογής

25 Ο δεύτερος server αυτός δηλαδή που θα φιλοξενεί τη βάση δεδομένων καλό θα ήταν πρώτα από όλα να έχει το ίδιο λειτουργικό με το πρώτο server. Αυτόν δηλαδή που θα φιλοξενεί την δικτυακή εφαρμογή. Το δεύτερο στοιχείο λογισμικού που θα πρέπει να έχει είναι ο SQL Server 2000 για την διαχείριση των βάσεων δεδομένων της εφαρμογής. Είναι σημαντικό ο δεύτερος server να μην φορτωθεί με τίποτε άλλο τόσο για την αξιοπιστία του όσο και για ασφάλεια των δεδομένων ( αναγνωριστικά στοιχεία πελατών ).Στο λογισμικό αυτό θα μπορούν να έχουν πρόσβαση μόνο διαχειριστές του συστήματος και άτομα τα οποία γνωρίζουν καλά τη τεχνολογία με την οποία έχει χτιστεί η εφαρμογή. Όλο αυτό βέβαια συμβαίνει γιατί ένα μικρό λάθος μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια πολύτιμων και μη αναστρέψιμων στοιχείων. Η πρόσβαση βέβαια όλων αυτών των ατόμων καθορίζεται από κωδικούς που θα τους παρέχει η εταιρεία δημιουργίας της εφημερίδας σε συνεργασία με την ίδια την εφημερίδα Για την εφαρμογή αυτή το περιβάλλον σχεδιάστηκε όσο το δυνατόν φιλικότερο, ώστε οποιοσδήποτε επισκέπτης της ιστοσελίδας που φιλοξενεί την εφαρμογή να μπορεί να το χειριστεί εύκολα και γρήγορα. Για την περαιτέρω βοήθεια του χρήστη, σχεδιάστηκε μια ξεχωριστή ιστοσελίδα βοήθειας, την οποία μπορεί να καλεί ο χρήστης όποτε έχει ανάγκη να δει τον τρόπο λειτουργίας κάποιας υπηρεσίας. Από την πλευρά του χρήστη-πελάτη δεν είναι αναγκαία η ύπαρξη κάποιου εξειδικευμένου λογισμικού εργαλείου. Το μόνο που απαιτείται είναι η ύπαρξη ενός browser όπως για παράδειγμα αυτόν που προσφέρει η Microsoft τον Internet Explorer για την πλοήγηση στο Διαδίκτυο. Ίσως μπορεί να χρειαζόταν και κάποιο firewall ή κάποια antivirus για μεγαλύτερη ασφάλεια από ξένες ανεξέλεγκτες επιθέσεις. 2.2 Εργαλεία Ανάπτυξης Εφαρμογής Η επιλογή της κατάλληλης τεχνολογίας ( εργαλείων) είναι το πρώτο βήμα για τη δημιουργία μιας επιτυχημένης εφαρμογής. Η επιλογή τους σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να έιναι τυχαία αλλά να αποτελεί προϊόν πολλών σκέψεων, συζητήσεων και αναζητήσεων στην αρχή του έργου. Η επιλογή των εργαλείων θα πρέπει να γίνεται με σκοπό το σύστημα να είναι σταθερό ακόμα και κάτω από τις δύσκολες επαγγελματικές απαιτήσεις. Η σειρά επιλογής παίζει πολύ σημαντικό ρόλο αφού δεν είναι σίγουρο ότι όλα τα εργαλεία συνεργάζονται το ίδιο καλά μεταξύ τους. Άρα μια πιθανή ασυμβατότητα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή των εργαλείων που χρησιμοποιούνται στην υλοποίηση και άλλων τμημάτων του συστήματός μας. Η επιλογή θα πρέπει να γίνεται λαμβάνοντας υπόψη: Τις γνώσεις πάνω σε κάθε εργαλείο Τις δυνατότητες του εκάστοτε εργαλείου Των διαθέσιμο χρόνο εκπαίδευσης σε κάποιο άγνωστο μέχρι στιγμής εργαλείο

26 2.2.1 Γλώσσα Υλοποίησης Το θέμα της γλώσσας υλοποίησης της εργασίας αυτής είναι πολύπλοκο καθώς υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία γλωσσών που απευθύνετε σε διαδικτυακές εφαρμογές. Παρακάτω θα παρουσιάσουμε τα βασικότερα προγραμματιστικά εργαλεία: PHP Η PHP είναι μια πολύ ισχυρή γλώσσα συγγραφής server-side σεναρίων για τη δημιουργία δυναμικών και διαδραστικών Web Sites. Είναι ευρύτατα διαδεδομένη, δωρεάν και μια πολύ αξιόλογη εναλλακτική λύση στην ανταγωνιστική πρόταση της Microsoft, τη γλώσσα ASP. Ο συνδυασμός της με τη βάση δεδομένων MySQL και τον Web-Server Apache αποτελούν την πιο διάσημη τριάδα στο Διαδίκτυο για την ανάπτυξη σοβαρών και επαγγελματικών εφαρμογών για το Web. JavaScript Η JavaScript είναι μια γλώσσα που αναπτύχθηκε από τη Netscape για να δώσει τη δυνατότητα στους προγραμματιστές να δημιουργήσουν διαδραστικές ιστοσελίδες δυναμικού περιεχομένου. Εκτελείται στον browser και οι χρήσεις τις εκτείνονται από το να κάνουν περισσότερο ενδιαφέρουσα την πλοήγηση σε ένα web site, μέχρι να εκτελέσουν σημαντικές διαδικαστικές λειτουργίες. XML Συντομογραφία του extensible Markup Language. Έχει την ίδια προέλευση με την HTML, αλλά αποτελεί επέκταση της HTML με την έννοια ότι χρησιμοποιείται για την περιγραφή οποιωνδήποτε ειδών δεδομένων και όχι μόνο των ιστοσελίδων. Είναι εξαιρετικά αποδοτική τόσο σε Web εφαρμογές όσο και σε εφαρμογές γραφείου. Είναι πεποίθηση της κοινότητας των προγραμματιστών ότι αποτελεί το μέλλον στην περιγραφή και ανταλλαγή δεδομένων στο Web και γενικά σε κάθε πεδίο εφαρμογή. AJAX Η τεχνολογία AJAX (Asynchronous Javascript and XML) αξιοποιείται σε όλο και περισσότερα web sites, με σκοπό τη βελτίωση της εμπειρίας του επισκέπτη. Παρέχει τη δυνατότητα επιλεκτικής ενημέρωσης τμημάτων μιας ιστοσελίδας και όχι του συνόλου της, ελαχιστοποιώντας έτσι την ανάγκη για περιττή διακίνηση δεδομένων και παρέχοντας ευκολότερη και γρηγορότερη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Java Η Java αναπτύχθηκε από τη Sun Microsystems. Είναι μια αντικειμενοστραφής γλώσσα προγραμματισμού, απλή σε σχέση με τις γλώσσες της κατηγορίας της, αξιόπιστη, υψηλής απόδοσης, με καινοτόμες δυνατότητες. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της αποτελεί η δυνατότητα μεταφοράς του κώδικα σε όλες τις γνωστές πλατφόρμες (Unix, Linux, MS Windows)

27 Αρχικά χρησιμοποιήθηκε σαν γλώσσα προγραμματισμού γενικής χρήσης, αλλά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της οδήγησαν στο να επικεντρωθεί κυρίως στην ανάπτυξη εφαρμογών για το Web και ιδιαίτερα για εφαρμογές μεγάλης κλίμακας. HTML Συντομογραφία του HyperText Markup Language. Είναι η γλώσσα συγγραφής και δημιουργίας εγγράφων του Παγκόσμιου Ιστού (World Wide Web), δηλαδή ιστοσελίδων. Η HTML ορίζει τη δομή, τη διαμόρφωση και τους συνδέσμους των ιστοσελίδων μέσω ενός συνόλου ετικετών και των ιδιοτήτων τους. Είναι επίσης η γλώσσα που καταλαβαίνουν οι browsers των χρηστών, όπως Internet Explorer, Firefox, Opera κτλ. Αποτελεί τον συνδετικό κρίκο όλων των τεχνολογιών ανάπτυξης ιστοσελίδων και εφαρμογών για το Web. ASP Η τεχνολογία των Active Server Pages, η οποία παρέχει ένα νέο προγραμματιστικό μοντέλο το οποίο βασίζεται πάνω στο Microsoft Framework για τη συγγραφή Web εφαρμογών δίνει τη δυνατότητα της επιλογής της γλώσσας προγραμματισμού (,Java, Visual Basic και άλλες) μέσα από ένα ενιαίο περιβάλλον προγραμματισμού (IDE). Παρέχει επίσης ενιαίο runtime περιβάλλον το οποίο περιλαμβάνει ένα σύστημα κοινού τύπου (επιτρέποντας τη διασυνδεσιμότητα μεταξύ των γλωσσών), αυτοπεριγραφόµενα component, απλοποιημένο deployment και άλλα. Η επιλογή έγινε μετά από αρκετή σκέψη και έλεγχο των δυνατοτήτων που η κάθε τεχνολογία προσφέρει. Τελικά η τεχνολογία που στηριχτήκαμε για να κατασκευάσουμε την εφαρμογή αυτή είναι η ASP. Προτιμήθηκε αυτή η τεχνολογία επειδή όπως φαίνεται με τα παρακάτω εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες μας. όπως γίνεται αντιληπτό από την περιγραφή της ASP η ανάπτυξη της εφαρμογής δεν έγινε απλά µε scripting language αλλά µε γλώσσα προγραμματισμού (και μάλιστα µε όποια γλώσσα προγραμματισμού είναι εξοικειωμένος ο προγραμματιστής) πράγμα που σημαίνει ότι ο προγραμματιστής έχει στα χέρια του όλες τις δυνατότητες που προσφέρει κάθε σύγχρονη γλώσσα προγραμματισμού δηλαδή, τη συγγραφή class, functions, componentized σχεδιασμό χωρίς μικροεργασίες ώστε ο προγραμματιστής να εστιάζει στη σύνταξη του επιχειρησιακού λογισμικού. Συνεπώς η ανάπτυξη των.asp pages στηρίχθηκε πάνω στα Controls του Framework τα οποία προσφέρουν εξοικονόμηση κώδικα. Αυτή η εξοικονόμηση γίνεται σε δύο περιοχές: στα προσαρμόσιμα χαρακτηριστικά του user interface και στα Server-side Controls. Τα Server side control είναι τα control του server τα οποία βοηθούν τον προγραμματιστή να διαχωρίζουν τον κώδικα και το περιεχόμενο. Όπως είναι γνωστό τα προγράμματα τα οποία είναι compiled εκτελούνται ταχύτερα από τα αντίστοιχα interpreted. Επομένως οι εφαρμογές ASP οι οποίες είναι compiled εκτελούνται ταχύτερα. Κάθε σελίδα που εμφανίζεται στον Web Browser μεταγλωττίζεται την πρώτη φορά που αυτή ζητηθεί και στη συνέχεια ο μεταγλωττισμένος κώδικας εκτελείται μέχρι η σελίδα να αλλάξει ή να ξανά-μεταγλωττιστεί η εφαρμογή ή να ξανά-εκκινήσει η εφαρμογή. Τα αρχεία μπορούν να

28 προ-μεταγλωττιστούν πριν το deployment ώστε να μειωθεί ο χρόνος εμφάνισης και απόκρισης των σελίδων την πρώτη φορά που θα προσπελαστούν αυτές. Άρα έχουμε βελτίωση της απόδοσης (Performance) και κλιμάκωση (Scalability). Η ASP το επιτυγχάνει αυτό µε την μεταγλωττισμένη εκτέλεση (Compiled Execution) και το Rich output cashing. Η ASP μπορεί αυτόματα να ανιχνεύσει οποιεσδήποτε αλλαγές, και να μεταγλωττίσει δυναμικά τα αρχεία, αν αυτό απαιτείται και να τα αποθηκεύσει για επαναχρησιμοποίηση από επόμενα requests. Η δυναμική μεταγλώττιση εξασφαλίζει ότι η εφαρμογή θα είναι συνεχώς ενημερωμένη και το compiled execution κάνει την εφαρμογή να τρέχει ταχύτερα. Το Rich Output Cashing βελτιώνει εντυπωσιακά την απόδοση και την κλιμάκωση της εφαρμογής. Όταν το Output Cashing είναι ενεργοποιημένο η ASP εκτελεί τις σελίδες µόνο µία φορά, και αποθηκεύει τα αποτελέσματα στην μνήμη, εκτός από την αποστολή του αποτελέσματος στον χρήστη. Όταν ένας άλλος χρήστης ζητά την ίδια σελίδα, η ASP προσφέρει το cashed αποτέλεσμα από την μνήμη χωρίς να χρειάζεται η επανεκτέλεση της σελίδας. Το Output Cashing είναι ρυθμιζόμενο, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να κάνει cashing μεμονωμένες περιοχές της σελίδας ή και ολόκληρη τη σελίδα. Ειδικά το Output Cashing βελτιώνει δραματικά την απόδοση των data-driven σελίδων οι οποίες επιστέφουν αποτελέσματα από Queries που γίνονται στη βάση δεδομένων της εφαρμογής. Επιπλέον η ASP εξασφαλίζει ότι η εφαρμογή είναι πάντα διαθέσιμη στους χρήστες. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε το πρόβλημα του memory leaking, deadlock και πώς γίνεται το Crash protection. Υποθέστε ότι η εφαρμογή έχει ένα memory leaking και ότι μετά από μια εβδομάδα το memory leak έχει καταλάβει ένα σημαντικό ποσοστό της virtual memory του Server. Η ASP θα ανιχνεύσει αυτή τη συνθήκη και αυτόματα ξεκινά ένα άλλο αντίγραφο της τρέχουσας διεργασίας, αμέσως όλα τα νέα request που γίνονται κατευθύνονται στην νέα Asp διεργασία. Μόλις η παλιά διεργασία τερματίσει το request που επεξεργάζεται και επιστρέψει το αποτέλεσμα της τότε η μνήμη που είχε καταληφθεί από το memory leaking απελευθερώνεται αυτόματα χωρίς την επέμβαση του administrator του Server ή τη διακοπή της υπηρεσίας. Η ASP έχει διορθώσει το λάθος και συνεχίζει ομαλά τη λειτουργία της εφαρμογής. Τα Web Forms (φόρµες για το Web) αποτελεί μια καινούρια μέθοδο, μια νέα προσέγγιση στον τρόπο δημιουργίας εφαρμογών για το Internet. Πρακτικά γεφυρώνει το κενό μεταξύ της ανάπτυξης αυτόνομων εφαρμογών για τα Windows και για το Internet, καθώς χρησιμοποιεί τα ίδια εργαλεία, κενές φόρμες, μια εργαλειοθήκη και κώδικα σε Visual Basic (ή οποιαδήποτε άλλη γλώσσα). Η δημιουργία μιας εφαρμογής για το Internet γίνεται µε τον ίδιο τρόπο, μέσα από το Visual Studio, επιλέγοντας το ASP Web Application αντί του Windows Application, το οποίο χρησιμοποιείται για τις "πατροπαράδοτες" παραθυρικές εφαρμογές. Στη συνέχεια, πρέπει να επιλέξει κανείς τον τόπο όπου θα "φιλοξενηθεί" η εφαρμογή, ο οποίος μπορεί να είναι ένας απομακρυσμένος διακομιστής ή ένας διακοµιστής στο τοπικό δίκτυο. Στην πρώτη περίπτωση το Visual Studio θα χρησιμοποιήσει τις επεκτάσεις του FrontPage και το πρωτόκολλο HTTP για να επικοινωνήσει µε το διακοµιστή και να δημιουργήσει τα τμήματα που αποτελούν την εφαρμογή. Οι διαφορές στο κατασκευαστικό κομμάτι της εφαρμογής είναι παρ όλα αυτά λίγες, αφού ο χρήστης έχει στη διάθεσή του μια κενή φόρμα και την εργαλειοθήκη µε την οποία έχει συνηθίσει να δουλεύει Εργαλεία Παραγωγής ASP Σελίδων Όπως είναι φυσικό δεν θα ήταν εφικτό το κτίσιμο μιας ολόκληρης εφαρμογής µε χρήση ενός editor για συγγραφή κώδικα. Έπρεπε να αναζητήσουμε ένα εργαλείο το οποίο θα μας βοηθούσε όχι μόνο να γράψουμε τον κώδικα αλλά και να σχεδιάσουμε κατασκευάσουμε τις ηλεκτρονικές μας σελίδες

29 Η πρώτη σκέψη ήταν το Microsoft FrontPage δεδομένου των γνώσεων που είδη είχα πάνω σ αυτό το εργαλείο. Είναι γνωστό ότι το FrontPage περιλαμβάνει πολλά ισχυρά εργαλεία για την δημιουργία ιστοσελίδων, καθώς και αρκετά προκατασκευασμένα πρότυπα για ιστοσελίδες και ολώκληρα sites. Το FrontPage επίσης περιλαμβάνει επίσης εργαλεία δημοσίευσης, δυνατότητα online ανάπτυξης, οδηγούς ( wizards ) για την αυτοματοποίηση των διαδικασιών δημιουργίας συντήρησης sites, καθώς και ορισμένα στοιχειώδει εργαλεία παραγωγής αναφορών και διαχείρισης έργων. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό αυτού του εργαλείου έιναι ότι διαθέτει επίσης ορισμένα εργαλεία για τη συγγραφή ASP scripts. Όμως το Microsoft FrontPage έχει αρκετές αδυναμίες, η βασική του αδυναμία έγκειται στο γεγονός ότι χρησιμοποιεί ορισμένα εξειδικευμένα tags, υποστηριζόμενα αποκλειστικά και μόνο από τη Microsoft, πράγμα το οποίο περιορίζει τη γκάμα των πιθανών επιλογών στον τομέα των εφαρμογών browser. Ένα άλλο μειονέκτημα του FrontPage είναι οι περιορισμένες δυνατότητες στη συγγραφή ASP scripts. Τέλος το Microsoft FrontPage διαγράφει οποιαδήποτε scripts προσθέτουμε μόνοι μας σε μια ιστοσελίδα Επομένως, για τη σύνταξη του κώδικα χρησιμοποίησα κατά βάση το Visual Studio και την τεχνολογία ASP. Ένα από τα εργαλεία του Visual Studio της Microsoft το οποίο και χρησιμοποίησα πάρα πολύ είναι τοvisual InterDev 6.0 το οποίο είναι δημιουργημένο αποκλειστικά για την ανάπτυξη δυναμικών ιστοσελίδων. Ένα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να αναφέρουμε είναι ότι το InterDev περιέχει components ώστε να μπορείς να εισάγεις αντικείμενα αυτοματοποιημένα. Επίσης πρέπει να πούμε ότι το Visual Studio ανήκει στην ίδια εταιρία µε το RDBMS που τελικά επέλεξα άρα όπως είναι φυσικό η συνεργασία τους ήταν κάτι παραπάνω από τέλεια. Όσο αναφορά κάποιες αλλαγές στον υπάρχων κώδικα και στην εμφάνιση της εφαρμογής βρήκα πολύ βολικό το Dreamweaver της Macromedia. Το Macromedia Dreamweaver 8 είναι ένας επαγγελματικός HTML editor για σχεδιασμό, κωδικοποίηση και ανάπτυξη, websites, web pages, όπως και web εφαρμογές. Μέσω αυτού του εργαλείου μπορείς να επιλέξεις να δουλέψεις είτε γράφοντας ο ίδιος τον κώδικα βήμα με βήμα, είτε χρησιμοποιώντας ένα οπτικό περιβάλλον επεξεργασίας. Το Dreamweaver σου παρέχει τη δυνατότητα μέσω βοηθητικών εργαλείων, να αναπτύξεις ένα δικτυακό τόπο τόσο από γραφικής όσο και από προγραμματιστικής άποψης Microsoft.NET Framework Το Microsoft.NET Framework είναι μια συλλογή βιβλιοθηκών λογισμικού που ενσωματώνονται στο λειτουργικό σύστημα Microsoft Windows. Χρησιμοποιείται από όλες τις νέες εφαρμογές της Microsoft και άλλων εταιριών ανάπτυξης λογισμικού. Σκοπός του είναι να παρέχει έτοιμες λύσεις στην υλοποίηση διαφόρων λειτουργιών και να συντονίζει την εκτέλεση των εφαρμογών που το χρησιμοποιούν. Οι βιβλιοθήκες που περιλαμβάνει καλύπτουν ένα μεγάλο σύνολο προγραμματιστικών αναγκών για τις εφαρμογές των χρηστών, όπως το περιβάλλον διεπαφής με τον χρήστη, τη διαχείριση και προσπέλαση των δεδομένων, την ασφάλεια των δεδομένων και την υποστήριξη δικτυακών εφαρμογών. Τις βιβλιοθήκες αυτές τις χρησιμοποιούν οι προγραμματιστές προκειμένου, με τον συνδυασμό τους, να υλοποιήσουν εφαρμογές που θα παρέχουν αποδοτικότητα, ασφάλεια και σταθερότητα

