Fukushima: Ενας χρόνος μετά

Transcript

1 Fukushima: Ενας χρόνος μετά Μετρήσεις σε περιβαλλοντικά δείγματα και σε ανθρώπους μετά το ατύχημα Δρ. Κ. Ποτηριάδης

2 Tο πυρηνικό ατυχημα στη Fukushima Ο πυρηνικός σταθμός στη Fukushima Daichii αποτελείτο από έξι αντιδραστήρες τύπου ζέοντος ύδατος (BWR). Η συνολική παραγόμενη ισχύς ήταν 4.7 GW. Κατά τη στιγμή του σεισμού οι αντιδραστήρες 1, 2 και 3 σταμάτησαν αυτόματα τη λειτουργεία τους. Οι γεννήτριες έκτακτης ανάγκης τέθηκαν σε λειτουργία για να τροφοδοτήσουν τα ηλεκτρονικά και της αντλίες ψύξης των αντιδραδτήρων. Ο αντιδραστήρας 4 ήταν σε κατάσταση επανατροφοφότησης με καύσιμο (refueling). Οι αντιδραστήρες 5 και 6 ήταν εκτός λειτουργείας (cold shutdown).

3 Διαφυγή ραδιονουκλιδίων στο περιβάλλον Πληροφορίες για τη ραδιενέργεια στο περιβάλλον δίνονταν από τον ΔΟΑΕ, ενώ για τα τρόφιμα από την ΕΕ (Rapid Alert System for Food and Feed, RASFF).

4 Τα ραδιονουκλίδια που διέφυγαν στο περιβάλλον (εκτιμήσεις του IRSN) Ισότοπο Ολική ενεργότητα Kr-85 2E+16 Kr-85m 1 E+14 Kr-87 7 E+11 Kr-88 5 E+13 Xe E+18 Xe-133m 2 E+16 Xe E+16 Xe E+01 Kr-83m 1 E+13 Xe-131m 2 E+16 Xe-135m 6 E+14 Επιπρόσθετα, ανιχνεύθηκε ρυπασμένο χώμα με πλουτώνιο σε σημεία κοντά στου πυρηνικούς αντιδραστήρες. Ισοτοπο Ολική ενεργότητα I E+16 I E+16 I E+16 I E+11 I E+15 I E+09 I-132m 2 E+10 I E+04 I E+13 Ισότοπο Ολική ενεργότητα Cs E+16 Cs E+15 Cs E+16 Cs E+09 Cs-134m 1 E+12 Ισότοπο Ολική ενεργότητα Rb-88 5 E+13 Rb-89 3 E+02 Te-133m 4 E+10 Te E+09 Sb E-15 Sb E+14 Sb E+15 Sb E+10 Te E+15 Sb-128m 1 E+13 Sb E+13 Te-129m 7 E+15 Sb E+05 Te-125m 1 E+14 Te E+16 Te-127m 1 E+15 Te E+14 Te-131m 2 E+15 Te E+09 Br-83 2 E+12 Br-84 7 E+07

5 Διαφυγή ραδιονουκλιδίων στο περιβάλλον

6 Ολική εναπόθεση Cs Cs-137 (Bq/m2) Μετρήσεις από αέρος I-131 : 8 μέρες Διασπάρθηκε σε μεγάλες αποστάσεις. Μεταφέρεται εύκολα στην οικολογική αλυσίδα και βρίσκεται σε χώμα, νερό, φυτά, στο κρέας κα το γάλα. I-131 αποδιεγείρεται σε μερικές εβδομάδες. Cs-134 : 2 χρόνια και Cs-137 : 30 χρόνια Παραμένει στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα. Sr-90 : 29 χρόνια, Pu-238: 88 χρόνια, Pu-239: χρόνια και Pu-240: 6564 χρόνια. Οι επιπτώσεις είναι κυρίως τοπικές.

7 Έλεγχος τροφίμων και απαγορεύσεις προϊόντων στην Ιαπωνία (12-18 Μαϊου 2011) Περιοχή Fukushima : Μετρήσεις: σε 19 από τα 194 δείγματα, οι συγκεντρώσεις των Cs-134/Cs-137 ήταν μεγαλύτερες από τα θεσπισμένα όρια. Απαγορεύσεις προϊόντων: κατηγορίες ψαριών (π.χ. ξυφίες), γάλακτος, μανιταριών, πλατύφυλλων λαχανικών. Περιοχή Ibaraki : Μετρήσεις: σε 3 από τα 66 δείγματα, οι συγκεντρώσεις των Cs- 134/Cs-137 ήταν μεγαλύτερες από τα θεσπισμένα όρια. Απαγορεύσεις προϊόντων: σπανάκι που παραγόταν στις πόλεις Kitaibaraki and Takahagi. Περιοχή Kanagawa Μετρήσεις: σε 6 από τα 32 δείγματα, οι συγκεντρώσεις των Cs-134/Cs-137 ήταν μεγαλύτερες από τα θεσπισμένα όρια. Απαγορεύσεις προϊόντων: τσαϊ

8 Όρια στη συγκέντρωση ραδιονουκλιδίων (Bq/kg) σε τροφές και ζωοτροφές Ευρωπαϊκός κανινισμός No 351/2011 της 11 Απριλίου 2011 Παιδικές τροφές Προϊόντα γάλακτος Άλλες τροφές εκτός από ποτά Ποτά Άθροισμα των ραδιοϊσοτόπων του στροντίου (κυρίως Sr-90) Άθροισμα των ραδιοϊσοτόπων του ιωδίου (κυρίως Ι-131) Άθροισμα των ραδιονουκλιδίων που εκπέμπουν α-ακτινοβολία (κυρίως Pu-239 και Am-241) Άθροισμα των ραδιονουκλιδίων με χρόνους ημιζωής μεγαλύτερη από 10 μέρες (κυρίως Cs-134, Cs- 137 εκτός από C-14 και H-3) Ζωοτροφές Άθροισμα των Cs-134 και Cs Άθροισμα των ραδιοϊσοτόπων του ιωδίου (κυρίως Ι-131) Ειδικοί από την ΕΕΑΕ και το Δημόκριτο σε συνεργασία με τον ΕΦΕΤ πρότειναν την ακριβή διαδικασία μετρησης γαι τα εισαγόμενα τρόφιμα και τις ζωοτροφές.

9 ΤΕΡΠ/ΕΕΑΕ εξοπλισμός και αντικείμενο Τηλεμετρικό δίκτυο μέτρησης του ρυθμού απορροφούμενης δόσης. Συστήματα γ-φασματοσκοπικής ανάλυσης: 2 HPGe (70% & 50% low energy) Σύστημα α-φασματοσκοπικής ανάλυσης :12 θάλαμοι Μετρητής Ολικής α/β ακτινοβολίας : 1 αναλογικός ανιχνευτής Συστήματα in-situ γ-φασματοσκοπικής ανάλυσης : 2 HPGe (20% & 50% low energy) Κινητό εργαστήριο: HPGe 30%, αναλογικό ανιχνευτή, κ.λ.π. Φορητό σύστημα XRF Πλήρως εξοπλισμένο ραδιοχημικό εργαστήριο Υγρό σπινθηριστή χαμηλού υποβάθρου Μετρητή ολόσωμης ακτινοβολίας και μετρητή θυρεοειδούς Μετρητές συγκέντρωσης ραδονίου

10 Counts Μεθοδολογία των μετρήσεων Μετρήσεις γάμμα ακτινοβολίας (Μπορούν να προσδιοριστούν δεκάδες ισότοπα με μία μόνη μέτρηση) Μετρήσεις άλφα ακτινοβολίας (Ραδιοϊσότοπα του Πλουτωνίου και του Αμερικίου) Photon energy (kev)

11 Μεθοδολογία των μετρήσεων Εσωτερική δοσιμετρία Μετρητής θυρεοειδούς Μετρητής ολόσωμης ακτινοβολίας

12 Μετρήσεις του ΤΕΡΠ της ΕΕΑΕ Περιβαλλοντικές μετρήσεις σε: δείγματα αέρα λοιπά περιβαλλοντικά δείγματα από τον Ελληνικό χώρο περιβαλλοντικά δείγματα από την Ιαπωνία Εισαγόμενα τρόφιμα Μετρήσεις σε Έλληνες που βρίσκονταν στην Ιαπωνία κατά τη διάρκεια του ατυχήματος. In vivo μετρήσεις με: Ανιχνευτή ολόσωμης ακτινοβολίας Ανιχνευτή θυρεοειδούς In vitro μετρήσεις : Μετρήσεις ούρων

13 ΕΕΑΕ και συνεργαζόμενα εργαστήρια 1. ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, Ινστιτούτο Πυρηνικής Τεχνολογίας και Ακτινοπροστασίας, Εργαστήριο Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος 2. Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, Εργαστήριο Μετρήσεων Ραδιενέργειας 3. Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας 4. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών, Τομέας Πυρηνικής Τεχνολογίας 5. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Εργαστήριο Πυρηνικής Τεχνολογίας 6. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Φυσικής, Εργαστήριο Ατομικής και Πυρηνικής Φυσικής 7. Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ, Εργαστήριο Πυρηνικής Τεχνολογίας 8. Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών, Εργαστήριο Πυρηνικής Τεχνολογίας 9. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Φυσικής, Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής 10. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιατρική Σχολή, Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής 11. Πολυτεχνείο Κρήτης, Γενικό Τμήμα, Εργαστήριο Αναλυτικής & Περιβαλλοντικής Χημείας

14 Δείγματα αέρα Στο χρονικό διάστημα από 24/3/2011 έως 30/4/2011 πραγματοποιήθηκαν: 32 ημερήσιες μετρήσεις φίλτρων αέρα για τον προσδιορισμό της συγκέντρωσης των ραδιονουκλιδίων στο αερόλυμα. 32 μετρήσεις φίλτρων ενεργού άνθρακα για τον προσδιορισμό του I-131 που βρίσκεται στην αέρια φάση. μbq/m I-131 gas 2000 I-131 particulate Cs /3/ /3/2011 7/4/ /4/ /4/2011 Day Στο χρονικό διάστημα από 11/3/2011 έως 30/4/2011 πραγματοποιήθηκαν: 6 εβδομαδιαίες μετρήσεις φίλτρων αέρα για τον προσδιορισμό της συγκέντρωσης των ραδιονουκλιδίων στο αερόλυμα.

15 Λοιπά περιβαλλοντικά δείγματα από τον Ελληνικό χώρο Εξωτερική έκθεση Αέρας εναπόθεση Φυτά κατάποση εναπόθεση Έδαφος Εξωτερική έκθεση Άνθρωπος Πηγή ρύπανσης αναπνοή Ζώα Γάλα κατάποση Κρέας κατάποση αναπνοή Δείγματα που μετρήθηκαν: 4 δείγματα πρόβειου γάλακτος ( I-131 : 0,34 2,2 Bq/lt ) 1 δείγμα αγελαδινού γάλακτος ( I-131 : < 0,3 Bq/lt ) 1 δείγμα νερού βροχής ( I-131 : 1,3 Bq/lt ) 1 δείγμα νερού απορροής ( I-131 : 4,1 Bq/lt ) 1 δείγμα εδώδιμων χόρτων ( I-131 : 0,84 Bq/lt )

16 Μετρήσεις στα εισαγόμενα τρόφιμα Μετρήσεις που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα: Μετρήσεις γάμμα φασματοσκοπίας: στα εισαγόμενα φορτία ψαριών από τις περιοχές αλιείας 61, 67, 77, 71, 81, 87 όπως αυτές ορίζονται από τον FAO (ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος») και Στην ΕΕΑΕ μετρήθηκαν 5 δείγματα εισερχόμενων τροφίμων για Pu, Am. Μετρήσεις άλφα φασματοσκοπίας: στα εισαγόμενα φορτία ψαριών από την περιοχή αλιείας 61 όπως αυτή ορίζεται από τον FAO (Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας)

17 Μετρήσεις στα εισαγόμενα τρόφιμα Αριθμός δειγμάτων (γ- φασματοσκοπία) Αριθμός δειγμάτων (α- φασματοσκοπία) Japan and Τροφές FAO Fishing zone Ζωοτροφές 32 1 Chlorella (Chlorophyta) D m FAO Fishing zones 67, 71, 77, 81, 87 (chlorella) Τροφές 19 - Ζωοτροφές 5 - Ισότοπο MDA - 15min (Bq/kg) MDA - 20h (Bq/kg) I Cs Cs I-131 (Bq/kg) Chlorella (11/04/2011) 0.92 ± 0.21 Chlorella (11/04/2011) 1.72 ± 0.25 Chlorella (14/04/2011) 1.15 ± 0.3

18 Μετρήσεις ανθρώπων και δειγμάτων από την Ιαπωνία Από την περιοχή του Sendai μετρήθηκαν : 15 δείγματα χώματος 15 δείγματα νερού (θαλασσινού, στάσιμου, πόσιμου) Τα δείγματα συλλέχθηκαν από ομάδα ελλήνων επιστημόνων (Κ. Συνολάκης, Β. Σκαναβής), η οποία επισκέφθηκε την περιοχή του Sendai για να μελετήσει τις επιπτώσεις από το Tsunami Μετρήθηκε : 1 δείγμα θαλασσινού νερού από το λιμάνι της Chiba Μετρήθηκαν : 15 Έλληνες που διαβιούσαν στο Tokyo 20 προσωπικά τους αντικείμενα Μετρήθηκαν επίσης 7 Έλληνες ναυτικοί που βρέθηκαν σε Ιαπωνικά λιμάνια τη χρονική περίοδο από 11/3/2011 έως 30/4/2011.

19 Πλήθος Πλήθος Μετρήσεις περιβαλλοντικών δειγμάτων 6 5 Δείγματα Χώματος Δείγματα Νερού 4 3 I-131 Cs I-131 Cs Βq/Kg Bq/Kg Τα δείγματα αυτά μετρήθηκαν στο ΤΕΡΠ της ΕΕΑΕ και στο Πολυτεχνείο Κρήτης (Ν. Καλλίθρακας, Σ. Σεφερλής)

20 Counts Μετρήσεις σε προσωπικά αντικείμενα Προσωπικά αντικείμενα (μπουφάν, παπούτσια, σαγιονάρες, κ.λ.π.) Ι Βq I Bq Te Bq Cs Bq Cs Bq Cs-136 La Bq 8 Bq Photon energy (kev)

21 Μετρήσεις σε ανθρώπους Μετρήθηκαν : 15 Έλληνες που διαβιούσαν στο Tokyo 7 Έλληνες ναυτικοί που βρέθηκαν σε Ιαπωνικά λιμάνια τη χρονική περίοδο από 11/3/2011 έως 30/4/2011. Σε 5 περιπτώσεις ανιχνεύτηκαν ραδιονουκλίδια. Μετρήσεις Ολόσωμης Ακτινοβολίας Cs-137 (Bq) Cs-134 (Bq) Te-132 (Bq) Ι-131 (Bq) K-40 (Bq) Α Β Γ Δ Ε ΜΑΡΤΥΡΑΣ

22 Activity (Bq) Activity (Bq) Εκτίμηση δόσης λόγω εσωτερικής ακτινοβόλησης Βιοκινητικά μοντέλα μsv Ι Cs Cs Te Συνολική δόση I Days after exposure Cs-134 Whole body Urine Thyroid Whole body Urine Days after exposure

23 Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Τ.Θ Αγία Παρασκευή T: F: E: