Βία κατά των γυναικών: Ένα διαχρονικό πρόβλημα, πολλές όψεις

Transcript

1 «Βία κατά των γυναικών: Ένα πρόβλημα, πολλές όψεις» Συνέδριο ΓΓΙΦ - ΥΠΕΣ Αθήνα 25/11/2014 Βία κατά των γυναικών: Ένα διαχρονικό πρόβλημα, πολλές όψεις Θεοδώρα Κατσιβαρδάκου Προϊστάμενη Διεύθυνσης Υπηρεσιών προς πολίτες και φορείς Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων Υπουργείο Εσωτερικών 1

2 Η βία κατά των γυναικών (ενδοοικογενειακή, βιασμός, σεξουαλική παρενόχληση, trafficking κλπ) - δεν αφορά κάποιον συγκεκριμένο πολιτισμό, χώρα ή ομάδα γυναικών. Μας αφορά όλους. - διαπερνά όλους τους πολιτισμούς, όλες τις χώρες, όλες τις κοινωνίες ανεξάρτητα από έθιμα ή παραδόσεις, κοινωνική τάξη, μόρφωση, επίπεδο υγείας κλπ.

3 H έμφυλη διάκριση περιλαμβάνει και τη βία κατά των γυναικών (CEDAW 1992 : Γενική Σύσταση 19) Tα δικαιώματα των γυναικών είναι ανθρώπινα δικαιώματα (1993 παγκόσμια διάσκεψη του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα) Η έμφυλη βία κατά των γυναικών είναι η βία που ασκείται εναντίον τους επειδή είναι γυναίκες ή που τις πλήττει δυσανάλογα (ΟΗΕ 1994: Διακήρυξη για την εξάλειψη κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών)

4 Η βία κατά των γυναικών είναι έκφραση του ιστορικά άνισου συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ ανδρών και γυναικών, που έχει οδηγήσει στην κυριαρχία και στη διάκριση κατά των γυναικών από τους άντρες και στην παρεμπόδιση της πλήρους ανάπτυξης των γυναικών (ΟΗΕ 1995: Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου) Αρχή της δέουσας επιμέλειας: Το ΕΔΑΔ απεφάνθη ότι υπεύθυνος και υπόλογος δεν είναι μόνο ο θύτης αλλά και το κρατικό-διοικητικό σύστημα που δεν κατάφερε να δείξει εκείνη την επιμέλεια που όφειλε να δείξει για να προστατεύσει τα θύματα. (ΕΔΑΔ 2009: Opuz v. Turkey)

5 Η βία κατά των γυναικών είναι έγκλημα. Αυτό αναγνωρίζει η ευρωπαϊκή Οδηγία 2012/29/ΕΕ που κάνει λόγο ειδικότερα για τα θύματα βίας λόγω φύλου και καλεί στη λήψη μέτρων για την προστασία τους Οδηγία 2012/29/ΕΕ Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης είναι το πρώτο νομικά δεσμευτικό διεθνές κείμενο για την πρόληψη του φαινομένου, την προστασία των θυμάτων και την τιμωρία των δραστών Συμβούλιο της Ευρώπης

6 Πανευρωπαϊκή έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) για τη βία κατά των γυναικών: γυναίκες ετών ΕΕ των 28 (Μάρτιος - Σεπτέμβριος 2012)

7 33% των γυναικών έχουν πέσει θύματα σωματικής ή/και σεξουαλικής βίας από την ηλικία των 15 ετών και άνω. Αυτό το ποσοστό σε αντιπροσωπευτικό δείγμα γυναικών αντιστοιχεί σε 62 εκατομμύρια γυναίκες στην ΕΕ. Περίπου 13 εκατομμύρια γυναίκες στην ΕΕ έχουν πέσει θύματα σωματικής βίας κατά τους 12 μήνες που προηγήθηκαν των συνεντεύξεων της έρευνας, ήτοι ποσοστό 7 % των γυναικών ηλικίας ετών στην ΕΕ. Περίπου 3,7 εκατομμύρια γυναίκες στην ΕΕ έχουν υποστεί σεξουαλική βία κατά τους 12 μήνες που προηγήθηκαν των συνεντεύξεων της έρευνας, ήτοι ποσοστό 2 % των γυναικών ηλικίας ετών στην ΕΕ