30 Η C# είναι μια αντικειμενοστραφής γλώσσα προγραμματισμού που αναπτύχθηκε από τη Microsoft ως μέρος του.net περιβάλλοντος ανάπτυξης εφαρμογών. Η C# συνδυάζει χαρακτηριστικά από διάφορες καταξιωμένες γλώσσες προγραμματισμού, με έμφαση στην αποδοτικότητα. Πρόκειται για μια σύγχρονη, γενικού σκοπού, απλή, αλλά και ισχυρή γλώσσα προγραμματισμού, ιδανική για την ανάπτυξη εφαρμογών σε κατανεμημένα περιβάλλοντα, όπως το Internet Web Servers Από τους πιο δημοφιλείς Web Servers είναι οι εξής: Apache Είναι ένας από τους πιο γνωστούς Servers που οφείλει τη δημοτικότητά του στην εξαιρετική του απόδοση και τα χαρακτηριστικά ισχυρής ασφάλειας που διαθέτει. Αποτελεί ελεύθερο λογισμικό που διατίθεται για όλες τις πλατφόρμες (Unix, Linux, MS Windows). Για την PHP απαιτείται ο Apache Tomcat Αποτελεί ένα συνηθισμένο Web Server όταν η τεχνολογία για προγραμματισμού για κάποια ηλεκτρονική περιοχή είναι η Java servlets. Απαιτείται για τη δημιουργία java δικτυακών περιοχών. Για Java servlet απαιτείται ο Tomcat. IIS Συντομογραφία του Internet Information Server. Ο IIS είναι η πρόταση της Microsoft στον τομέα των Web Servers. Χρησιμοποιείται κυρίως σε Servers με λειτουργικό σύστημα Windows NT και μετά. Λόγο του μεγάλου βαθμού ενσωμάτωσής του στα λειτουργικά συστήματα της Microsoft έχει συγκεκριμένο πεδίο εφαρμογής, αλλά παρουσιάζει ιδιαίτερες ευκολίες διαχείρισης, υποστήριξης και ένα εξαιρετικό περιβάλλον για την ανάπτυξη εφαρμογών για το Web. Για την ASP και την ASP.NET απαιτείται o IIS Από την αρχή επικεντρώθηκα σε τεχνολογία της Microsoft και αυτό όχι μόνο επειδή είναι εύκολα διαθέσιμη σε εμένα αυτή η τεχνολογία αλλά και επειδή τα περισσότερα μηχανήματα που υπάρχουν σήμερα χρησιμοποιούν λογισμικό από αυτή την εταιρεία. Σχεδόν όλοι οι οικιακοί υπολογιστές στους οποίους απευθύνεται η ηλεκτρονική μας εφαρμογή έχουν λειτουργικό σύστημα Windows (ένα λειτουργικό σύστημα της Microsoft)

31 2.2.5 Βάσεις Δεδομένων Το επίπεδο των δεδομένων είναι υπεύθυνο για την αποθήκευση και ανάκτηση των δεδομένων του συστήματος. Επίσης οφείλει να επιτρέπει τροποποιήσεις, διαγραφές και προσθήκες δεδομένων. Στο επόμενο σχήμα φαίνεται η εσωτερική δομή του επίπεδου δεδομένων. Σχήμα 3. Διάγραμμα εσωτερικής δομής δεδομένων Το επίπεδο δεδομένων αποτελείται από τρία επιμέρους τμήματα. Το πιο σημαντικό είναι η βάση δεδομένων. Η βάση δεδομένων είναι το μέσο στο οποίο αποθηκεύονται τα δεδομένα. Έχει χρησιμοποιηθεί για αυτό το σκοπό το πρόγραμμα Microsoft SQL Server Αναλυτική παρουσίαση του σχήματος της βάσης δεδομένων ακολουθεί παρακάτω. Η συντριπτική πλειονότητα των λειτουργιών που μπορούν να εκτελεστούν επάνω στα δεδομένα της βάσης δεδομένων έχει υλοποιηθεί με τη χρήση stored procedures. Οι stored procedures είναι κι αυτές αντικείμενα της βάσης δεδομένων ( όπως είναι οι πίνακες και οι προβολές ). Η βασική χρηστικότητα που προσφέρει μία stored procedure είναι ότι ενσωματώνει τα SQL ερωτήματα και τα απομονώνει από την υπόλοιπη εφαρμογή. Το ανώτερο τμήμα είναι ο ASP κώδικας. Πρόκειται για συναρτήσεις γραμμένες σε VBScript οι οποίες προσφέρουν την διαπροσωπεία για την πρόσβαση στα δεδομένα της βάσης στα ανώτερα επίπεδα του ηλεκτρονικού μας καταστήματος. Τα ανώτερα επίπεδα του καταστήματός μας δηλαδή το επίπεδο εφαρμογής και το επίπεδο παρουσίασης αποκτούν πρόσβαση στα δεδομένα της βάσης μόνο μέσω αυτών των συναρτήσεων. Από την αρχή προσανατολιστήκαμε στην επιλογή ενός σχεσιακού Συστήματος Διαχείρισης της Βάσης Δεδομένων. Η πρώτη σκέψη σε όλους είναι η Access. Η Microsoft Access είναι μια επιτραπέζια βάση δεδομένων και όχι μια βάση δεδομένων client / server σαν τον SQL Server. Επειδή η Microsoft Access είναι μια επιτραπέζια βάση δεδομένων, πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για προτυποποίηση ενός δικτυακού τόπου με μικρή κίνηση. Γενικά, η βάση δεδομένων Microsoft Access δεν μπορεί να υποστηρίζει περισσότερους από 30 ταυτόχρονους χρήστες. Επομένως γίνεται φανερό ότι αυτό το εργαλείο απλώς δημιουργεί μία απλή βάση χωρίς μεγάλες δυνατότητες. Θα ήταν αδύνατο να σκεφτούμε ότι ένας επαγγελματικός χώρος χρησιμοποιεί μία βάση όμοια με την Access. Η επόμενη σκέψη είναι ο SQL SERVER μία βάση η οποία έχει όλες τις προϋποθέσεις για να στηριχθεί πάνω σε αυτή μία ολόκληρη εφαρμογή. Ο SQL Server αποτελεί μία βάση δεδομένων η

32 οποία μπορεί να προσφέρει ολοκληρωμένα εργαλεία για την παρακολούθηση μιας βάσης δεδομένων (backup, ενημέρωση δεικτών). Είναι επίσης πολύ γρήγορος (ανάσυρση και καταχώρηση δεδομένων). Στο θέμα της ταχύτητας υπερτερεί ακόμα και στο ότι παρέχει τη δυνατότητα ανάπτυξης stored procedures, δηλαδή SQL κώδικα ο οποίος είναι compiled και εκτελείται μέσα στο σύστημα διαχείρισης των βάσεων δεδομένων. Η απλότητα του και η άψογη συνεργασία του µε όλα τα προϊόντα που εξετάζαμε ή που είχαμε ήδη επιλέξει µας έκανε να δείξουμε εμπιστοσύνη και να προχωρήσουμε την υλοποίηση. Απορρίψαμε μετά από εξέταση πολύ γνωστά πακέτα όπως το Oracle 9.1 εξαιτίας της πολυπλοκότητας του, την Access XP λόγο των περιορισμένων δυνατοτήτων της σε θέματα αποθήκευσης και επιλογών τύπων δεδομένων ( data types ) και τη Sybase SQL Anywhere εξαιτίας της ασυμβατότητας που παρουσίαζε Μια λανθασμένη επιλογή στην επιλογή του RDBMS θα δημιουργήσει προβλήματα στην ηλεκτρονική μας εφημερίδα όταν τα δεδομένα αυξηθούν. Γι αυτό και επιλέξαμε μια επαγγελματική λύση που χρησιμοποιούν πάρα πολλές εταιρίες και οργανισμοί παγκοσμίως. Για την εργασία αυτή θεωρήσαμε σωστό μετά από σκέψη και όσα περιγράψαμε παραπάνω να κατασκευάσουμε μία βάση δεδομένων η οποία θα περιέχει οτιδήποτε είναι απαραίτητο για τη λειτουργία της εφαρμογής. Για την υλοποίηση της χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο της Microsoft που δεν είναι άλλο από τον SQL SERVER Η σύνδεση των βάσεων δεδομένων με την ASP έγινε εύκολα και γρήγορα με τη τεχνολογία ADO CONNECTION μέσο της γέφυρας διασύνδεσης JDBC-ODBC. Τα προγράμματα αυτά επελέγησαν καθώς είναι δυο από τα ποιο δημοφιλή προγράμματα ανάπτυξης βάσεων και επειδή έχω μια αρκετά καλή εμπειρία χρήσης των αυτών προγραμμάτων. Βέβαια στην παρούσα ηλεκτρονική εφαρμογή για λόγους συντομίας και ευκολίας χρησιμοποιήσαμε την Microsoft Access. Αυτή επιλογή έγινε καθώς αυτή η εφαρμογή προορίζετε για εργαστηριακή μελέτη και όχι για εμπορική χρήση Σχεδιαστικά Εργαλεία Μέσω αυτών των εργαλείων γίνεται εφικτή η ανάπτυξη και επεξεργασία πολυμεσικού περιεχομένου που ομορφαίνει την εφαρμογή και την κάνει περισσότερο αρεστή στους χρήστες. Παρακάτω θα παρουσιάσουμε δύο γνωστά σχεδιαστικά εργαλεία: Adobe Flash Είναι το πιο δημοφιλές περιβάλλον ανάπτυξης πολυμεσικού περιεχομένου για το Web. Χρησιμοποιείται για τη δημιουργία εντυπωσιακών clips που συνδυάζουν κίνηση, ήχο, βίντεο και επιπλέον εξαιρετικές δυνατότητες διαδραστικότητας. Στα χαρακτηριστικά του περιλαμβάνονται η ιδιαίτερη μέριμνα για θέματα δημοσίευσης περιεχομένου στο Web ( συμπίεση δεδομένων, προοδευτική εμφάνιση περιεχομένου κτλ. ), η ενσωματωμένη γλώσσα προγραμματισμού (Action Scrpit) και η δυνατότητα διασύνδεσης με βάσεις δεδομένων για την παραγωγή δυναμικού περιεχομένου. Ορισμένα Web Sites είναι κατασκευασμένα εξολοκλήρου σε Flash, ενώ η συνηθέστερη πρακτική είναι η ενσωμάτωση τμημάτων της ιστοσελίδας σε Flash για αισθητικούς λόγους. Για την αναπαραγωγή των προϊόντων του Flash απαιτείται η εγκατάσταση στον υπολογιστή του χρήστη ειδικού προγράμματος που διανέμεται δωρεάν και ονομάζεται Flash Player

33 Adobe FireWorks Το Adobe Fireworks είναι εφαρμογή επεξεργασίας bitmap και vector γραφικών ειδικά για Web Designers. Είναι ειδικά σχεδιασμένο για εύκολη ενσωμάτωση με τα υπόλοιπα εργαλεία της Adobe, όπως το Flash. Στην Σελίδα της εφημερίδας χρησιμοποιήσαμε για αισθητικούς λόγους το περιβάλλον ανάπτυξης πολυμεσικού περιεχομένου Adobe Flash για τη δημιουργία ενός Flash ( κινούμενο γραφικό ) με το Λογότυπο της NewsLine ( η ηλεκτρονική μας εφημερίδα ) 2.3 Αξιολόγηση Εργαλείων Τα εργαλεία που χρησιμοποίησα κατά τη διάρκεια εκπόνησης της εργασίας είναι τα εξής: Εργαλείο Σκοπός Προηγούμενη εμπειρία Microsoft Visual Studio Σουίτα ανάπτυξης εφαρμογών ΝΑΙ Adobe Flash Κατασκευή γραφικών ΟΧΙ Adobe Photoshop 7.0 Επεξεργασία εικόνας ΝΑΙ Dreamweaver 8 Κατασκευή ιστοσελίδων ΟΧΙ MS SQL Server 2000 Κατασκευή Βάσεων Δεδομένων ΝΑΙ Πίνακας1. Εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν Αξιολόγηση της ASP Πρόκειται για μια νέα τεχνολογία που αποτελεί ένα πολύ ισχυρό χαρακτηριστικό για τους διακομιστές Web. Προωθείται από την εταιρεία Microsoft ως αντικαταστάτρια μιας παλαιότερής της τεχνολογίας, γνωστής με τον όρο Internet Database Connector Technology. Οι δυνατότητές της IDC, θεωρούνται υποδεέστερες, και επισήμως η υποστήριξή της έχει σταματήσει από τη Microsoft. Αν και μπορεί λοιπόν κάποιος ακόμη να τη χρησιμοποιήσει και έτσι να δημιουργήσει αρχεία IDC και ΗΤΧ (HTML extension), που είναι ικανά για δημιουργία δυναμικών σελίδων με δεδομένα μιας βάσης, εμείς θα μελετήσουμε την νεότερη, ισχυρότερη και πολλά υποσχόμενη τεχνολογία των Ενεργών Σελίδων Διακομιστή (ASP). Η ASP επιτρέπει τη χρησιμοποίηση ταυτόχρονα σε ένα αρχείο και εντολών γλώσσας HTML (ικανή για δημιουργία Web σελίδων) και εντολών μιας scripting γλώσσας, όπως η Visual Basic Script, η JavaScript, η PERL κλπ. Ένα script είναι μια σειρά από εντολές ή οδηγίες. Ενώ οι HTML ετικέτες (tags) μπορούν απλά να μορφοποιήσουν κείμενο ή να διαβάσουν κάποιο στοιχείο πολυμέσων, μια εντολή script μπορεί να διαχειριστεί μεταβλητές, να χρησιμοποιήσει μια δομή ελέγχου (πχ. IF), ή μια δομή επανάληψης (πχ. FOR). Η δυνατότητα λοιπόν συνδυασμού μορφοποίησης web σελίδων και ευελιξίας δομών μιας κλασσικής γλώσσας προγραμματισμού

34 μέσα σε ένα αρχείο, προσφέρει τον τρόπο για τη δημιουργία δυναμικών και όχι στατικών σελίδων web. Οι εντολές script εκτελούνται στον διακομιστή (server-side scripting). Δεν υπάρχει λοιπόν λόγος ανησυχίας για το αν ένας browser μπορεί να εκτελέσει τα scripts που έχουμε γράψει. Όλη την απαραίτητη εργασία την κάνει ο διακομιστής Web, ο οποίος στη συνέχεια στέλνει στους browsers κανονικές σελίδες HTML. Και από άποψη ασφάλειας, οι εντολές αυτές προστατεύονται και δεν μπορούν να αντιγραφούν ή αλλοιωθούν. Από την αρχή παρόλο που είχα μικρή εμπειρία στο χώρο του Web-Development θεώρησα ως πιο ελκυστική τη λύση, όπως και από τα παραπάνω γίνεται άμεσα αντιληπτό, την τεχνολογία της ASP για τη δημιουργίας των δυναμικών σελίδων για την υλοποίηση και ανάπτυξη της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας Αξιολόγηση του Microsoft SQL Server 2000 Μπορεί η φιλοσοφία του να µη διαφέρει σημαντικά από την Access αλλά οι δυνατότητες του είναι πολύ περισσότερες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η Access, απευθύνεται σε μεμονωμένους χρήστες, ή, µε αρκετή προσοχή, σε μικρά δίκτυα. Χαρακτηριστικό είναι ότι μπορεί να υποστηρίξει μέχρι 20 ταυτόχρονους χρήστες σε αντίθεση με τον SQL SERVER 2000 που μπορεί να υποστηρίξει αρκετές χιλιάδες χρήστες. Όμως σε μια Internet εφαρμογή, όπως μία ηλεκτρονική εφημερίδα οι ταυτόχρονοι χρήστες που πρέπει να υποστηρίξουμε είναι πολύ περισσότεροι από αυτούς που υποστηρίζει η Access. Επίσης ο SQL Server προσφέρει ολοκληρωμένα εργαλεία για την παρακολούθηση μιας βάσης δεδομένων (backup, ενημέρωση δεικτών). Είναι επίσης πολύ πιο γρήγορος (ανάσυρση και καταχώρηση δεδομένων). Στο θέμα της ταχύτητας υπερτερεί ακόμα και στο ότι παρέχει τη δυνατότητα ανάπτυξης stored procedures, δηλαδή SQL κώδικα ο οποίος είναι compiled και εκτελείται μέσα στο σύστημα διαχείρισης των βάσεων δεδομένων (RDBMS) Αξιολόγηση του Visual Stusio Το Visual Studio είναι ένα σύγχρονο προγραμματιστικό περιβάλλον το οποίο βασίζεται πάνω στο Framework, το οποίο µας έδωσε την δυνατότητα να αναπτύξουμε την ηλεκτρονική μας εφαρμογή. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του είναι: Επιλογή της γλώσσας προγραμματισμού (Visual Basic, java και άλλες) μέσα από ένα ενιαίο περιβάλλον προγραμματισμού (IDE). Σύνταξη λιγότερου κώδικα. Επειδή το Studio Framework χρησιμοποιεί πολύ componentized σχεδίαση χωρίς μικροεργασίες, οι προγραμματιστές μπορούν να εστιάσουν στη σύνταξη επιχειρησιακού λογισμικού,χωρίς να ασχολούνται µε μικροεργασίες για τη διαχείριση μνήμης και κατάστασης ή τον προσδιορισμό της δυνατότητας του browser ενός client. Χρήση Controls του Framework τα οποία προσφέρουν εξοικονόμηση κώδικα. (Server Controls). Χρήση του ADO connection για τη σύνδεση µε τη βάση δεδομένων (μεταφορά των δεδομένων μεταξύ των components και της database σε μορφή XML. Χρήση των αποσυνδεδεμένων δεδομένων μιας και τα δεδομένα βρίσκονται σε cached datasets

