ΚΛΙΜΑΞ ΤΟΥ ΑΒΒΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΣΙΝΑ

Transcript

1 1 ΚΛΙΜΑΞ ΤΟΥ ΑΒΒΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΣΙΝΑ

2 2 ΛΟΓΟΣ ΑΣΚΗΤΙΚΟΣ ΕΠΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΟΣ «ΠΛΑΚΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑΙ» ΤΟΥ ΑΒΒΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΣΙΝΑ τὸ ὁποῖο ἀπέστειλε εἰ τὸ ἀββᾶ Ἰωάη, καθηγούμεο τῆ Ῥαϊθο ῦ. Εἶαι διηρημέο εἰ τριάκοτα κεφάλαια, τ ὰ ὁποῖα ὡσὰ βαθμίδε κλίμακο, ἀαβιβάζου ὅσου τ ὰ ἀκολουθοῦ ἀπ ὸ τ ὰ χαμηλότερα εἰ τ ὰ ὑψηλότερα, ἐξ ο ὗ κα ὶ τ ὸ βιβλίο ὠομάσθη ΚΛΙΜΑΞ Νεοελληικ ὴ ἀπόδοση: Ἱερ ὰ Μο ὴ Παρακλήτου

3 3 ΣΤΙΧΟΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΙΩΑΝΝΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ Ὡ ἄλλο εἰδότε σε θεῖο Μωσέα ἐξ οὐραο ῦ τε μάλλο ἥπερ ἐξ ὄρου τὰ μυστικὰ λαβότα πασέπτω πλάκα, ἐκ χειρὸ αὐτο ῦ το ῦ Θεο ῦ κα ὶ Δεσπότου κα ὶ δότα πᾶσι προσξέου σωτηρία τὰ σωστικά σου, Πάτερ, πασόφου βίβλου, τιμῶμε ὡ μάλιστα σ ὲ πρὸ ἀξία ὡ μυσταγωγὸ ἐθέω διδαγμάτω κα ὶ πρᾶξι αὐτὴ κα ὶ θεωρία βάθη πολλοῖ ἐφικτ ὰ μηδαμῶ πεφυκότα σαφ ῆ προθέτα τοῖ θέλουσι εἰδέαι κα ὶ μ ὴ φθό ῳ φεύγουσι τὴ τούτω θέα. Φλεχθεὶ γὰρ αὐτὸ ἄθρακι τρισολβίῳ ψυχή, λόγο, ῦ κα ὶ καθαρθεὶ τὰ φρέα, φέγγει ὁμο ῦ τε κα ὶ φλογίζει τοῖ λόγοι τοὺ μὲ ποηροὺ πυρπολεῖ τε κα ὶ φλέγει, χρησοὺ δ ὲ φωτίζει τε κα ὶ σώζει ὅλω συγγράμμασι σοῖ ἀσμέω πειθηίοι, ὧ περ τ ὸ πλῆθο, κάλλο, ὕψο κα ὶ βάθο κα ὶ τ ὸ κραταιὸ ἰσχύο οημάτω διδαγμάτω τε ποικίλα διακρίσει, τί ἐξιχιάσειε, ἢ ψυχ ὴ μόη; τούτου τὸ σεπτὸ ῦ ἔχω τι προσέμοι, ικῶσι μήη κα ὶ κράτη τ ὰ τῶ λόγω. Ταῦτα βδέλυγμα πατρ ὶ τ ῷ σεβασμί ῳ, τῆ πίστεω ἔδειγμα τῆ ἐμῆ μόο.

4 4 ΠΙΝΑΞ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ 1. Περ ὶ ἀποταγῆ 2. Περ ὶ ἀπροσπαθεία 3. Περ ὶ ξειτεία 4. Περ ὶ ὑπακοῆ 5. Περ ὶ μεταοία 6. Περ ὶ μήμη θαάτου 7. Περ ὶ το ῦ χαροποιο ῦ πέθου 8. Περ ὶ ἀοργησία 9. Περ ὶ μησικακία 10.Περ ὶ καταλαλιᾶ 11.Περ ὶ πολυλογία κα ὶ σιωπῆ 12.Περ ὶ ψεύδου 13.Περ ὶ ἀκηδία 14.Περ ὶ γαστριμαργία 15.Περ ὶ ἁγεία 16.Περ ὶ φιλαργυρία 17.Περ ὶ ἀαισθησία 18.Περ ὶ ὕπου κα ὶ προσευχῆ 19.Περ ὶ ἀγρυπία 20.Περ ὶ δειλία 21.Περ ὶ κεοδοξία 22.Περ ὶ ὑπερηφαεία 23.Περ ὶ λογισμῶ βλασφημία 24.Περ ὶ πραότητο κα ὶ ἁπλότητο 25.Περ ὶ ταπειοφροσύη 26.Περ ὶ διακρίσεω 1. Περ ὶ διακρίσεω λογισμῶ κα ὶ παθῶ κα ὶ ἀρετῶ 2. Περ ὶ διακρίσεω εὐ διακρίτου 3. Σύτομο ἀακεφαλαίωσι τῶ προηγουμέω 27.Περ ὶ ἡσυχία 1. Δι ὰ τὴ ἱερὰ «ἡσυχία», τὴ σωματικὴ κα ὶ τὴ ψυχική 2. Περ ὶ διαφορᾶ κα ὶ διακρίσεω ἡσυχιῶ 28.Περ ὶ προσευχῆ 29.Περ ὶ ἀπαθεία 30.Περ ὶ ἀγάπη, ἐλπίδο κα ὶ πίστεω ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΠΡΟΤΡΟΠΗ ΛΟΓΟΣ ΕΤΕΡΟΣ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ

5 5 ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ἡ πόλι πο ὺ ἐγέησε κα ὶ ἀέθρεψε τὸ θεῖο αὐτὸ ἄδρα πρὶ ἀπ ὸ τὴ ἀθλητικ ὴ κα ὶ ἀσκητική του ζω ὴ δὲ μπορ ῶ ὰ ἀαφέρω μ ὲ ἀκρίβεια κα ὶ ἀσφάλεια. Τὴ πόλι ὅμω ὅπου τώρα ζ ῆ κα ὶ ἡ ὁποία τὸ τρέφει μ ὲ ἀμβροσία, τὴ ἐγώρισε πρὶ ἀπ ὸ ἐμᾶ ὁ μέγα Ἀπόστολο Παῦλο διότι ὁπωσδήποτε εὑρίσκεται τώρα κα ὶ αὐτὸ σ ἐκείη τὴ ἐ πουράιο Ἱερουσαλήμ, στὴ ὁποία ὑπάρχει ἡ ἐκκλησία τῶ πρωτοτόκω, τῶ ὁποίω «τ ὸ πολίτευμα ἐ οὐραοῖ ὑπάρχει». Ἐκε ῖ χορταίοτα τ ὰ ἀχόρταστα μ ὲ ἄϋλη αἴσθησι κα ὶ βλέποτα τ ὰ ἀ θέατα κάλλη, ἀπολαμβάει τὶ ἀτάξιε ἀμοιβὲ τῶ ἱδρώτω του. Κα ὶ ἀφο ῦ σὰ ἄκοπο βραβεῖο τῶ κόπω το ῦ ἐκέρδισε τὴ οὐράιο κληροομία, χορεύει αἰώια μαζ ὶ μ ἐκείου, τῶ ὁποίω πλέο «ὁ ποὺ ἔστη ἐ εὐθύτητι». Πῶ δ ὲ κέρδισε αὐτὴ τὴ μακαριότητα ὁ ἀοίδιμο, αὐτ ὸ θ ὰ τὸ ἐκθέσω στὴ συέχεια. Αὐτὸ λοιπὸ ὁ ὅσιο Πατὴρ σ ὲ ἡλικία περίπου δέκα ἓξ περίπου ἐτῶ προσέφερε τὸ ἑ αυτό του στὸ Χριστὸ ὡ «θυσία εὐάρεστο κα ὶ δεκτή», μ ὲ τ ὸ ὰ εἰσέλθ ῃ στὸ ζυγ ὸ τῆ μοαχικῆ πολιτεία στ ὸ ὄρο Σι ᾶ. Ἀπ ὸ αὐτ ὴ δ ὲ τὴ διαμοή του στὸ ὁρατ ὸ τόπο, πορευότα κα ὶ κατευθυότα πρὸ τὸ ἀόρατο Θεό. Κα ὶ τὴ μὲ ξειτεία ἀκολούθησε σὰ προστάτιδα τῶ οερῶ εαίδω, δηλαδ ὴ τῶ ἀρετῶ τῆ ψυχῆ. Μ ὲ αὐτὴ τὴ ξειτεία ἀπέβαλε ὅλη τὴ ἄσεμη παρρησία κα ὶ ἐφόρεσε τὴ εὐπρεπ ῆ ταπείωσι κα ὶ ἔτσι ἀπ ὸ τὴ εἴσοδο ἀκόμη ἀ πεδίωξε τὸ δαίμοα τῆ αὐταρεσκεία κα ὶ τῆ ἐμπιστοσύη στὸ ἑαυτό του. Ὑπετάγη κα ὶ ἐ μπιστεύθηκε τὴ ψυχή του ἐ Κυρί ῳ στὸ πευματικό του πατέρα σὰ σ ὲ ἕα ἄριστο κυβερήτη, κα ὶ ἔ τσι ἀκίδυα ἐταξείδευε τ ὸ μεγάλο, ἐπικίδυο κα ὶ τρικυμιῶδε ταξείδι τῆ παρούση ζωῆ. Τόσο πολ ὺ δ ὲ ἀπέθαε γι ὰ τὸ κόσμο κα ὶ τ ὰ προσωπικά του θελήματα, σὰ ὰ εἶχε ψυχ ὴ χωρὶ λογικ ὴ κα ὶ χωρὶ θέλησι κα ὶ ἀποξεωμέη τελείω ἀπ ὸ τὶ φυσικὲ κλίσει κα ὶ ἐπιθυμίε. Ἂ κα ὶ ἐωρίτερα ἀπ ὸ τὴ οὐράια τούτη «ἀμάθεια» εἶχε ἀποκτήσει καλ ὰ τὴ ἐγκύκλιο κοσμικὴ σοφία-πράγμα παράδοξο, διότι ὡ ἐπ ὶ τ ὸ πλεῖστο ἡ ὑπερηφάεια τῆ κοσμικῆ σοφία ἐ κφυλίζει τὴ ἐ Χριστ ῷ ταπείωσι. Ἀφο ῦ λοιπὸ ἔτσι ἐπολιτεύθηκε ἐπ ὶ δεκαεέα χρόια κα ὶ στολίσθηκε μ ὲ τ ὰ κατορθώματα τῆ μακαρία ὑποταγῆ, ὅτα πλέο ὁ ἅγιο Γέροτα πο ὺ τὸ ἐπαιδαγώγησε εἶχε φύγει ἀπ ὸ αὐτὴ τὴ ζωή, τότε ἐξέρχεται κα ὶ ὁ ἴδιο στὸ ἀγώα τῆ ἡσυχαστικῆ ζωῆ, κρατώτα στ ὰ χέρια του, σὰ ὅπλα δυατά, τὶ ἱερὲ εὐχὲ το ῦ Γέροτό του, γι ὰ ὰ καταρρίψει μ ὲ αὐτὲ τὰ ὀχυρώματα το ῦ σατα ᾶ. Ἐκλέγει τὴ παλαίστρα τῆ ἐρημιτικῆ του ἀσκήσεω σ ὲ ἀπόστασι πέτε «σημείω» (δηλαδὴ ὀκτ ὼ χιλιομέτρω), ἀπ ὸ τ ὸ Κυριακ ὸ τῆ Μοῆ, στὴ τοποθεσία πο ὺ λεγότα Θολᾶ, καὶ διαβιο ῖ ἐκε ῖ σαράτα ὁλόκληρα χρόια, χωρὶ ὀκηρία κα ὶ ἀμέλεια, πυρπολούμεο πάτοτε ἀπὸ