8 Περίπου το 12 % των γυναικών δηλώνουν ότι έχουν βιώσει κάποια μορφή σεξουαλικής κακοποίησης ή κάποιο συναφές περιστατικό από κάποιον ενήλικα πριν από την ηλικία των 15 ετών, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 21 εκατομμύρια γυναίκες εντός της ΕΕ. 5% του συνόλου των γυναικών έχει πέσει θύμα βιασμού. Μία στις 10 γυναίκες θύματα σεξουαλικής βίας από μη συντρόφους ανέφεραν ότι στο πιο σοβαρό περιστατικό εμπλέκονταν περισσότεροι αυτουργοί. 22% έχουν πέσει θύματα σωματικής ή/και σεξουαλικής βίας από το σύντροφό τους. 43% έχουν βιώσει κάποια μορφή ψυχολογικής βίας από έναν τέως ή νυν σύντροφο, όπως π.χ. δημόσιο εξευτελισμό, απαγόρευση εξόδου από το σπίτι ή κλείδωμα στο σπίτι, εξαναγκασμό να δουν πορνογραφικό υλικό και απειλές χρήσης βίας. 18% των γυναικών έχουν πέσει θύματα επίμονης παρακολούθησης (stalking) από την ηλικία των 15 ετών και άνω και 5% κατά τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της συνέντευξης. Αυτό το ποσοστό σε αντιπροσωπευτικό δείγμα γυναικών αντιστοιχεί σε 9 εκατομμύρια γυναίκες στην ΕΕ. 21% των γυναικών που έχουν πέσει θύματα επίμονης παρακολούθησης (stalking) ανέφεραν ότι διήρκεσε πάνω από 2 χρόνια 8

9 11% των γυναικών έχουν δεχθεί ανάρμοστες προτάσεις σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ή ανεπιθύμητα ηλεκτρονικά μηνύματα ή μηνύματα κινητού (SMS) σεξουαλικού περιεχομένου. 20% των νεαρών γυναικών (18-29 ετών) έχουν πέσει θύματα αυτής της μορφής ηλεκτρονικής παρενόχλησης. 55% των γυναικών έχουν βιώσει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης. 32% του συνόλου των θυμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης ανέφεραν ότι αυτουργός ήταν προϊστάμενος, συνάδελφος ή πελάτης. 67% των γυναικών δεν κατήγγειλε το πιο σοβαρό περιστατικό βίας από σύντροφο στην αστυνομία ή άλλη οργάνωση. Το ήμισυ όλων των γυναικών στην ΕΕ (53 %) αποφεύγουν ορισμένες καταστάσεις ή κάποια μέρη, τουλάχιστον μερικές φορές, από φόβο μήπως υποστούν σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση. Από την άλλη πλευρά, οι υφιστάμενες έρευνες σχετικά με την εγκληματική θυματοποίηση και τον φόβο του εγκλήματος καταδεικνύουν ότι πολύ λιγότεροι άνδρες περιορίζουν τις κινήσεις τους. 9

10 ΚΟστοΣ τησ βιασ κατα των γυναικων Ø άμεσο κόστος: υπηρεσίες περίθαλψης και υποστήριξης των κακοποιημένων γυναικών και των παιδιών τους, υπηρεσίες παραπομπής των δραστών ενώπιον της δικαιοσύνης. Ø έμμεσο κόστος: χαμένες εργατοώρες και παραγωγικότητα αλλά και το κόστος του ανθρώπινου πόνου Ø Έχει υπολογισθεί ότι κάθε ένα ευρώ που επενδύεται σε πολιτικές πρόληψης της ενδοοικογενειακής βίας, μειώνει κατά 87 ευρώ το συνολικό της κόστος. 10

11 ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ v Καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών v Ανάπτυξη v Κοινωνική Συνοχή Σε πλαίσιο σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της Ισότητας των φύλων 11

12 Ευχαριστώ για την προσοχή σας! 12