35 Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι η χρήση του Visual Studio και της τεχνολογίας ASP δεν επιλέχθηκαν τυχαία, αλλά σύμφωνα µε τις νέες τάσεις τις πληροφορικής οι οποίες πρόκειται να κυριαρχήσουν τα επόμενα χρόνια στο χώρο της ανάπτυξης των Web εφαρμογών. Το Visual InterDev 6.0 βασίζεται σε περιβάλλον κατανεμημένης ανάπτυξης. Τα projects εγκαθίστανται σε κάποιο Web server, ενώ η ανάπτυξη τους γίνεται σε workstations. Η προτεινόμενη από τη Microsoft σύνθεση είναι Η/Υ που τρέχει Windows NT Server 4.0 ή Windows NT Workstation 4.0. Το μηχάνημα αυτό θα τρέχει ταυτόχρονα το περιβάλλον του Visual InterDev 6.0. και τον Web Server. Επίσης, εναλλακτικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μηχάνημα με Windows 95/98, που όμως έχει εγκατεστημένο το Microsoft Personal Web Server 4.0 στο Visual InterDev 6.0 ή στο CD-ROM του Visual Studio. Οι ελάχιστες απαιτήσεις που έχει από τον Η/Υ είναι : Intel Pentium Server με τουλάχιστον 64 MB RAM Microsoft Windows NT Server 4.0 με Service Pack 3.0 ή νεότερο Microsoft Internet Information Server 4.0 Microsoft Visual InterDev Client Components Microsoft Visual InterDev Server Components Ανακεφαλαιώνοντας για το Visual InterDev βλέπουμε ότι υποστηρίζει ένα πλήρες μοντέλο σύνδεσης αντικειμένων με κώδικα, δίνοντας την δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν βασικές αρχές αντικειμενοστραφούς προγραμματισμού για την δημιουργία ιστοσελίδων. Έτσι μπορούμε π.χ. αλλάζοντας μόνο μια ιδιότητα σε μια ASP σελίδα, να αλλάξουμε όλα τα DTC από κώδικα για server σε Dynamic HTML κώδικα για client, ελαττώνοντας το χρόνο που χρειάζεται να φορτωθεί η σελίδα Αξιολόγηση του Macromedia Dreamweaver Το Macromedia Dreamweaver είναι ένα λειτουργικό και εύχρηστο προγραμματιστικό περιβάλλον το οποίο µας έδωσε την δυνατότητα να αναπτύξουμε και να βελτιώσουμε την ηλεκτρονική μας εφαρμογή με γρήγορο και εύκολο τρόπο. Αυτό έγινε μέσω των ειδικών λειτουργιών αυτοματοποίησης εργασιών που παρέχει αυτό το εργαλείο. Ξεκινώντας να αξιολογούμε τα χαρακτηριστικά του Dreamweaver θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα οπτικά χαρακτηριστικά επεξεργασίας σου επιτρέπουν να δημιουργήσεις σελίδες χωρίς να γράψεις ούτε μια γραμμή κώδικα. Επίσης σου δίνει την δυνατότητα να εμφανίσεις όλα τα στοιχεία του site και να τα σύρεις από ένα εύκολο στη χρήση panel κατευθείαν σ ένα έγγραφο. Τέλος μπορείς να βελτιώσεις την εμφάνιση της ηλεκτρονικής σου εφαρμογής εισάγοντας κατευθείαν στο Dreamweaver εικόνες που έχουν δημιουργηθεί από το Macromedia Fireworks ή άλλες γραφικές εφαρμογές καθώς και αντικείμενα Macromedia Flash Το Dreamweaver ακόμα, είναι ένα περιβάλλον πλήρως εφοδιασμένο με εργαλεία σύνταξης κώδικα και εργαλεία που διευκολύνουν ένα προγραμματιστή ( όπως χρωματισμό κώδικα και αυτόματη συμπλήρωση tags ) καθώς και γλώσσα αναφοράς σε Cascading Style Sheets (CSS), JavaScript, και ColdFusion Markup Language (CFML), όπως και σε άλλες. Η τεχνολογία Macromedia Roundtrip HTML εισάγει τον κώδικα που έχουμε γράψει χωρίς να τον επαναδιαμορφώνει

36 Ένα ακόμα χαρακτηριστικό που έχει το εργαλείο αυτό είναι ότι δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας δυναμικών βασισμένων σε βάση δεδομένων ηλεκτρονικές εφαρμογές χρησιμοποιώντας τεχνολογίες όπως CFML, ASP.NET, ASP, JSP, and PHP. Συνοψίζοντας για το Macromedia Dreamweaver θα δούμε ότι πρόκειται για ένα εργαλείο που έχει πολλές δυνατότητες και ευκολίες στην δημιουργία στατικών αλλά και δυναμικών ιστοσελίδων. Ένα βασικό στοιχείο από το οποίο βοηθήθηκα πολύ κατά τη διαδικασία εκπόνησης της εργασίας είναι ότι δεν χάνεσαι στον κώδικα αλλά ανά πάσα στιγμή μπορείς να μετακινηθείς σε οποιοδήποτε σημείο του κώδικα ( ASP, HTML ) απλά με ένα κλικ. 2.4 Η Βάση Δεδομένων της Εφαρμογής Η βάση της εφαρμογής μας αποτελείται συνολικά από 5 πίνακες απαραίτητοι για την λειτουργία της σελίδας διαχείρισης καθώς και για την ίδια τη σελίδα της εφημερίδας. Ακολούθως θα παραθέσω τα στοιχεία και την λειτουργία του κάθε πίνακα. tblauthors Ο πίνακας Authors αποτελεί έναν από τους ποιο σημαντικούς πίνακες της βάσης αυτής. Είναι ο πίνακας στον οποίο αποθηκεύονται τα στοιχεία που αφορούν τους χρήστες που θα έχουν πρόσβαση στη Σελίδα Διαχείρισης της εφημερίδας. Ο πίνακας αυτός είναι σημαντικός καθώς περιέχει στοιχεία πολύτιμα για τους πελάτες καθώς και για την διαδικασία αναγνώρισης και πιστοποίησης της δικαιοδοσίας που αυτή έχουν. Χωρίς αυτόν τον πίνακα όλες οι διαδικασίες που εκτελούνται στη σελίδα διαχείρισης θα ήταν αδύνατο να υλοποιηθούν. Τα στοιχεία που αποθηκεύει είναι τα εξής: όνομα χρήστη ( UserName ), κωδικός χρήστη ( Password ) και το κλειδί του πίνακα που είναι ο κωδικός χρήστη αφού είναι μοναδικός. Επίσης για λόγους ασφαλείας προτιμήθηκε να δημιουργηθεί ένα επιπλέον χαρακτηριστικό που θα έχει αποκλειστικά αυτή την αποστολή και αυτό είναι το UID. Σε αυτό το πεδίο κάθε φορά που ένας χρήστης αποκτά πρόσβαση στη Σελίδα Διαχείρισης αποθηκεύεται ένας τυχαίος δεκαψήφιος αριθμός ο οποίος χρησιμοποιείται όπως θα δούμε στη συνέχεια για να επιτρέψει την πρόσβαση στις διαδικασίες διαχείρισης του περιεχομένου της εφημερίδας. tbltopics Ο πίνακας topics αποτελεί έναν επίσης από τους σημαντικούς πίνακες της βάσης αυτής, ιδιαίτερα από τη πλευρά της εφημερίδας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η καρδιά της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας, καθώς το περιεχόμενο του πίνακα καθορίζει το βασικό σχέδιο του περιεχομένου της εφημερίδας. Εδώ αποθηκεύονται τα θέματα τα οποία περιλαμβάνουν ειδήσεις σχετικές με το αντικείμενο του θέματος. Τα στοιχεία που αποθηκεύει είναι τα εξής: ID (κλειδί του πίνακα), TopicTitle (τίτλος του θέματος), Link. Στο τελευταίο πεδίο αποθηκεύεται η διεύθυνση που ακολουθείται κάθε φορά που κάνουμε κλικ στον σύνδεσμο του θέματος. tblnews Ο πίνακας news δημιουργήθηκε με σκοπό να φιλοξενήσει στοιχεία που αφορούν τις ειδήσεις της εφημερίδας μας. Εδώ αποθηκεύονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τις ειδήσεις που παρουσιάζονται στον χρήστη. Βέβαια δεν αποτελεί έναν αυτοτελή πίνακα αφού συνδυάζει

37 στοιχεία της είδησης και στοιχεία του θέματος που ανήκει η είδηση. Έτσι τα στοιχεία που αποθηκεύει είναι τα εξής: ID (κλειδί του πίνακα), TopicID (κωδικός του θέματος που ανήκει η είδηση), TopicLink (διεύθυνση σύνδεσης θέματος), Title (τίτλος της είδησης), FullText ( εριεχόμενο της είδησης) και τέλος το πεδίο DateWritten που αποθηκεύεται η ημερομηνία εγγραφής του άρθρου. tbloffers Ο πίνακας offers περιέχει τις προσφορές της εφημερίδας. Εδώ περιέχονται όλα τα χαρακτηριστικά των προσφορών που παρουσιάζονται είτε αυτές είναι βιβλίο, είτε cd, είτε οτιδήποτε άλλο. Έτσι λοιπόν τα στοιχεία που αποθηκεύει είναι: ID (κλειδί του πίνακα), Caption (τίτλος της προσφοράς), Fulltext (περιγραφή της προσφοράς) και τέλος Fille που περιέχει την φωτογραφία της προσφοράς. tblcover Ο τελευταίος πίνακας της βάσης δεδομένων μας και τον οποίο θα περιγράψουμε ευθύς αμέσως είναι ο πίνακας cover. Αυτός ο πίνακας διαθέτει μόνο ένα πεδίο, το FileName (κλειδί του πίνακα), στο οποίο αποθηκεύετε το όνομα της φωτογραφίας (Cover.jpg) του εκάστοτε εξωφύλλου της εφημερίδας. 2.5 Εγκατάσταση Εφαρμογής Τι Απαιτείται Για Τη Λειτουργία Την Εφαρμογή Μας Για να ξεκινήσετε τη λειτουργία του προγράμματος θα πρέπει πρώτα να εγκαταστήσετε στον υπολογιστή σας τα αρχεία του προγράμματος που βρίσκονται στο cd. Αυτή η διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί μεταφέροντας το φάκελο με όνομα: NewsLine που βρίσκεται μέσα στο cd στο σκληρό μας δίσκο. Και συγκεκριμένα, προτείνεται στον κατάλογο: C:\ Για να μπορεί να τρέξει επιτυχώς το πρόγραμμα θα πρέπει το υπολογιστικό σύστημα να έχει τις εξής ελάχιστες δυνατότητες: Λειτουργικό Σύστημα: Windows98 και μετέπειτα εκδόσεις Μνήμη: 64 Mb Ελεύθερο χώρο στο δίσκο: 20Μb Κάρτα γραφικών: 8Μb Κάρτα ήχου Ανάλυση οθόνης: 1024x768 Προκειμένου να λειτουργήσει η εφαρμογή μας απαιτούνται και κάποιες άλλες δραστηριότητες από μέρους μας. Πρώτα από όλα πρέπει να έχουμε εγκατεστημένο στο σύστημά μας τον Web Server IIS 5.1. Επίσης πρέπει για την ηλεκτρονική μας εφαρμογή εκτός από την εγκατάσταση του web server να δημιουργήσουμε ένα virtual directory που θα αντιστοιχεί στην ηλεκτρονική μας εφημερίδα

38 Το virtual directory δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα δείκτη ο οποίος φανερώνει στον server τη πραγματική θέση που βρίσκονται τα αρχεία της λειτουργίας της εφαρμογής μας. Όλο αυτό φυσικά γίνεται για την ασφάλεια του δικτυακού χώρου ώστε να μην μπορούν οι επιτήδειοι να έχουν πρόσβαση στα πραγματικά αρχεία της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας αλλά σε εικονικά. Εκτός όμως από την εφαρμογή θα πρέπει να εγκαταστήσουμε και τη βάση δεδομένων του καταστήματος. Εκτός από τη δημιουργία του virtual directory θα πρέπει να δημιουργήσουμε και μια γέφυρα διασύνδεσης ODBC για την επικοινωνία της ASP με τον SQL Server Εγκατάσταση Του IIS 5.1 Στα WindowsXP Για να εγκαταστήσετε τον web server IIS στο σύστημά σας θα πρέπει να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα. 1. Πηγαίνετε στον Πίνακα Ελέγχου (Control Panel) ακολουθώντας τη διαδρομή Έναρξη/ Ρυθμίσεις/Πίνακας Ελέγχου (Start/Settings/Control Panel) και επιλέξτε το εικονίδιο Προσθαφαίρεση Προγραμμάτων (Add/Remove Programs). Θα εμφανιστεί η εικόνα που ακολουθεί, η οποία και θα περιλαμβάνει την λίστα των προγραμμάτων που υπάρχουν ήδη εγκατεστημένα στον υπολογιστή σας

39 2. Επιλέξτε το εικονίδιο Προσθαφαίρεση στοιχείων των Windows (Add/Remove Windows Components) στην αριστερή πλευρά του παραθύρου διαλόγου έτσι ώστε να εμφανιστεί η οθόνη που θα σας επιτρέψει να εγκαταστήσετε καινούρια στοιχεία (components) των WindowsXP. 3. Αφού εντοπίσετε το σημείο όπου αναγράφεται ο IIS, παρατηρήστε το κουτάκι που βρίσκεται στα αριστερά του. Το πιο σύνηθες είναι το κουτάκι να μην είναι τσεκαρισμένο, εκτός και αν έχετε κάνει την custom εγκατάσταση των Windows. 4. α. Αν το κουτάκι δεν είναι τσεκαρισμένο τότε τσεκάρετε το και πατήστε το κουμπί Επόμενο (Next) για φορτώσετε τον IIS 5.1. Στη συνέχεια θα σας ζητηθεί να τοποθετήσετε το cd εγκατάστασης των WindowsXP στο CD-ROM σας. Η διαδικασία θα διαρκέσει λίγα λεπτά. μόλις ολοκληρωθεί θα μπορείτε να ακολουθήσετε τις διαδικασίες στο βήμα 5. β. Αν το κουτάκι είναι τσεκαρισμένο τότε δεν χρειάζεται να εγκαταστήσετε τον IIS 5.1 γιατί είναι ήδη εγκατεστημένος. 5. Κάντε κλικ στο κουμπί Λεπτομέρειες (Details) αυτό θα σας οδηγήσει στο παράθυρο διαλόγου που εμφανίζεται στη συνέχεια. Εδώ υπάρχουν κάποιες επιλογές, για την εγκατάσταση κάποιων προαιρετικών στοιχείων. Για παράδειγμα, αν η επιλογή του World Wide Web είναι επιλεγμένη τότε η εγκατάσταση του IIS 5.1 θα μπορεί να χειρίζεται σελίδες του Διαδικτύου και εφαρμογές. Επίσης επιθυμητή είναι η εγκατάσταση του Συμπληρωματικού προγράμματος των υπηρεσιών IIS (Internet Information Server Snap- In), γι αυτό φροντίστε να είναι τσεκαρισμένο

40 Για τους σκοπούς αυτής της εγκατάστασης, σιγουρευτείτε ότι όλα τα κουτάκια του παραθύρου διαλόγου είναι τσεκαρισμένα. Στη συνέχεια πατήστε ΟΚ και επιστρέψτε στο προηγούμενο παράθυρο. Στο παράθυρο που επιστρέψαμε αφού πλέον ποια έχουν επιλεχθεί τα στοιχεία (components) που επιθυμούμε δεν έχουμε τίποτε περισσότερο να κάνουμε από το να πατήσουμε το κουμπί Επόμενο (Next) για να προχωρήσουμε στην εγκατάσταση

41 Στη παραπάνω εικόνα φαίνεται η διαδικασία της εγκατάστασης. Αυτή η διαδικασία θα διαρκέσει λίγα λεπτά και στη συνέχεια θα εμφανισθεί ένα τελευταίο μενού με ένα κουμπί Τέλος (Finish) όπου πατώντας το θα έχει ολοκληρωθεί και η εγκατάσταση του IIS. Οι υπηρεσίες του IIS ξεκινάνε αυτόματα μόλις ολοκληρωθεί η εγκατάσταση και κατόπιν κάθε φορά που ξεκινάτε τον υπολογιστή σας. Έτσι δεν χρειάζεται να εκτελείτε κάποια επιπλέον προγράμματα προκειμένου να τις ενεργοποιήσετε Διαχείριση του IIS χρησιμοποιώντας το Microsoft Management Console (MMC) 1. Από το μενού Έναρξη επιλέξτε το Εκτέλεση, και στο εμφανιζόμενο παράθυρο διαλόγου πληκτρολογήστε MMC και πατήστε το κουμπί ΟΚ. Αυτό που εμφανίζεται είναι το MMC shell. 2. Εντοπίστε το αρχείο iis.msc, το οποίο πρέπει να βρίσκεται στον κατάλογο \WinNT\system32\inetsrv. Σε περίπτωση που δεν το εντοπίσετε εκεί χρησιμοποιήστε την λειτουργία Search των Windows (Start/Search/For Files or Folders ). 3. Επιστρέψτε στο MMC shell, επιλέξτε το μενού Console, και κατόπιν την επιλογή Open. Εντοπίστε το iis.msc και ανοίξτε το. Αυτό θα ανοίξει το IIS snap-in μέσα στο MMC shell. Μέσω αυτού μπορείτε να εκτελέσετε πολλές λειτουργίες διαχείρισης. Οι ιδιότητες ενός web site είναι προσβάσιμες μέσω του κόμβου Default Web Site. Για την αποφυγή αυτής της διαδικασίας κάθε φορά που επιθυμείτε να χειριστείτε τον IIS, θα ήταν προτιμότερο να δημιουργήσετε μια συντόμευση. Για να το κάνετε αυτό πηγαίνετε στο iis.msc, κάντε δεξί κλικ και επιλέξτε Create Shortcut. Τέλος τοποθετήστε την συντόμευση στην επιφάνεια εργασίας

42 2.5.4 Δημιουργία Virtual Directory Για να επικοινωνήσει η εφαρμογή αυτή με τον web server του συστήματος (στη δική μας περίπτωση είναι ο IIS), πρέπει να δημιουργηθεί ένας σύνδεσμος μεταξύ του προγράμματός μας και του server αυτού. Για την διαδικασία αυτή παρουσιάζονται παρακάτω ορισμένα βασικά βήματα. Αρχικά πηγαίνουμε στην έναρξη -> Πίνακας Ελέγχου (start -> Control Panel).Με αυτή την κίνηση θα ανοίξει ο πίνακας ελέγχου. Στον πίνακα ελέγχου επιλέγουμε Εργαλεία διαχείρισης (Administrative Tools) : Ανοίγοντας τα Εργαλεία διαχείρισης (Administrative Tools) βλέπουμε πολλά προγράμματα, αλλά και αυτό που μας ενδιαφέρει. Έτσι, επιλέγουμε Internet Information Services:

43 1. Ξεκινάμε δηλαδή το IIS Administration Tool ( χρησιμοποιώντας το MMC με τον τρόπο που περιγράφηκε παραπάνω). 2. Κάνουμε δεξί κλικ στον κόμβο Προεπιλεγμένη τοποθεσία Web (Default Web Site) και από τo μενού που εμφανίζεται επιλέγουμε Δημιουργία/Εικονικός κατάλογος (New/Virtual Directory). Αυτό ενεργοποιεί τον Οδηγό Δημιουργίας Εικονικών Καταλόγων (Virtual Directory Creation Wizard) ο οποίος αναλαμβάνει τη δημιουργία εικονικών διευθύνσεων (virtual directories). Πατάμε το κουμπί Επόμενο (Next)

44 3. Πληκτρολογούμε NewsLine και πατάμε Επόμενο (Next)

45 4. Πατάμε στο κουμπί Αναζήτηση (Browse) και επιλέγουμε τον αντιγραμμένο στον σκληρό (προτείνεται η θέση C:\ ) φάκελο της εφαρμογής. Πατάμε Επόμενο (Next). 5. Πατάμε Επόμενο (Next) στις επόμενες οθόνες που εμφανίζονται και στην τελευταία πατήστε Τέλος (Finish) Από αυτή τη στιγμή έχει δημιουργηθεί ένας εικονικός κατάλογος αποκλειστικά για την εφαρμογή μας. Τώρα είμαστε σε θέση να τρέξουμε την εφαρμογή μας

46 2.5.5 Εγκατάσταση Βάσεων Δεδομένων Στην περίπτωση μιας Microsoft Access βάσης δεδομένων όπως γίνεται στην παρούσα εφαρμογή είναι απλά η αντιγραφή της εφαρμογής άρα επομένως και της βάσης στη περιοχή που θέλετε, (προτείνεται ή θέση C:\ ) Στην περίπτωση του SQL Server. για να την εγκαταστήσετε πρέπει αρχικά να έχετε τον MS SQL SERVER Ανοίγεται τον Enterprise Manager της SQL και πηγαίνετε στο Consol Root και ανοίγετε μέχρι το Local. Θα πρέπει δηλαδή να βρίσκεστε στην εικόνα του σχήματος που φαίνεται παρακάτω. Στη συνέχεια κάνετε δεξί κλικ με το ποντίκι στο όνομα Databases και εκεί επιλέγετε Όλες οι εργασίες (All Tasks) και Restore Database. Μπορείτε όμως εναλλακτικά να επιλέξετε από το μενού Tools και στο παράθυρο που θα ανοίξει πάλι την ίδια επιλογή Restore Database. Οπότε θα πρέπει να σας ανοίξει το εξής παράθυρο:

47 Σε αυτό το παράθυρο επιλέγεται Restore from Device->Select Devices->Add και αναζητείται το όνομα της βάσης μας στο φάκελο που αναφέραμε προηγουμένως όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Αν όλα έχουν πάει καλά θα πρέπει να δείτε στο δέντρο του Console Root το όνομα NewsLineDB όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα

48 Πατώντας το κουμπί OK κλείνουμε τα παράθυρα και η εγκατάσταση των βάσεων θα έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς Δημιουργία Γέφυρας Διασύνδεσης ODBC Με Τη Βάση Δεδομένων Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η εφαρμογή έχει αναπτυχθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μην χρειάζεται η δημιουργία γέφυρας διασύνδεσης με τη βάση δεδομένων αλλά παραθέτουμε τον τρόπο δημιουργίας γέφυρας διασύνδεσης με μοναδικό σκοπό την ολοκληρωμένη πληροφόρηση. Η σύνδεση των βάσεων δεδομένων με την ASP όπως έχουμε πει σε προηγούμενη αναφορά μας έγινε εύκολα και γρήγορα με τη τεχνολογία ADO CONNECTION μέσο της γέφυρας διασύνδεσης JDBC-ODBC. Σε αυτό το σημείο θα παρουσιάσουμε τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται αυτή η γέφυρα. Έτσι λοιπόν επιλέγοντας έναρξη -> Πίνακας Ελέγχου (start -> Control Panel) θα μεταφερθούμε στο πίνακα ελέγχου, όπως ακριβώς κάναμε για τη δημιουργία της εικονικής διεύθυνσης (virtual directory). Στον πίνακα ελέγχου επιλέγουμε Εργαλεία διαχείρισης (administrative tools) : Ανοίγοντας τα εργαλεία διαχείρισης (administrative tools) βλέπουμε πολλά προγράμματα, αλλά και αυτό που μας ενδιαφέρει. Έτσι, επιλέγουμε το ODBC:

49 Το παραπάνω σχήμα είναι το σημείο που θα πρέπει να έχουμε φτάσει εκτελώντας όσα έχουμε προαναφέρει. Στη συνέχεια επιλέγουμε τη καρτέλα DSN συστήματος (System DSN) και πατάμε το κουμπί Προσθήκη (Add), δίνουμε το όνομα της βάσης μας NewsLineDB και επιλέγουμε να δημιουργήσουμε μία γέφυρα για τον SQL Server όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα Αφού συνεχίσουμε με τα wizard που ακολουθούν ολοκληρώνουμε τη διασύνδεση με έλεγχο επιτυχίας. Αν όλα έχουν πάει καλά η εφαρμογή μας μπορεί να λειτουργήσει

50 Η ίδια διαδικασία ακολουθείτε και στην περίπτωση που η βάση δεδομένων μας είναι Microsoft Access, ή μόνη αλλαγή που γίνεται είναι στην παραπάνω εικόνα. Δεν επιλέγουμε το SQL Server αλλά επιλέγουμε στο ίδιο παράθυρο το Microsoft Access Driver, όπως φαίνεται παρακάτω

51 Κεφάλαιο 3 3 Σύστημα Διεπαφής με το Χρήστη 3.1 Εισαγωγή στην Ηλεκτρονική μας Εφαρμογή Καλώς ορίσατε στην ηλεκτρονική μας εφημερίδα. Η ηλεκτρονική αυτή εφαρμογή δημιουργήθηκε στα πλαίσια της εκπόνησης της πτυχιακής μου εργασίας. Στην πραγματικότητα μιλάμε για τη δημιουργία ενός εργαλείου διαχείρισης του περιεχομένου μίας εφημερίδας το οποίο δεν αποτελεί έναν ακόμα δικτυακό χώρο αλλά προσπαθεί να δημιουργήσει και να προσφέρει υπηρεσίες οι οποίες ακόμα δεν προσφέρονται από ένα συνηθισμένο δικτυακό χώρο. Τέτοιες υπηρεσίες είναι η απομακρυσμένη διαχείριση του περιεχομένου μίας ηλεκτρονικής εφημερίδας από χρήστες που έχουν τα απαραίτητα δικαιώματα. Η εφαρμογή αυτή σε δικτυακό περιβάλλον δηλαδή μέσο του διαδικτύου Internet δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις. Μπορεί να τρέξει μέσα από έναν απλό browser. Αν όμως θελήσουμε να τη σηκώσουμε μέσα από το δικό μας υπολογιστή τότε απαιτείται ο υπολογιστής μας να διαθέτει web server, sql server κτλ, για τα οποία μιλήσαμε όμως νωρίτερα. Σκοπός του υπόλοιπου εγχειριδίου είναι να παρουσιάσουμε την εφαρμογή μέσα από screen shots και να δείξουμε πως αυτή δουλεύει. Σας προτείνουμε να αρχίσετε την μελέτη του από την αρχή! Παρακάτω, βλέπετε συνοπτικά όλους τους τομείς με τους οποίους ασχολείται η εφαρμογή μας. Ηλεκτρονική Εφημερίδα Θέματα Ειδήσεις Αναζήτηση Προσφορές Πληροφορίες Ταυτότητα Πληροφορίες για την εφημερίδα

52 Επικοινωνία Είσοδος Χρήστη Σελίδα Διαχείρισης (CMS) Διαχείριση Χρηστών CMS 1. Προσθήκη 2. Διαγραφή 3. Αλλαγή Κωδικού Διαχείριση Θεμάτων Εφημερίδας 4. Προσθήκη 5. Επεξεργασία 6. Διαγραφή Διαχείριση Ειδήσεων Εφημερίδας 1. Προσθήκη 2. Επεξεργασία 3. Διαγραφή Διαχείριση Εξωφύλλου Εφημερίδας 1. Αλλαγή Διαχείριση Προσφορών Εφημερίδας 1. Προσθήκη 2. Επεξεργασία 3. Διαγραφή Βοήθεια Έξοδος Χρήστη

53 3.2 Σχεδιασμός Και Ανάλυση Του Συστήματος Διεπαφής Ο κύριος, λοιπόν, στόχος πάνω στον σχεδιασμό ενός συστήματος διεπαφής είναι η μέγιστη δυνατή χρησιμοποιησιμότητα. Οι κανόνες σχεδιασμού ενός συστήματος στηρίζονται πάνω στις τρεις βασικές αρχές της χρησιμοποιησιμότητας. Αυτές είναι: Ευκολία εκμάθησης Ευκαμψία Ανθεκτικότητα Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω το σύστημα πρέπει να εκπληρώνει τους ακόλουθους κανόνες σχεδιασμού. Όσον αφορά την αρχή τις ευκολίας εκμάθησης θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στους εξής κανόνες: 1. Το πρόγραμμά μας πρέπει να είναι συνεπές. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι το πρόγραμμα πρέπει να είναι συνεπές στις δομές που χρησιμοποιεί καθ όλη την έκταση του. Τα χρώματα δεν πρέπει να αλλάζουν εύκολα, ούτε η δομή αλλά και τα εικονίδια. Με αυτόν τον τρόπο η αίσθηση της όρασης του χρήστη συνηθίζει σε ένα μοντέλο που είναι μετά δύσκολο να ξεχάσει. 2. Να δίνει απαντήσεις που βγάζουν νόημα. Τα μηνύματα, δηλαδή, που δέχεται ένας χρήστης μετά από κάποια ενέργεια πρέπει να είναι περιεκτικά και να έχουν όλη την πληροφορία που χρειάζεται. 3. Να ελαττώνει τις πληροφορίες που χρειάζονται απομνημόνευση. Ο χρήστης δεν θα πρέπει να αναγκάζεται να θυμάται μια σειρά από στοιχεία για να ολοκληρώσει μια ενέργεια. Η μετάβαση από μία ενέργεια στο αποτέλεσμα της δεν πρέπει να γίνεται με έντονη χρήση της μνήμης μικρής διάρκειας και φυσικά είναι απαγορευτική η χρήση της μνήμης μεγάλης διάρκειας του ανθρώπου. 4. Να οργανώνει με λογικό τρόπο την γεωγραφία της οθόνης. Η τυχαία σειρά κουμπιών, εικονιδίων και χρήσιμων αντικειμένων στην οθόνη, που αλληλεπιδρούν με τον χρήστη, ελαττώνει ικανότητα διαχωρισμού του χρήστη και αφαιρετικής ικανότητας χρήσιμων πληροφοριών. Αυτό το σημείο δεν βοηθά καθόλου στην ευκολία εκμάθησης. 5. Να δίνει βοήθεια. Το εγχειρίδιο χρήσης και η on-line βοήθεια εδώ παίζουν το σημαντικότερο ρόλο στην αρχή ευκολίας στην εκμάθηση

54 Η δεύτερη κατηγορία κανόνων που ακολουθούν αναφέρεται στην αρχή της ευκαμψίας. Οι κανόνες είναι οι παρακάτω: 1. Καταρχήν ο χρήστης θα πρέπει να έχει την άνεση να επικοινωνήσει με πολλούς τρόπους με το σύστημα. Το ιδανικό θα ήταν να μπορεί να ενεργήσει όπως θέλει είτε με το ποντίκι είτε με το πληκτρολόγιο. 2. Και δεύτερον ο χρήστης θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να περάσει από μία εργασία σε μια άλλη με ευκολία και με πολλούς τρόπους. Αυτό δίνει την δυνατότητα για γρηγορότερα μονοπάτια μεταξύ των εργασιών και έτσι εξοικονόμηση χρόνου εργασίας. Η τρίτη κατηγορία κανόνων είναι οι κανόνες που ελέγχουν τον χρήστη και τον σταματούν πριν από μια καταστροφική πράξη που θα σβήσει πολλά αναγκαία δεδομένα. Εδώ κρίνεται η ικανότητα ανθεκτικότητας ενός συστήματος σύμφωνα με τους ακόλουθους κανόνες: 1. Να ζητά επαλήθευση πριν από κάθε καταστροφική εντολή. Αυτή η συζήτηση χρήστη και συστήματος μέσω μηνυμάτων διαλόγου βοηθά τον χρήστη να αντιληφθεί πριν είναι αργά την καταστροφική ενέργεια του και το αντίστοιχο αποτέλεσμα τις και να προσπαθήσει έστω και για τελευταία στιγμή να το αποτρέψει. 2. Να επιτρέπει την αντιστροφή από εντολές. Οι εντολές τύπου Undo παίζουν τα τελευταία χρόνια ένα σημαντικό παράγονται για την ανθεκτικότητα μιας εφαρμογής, καθώς ακόμα και να εκτελεστεί μια καταστροφική πράξη για το σύστημα μπορούν να το επαναφέρουν στην προηγούμενη κατάσταση του σώζοντας πολλές φορές πολύτιμα δεδομένα. 3. Να δίνονται μηνύματα λάθους. Ο χρήστης όταν εκτελεί μια λάθος εντολή πρέπει να σταματιέται και να μην αφήνεται από το σύστημα να προχωρήσει παρακάτω για να συνεχίσει την εκτέλεση της υπόλοιπης διαδικασίας που θα έχει λανθασμένο αποτέλεσμα. Το μήνυμα πρέπει να έχει νόημα για το χρήστη ώστε ο χρήστης να μπορεί ο ίδιος να καταλάβει το λάθος του και σε ποιο σημείο βρίσκεται. 4. Τέλος να συγχωρεί τα λάθη. Κάποια λάθη μπορούν να παίζουν σημαντικό ρόλο για το σύστημα εκείνη την στιγμή. Αυτά θα πρέπει να αγνοούνται ώστε να μην κουράζεται ο χρήστης και να θέτονται σε πρωταρχικό ρόλο όποτε αυτό είναι απολύτως αναγκαίο. Αυτοί οι κανόνες μας βοηθούν να σχεδιάσουμε στο νου μας το βασικό κορμό σχεδιασμού ενός συστήματος διεπαφής χρήστη. Στην συνέχεια θα δούμε την υλοποίηση του δικού μας προγράμματος σε συνδυασμό με αυτούς τους κανόνες και τις τρεις βασικές αρχές. Ολόκληρη η εφαρμογή έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί εύκολα να την χρησιμοποιήσει ακόμα και ο λιγότερο έμπειρος χρήστης. Καταρχήν, θα πρέπει να αναφερθούμε στην συνέπεια του συστήματος. Η επιλογή βασικών χρωμάτων έγινε μετά από πολύ σκέψη. Επιλέχθηκαν χρώματα φόντου όχι πολύ έντονα με σκοπό να δημιουργήσουμε ένα ξεκούραστο περιβάλλον για τα μάτια των πελατών μας και παράλληλα σύμφωνα με τις τάσεις του διαδικτύου που υπάρχουν σήμερα. Έτσι λοιπόν για το φόντο της εφημερίδας επιλέγει ένα γαλάζιο χρώμα που ως γνωστό είναι ξεκούραστο στα μάτια του επισκέπτη, ενώ για το φόντο της σελίδας διαχείρισης επιλέγει ένα ανοικτό γκρι χρώμα. Για τα κουμπιά μέσα στην εφαρμογή επιλέχθηκε το προεπιλεγμένο στυλ για να είναι οικείο στους χρήστες της εφαρμογής. Για τους τίτλους των Θεμάτων επιλέχθηκε το μαύρο χρώμα, για τους τίτλους των Ειδήσεων επιλέγει το λευκό χρώμα με μπλε φόντο, για τους τίτλους των Προσφορών και των Πληροφοριών της εφημερίδας επιλέχθηκε το λευκό χρώμα με πράσινο φόντο, τέλος για

55 τους τίτλους των Συντακτών Είδησης και Προσφοράς επιλέχθηκε το μπλε χρώμα. Για τις υπερσυνδέσεις (links) επιλέγει ένα μπλε χρώμα που όταν ο κέρσορας μεταφέρεται επάνω γίνεται χεράκι και η υπερσύνδεση παίρνει πράσινο χρώμα. Το σύστημα είναι πολύ συνεπές, καθώς τα ίδια αυτά χρώματα χρησιμοποιούνται σε όλο το μήκος τόσο της εφημερίδας όσο και της σελίδας διαχείρισης. Επιπλέον, τα μηνύματα λάθους που εμφανίζονται περιέχουν πριν από την περιγραφή του λάθους ένα εικονίδιο ενδεικτικό της αποτυχίας. Η επιλογή αυτή του εικονιδίου έγινε ακριβώς επειδή μια εικόνα ξεχωρίζει μέσα στο κείμενο της εφαρμογής μας και όπως λέγεται μία εικόνα μετράει για χίλιες λέξεις. Ακόμα τα μηνύματα προειδοποίησης που εμφανίζονται είναι γραμμένα με κόκκινο χρώμα. Η επιλογή αυτή του κόκκινου χρώματος έγινε ακριβώς επειδή το κόκκινο ξεχωρίζει μέσα στα χρώματα της εφαρμογής μας και επίσης αυτό το χρώμα είναι χαρακτηριστικό για μηνύματα λάθους και προειδοποιήσεις. Όσον αφορά τη γραμματοσειρά των διάφορων γραμμάτων χρησιμοποιείται η ίδια γραμματοσειρά για κάθε ομάδα κειμένων-κουμπιών κάνοντας εύχρηστη την εφαρμογή μας βοηθώντας μας να καταλαβαίνουμε σύμφωνα με τη γραμματοσειρά τι εκφράζει κάθε κείμενο που συναντάμε στην εφαρμογή (π.χ. τίτλος είδησης, περιεχόμενο είδησης). Για την επίτευξη αυτού του σκοπού εγγράψαμε ένα αρχείο CSS με όλα τα χαρακτηριστικά που θέλαμε να περιλαμβάνονται για κάθε κείμενο που εμφανίζεται στην ηλεκτρονική μας εφαρμογής. Το αρχείο CSS περιλαμβάνεται στον φάκελο της εφαρμογής, όπου μπορείτε να κάνετε οποιαδήποτε τροποποίηση επιθυμείτε. Το αρχείο γίνεται include κάθε φορά που ο browser καλεί μια σελίδα. Παρακάτω παραπείθεται ένα απόσπασμα του CSS για την μορφοποίηση του τίτλου είδησης:.titletext { font-family:verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 12px; font: Verdana; font-weight:bold; text-align: left; vertical-align:middle; background-color:#009900; color:#ffffff; } Χρειάζεται βέβαια κάποια εξοικείωση και κατανόηση κάποιων χαρακτηριστικών που ισχύουν σε κάθε οθόνη ώστε να μην είναι αναγκασμένος ο χρήστης να απομνημονεύει πολλές πληροφορίες. Σε κάποιες οθόνες είναι ανάγκη να εισάγει ο χρήστης κάποια τιμή στα άσπρα κουτάκια-πεδία. Όπως για παράδειγμα είναι οι οθόνες εγγραφής ή επεξεργασίας ενός στοιχείου. Με το ποντίκι ο πελάτης μας μπορεί να ενεργοποιήσει τα πεδία για εισαγωγή πατώντας το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο πεδίο. Ο χρήστης εύκολα μπορεί να καταλάβει πότε να εισάγει κάποια τιμή διότι ο κέρσορας αλλάζει από βέλος ( ) σε κέρσορα εγγραφής ( )

56 Πατώντας το πλήκτρο Tab ο κέρσορας μεταφέρεται αυτόματα στο επόμενο πεδίο του πάνελ που βρισκόμαστε, ενώ η αντίστροφη κίνηση γίνετε πατώντας τον συνδυασμό πλήκτρων Shift και Tab. Ο χρήστης-πελάτης του καταστήματος μπορεί εύκολα να γράψει μέσα στα πεδία αλλά υπάρχουν κάποιοι κανόνες που πρέπει να γνωρίζει, δεν έχει τη δυνατότητα να εισάγει όσους χαρακτήρες θέλει, το όριο είναι προκαθορισμένο και επιπλέον δεν έχει τη δυνατότητα να εισάγει γράμματα σε πεδίο αριθμών. Σχεδόν σε όλες τις οθόνες, στις οποίες γίνεται εισαγωγή στοιχείων υπάρχουν κουμπιά ανάλογα με τα παρακάτω. Όλα τα κουμπιά φανερώνουν τη λειτουργία τους αμέσως με το κείμενο το οποίο περιέχουν και έτσι χρήστης γνωρίζει τι ακριβώς κάνει κάθε πλήκτρο βέβαια προς αποφυγή παρερμηνειών θα πρέπει να γράφουμε το ακριβές κείμενο που περιγράφει μια λειτουργία. 3.3 On-Line Βοήθεια Στη Σελίδα Διαχείρισης Περιεχομένου κάνοντας κλικ στον σύνδεσμο CPanel Βοήθεια θα εμφανιστεί η on-line βοήθειά. Αυτή παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες για οτιδήποτε χρειαστούμε ώστε να διεκπεραιώσουμε επιτυχώς μία διαδικασία στη σελίδα διαχείρισης. Η βοήθεια φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: Η χρήση της βοήθειας είναι πολύ απλή. Πρώτα επιλέγουμε για ποια διαδικασία θέλουμε να πληροφορηθούμε και μετά κάνουμε κλικ στο αντίστοιχο Link της διαδικασίας ώστε να πάρουμε

57 την πληροφορία που επιθυμούμε. Οι ερωτήσεις στις οποίες δίνει απαντήσεις ή on-line βοήθεια της Σελίδας Διαχείρισης είναι οι εξής: 1. Πως μπορούμε να διαγράψουμε, να κάνουμε προσθήκη ή να αλλάξουμε τον κωδικό ενός χρήστη που θα έχει πρόσβαση στο CMS 2. Πώς διαχειριζόμαστε τα θέματα τις εφημερίδας, δηλαδή πώς μπορούμε να προσθέσουμε, να διαγράψουμε ή να επεξεργαστούμε ένα υπάρχων θέμα 3. Ποιες είναι οι δυνατότητες που παρέχονται από την διαχείριση ειδήσεων 4. Πώς μπορούμε να αλλάξουμε το εξώφυλλο της εφημερίδας 5. Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τις προσφορές της εφημερίδας Ακολούθως παραθέτουμε ένα παράδειγμα για την ερώτηση πώς μπορούμε να διαγράψουμε ένα θέμα από την εφημερίδα: Παρακάτω για την ευκολότερη κατανόηση και την αποφυγή σύγχυσης θα διακρίνουμε την ηλεκτρονική μας εφαρμογή όσον αφορά την διεπαφή σε δύο κατηγορίες:

58 Εφημερίδα Διαχείριση Εφημερίδας 3.4 On-Line Πληροφορίες Στη Σελίδα της Εφημερίδας μπορεί ο κάθε χρήστης να δει πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητα της εφημερίδας αλλά και γενικού τύπου πληροφορίες. Παρακάτω θα παρουσιάσουμε αυτές τις δύο σελίδες που παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες πάνω σε συνήθεις προβληματισμούς που ο χρήστης μπορεί να εκφράσει σε μία ηλεκτρονική εφαρμογή Ταυτότητα Εφημερίδας Αυτή η σελίδα εμφανίζεται κάνοντας κλικ στον σύνδεσμο Ταυτότητα στη σελίδα της Εφημερίδας και είναι έτοιμη να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με την ταυτότητα της εφημερίδας όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα: Ο όρος ταυτότητα μίας εφημερίδας περιλαμβάνει ιστορικά στοιχεία για την πορεία της εφημερίδας καθώς και πληροφορίες για την θεμελιώδη αρχή που διέπει την δημιουργία της. Ένα ακόμα σημαντικό είδος πληροφοριών που εξασφαλίζει αυτή η σελίδα είναι πληροφορίες για το τρέχων στίγμα της εταιρίας στον χάρτη της δημοσιογραφίας και των εκδόσεων, καθώς και

59 πληροφορίες για την τοποθεσία, το τηλέφωνο, το φαξ, το επικοινωνίας. Τέλος παρέχει online πληροφορίες για τα κύρια πρόσωπα που συμμετέχουν ή διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και δημοσίευση της εφημερίδας Γενικές Πληροφορίες Αυτή η σελίδα εμφανίζεται κάνοντας κλικ στον σύνδεσμο Πληροφορίες στη σελίδα της Εφημερίδας και προσφέρει on-line πληροφορίες για ένα ευρύ φάσμα ερωτήσεων. Θα παραθέσουμε ένα σχήμα της σελίδας: Για λόγους χώρου και επειδή η σελίδα θέματος της εφημερίδας μας δε χωρά ολόκληρη σε ένα screen shot παραθέτουμε και δεύτερο screen shot με το υπόλοιπο της σελίδας

60 Όπως φαίνεται από την παραπάνω εικόνα με τον όρο γενικές πληροφορίες εννοούμε ένα φάσμα από πληροφορίες για την ηλεκτρονική μας εφημερίδα σχετικά με τους όρους χρήσης, τις συνδρομές, τις επισκέψεις και τις προσφορές. Πιο αναλυτικά, μπορούμε να τις κατατάξουμε σε τέσσερεις κατηγορίες: 1. Όροι Χρήσης Περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη χρησιμοποίηση και εκτύπωση του περιεχομένου της εφημερίδας. 2. Συνδρομές Παρέχει πληροφορίες σε ότι αφορά ένα νευραλγικό μέρος για την εφημερίδα που είναι οι συνδρομές. 3. Επισκέψεις Απαντά σε ερωτήσεις για τις επισκέψεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν στις εγκαταστάσεις της εφημερίδας καθώς και ξεναγήσεις που μπορούν να οργανωθούν για σχολεία σε αυτές. 4. Προσφορές Περιλαμβάνει πληροφορίες για τους τρόπους διάθεσης των προσφορών που παρέχονται με την αγορά της εφημερίδας. 3.5 Εφημερίδα Πρώτη Σελίδα Στο screen shot που ακολουθεί παρουσιάζεται η πρώτη σελίδα της εφημερίδας μας μόλις εισαχθούμε στο δικτυακό της τόπο

61 Το πρώτο βασικό κομμάτι στης Εφημερίδας Κεφαλίδα της σελίδας Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό από το παραπάνω screen shot η ιστοσελίδα της εφημερίδας μας αποτελείται από πέντε βασικά κομμάτια. Το πρώτο που φαίνεται στο ορθογώνιο περίγραμμα του πάνω μέρους της σελίδας αποτελεί τη κεφαλίδα της εφημερίδας και παραμένει σταθερό σε όλη τη διάρκεια της πλοήγησής. Εκτός από το λογότυπο (εικόνα + flash) περιέχει και ένα link το οποίο αναφέρεται στην εισαγωγή χρήστη στη Σελίδα Διαχείρισης. Όμως για να μπορέσει κάποιος χρήστης να αποκτήσει πρόσβαση στη σελίδα διαχείρισης της εφημερίδας θα πρέπει να έχει τα απαραίτητα δικαιώματα δηλαδή κάποιο όνομα και κάποιο κωδικό που έχει προμηθευτεί από τον διαχειριστή του Content Management System (CMS). Σ αυτό το κομμάτι της εφημερίδας το logo της εφημερίδας για να εμφανιστεί στη σελίδα του επισκέπτη θα πρέπει ο τελευταίος να διαθέτει τον Flash Player. Αν ο χρήστης δεν διαθέτει τον συγκεκριμένο player στην οθόνη αντί του flash εμφανίζεται ένα μήνυμα προειδοποίησης καθώς και ένα Link με τη σελίδα στο διαδίκτυο από όπου ο χρήστης μπορεί να κατεβάσει το περί ου ο λόγος εργαλείο. Όπως άλλωστε διαπιστώνουμε στις εικόνες που ακολουθούν:

62 - 60 -

63 Το δεύτερο βασικό κομμάτι στης Εφημερίδας Το Μενού της σελίδας Το δεύτερο βασικό κομμάτι της εφημερίδας μας είναι αυτό που φαίνεται στο αριστερό περίγραμμα στην πρώτη εικόνα. Δεν είναι τίποτε άλλο από το μενού της ιστοσελίδας. Το μενού όπως και η κεφαλίδα παραμένουν τα ίδια σε όλη τη διάρκεια της πλοήγησής στην εφημερίδα αλλάζει μόνο όταν εισαχθούμε στη σελίδα εισαγωγής χρήστη στο σύστημα διαχείρισης της εφημερίδας όπου θα αναφερθούμε παρακάτω. Το μενού αποτελείται από δύο βασικές ξεχωριστές ενότητες. Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στα θέματα που περιέχει η εφημερίδα μας, και το περιεχόμενο της εκτός από το θέμα Πρώτη Σελίδα που είναι σταθερό μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή μέσω της Σελίδας Διαχείρισης. Δεδομένου ότι τα θέματα που εμφανίζονται προέρχονται, εκτός της Πρώτης Σελίδας, από τις εγγραφές του πίνακα για τα θέματα. Για την αναζήτηση προϊόντων μέσα στην εφημερίδα θα αναφερθούμε στην επόμενη ενότητα. Για να επανέλθουμε πάλι στα θέματα ας αναφέρουμε ότι στην περίπτωση που δεν υπάρχουν θέματα στην εφημερίδα η εφαρμογή μας εμφανίζει ένα μήνυμα που μας προειδοποιεί ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα στην εφημερίδα, όπως δείχνει και το παρακάτω σχήμα:

64 Το σύστημα μας πληροφορεί ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα και επομένως καμία είδηση

65 Το τρίτο βασικό κομμάτι στης Εφημερίδας Το κεντρικό (main) Το τρίτο βασικό κομμάτι του δικτυακού μας χώρου είναι το κεντρικό ή main. Εδώ στη πραγματικότητα γίνονται όλες οι διεργασίες. και το κομμάτι δεν είναι σταθερό όπως και το τμήμα με τα θέματα. Ο χώρος αυτός του καταστήματός μας αλλάζει μορφή ανάλογα με το τι διεργασία εκτελούμε κάθε φορά μέσω του εργαλείου διαχείρισης περιεχομένου (CMT) και επηρεάζουμε τον πίνακα ειδήσεις της βάσης δεδομένων ή ανάλογα με τον σύνδεσμο που εμείς ακολουθούμε στην εφημερίδα. Στην αρχική σελίδα μπορούμε να διακρίνουμε το κεντρικό χώρο. Ο κεντρικός χώρος περιλαμβάνει μία αναφορά σε αυτό που ακολουθεί και είναι ο τίτλος, ο οποίος στην αρχική σελίδα είναι ο Πρώτη Σελίδα. Ακριβώς κάτω από τον τίτλο παρουσιάζονται ταξινομημένες κατά φθίνουσα ημερομηνία δημοσίευσης οι πέντε πρώτες ειδήσεις. Έτσι έχουμε ταξινομημένους, διαχωρισμένους και χρωματισμένους 5 τίτλους ειδήσεων συνοδευμένους από πληροφορίες για το θέμα στο οποίο ανήκουν και την ημερομηνία δημοσίευσης καθώς επίσης και ένα link που μας παραπέμπει να διαβάσουμε περισσότερα για την συγκεκριμένη είδηση. Ακολουθώντας των σύνδεσμο οδηγούμαστε στο θέμα που περιέχει την είδηση. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει αποθηκευμένη καμία είδηση στην βάση δεδομένων της εφημερίδας, τότε εμφανίζεται ένα μήνυμα που μας προειδοποιεί ότι δεν υπάρχει καμία είδηση, όπως θα αναλύσουμε στη συνέχεια

66 Το τέταρτο βασικό κομμάτι στης Εφημερίδας Το αριστερό μέρος Το τέταρτο κομμάτι της ιστοσελίδας περικλείεται στο αριστερό περίγραμμα και όπως και το δεύτερο κομμάτι παραμένει ίδιο σε διαρρύθμιση αλλά όχι σταθερό σε περιεχόμενο σε όλη τη διάρκεια της πλοήγησής στην εφημερίδα αλλάζει μόνο όταν εισαχθούμε στη σελίδα εισαγωγής χρήστη.. Σ αυτό το κομμάτι της εφημερίδας μας μπορούμε να διακρίνουμε την τρέχουσα ημερομηνία καθώς και μία σειρά από εικόνες σύνδεσμοι οι οποίοι αναφέρονται ο πρώτος στο εξώφυλλο της εφημερίδας και οι άλλοι στις διαθέσιμες προσφορές. Ο πρώτος σύνδεσμος στη πραγματικότητα έχει δημιουργηθεί για τη εμφάνιση του εξώφυλλου σε πλήρη οθόνη γιατί για λόγους συμμετρίας και καλαισθησίας το εξώφυλλο εμφανίζεται σε τροποποιημένες διαστάσεις και όχι στις κανονικές με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζονται εύκολα τα περιεχόμενα του. Οι άλλες εικόνες αποτελούν τις προσφορές που είναι διαθέσιμες μαζί με την αγορά της εφημερίδας. Κάνοντας κλικ στην εικόνα link μεταφερόμαστε σε μια νέα σελίδα που περιγράφει τα χαρακτηριστικά της προσφοράς που επιλέξαμε όπως θα δούμε παρακάτω. Όσο αναφορά την περίπτωση που λόγο λάθους παράληψης δεν εμφανίζεται ένα εξώφυλλο για την εφημερίδα, ενεργοποιείται ο μηχανισμός διαχείρισης προβλημάτων και εμφανίζει ένα κείμενο που αναφέρει ότι δεν υπάρχει κανένα εξώφυλλο στη βάση όπως φαίνεται και στο εξής σχήμα:

67 Το σύστημα μας πληροφορεί ότι δεν υπάρχει κανένα Εξώφυλλο Ο μηχανισμός που περιγράψαμε παραπάνω ενεργοποιείται και στην περίπτωση που δεν υπάρχει προσφορά αποθηκεμένη, αυτό γίνεται αντιληπτό στο σχήμα που παρατίθεται ακολούθως:

68 Το σύστημα μας πληροφορεί ότι δεν υπάρχει καμία Προσφορά Για τις προσφορές επίσης ισχύει ότι δεν εμφανίζονται σε όλες τις σελίδες της εφημερίδας, αλλά στις σελίδες, πληροφορίες και επικοινωνία παραλείπονται ως περιττές όπως είδαμε σε προηγούμενες εικόνες

69 Το πέμπτο βασικό κομμάτι στης Εφημερίδας Το κάτω μέρος Το τελευταίο κομμάτι στο οποίο ακόμα δεν έχουμε αναφερθεί είναι το κάτω μέρος. Όπως η κεφαλίδα έτσι και αυτό παραμένει σταθερό σε όλη τη διάρκεια της πλοήγησής μας στην εφημερίδα. Αυτό το κομμάτι στην ουσία περιέχει συντομεύσεις (link) οι οποίες αναφέρονται κυρίως σε συνήθη προβληματισμούς που ο χρήστης μπορεί να έχει και τις οποίες αναφέραμε προηγουμένως σαν on-line πληροφορίες. Έτσι υπάρχουν υπερσυνδέσεις για την ταυτότητα της εφημερίδας για γενικές πληροφορίες και την επικοινωνία. Εκτός όμως από όλα αυτά περιέχεται και ένα λογότυπο για το ποιος δημιούργησε αυτό το δικτυακό τόπο. Ελπίζουμε να πήρατε μία γενική εικόνα του τι συμβαίνει μέσα στο δικτυακό χώρο που δημιουργήσαμε. Στη συνέχεια θα αναλύσουμε όλες τις υπηρεσίες που υπάρχουν στην εφημερίδα πιο αναλυτικά Πλοήγηση Στην Ηλεκτρονική Μας Εφημερίδα Για την πλοήγηση στην ηλεκτρονική μας εφαρμογή έχει κατασκευαστεί ένα ειδικό μενού για αυτό το σκοπό. Μέσω του μενού αυτού απλά πατώντας ένα κουμπί μπορούμε να μεταβούμε εύκολα και γρήγορα στο θέμα της επιθυμίας μας. Ένα πιο ευδιάκριτο σχήμα του μενού αυτού μπορείτε να δείτε ακολούθως

70 Επίσης, κάποιες επιλογές μπορούν να ενεργοποιηθούν από το κάτω μέρος της οθόνης όπου πατώντας στο αντίστοιχο σύνδεσμο μεταβαίνετε στην ιστοσελίδα της επιθυμίας σας (για παράδειγμα επικοινωνία). Ένα παράδειγμα τέτοιου συνδέσμου φαίνεται παρακάτω. Οι σύνδεσμοι λοιπόν όπως έχουμε αναφέρει πάλι εμφανίζονται με ένα μπλε χρώμα. Όταν μεταφερθούμε με το κέρσορα τότε θα πάρουν πράσινο χρώμα Η Σελίδα Θέματος Ο επισκέπτης στην ηλεκτρονική μας εφημερίδα από την αρχική σελίδα που παρουσιάσαμε αν επιλέξει από τις στήλες με τα θέματα ένα θέμα ή ακολουθήσει τον σύνδεσμο Περισσότερα σε κάποια από τις 5 ειδήσεις που εμφανίζονται στην πρώτη σελίδα τότε θα μεταφερθεί σε μία σελίδα η οποία έχει την ίδια μορφή με την πρώτη σελίδα και ή μόνη της διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι στο κεντρικό κομμάτι της εφημερίδας εμφανίζεται πλέον ο τίτλος του θέματος συνοδευμένος ακριβώς από κάτω με τις ειδήσεις του θέματος σε πλήρη ανάπτυξη η διαφορά αυτή παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήμα:

71 Για λόγους χώρου και επειδή η σελίδα θέματος της εφημερίδας μας δε χωρά ολόκληρη σε ένα screen shot παραθέτουμε και δεύτερο σχήμα με το υπόλοιπο της σελίδας. Στη συνέχεια θα αναλύσουμε τη σελίδα αυτή αναλυτικά. Μας παραπέμπει στην αρχή στης σελίδας Είναι φανερό ότι ο τίτλος Πρώτη Σελίδα αντικαταστάθηκε με τον τίτλο του θέματος (στο παράδειγμα μας Αθλητικά) που επιλέξαμε. Ενώ οι πέντε πιο πρόσφατες ειδήσεις αντικαταστάθηκαν από τις ειδήσεις που ανήκουν στο συγκεκριμένο θέμα

72 Πιο αναλυτικά, εμφανίζεται ο τίτλος της είδησης ακολουθούμενη από την ημερομηνία και ώρα δημοσίευσης και κάτω από αυτό το χρωματιστό πλαίσιο, εμφανίζεται το κυρίως κείμενο - περιγραφή της είδησης μαζί με ένα link (περικλείεται στο κόκκινο πλαίσιο ) που παραπέμπει στην αρχή της σελίδας (αυτή η δυνατότητα είναι πολύ χρήσιμη για πολλές ειδήσεις ή ειδήσεις μεγάλου όγκου ) αυτές οι πληροφορίες προέρχονται από τη βάση δεδομένων τις εφαρμογής μας. Σε περίπτωση που για το θέμα που επιλέξαμε δεν υπάρχει καταχωρημένη καμία είδηση τότε η εφαρμογή θα μας εμφανίσει ένα μήνυμα λάθους όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα Το σύστημα μας πληροφορεί ότι δεν υπάρχει καμία είδηση καταχωρημένη στο συγκεκριμένο Θέμα Η Σελίδα Προσφοράς Στο παρακάτω σχήμα που ακολουθεί φαίνονται όλα τα στοιχεία της προσφοράς ή οποία βρίσκεται καταχωρημένη στη βάση δεδομένων της ηλεκτρονικής μας εφαρμογής. Αυτά τα στοιχεία περιλαμβάνουν το τίτλο της προσφοράς, την εικόνα και φυσικά την περιγραφή. Επίσης ένα άλλο δεδομένο που είναι πολύ εξυπηρετικό και καλό για τον επισκέπτη είναι η εμφάνιση στο δεξιό πλαίσιο της σελίδας των άλλων προσφορών που προσφέρει η εφημερίδα

73 Βέβαια υπάρχει και η περίπτωση η εφημερίδα να διαθέτει μία πρόσφορα σ αυτή την περίπτωση εμφανίζεται ένα μήνυμα με κόκκινο χρωματισμό το οποίο μας πληροφορεί ότι δεν υπάρχει άλλη προσφορά στη βάση όπως βλέπουμε παρακάτω:

74 Το σύστημα μας πληροφορεί ότι δεν υπάρχει άλλη προσφορά εκτός από αυτή που εμφανίζεται 3.6 Σελίδα Διαχείρισης Εφημερίδας Αρχική Σελίδα Στο screen shot που έπεται αυτού του κειμένου παρουσιάζεται η αρχική σελίδα που συναντάμε μόλις εισαχθούμε στο δικτυακό του τόπο της διαχείρισης του περιεχομένου της εφημερίδας μας

75 Όπως φαίνεται από το παραπάνω screen shots η ιστοσελίδα του σελίδας διαχείρισης αποτελείτε από τρία βασικά μέρη. Το πρώτο μέρος που βρίσκεται στην κορυφή της σελίδας και είναι αντιληπτό από το πρώτο ορθογώνιο περίγραμμα που εμφανίζεται κα το περικλείει. Αυτό το μέρος είναι σταθερό κατά όλη τη διάρκεια πλοήγησης και στο αριστερό του μέρος περιέχει ένα χαιρετισμό και στο δεξιό τμήμα γράφει το όνομα του χρήστη και έναν σύνδεσμο (link) που παραπέμπει στην διαδικασία εξόδου του χρήστη που θα εξηγήσουμε αργότερα Το δεύτερο βασικό κομμάτι είναι το κεντρικό μέρος της σελίδας που περιέχει όλες τις διεργασίες που μπορεί να πραγματοποιήσει ο χρήστης στη σελίδα διαχείρισης. Ο χώρος αυτός της εφαρμογής μας αλλάζει μορφή ανάλογα με το τι διεργασία εμείς εκτελούμε κάθε φορά. Στα δεξιά του κεντρικού χώρου της ιστοσελίδας υπάρχει μια λίστα με τις διεργασίες (link) που μπορεί να ακολουθήσει ο χρήστης, η οποίες είναι χωρισμένες σε πέντε βασικές κατηγορίες. Οι πέντε λοιπόν βασικές κατηγορίες διαχείρισης είναι η Διαχείριση Χρηστών, η Διαχείριση Θεμάτων, η Διαχείριση Ειδήσεων, η Διαχείριση Εξωφύλλου και τέλος η Διαχείριση Προσφοράς, θα αναφερθούμε αναλυτικά στο επόμενο κεφάλαιο σ αυτές. Κάτω από τις κατηγορίες που αναφέραμε και τις διεργασίες που αυτές περιλαμβάνουν ανάλογα με την διεργασία που επιλέγεται κάθε φορά εμφανίζονται συνδέσεις ή φόρμες για την υλοποίηση της διεργασίας. Παρακάτω φαίνεται το παράδειγμα τις διαδικασίας, Προσθήκη Νέου Χρήστη

76 Διαδικασία Προσθήκης Χρήστη Στο επόμενο παράδειγμα εμφανίζεται η περίπτωση ενός συνδέσμου όπως αυτού της Σύνταξης Άρθρου που εμφανίζεται αν επιλέξουμε το link Προσθήκη Είδησης

77 Διαδικασία Προσθήκης Είδησης Στον χώρο αριστερά εμφανίζονται τα pop up παράθυρα της εφαρμογής που περιέχουν διεργασίες όπως ο Συντάκτης Είδησης και Προσφοράς αλλά και η on-line βοήθεια που ήδη έχουμε αναφέρει Συντάκτης Άρθρου

78 Το τρίτο και τελευταίο κομμάτι της σελίδας διαχείρισης στο οποίο θα αναφερθούμε ευθύς αμέσως είναι το κάτω μέρος της σελίδας που όπως συμβαίνει και στο κομμάτι στην κορυφή της σελίδας το περιεχόμενο του παραμένει σταθερό. Αυτό το κομμάτι περιέχει συντομεύσεις (link) για επικοινωνία με τον διαχειριστή της εφαρμογής και βοήθεια πάνω στο CMS Πλοήγηση Στη Σελίδα Διαχείρισης Όπως και στην περίπτωση της εφημερίδας έτσι και στην περίπτωση της ηλεκτρονικής διαχείρισης της εφημερίδας για την πλοήγηση στις δυνατότητες που προσφέρονται από το CMS μας έχει κατασκευαστεί ένα ειδικό μενού. Μέσω του μενού αυτού απλά πατώντας ένα κουμπί μπορούμε να μεταβούμε εύκολα και γρήγορα στη διεργασία που επιθυμούμε να εκτελέσουμε. Ένα πιο ευδιάκριτο σχήμα του μενού αυτού μπορείτε να δείτε ακολούθως. Επίσης, δύο επιλογές μπορούν να ενεργοποιηθούν από το κάτω μέρος της οθόνης όπου πατώντας στο αντίστοιχο σύνδεσμο μεταβαίνετε είτε στη σελίδα βοηθείας είτε στέλνετε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα ( ) στον διαχειριστή του Content Management System (CMS).Ένα παράδειγμα τέτοιου συνδέσμου φαίνεται παρακάτω. Τέλος σε κάθε μήνυμα αποτυχίας η ολοκλήρωσης εξαφανίζονται σύνδεσμοι που μας επιστρέφουν στη σελίδα διαχείρισης. Αυτοί οι σύνδεσμοι παρατίθενται παρακάτω για την αποτυχία, επιτυχία δημιουργίας νέου χρήστη

79 Οι σύνδεσμοι λοιπόν όπως έχουμε αναφέρει πάλι εμφανίζονται με ένα μπλε χρώμα. Όταν μεταφερθούμε με το κέρσορα τότε παίρνουν ένα πράσινο χρώμα

80 Κεφάλαιο 4 4 Λειτουργικότητα Συστήματος Στην ενότητα αυτή του εγχειριδίου θα αναφερθούμε στη λειτουργικότητα του συστήματος που δημιουργήσαμε. Μέσα από screen shots και παραδείγματα θα δούμε πως λειτουργεί η εφημερίδα μας καθώς και η σελίδα διαχείρισης (CMS), πως ο χρήστης-πελάτης μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα που μπορεί να συναντήσει από κακούς χειρισμούς και πως μπορεί να χρησιμοποιήσει έξυπνα και εποικοδομητικά όλες τις υπηρεσίες που του προσφέρονται για να διαχειριστεί το περιεχόμενο της εφημερίδας και όχι μόνο. Θα ξεκινήσουμε εμφανίζοντας τη λειτουργικότητα όσο αφορά τις διαδικασίες που λαμβάνουν χώρο στην εφημερίδα μας και ύστερα διαδικασίες που εκτελούνται στη σελίδα διαχείρισης της εφημερίδας δηλαδή στο Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου (Content Management System) που έχουμε δημιουργήσει. 4.1 Η Διαδικασία Αναζήτησης στην Εφημερίδα Όπως είναι γνωστό η διαδικασία αναζήτησης είναι από τις βασικότερες διαδικασίες σε μία ηλεκτρονική εφημερίδα, παρακάτω θα παρουσιάσουμε αυτή την διαδικασία μέσα από παραδείγματα. Η διαδικασία της αναζήτησης μπορεί να γίνει με το πάτημα ενός και μόνο κουμπιού και η αναζήτηση που πραγματοποιείται είναι πάνω στον τίτλο μιας είδησης έτσι ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να βρει εύκολα και γρήγορα τις σχετικές με τη λέξη που έχει εισαγάγει ειδήσεις. Η σχεδιαστική μορφή που έχει φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: Αν ο χρήστης πατήσει το κουμπί Αναζήτηση χωρίς να συμπληρώσει τίποτε στο πεδίο εισαγωγής ορίσματος τότε είναι φυσικό να μην πάρουμε κανένα αποτέλεσμα. Οπότε θα έχουμε κάποια

81 ενημέρωση από την εφαρμογή μας για τη συγκεκριμένη κίνηση που κάναμε. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η διαδικασία που περιγράψαμε: Ο εφαρμογή μας υπενθυμίζει ότι δεν εισήγαμε κανένα στοιχείο για να μπορέσει να εκτελεστεί η διαδικασία αναζήτησης Στο παραπάνω σχήμα βλέπουμε το αποτέλεσμα της διαδικασίας αν εισάγουμε στοιχεία αναζήτησης είδησης τα οποία δεν υπάρχουν στη βάση μας

82 Όπως φαίνεται στο παραπάνω screen shot επιλέξαμε τη λέξη ΘΑΛΑΣΣΑ για να ψάξουμε με το μηχανισμό της αναζήτησης μέσα στη βάση των ειδήσεων που είναι καταχωρημένες στην ηλεκτρονική μας εφημερίδα. Φυσικό βέβαια ήταν να μην βρεθούν αποτελέσματα αφού μία τέτοια λέξη είναι αδύνατον να υπάρχει κάπου ως τίτλος είδησης. Βέβαια δεν είναι αυτός ο σκοπός μας αυτή τη στιγμή αλλά να δείξουμε τη λειτουργία των αποτελεσμάτων αναζήτησης. Έτσι βλέπουμε την εφαρμογή μας να μας ενημερώνει ότι δε βρέθηκαν αποτελέσματα για τη λέξη που επιλέξαμε και στη συνέχεια να μας εμφανίζει ποια ήταν αυτή η λέξη έτσι ώστε να δούμε αν κατά λάθος εισαγάγαμε μια άλλη λέξη από αυτή που θέλαμε ή να προσπαθήσουμε να βρούμε και να εισάγουμε μια παρεμφερή λέξη. Στο επόμενο και τελευταίο screen shot για αυτή την ενότητα θα παραθέσουμε τα αποτελέσματα της αναζήτησης για τη λέξη νέο έτος

83 Ακολουθεί η συνέχεια της σελίδας

84 Όπως φαίνεται από τα παραπάνω screen shots για τη λέξη νέο έτος βρέθηκαν δύο αποτελέσματα να περιέχονται στη βάση της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας. Η εφαρμογή μας, μας ενημερώνει για αυτό το γεγονός παραθέτοντας αυτά, το ένα μετά το άλλο δίνοντας έτσι στον επισκέπτη να δει το περιεχόμενο της κάθε είδησης που έχει ως τίτλο ή μέρος του τίτλου την λέξη που εισήγαγε ο ίδιος στο πλαίσιο αναζήτησης. 4.2 Η Διαδικασία Επικοινωνίας του επισκέπτη με την εφημερίδα Στη συνέχεια θα μιλήσουμε για τη διαδικασία επικοινωνίας του χρήστη την εφημερίδα μας. Δε θα επεκταθούμε αρκετά αλλά θα δώσουμε κάποια στοιχεία. Στο σύστημά μας έχουμε επιλέξει ο χρήστης μέσα από μια φόρμα να μπορεί να στείλει κατευθείαν χωρίς να είναι αναγκασμένος να χρησιμοποιήσει το outlook. Άλλωστε πολλοί χρήστες ούτε καν ξέρουν να το χρησιμοποιούν. Πάντως για πληρότητα υπάρχει και η δυνατότητα της χρήσης του outlook. Στη παρακάτω οθόνη παρουσιάζεται η φόρμα αποστολής

85 Ο χρήστης προκειμένου να στείλει θα πρέπει τουλάχιστον να συμπληρώσει τα πεδία με το κόκκινο αστερίσκο. Σε αντίθετη περίπτωση θα εμφανιστούν μηνύματα τα οποία θα διευκρινίζουν αυτό. Έτσι λοιπόν στο παρακάτω μήνυμα διαλόγου φαίνεται ότι ο χρήστης δεν έχει συμπληρώσει το ονοματεπώνυμό του. Στο επόμενο σχήμα φαίνεται το μήνυμα διαλόγου όπου ο χρήστης δεν έχει επιλέξει κάποιο θέμα για το οποίο ενδιαφέρεται να ζητήσει βοήθεια

86 Στο επόμενο σχήμα φαίνεται το μήνυμα διαλόγου όπου ο χρήστης δεν έχει δώσει μία σωστή ηλεκτρονική διεύθυνση στην οποία θα του σταλεί η απάντηση στο θέμα βοήθειας που ζήτησε Αφού ο χρήστης δώσει τα σωστά στοιχεία του μπορεί να κάνει κλικ στο κουμπί Αποστολή για να ολοκληρώσει τη διαδικασία αποστολής mail στην ηλεκτρονική μας εφημερίδα. Αν η διαδικασία επικοινωνίας ολοκληρωθεί με επιτυχία τότε στον χρήστη μια σελίδα που θα επιβεβαιώνει ότι το μήνυμα εστάλη με επιτυχία και θα παραθέτει το περιεχόμενο αυτού, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα: 4.3 Η Διαδικασία Εισαγωγής Χρήστη στη Σελίδα Διαχείρισης Στα επόμενο σχήμα παρουσιάζεται η φόρμα εισαγωγής ενός χρήστη στο σύστημα διαχείρισης περιεχομένου της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας. όπως φαίνεται παρακάτω το σύστημα μας, μας

87 προτρέπει να εισαχθούμε στο σύστημα διαχείρισης περιεχομένου εισάγοντας το όνομα και το κωδικό χρήστη. Η λανθασμένη εισαγωγή στοιχείων χρήστη θα έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση μηνύματος λάθους. Παρακάτω αναφέρονται τα μηνύματα λάθους. Το πρώτο μήνυμα λάθους αναφέρεται στο γεγονός ότι το πεδίο όνομα χρήστη (username) ή κωδικός χρήστη (password) είναι κενό, όπως φαίνεται και στο παραπάνω σχήμα Το επόμενο μήνυμα λάθους αναφέρεται στο γεγονός ότι το όνομα χρήστη (username) και ο κωδικός χρήστη (password) δεν υπάρχει στη βάση του συστήματος της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας

88 Το επόμενο μήνυμα λάθους αναφέρεται στο γεγονός ότι το όνομα χρήστη (username) ή ο κωδικός χρήστη (password) δεν υπάρχει στη βάση του συστήματος της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας

89 Όπως γίνεται αμέσως αντιληπτό από τα πρώτα παραδείγματα το σύστημα της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας, δίνει αμέσως μήνυμα λάθους αν κάτι δεν πηγαίνει σωστά. Το πιο καλό από όλα βέβαια είναι ότι τα μηνύματα αυτά καθορίζουν ακριβώς ποιο είναι το λάθος ώστε όταν επιστρέψουμε να ξέρουμε που ακριβώς να εστιάσουμε τη προσοχή μας για να το λύσουμε. Ένα χαρακτηριστικό που πρέπει να πούμε και το οποίο βοηθά και εξασφαλίζει την ασφάλεια στο σύστημα διαχείρισης περιεχομένου είναι ότι όταν ο χρήστης εισαγάγει τα σωστά στοιχειά και γίνει η επαλήθευση αυτών από τη βάση τότε στον υπολογιστή του χρήστη της σελίδας διαχείρισης αποθηκεύεται ένα cookie το οποίο περιλαμβάνει έναν τυχαίο 10ψήφιο αριθμό ενώ ταυτόχρονα ο ίδιος αριθμός αποθηκεύεται και στη βάση στον πίνακα Authors (Χρήστες). Αυτή η διαδικασία πραγματοποιείτε κάθε φορά που ολοκληρώνετε επιτυχώς ή διαδικασία εισαγωγής ενός χρήστη στο σύστημα διαχείρισης και ολοκληρώνετε όταν ο χρήστης εγκαταλείπει το σύστημα. Αυτός ο αριθμός λοιπόν που δημιουργείται χρησιμοποιείτε για την προστασία του συστήματος από μη εξουσιοδοτημένη χρήση των διαδικασιών αφού για να ανοίξει μία σελίδα του συστήματος διαχείρισης περιεχομένου θα πρέπει πρώτα να γίνει έλεγχος αν ο 10ψήφιος αριθμός του cookie είναι ίδιος με τον αντίστοιχο αριθμό στη βάση δεδομένων. Αν αυτός ο έλεγχος πραγματοποιηθεί με επιτυχία τότε είναι δυνατή η είσοδος στη σελίδα, ενώ σε αντίθετη περίπτωση ο χρήστης επαναδρομολογείται στη σελίδα εισαγωγής και στη διαδικασία εισαγωγής χρήστη

90 4.4 Διαχείριση Χρηστών Στην πρώτη ενότητα της σελίδας διαχείρισης περιέχονται οι διαδικασίες που έχουν σχέση με την διαχείριση των χρηστών. Αυτές οι διαδικασίες είναι η Προσθήκη, Διαγραφή, Αλλαγή και παρουσιάζονται στη συνέχεια Η Διαδικασία Προσθήκης Χρήστη Πριν παρουσιάσουμε την διαδικασία προσθήκης θα ήταν φρόνιμο και σημαντικό να αναφερθούμε στους περιορισμούς αυτής της διαδικασίας. Αυτή η διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί από τον διαχειριστή του συστήματος ο οποίος στην συγκεκριμένη εφαρμογή έχει οριστεί μέσα στον κώδικα ως ο χρήστης με όνομα (username) theofilas και κωδικό (password) 000. Αν κάποιος άλλος χρήστης προσπαθήσει να αποκτήσει πρόσβαση στην διαδικασία θα λάβει ένα μήνυμα διαλόγου που θα του υπενθυμίζει ότι δεν έχει τα απαραίτητα δικαιώματα για αυτή τη διαδικασία. Παρακάτω παραθέτουμε αυτό το μήνυμα: Στο επόμενο σχήμα εμφανίζεται η φόρμα εγγραφής νέου μέλους που θα έχει το δικαίωμα χρήσης του συστήματος διαχείρισης περιεχομένου της εφημερίδας

91 Το σύστημα μας πληροφορεί ότι είμαστε ο χρήστης theofilas ο οποίος είναι διαχειριστής του συστήματος Το σύστημα μας εμφανίζει μία φόρμα με τρία πεδία. Στο πρώτο πρέπει να εισάγουμε το όνομα στο δεύτερο των κωδικό και στο τελευταίο τον ίδιο κωδικό για την αποφυγή λάθους. Αν δεν συμπληρώσουμε όλα τα πεδία θα δημιουργηθεί πρόβλημα. Στη πραγματικότητα δε θα επιτραπεί η ολοκλήρωση της εγγραφής. Στη συνέχεια δε θα δώσουμε τα μηνύματα λάθους τα οποία αναφέρονται στα κενά πεδία. Πιστεύω ότι δεν αξίζει το κόπο να το κάνουμε αυτό. Θα παραθέσουμε ένα παράδειγμα χρήστη ο οποίος έχει συμπληρώσει όλα τα πεδία αλλά υπάρχει πάλι πρόβλημα. Έστω ότι αυτός ο χρήστης είναι ο NASOS και ο κωδικός είναι 123. Τα στοιχεία που έχουν συμπληρώσει φαίνονται στο παρακάτω σχήμα:

92 Όπως εύκολα μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι για τον νέο χρήστη ο χρήστης της σελίδας μας έχει κατά λάθος γράψει έναν κωδικό με περισσότερα ψηφία από την επαλήθευση κωδικού. Οπότε θα εμφανιστεί το παρακάτω μήνυμα λάθους:

93 Επιστρέφοντας ο χρήστης πάλι πίσω αμέσως καταλαβαίνει το λάθους του το διορθώνει οπότε είναι σε θέση πάλι να κάνει κλικ στο κουμπί Αποθήκευση Στοιχείων και να ολοκληρώσει την εγγραφή του νέου χρήστη. Η διορθωμένη φόρμα φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

94 Τώρα ο διαχειριστής είναι έτοιμος να ολοκληρώσει ήσυχος την εγγραφή του χρήστη πιστεύοντας ότι όλα είναι καλά. Όμως χωρίς να το γνωρίζει κάποιος άλλος χρησιμοποιεί αυτό το όνομα χρήστη. Πρέπει να πούμε σε αυτό το σημείο ότι δεν επιτρέπεται να υπάρχουν δύο μέλη του συστήματος διαχείρισης με το ίδιο όνομα χρήστη. Αυτός ο περιορισμός δεν είναι κάτι το καινούριο! Στους περισσότερους δικτυακούς τόπους που έχουν σύστημα διαχείρισης πελατών υπάρχει αυτός ο περιορισμός. Έτσι λοιπόν αναπόφευκτά για το χρήστη εμφανίζεται το παρακάτω μήνυμα λάθους

95 Έκπληκτος ο διαχειριστής αυτή τη στιγμή χωρίς βέβαια να διαβάσει το μήνυμα προβληματίζεται για το τι μπορεί να πηγαίνει στραβά. Αφού διαβάσει το μήνυμα σίγουρα ησυχάζει και επιστρέφει να αλλάξει το όνομα του χρήστη (username) σύμφωνα πάντα με το μήνυμα λάθους. Αφού αλλάξει το όνομα χρήστη η φόρμα αίτησης εγγραφής χρήστη έχει πάρει τη παρακάτω μορφή. Ο διαχειριστής τώρα πλέον ποια είναι σίγουρος ότι όλα έχουν πάει καλά και επιτέλους θα ολοκληρωθεί η αίτηση εγγραφής για τον νέο χρήστη που θέλει να εισάγει στο σύστημα

96 Κάνοντας κλικ όμως ο χρήστης στο αντίστοιχο κουμπί Δημιουργία της ολοκλήρωσης θα πάρει το παρακάτω μήνυμα:

97 Τι έχει συμβεί αυτή τη στιγμή; Αφού όλα φαίνονται να λειτουργούν τέλεια! Και όμως ο διαχειριστής έχει κάνει ένα λάθος το οποίο δε μπορεί πραγματικά να το δει και το έχει κάνει ο ίδιος. Όπως μας ενημερώνει το μήνυμα λάθους η επιβεβαίωση κωδικού δεν είναι σωστή! Θα πρέπει τα δύο πεδία να έχουν ακριβώς τις ίδιες τιμές. Πιθανότατα ο χρήστης όπως πληκτρολογούσε το password πρόσβασης να το πληκτρολόγησε λάθος. Αυτός όμως έχει μείνει με την εντύπωση ότι είναι σωστό αφού τα δύο πεδία περιέχουν τον ίδιο αριθμό γραμμάτων. Όμως δε μπορεί. Καθαρά και μόνο για λόγους ασφαλείας ο κωδικός χρήστης εμφανίζεται με τελείες. Έτσι όπως ακριβώς απαιτούν όλα τα συστήματα ασφαλείας. Αφού λοιπόν όλα έχουν πάει καλά εμφανίζεται επιτέλους το μήνυμα ολοκλήρωσης της προσθήκης όπως φαίνεται παρακάτω

98 4.4.2 Η Διαδικασία Διαγραφής Χρήστη Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και εδώ όπως και στην προσθήκη χρήστη όσον αφορά τα διαθεσιμότητα αυτής της διαδικασίας στους χρήστες. Αυτή η διαδικασία λοιπόν μπορεί να πραγματοποιηθεί από τον διαχειριστή του συστήματος ο οποίος στην συγκεκριμένη εφαρμογή έχει οριστεί μέσα στον κώδικα ως ο χρήστης με όνομα (username) theofilas και κωδικό (password) 000. Αν κάποιος άλλος χρήστης προσπαθήσει να αποκτήσει πρόσβαση στην διαδικασία θα λάβει το ίδιο μήνυμα διαλόγου που θα του υπενθυμίζει ότι δεν έχει τα απαραίτητα δικαιώματα. Στο σχήμα που ακολουθεί εμφανίζεται η φόρμα διαγραφής ενός χρήστη του συστήματος Το σύστημα μας εμφανίζει ένα σύνθετο πλαίσιο στο οποίο εμφανίζονται οι χρήστες της σελίδας διαχείρισης εκτός βέβαια από τον διαχειριστή του συστήματος μας, για λόγους ασφαλείας. Όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα εμφανίζονται οι δύο χρήστες που υπάρχουν στην εφαρμογή στην πραγματικότητα υπάρχει και ένας άλλος χρήστης στη βάση του συστήματος ο οποίος δεν εμφανίζεται στη λίστα και αυτός είναι ο διαχειριστής του συστήματος Η διαδικασία διαγραφής είναι πολύ εύκολη, το μόνο που χρειάζεται είναι η επιλογή από τη λίστα του χρήστη που θέλουμε να διαγράψουμε και η το πάτημα του κουμπιού Διαγραφή. Το σύστημα όμως για να προλάβει μία κατά λάθος διαγραφή παρουσιάζει ένα μήνυμα διαλόγου το οποίο είναι το εξής

99 και ρωτά τον χρήστη αν είναι σίγουρος για την διαγραφή, αν ο χρήστης πατήσει το πλήκτρο Άκυρο τότε ακυρώνει την διαγραφή αν όμως επιλέξει το OK τότε ολοκληρώνεται η διαγραφή και εμφανίζεται το μήνυμα ολοκλήρωσης της διαδικασίας όπως φαίνεται παρακάτω Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που δεν υπάρχει κανένας χρήστης καταχωρημένος στην βάση (εκτός από τον διαχειριστή); Αυτό που γίνεται ότι στην λίστα εμφανίζεται μόνο το κείμενο Καμία Εγγραφή που πληροφορεί των διαχειριστή ότι δεν υπάρχει κανένας χρήστης

100 Το παραπάνω σχήμα μας δείχνει αυτή την περίπτωση, βέβαια αν ο διαχειριστής δεν δώσει σημασία και πατήσει το κουμπί διαγραφή τότε παίρνει το ακόλουθο μήνυμα λάθους:

101 Αυτό το μήνυμα περιγράφει ότι δεν υπάρχει κανείς χρήστης στη βάση άρα δεν έχει κάτι να διαγράψει Η Διαδικασία Αλλαγής Κωδικού Χρήστη Αφού μιλήσαμε για τις διαδικασίες προσθήκης και διαγραφής ενός χρήστη στη σελίδα διαχείρισης είναι καιρός να δούμε και μια άλλη διαδικασία που είναι διαθέσιμη στη ενότητα διαχείριση χρηστών. Μία άλλη υπηρεσία που είναι διαθέσιμη είναι αυτή της ενημέρωσης των στοιχείων. Εδώ θα πρέπει να διακρίνουμε δυο περιπτώσεις, πρώτα την περίπτωση που χρήστης του συστήματος είναι ο διαχειριστής και μετά την περίπτωση που χρήστης του συστήματος είναι ένας απλός χρήστης. 1. Διαχειριστής Ο διαχειριστής του συστήματος έχει το δικαίωμα να τροποποιήσει τον κωδικό οποιοδήποτε χρήστη του συστήματος. Έτσι αφού ο χρήστης-διαχειριστής εισαχθεί ως μέλος και εισέλθει στην Αλλαγή Κωδικού κάνοντας κλικ στην αντίστοιχη σύνδεση (link) δεν έχει τίποτε περισσότερο τώρα από το να εισάγει στο πρώτο πεδίο το όνομα του χρήστη για τον οποίο θέλει να αλλάξει τον κωδικό, στο δεύτερο πεδίο τον τρέχων κωδικό και στα δύο επόμενα πεδία τον νέο κωδικό και την επιβεβαίωση αυτού. Στο παρακάτω σχήμα φαίνονται αυτά τα στοιχεία και συγκεκριμένα για το χρήστη NASOS

102 Η καταχώρηση θα ολοκληρωθεί κάνοντας κλικ στο αντίστοιχο κουμπί Αλλαγή. Επισημάνουμε ότι για τον έλεγχο πριν την καταχώρηση των νέων στοιχείων θα πρέπει το όνομα και ο κωδικός χρήστη να αντιστοιχεί στα στοιχεία ενός χρήστη στη βάση καθώς και το όνομα χρήστη να είναι διαφορετικό από το theofilas που έχει οριστεί ως administration στο σύστημα. Για τα πεδία Κωδικός Χρήστη (νέος) και την επιβεβαίωση ισχύει ακριβώς ότι και στη φόρμα προσθήκης νέου χρήστη. Κάνουμε κλικ λοιπόν στο Αλλαγή παρατηρούμε ότι παίρνουμε το εξής διαφωτιστικό μήνυμα

103 Αυτό συμβαίνει γιατί το σύστημα δεν βρήκε κανένα χρήστη στo σύστημα με όνομα nasos1 και κωδικό 0000 το ίδιο μήνυμα θα εμφανιστεί αν εισάγουμε τον σωστό κωδικό για τον χρήστη nasos1 άλλα λάθος όνομα χρήστη (π.χ. nikos ). Στην περίπτωση που εισαγάγουμε στο όνομα χρήστη (username) τη λέξη theofilas συμπληρώνοντας και τα άλλα πεδία της φόρμας θα λάβουμε το εξής μήνυμα γιατί το όνομα theofilas είναι δεσμευμένο από το σύστημα για τον διαχειριστή. Τι θα γίνει αν χρήστης-διαχειριστής αφηρημένος εισάγει τον υπάρχων κωδικό ενός χρήστη για νέο κωδικό; Αυτό που θα γίνει είναι η παρουσίαση ενός μηνύματος λάθους σαν το παρακάτω που σημειώνει ότι δεν έχει γίνει καμία αλλαγή άρα δεν έχει νόημα να προχωρήσει το σύστημα στην αλλαγή

104 Μετά από αυτά τα λάθη χρήστης-διαχειριστής βεβαιώνεται ότι έχει εισάγει τα σωστά στοιχεία για τον χρήστη και τον νέο κωδικό και προσπαθεί να ολοκληρώσει τη διαδικασία. Παραδόξως για το χρήστη nasos1 εμφανίζεται το παρακάτω μήνυμα λάθους. Τι έχει συμβεί; Το μήνυμα είναι κατατοπιστικότατο. Ο κωδικός χρήστη δεν έχει ίδια τιμή με την επιβεβαίωση κωδικού. Αυτό το μήνυμα το έχουμε ξανασυναντήσει κατά τη διάρκεια εγγραφής του nasos1 στο σύστημα μας. Ο λόγος που τα παραθέτουμε για δεύτερη φορά είναι μόνο και μόνο για να δείξουμε ότι όλοι οι έλεγχοι γίνονται και στο σημείο της ενημέρωσης των στοιχείων του μέλους του συστήματος. Θα πρέπει να επισημάνουμε σε αυτό το σημείο τη σπουδαιότητα του γεγονότος ότι ο χρήστης δεν απαιτείται κάθε φορά που επιστρέφει από ένα μήνυμα λάθους να πληκτρολογεί πάλι το όνομα και τον κωδικό του χρήστη στα πεδία. Σίγουρα αυτό θα ήταν πολύ εκνευριστικό

105 Αν δεν προκύψει κανένα πρόβλημα στη διαδικασία ο χρήστης θα λάβει ένα μήνυμα που θα λέει όπως φαίνεται παρακρατώ ότι η αλλαγή κωδικού ήταν επιτυχημένη. 2. Απλός χρήστης Στη περίπτωση του απλού (όχι διαχειριστή) χρήστη τα πράγματα γίνονται πιο απλά αφού ο κάθε χρήστης μπορεί να τροποποιήσει μόνο τον δικό του κωδικό. Αυτό γίνεται απλά δίνοντας ο χρήστης πρώτα τον παλαιό του κωδικό και έπειτα τον νέο κωδικό που επιθυμεί και πάλι τον νέο κωδικό, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα

106 Το σύστημα μας πληροφορεί ότι είμαστε ο χρήστης visitor που είναι απλός χρήστης του συχτήματος Ο χρήστης θα πρέπει να προσέξει να εισάγει τον σωστό κωδικό του και τον ίδιο κωδικό στα δύο άλλα πεδία αν δεν γίνει κάτι από αυτά ο χρήστης θα λάβει τα κατάλληλα μηνύματα λάθους, αν όμως τα προσέξει τότε θα λάβει ένα μήνυμα που θα λέει ότι η αλλαγή κωδικού ήταν επιτυχημένη. 4.5 Διαχείριση Θεμάτων Στην δεύτερη ενότητα της σελίδας διαχείρισης παρουσιάζονται διαδικασίες που σχετίζονται με ένα από τα σημαντικότερα αντικείμενα στην εφημερίδα και αυτό είναι τα θέματα της. Οι τρόποι που μπορούμε να διαχειριστούμε ένα θέμα είναι η Προσθήκη, η Επεξεργασία και η Διαγραφή Η Διαδικασία Προσθήκης Θέματος Μάλλον πρόκειται για μία από τις πιο γρήγορες διαδικασίες που συναντάμε στο σύστημα διαχείρισης περιεχομένου. Παρακάτω εμφανίζεται η φόρμα προσθήκης θέματος στη σελίδα διαχείρισης

107 Στο πεδίο που μπορούμε να δούμε στο σχήμα πληκτρολογούμε το κείμενο που θέλουμε να εισάγουμε σαν θέμα στην περίπτωση μας το ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, αν όμως αλλάξουμε γνώμη πατάμε το πλήκτρο Καθαρισμός για να καθαρίσουμε το πεδίο αν συμφωνούμε με το περιεχόμενο πατάμε Δημιουργία. Πατώντας όμως το Δημιουργία λαμβάνουμε ένα μήνυμα που μας ειδοποιεί ότι υπάρχει ήδη στη βάση ένα θέμα με τίτλο ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ όπως δείχνει και το σχήμα που ακολουθεί

108 Αποφασίζουμε να αλλάξουμε τίτλο έτσι ώστε να μην υπάρχει ήδη και ύστερα από έναν έλεγχο επιλέγουμε τον τίτλο ΚΛΙΜΑ και πατάμε πάλι ΟΚ οπότε και παίρνουμε το μήνυμα ότι η προσθήκη ολοκληρώθηκε με επιτυχία Η Διαδικασία Επεξεργασία Θέματος Αλλάξαμε όμως με τον τίτλο που δώσαμε δηλαδή το ΚΛΙΜΑ γιατί θεωρούμε ότι δεν είναι τόσο περιεκτικός αυτός ο τίτλος, τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό; Το σύστημα μας δίνει την δυνατότητα να επεξεργαστούμε ή να αλλάξουμε πλήρως τον συγκεκριμένο τίτλο. Μέσω λοιπόν της διαδικασίας επεξεργασία θέματος που παρέχει η σελίδα διαχείρισης θα προσπαθήσουμε να

109 κάνουμε την αλλαγή που θέλουμε. Από την οθόνη που παρουσιάζεται παρακάτω επιλέγουμε από τη λίστα με όλα τα θέματα της εφημερίδας τον τίτλο ΚΛΙΜΑ που μας ενδιαφέρει Στην νέα φόρμα που βλέπουμε, διαγράφουμε τον προηγούμενο τίτλο και γράφουμε τον τίτλο ΚΑΙΡΟΣ όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα

110 Κατά λάθος όμως πατάμε το πλήκτρο Αναίρεση που επαναφέρει τον υπάρχων τίτλο του θέματος και μετά το πλήκτρο Αλλαγή. Το σύστημα απορημένο μας εμφανίζει ένα μήνυμα που μας λέει ότι δεν έγινε καμία αλλαγή

111 Πατάμε το Επιστροφή και αυτήν τη φορά είμαστε προσεκτικοί και δεν κάνουμε κανένα λάθος καθώς επίσης ελέγχουμε αν υπάρχει ήδη αυτός ο τίτλος στη βάση. Αφού τα κάνουμε αυτά πατάμε το Αλλαγή και παίρνουμε το μήνυμα ολοκλήρωσης όπως αυτό φαίνεται παρακάτω Η Διαδικασία Διαγραφής Θέματος Στην τελευταία διαδικασία της ενότητας είμαστε έτοιμοι να διαγράψουμε ένα θέμα. Επιλέγουμε από τη λίστα που εμφανίζεται το θέμα που δημιουργήσαμε μέσω της διαδικασίας προσθήκης, δηλαδή το θέμα ΚΑΙΡΟΣ, αυτό παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήμα

112 Το σύστημα μας πληροφορεί ότι αν διαγράψουμε ένα θέμα θα διαγράψουμε και τις ειδήσεις που περιλαμβάνει αυτό. Όπως παρατηρούμε στο σχήμα στην λίστα παρουσιάζονται όλα τα θέματα που είναι αποθηκευμένα αυτή τη στιγμή στη βάση δεδομένων της εφημερίδας μεταξύ των οποίων είναι και το θέμα ΚΑΙΡΟΣ που επιλέγουμε εμείς. Το σύστημα μας προειδοποιεί ότι αν διαγράψουμε το επιλεγμένο θέμα αυτομάτως θα διαγράψουμε και τις ειδήσεις που περιέχει. Λαμβάνοντας υπόψη το παραπάνω μήνυμα και γνωρίζοντας τις συνέπειες θα έχει η διαγραφή του θέματος το μόνο που απομένει να κάνουμε είναι να πατήσουμε το πλήκτρο Διαγραφή. Πατώντας το κουμπί παρατηρούμε ότι το σύστημα μας παρουσιάζει το ίδιο μήνυμα που μας εμφάνισε και στην διαδικασία διαγραφής χρήστη, δηλαδή το ακόλουθο:

113 Αν πατήσουμε το πλήκτρο Άκυρο θα ακυρώσουμε την διαγραφή, εμείς όμως θέλουμε να προχωρήσουμε στην διαγραφή επομένως πατάμε το ΟΚ και μας εμφανίζεται το μήνυμα επιβεβαίωσης Όπως περιγράψαμε και στην διαγραφή χρήστη, αν δεν υπάρχει κανένα θέμα στην βάση δεδομένων τότε το σύστημα αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει θέμα και εμφανίζει στη λίστα μόνο το κείμενο Καμία Εγγραφή

114 Αν προσπαθήσουμε να το διαγράψουμε θα λάβουμε ένα μήνυμα λάθους σαν το επόμενο