6 6 τὸ διακα ῆ ἔρωτα κα ὶ τὴ φλόγα τῆ θεία ἀγάπη. Ἀλλ ὰ ποιὸ εἶαι ἱκαὸ ὰ περιγράψ ῃ καὶ ὰ ἐγκωμιάσ ῃ μ ὲ λόγια του μόχθου πο ὺ κατέβαλε στ ὸ μέρο αὐτ ὸ ὁ Ὅσιο; Πῶ δ ὲ ὰ ἔ λθου στὴ ἐπιφάεια ὅλοι ἐκεῖοι ο ἱ κόποι, ο ἱ ὁποῖοι ἐσπείροτο ἀφαῶ χωρὶ καεὶ ὰ τοὺ βλέπει; Ὅμω παίροτα σὰ μικρὲ ἀφορμὲ μερικ ὰ ἀπ ὸ τ ὰ γωστ ὰ κατορθώματά του, ἂ ἀκούσουμε τὴ ὁσιωτάτη ζω ὴ το ῦ μεγάλου Ὁσίου. * * * Ἔτρωγε ἀπ ὅλα ὅσα ἐπιτρέποται στοὺ μοαχού, πολ ὺ ὀλίγο ὅμω. Ἔτσι ὥστε μ ὲ μεγάλη σοφία ικοῦσε συγχρόω τ ὸ κέρα τῆ ἀλαζοεία κα ὶ τῆ οἰήσεω. Διότι μ ὲ ὀλίγη τροφὴ συέθλιβε πατοιοτρόπω τὴ μαιώδη κα ὶ ἄπληστη δέσποια, τὴ κοιλία, κα ὶ μαζ ὶ μ ὲ τὴ στέρησι τῆ ἔλεγε: «σιώπα, πεφίμωσο», κλεῖσε δηλαδ ὴ τ ὸ στόμα σου. Κα ὶ μ ὲ τ ὸ ὅτι ἔ τρωγε ὀλίγο κα ὶ ἀπ ὅλα τ ὰ φαγητ ὰ ικοῦσε κα ὶ ὑπεδούλωε τὴ τυραία τῆ κεοδοξία. Ἐπ ὶ πλέο δ ὲ μ ὲ τὴ ἀπόλυτη μοαξι ὰ κα ὶ τὴ ἀποφυγ ὴ συατήσεω μ ὲ ἄλλα πρόσωπα, ἔσβησε τὴ φλόγα κα ὶ τὴ κάμιο τῆ σαρκικῆ ἐπιθυμία, μέχρι πο ὺ τὴ ἔκαε ὁριστικ ὰ στάχτη κα ὶ τὴ ἀπεκοίμισε. Ἀδρείω ὁ ἀδρεῖο ἀπέφυγε, μ ὲ τ ὸ ἔλεο το ῦ Θεο ῦ κα ὶ μ ὲ τὴ στέρηση τῶ ἀαγκαίω γιὰ τὴ συτήρησή του, κα ὶ τὴ προσκύησι τῶ εἰδώλω, (δηλαδ ὴ τὴ φιλαργυρία κα ὶ τὴ προσκόλλησι στ ὰ ὑλικά). Τὴ ψυχή του τὴ ἀέστησε ἀπ ὸ τὸ θάατο πο ὺ τὴ ἀπειλοῦσε κάθε στιγμή, δηλαδ ὴ ἀπ ὸ τὴ ἀκηδία κα ὶ τὴ ἀδράεια, κετώτα τη μ ὲ τ ὸ κετρ ὶ τῆ μήμη το ῦ θαάτου. Μ ὲ τὴ ἀποέκρωσι πάλι κάθε «προσπαθεία», ἴσω κα ὶ μ ὲ κάποια αἴσθησι τῶ ἀΰλω καὶ οὐραίω ἀγαθῶ, ἔκοψε τ ὰ δεσμ ὰ τῆ λύπη. Ἐωρίτερα δ ὲ εἶχε θαατώσει μ ὲ τ ὸ ξίφο τῆ ὑπακοῆ, τὴ τυραικ ὴ ὀργή. Μ ὲ τ ὸ σῶμα πο ὺ δὲ ἔβγαιε ἔξω κα ὶ μ ὲ τ ὸ λόγο πο ὺ ἀκόμη περισσότερο δὲ ἐξερχότα ἀπὸ τ ὸ στόμα του, ἐθαάτωσε τὴ βδέλλα τῆ κεοδοξία πο ὺ ἁπλώει πατο ῦ τὸ ἱστό τη σὰ ἀράχη. Τί ἀπέμειε λοιπό; Ἡ ίκη κα ὶ τ ὸ βραβεῖο κατ ὰ τῆ ὀγδόη κακία, ἡ τελεία δηλαδ ὴ κάθαρσι ἀπ ὸ τὴ ἀτίθεο ὑπερηφάεια. Τὴ κάθαρσι αὐτ ὴ τὴ ἄρχισε μὲ ὁ ἴδιο μ ὲ τὴ ὑπακοή, σὰ ἄλλο Βεσελεήλ, τὴ ἀπετελείωσε δ ὲ ὁ Κύριο τη ἐπουραίου Ἱερουσαλήμ, πο ὺ ἦλθε ὁ ἴ διο αὐτοπροσώπω κα ὶ ὕψωσε ἐατίο τῆ ὑπερηφαεία τὴ ταπείωσι, χωρὶ τὴ ὁποία δὲ εἶ αι δυατὸ ὰ ικηθ ῆ ὁ διάβολο κα ὶ ἡ συμμορία του. * * * Ἀλλ ὰ κα ὶ σ ὲ ποι ὸ μέρο το ῦ στεφάου πο ῦ πλέκω ὰ τοποθετήσω τὴ πηγ ὴ τῶ δακρύω τοῦ Ὁσίου; Χάρισμα πο ὺ δὲ εὑρίσκεται σ ὲ πολλού. Τῶ δακρύω αὐτῶ τ ὸ ἀπόκρυφο ἐ ργαστήριο σώζεται ἀκόμη μέχρι σήμερα κα ὶ εἶαι ἕα πολ ὺ μικρ ὸ σπήλαιο πο ὺ εὑρίσκεται σ ὲ κάποια ἄ κρη, στοὺ πρόποδε το ῦ ὄρου, κα ὶ σ ὲ τόση ἀπόστασι ἀπ ὸ τ ὸ ἰδικό του κα ὶ ἀπ ὸ κάθε κελλί, ὅ ση χρειαζότα γι ὰ ὰ φράξ ῃ τ ὰ αὐτιά του στὶ φωὲ τῆ κεοδοξία, ὰ φθά ῃ δ ὲ μέχρι τὸ οὐρα ὸ μ ὲ τοὺ ὀλολυγμού, μ ὲ τὶ κραυγὲ κα ὶ τὶ ἐπικλήσει τῆ θεία βοηθεία κα ὶ ἄ λλα παρόμοια, σὰ αὐτ ὰ πο ὺ παρατηροῦται σ ὲ ὅσου τοὺ κτυποῦ μ ὲ ξίφη κα ὶ πυρωμέα σίδερα κα ὶ τοὺ βγάζου τ ὰ μάτια. Ὁ ὕπο πο ὺ ἔπαιρε ἦτα τόσο, ὅσο χρειαζότα γι ὰ ὰ μ ὴ βλαφθ ῇ τ ὸ μυαλό του ἀπ τὴ ἀγρυπία. Πρ ὸ το ῦ ὕπου δέ, προσευχότα πολ ὺ κα ὶ τακτοποιοῦσε τ ὰ κείμεα πο ὺ ἔ γραφε, διότι αὐτ ὸ εἶχε σὰ φίμωτρο τῆ ἀκηδία. Ὅλη ἡ πορεία τῆ ζωῆ το ῦ ἦτα προσευχ ὴ ἀέαο καὶ

7 7 ἔρω ἀέκφραστο πρὸ τὸ Θεό. Αὐτὸ ύκτα κα ὶ ἡμέρα ἐατέιζε μέσα στὸ καθαρώτατο καθρέπτη τῆ ἁγότητό του, χωρὶ ὰ θέλ ῃ ὰ χορτάσ ῃ, ἢ καλύτερα χωρὶ ὰ μπορ ῇ ὰ τὸ χορτάσ ῃ. * * * Κάποιο μοαχὸ ὀομαζόμεο Μωυσῆ, ἔοιωσε στὴ καρδιά του ὰ ἀάβ ῃ ἀπ ὸ ἀγάπη πρὸ τὸ θεοφόρο αὐτὸ Πατέρα κα ὶ τὸ ἐκλιπάρησε πολύ, χρησιμοποιώτα γι ὰ μεσίτε πολλοὺ ἀπὸ τοὺ πατέρε, ὰ τὸ δεχθ ῇ σὰ μαθητή του, γι ὰ ὰ διδαχθ ῇ ἀπ ὸ αὐτὸ τὴ ἀληθι ὴ φιλοσοφία. Πιέζοτά το λοιπὸ μ ὲ τὶ παρακλήσει ἐκείω, τὸ ἔκαμψε τὸ μακάριο, ὥστε ὰ τὸ προσλάβη κοτά του ὡ ὑποτακτικό. Συέβη δ ὲ κάποτε ὰ τὸ διατάξ ῃ ὁ ἅγιο Πατὴρ ὰ μεταφέρη κατάλληλο χῶμα γι ὰ ὰ καλλιεργήσου λάχαα. Ὁ Μωυσῆ πράγματι ἔφθασε στὸ τόπο πο ὺ το ῦ ὑπέδειξε κα ὶ πρόθυμα ἐκτελοῦσε τὴ ἐτολ ὴ πο ὺ ἔλαβε. Ὅτα ὅμω πέρασε ἡ ὥρα κα ὶ ἦλθε τ ὸ καταμεσήμερο, ὅ ποτε ἡ ζέστη ἐφλόγιζε σὰ καμίι τὸ τόπο, διότι ἦτα Αὔγουστο μήα, ὁ Μωυσῆ ἐλύγισε καὶ κουρασμέο πολ ὺ ἀπ ὸ τὴ μεταφορ ὰ το ῦ χώματο, σκέφθηκε ὅτι ἔπρεπε ὀλίγο ὰ ξεκουρασθ ῇ. (Γι ὰ ὰ ἔχ ῃ δ ὲ σκιά), ξάπλωσε κάτω ἀπ ὸ ἕα τεράστιο λίθο καί, ὅπω ἦ τα φυσικό, ἀπεκοιμήθηκε. Ἀλλ ὁ φιλάθρωπο Θεό, ὁ ὁποῖο δὲ θέλει ὰ πικραίωται μ ὲ τίποτα οἱ γήσιοι δοῦλοι του, ἐπρόφθασε μ ὲ τ ὴ συήθη εὐσπλαχία του τ ὸ κακό, τὴ ὥρα ἀκριβῶ ἐ κείη πο ὺ ἐκιδύευε ἡ ζω ὴ το ῦ Μωυσ ῆ. Ἔγιε αὐτό, θ ὰ σᾶ τ ὸ διηγηθ ῶ ἀμέσω. Ὁ μέγα Πατὴ ρ ἡμῶ Ἰωάη, ἐ ῶ καθότα στ ὸ κελλί του, κατ ὰ τὴ συήθειά του, μελετώτα καὶ συομιλώτα μ ὲ τὸ ἑαυτό του κα ὶ μ ὲ τὸ Θεό, ἔπεσε σ ἕα ἐλαφρότατο ὕπο, ὅ ποτε βλέπει κάποιο ἱεροπρεπ ῆ ἄδρα, πο ὺ προσπαθοῦσε ὰ τὸ ξυπήσ ῃ κα ὶ σὰ ὰ τὸ εἰρωευότα γιὰ τὸ ὕπο, το ῦ ἔλεγε: «Ἰωάη, πῶ κοιμᾶσαι ἀμέριμο, ἐ ῶ ὁ Μωυσῆ εὑρίσκεται σὲ κίδυο»; Πετάχτηκε τότε ἀπ ὸ τὸ ὕπο κα ὶ ἄρχισε ἀμέσω ὰ προσεύχεται, χρησιμοποιώτα τὴ προσευχ ὴ σὰ ὅπλο γι ὰ τὴ σωτηρία το ῦ μαθητο ῦ του. Ἀργ ὰ τ ὸ βράδυ, ὅτα ἐπέστρεψε ὁ Μωυσῆ, τὸ ἐρώτησε μήπω το ῦ συέβη τίποτε τ ὸ φοβερ ὸ ἢ ἀέλπιστο. «Ἕα λίθο τεράστιο το ῦ ἀπήτησε ἐκεῖο κατ ὰ τὶ μεσημβριὲ ὧρε τῆ ἡμέρα θ ὰ μ ὲ ἐπλάκωε κα ὶ θ ὰ μ ὲ συέτριβε, ἐ ῶ κοιμώμου βαθει ὰ ἀπ ὸ κάτω του, ἐὰ δὲ ἄκουγα ἔτσι μο ῦ φάηκε- τὴ φωή σου. Πετάχθηκα τότε μ ἕα ὁρμητικ ὸ κα ὶ ἀ πότομο πήδημα κα ὶ ἀπομακρύθηκα, ὅποτε τὴ ἴδια στιγμ ὴ εἶδα τὸ βράχο ὰ ἀποσπᾶται κα ὶ ὰ πέφτει στὸ χῶμα». Ἀκούοτα τ ὸ αὐτ ὸ ὁ τόσο ταπειὸ Ὅσιο, δὲ ἀέφερε τίποτε ἀπ ὸ τὴ ὀ πτασία του στὸ ὑποτακτικό του, μέσα του ὅμω μ ὲ ἔτοε κραυγὲ κα ὶ αἰσθήματα ἀγάπη ἀυμοῦσε καὶ εὐγωμοοῦσε τὸ Θεό. * * * Ἦτα ἀκόμη κα ὶ ἰατρὸ τῶ κρυφῶ παθῶ ὁ ἄθρωπο το ῦ Θεο ῦ. Κάποτε ἕα μοαχὸ πο ὺ ὠομαζότα Ἰσαὰκ δοκίμαζε δυατ ὸ σαρκικ ὸ πόλεμο κα ὶ ἦτα γι αὐτ ὸ γεμάτο θλίψι κα ὶ ἀθυμία. Ἦλθε γρήγορα στὸ Ὅσιο κα ὶ μ ὲ δάκρυα κα ὶ ἀαστεαγμοὺ το ῦ φαέρωσε τὸ ἐσωτερικό του πόλεμο. Ὁ παθαύμαστο ἀφο ῦ ἐθαύμασε τὴ πίστη κα ὶ τὴ ταπείωσί του, «Ἔλα, ἀδελφέ μου -το ῦ λέγει- ὰ προσευχηθοῦμε ἀπ ὸ κοιο ῦ κα ὶ ὁ ἀγαθὸ καὶ εὐσπλαχικὸ Θεὸ δὲ θ ὰ παραβλέψ ῃ τὴ ἱκεσία μα». Δὲ εἶχα τελειώσει ἀκόμη τὴ προσευχή του. Ὁ ταλαιπωρημέο μοαχὸ ἐκείτετο μ ὲ τ ὸ πρόσωπο στ ὸ ἔδαφο. Κα ὶ ὁ εὐσπλαχικὸ Θεὸ ἱκαοποίησε τ ὸ αἴτημα το ῦ δούλου του, κα ὶ ἀπέδειξε ἔτσι ἀληθι ὸ τὸ προφήτη Δαβίδ (πρβλ. Ψαλμ. ρμδ 19). Ὁ ὄφι δέ, ὁ δαίμω δηλαδ ὴ το ῦ σαρκικο ῦ πολέμου, κτυπημέο μ ὲ τ ὸ μαστίγιο τῆ θερμῆ προσευχῆ το ῦ Ὁσίου δραπέτευσε. Ὁ πρώη ἀσθεὴ

8 8 ἀτελήφθηκε τὸ ἑαυτό του ἐτελῶ θεραπευμέο κα ὶ ἀεόχλητο πλέο. Ἐθαύμαζε γι αὐτὸ κα ὶ γεμάτο ἔκπληξι εὐγωμοοῦσε τὸ Θεὸ πο ὺ ἐδόξασε τὸ δοῦλο του, κα ὶ τὸ δοῦ λο του πο ὺ ἐδοξάσθηκε. Μερικο ὶ δ ὲ ποηρο ὶ ἄθρωποι κετημέοι ἀπ ὸ φθόο ἐατίο το ῦ ἀειμήστου Πατρό, ποὺ σκορποῦσε πλούσια τὸ λόγο τῆ χάριτο κα ὶ ἐπότιζε ὅλου ὅσου τὸ ἐπλησίαζα μ ὲ τὰ ἄφθοα άματα τῆ διδασκαλία του, τὸ κατηγοροῦσα ὡ «λάλο κα ὶ φλύαρο», προσπαθώτα μ ὲ τὸ τρόπο αὐτό, ὰ σταματήσου τὴ τόση ὠφέλεια πο ὺ προσέφερε. Ἐκεῖο δ ὲ γωρίζοτα ὅτι «πάτα ἰσχύει ἐ τ ῷ ἐδυαμοῦτι Χριστ ῷ» κα ὶ μ ὴ θέλοτα ὰ παιδαγωγ ῇ μόο μ ὲ τ ὰ λόγια ὅσου τὸ ἐπλησίαζα γι ὰ ὠφέλεια, ἀλλ ὰ πολ ὺ περισσότερο μὲ τὴ σιωπ ὴ κα ὶ τὴ μελέτη το ῦ παραδείγματό του, ἐπ ὶ πλέο δ ὲ καθὼ λέγει κα ὶ ἡ Γραφὴ-γιὰ ὰ κόψει τὴ ἀφορμ ὴ «τῶ ζητούτω ἀφορμή», ἐσιώπησε γι ὰ ὁρισμέο διάστημα καὶ σταμάτησε τ ὸ μελιστάλακτο ῥεῖθρο το ῦ διδασκαλικο ῦ του λόγου. Κα ὶ τ ὸ ἔκαε αὐ τό, διότι ἔκριε καλύτερο ὰ ζημιώσ ῃ γι ὰ ὀλίγο αὐτοὺ πο ὺ ἐπιθυμοῦσα τ ὰ καλά, τοὺ ὁποίου μ ὲ τὴ σιωπ ὴ ἴσω θ ὰ ὠφελοῦσε, παρ ὰ ὰ ἐξερεθίσ ῃ περισσότερό του ἀγώμοα ἐκείου ἐπικριτὰ κα ὶ ὰ αὐξήσ ῃ ἔτσι τὴ μαία τῆ κακία του. Ἐκεῖοι τότε ἐσεβάσθηκα κα ὶ ἐξετίμησα τὴ ὑποχωρητικότητα κα ὶ τὴ μετριοφροσύη το ῦ ἀδρό, συαισθάθηκα ὅτι ἔφραξα μία πηγὴ τόση ὠφελεία κα ὶ ἔγια αἴτιοι μεγάλη βλάβη σ ὲ ὅλου, κα ὶ ἄρχισα ὰ τὸ ἱκετεύου καὶ ὰ τὸ παρακαλοῦ μαζ ὶ μ ὲ τοὺ ἄλλου ὰ συεχίσ ῃ τὸ λόγο τῆ διδαχῆ του, ὥστε ὰ μὴ ζημιώωται μ ὲ τὴ σιωπή του, ἐκεῖοι πο ὺ ἐπιζητοῦσα τ ὰ σωτήρια λόγια του. Τότε ὑπεχώρησε ἀμέσω αὐτὸ πο ὺ δὲ εἶχε μάθει ὰ ἀτιλέγ ῃ κα ὶ συέχισε πάλι τὴ προηγούμεη τακτική του. Ἐπειδ ὴ λοιπὸ τόσο πολ ὺ τὸ ἐθαύμαζα, διότι ὑπερτεροῦσε ὅλου σ ὲ ὅλα, ὅλοι μαζ ὶ οἱ μοαχο ὶ σὰ ἕα έο Μωυσ ῆ τὸ ἀέβασα δι ὰ τῆ βία στὸ ἡγουμεικ ὸ θρόο. Ἔτσι αὐτοὶ πο ὺ ἐγώριζα ὰ διακρίου καλ ὰ τὶ ἱκαότητε το ῦ καθεό, ἐτοποθέτησα τὸ λύχο ἐ πάω στὴ λυχία τῆ ἡγουμεία κα ὶ δὲ διεψεύσθησα στὶ ἐλπίδε του. Διότι ἀέβηκε κα ὶ αὐτὸ στ ὸ θεοβάδιστο Ὄρο, ( ὅπω ὁ Μωυσῆ), εἰσῆλθε στὸ ἄδυτο γόφο κα ὶ ἔλαβε τὴ θεοτύπωτη ομοθεσία κα ὶ θεωρία, προχωρώτα ἐπάω στὶ βαθμίδε τῆ οητῆ ἀαβάσεω. Μ ὲ τὸ λόγο το ῦ Θεο ῦ ἄοιξε τ ὸ στόμα του, προσείλκυσε τ ὸ Πεῦμα κα ὶ ἄφησε ὰ ἐξέλθ ῃ λόγο ἀγαθὸ ἀπ ὸ τὸ ἀγαθ ὸ θησαυρ ὸ τῆ καρδιᾶ του. Τ ὸ τέλο το ῦ ἐπιγείου βίου του τὸ εὑρῆκε ἐπάω στ ὸ ἔργο τῆ καθοδηγήσεω τῶ Ἰσραηλιτῶ, δηλαδ ὴ τῶ μοαχῶ. Δὲ ὡμοίασε ὅμω στὸ Μωυσ ῆ σ ὲ ἕα σημεῖο: Στ ὸ ὅτι αὐτὸ ἀσφαλῶ ἀέβηκε εἰ τὴ ἄω Ἱερουσαλήμ, ἐ ῶ ἐκεῖο δὲ γωρίζω πὼ ἔχασε τὴ κάτω Ἱερουσαλήμ. * * * Μάρτυρε αὐτῶ πο ὺ λέγω εἶαι ὅλοι ὅσοι ἀπήλαυσα ἀπ ὸ αὐτὸ τὶ ἀπηχήσει κα ὶ τὶ διδασκαλίε το ῦ Ἁγίου Πεύματο κα ὶ ἐσώθηκα, ἀλλ ὰ κα ὶ ἐκεῖοι πο ὺ ἀ κόμη σώζοται. Ἄριστο μάρτυ τῆ σωτηρία πο ὺ προξεοῦσε κα ὶ τῆ διδασκαλικῆ σοφία πο ὺ εἶχε, εἶαι κα ὶ ὁ έο Δαβίδ ἐπ ὶ πλέο κα ὶ ὁ καλό μα ποιμὴ Ἰωάη, ὁ ὁποῖο παρεκάλεσε θερμ ὰ κα ὶ ἔ πεισε τὸ Μέγα ὰ κατεβ ῆ ἀπ ὸ τ ὸ Σι ᾷ, ὰ ἔλθη οερῶ πλησίο μα κα ὶ σὰ ἄλλο έο Θεόπτη ὰ μᾶ φέρει τὶ θεογραφὲ πλάκε, ο ἱ ὁποῖε ἐξωτερικ ὰ μὲ περιέχου τ ὰ πρακτικά, ἐσωτερικ ὰ δὲ τ ὰ θεωρητικ ὰ διδάγματα.

9 9 ΕΤΕΡΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΗΛΘΕ ΚΑΠΟΤΕ ὁ ἀββὰ Μαρτύριο, ὁ Γέροτα το ῦ ἀββ ᾶ Ἰωάου, στὸ μέγα Ἀ αστάσιο, κα ὶ ἐκεῖο ὅτα τοὺ εἶδε λέγει στὸ ἀββ ᾶ Μαρτύριο: «Πέ μου, ἀββ ᾶ Μαρτύριε, ἀπ ὸ ποῦ εἶαι αὐτὸ ὁ έο κα ὶ ποιὸ τὸ ἔκειρε μοαχό»; Κα ὶ ἐκεῖο το ῦ ἀπήτησε: «Δοῦ λό σου εἶαι, πάτερ, κα ὶ ἐγ ὼ τὸ ἔκειρα».«πωπώ! ἀββ ᾶ Μαρτύριε το ῦ λέγει μ ὲ θαυμασμὸ- ποιὸ ὰ τ ὸ εἰπ ῆ ὅτι Ἡγούμεο το ῦ Σι ᾶ ἔκειρε»! Κα ὶ δὲ διεψεύσθη ὁ Ἅγιο, διότι ὕστερα ἀπὸ σαράτα χρόια ἔγιε Ἡγούμεό μα. Ἄλλοτε πάλι τὸ ἴδιο Ἰωάη τὸ ἐπῆρε μαζί του ὁ Γέροτα, το ῦ ὁ ἀββᾶ Μαρτύριο, καὶ ἐπῆγα στὸ μέγα Ἰωάη τὸ Σαββαΐτη πο ὺ ἔμεε τότε στὴ ἔρημο το ῦ Γουδ ᾶ. Μόλι λοιπὸ τὸ εἶδε ὁ Γέροτα, σηκώθηκε ἔβαλε ερό, ἔιψε τ ὰ πόδια το ῦ Ἰωάου καὶ κατεφίλησε τ ὸ χέρι του, ἐ ῶ το ῦ ἀββ ᾶ Μαρτυρίου δὲ το ῦ ἔιψε τ ὰ πόδια. Ὅτα δ ὲ τοῦ ἐζήτησε ἐξήγησι γι αὐτ ὸ ὁ μαθητή του Στέφαο, ὁ Γέροτα ἀ πήτησε: «Πίστευσε, τέκο μου ὅτι ἐγ ὼ δὲ γωρίζω ποιὸ εἶαι αὐτὸ ὁ έο. Ἐγ ὼ τὸ ἡγούμεο το ῦ Σι ᾶ ὑποδέχθηκα κα ὶ τὰ πόδια το ῦ Ἡγουμέου ἔιψα». Κα ὶ ὁ ἀββᾶ Στρατήγιο, τὴ ἡμέρα πο ὺ ἐκάρη μοαχὸ ὁ ἀββᾶ Ἰωάη, σ ὲ ἡλικία εἴ κοσι ἐτῶ, προεῖπε περ ὶ αὐτο ῦ, ὅτι θ ὰ ἀαδειχθε ῖ μεγάλο ἀστήρ. Ἀλλ ὰ κα ὶ κάτι πι ὸ θαυμαστ ὸ ἀκόμη: Τὴ ἡμέρα πο ὺ ἐγκαθιδρύθη ὡ Ἡγούμεό μα κα ὶ εἶ χα ἔλθει στ ὸ Μοαστήρι μα ἑξακόσιοι περίπου ξέοι, ὅτα ἐκάθησα στὴ τράπεζα κα ὶ ἔ τρωγα, ἔβλεπε κάποιο μ ὲ κοτ ὰ μαλλιά, τυλιγμέο μ ὲ ἕα σετόι ὅπω ο ἱ Ἰουδαῖοι, ὁ ὁποῖο ἔ τρεχε πατο ῦ κα ὶ διέταζε ἐξουσιαστικ ὰ τοὺ μαγείρου, τοὺ οἰκοόμου, τοὺ κελλαρίτα, κα ὶ τοὺ ἄλλου διακοητά. Ὅτα λοιπὸ ἔφυγε ὁ κόσμο κα ὶ ἐκάθησα ο ἱ διακοητα ὶ ὰ φάγου, ἀεζητεῖτο αὐτὸ πο ὺ ἔτρεχε πατο ῦ κα ὶ διέταζε, κα ὶ δὲ εὑρισκότα. Τότε ὁ δοῦλο το ῦ Θεο ῦ, Πατὴρ ἡμῶ Ἰωάη, μᾶ εἶπε: «Ἀφῆστέ το. Δὲ ἔκαε τίποτε τ ὸ παράξεο ὁ κύριο Μωυσῆ μ ὲ τ ὸ ὰ διακοήσ ῃ στὸ ἰδικό του τόπο»! Σ ὲ κάποια ἄλλη περίστασι ὅτα εἶχε πέσει ξηρασία στ ὰ μέρη τῆ Παλαιστίη ἀφο ῦ τὸ παρεκάλεσα ο ἱ περίοικοι, προσευχήθηκε κα ὶ ἔπεσε πλούσια βροχή. Κα ὶ δὲ εἶαι ἀ πίστευτο αὐτό, διότι «θέλημα τῶ φοβουμέω αὐτὸ ποιήσει ὁ Κύριο κα ὶ τῆ δεήσεω αὐτῶ εἰσακούσεται». Πρέπει ὰ γωρίζουμε κα ὶ τοῦτο: ὅτι ὁ Ἰωάη τῆ Κλίμακο εἶχε ἀδελφ ὸ κάποιο θαυμαστὸ ἀββ ᾶ Γεώργιο, τὸ ὁποῖο ζώτα ἀκόμη ἐγκατέστησε Ἡγούμεο το ῦ Σι ᾶ, κα ὶ ὁ ἴ διο ἀπεσύρθη στὴ ἡσυχία, τὴ ὁποία ἐξ ἀρχῆ ὁ σοφὸ εἶχε λάβει ὡ σύζυγό του. Ὅτα δ ὲ ἐπρόκειτο ὰ πορευθε ῖ στὸ Κύριο ὁ έο μα Μωυσῆ, ὁ ὁσιώτατο Ἡ γούμεο Ἰωάη, εὑρισκότα δίπλα του κλαίγοτα ὁ ἀββᾶ Γεώργιο, ὁ ἀδελφό του, κα ὶ το ῦ ἔ λεγε: «Μ ὲ ἀφίει λοιπὸ κα ὶ φεύγει; Ἐγ ὼ παρακαλοῦσα, ἐσ ὺ ὰ προπέμψη ἐμέα. Διότι ἐγ ὼ κύριέ μου δὲ μπορ ῶ χωρὶ ἐσέα ὰ ποιμάω τὴ συοδία. Κα ὶ τώρα ἀτίθετα προπέμπω ἐσέα»! Τοῦ ἀπήτησε τότε ὁ ἀββᾶ Ἰωάη: «Ν ὰ μ ὴ λυπῆσαι κα ὶ ὰ μὴ ἀησυχῇ, διότι ἐὰ βρῶ παῤῥησία ἐώπιο το ῦ Κυρίου, δὲ θ ὰ σ ὲ ἀφήσω πίσω μου ὰ συμπληρώσει χρόο». Μέσα σὲ δέκα μῆε ἀπῆλθε κα ὶ αὐτὸ πρὸ τὸ Κύριο.

10 10 ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ Ἐπιστολ ὴ Ἰωάου, ἡγουμέου τῆ Ῥαϊθο ῦ, πρὸ Ἰωάη τὸ Σιαΐτη Πρὸ τὸ ὑπερφυέστατο κα ὶ ἰσάγγελο κα ὶ «ὑπερλία» (μέγιστο) διδάσκαλο, ὁ ἁμαρτωλὸ Ἰωάη, ἡγούμεο τῆ Ραιθο ῦ, ἀπευθύει τὸ ἐ Κυρί ῳ χαιρετισμό. ΕΠΕΙΔΗ γωρίζομε ἐμεῖ ο ἱ μηδαμιο ὶ τὴ ὑπακο ὴ πο ὺ ἔχει μ ὲ τὴ χάρι το ῦ Κυρίου, ὑπακοὴ ἀδιάκριτο πο ὺ λάμπει σὰ κόσμημα πρὶ ἀπ ὸ ὅλε κα ὶ μαζ ὶ μ ὲ ὅλε τὶ ἀρετέ, κα ὶ πο ὺ τὶ ἀσκεῖ ἰδιαίτερα ἐκε ῖ πο ὺ θ ὰ ἐχρειαζότα ὰ αὐξηθ ῇ τ ὸ κέρδο στ ὸ τάλατο πο ὺ σο ῦ ἔδωσε ὁ Θεό, σο ῦ προβάλλομε τὴ ἀξίωσι αὐτή, λαμβάοτα ὑπ ὄψι κα ὶ τὸ λόγο τῆ Γραφῆ : «Ἐπερώτησο τὸ πατέρα σου, κα ὶ ἀαγγελε ῖ σοι τοὺ πρεσβυτέρου σου, κα ὶ ἐροῦσί σοι (=θὰ σο ῦ εἰποῦ)». Γι αὐτὸ τὸ λόγο, σὰ σ ὲ κοι ὸ πατέρα ὅλω μα κα ὶ ἀώτερο ἀπ ὸ ὅλου στὴ ἄσκηση κα ὶ τὴ ὀξύοια κα ὶ ἄριστο διδάσκαλο, πέφτουμε στ ὰ πόδια σου μ ὲ τ ὰ γράμματά μα αὐτ ὰ κα ὶ καθικετεύομε ἐσέα, τὴ κορωίδα τῶ ἀρετῶ, ὰ γράψῃ κα ὶ ὰ στείλῃ σ ἐμᾶ τοὺ ἀμαθεῖ ὅσα εἶδε τὴ ὥρα πο ὺ ἀτίκρυσε τὸ Θεὸ ὅπω ὁ παλαιὸ Μωυσῆ ἐπάω στὸ ἴδιο ὄρο. Ἔτσι τὴ σεπτὴ ἐπιστολ ὴ πο ὺ θ ὰ μᾶ στείλη ὡσὰ πλάκε θεογραφὲ θ ὰ τὴ προβάλωμε γιὰ διδασκαλία το ῦ έου Ἰσραήλ, τῶ μοαχῶ δηλαδ ὴ πο ὺ τώρα ἐξῆλθα ἀπ ὸ τὴ οητ ὴ Αἴ γυπτο κα ὶ ἀπ ὸ τὴ θάλασσα τῆ κοσμικῆ ζωῆ. Σ ὲ θεωροῦμε ὡσὰ τὸ Μωυσ ῆ ποὺ ἐθαυματούργησε στὴ θάλασσα χρησιμοποιώτα γι ὰ ράβδο τὴ θεολογικ ὴ κα ὶ θεόπευστο γλώσσα σου. Ὅπω λοιπὸ ἐθαυματούργησε στὴ θάλασσα, ἔτσι κα ὶ τώρα πο ὺ σ ὲ παρακαλοῦ με μὴ ἀρηθῇ ὰ μᾶ ἀαπτύξῃ πρόθυμα κα ὶ μ ὲ εὐκρίεια, σὰ πραγματικὸ μέγα καθηγητή, τ ὰ πρέποτα στὴ μοαχικ ὴ ζω ὴ πρὸ σωτηρία αὐτῶ πο ὺ ἐδιάλεξα αὐτο ῦ το ῦ εἴδου τὴ ἀγγελικ ὴ πολιτεία. Ἂ μὴ θεωρήσει τοὺ λόγου μα ὡ κολακεῖε ἢ θωπεῖε -γωρίζει ἄλλωστε, ὦ ἱερ ὲ φίλε, πῶ αὐτ ὰ εἶαι ξέα σ ἐμᾶ-, ἀλλ ὰ ἂ παραδέχεσαι αὐτ ὸ πο ὺ φαίεται καθαρ ὰ κα ὶ γίεται ἀτιληπτ ὸ κα ὶ ὁμολογεῖται ἀπ ὸ ὅλου. Δι ὰ τοῦτο εἴμεθα βέβαιοι ὅτι μ ὲ τὴ χάρι το ῦ Κυρίου θ ὰ λάβωμε σύτομα κα ὶ θὰ ἐαγκαλισθοῦμε ὅ,τι ἐλπίζομε: τὶ σεπτὲ χαραγμέε πλάκε ο ἱ ὁποῖε θ ὰ καθοδηγοῦ πραγματικ ὰ ὅσου ἐπιθυμοῦ ὰ τὶ ἀκολουθοῦ ὀρθά. Θ ὰ εἶαι ὡσὰ κάποια κλίμαξ πο ὺ θὰ φθάη τὶ πύλε το ῦ οὐραο ῦ κα ὶ θ ὰ ἀεβάζη ἐκε ῖ σώου κα ὶ ἀβλαβεῖ ὅ σου θέλου, περώτα ἀεμπόδιστα τ ὰ ποηρ ὰ πεύματα κα ὶ τοὺ κοσμοκράτορα το ῦ σκότου κα ὶ τοὺ ἄρχοτα το ῦ ἀέρο. Ἐὰ βέβαια ὁ Ἰακὼβ πο ὺ ἦτα ποιμὴ προβάτω ἀτίκρυσε αὐτ ὴ τὴ φοβερ ὰ ὀπτασία τῆ κλίμακο, πόσο μᾶλλο ὁ ποιμὴ τῶ λογικῶ προβάτω ὄχι μόο σ ὲ ὀπτασία, ἀλλ ὰ στὴ πραγματικότητα θ ὰ μποροῦσε ὰ ὑποδείξ ῃ σ ὲ ὅλου τὴ ἀσφαλ ῆ ἀάβασι πρὸ τὸ Θεό; Ὑγίαιε ἐ Κυρίω, Τιμιώτατε Πάτερ.

11 11 Ἡ ἀπάτησι εἰ τὴ ἐπιστολὴ Ὁ Ἰωάη ἀπευθύει χαιρετισμὸ εἰ τὸ Ἰωάη. ΕΛΑΒΑ ΤΗΝ ἁρμόζουσα στὸ σεμ ὸ κα ὶ ἀπαθ ῆ σου βίο κα ὶ στὴ καθαρ ὰ κα ὶ ταπειή σου καρδι ὰ σεπτ ὴ ἐπιστολ ὴ πο ὺ ἔστειλε σ ἐμᾶ τοὺ «πτωχοὺ κα ὶ πέητα» ἀπ ὸ ἀρετέ τὴ ἐπιστολή, πο ὺ εἶαι μᾶλλο ἐπιταγ ὴ κα ὶ διαταγ ὴ ἀωτέρα τῶ δυάμεώ μα. Σ ὲ σέα πραγματικ ὰ κα ὶ στὴ ἱερά σου ψυχ ὴ ἅρμοζε ὰ ζητήσει ἀπ ὸ ἐμᾶ τοὺ ἀπαίδευτου, κα ὶ στὸ λόγο κα ὶ στὴ πράξι ἀμαθεῖ, λόγο διδασκαλία κα ὶ ουθεσία. Διότι ἐσ ὺ πάτοτε συηθίζει ὰ μᾶ προσφέρῃ μ ὲ τὴ συμπεριφορά σου ὑποδείγματα ταπειοφροσύη. Ἐμεῖ στὴ προκειμέη περίπτωσι ἔχομε ὰ εἰποῦμε τ ὸ ἑξῆ: Ἐὰ δὲ ὑπῆρχε φόβο κα ὶ πολὺ κίδυο ὰ ἀπορρίψωμε ἀπ ὸ πάω μα τὸ ζυγ ὸ τῆ εὐλογημέη ὑπακοῆ πο ὺ εἶαι μητέρα ὅλω τῶ ἀρετῶ, δὲ θ ὰ ἀπετολμούσαμε σὰ παράλογοι αὐτ ὰ πο ὺ ὑπερβαίου τὴ δύαμί μα. Ἔ πρεπε ὦ θαυμάσιε πάτερ, ἔπρεπε γι αὐτ ὰ πο ὺ ζητεῖ ὰ μάθῃ, ὰ ἀπευθυθῇ σ αὐτοὺ ποὺ γωρίζου καλ ὰ τ ὰ πράγματα. Ἐμεῖ εὑρισκόμεθα ἀκόμη στὴ τάξι τῶ μαθητευομέω. Ἐπειδ ὴ ὅμω ο ἱ ἰδικοί μα θεοφόροι Πατέρε κα ὶ μυσταγωγο ὶ τῆ ἀληθιῆ γώσεω τοῦ το ὁρίζου ὡ ὑπακοή, τ ὸ ὰ πείθεται καεὶ κα ὶ ὰ ὑποτάσσεται ἀδιακρίτω σ αὐτοὺ πο ὺ τὸ διατάζου πράγματα ὑπὲρ τὴ δυαμί του, γι αὐτὸ τὸ λόγο παρεβλέψαμε μ ὲ φόβο Θεο ῦ τὴ ἀδυαμία μα κα ὶ ἐπεχειρήσαμε μ ὲ τόλμη πράγματα ἀώτερά μα. Δὲ πρόκειται βέβαια ὰ σοῦ διηγηθοῦμε κάτι πο ὺ θ ὰ σο ῦ εἶαι χρήσιμο ἢ ὰ σο ῦ παρουσιάσωμε ἐκεῖο πο ὺ ἐσ ὺ δὲ γωρίζει καλύτερα ἀπ ὸ ἐμᾶ, ὦ θεῖε κα ὶ ἱερ ὲ φίλε. Ἐγ ὼ εἶμαι πεπεισμέο, ὅπω ἀσφαλῶ καὶ καθέα συετὸ κα ὶ διακριτικό, ὅτι ἔχει καθαροὺ τοὺ πευματικού σου ὀφθαλμοὺ ἀπὸ κάθε γεῶδε κα ὶ σκοτει ὸ πάθο κα ὶ ἀτείζει ἀεμπόδιστα τ ὸ θεικ ὸ φῶ κα ὶ καταφωτίζεσαι ἀπ ὸ τὴ λάμψι του. Ἐπειδ ὴ ὅμω, ὅπω εἶπα, φοβοῦμαι τὸ θάατο πο ὺ γε ᾶ ἡ παρακοή, ὠθούμεο ἔτσι πρὸ τὴ ὑπακοή, ἔφθασα μ ὲ φόβο κα ὶ πόθο στὴ ἐκτέλεσι τῆ ὁσιωτάτη κα ὶ εὐλογημέη ἐτολῆ σου. Σὰ εὐγώμω ὑποτακτικὸ κα ὶ σὰ ἀδέξιο μαθητὴ ἀρίστου ζωγράφου μ ὲ τὴ πτωχ ὴ καὶ ἀσθε ῆ μου γῶσι κα ὶ τὴ ἰσχ ὴ προφορά μου, σο ῦ ἔχω σκιαγραφήσει μ ὲ τ ὸ μελάι ἁπλ ὰ καὶ ἀπέριττα τ ὰ λόγια τη ζωῆ. Τ ὰ ὑπόλοιπα, ὦ ἄριστε διδάσκαλε κα ὶ κορυφαῖε, τ ὰ ἀφήω σ ἐσέα ὰ τ ὰ στολίσῃ περισσότερο, ὰ τ ὰ μεγαλύῃ κα ὶ ὰ τ ὰ συμπληρώσῃ, σὰ ἐκτελεστὴ πο ὺ εἶσαι το ῦ πευματικο ῦ όμου. Δὲ τ ὸ ἐστείλαμε αὐτ ὸ αὐτ ὸ τ ὸ ποημά μα γι ὰ τὴ ἰ δική σου καθοδήγησι. Μακρι ὰ ἀπ ὸ τέτοια σκέψη! Αὐτ ὸ θ ὰ ἦτα ἀπόδειξι τῆ πι ὸ μεγάλη ἀ οησία. Ἐσ ὺ ἔχει μ ὲ τὴ χάρι το ῦ Κυρίου τὴ ἱκαότητα, ὄχι τοὺ ἄλλου, ἀλλ ὰ κα ὶ ἐμᾶ τοὺ ἰ δίου ὰ μᾶ στερεώη στ ὰ θεῖα ἤθη κα ὶ διδάγματα. Τ ὸ ἐστείλαμε, ὦ ἄριστε διδάσκαλε, γι ὰ τὴ συοδία τῶ ἀδελφῶ πο ὺ ἔχου κληθε ῖ ἀπ τὸ Θεὸ στὴ μοαχικ ὴ ζω ὴ κα ὶ διδάσκοται καθὼ κα ὶ ἐμεῖ ἀπ ὸ ἐσέα. Μ ὲ αὐτὲ τὶ εὐχὲ αὐτῶ, σὰ μ ὲ κάποιε μυστικὲ ἐλπίδε, αἰσθάομαι ὰ ὀλιγοστεύ ῃ ἡ ἀμάθειά μου κα ὶ ἔτσι ἁπλώω τώρα τ ὰ παι ὰ τῆ πέα καί, παραδίδοτα γεμάτο ἱκεσία τὸ τιμόι το ῦ λόγου στὸ καλ ὸ κυβερήτη Χριστό, ἀρχίζω μ ὲ τὴ βοήθειά σου ὰ γράφω πρὸ

12 12 αὐτού. Ζητ ῶ ἀπ ὸ ὅλου ὅσοι θ ὰ ἐγκύψου στοὺ λόγου, ἐὰ κάποιο συατήσ ῃ σ αὐτοὺ κάτι τ ὸ ὠφέλιμο, ὰ τ ὸ λογαριάσ ῃ σὰ εὐγώμω στὸ καλό μα Ἡγούμεο. Γι ὰ ἐμᾶ δ ὲ ὰ ζητήσει ἀπ ὸ τὸ Θε ὸ ὰ μᾶ ἀταμείψ ῃ μόο γι ὰ τὸ κόπο πο ὺ κατεβάλαμε ὰ τοὺ γράψωμε. Κα ὶ ἂ μ ὴ σταθ ῇ στ ὰ στ ὰ λεγόμεα, διότι πράγματι εἶαι μηδαμι ὰ κα ὶ γεμάτα ἀπ ὸ κάθε ἄ γοια κα ὶ ἀπειρία, ἀλλ ὰ ἂ ἀποδεχθ ῇ τὴ πρόθεσι το ῦ προσφέροτο, καθὼ τ ὸ δίλεπτο τῆ χήρα. Διότι ὁ Θεὸ δὲ ἀποδίδει τοὺ μισθοὺ σύμφωα μ ὲ τὴ ποσότητα τῶ δώρω κα ὶ τῶ κόπω, ἀλλ ὰ σύμφωα μ ὲ τὴ θερμότητα τῆ προαιρέσεω. Ὑγίαιε. Κλίμαξ θεία ἀόδου Σ ὲ αὐτοὺ πο ὺ θέλου ὰ γράφου τ ὰ ὀόματά του στ ὸ βιβλίο τῆ ζωῆ, τὸ παρὸ βιβλίο ὑποδεικύει καθαρ ὰ τὸ ἄριστο δρόμο. Ἐὰ τ ὸ ἀαγώσωμε, θὰ διαπιστώσωμε ὅτι ὅσοι τ ὸ ἔχου ὡ ὁδηγό, τοὺ χειραγωγε ῖ μ ὲ ἀσφάλεια κα ὶ τοὺ διασώζει ἀπ ὸ κάθε ὀλέθριο πρόσκομμα. Μᾶ προβάλλει κλίμακα πο ὺ ξεκι ᾶ ἀπὸ τ ὰ γήια κα ὶ φθάει στ ὰ οὐράια, μ ὲ τὸ Θεὸ ἀκουμπισμέο ἐπάω στὴ ἄ κρη τη. Αὐτὴ βέβαια, ομίζω, πὼ κα ὶ ὁ «πτεριστὴ» Ἰακώβ, αὐτὸ πο ὺ ὑ ποσκέλισε τ ὰ πάθη, ἀτικρυσε ἐ ῶ κοιμότα κα ὶ ἀαπαυότα ἐπάω στ ὸ ἀσκητικ ὸ κρεββάτι. Ἐμπρὸ λοιπὸ κι ἐμεῖ ὰ προχωρήσωμε, παρακαλ ῶ, μ ὲ προθυμία κα ὶ πίστη σ

13 13 αὐτὴ τὴ οερ ὰ κα ὶ οὐραοδρόμο ἀάβασι, πο ὺ σὰ ἀρχ ὴ ἔχει τὴ «ἀποταγ ὴ» τῶ γηΐω κα ὶ τέλο τὸ Θεὸ τῆ ἀγάπη. ΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΟΣ Περ ὶ ἀποταγῆ (Δι ὰ τὴ ἀποταγὴ το ῦ ματαίου βίου) 1. Τ ὸ «ΑΠΟ ΘΕΟΥ ἄρχεσθαι» εἶαι ὀρθὸ κα ὶ πρέπο, ἐφ ὅσο ἀπευθύομαι πρὸ ὑ πηρέτα το ῦ Θεο ῦ. Αὐτο ῦ λοιπὸ το ῦ ἀγαθο ῦ κα ὶ ὑπεραγαθο ῦ κα ὶ πααγάθου Θεο ῦ κα ὶ βασιλέω μα, ὁ ὁποῖο ἐτίμησε ὅλα τ ὰ λογικ ὰ ὄτα πο ὺ ἐδημιούργησε μ ὲ τ ὸ δῶρο το ῦ αὐτεξουσίου, ἄ λλοι εἶαι φίλοι Του κα ὶ ἄλλοι γήσιοι δοῦλοι Του. Ἄλλοι εἶαι ἀχρεῖοι δοῦλοι Του κα ὶ ἄ λλοι τελείω ἀποξεωμέοι ἀπ Αὐτό. Ὑπάρχου τέλο κα ὶ αὐτο ὶ πο ὺ εἶαι ἐχθροί Του, καίτοι εἶ αι ἀδύατοι κα ὶ ἀίσχυροι. 2. Φίλου κατ ἐξοχὴ το ῦ Θεο ῦ, ὦ ἱερ ὲ φίλε, ἐμεῖ ο ἱ ἀμόρφωτοι θεωροῦμε τὶ οερὲ καὶ ἀσώματε δυάμει τῶ ἀγγέλω. Γησίου δούλου το ῦ Θεο ῦ ἐκείου πο ὺ ἐξετέλεσα καὶ ἐκτελοῦ τ ὸ παάγιο θέλημά Του ἀκούραστα κα ὶ χωρὶ καμμία παράλειψι. Ἀχρείου δούλου ὀομάζουμε αὐτοὺ πο ὺ ἀξιώθηκα μὲ ὰ λάβου τ ὸ ἅγιο Βάπτισμα, δὲ ἐφύλαξα ὅμω γήσια τὶ πρὸ τὸ Θεὸ ὑποσχέσει του. Ὡ ξέου κα ὶ ἐχθρού του Θεο ῦ θ ὰ ἐοήσωμε αὐτοὺ πο ὺ εἶαι ἀβάπτιστοι ἢ δὲ ἔχου ὀρθὴ πίστι. Ἀτίπαλοι τέλο το ῦ Θεο ῦ εἶαι ἐκεῖοι ο ἱ ὁποῖοι ὄχι μόο ἀπέκρουσα κα ὶ ἀπέρριψα ἀπὸ τὴ ζωή του τ ὸ θέλημα το ῦ Κυρίου, ἀλλ ὰ κα ὶ πολεμοῦ μ ὲ πάθο αὐτοὺ πο ὺ τ ὸ τηροῦ. 3. Ἐπειδ ὴ ὅμω γι ὰ κάθε μία ἀπ ὸ τὶ κατηγορίε τῶ ἀθρώπω πο ὺ ἀαφέραμε, χρειάζεται ὰ γίει ἰδιαίτερο κα ὶ ἀάλογο πρὸ τὴ κάθε περίπτωση λόγο, γι ὰ μᾶ δ ὲ τοὺ ἀμαθεῖ δὲ εἶαι συμφέρο ἐπ ὶ το ῦ παρότο ὰ τ ὰ ἀαπτύξωμε ὅλα αὐτά, ἐμπρὸ λοιπὸ ἂ ἀπλώσωμε μὲ ἀδιάκριτο ὑπακο ὴ τ ὸ ἀάξιο χέρι μα πρὸ τοὺ γησίου δούλου το ῦ Θεο ῦ, ο ἱ ὁποῖοι μᾶ ἐπίεσα μ ὲ τὴ εὐσέβειά του κα ὶ μᾶ ἐβίασα μ ὲ τὴ ἐμπιστοσύη του, ὥστε ὰ ὑ πακούσωμε στὴ προσταγή του. Κα ὶ ἀφο ῦ δεχθοῦμε ἀπ ὸ τὴ ἰδική του σοφία τὴ πέα κα ὶ τὴ βυθίσωμε στ ὸ οητ ὸ μελάι, πο ὺ εἶαι ἡ σκυθρωπ ὴ κα ὶ συγχρόω χαρωπ ὴ ταπειοφροσύη, ἂ τὴ σύρωμε ἐπάω στὶ λεῖε κα ὶ λευκὲ καρδιέ του, σὰ σ ὲ χαρτί, μᾶλλο δ ὲ σὰ σ ὲ πλάκε πευματικέ, κα ὶ ἀαγράφοτα τ ὰ θεῖα λόγια ἂ εἰποῦμε τ ὰ ἑξῆ: 4. Ὁ Θεὸ εἶαι, γι ὰ ὅσου θέλου, ἡ ζω ὴ κα ὶ ἡ σωτηρία του, ὅλω, κα ὶ τῶ πιστῶ κα ὶ τῶ

14 14 ἀπίστω, κα ὶ τῶ δικαίω κα ὶ τῶ ἀδίκω, κα ὶ τῶ εὐσεβῶ κα ὶ τῶ ἀσεβῶ, κα ὶ τῶ ἀπαθῶ κα ὶ τῶ ἐμπαθῶ, κα ὶ τῶ μοαχῶ κα ὶ τῶ κοσμικῶ, κα ὶ τῶ σοφῶ κα ὶ τῶ ἀγραμμάτω, κα ὶ τῶ ὑγιῶ κα ὶ τῶ ἀσθεῶ, κα ὶ τῶ έω κα ὶ τῶ ἡλικιωμέω. Εἶαι κάτι παρόμοιο μ ὲ τὴ ἀκτιοβολία το ῦ φωτό, μ ὲ τὴ θέα το ῦ ἡλίου κα ὶ μ ὲ τὴ ἐαλλαγὴ τῶ ἐποχῶ (τ ὰ ὁποῖα προσφέροται ἐξ ἴσου σ ὲ ὅλου τοὺ ἀθρώπου). Κα ὶ δὲ μπορε ῖ ὰ εἶαι διαφορετικά, διότι «δὲ ὑπάρχει προσωποληψία στὸ Θεὸ» (Ρωμ. Β 11). 5. Ἄθρωπο ἀσεβῆ εἶαι μία ὕπαρξι λογικ ὴ κα ὶ θητή, ἡ ὁποία θεληματικ ὰ ἀποφεύγει τὴ ζωή, κα ὶ τὸ Δημιουργό τη, πο ὺ ὑπάρχει αἰώια, τὸ θεωρε ῖ ὡ ἀύπαρκτο. 6. Παράομο εἶαι αὐτὸ πο ὺ μ ὲ τὴ κακή του σκέψι διαστρέφει τὸ όμο το ῦ Θεο ῦ κα ὶ ποὺ ομίζει ὅτι πιστεύει, ἐ ῷ ἔχει ἐπιθυμίε κα ὶ ἀτιλήψει ἀτίθετε πρὸ τὸ Θεό. 7. Χριστιαὸ εἶαι ἡ ἀπομίμησι το ῦ Χριστο ῦ, ὅσο εἶαι δυατὸ στὸ ἄθρωπο, κα ὶ στ ὰ λόγια κα ὶ στ ὰ ἔργα κα ὶ στὴ σκέψι. Πιστεύει δ ὲ ὀρθ ὰ κα ὶ ἀλάθαστα στὴ Ἁγία Τριάδα. 8. Θεοφιλὴ εἶαι ἐκεῖο πο ὺ ἀπολαμβάει ὅλα τ ὰ φυσικ ὰ κα ὶ ἀαμάρτητα δῶρα το ῦ Θεο ῦ, συγχρόω ὅμω δὲ ἀμελε ῖ, ὅσο μπορε ῖ, ὰ ἐπιτελε ῖ τ ὸ ἀγαθό. 9. Ἐγκρατὴ εἶαι αὐτὸ πο ὺ ζ ῆ μέσα στοὺ πειρασμοὺ κα ὶ τὶ παγίδε κα ὶ τοὺ θορύβου τοῦ κόσμου κα ὶ ἀγωίζεται μ ὲ ὅλη του τὴ δύαμι ὰ μιμηθ ῆ τὴ ζω ὴ ἐκείω πο ὺ εἶ αι ἀπηλλαγμέοι ἀπ ὸ τοὺ θορύβου το ῦ κόσμου. 10. Μοαχὸ εἶαι τάξι κα ὶ κατάστασι τῶ ἀσωμάτω ἀγγέλω πο ὺ κατορθώεται μέσα σὲ ὑλικ ὸ κα ὶ ρυπαρ ὸ σῶμα. Μοαχὸ εἶαι ἐκεῖο πο ὺ εἶαι ἀφοσιωμέο μόο στὶ ἐτολὲ καὶ στοὺ λόγου το ῦ Θεο ῦ κα ὶ τὶ ἐφαρμόζει σ ὲ κάθε χρόο κα ὶ τόπο κα ὶ πράγμα. Μοαχὸ εἶ αι μία συεχὴ βία τῆ ἀθρώπιη φύσεω κα ὶ μία ἀδιάκοπη φυλακ ὴ τῶ αἰσθήσεω. Μοαχὸ εἶαι ἐξαγισμέο σῶμα κα ὶ καθαρ ὸ στόμα κα ὶ φωτισμέο οῦ. Μοαχὸ εἶ αι καταλυπημέη ψυχή, πο ὺ εἶαι ἀπησχολημέη μ ὲ τὴ συεχ ῆ μήμη το ῦ θαάτου, κα ὶ ὅτα εἶαι ξύπια καὶ ὅτα κοιμᾶται. 11. Ἀαχώρησι ἀπ ὸ τὸ κόσμο εἶαι τ ὸ ὰ μισήσῃ μ ὲ τὴ θέλησί σου πράγματα ἐπαιετ ὰ καὶ ὰ ἀρηθῆ τὴ φύσι, γι ὰ ὰ ἐπιτύχη τ ὰ ὑπὲρ φύσι. 12. Ὅλοι ὅσοι ἐγκατέλειψα πρόθυμα τ ὰ βιοτικά, τ ὸ ἔπραξα ἀαμφιβόλω ἢ γι ὰ τὴ μέλλουσα βασιλεία ἢ γι ὰ τ ὰ πολλ ὰ τοὺ ἁμαρτήματα ἢ γι ὰ τὴ ἀγάπη το ῦ Θεο ῦ. Ἐὰ καεὶ ἀπ ὸ τοὺ τρεῖ αὐτοὺ σκοποὺ δὲ τοὺ παρακίησε, τότε ἡ ἀαχώρησί του εἶαι παράλογο. Παρ ὅ λα αὐτ ὰ ὁ καλό μα Ἀγωοθέτη περιμέει ὰ ἰδ ῆ ποι ὸ θ ὰ εἶαι τ ὸ τέρμα το ῦ δρόμου. 13. Ὅποιο ἐξῆλθε ἀπ ὸ τὸ κόσμο γι ὰ ὰ σκορπίση τ ὸ φορτίο τῶ ἁμαρτιῶ του, ἂ μιμῆ ται ἐκείου πο ὺ κάθοται ἐμπρὸ στοὺ τάφου ἔξω ἀπ ὸ τὴ πόλι, ( ὅπω ο ἱ ἀ δελφέ του Λαζάρου Μάρθα κα ὶ Μαρία), κα ὶ ἂ μ ὴ σταματήση τ ὰ θερμ ὰ κα ὶ πύρια δάκρυα κα ὶ τοὺ ἀ φώου ὀλολυγμοὺ τῆ καρδία του, ὥσπου ὰ ἰδ ῆ κα ὶ αὐτὸ τὸ Ἰησοῦ, ὅτι ἦλθε κα ὶ ἀπεκύλισε τὸ λίθο τῆ πωρώσεω ἀπ ὸ τὴ καρδία του κα ὶ ἐλευθέρωσε τὸ ο ῦ μα, σὰ ἄλλο Λάζαρο, ἀπ ὸ τὰ δεσμ ὰ τῶ ἁμαρτιῶ κα ὶ διέταξε τοὺ ὑπηρέτα Του ἀγγέλου: «Λύσατέ το ἀπ ὸ τ ὰ πάθη καὶ ἀφῆστε τὸ ὰ πορευθ ῆ πρὸ τὴ μακαρία ἀπάθεια». Ἐὰ δὲ πράξη ἔτσι, τότε δὲ ἐ κέρδησε τίποτε μ ὲ τὴ ἀαχώρησί του ἀπ ὸ τὸ κόσμο. 14. Ὅσοι θέλομε ὰ φύγωμε ἀπ ὸ τὴ Αἴγυπτο κα ὶ ὰ ἐλευθερωθοῦμε ἀπ ὸ τὴ τυραία τοῦ Φαραώ, ἔχομε ὁπωσδήποτε κα ὶ ἐμεῖ ἀάγκη ἑὸ Μωϋσέω, ὁ ὁποῖο θ ὰ εἶ αι μεσίτη μα πρὸ τὸ Θεὸ κα ὶ ὁδηγό μα μετ ὰ τὸ Θεό. Αὐτὸ θ ὰ ἵσταται μεταξ ὺ τῆ πράξεω κα ὶ τῆ

15 15 θεωρία κα ὶ θ ὰ ὑψώη πρὸ χάρι μα τ ὰ χέρια του πρὸ τὸ Θεό. Ἔτσι καθοδηγούμεοι ἀπὸ αὐτὸ θ ὰ ἐπιτύχωμε ὰ διαβοῦμε τὴ θάλασσα τῶ ἁμαρτημάτω κα ὶ θ ὰ κατατροπώσωμε τὸ Ἀμαλὴκ τῶ παθῶ. Ἐκεῖοι δ ὲ πο ὺ ἐστηρίχθηκα στὶ ἰδικὲ τοὺ δυάμει κα ὶ ἐόμισα πὼ δὲ ἔχου ἀ άγκη ἀπ ὸ καέα ὁδηγό, ὁπωσδήποτε ἀπατήθηκα. 15. Ἐκεῖοι πο ὺ ἐξῆλθα ἀπ ὸ τὴ Αἴγυπτο εἶχα ὡ ὁδηγ ὸ τὸ Μωϋσ ῆ, κα ὶ αὐτο ὶ πο ὺ ἔ φυγα ἀπ ὸ τ ὰ Σόδομα ἄγγελο. Κα ὶ ο ἱ μὲ πρῶτοι ὁμοιάζου πρὸ ἐκείου πο ὺ θεραπεύου τ ὰ πάθη τῆ ψυχῆ μ ὲ τὴ φροτίδα κα ὶ τὶ ὁδηγίε ἀθρώπου-ἰατρο ῦ. Αὐτο ὶ εἶαι ὅσοι ἐξέρχοται ἀπ ὸ τὴ Αἴγυπτο. Ο ἱ δεύτεροι ὁμοιάζου πρὸ ἐκείου πο ὺ ἐπιθυμοῦ ὰ καθαρισθοῦ ἀπ ὸ τ ὰ ἀκάθαρτα καὶ ἄθλια πάθη τῆ σαρκό. Γι αὐτ ὸ κα ὶ χρειάζοται ἀγγελο-ιατρό, δηλαδ ὴ ἰσάγγελο ἄθρωπο θὰ ἔλεγα, γι ὰ ὰ τοὺ βοηθήση. Διότι στὴ προχωρημέη σῆψι τῶ τραυμάτω χρειαζόμεθα πολὺ ἔμπειρο ἰατρό. 16. Βία πράγματι κα ὶ συεχεῖ ὀδύε πρέπει ὰ ἔχου ὅσοι ἐπιχειροῦ ὰ ἀεβοῦ στὸ οὐρα ὸ μ ὲ τ ὸ σῶμα του. Κα ὶ μάλιστα στὶ ἀρχὲ τῆ μοαχικῆ ζωῆ, μέχρι ὅτου ο ἱ φιλήδοε τάσει κα ὶ ἡ σκληρότη τῆ καρδία μεταστραφοῦ μ ὲ τ ὴ βαθει ὰ λύπη κα ὶ τ ὸ πέθο σ ὲ ἀ γάπη πρὸ τὸ Θεὸ κα ὶ σ ὲ ἁγότητα. 17. Μόχθο, πραγματικὸ μόχθο, κα ὶ πολλ ὴ κα ὶ ἀφαὴ πικρία μα περιμέου, κα ὶ ἰδίω τοὺ ἀμελεῖ, ἕω ὅτου κατορθώσουμε τὸ λαίμαργο κα ὶ «φιλομάκελλο κύα», δηλαδ ὴ τὸ ο ῦ μα, ὰ τὸ κάουμε φίλο τῆ προσοχῆ κα ὶ τῆ καθαρότητο, μ ὲ τὴ βοήθεια τῆ ἁπλότητο, τῆ πολλῆ ἀοργησία κα ὶ τῆ ἐπιμελεία. Ὅμω ἂ ἔχωμε θάρρο ἐμεῖ ο ἱ ἐμπαθεῖ κα ὶ ἀδύατοι κα ὶ μ ὲ πίστι ἀδίστακτη ἂ παρουσιάσωμε μ ὲ τ ὸ δεξιό μα χέρι κα ὶ ἂ ἐξομολογηθοῦμε στὸ Χριστὸ τὴ ἀσθέεια κα ὶ τὴ ἀδυαμία τῆ ψυχῆ μα. Ἔτσι θ ὰ λάβωμε ὁπωσδήποτε τὴ βοήθειά Του κα ὶ μάλιστα περισσότερο ἀπ ὅσο τ ὸ ἀ ξίζομε. Ἀρκε ῖ μόο ὰ βυθίζωμε συεχῶ τὸ ἑαυτό μα στὸ βυθ ὸ τῆ ταπειοφροσύη. 18. Ἂ γωρίζου καλ ὰ ὅλοι ὅσοι ἀρχίζου τὸ σκληρ ὸ κα ὶ πιεστικό, ἀλλ ὰ κα ὶ ἐλαφρὸ συγχρόω ἀγώα, ὅτι ἦλθα ὰ πηδήσου σὰ μέσα στ ὸ πῦρ (τῶ πειρασμῶ κα ὶ τῶ θλίψεω), ἐφ ὅσο ἐξεκίησα μ ὲ τὴ διάθεσι ὰ κατοικήση μέσα του τ ὸ ἄϋλο θεϊκ ὸ πῦρ. Γι αὐτ ὸ προηγουμέω πρέπει ὰ ἐξετάζη καλ ὰ καθέα τὸ ἑαυτό του κα ὶ ἔπειτα ὰ πλησιάζη γιὰ ὰ γευθ ῆ τὸ ἄρτο μ ὲ τ ὰ πικρ ὰ χόρτα κα ὶ ὰ πι ῆ τ ὸ γεμάτο δάκρυα ποτήρι τῆ μοαχικῆ ζωῆ, μ ὴ τυχὸ ἡ ἐπιπολαία κατάταξί του στ ὸ στράτευμα τῶ μοαχῶ γίη αἰτία τῆ καταδίκη του. 19. Ἐφ ὅσο κα ὶ ὅλοι ὅσοι ἐβαπτίσθηκα δὲ θ ὰ σωθοῦ, δὲ χρειάζεται ὰ ἐξηγηθ ῶ μὲ περισσότερα λόγια (1). Ὅλα πρέπει ὰ τ ὰ ἀπαρηθοῦ, ὅλα ὰ τ ὰ καταφροήσου, ὅλα ὰ τὰ περιγελάσου, ὅλα ὰ τ ὰ ἀποτιάξου ὅσοι προσέρχοται στὴ μοαχικ ὴ πολιτεία, γι ὰ ὰ βάλου ἔτσι στερε ὸ θεμέλιο. 20. Καλ ὸ τρίδομο κα ὶ τρίστυλο θεμέλιο εἶαι ἡ ἀκακία, ἡ ηστεία κα ὶ ἡ σωφροσύη. Ὅλοι ο ἱ ἐ Χριστ ῷ ήπιοι ἀπ αὐτ ὰ ἂ ἀρχίζου, παίροτα παράδειγμα τ ὰ ήπια. Διότι αὐτ ὰ δὲ ἔχου καμμία κακία κα ὶ ποηρία, οὔτε ἐπιθυμία κα ὶ κοιλία ἀχόρταγη, οὔ τε σάρκα πο ὺ φλογίζεται κα ὶ ἀποθηριώεται, ὅσο ὅμω προχωροῦ στὴ αὔξησι τῆ τροφῆ του παρουσιάζεται, ὅπω φαίεται, κα ὶ ἡ πύρωσι τῆ σαρκό.

16 Εἶαι πραγματικ ὰ βδελυκτ ὸ κα ὶ ἐπικίδυο ὰ ἀποχαυωθ ῆ ὁ παλαιστὴ μόλι ἀρχίση ἡ πάλη. Ἔτσι δείχει σ ὲ ὅλου ὅτι εὔκολα θ ὰ τὸ σφάξη ὁ ἐχθρό. 22. Εἶαι ὁπωσδήποτε ὠφέλιμο τ ὸ ἀποφασιστικ ὸ κα ὶ ὁρμητικ ὸ ξεκίημα, κα ὶ γι ὰ ἀ ργότερα, ὅτα τυχὸ παρουσιασθ ῆ ἀμέλεια κα ὶ ἀδράεια. Διότι τὴ ψυχ ὴ πο ὺ ἄρχισε μ ὲ ἀδρεία τὸ ἀγώα κα ὶ ἔπειτα τὸ ἐχαλάρωσε, τὴ κετ ᾶ σὰ κετρ ὶ ἡ ἀάμησι το ῦ πρώτου ζήλου, πράγμα πο ὺ πολλὲ φορὲ ἀαπτέρωσε κα ὶ ἔ σωσε ἀρκετού, αὐτο ὶ ἔμοιασα ἔτσι μ ὲ ἀετοὺ πο ὺ ἀαεώθηκα τ ὰ πεσμέα του πτερά. 23. Ὅτα ἡ ψυχ ὴ προδώση τὸ ἑαυτό τη κα ὶ χάση τὴ μακαρία κα ὶ πολυπόθητη θέρμη πο ὺ εἶ χε στὴ ἀρχή, ἂ ἐρευήση ἐπιμελῶ ὰ ἐξακριβώση ἀπ ὸ ποι ὰ αἰτία τὴ ἐστερήθηκε, κα ὶ ἐ ατίο αὐτῆ τῆ αἰτία ἂ ἀαλάβη ὅλο τὸ πόλεμο κα ὶ τὸ ζῆλο τη. Διότι δὲ ὑπάρχει ἄ λλη θύρα ἀπ ὸ τὴ ὁποία ὰ ἐπιστρέψη ἡ θέρμη, παρ ὰ μόο αὐτ ὴ ἀπ ὸ τὴ ὁποία ἔφυγε. 24. Αὐτὸ πο ὺ ἀπαρήθηκε τὸ κόσμο ἀπ ὸ τὸ φόβο (τῆ κολάσεω) εἶαι ὅμοιο μ ὲ τ ὸ θυμίαμα πο ὺ ἐ ῷ καίεται, στὶ ἀρχὲ ἀαδίδει εὐωδία, στ ὸ τέλο ὅ μω καπίζει (2). Ἐκεῖο πο ὺ τὸ ἀπαρήθηκε μ ὲ τὴ ἐλπίδα μελλοτικο ῦ μισθο ῦ, κατατ ᾶ μία μυλόπετρα, πο ὺ γυρίζει συεχῶ στ ὸ ἴδιο μέρο. Ὅποιο ὅμω ἀαχώρησε ἀπ ὸ τὸ κόσμο γι ὰ τὴ ἀγάπη το ῦ Θεο ῦ, εὐθὺ ἐ ξ ἀρχῆ ἔχει μέσα του φλόγα, ἡ ὁποία ἂ τυχὸ πέση σ ὲ ξύλα ἢ σ ὲ δάσο, αὐξάει ὑπερβολικὰ κα ὶ συεχῶ ἐπεκτείεται πρὸ τ ὰ ἐμπρό. 25. Μερικο ὶ κτίζου πλίθου ἐπάω στοὺ λίθου. Ἄλλοι στερεώου στύλου ἐπάω στ ὸ χῶ μα. Κα ὶ ἄλλοι, ἀφο ῦ ἐβάδισα ὀλίγο πεζο ὶ κα ὶ ζεστάθηκα τ ὰ εῦρα κα ὶ ο ἱ κλειδώσει του, ἐπροχώρησα ἔπειτα γρηγορώτερα. Ὅποιο ἔχει ο ῦ, ἂ ἐοήση τὶ συμβολικὲ αὐτὲ εἰ κόε (3). 26. Ἂ τρέξωμε πρόθυμα, συαισθαόμεοι ὅτι μᾶ ἐκάλεσε ὁ Θεὸ κα ὶ Βασιλεύ, μήπω κα ὶ τὰ χρόια τῆ ζωῆ μα εἶαι ὀλίγα, ὁπότε θ ὰ εὑρεθοῦμε χωρὶ καρποὺ τὴ ἡμέρα το ῦ θαάτου μα κα ὶ θ ὰ πεθάωμε ἀπ ὸ τὴ πεία. Ἂ εὐαρεστήσωμε τὸ Κύριο, ὅπω ο ἱ στρατιῶτε στὸ βασιλέα. Ὁπωσδήποτε μετ ὰ τὴ ἐπιστράτευσι, μᾶ ζητεῖται ἡ ἀκριβὴ ἐκπλήρωσι τῶ ὑποχρεώσεώ μα. 27. Ἂ φοβηθοῦμε τὸ Κύριο ὅπω τ ὰ θηρία. Διότι ἐγώρισα ἀθρώπου πο ὺ ἐπήγαια ὰ κλέψου, κα ὶ τὸ Θεὸ δὲ τὸ ἐφοβήθηκα, μόλι ὅμω ἄκουσα στ ὸ μέρο ἐκεῖο τὰ γαυγίσματα τῶ σκύλω ἀμέσω ὠπισθοχώρησα. Ἔτσι αὐτ ὸ πο ὺ δὲ ἐπέτυχε ὁ φόβο τοῦ Θεο ῦ, τ ὸ κατόρθωσε ὁ φόβο τῶ θηρίω! 28. Ἂ ἀγαπήσωμε τὸ Κύριο, ὅπω ἀγαποῦμε κα ὶ σεβόμεθα τοὺ φίλου μα. Εἶδα πολλὲ φορὲ ἀθρώπου πο ὺ ἐλύπησα τὸ Θεὸ κα ὶ δὲ ἀησύχησα καθόλου γι αὐτό. Ὅτα ὅ μω συέβη ὰ πικράου ἀγαπητά του πρόσωπα, ἔστω κα ὶ σ ὲ κάτι μικρό, ἔκαα τ ὸ πᾶ, ἐχρησιμοποίησα κάθε τέχασμα, ἐσκέφθηκα κάθε τρόπο, ὑπεβλήθησα σ ὲ κάθε θλίψι, ὡμολόγησα τ ὸ σφάλμα του, κα ὶ παρεκάλεσα εἴτε αὐτοπροσώπω εἴτε μ ὲ φίλου εἴτε μὲ δῶρα, προκειμέου ὰ ἀποκαταστήσου τὴ πρώτη ἀγάπη του. 29. Ὁπωσδήποτε στὴ ἀρχ ὴ τῆ μοαχικῆ μα ζωῆ, μ ὲ κόπο κα ὶ πικρία ἐργαζόμεθα τὶ ἀ ρετέ. Ἔπειτα ὅμω, ὅτα προχωρήσωμε, δὲ θ ὰ αἰσθαώμεθα καθόλου λύπη, ἢ ὀλίγη, στὴ ἐ ξάσκησί του. Ὅτα δ ὲ τέλο ἀφαισθ ῆ τ ὸ θητό μα φρόημα κα ὶ κυριαρχήση στὴ ψυχή μα ἡ προθυμία, τότε πλέο θ ὰ τὶ ἐργαζώμεθα μ ὲ ὅλη μα τὴ χαρ ὰ κα ὶ τὸ ζῆλο κα ὶ τὸ πόθο καὶ τὴ θεϊκ ὴ φλόγα. 30. Ὅσο εἶαι ἀξιέπαιοι αὐτο ὶ πο ὺ εὐθὺ ἐξ ἀρχῆ μ ὲ χαρ ὰ κα ὶ προθυμία καλλιεργοῦ τὶ

17 17 ἀρετὲ κα ὶ ἐκτελοῦ τὶ ἐτολέ, τόσο ἐλεειο ὶ εἶαι ἐκεῖοι πο ὺ ἐχρόισα στὴ ἄσκησι καὶ ὅμω μ ὲ κόπο ἀκόμη τὶ ἐξασκοῦ, ἐὰ βέβαια τὶ ἐξασκοῦ. 31. Ἂ μὴ ἀποστρεφώμεθα οὔτε ὰ κατακρίωμε «τὰ περιστατικὰ ἀ ποταγά» (4). Διότι ἐγώρισα ἀθρώπου λιποτάκτε, ο ἱ ὁποῖοι χωρὶ ὰ τ ὸ θέλου συατήθηκα μ ὲ τὸ βασιλέα πο ὺ εἶχε βγ ῆ ἔξω κα ὶ ἀπ ὸ τὴ στιγμ ὴ ἐκείη ἔγια δορυφόροι του, τὸ ἀκολούθησα στὸ παλάτι κα ὶ ἐδείπησα μαζί του. 32. Εἶδα σπόρο πο ὺ ἔπεσε τυχαῖα στ ὸ ἔδαφο κα ὶ ὅμω ἔκαε ἐξαιρετικ ὸ κα ὶ πολ ὺ καρπό, καθὼ πάλι κα ὶ τ ὸ ἀτίθετο. 33. Εἶδα ἕα ἄθρωπο (πο ὺ εἶχε κάποια βλάβη στὴ ὅρασί του) ὰ μπαίει στ ὸ ἰατρεῖο γιὰ κάποια ἄλλη ἀάγκη, ὰ τὸ κρατ ᾶ ὀλίγο περισσότερο ὁ ἰατρὸ μ ὲ τὴ φιλοφροσύη του, μὲ ἀποτέλεσμα ὰ καθαρισθ ῆ κα ὶ ὰ ἀπαλλαγ ῆ ἀπ ὸ τὴ ὁμίχλη πο ὺ σκέπαζε τ ὰ μάτια του. Ἔ τσι μερικ ὰ ἀκούσια κα ὶ τυχαῖα περιστατικ ὰ πο ὺ συέβησα σ ὲ μερικοὺ εἶχα ἀ ποτελέσματα βεβαιότερα κα ὶ οὐσιαστικώτερα ἀπ ὸ ὅ,τι μερικ ὰ ἐκούσια. 34. Καεὶ ἂ μ ὴ θεωρήση τὸ ἑαυτό του ἀάξιο γι ὰ τὴ μοαχικ ὴ πολιτεία, προφασιζόμεο τὸ βάρο κα ὶ τ ὸ πλῆθο τῶ ἁμαρτιῶ του κα ὶ ἂ μ ὴ ομίζη ὅτι ταπειώει ἔτσι τὸ ἑ αυτό του, ἐ ῷ στὴ οὐσία φοβεῖται μ ὴ στερηθ ῆ τὶ ἡδοὲ το ῦ κόσμου. Ὅλα ὅσα λέγει εἶ αι «προφάσει ἐ ἁμαρτίαι» (Ψαλμ. ρμ 4). Διότι ἐκε ῖ ὅπου ἀκριβῶ ὑπάρχει βαθει ὰ κα ὶ σαπισμέη πληγή, ἐκε ῖ χρειάζεται κα ὶ μεγαλυτέρα θεραπεία, γι ὰ ὰ καθαρισθ ῆ. Ἄλλωστε στ ὸ ἰατρεῖο δὲ πηγαίου ο ἱ ὑγιεῖ! 35. Ἐὰ ὁ ἐπίγειο βασιλεὺ μᾶ προσκαλοῦσε ὰ καταταγοῦμε στὸ στρατό του, ὰ τὸ ὑπηρετοῦμε κα ὶ ὰ πολεμοῦμε στ ὸ πλευρό του, δὲ θ ὰ καθυστερούσαμε οὔτε θ ὰ προφασιζόμεθα τίποτε. Ἀλλ ὰ θ ὰ τ ὰ ἐγκαταλείπαμε ὅλα κα ὶ μ ὲ προθυμία θ ὰ τρέχαμε κοτά του. Ἂ προσέξωμε λοιπὸ μήπω, ἐ ῷ μᾶ προσκαλε ῖ ὁ Βασιλεὺ τῶ βασιλέω κα ὶ Κύριο τῶ κυρίω κα ὶ Θεὸ τῶ θεῶ στὴ οὐραία παράταξι τῶ μοαχῶ, ἀρηθοῦμε τὴ πρόσκλησι ἀπ ὸ ὀκηρία κα ὶ ρᾳθυμία, κα ὶ σταθοῦμε ἔτσι ἀαπολόγητοι ἐμπρὸ στ ὸ μέγα κα ὶ φοβερ ὸ βῆ μα τῆ Κρίσεω. 36. Μπορε ῖ βέβαια ὰ βαδίζη καεί, ἐ ῷ εἶαι δεμέο μ ὲ τὶ ὑποθέσει το ῦ κόσμου κα ὶ μὲ βαρειὲ σὰ σιδερέιε ἁλυσίδε- φροτίδε, ἀλλ ὰ θ ὰ βαδίζη μ ὲ δυσκολία. Ὅπω κα ὶ ἐκεῖ οι πο ὺ ἔχου σιδερέια δεσμ ὰ στ ὰ πόδια του βαδίζου πολλὲ φορέ, ἀλλ ὰ συεχῶ σκοτάφτου κα ὶ πληγώοται. 37. Ὁ ἄγαμο πο ὺ εὑρίσκεται στὸ κόσμο κα ὶ εἶαι δεμέο μόο μ ὲ τ ὰ πράγματα το ῦ κόσμου ὁμοιάζει μ ὲ αὐτὸ πο ὺ ἔχει τὶ χειροπέδε. Γι ὰ τοῦτο κα ὶ ὅτα ἀποφασίση ὰ τρέξη πρὸ τὸ μοαχικ ὸ βίο δὲ ἐμποδίζεται. Ἐ ῷ αὐτὸ πο ὺ ἦλθε σ ὲ γάμο ὁμοιάζει μ ὲ ἐκεῖο πο ὺ τὸ ἔ χου δέσει «χειροπόδαρα». 38. Μερικο ὶ κοσμικο ὶ πο ὺ ζοῦσα ἀμελῶ μ ὲ ἐρώτησα: «Πῶ μποροῦμε ἐμεῖ πο ὺ ζοῦμε μὲ συζύγου κα ὶ εἴμαστε περικυκλωμέοι μ ὲ τόσε κοιωικὲ ὑποχρεώσει ἀκολουθήσωμε τὴ μοαχικ ὴ ζωή»; Κα ὶ τοὺ ἀπήτησα: «Ὅσα καλ ὰ μπορεῖτε, ὰ τ ὰ κάετε, καέα ὰ μὴ περιγελάσετε, καέα ὰ μ ὴ κλέψετε, σ ὲ καέα ὰ μὴ εἰπῆτε ψέματα, καέα ὰ μὴ περιφροήσετε, καέα ὰ μ ὴ μισήσετε. Ν ὰ μ ὴ παραλείπετε τὸ ἐκκλησιασμό, ὰ δείχετε συμπόια στοὺ πτωχού, καέα ὰ μ ὴ σκαδαλίσετε. Σ ὲ ξέο πράγμα κα ὶ σ ὲ ξέη γυαίκα ὰ μὴ πλησιάσετε. Ἀρκεσθῆτε στὴ ἰδική σα γυαίκα (πρβλ. Λουκ. γ 14). Ἐὰ ζῆτε ἔτσι, «οὐ μακρὰ ἔστε τῆ βασιλεία τῶ οὐραῶ» (Μαρκ. ιβ 34).

18 Ἂ τρέξωμε μ ὲ χαρ ὰ κα ὶ μ ὲ φόβο στὸ καλὸ ἀγώα, χωρὶ ὰ φοβούμεθα τοὺ ἐ χθρού μα. Διότι αὐτο ὶ παρατηροῦ τὴ ὄψι τῆ ψυχῆ μα, ἔστω κα ὶ ἂ ἐμεῖ δὲ τοὺ βλέπωμε. Καὶ ὅτα ἰδοῦ τὴ ὄψι τῆ ψυχῆ μα ἀλλαγμέη ἀπ ὸ τὸ φόβο, τότε ἐ πιτίθεται δριμύτερα ἐατίο μα, ἐπειδ ὴ ἀτελήφθηκα ο ἱ δόλιοι ὅτι φοβηθήκαμε. Γι αὐτ ὸ λοιπὸ ἂ τοὺ ἐπιτεθοῦμε μ ὲ ἀδρεία. Διότι καεὶ δὲ θέλει ὰ πολεμ ῆ ἐατίο ἐκείου πο ὺ μάχεται μ ὲ ζῆλο. 40. Ὁ Κύριο φερόμεο μ ὲ συγκατάβασι ἐλάφρυε τὸ ἀγώα τῶ ἀρχαρίω γι ὰ ὰ μὴ κουρασθοῦ εὐθὺ ἐξ ἀρχῆ κα ὶ γυρίσου ἀμέσω στὸ κόσμο. Γι αὐτ ὸ «χαίρετε ἐ Κυρίῳ πάτοτε» (Φιλιπ. δ 4) ὅλοι ο ἱ δοῦλοι το ῦ Θεο ῦ, ἀφο ῦ ἀτιληφθῆτε τ ὸ πρῶτο αὐτ ὸ δεῖγμα τῆ ἀγάπη το ῦ Δεσπότου. Χαίρετε ἀκόμη, ἀφο ῦ σκεφθῆτε ὅτι Αὐτὸ σᾶ ἔχει προσκαλέσει στὸ ἀγώα τῆ μοαχικῆ ζωῆ. 41. Ἀλλ ὰ κα ὶ τοῦτο φαίεται ὅτι κάει πολλὲ φορὲ ὁ Θεό: Βλέποτα ἀδρεῖ ε ψυχέ, ἐπιτρέπει τοὺ πολέμου εὐθὺ ἐξ ἀρχῆ, μ ὲ τὴ ἐπιθυμία ὰ τὶ στεφαώση σύτομα. 42. Ἀποκρύπτει ὁ Κύριο ἀπ ὸ αὐτοὺ πο ὺ ζοῦ στὸ κόσμο τὴ δυσκολία ἢ μᾶλλο τὴ εὐκολία- το ῦ μοαχικο ῦ ἀγῶο. Διότι ἂ τὴ ἐγώριζα, καεὶ δὲ θ ὰ ἀπεφάσιζε ὰ γίη μοαχό. 43. Πρόσφερε μ ὲ προθυμία στὸ Χριστὸ τοὺ κόπου τῆ εότητό σου κα ὶ θ ὰ ἀπολαύση στὸ γῆρα σου πλοῦτο ἀπαθεία. Αὐτ ὰ πο ὺ συαθροίζοται στὴ εαικ ὴ ἡλικία τρέφου καὶ παρηγοροῦ κατ ὰ τ ὸ γῆρα ὅσου ἔχου ἐξασθεήσει. Ἂ κοπιάσωμε μ ὲ ζῆλο, ὅσο εἴμαστε έοι, ἂ τρέξωμε γρήγορα, διότι ἡ ὥρα το ῦ θαάτου εἶ αι ἄγωστη. 44. Ἔχομε ἐχθροὺ πο ὺ εἶαι πραγματικ ὰ ποηροί, σκληροί, δόλιοι, παοῦργοι, δυατοί, ἄ υποι, ἀόρατοι, ἄυλοι. Στ ὰ χέρια του κρατοῦ φωτι ὰ κα ὶ θέλου ὰ κάψου τὸ α ὸ το ῦ Θεο ῦ μ ὲ τὴ φλόγα του. 45. Καεὶ ὅσο εἶαι έο, ἂ μ ὴ παραδεχθ ῆ τοὺ ἐχθρού του δαίμοα, πο ὺ το ῦ λέγου: «Μὴ λυώση τ ὸ σῶμα σου μ ὲ τὴ πολλ ὴ ἄσκησι, γι ὰ ὰ μὴ ἀδυατήση κα ὶ ἀ ρρωστήση». Διότι, στὴ σημερι ὴ μάλιστα ἐποχή, δύσκολα θ ὰ εὑρεθ ῆ ἄθρωπο πο ὺ θ ὰ προτιμήση ὰ θαατώση τὴ σάρκα του, τ ὸ πολ ὺ πολ ὺ ἴσω ὰ στερήση τὸ ἑαυτό του ἀπ ὸ τ ὰ πολλ ὰ κα ὶ ἡδοικὰ φαγητά. Ὁ σκοπὸ το ῦ δαίμοο εἶαι ὰ ἐπιτύχη, ὥστε ἡ ἀρχ ὴ το ῦ μοαχικο ῦ μα σταδίου ὰ γίη μ ὲ ωθρότητα κα ὶ πολλ ὴ ρᾳθυμία, ὁπότε κα ὶ τ ὸ τέλο το ῦ ἀγῶο θ ὰ εἶαι παρόμοιο καὶ ἀάλογο πρὸ τὴ ἀρχή του. 46. Περισσότερο ἀπ ὅλα, ὅσοι θέλου ὰ ὑπηρετήσου πραγματικ ὰ τὸ Χριστὸ πρέπει ὰ ἐξετάσου κα ὶ ὰ πράξου τ ὸ ἑξῆ: Ν ὰ διαλέξου μ ὲ τὴ καθοδήγησι τῶ πευματικῶ Πατέρω κα ὶ μ ὲ τὴ ἐπίγωσι το ῦ ἑαυτο ῦ του, τοὺ τόπου κα ὶ τοὺ τρόπου κα ὶ τὶ καταστάσει κα ὶ τ ὰ ἐργόχειρα πο ὺ θ ὰ τοὺ ταιριάζου. Τ ὰ κοιόβια δὲ εἶαι γι ὰ ὅλου, ἐπειδ ὴ μπορε ῖ ὰ βλάψου αὐτοὺ πο ὺ εἶαι λαίμαργοι. Οὔ τε πάλι τ ὰ ἡσυχαστήρια εἶαι γι ὰ ὅλου, ἐπειδ ὴ μπορε ῖ ὰ βλάψου τοὺ θυμώδει. Καθέα ἂ ἐξετάση καλ ὰ ποι ὸ πάθο ἔχει, (κα ὶ ἀαλόγω ἂ κάη τὴ ἐπιλογή). * * * 47. Σ ὲ τρεῖ γεικὲ ἀσκητικὲ κατηγορίε περιλαμβάεται ὅλη ἡ μοαχικ ὴ ζωή: Στὸ ἡρωϊκὸ ἐρημητισμό, στὴ ἄσκησι μ ὲ ἄλλο ἕα ἢ τ ὸ πολ ὺ δυό, κα ὶ στὴ ὑπομοητικ ὴ ζω ὴ τοῦ

19 19 Κοιοβίου. «Μ ὴ ἐκκλίη λέει ὁ Ἐκκλησιαστή- εἰ τ ὰ δεξι ὰ ἢ εἰ τ ὰ ἀριστερά, ἀλλ ὁδῷ βασιλικ ῇ πορεύθητι» (Παροιμ. δ 27). Διότι ὁ μεσαῖο τρόπο ἀπ ὸ τοὺ τρεῖ πο ὺ ἀ αφέραμε, φαίεται ὰ ταιριάζη στοὺ περισσοτέρου. Ἐπειδή, ὅπω λέγει ἡ Γραφή, «ἀλλοίμοο στὸ ἕα, διότι ἂ πέση» σ ὲ ἀκηδία, ἢ ὕπο, ἢ ρᾳθυμία, ἢ ἀπόγωσι, «δὲ ἔχει ἄθρωπο ὰ τὸ σηκώση» ( Ἐκκλ. δ 10). Ὅπου ὅ μω εὑρίσκοται «δυ ὸ ἢ τρεῖ συηγμέοι εἰ τ ὸ ἐμὸ ὄομα, ἐκε ῖ εἴμι ἐ μέσ ῳ αὐτῶ» εἶπε ὁ Κύριο (Ματθ. ιη 20). 48. Ποιὸ ἄραγε θ ὰ εἶαι ὁ πιστὸ κα ὶ φρόιμο μοαχό, ὁ ὁποῖο τὴ πρώτη θέρμη θ ὰ τὴ κρατήση ἄσβεστη, κα ὶ δὲ θ ὰ παύση μέχρι τῆ στιγμῆ το ῦ θαάτου του, ὰ προσθέτη κάθε ἡμέρα φωτι ὰ στὴ φωτιά, θέρμη στὴ θέρμη, πόθο στὸ πόθο κα ὶ προθυμία στὴ προθυμία; Βαθμὶ πρώτη! Σ ὺ πο ὺ ἀέβηκε σ αὐτή, «μ ὴ στραφῆ εἰ τ ὰ ὀπίσω» Κα ὶ ὅσοι δηλαδ ὴ ἐκάρησα μοαχο ὶ - ἡ κουρ ὰ θεωρεῖται ὡ δεύτερο βάπτισμα - κα ὶ δὲ ἐπέδειξα ἐ συεχείᾳ βίο ἐάρετο κα ὶ συεπ ῆ πρὸ τὴ ὁμολογία του, δὲ θ ὰ τύχου σωτηρία. 2. Ὁ θεάρεστο δηλαδ ὴ ζῆλο πο ὺ παρατηρεῖται στὴ ἀρχή, μεταβάλλεται ἀργότερα σ ὲ καπ ὸ ἀμελεία καὶ ψυχρότητο. 3. Ο ἱ πρῶτοι φαίεται ὅτι εἶαι ὅσοι ἐξεκίησα μ ὲ καλὲ κα ὶ στερεὲ βάσει, ἀλλ ὰ ἀργότερα ἀμέλησα καὶ ὑποβάθμισα κάπω τὴ πευματική του ζω ὴ ο ἱ λίθοι ἀτικατεστάθησα μ ὲ πλίθου. Ο ἱ δεύτεροι, ὅ σοι ξεκίησα μ ὲ ζῆλο ὰ ἀεγείρου ὑψηλ ὸ οἰκοδόμημα, ἀλλ ὰ δὲ ἐξασφάλισα στερε ὰ θεμέλια οὔτε ἐχρησιμοποίησα ἐκλεκτὰ οἰκοδομικ ὰ ὑλικά. Ο ἱ τρίτοι, ὅσοι ἐξεκίησα χωρὶ ζῆλο κα ὶ ὑψηλὲ προοπτικέ, ἀλλ ὰ ἀργότερα ἐ θερμάθηκα κα ὶ ἐσημείωσα ταχεία πρόοδο. 4. «Περιστατικα ὶ ἀποταγαί» ὀομάζοται ο ἱ περιπτώσει κατ ὰ τὶ ὁποῖε τυχαῖα κα ὶ ἀπρόβλεπτα γεγοότα ὁδηγοῦ κάποιο στ ὴ μοαχικ ὴ ζωή. Ἂ ἀαφέρωμε ἕα παράδειγμα: Ἕα πρόσωπο ἀτιμετωπίζει κάποιο σοβαρ ὸ κίδυο κα ὶ ἀαγκάζεται ὰ καταφύγη σ ὲ μία Μο ὴ σὰ σ ὲ τόπο ἀσφαλεία. Ἐκε ῖ ὑπάρχει τ ὸ ἐδεχόμεο ὰ ἀγαπήση τὴ θεοφιλ ῆ ζω ὴ τῶ μοαχῶ κα ὶ ὰ ἀποφασίση ὰ τὴ ἀσπασθ ῆ. ΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ Περ ὶ ἀπροσπαθεία ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ἀγάπησε πραγματικ ὰ τὸ Κύριο κα ὶ ἐπεζήτησε ἀληθι ὰ ὰ κερδήση τὴ μέλλουσα βασιλεία, ἐκεῖο πο ὺ ἀπέκτησε πραγματικ ὸ πόο γι ὰ τ ὰ ἁμαρτήματά του καὶ ζωτα ὴ ἐθύμησι τῆ κολάσεω κα ὶ τῆ αἰωίου κρίσεω, ἐκεῖο πο ὺ ξύπησε ἀληθι ὰ μέσα του τὸ φόβο το ῦ θαάτου του, δὲ θ ὰ ἀγαπήση πλέο οὔτε θ ὰ ἐδιαφερθ ῆ οὔτε θ ὰ μεριμήση καθόλου γι ὰ χρήματα ἢ γι ὰ κτήματα ἢ γι ὰ τοὺ γοεῖ του ἢ γι ὰ ἐπίγειο δόξα ἢ γι ὰ φίλου ἢ γιὰ

20 20 ἀδελφοὺ ἢ γι ὰ τίποτε τ ὸ γήϊο. Ἀλλ ὰ ἀφο ῦ ἀποτιάξη ἀπ ὸ ἐπάω του κα ὶ μισήση κάθε ἐπαφὴ κα ὶ κάθε φροτίδα γι ὰ ὅλα αὐτά, ἐπ ὶ πλέο δ ὲ κα ὶ πρὶ ἀπ ὅλα ἀφο ῦ μισήση κα ὶ τὴ ἴδια τὴ σάρκα του, ἀκολουθε ῖ τὸ Χριστὸ γυμὸ κα ὶ ἀμέριμο κα ὶ ἀκούραστο, ἀ τείζοτα πάτοτε στὸ οὐρα ὸ κα ὶ ἀαμέοτα τὴ ἐξ ὕψου βοήθεια, καθὼ τ ὸ εἶπε ἕα Ἅγιο: «Ἐκολλήθη ἡ ψυχή μου ὀπίσω σου» (Ψαλμ. ξβ 9). Κα ὶ καθὼ τ ὸ εἶπε πάλι ὁ ἀείμηστο ἐκεῖο Προφήτη: «Ἐγ ὼ δ ὲ οὐκ ἐ κοπίασα κατακολουθῶ σοι κα ὶ ἡμέρα ἢ ἀάπαυσι ἀθρώπου οὐκ ἐπεθύμησα, Κύριε» ( Ἱερεμ. ιζ 16). 2. Εἶαι μεγάλη ἐτροπή, ἀφο ῦ ἐγκαταλείψαμε ὅλα τ ὰ προηγούμεα, μετ ὰ τὴ κλῆσι πο ὺ μᾶ ἔκαε ὁ Κύριο κα ὶ ὄχι καεὶ ἄθρωπο, ὰ φροτίζωμε γι ὰ κάτι ἄλλο, τ ὸ ὁποῖο δὲ μπορε ῖ ὰ μᾶ φα ῆ χρήσιμο τὴ ὥρα τῆ μεγάλη μα ἀάγκη, δηλαδ ὴ το ῦ θαάτου μα. Αὐτ ὸ ἐοοῦσε ὁ Κύριο, ὅτα ὡμίλησε γι ὰ τὸ ἄθρωπο πο ὺ «ἐστράφη εἰ τ ὰ ὀπίσω κα ὶ δὲ εἶαι εὔθετο εἰ τὴ βασιλεία τῶ οὐραῶ» (Λουκ. θ 62). 3. Ὁ Κύριο, ἐπειδ ὴ γωρίζει πόσο εὔκολα γλυστροῦμε ἐμεῖ ο ἱ ἀρχάριοι κα ὶ ἐπιστρέφομε στὸ κόσμο, ἐὰ συααστρεφώμεθα ἢ ἔστω συατώμεθα μ ὲ κοσμικού, ἀπήτησε σ αὐτὸ πο ὺ τοῦ εἶπε, «ἐπίτρεψό μοι ἀπελθεῖ κα ὶ θάψαι τὸ πατέρα μου»: «Ἅφε τοὺ εκροὺ θάψαι τοὺ ἑαυτῶ εκρού» (Ματθ. η 22). 4. Μετ ὰ τὴ ἀποταγή μα ο ἱ δαίμοε μᾶ παρακιοῦ ὰ μακαρίζωμε τοὺ κοσμικοὺ ποὺ τυχὸ εἶαι ἐλεήμοε κα ὶ εὔσπλαγχοι, κα ὶ ὰ ἐλεειολογοῦμε τὸ ἑαυτό μα, διότι δῆθε τὸ ἐστερήσαμε ἀπ ὸ αὐτὴ τὴ ἀρετή. Ὁ δ ὲ σκοπὸ τῶ ἐχθρῶ μα εἶαι, μ ὲ αὐτὴ τὴ όθο ταπείωσι ὰ μᾶ ξααφέρου στὸ κόσμο ἤ, ἂ παραμείωμε μοαχοί, ὰ μᾶ κατακρημίσου στὴ ἀπόγωσι. 5. Εἶαι δυατὸ ὰ ἐξευτελίζωμε τοὺ κοσμικοὺ ἀπ ὸ οἴηση, ὅπω ἐπίση ὰ τοὺ ἐξουθεώωμε ἀπότα, γι ὰ ὰ πολεμοῦμε τὴ ἀπόγωσι κα ὶ ὰ ἀποκτοῦ με περισσότερο θάρρο κα ὶ ἐλπίδα. 6. Ἂ ἀκούσωμε τί εἶπε ὁ Κύριο στὸ έο ἐκεῖο πο ὺ εἶχε τηρήσει ὅλε σχεδὸ τὶ ἐ τολέ: «Ἕα σο ῦ λείπει, ὰ πωλήση τ ὰ ὑπάρχοτά σου, ὰ τ ὰ δώση στοὺ πτωχοὺ κα ὶ ὰ γίη ἐσὺ πτωχὸ πο ὺ θ ὰ δέχεται ἐλεημοσύε» (πρβλ. Ματθ. ιθ 21). 7. Ὅσοι ἐπιθυμοῦμε ὰ τρέχωμε μ ὲ ταχύτητα (στὸ δρόμο τῆ ἀσκήσεω), ἂ στοχασθοῦ με καλά, ὅτι ὁ Κύριο ὅσου ζοῦ στὸ κόσμο τοὺ ἔκριε κα ὶ τοὺ ἐχαρακτήρισε σὰ ζωταοὺ εκρού, λέγοτα σ ὲ κάποιο: «Ἄφησε τοὺ εκρού του κόσμου ὰ θάψου τοὺ εκροὺ κατὰ τ ὸ σῶμα» (πρβλ. Ματθ. η 22). 8. Σ ὲ τίποτε δὲ ἐμπόδισε ὁ πλοῦτο ἐκεῖο «τὸ πλούσιο εαίσκο» ὰ προσέλθη στὸ βάπτισμα. Πλαῶται λοιπὸ μερικο ὶ πο ὺ ἰσχυρίζοται ὅτι χάρι το ῦ βαπτίσματο ὁ Κύριο τὸ διέταξε ὰ πωλήση τὸ πλοῦτο του. Ἡ μαρτυρία αὐτ ὴ ἂ εἶαι ἀρκετ ὴ γι ὰ μᾶ, σὰ μεγίστη ἀπόδειξι τῆ δόξη τῆ μοαχικῆ μα πολιτεία. 9. Ἐκεῖοι πο ὺ ζοῦ στὸ κόσμο κα ὶ λυώου στὶ ἀγρυπίε, τὶ ηστεῖε, τοὺ κόπου κα ὶ τὶ κακουχίε, ὅτα ἀαχωρήσου ἀπ ὸ τοὺ ἀθρώπου πρὸ τὴ μοαχικ ὴ ζωή, σὰ σ ὲ κάποιο δοκιμαστήριο ἢ στάδιο, ὅλη αὐτ ὴ τὴ προηγούμεη ἄσκησί του, τὴ οθευμέη καὶ ἐπιφαειακή, δὲ τὴ συεχίζου πλέο (1). 10. Ἔχω ἰδε ῖ πολλ ὰ κα ὶ διάφορα φυτ ὰ ἀρετῶ, φυτευμέα μέσα στὸ κόσμο, ο ὗ ἐ ποτίζοτα ἀπ ὸ τὸ βόρβορο το ῦ ὑποόμου τη κεοδοξία κα ὶ ἐσκαλίζοτα ἀπ ὸ τ ὸ πεῦμα τῆ ἐ πιδείξεω