ΧΑΛΥΒΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΜΕΤΑΛΑ MΕΡΟΣ Γ. ΧΑΛΥΒΑΣ ΟΠΛΙΣΜΟΥ

Transcript

1 ΧΑΛΥΒΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΜΕΤΑΛΑ MΕΡΟΣ Γ. ΧΑΛΥΒΑΣ ΟΠΛΙΣΜΟΥ Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 2 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 1

2 Ιστορικό ή η περιπέτεια του χάλυβα στην Ελλάδα Ο Κανονισμός Σκυροδέματος του Γερμανικοί Κανονισμοί DIN κατηγορίες St I, St III και St IV (η κατηγορία St II είχε προ πολλού καταργηθεί και «ξεχαστεί»), με f y, f u και επιτρεπόμενες τάσεις λειτουργίας που έβαιναν αυξανόμενες κατά την ίδια σειρά. St III και St IV αναφέρονταν και ως «σκληροί» χάλυβες ή «χάλυβες υψηλής αντοχής» υποκατηγορίες ST IIIa, St IIIb και St IVa, St IVb a έδειχνε τους φυσικώς σκληρούς χάλυβες, b έδειχνε τους εν ψυχρώ κατεργασμένους. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 3 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 4 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 2

3 Η βελτίωση των αντοχών των φυσικώς σκληρών χαλύβων επιτυγχανόταν κυρίως με αύξηση του ποσοστού του περιεχομένου άνθρακα, που ίσως ξεπερνούσε το 0,4%, με κύριες δυσμενείς επιπτώσεις στην συγκολλησιμότητα και την ψαθυρότητά τους. Οι εν ψυχρώ κατεργασμένοι χάλυβες έχουν ούτως ή άλλως πρόβλημα συγκολλήσεως και πάντως η συγκόλλησή τους απαγορευόταν πλήρως από το ΒΔ Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 5 f yk = γ F γ s σ s,επ =1.6 σ s,επ 1,4 1,15 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 6 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 3

4 Τα Πρότυπα του ΕΛΟΤ και 1994 ΕΛΟΤ 959 για τους κοινούς και ΕΛΟΤ 971 για συγκολλήσιμους χάλυβες αντίστοιχα κατηγορίες S220, S400 και S500 με βάση την χαρακτηριστική τιμή σε MPa του f y ορίου διαρροής τους (εμφανούς ή συμβατικού για μήκυνση 0.2%) και ανεξάρτητα από τη μέθοδο παραγωγής S400 και S500 επιδεκτικότητα σε ηλεκτροσυγκόλληση, που είναι ενδεχόμενη και υπό προϋποθέσεις S400s και S500s, ηλεκτροσυγκόλληση επιτρεπτή άνευ προϋποθέσεων. (συνεχίζεται) Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 7 Για τους χάλυβες S220 δεν υπάρχει κατηγορία S220s, είναι όμως συγκολλήσιμοι στην συντριπτική πλειονότητα των κυκλοφορούντων Τα Πρότυπα κυκλοφόρησαν το 1994 και σε 2 η έκδοση, χωρίς βελτιώσεις, χωρίς διόρθωση των σφαλμάτων και χωρίς ένδειξη αναζητήσεως της ποιότητας Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 8 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 4

5 ΕΝ (ΕΛΟΤ ΕΝ και έχει αποδοθεί ως ΕΛΟΤ ) πλην της αντοχής, τέθηκαν απαιτήσεις και όρια και για την ολκιμότητα των χαλύβων, με διάκρισή τους σε συνήθη και μεγάλη ολκιμότητα, ανάλογα με τον λόγο της τάσεως θραύσεως προς την τάση διαρροής f t / f y μόνον για συγκολλήσιμους χάλυβες, που καθορίζει τις απαιτήσεις μόνον: για την παραγωγή του προϊόντος, για το σύνολο των χαρακτηριστικών που πρέπει να εξετάζονται, τις συνθήκες δοκιμών και ελέγχων και τα κριτήρια συμμορφώσεως, τα όρια των συστατικών των κραμάτων και των ανεπιθύμητων στοιχείων τη γεωμετρία των διατομών κλπ., ενώ ο καθορισμός των κατηγοριών των χαλύβων και τα ακριβέστερα μηχανικά τους χαρακτηριστικά επαφέθηκαν να καθοριστούν με τα Εθνικά Πρότυπα κάθε χώρας. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 9 Κανονισμός Τεχνολογίας Χαλύβων 2000 προσπάθεια για εκσυγχρονισμό των ΕΛΟΤ 959 και 971, πλησιάζοντας το Ευρωπαϊκό Πρότυπο αναφέρεται: στις μεθόδους παραγωγής των χαλύβων και των διακρίσεων που αυτές συνεπάγονται, στην ολκιμότητα και τις περί αυτήν απαιτήσεις, στη μήκυνση υπό το μέγιστο φορτίο, στις οριακές τιμές των στοιχείων που μετέχουν στην σύνθεση του κράματος και του ισοδύναμου σε άνθρακα, (συνεχίζεται) Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 10 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 5

6 Κανονισμός Τεχνολογίας Χαλύβων 2000 στην περιεκτικότητα του αζώτου και των στοιχείων που το δεσμεύουν, στα όρια στην περιεκτικότητα του χαλκού (ευμενούς στοιχείου για τη διάβρωση αλλά δυσμενούς για τη συγκόλληση), στην πυκνότητα και τις γεωμετρικές απαιτήσεις των νευρώσεων, στα όρια της διαβρώσεως του χάλυβα και επισημαίνοντας τον κίνδυνο της ραδιενέργειας. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 11 ο ΕΛΟΤ σήμερα έχει τα εξής πρότυπα: ΕΛΟΤ ΕΝ «Χάλυβες οπλισμού σκυροδέματος- Συγκολλήσιμοι χάλυβες-μέρος 1:Γενικές απαιτήσεις» ΕΛΟΤ «Χάλυβες οπλισμού σκυροδέματος- Συγκολλήσιμοι χάλυβες Μέρος 2:Τεχνική κατηγορία B500A» (χάλυβες μικρής ολκιμότητας Α) ΕΛΟΤ «Χάλυβες οπλισμού σκυροδέματος- Συγκολλήσιμοι χάλυβες Μέρος 3:Τεχνική κατηγορία B500C» (χάλυβες μεγάλης ολκιμότητας C) Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 12 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 6

7 Ο Νέος Κανονισμός Τεχνολογίας Χαλύβων (2008) ασχολείται με θέματα όπως: Συγκολλήσεις συγχρόνων χαλύβων μεταξύ τους ή με παλαιότερους Διάβρωση, συστάσεις και διατάξεις προστασίας Συμπεριφορά των χαλύβων σε υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες Κόπωση χαλύβων Διαμορφώσεις χαλύβων, κάμψεις κλπ. εναρμόνιση με ΕΚΩΣ (συνεχίζεται) Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 13 Ο Νέος Κανονισμός Τεχνολογίας Χαλύβων (2008) Διαμορφώσεις χαλύβων, κάμψεις κλπ. εναρμόνιση με ΕΚΩΣ Ασφάλεια εργαζομένων στις φάσεις διακίνησης, διαμόρφωσης, τοποθέτησης, συγκόλλησης κλπ. Άλλα είδη χαλύβων, ανοξείδωτοι, προεντάσεως κλπ. (που πάντως δεν περιλαμβάνονται στο Πρότυπο) Διαδικασίες αυτοψιών, εκτίμηση βλαβών από διάφορες αιτίες Εκτίμηση υφισταμένης καταστάσεως, εργαστηριακοί έλεγχοι κλπ. Διαδικασίες και έλεγχοι αγοράς Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 14 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 7

8 Στην Ελλάδα επιτρέπεται χάλυβας: μικρής ολκιμότητας Α (2,5%) (μόνο για πλέγματα και μέχρι τη διάμετρο Φ8) μεγάλης ολκιμότητας C (7,5%) για τους ραβδόμορφους χάλυβες. Ο κυρίως χρησιμοποιούμενοs στη χώρα μας ως οπλισμός αντοχής, ραβδόμορφος χάλυβας είναι ο Β500C, με τάση διαρροής 500 MPa και μεγάλη ολκιμότητα C (7,5%), χρήσιμη για τη μεγάλη πλαστιμότητα των στοιχείων κατασκευής, λόγω σεισμού. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 15 Ιδιότητες Χάλυβα οπλισμού Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 16 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 8

9 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 17 ράβδοι κουλούρες πλέγματα συγκολλημένα δικτυώματα Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 18 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 9

10 Στον Ευρωκώδικα 2 Η συμπεριφορά του χάλυβα οπλισμού ορίζεται μέσω των διοτήτων: όριο διαρροής (f yk ή f 0,2k ) μέγιστη πραγματική αντοχή διαρροής (f y,max ) εφελκυστική αντοχή (f t ) πλαστιμότητα (ε uk και f t /f yk ) δυνατότητα κάμψης Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 19 Στον Ευρωκώδικα 2 χαρακτηριστικά συνάφειας (f R ) γεωμετρικά χαρακτηριστικά διατομής και ανοχές αντοχή σε κόπωση συγκολλησιμότητα αντοχή σε διάτμηση και συγκόλληση για δομικά πλέγματα και δικτυωτές δοκούς Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 20 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 10

11 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 27 ιδιότητες χάλυβα οπλισμού Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 28 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 11

12 Ceq=C+Mn/6+(Cr+Mo+V)/5+(Ni+Cu)/15 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 29 μερικοί ορισμοί του ΚΤΧ Παρτίδα ελέγχου: Ποσότητα χάλυβα οπλισμού σκυροδέματος της ίδιας διατομής, προερχομένη από την ίδια χύτευση, σε ευθύγραμμες ράβδους ή κουλούρες, που έχει παραχθεί από την ίδια μονάδα παραγωγής και προσφέρεται για εξέταση οποιαδήποτε στιγμή Ονομαστικές διάμετροι: Τυποποιημένες διάμετροι χαλύβων οπλισμού Ονομαστική διατομή: Το εμβαδόν πλήρους κυκλικής διατομής, διαμέτρου ίσης με την ονομαστική Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 30 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 12

13 Πραγματική διατομή: Το εμβαδόν της επιφάνειας υποθετικής κυκλικής διατομής μιας ράβδου ίσου μήκους και ίσου βάρους με το δεδομένο δοκίμιο. Η πραγματική διατομή υπολογίζεται από τμήμα ράβδου μήκους l και μάζας m, και από την πυκνότητα, d, του χάλυβα σύμφωνα με τη σχέση: Α act =127,4m/l m=πδ 2 /4*l*ρ Α act η πραγματική διατομή σε mm 2 m η μάζα σε g l το μήκος σε mm. ρ=7850kg/m 3 Η πραγματική διάμετρος υπολογίζεται από την πραγματική διατομή. Ονομαστική μάζα ανά μέτρο μήκους: H μάζα ανά μέτρο μήκους, η οποία υπολογίζεται από την oνομαστική διατομή και την πυκνότητα του χάλυβα (ίση με 7850kg/m 3 ). Θερμοκρασία μετάπτωσης (transition temperature): Η θερμοκρασία στην οποία παρατηρείται σημαντική μεταβολή στα χαρακτηριστικά θραύσης ενός υλικού, με κυριότερη μεταβολή τη μετατροπή του τρόπου θραύσης από όλκιμο σε ψαθυρό. (άρα μιλάμε για χαμηλές θερμοκρασίες) Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 13

14 Ονομαστική αντοχή: η κατώτερη εγγυημένη τιμή Πραγματική αντοχή: αυτή στον τόπο του έργου Χαρακτηριστική τιμή: αυτή που έχει πιθανότητα 5% να υποσκελισθεί, πρακτικώς η ονομαστική τιμή f y,nom : ονομαστική τιμή ορίου διαρροής F y,act : η παραγματική τιμή του ορίου διαρροής Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 33 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 34 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 14

15 Επιφάνεια οπλισμών cm 2 Ονομαστική διατομή Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 35 Διάκριση χαλύβων οπλισμού σκυροδέματος Α. Σύμφωνα με τη μέθοδο παραγωγής Β. Σύμφωνα με τη μορφή της επιφάνειας της ράβδου Γ. Σύμφωνα με τη συγκολλησιμότητα Δ. Σύμφωνα με την ολκιμότητα Ε. Σύμφωνα με την αντοχή τους σε διάβρωση Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 15

16 Διάκριση χαλύβων οπλισμού σκυροδέματος Α. Σύμφωνα με τη μέθοδο παραγωγής, : Θερμής έλασης, χωρίς καμία άλλη περαιτέρω θερμική ή θερμομηχανική κατεργασία οποιασδήποτε μορφής (χάλυβες ΘΕ-Χ) Θερμής έλασης, που ακολουθείται από μία άμεση εν σειρά διαδικασία θερμικής κατεργασίας (χάλυβες ΘΕ-Θ) πχ Temcore Ψυχρής κατεργασίας, με ολκή ή έλαση του αρχικού προϊόντος που προέρχεται από θερμή έλαση (χάλυβες ΨΚ-Ο) Ψυχρής κατεργασίας με στρέψη του αρχικού προϊόντος που προέρχεται από θερμή έλαση (χάλυβες ΨΚ-Σ) ή με συνδυασμό των παραπάνω. Για να διαπιστωθεί εάν έχει υποστεί θερμική κατεργασία μια ράβδος (χάλυβας ΘΕ-Θ), μπορεί να γίνει μακροσκοπική εξέταση με λείανση και χημική προσβολή σε μια κάθετη τομή στον διαμήκη άξονα της. Κοινός τρόπος προσβολή με Nital (διάλυμα νιτρικού οξέως και αλκοολ) Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 38 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 16

17 θερμική επεξεργασία δημιουργεί ένα μαλακό πυρήνα (εσωτερικό της ράβδου) και μια σκληρή εξωτερική στοιβάδας που προσδίδει στο υλικό την υψηλή αντοχή. Μπαινίτης Προϊόν μετασχηματισμού του ωστενίτη, αποτελούμενο από μίγμα φερρίτη και καρβιδίων Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 39 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 40 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 17

18 Μπαινίτης Προϊόν μετασχηματισμού του ωστενίτη, αποτελούμενο από μίγμα φερρίτη και καρβιδίων. Γενικά σχηματίζεται σε θερμοκρασίες χαμηλότερες εκείνων στις οποίες σχηματίζεται ο πολύ λεπτόκοκκος περλίτης και μεγαλύτερες εκείνων όπου αρχίζει ο μετασχηματισμός σε μαρτενσίτη κατά την ψύξη ( C για τους Χ.Ο.Σ.). Η μορφή του μοιάζει με φτερά στην ανώτερη περιοχή (ανώτερος μπαινίτης) και με βελόνες εφόσον σχηματίζεται σε χαμηλότερες θερμοκρασίες (κατώτερος μπαινίτης). Παρουσιάζει αντοχές σχεδόν παραπλήσιες του μαρτενσίτη, αλλά πολύ καλύτερη διαμορφωσιμότητα. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 41 Διάκριση χαλύβων οπλισμού σκυροδέματος Β. Σύμφωνα με τη μορφή της επιφάνειας της ράβδου σε: Λείους χάλυβες κυκλικής διατομής Χάλυβες με ανάγλυφες νευρώσεις, υψηλής συνάφειας Χάλυβες με κοιλότητες (έγγλυφες αυλακώσεις). Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 18

19 Λείος χάλυβας οπλισμού: πρακτικά λεία επιφάνεια. Χάλυβας οπλισμού με νευρώσεις: δύο τουλάχιστον σειρές πλάγιων ανάγλυφων νευρώσεων, ομοιόμορφα κατανεμημένων κατά μήκος. Χάλυβας οπλισμού με έγγλυφες αυλακώσεις: καθορισμένες αυλακώσεις, ομοιόμορφα κατανεμημένες κατά μήκος. Διάκριση χαλύβων οπλισμού σκυροδέματος Γ. Σύμφωνα με τη συγκολλησιμότητα, σε: Χάλυβες συγκολλήσιμους Χάλυβες μη συγκολλήσιμους ή συγκολλήσιμους υπό προϋποθέσεις. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 19

20 Οι χάλυβες που επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται σήμερα είναι συγκολλήσιμοι και διακρίνονται στις εξής τεχνικές κατηγορίες: Β500Α κατά ΕΛΟΤ B500C κατά ΕΛΟΤ Και για τις δύο αυτές κατηγορίες χαλύβων, η ονομαστική (χαρακτηριστική) τιμή του ορίου διαρροής f y,nom είναι 500MPa. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη Διάκριση χαλύβων οπλισμού σκυροδέματος Δ. Σύμφωνα με την ολκιμότητα, σε: Χάλυβες χαμηλής ολκιμότητας Χάλυβες μέσης ολκιμότητας Χάλυβες υψηλής ολκιμότητας Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 20

21 Καραντώνη 47 χαμηλής ολκιμότητας μέσης ολκιμότητας υψηλής ολκιμότητας Καραντώνη 48 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 21

22 Διάκριση χαλύβων οπλισμού σκυροδέματος Ε. Σύμφωνα με την αντοχή τους σε διάβρωση Κοινούς χάλυβες, που είναι κράματα σιδήρου με άνθρακα (Fe- C) και με άλλα στοιχεία σε μικρές περιεκτικότητες Ανοξείδωτους χάλυβες, που είναι κράματα σιδήρου με ελάχιστη περιεκτικότητα σε χρώμιο (Cr) 12%. Οι χάλυβες αυτοί είναι ανθεκτικοί σε διάβρωση. Η αντοχή τους σε διαβρωτικό περιβάλλον είναι μεγαλύτερη αν περιέχουν και άλλα κραματικά στοιχεία όπως νικέλιο (Ni), μολυβδένιο (Mo), τιτάνιο (Ti) κ.λπ. Η εμπειρία μας δείχνει ότι: Χάλυβας σε «μάντρα» με αρκετή οξείδωση, σημαίνει ότι διατίθεται σιγά σιγά και ότι υπάρχει «λόγος σοβαρός», ως προς την ποιότητα του, που «ξέμεινε» και οξειδώθηκε. Στα μεγάλα έργα γίνονται πολλές φορές αγορές, για οικονομικούς (κυρίως) λόγους, πολύ μεγάλων ποσοτήτων χάλυβα. Έτσι πιθανές απρόβλεπτες καθυστερήσεις των σκυροδετήσεων, μπορεί να οδηγήσουν σε οξείδωση αυτές τις μεγάλες ποσότητες χαλύβων που βρίσκονται σε «αναμονή», συνήθως εκτός στεγασμένου χώρου. Τα προβλήματα είναι περισσότερα σε (συχνές) περιπτώσεις κοντά σε λίμνες ή θάλασσα. Άλλωστε ο χάλυβας δεν πρέπει να «αναμένει» πέραν των 6 μηνών. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 50 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 22

23 Οι χάλυβες S500s και κατόπιν B500C της μεθόδου tempcore, που συναντά κανείς σχεδόν αποκλειστικά από το 1993 περίπου έως σήμερα έχουν μεγάλη τάση προς διάβρωση (σε σύγκριση π.χ. με S400, S220 ή τα S500s με (V) βανάδιο). Σε έργα υπό ακραίες συνθήκες (π.χ. σε περιβάλλον με πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες ή σε έντονα διαβρωτικό περιβάλλον) χρειάζεται να γίνει ειδική μελέτη, ώστε να ληφθούν υπόψη πρόσθετες ειδικές απαιτήσεις (π.χ. μεγαλύτερο πάχος επικάλυψης) ή επιλογές (π.χ. μερική χρήση ανοξείδωτου χάλυβα με νευρώσεις ή ράβδων τιτανίου με σπείρωμα κ.λ.π.). Η τάση προς οξείδωση είναι αυξανόμενη κατά την σειρά: S220, S400, S500s (βανάδιο), S500s (Tempcore) Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 51 Προστασία από διάβρωση. Αν πρόκειται να παραμείνουν εκτεθειμένες οι αναμονές για διάστημα ικανό να προκαλέσει σημαντικές αλλοιώσεις π.χ. για διάστημα περισσότερο από 6 μήνες απαιτείται καθαρισμός και επικάλυψη των ράβδων με ασφαλτόμιγμα. Αν έχει δημιουργηθεί μάζα οξειδίων μεγαλύτερη από 350gr/m 2 προηγείται καθαρισμός όχι με χτυπήματα αλλά π.χ. με συρματόβουρτσα, υδροβολή ή αμμοβολή, δηλαδή κατεργασίες που δεν προκαλούν «πληγές» και που δεν επηρεάζουν τελικά τις μηχανικές ιδιότητες του χάλυβα. Ακολουθεί επικάλυψη των ράβδων με ασφαλτόμιγμα ή και κατάλληλος εγκιβωτισμός σε σκυρόδεμα. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 52 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 23

24 Σήμανση χαλύβων οπλισμού ράβδοι κουλούρα Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 53 Καραντώνη 54 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 24

25 Καραντώνη 55 Μηχανικές ιδιότητες κατά ΚΤΧ B500Α(χαμηλής ολκιμότητας) B500C (υψηλής ολκιμότητας ) k Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 25

26 ΕC2 σκελετικό διάγραμμα χάλυβα από EC2 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 59 συγκολλήσεις ο ΚΤΧ αναφέρει κατά περίπτωση επιτρεπτούς τρόπους συγκόλλησης Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 60 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 26

27 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 61 Κατάσταση Φόρτισης Κυρίως στατική (βλ (2)) Μέθοδος Συγκόλλησης Ράβδοι υπό εφελκυσµό 1 Ράβδοι υπό θλίψη 1 συγκόλληση µε µετωπική σύνδεση σπινθηρισµούς Ηλεκτροσυγκόλληση τόξου µετωπική σύνδεση µε φ 20 mm, σύνδεση µε λωρίδες, σύνδεση χειρός και συγκόλληση τόξου κατά παράθεση, σταυρωτή σύνδεση 3, σύνδεση µε άλλα µε επενδεδυµένο ηλεκτρόδιο χαλύβδινα στοιχεία σύνδεση µε λωρίδες, σύνδεση κατά παράθεση, Ηλεκτροσυγκόλληση ενεργού προστατευτικού αερίου 2 σταυρωτή σύνδεση 3, σύνδεση µε άλλα χαλύβδινα στοιχεία µετωπική σύνδεση - µε φ 20 mm Συγκόλληση τριβής µετωπική σύνδεση, σύνδεση µε άλλους χάλυβες Κυρίως µη στατική (βλ (2)) Σηµειακή συγκόλληση µε ηλεκτρική αντίσταση Συγκόλληση µε σπινθηρισµούς Ηλεκτροσυγκόλληση τόξου χειρός σύνδεση κατά παράθεση 4, σταυρωτή σύνδεση 2,4 µετωπική σύνδεση µετωπική σύνδεση µε φ 14 mm Ηλεκτροσυγκόλληση ενεργού µετωπική σύνδεση προστατευτικού αερίου 2 µε φ 14 mm σύνδεση κατά Σηµειακή συγκόλληση µε παράθεση ηλεκτρική αντίσταση 4, σταυρωτή σύνδεση 2,4 Σηµειώσεις: 1. Επιτρέπεται µόνο η συγκόλληση ράβδων περίπου ίδιων ονοµαστικών διαµέτρων. 2. Επιτρεπόµενος λόγος για ράβδους διαφορετικών διαµέτρων Φ0,57 3. Για φέρουσες ενώσεις: Φ 16 mm Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη Για φέρουσες ενώσεις: Φ 28 mm Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 27

28 Καραντώνη 64 Δομικά πλέγματα Χρήση: σε τοιχώματα και πλάκες επί εδάφους Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 65 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 28

29 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 66 ΤΥΠΟΙ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΟΜΙΚΟΥ ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ Ονοµασία ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ ιαστάσεις (m) ιαµήκη σύρµατα Εγκάρσια σύρµατα Βάρος φύλλου (kg) Αριθµός ιάµ ετρος (mm) Αποστάσει Αριθµ ιάµετρος ς (mm) ός (mm) Αποστάσ εις (mm) Ο92 5,00Χ2, , , ,86 Τ92 5,00Χ2, , , ,67 Τ131 5,00Χ2, , , ,5 Τ139 5,00Χ2, , , ,70 Τ188 5,00Χ2, , , ,92 Τ196 5,00Χ2, , , ,50 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 67 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 29

30 Ονοµασία ιαστάσεις ΠΛΕΓΜΑΤΟ Σ (m) ΤΥΠΟΙ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ ΣΧΑΡΑΣ ιαµήκη σύρµατα Αριθµός ιάµετρος Αποστάσεις (mm) (mm) Εγκάρσια σύρµατα Αριθµός ιάµετρος Αποστάσεις (mm) (mm) Βάρος φύλλου (kg) Τ251Ε 3,60Χ2, , , ,80 Τ251Β 3,60Χ2, , , ,99 Τ393 3,60Χ2, , , ,29 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 68 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 69 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 30

31 Επίδραση των κραματικών στοιχείων στα χαρακτηριστικά των Χ.Ο.Σ. Άνθρακας (C) από τα βασικότερα κραματικά στοιχεία. Επηρεάζει σημαντικά την αντοχή και τη συγκολλησιμότητα τους. Αύξηση της περιεκτικότητας σε C συνεπάγεται: αύξηση της σκληρότητας και της αντοχής μείωση της ολκιμότητας και της συγκολλησιμότητας. Αύξηση της εμβαπτότητας (ικανότητα σκλήρυνσης με μαρτενσιτικό μετασχηματισμό - hardenability) του χάλυβα που σχετίζεται με το βάθος βαφής των χαλύβων (Tempcore, Thermex κ.λπ.). Καραντώνη 70 Η τελευταία ιδιότητα είναι ιδιαίτερα σημαντική στους Χ.Ο.Σ. αφού είναι συνυφασμένη με συγκεκριμένη θερμομηχανική μεταλλοτεχνική επεξεργασία (θερμή έλαση με άμεση θερμική κατεργασία), η οποία ακολουθείται κατά την παραγωγή της πλειονότητας των Χ.Ο.Σ. σήμερα στην Ευρώπη (Tempcore, Thermex κ.λπ.). Στην πράξη, περιεκτικότητα σε C μεταξύ 0,18-0,24% στο τελικό προϊόν αποτελεί έναν συμβιβασμό μεταξύ των παραπάνω αντικρουόμενων ιδιοτήτων και εξασφαλίζει υψηλή αντοχή, ικανοποιητική επιμήκυνση και καλή συγκολλησιμότητα. Καραντώνη 71 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 31

32 Μαγγάνιο (Mn) Η επίδραση στη συγκολλησιμότητα περίπου 5 με 6 φορές μικρότερη σε σχέση με τον άνθρακα αύξηση της περιεκτικότητας από 0,1-1% μπορεί να έχει θετική επίδραση στις μηχανικές ιδιότητες μέχρι 15%. Επίσης, το Mn είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο διότι δεσμεύει το ελεύθερο θείο (MnS), μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο δημιουργίας θειούχου σιδήρου (FeS) ο οποίος προκαλεί ψαθυροποίηση του χάλυβα κατά τη θέρμανση περί τους 900 ο C. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 72 Πυρίτιο (Si) Το πυρίτιο και το μαγγάνιο υπάρχουν σχεδόν σε όλους τους χάλυβες, Κραμάτωση με πυρίτιο οδηγεί σε σκλήρυνση του χάλυβα, δίχως να επηρεάζεται σημαντικά η εμβαπτότητα και κατά συνέπεια και η συγκολλησιμότητα των χαλύβων. Αύξηση της περιεκτικότητας κατά ποσοστό 1% συνεπάγεται αύξηση της αντοχής κατά περίπου 100ΜΡα, ενώ αντίστοιχη είναι και η αύξηση του ορίου διαρροής. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 73 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 32

33 Φωσφόρος (Ρ) Ο φωσφόρος αποτελεί κατά κανόνα επιβλαβή ακαθαρσία για τους χάλυβες. O P συνδέεται με ψαθυροποίηση και μικροδιαφορισμό κατά τη στερεοποίηση του χάλυβα. Ως εκ τούτου, κατά τη μεταλλουργική διαδικασία παραγωγής, καταβάλλεται προσπάθεια, τα επίπεδα περιεκτικοτήτων για χάλυβες κατασκευών να διατηρούνται σε ποσοστά χαμηλότερα του 0,03%-0,05%. Για τους Χ.Ο.Σ., περιεκτικότητες μέχρι 0,055% είναι αποδεκτές. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 74 Θείο (S) Η παρουσία θείου είναι ιδιαίτερα επιβλαβής στους χάλυβες επειδή αυξάνει την ευθραυστότητα. Προέρχεται κυρίως από τις πρώτες ύλες (scrap κ.λπ.), και ελέγχεται κατά την παραγωγική διαδικασία. Περιεκτικότητες 0,025%-0,030% είναι αποδεκτές για τους ειδικούς χάλυβες, ενώ για τους Χ.Ο.Σ. αποδεκτά ποσοστά είναι μέχρι 0,055%. Η παρουσία Mn είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη διότι δεσμεύει το ελεύθερο θείο (MnS), μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο ψαθυροποίησης των χαλύβων. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 75 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 33

34 Άζωτο (Ν) Ο ρόλος του αζώτου είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Συναντάται σε χαμηλές περιεκτικότητες στους Χ.Ο.Σ., αλλά θεωρείται γενικά ως ανεπιθύμητη πρόσμιξη. Πέραν ενός ορίου είναι βλαπτικό επειδή μειώνει την ολκιμότητα και ευνοεί την ευθραυστότητα επαναφοράς είναι ενδεχόμενο να προκαλέσει και φαινόμενα γήρανσης στους χάλυβες που έχουν υποστεί εν ψυχρώ κατεργασία/καταπόνηση. Για τους Χ.Ο.Σ. σε παλαιότερες τυποποιήσεις (π.χ. DIN 488), είχε καθορισθεί ανώτερο όριο περιεκτικότητας 0,01% Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 76 Χαλκός (Cu) Προέρχεται κατά κανόνα από την πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται. Αν και ακόμη και σε ελάχιστα ποσοστά, ο Cu, αυξάνει την αντοχή του χάλυβα σε οξείδωση κατά την έκθεσή του στις ατμοσφαιρικές συνθήκες και δεν επηρεάζει σημαντικά τη συγκολλησιμότητα, σχετίζεται άμεσα με τη θερμή ρηγμάτωση των κοινών χαλύβων. παρατηρείται συσσώρευσή του και αύξηση της περιεκτικότητάς του στους χάλυβες που παράγονται από τήξη παλαιοσιδήρου Αυτό δεν παρατηρείται κατά την παραγωγή του χάλυβα μέσω χυτοσιδήρου, στην οποία χρησιμοποιούνται σιδηρομεταλλεύματα. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 77 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 34

35 Βανάδιο (V) Σε μικρές αναλογίες επιτρέπει την απόκτηση των μηχανικών χαρακτηριστικών που προδιαγράφονται για την κατηγορία Β500C (και παλαιότερα του S500s) δίχως να απαιτείται περαιτέρω θερμική κατεργασία. Ακόμη και σε μικρές περιεκτικότητες αυξάνει την αντοχή σε εφελκυσμό και το όριο διαρροής στη θερμοκρασία περιβάλλοντος αλλά και σε υψηλότερες, εμποδίζοντας την αύξηση του μεγέθους του κόκκου στη μικρογραφική μορφή του χάλυβα, σε καθορισμένες συνθήκες έλασής του. με προσθήκες Cr και W, χρησιμοποιείται στην παραγωγή ειδικών χαλύβων Δομικά Υλικάθερμών Χάλυβας και άλλα κατεργασιών μέταλλα- Καραντώνη και ταχυχαλύβων (εργαλείων). 78 Η ισοδύναμη τιμή σε άνθρακα, Ceq, υπολογίζεται σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο: Ceq=C+Mn/6+(Cr+Mo+V)/5+(Ni+Cu)/15, όπου τα σύμβολα των χημικών στοιχείων δείχνουν την επί τοις εκατό περιεκτικότητα κατά βάρος (% κ.β.), όπως προσδιορίζεται από τη χημική ανάλυση. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 79 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 35

36 Κάμψη οπλισμού Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη έλεγχοι συμμόρφωσης 3 δοκίμια από την ίδια παρτίδα μάζα και διατομή:l=0,50m, σύγκριση με τιμές Πίνακα (τμήμα του παρουσιάζεται πιο κ άτω) αποτυχία συμμόρφωσης: ελέγχονται 10 που πρέπει ΌΛΑ να εκπληρούν τις απαιτήσεις Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 81 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 36

37 αντοχή σε εφελκυσμό: l=0,70m σύγκριση με απαιτήσεις Πίνακα 3-3 αποτυχία συμμόρφωσης: ελέγχονται 10 που πρέπει α) ΌΛΑ να εκπληρούν τις απαιτήσεις ή β) συνδυασμός απαιτήσεων Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 82 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 83 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 37

38 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 84 Χάλυβας προέντασης Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 85 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 38

39 προένταση Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 86 Πώς επιτυγχάνεται η προένταση (ένας τρόπος ενδεικτικώς εδώ) Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 87 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 39

40 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 40

41 Καραντώνη 90 Καραντώνη 91 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 41

42 Οι ιδιότητες του χάλυβα προέντασης δίνονται στο EN 10138, Μέρος 2 έως 4 ή σε Ευρωπαϊκή Τεχνική Έγκριση Η προένταση επιβάλλεται με τένοντες προέντασης από χάλυβα υψηλής αντοχής σύρματα συρματόσχοινα ράβδους. Οι τένοντες δύνανται να είναι: ενσωματωμένοι στο σκυρόδεμα Μπορεί να είναι προεντεταμένοι πριν την έγχυση του σκυροδέματος Καραντώνη 92 Οι ιδιότητες του χάλυβα προέντασης δίνονται στο EN 10138, Μέρος 2 έως 4 ή σε Ευρωπαϊκή Τεχνική Έγκριση ενσωματωμένοι με συνάφεια προεντεταμένοι μετά την σκλήρυνση του σκυροδέματος με ή χωρίς ενσωμάτωση. Οι τένοντες είναι δυνατό επίσης να τοποθετούνται εξωτερικά του φορέα με σημεία επαφής στους εκτροπείς και στις αγκυρώσεις. Καραντώνη 93 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 42

43 Ταξινόμηση Χαλύβων προέντασης ταξινομούνται σύμφωνα με: (i) Αντοχή, προσδιορίζοντας την τιμή του συμβατικού ορίου διαρροής 0,1% (f p0,1k ) καθώς και τον λόγο της αντοχής σε εφελκυσμό προς το συμβατικό όριο αντοχής (f pk /f p0,1k ) και την μήκυνση στο μέγιστο φορτίο (ε uk ) (ii) Κατηγορία (Class), υποδηλώνοντας την συμπεριφορά χαλάρωσης (iii) Μέγεθος (iv) Χαρακτηριστικά επιφανείας Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 94 Αντοχή, ΕC2 ιάγραµµα τάσεων-παραµορφώσεων τυπικού χάλυβα προέντασης (δίνονται οι απόλυτες τιµές εφελκυστικής τάσης και παραµόρφωσης) Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 95 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 43

44 Καραντώνη 96 Υψηλές θερμοκρασίες Κατά ή και μετά την έκθεση σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 200 ο C επέρχεται έντονη απομείωση των μηχανικών χαρακτηριστικών των χαλύβων προέντασης έναντι των αντίστοιχων σε θερμοκρασία περιβάλλοντος (20 o C). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι κατά την έκθεση στους 400 ο C (σε σχέση με τους 20o ο C): Το όριο αναλογίας απομειώνεται κατά περίπου 70%, Τα f py και f pt απομειώνονται κατά περίπου 50%. Όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 600 ο C, η αντοχή των χαλύβων προέντασης πρακτικά μηδενίζεται. H χαλάρωση επηρεάζεται σημαντικά από τη θερμοκρασία. Ενδεικτικά αναφέρεται, πως στους 60ο o C η χαλάρωση είναι διπλάσια από ό,τι στους 20o ο C. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 97 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 44

45 Ψυχρή κατεργασία Βαφή και επαναφορά Ψυχρή κατεργασία Βαφή και επαναφορά Ψυχρή κατεργασία Βαφή και επαναφορά fpp=όριο αναλογίας Καραντώνη 98 Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 99 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 45

46 Κατηγορία - Κατηγορία 1: σύρματα και συρματόσχοινα με συνήθη χαλάρωση - Κατηγορία 2: σύρματα και συρματόσχοινα με χαμηλή χαλάρωση - Κατηγορία 3: εν θερμώ επεξεργασμένες ράβδοι προέντασης Ρ1000, το ποσοστό χαλάρωσης (σε %) στις 1000 ώρες μετά την τάνυση και σε μέση θερμοκρασία 20 C Τιμές Ρ1000 8% για Κατηγορία 1, 2, 5% για Κατηγορία 2, 4% για Κατηγορία 3 ή να ληφθούν από το πιστοποιητικό. Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 100 Από ΕΚΩΣ Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 101 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 46

47 Χαλάρωση της προέντασης Low Relaxation (LR) strands Νormal Relaxation (NR) strands Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 102 Καραντώνη 104 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 47

48 επισήμανση Καραντώνη 105 Φ8 (0,50cm 2 ) 4Φ8 (2cm 2 ) 30.67cm 1oocm (0,50cm 2 25cm 1oocm Φ8/25 (2,0cm 2 ) Δομικά Υλικά- Χάλυβας και άλλα μέταλλα- Καραντώνη 106 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 48

49 Φ8 (0,50cm 2 ) 4Φ8 (2cm 2 ) 30.67cm 1oocm Καραντώνη cm 1oocm Φ8/25 (2,0cm 2 ) Καραντώνη 108 Δομικά Υλικά-Χάλυβας και άλλα μέταλλα-μέρος 3 Καραντώνη 49