115 4.6 Διαχείριση Ειδήσεων Σ αυτή την ενότητα διεργασιών του συστήματος διαχείρισης περιεχομένου (CMS) θα ασχοληθούμε με το σημαντικότερο ίσως μέρος μιας ηλεκτρονικής εφημερίδας αυτό των ειδήσεων. Όπως θα δούμε παρακάτω οι διεργασίες που μπορούν πραγματοποιηθούν είναι Προσθήκη, Επεξεργασία και Διαγραφή Η Διαδικασία Προσθήκης Είδησης Παρακάτω θα αναλύσουμε την διαδικασία προσθήκης είδησης η οποία είναι μία πολύ σημαντική διαδικασία για την εφημερίδα. Παρακάτω παρατηρούμε πως διαμορφώνεται η σελίδα διαχείρισης αν ακολουθήσουμε το link Προσθήκη Είδησης

116 Για να συνεχίσουμε την διαδικασία κάνουμε κλικ στη σύνδεση Σύνταξη Άρθρου και στην οθόνη εμφανίζεται ένα νέο παράθυρο μικρότερου μεγέθους στη μέση σχεδόν της σελίδας διαχείρισης όπου υπάρχει ο Συντάκτης Άρθρου. Ο Συντάκτης έχει την εξής μορφή:

117 Όπως παρατηρούμε στο παραπάνω σχήμα στην αρχή υπάρχει μια λίστα με τα διαθέσιμα θέματα της εφημερίδας στα οποία μπορούμε να εισάγουμε την νέα μας είδηση. Αν δεν υπάρχει κανένα θέμα τότε το σύστημα μας δίνει τη δυνατότητα να εισάγουμε αυτή δυνατότητα παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήμα

118 Πρόκειται για την ίδια φόρμα που συναντάμε στην διαδικασία Προσθήκη Θέματος της ενότητας Διαχείριση Θεμάτων. Συνεχίζοντας την ανάλυση μας, κάτω από το θέμα υπάρχει το πεδίο τίτλου μέσα στο οποίο εισάγουμε τον τίτλο που επιθυμούμε για την νέα μας είδηση, προσφέροντας έμφαση ο τίτλος γράφεται με έντονη γραφή (bold). Μετά ακολουθεί το πεδίο του κυρίως κειμένου της είδησης. Το κείμενο αυτό γράφεται με τη χρήση ενός HTML EDITOR μέσω του οποίου προσφέρονται μια πλειάδα δυνατοτήτων από την επεξεργασία κείμενου μέχρι την εισαγωγή εικόνας όπως φαίνεται παρακάτω

119 Όσο απλό και αν φαίνεται πρέπει να αναφέρουμε ότι με το πλήκτρο Προσθήκη γίνεται έλεγχος των στοιχείων που εισήγαμε και αν αυτά πληρούν τις προδιαγραφές του συστήματος τότε ακολουθεί προσθήκης της είδησης. Με το Καθαρισμός απομακρύνεται το περιεχόμενο του πεδίου τίτλος είδησης. Τέλος με τον σύνδεσμο Κλείσιμο κλείνουμε το παράθυρο και ακυρώνουμε την διαδικασία. Αρκετά όμως με την ανάλυση ας περάσουμε στις διεργασίες που γίνονται σ αυτήν την διαδικασία. Αρχικά γίνεται εύκολα κατανοητό ότι αν δεν συμπληρώσουμε όλα τα πεδία θα δημιουργηθεί πρόβλημα. Στη πραγματικότητα δε θα επιτραπεί η ολοκλήρωση της εγγραφής. Στη συνέχεια δε θα δώσουμε τα μηνύματα λάθους τα οποία αναφέρονται στα κενά πεδία. Πιστεύω ότι δεν αξίζει το κόπο να το κάνουμε αυτό. Θα παραθέσουμε ένα παράδειγμα χρήστη ο οποίος έχει συμπληρώσει όλα τα πεδία αλλά υπάρχει πάλι πρόβλημα. Ο χρήστης πιστεύοντας ότι δεν έχει κάτι λάθος πατάει το Προσθήκη έκπληκτος όμως βλέπει το εξής μήνυμα: Το σύστημα μέσω του μηνύματος τον πληροφορεί ότι υπάρχει στη βάση είδηση με τον ίδιο τίτλο (πρόκειται για υποθετική κατάσταση, στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να συμβεί κάτι τέτοιο ). Στην συνέχεια ελέγχει τους τίτλους που υπάρχουν στη βάση γράφει έναν παραφρασμένο τίτλο για την είδηση και πατάει το Προσθήκη. Ο χρήστης παίρνει το ακόλουθο μήνυμα που αναφέρει ότι όλα πήγαν καλά και ολοκληρώθηκε η προσθήκη

120 Ένα χαρακτηριστικό που πρέπει να πούμε και το οποίο βοηθά και ξεκουράζει το χρήστη είναι ότι όταν επιστρέψουμε στη προηγούμενη φόρμα συμπλήρωσης των στοιχείων αυτά θα βρίσκονται εκεί. Αυτό σημαίνει ότι δε θα χρειάζεται να ξαναγράψουμε όλα τα στοιχεία που είχαμε συμπληρώσει λίγο νωρίτερα αλλά μόνο θα πρέπει να διορθώσουμε τα λανθασμένα. Αυτό βέβαια είναι πολύ χρήσιμο γιατί φανταστείτε με ένα μικρό λαθάκι να χρειάζεται να ξαναγράψουμε όλα τα στοιχεία είναι πολύ κουραστικό. Δεν έχετε ποτέ βρεθεί σε τέτοιες ιστοσελίδες που σε μία φόρμα αναγκάζεστε πάλι από την αρχή να τη συμπληρώσετε. Πόσο κουραστικό δεν είναι; Η Διαδικασία Επεξεργασίας Είδησης Η επεξεργασία είδησης αποτελεί την δεύτερη κατά σειρά διαδικασία της ενότητας Διαχείριση Είδησης. Επιλέγοντας αυτή τη διαδικασία στη σελίδα διαχείρισης μια λίστα με όλες τις ειδήσεις που διαθέτει η εφημερίδα όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα και για να επεξεργαστούμε μία από αυτές και πατάμε το πλήκτρο Επεξεργασία

121 Αφού πατήσουμε το Επεξεργασία μεταφερόμαστε σε μια νέα σελίδα στην οποία το σύστημα μας προτρέπει να πατήσουμε το link Επεξεργασία για να επεξεργαστούμε την συγκεκριμένη είδηση

122 Αν αλλάξουμε γνώμη η αν έχουμε κάνει λάθος στη επιλογή είδησης τότε μπορούμε να επιστρέψουμε στην προηγούμενη σελίδα απλά και μόνο ακολουθώντας τον σύνδεσμο Επιστροφή. Εμείς έχουμε επιλέξει την σωστή είδηση και πατάμε το link Επεξεργασία ανοίγει ένα νέο παράθυρο το οποίο διαπιστώνουμε ότι είναι ο Συντάκτης Άρθρου που περιγράψαμε στη παραπάνω διαδικασία με τη διαφορά ότι τα πεδία είναι συμπληρωμένα με τα στοιχεία της είδησης που θα επεξεργαστούμε

123 Θα ήταν πληκτικό να αναφέρουμε τις διαδικασίες που ακολουθούνται από τη στιγμή που είναι οι ίδιες και έχουν περιγραφεί προηγουμένως. Θα αναφερθούμε μόνο στην περίπτωση που δεν έχουμε κάνει καμία αλλαγή στα στοιχεία τις είδησης. Μ αυτά τα δεδομένα αν επιλέξουμε να πατήσουμε το πλήκτρο Αλλαγή τότε θα λάβουμε το ακόλουθο μήνυμα Το μήνυμα μας ενημερώνει ξεκάθαρα για το λάθος που έχουμε κάνει και μας προτρέπει να επιστρέψουμε στη προηγούμενη σελίδα προκειμένου να τo διορθώσουμε. Αν κάνουμε τις αλλαγές που θέλουμε και προχωρήσουμε στην αλλαγή της είδησης χωρίς καμία παράληψη θα λάβουμε ένα μήνυμα επιτυχίας

124 4.6.3 Η Διαδικασία Διαγραφής Είδησης Σ αυτήν την διεργασία θεωρώ ότι δεν είναι αναγκαίο να αναλύσουμε πολλά πράγματα καθώς ακολουθείτε η ή ίδια διαδικασία όπως και στις δύο προηγούμενες περιπτώσεις διαγραφής. Για να διαγράψουμε λοιπόν μια είδηση, επιλέγουμε την είδηση που επιθυμούμε από το σύνθετο πλαίσιο που εμφανίζεται με τη μορφή Θέμα : Τίτλος Είδησης όπως δείχνει το παρακάτω σχήμα και πατάμε το Διαγραφή

125 Έπειτα στο μήνυμα διαλόγου πατάμε το πλήκτρο OK και ολοκληρώνεται ή διαδικασία με το εξής μήνυμα

126 Αν στο πλαίσιο διαλόγου πατήσουμε Άκυρο τότε ακυρώνουμε την διαγραφή ενώ αν επιλέξουμε κατά λάθος να διαγράψουμε Καμία Εγγραφή τότε θα λάβουμε το ακόλουθο μήνυμα 4.7 Διαχείριση Εξωφύλλου Αυτή είναι η μικρότερη ενότητα και αφορά το εξώφυλλο της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας. Η μόνη διεργασία που μπορούμε να κάνουμε σ αυτήν την ενότητα είναι η αλλαγή της εικόνας του εξωφύλλου

127 4.7.1 Η Διαδικασία Αλλαγής Εξωφύλλου Η διαδικασία Αλλαγής Εξωφύλλου αποτελεί την μοναδική διαδικασία της ενότητας Διαχείριση Εξωφύλλου. Για να περάσουμε σ αυτήν την διαδικασία πατάμε τον σύνδεσμο Αλλαγή Εξωφύλλου και αυτόματα εμφανίζεται στο αριστερό κάτω μέρος της σελίδας η εξής φόρμα Το σύστημα μας πληροφορεί ότι η εικόνα πρέπει να είναι τύπου JPEG Παρατηρούμε ένα πεδίο στο οποίο εισάγουμε την διαδρομή της εικόνας στον υπολογιστή μας ή στο δίκτυο είτε με το χέρι είτε πατώντας το πλήκτρο Αναζήτηση που ανοίγει έναν wizard για την εύρεση της εικόνας. Δίπλα από την φόρμα βλέπουμε μια προεπισκόπηση link της εικόνας που χρησιμοποιείτε αυτή τη στιγμή ως εξώφυλλο, αν ακολουθήσουμε αυτόν τον σύνδεσμο εμφανίζουμε την εικόνα σε ολόκληρη τη σελίδα

128 Πάνω από την φόρμα μέσα στο κόκκινο περίγραμμα πρέπει να προσέξουμε ότι υπάρχει ένα κείμενο σε παρένθεση που μας επισημαίνει ότι ο μόνος τύπος που αναγνωρίζει το σύστημα είναι εικόνες τύπου jpeg (jpg).θα πρέπει να τονίσουμε σ αυτό το σημείο ότι η αναφορά επιτυχίας ή αποτυχίας σ αυτή τη διαδικασία διαφέρει από τις άλλες διαδικασίες και θα την παρουσιάσουμε πιο κάτω. Παραδείγματος χάρη έχουμε ξεχάσει να εισάγουμε μια διαδρομή στο πεδίο και αφηρημένοι πατάμε το πλήκτρο Upload τότε λαμβάνουμε το ακόλουθο παράθυρο διαλόγου που μας υπενθυμίζει ότι δεν έχουμε επιλέξει κάποιο αρχείο

129 Στη συνέχεια εισάγουμε με το χέρι την διαδρομή στη οποία βρίσκεται το αρχείο αλλά λόγο ταχύτητας δεν είναι σωστή, όμως εμείς δεν το παρατηρούμε. Το σύστημα αυτή τη φορά μας εμφανίζει το ακόλουθο μήνυμα Αυτό το μήνυμα μας αναφέρει πιο ακριβώς ήταν το λάθος μας. Προσέχοντας αυτή τη φορά να είναι ακριβής η διαδρομή πατάμε πάλι Upload και αυτή τη φορά λαμβάνουμε μια αναφορά ότι το αρχείο που επιλέξαμε φορτώθηκε με επιτυχία αλλά δεν είναι

130 τύπου jpeg και επομένως το εξώφυλλο δεν θα αλλάξει. Κάποιος ο οποίος δε γνωρίζει και πολλά πράγματα θα έλεγε γιατί να μην είναι αυτά τα στοιχεία σωστά. Δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι το μεμπτό αφού το μόνο προφανές λάθος θα ήταν να είχα εισάγει λάθος διαδρομή. Σ αυτήν την περίπτωση καλό θα ήταν να ήμασταν πιο προσεκτικοί και να προσέχαμε ότι το σύστημα δέχεται μόνο εικόνες jpeg Τo αποτέλεσμα επιτυχημένης αλλαγής από το χρήστη φαίνεται στο παρακάτω screen shot:

131 4.8 Διαχείριση Προσφοράς Πρόκειται για την τελευταία ενότητα διαδικασιών. Η Προσθήκη, Η Επεξεργασία και τέλος η Διαγραφή των προσφορών της εφημερίδας είναι η διεργασίες που περιέχονται σ αυτή την ενότητα όπως θα παρουσιαστεί παρακάτω Η Διαδικασία Προσθήκης Προσφοράς Αυτή είναι η πρώτη διαδικασία της τελευταίας ενότητας στη σελίδα διαχείρισης και παρουσιάζει τη διαδικασία προσθήκης μιας προσφοράς στην εφημερίδα μας. Πατώντας το link Προσθήκη Προσφοράς εμφανίζεται στη σελίδα διαχείρισης μία νέα σύνδεση όπως φαίνεται παρακάτω

132 Ακολουθώντας την σύνδεση Οδηγός Αποστολής Προσφοράς εμφανίζεται ένα νέο μικρότερο παράθυρο με τον Συντάκτη Προσφοράς ο οποίος μοιάζει με τον Συντάκτη Είδησης με την διαφορά ότι είναι σε πιο απλή μορφή και τα πεδία του νέου αυτού συντάκτη είναι Εικόνα, Τίτλος και Περιγραφή προσφοράς όπως απεικονίζεται και στο ακόλουθο screen shot

133 Οι διαδικασίες ελέγχου που ακολουθούνται είναι ίδιες στις περιπτώσεις των πεδίων τίτλου και προσφοράς και δεν θα τις αναφέρουμε. Η μόνη διαφορά βρίσκεται στο πεδίο εικόνας της προσφοράς. Όσον αφορά λοιπόν την εικόνα της προσφοράς μπορούμε να εισάγουμε μια εικόνα μέσω του πλήκτρου Αναζήτηση ή να γράψουμε κατευθείαν την διαδρομή στον υπολογιστή για μία εικόνα. Τα αποτελέσματα επιτυχημένης προσθήκης προσφοράς στην εφημερίδα φαίνονται παρακάτω εικόνα:

134 4.8.2 Η Διαδικασία Επεξεργασίας Προσφοράς Οδεύοντας προς το τέλος της ανάλυσης μας θα μιλήσουμε και θα παρουσιάσουμε τη λειτουργικότητα της διαδικασίας επεξεργασίας προσφοράς. Ακολουθούμε μια συνηθισμένη διαδικασία για τη σελίδα διαχείρισης που είναι η επιλογή του αντικειμένου (προσφορά) που θέλουμε από τη λίστα που εμφανίζεται και πατάμε το κουμπί που εμφανίζεται. Στην νέα σελίδα που παρουσιάζεται παρακάτω αν θέλουμε να προχωρήσουμε στην επεξεργασία ακολουθούμε τον σύνδεσμο Επεξεργασία Προσφοράς και εμφανίζεται πάλι ο Συντάκτης Προσφοράς αυτή τη φορά συμπληρωμένος με τα στοιχεία της συγκεκριμένης προσφοράς έκτος από την διεύθυνση της εικόνας στον υπολογιστή η οποία παρουσιάζεται δίπλα στο πεδίο για να μπορεί ο χρήστης να την επιλέξει ξανά αν θέλει, όπως φαίνεται στο ακόλουθο screen shot:

135 Αν ο χρήστης δεν κάνει καμία αλλαγή και επιλέξει να προχωρήσει στην αλλαγή θα λάβει ένα προειδοποιητικό μήνυμα Τέλος στην περίπτωση που δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και όλα έχουν γίνει σωστά θα λάβει το εξής μήνυμα:

136 4.8.3 Η Διαδικασία Διαγραφής Προσφοράς Ας αρχίσουμε την περιγραφή αυτής της διαδικασίας θεωρώντας ότι η εφημερίδα μας δεν περιέχει καμία προσφορά. Σ αυτήν την περίπτωση στη λίστα των προσφορών θα υπάρχει μόνο το Καμία Εγγραφή

137 Αν πατήσουμε το Διαγραφή και ύστερα στο μήνυμα επιβεβαίωσης το ΟΚ τότε θα λάβουμε το εξής μήνυμα

138 Στη διαδικασία διαγραφής προσφοράς ισχύουν οι ίδιες διαδικασίες με τις προηγούμενες διαδικασίες διαγραφής που έχουμε συναντήσει. Για λόγους όμως πληρότητας θα περιγράψουμε περιληπτικά αυτήν τη διαδικασία. Σε αντίθεση με την προηγούμενη περίπτωση θα λάβουμε ως γεγονός ότι υπάρχουν προσφορές στη βάση, αρχικά λοιπόν επιλέγουμε τον τίτλο της προσφοράς που θέλουμε

139 Μετά πατάμε το Διαγραφή και τέλος στην ερώτηση επιβεβαίωσης πατάμε το ΟΚ και σαν αποτέλεσμα λαμβάνουμε το ακόλουθο μήνυμα

140 4.9 Η Διαδικασία Εξόδου Χρήστη από τη Σελίδα Διαχείρισης Μέχρι στιγμής έχουμε μιλήσει για την είσοδο ενός χρήστη στη σελίδα διαχείρισης της εφημερίδας. Στο σημείο αυτό θα δείξουμε πως ένας χρήστης μπορεί να εξαχθεί από το συστημά μας οπότε θα σταματήσει να αποτελεί μέλος, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει. Έχοντας ώς παράδειγμα τον χρήστη-διαχειριστή ο οποίος έχει εισαχθεί στο σύστημα διαχείρισης τώρα θα δείξουμε πως μπορεί να εγκαταλείψει τη σελίδα διαχείρισης άρα και το σύστημα. Η διαδικασία δεν είναι κάτι το δύσκολο και το εξεζητημένο. Ο χρήστης απλώς κάνει κλικ στον σύνδεσμο Log out στη κορυφή της σελίδας στη δεξιά μεριά οπότε και εξάγετε από το σύστημα. Η διαδικασία αυτή φαίνεται στο παρακάτω σχήμα: Κάντε κλικ στο [Log out] Από την στιγμή που ο χρήστης εξάγεται από το σύστημα έχει ως αποτέλεσμα με την ολοκλήρωση της εξόδου να μετακινηθεί αυτόματα στη σελίδα εισαγωγής χρήστη όπου έχει την δυνατότητα να εισαχθεί ξανά με άλλον λογαριασμό (π.χ. διαχειριστής αν έχει τα δικαιώματα). Αν ο χρήστης θέλει να εγκαταλείψει το σύστημα και να μεταβεί στην εφημερίδα τότε μπορεί το ίδιο εύκολα να ακολουθήσει τον σύνδεσμο Έξοδος που βρίσκεται αριστερά στο κάτω μέρος της σελίδας όπως παρουσιάζεται στο ακόλουθο σχήμα και να μεταφερθεί στην Πρώτη Σελίδα της εφημερίδας: