ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2016) 675 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ όσον αφορά τα υποστηριζόμενα από το γενικό προϋπολογισμό χρηματοδοτικά μέσα σύμφωνα με το άρθρο 140 παράγραφος 8 του δημοσιονομικού κανονισμού στις 31 Δεκεμβρίου 2015 {SWD(2016) 335 final} EL EL

2 Πίνακας περιεχομένων ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 3 ΣΥΝΟΨΗ Στρατηγικές ομάδες-στόχοι: ΜΜΕ Στρατηγικοί τομείς-στόχοι: Υλικές και άυλες υποδομές Έρευνα και καινοτομία (Ε&Κ) Υποδομές, δράση για το κλίμα, περιβάλλον και ενεργειακή απόδοση Κοινωνικές και πολύ μικρές επιχειρήσεις Τομέας εκπαίδευσης και πολιτιστικός και δημιουργικός τομέας Στρατηγικός στόχος: περιφέρειες εκτός ΕΕ Χώρες διεύρυνσης Χώρες της γειτονίας Χώρες που καλύπτονται από τον Μηχανισμό Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΜΑΣ) 32 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Επιτροπή βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο την ετήσια έκθεσή της σχετικά με δραστηριότητες που αφορούν χρηματοδοτικά μέσα σε επίπεδο ΕΕ για τους εσωτερικούς και εξωτερικούς τομείς πολιτικής της Ένωσης, που υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της Ένωσης και αποτελούν αντικείμενο άμεσης ή έμμεσης διαχείρισης από την Επιτροπή, όπως προβλέπεται στο άρθρο 140 παράγραφος 8 του δημοσιονομικού κανονισμού 1. Πρόκειται για την τρίτη έκδοση της έκθεσης υπό την εν λόγω διάταξη 2. Η Επιτροπή προτίθεται να καταστήσει τη συγκεκριμένη έκθεση δυναμικό εργαλείο λήψης αποφάσεων, ιδίως προκειμένου να παρέχει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση των χρηματοδοτικών μέσων που έχουν θεσπιστεί σε επίπεδο ΕΕ και των επιδόσεών τους. Συνεπώς, θα πρέπει να διασφαλίζεται η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη εναρμόνιση της έκθεσης με άλλα έγγραφα που παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ 3. Παρότι τα διάφορα έγγραφα παρουσιάζονται για διαφορετικούς πρακτικούς και διαδικαστικούς σκοπούς, και ο χρόνος έκδοσής τους διαφέρει αναλόγως, η Επιτροπή σκοπεύει να εναρμονίσει πλήρως το περιεχόμενό τους με στόχο τη συγχώνευσή τους σε μία ενιαία έκθεση στο εγγύς μέλλον. Στην έκθεση παρουσιάζεται το σημαντικό αποτέλεσμα των χρηματοδοτικών μέσων που έχουν θεσπιστεί σε επίπεδο ΕΕ με βάση τα στοιχεία της 31ης Δεκεμβρίου Παρέχεται επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν τα χρήματα των φορολογουμένων και της προόδου που σημειώθηκε όσον αφορά την εφαρμογή των εν λόγω μέσων. Καθώς στα περισσότερα κράτη μέλη σημειώνονται χαμηλά πλην όμως θετικά ποσοστά ανάπτυξης, η Ευρώπη δείχνει να έχει εισέλθει σε τροχιά ανάκαμψης από την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση. Ωστόσο, αδυναμίες διαρθρωτικής φύσης και αδυναμίες που σχετίζονται με την κρίση εξακολουθούν να περιορίζουν τον ρυθμό της συνολικής ανάκαμψης. Ειδικότερα, τα υψηλά επίπεδα χρέους του ιδιωτικού τομέα και το υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων περιορίζουν τη δανειοδοτική ικανότητα των τραπεζών, παρεμποδίζοντας συνεπώς την οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Οι προκλήσεις αυτές απαιτούν άμεση ανάληψη δράσης, δεδομένου ότι η ευρωπαϊκή οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την δανειοδότηση από τον τραπεζικό τομέα τη στιγμή που η πρόσβαση σε χρηματοδότηση με μέσα μετοχικού κεφαλαίου 1 Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου (ΕΕ L 298 της , σ. 1). 2 COM (2015)565 13/11/2015 COM (2014)686 30/10/ Πιο συγκεκριμένα, το έγγραφο εργασίας που βασίζεται στο άρθρο 38 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού και το έγγραφο που παρέχει τις πληροφορίες που απαιτούνται βάσει του άρθρου 49 παράγραφος 1 στοιχείο ε) του δημοσιονομικού κανονισμού. 3

4 παραμένει περιορισμένη ως εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης, ιδίως για τις μικρές επιχειρήσεις. Σε αυτό το οικονομικό κλίμα, οι δημόσιοι χρηματοδοτικοί οργανισμοί και οι ιδιώτες επενδυτές διστάζουν να δανείσουν κεφάλαια στην πραγματική οικονομία και ιδίως στις ΜΜΕ, των οποίων οι επενδύσεις θεωρούνται υψηλού κινδύνου. Το μέγεθος της ζήτησης χρηματοδότησης, σε συνδυασμό με την περιορισμένη προσφορά δημόσιων πόρων, σημαίνει ότι είναι απαραίτητη η μόχλευση πρόσθετων ροών κεφαλαίων για να καλυφθεί το κενό. Ως εκ τούτου, η Ένωση καλείται να αποδεσμεύσει πρόσθετες επενδύσεις μέσω του προϋπολογισμού της, ιδίως με την αυξημένη χρήση χρηματοδοτικών μέσων. Στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) , η Ένωση ανταποκρίνεται στις προκλήσεις αυτές με τους εξής τρόπους: προσφέροντας ευκαιρίες για συνδυασμό δημόσιων και ιδιωτικών πόρων: Η ΕΕ έχει θεσπίσει καινοτόμα χρηματοδοτικά μέσα (όπως αυτά που θεσπίστηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» για την έρευνα και την καινοτομία ή στο πλαίσιο του προγράμματος COSME για τις ΜΜΕ) και ο κανονισμός κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) 4 επιτρέπει στα κράτη μέλη να συνδυάζουν κονδύλια από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) με πόρους των προγραμμάτων «Ορίζοντας 2020» και COSME στο πλαίσιο του πρώτου κοινού χρηματοδοτικού μέσου, δηλαδή της πρωτοβουλίας για τις ΜΜΕ. Ήδη από την έναρξη της εφαρμογής τους, η ζήτηση της αγοράς για τα χρηματοδοτικά μέσα τόσο του COSME όσο και του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» ήταν μεγάλη τα αρχικά τους κονδύλια εξαντλήθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα και πρόσφατα ενισχύθηκαν με την αύξηση του χρηματοδοτικού ανοίγματος στο πλαίσιο της ικανότητας ανάληψης κινδύνων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) 5 αναπτύσσοντας πρωτοβουλίες με σκοπό να ενθαρρύνει τους δημόσιους χρηματοδοτικούς οργανισμούς να δανειοδοτούν επιχειρήσεις που έχουν μειωμένη δυνατότητα πρόσβασης σε ιδιωτικά κεφάλαια: Η ΕΕ έχει καταρτίσει ένα επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη, πρώτος πυλώνας του οποίου είναι το ΕΤΣΕ. Το επενδυτικό σχέδιο αποσκοπεί στην κινητοποίηση πρόσθετων επενδύσεων εντός της Ένωσης και στην εξασφάλιση μεγαλύτερης πρόσβασης στη χρηματοδότηση για έργα υποδομής και καινοτόμα έργα καθώς και για επιχειρήσεις με περισσότερους από εργαζομένους, ενώ εστιάζει ιδιαίτερα στις ΜΜΕ μέσω της παροχής ικανότητας 4 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 (ΕΕ L 347 της , σ. 320). 5 Κανονισμός (ΕΕ) 2015/1017 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2015, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών και την Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1291/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, ΕΕ L 169 της , σ. 1. 4

5 ανάληψης κινδύνων (εγγυήσεων) και χρηματοδότησης με μέσα μετοχικού κεφαλαίου, σε συνεργασία με τον όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) 6 και προάγοντας ένα καλύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον για τις ιδιωτικές επενδύσεις μέσω της ανάληψης δράσης για την ανάπτυξη μιας Ένωσης Κεφαλαιαγορών 7. Οι ΜΜΕ είναι η βασική ομάδα-στόχος στην οποία απευθύνεται η στήριξη της ΕΕ που χορηγείται με χρηματοδοτικά μέσα: αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα και σχεδόν το 60% της πραγματικής προστιθέμενης αξίας στην ΕΕ. Ιδιαίτερη προσοχή δίδεται στις επιχειρήσεις και άλλες ομάδες-στόχους σε στρατηγικούς τομείς, ιδίως στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας, των υλικών υποδομών και της ενεργειακής απόδοσης, της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και της εκπαίδευσης. Τα στοιχεία που παρέχονται στην παρούσα έκθεση υποδεικνύουν ότι τα χρηματοδοτικά μέσα συνιστούν έναν αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης των χρηματοδοτικών αναγκών της πραγματικής οικονομίας: όταν μάλιστα εφαρμόζονται σε συνεργασία με δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς, αντιμετωπίζουν ελλείψεις της αγοράς στην παροχή εξωτερικής χρηματοδότησης. Η συνολική συνεισφορά της Ένωσης για τα μέσα της περιόδου ανήλθε στο ποσό των 5,8 δισ. EUR περίπου, με το οποίο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 υποστηρίχθηκαν χρηματοδότηση της τάξης των 90,3 δισ. EUR υποδεικνύοντας συνολικό δείκτη μόχλευσης άνω του 16 (βλέπε γράφημα 1) και επενδύσεις ύψους 142,5 δισ. EUR που διατέθηκαν υπέρ στρατηγικών ομάδων στόχων και τομέων στο πλαίσιο των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών της ΕΕ. Για την περίοδο , το κονδύλιο του προϋπολογισμού των 8,4 δισ. EUR 8 προορίζεται για τη στήριξη χρηματοδότησης ύψους 87,8 δισ. EUR, που σημαίνει μέσο δείκτη μόχλευσης της τάξης του 10,5 και επενδύσεις ύψους 137,6 δισ. EUR. Ο χαμηλότερος μέσος δείκτης μόχλευσης σε σύγκριση με τη γενιά χρηματοδοτικών μέσων της περιόδου αντικατοπτρίζει, κατ αρχάς, το γεγονός ότι η γενιά χρηματοδοτικών μέσων της περιόδου , προκειμένου να διασφαλίζει την προστιθέμενη αξία των ενωσιακών συνεισφορών, περιλαμβάνει μέσα που καλύπτουν υψηλότερους κινδύνους από ό,τι οι τυπικοί μηχανισμοί εγγυήσεων της γενιάς Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα κονδύλια του προϋπολογισμού για την περίοδο δεν περιλαμβάνονται πιστώσεις για μέσα προοριζόμενα να διαδεχτούν ορισμένα μέσα που έχουν συσταθεί για τις χώρες της διεύρυνσης και της γειτονίας ή για τις χώρες αναπτυξιακής συνεργασίας, κάποια εκ των οποίων εμπειρικά επιτυγχάνουν υψηλό αποτέλεσμα μόχλευσης, και ότι η μόχλευση που 6 Ενώ το ΕΤΣΕ υπόκειται σε ειδικές διαδικασίες υποβολής εκθέσεων οι οποίες προβλέπονται στον κανονισμό ΕΤΣΕ (βλ. κατωτέρω), ορισμένες πρωτοβουλίες που σχετίζονται με το ΕΤΣΕ έχουν επιπτώσεις σε τρέχοντα χρηματοδοτικά μέσα (λ.χ. τα COSME, InnovFin και EaSI) και, ως εκ τούτου, λαμβάνονται υπόψη στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει την παρούσα έκθεση. 7 Βλ. Σχέδιο Δράσης για την Οικοδόμηση Ένωσης Κεφαλαιαγορών, , COM(2015) 468 final. 8 Το κονδύλιο για την περίοδο μπορεί να μην αντικατοπτρίζει ακόμη στο ακέραιο πιστώσεις για νέα μέσα που ενδέχεται να προβλεφθούν για τις χώρες της διεύρυνσης και της γειτονίας ή τις χώρες που καλύπτονται από τον Μηχανισμό Αναπτυξιακής Συνεργασίας. 5

6 αναφέρεται για τα μέσα της γενιάς είναι η πραγματική επιτευχθείσα μόχλευση, ενώ η μόχλευση που αναφέρεται για τα μέσα της περιόδου είναι η επιδιωκόμενη μόχλευση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πραγματική μόχλευση υπερέβη την επιδιωκόμενη μόχλευση στο πλαίσιο των μέσων της περιόδου (λ.χ. μηχανισμός εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ στο πλαίσιο του προγράμματος-πλαίσιο για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (CIP)). Η πραγματική μόχλευση για τα χρηματοδοτικά μέσα της περιόδου δεν αποκλείεται τελικά να υπερβεί την επί του παρόντος αναμενόμενη μόχλευση. Η ενωσιακή συνεισφορά ύψους 1,9 δισ. EUR που δεσμεύτηκε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 αναμένεται να στηρίξει όγκο χρηματοδότησης ύψους περίπου 16,8 δισ. EUR, γεγονός που αντιστοιχεί σε αναμενόμενο δείκτη μόχλευσης της τάξης του 8,7 και σε αναμενόμενους επενδυτικούς όγκους ύψους 31,9 δισ. EUR 9. Καθ' όλη τη διάρκεια των παλαιότερων και των εν εξελίξει περιόδων προγραμματισμού, η Ένωση έχει παράσχει στήριξη σε στρατηγικές ομάδες και τομείς, όπως οι ΜΜΕ, οι υλικές και άυλες υποδομές (περιλαμβανομένης της έρευνας και της καινοτομίας), με αποτέλεσμα να προκύψουν πολυάριθμα παραδείγματα επιχειρηματικής επιτυχίας. Ορισμένα εξ αυτών παρατίθενται ακολούθως: Έρευνα και καινοτομία: «Ορίζοντας 2020»: Μηχανισμός εγγυήσεων InnovFin για ΜΜΕ Το δάνειο ύψους 20 εκατ. EUR προς την τεχνική εταιρεία υψηλής τεχνολογίας Manz AG αποσκοπεί στην ενίσχυση της δραστηριότητας έρευνας και ανάπτυξης της εταιρείας στον τομέα της βιώσιμης και αποδοτικής ως προς το κόστος παραγωγής ενέργειας. Η χρηματοδοτική συνδρομή παρέχεται στο πλαίσιο του «InnovFin Χρηματοδοτήσεις της ΕΕ για την καινοτομία», μιας νέας κοινής πρωτοβουλίας της ΕΤΕπ και της Επιτροπής. Το μέσο «InnovFin Κεφάλαια ανάπτυξης για επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης» είναι ειδικά σχεδιασμένο ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης στον τομέα της χρηματοδότησης Ε&Α. Η χρηματοδότησή μας θα ενισχύσει πρωτίστως τη δραστηριότητα Ε&Α της εταιρείας κυρίως στον τομέα των ηλιακών φωτοβολταϊκών (PV). Η τεχνολογία ηλιακών κυττάρων της Manz κατατάσσεται μεταξύ των παγκόσμιων ηγετών, καθώς παρέχει επί του παρόντος τόσο την υψηλότερη απόδοση μετατροπής ηλιακού φωτός για την τεχνολογία CIGS και άλλα φωτοβολταϊκά στοιχεία λεπτού υμενίου, όσο και ανταγωνιστικό κόστος σε σχέση με άλλες τεχνολογίες. Η τεχνολογία CIGS βασίζεται στον χαλκό, το ίνδιο, το γάλλιο και το σελήνιο και παράγεται σε τεχνολογία λεπτού υμενίου. Τα στοιχεία CIGS θεωρούνται επί του παρόντος τα αποτελεσματικότερα στην αγορά. Απαιτούν σχετικά μικρή 9 Ο αναμενόμενος όγκος χρηματοδότησης και επενδύσεων περιορίζεται στο παρόν στάδιο στα ποσά που προκύπτουν από συμβάσεις που έχουν ήδη υπογραφεί μεταξύ εντεταλμένων οντοτήτων και ενδιάμεσων χρηματοδοτικών οργανισμών / τελικών αποδεκτών. 6

7 Έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο: RSI και RSFF Η καθαριότητα των οδών μπορεί να αποδειχτεί δαπανηρή υπόθεση για τις τοπικές αρχές και για τους περισσότερους πολεοδόμους θα ήταν ευχής έργο να υπάρχουν πεζοδρόμια απαλλαγμένα από ακαθαρσίες σε μικρές και μεγάλες πόλεις. Αυτό ακριβώς κάνει η CS-Beton. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς προϊόντων σκυροδέματος για πεζοδρόμια, δρόμους, αυτοκινητοδρόμους και αεροδρόμια και είναι η πρώτη εταιρία στην Τσεχική Δημοκρατία που έχει κυκλοφορήσει ένα ειδικό σπρέι με την ονομασία «Clean protect», το οποίο αποτρέπει την προσκόλληση ακαθαρσιών στο σκυρόδεμα. Το συγκεκριμένο σκυρόδεμα διαφέρει από τα υπόλοιπα είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στον παγετό και σε χημικές ενώσεις για την αποπάγωση. Με τους 160 υπαλλήλους της, η εταιρεία αναπτύσσει επί του παρόντος ορισμένα νέα προϊόντα σκυροδέματος και παρέχει εντελώς νέα σχέδια για στάσεις λεωφορείων, νέες λύσεις για οδοστρώματα και μεγάλα τοιχία αντιστήριξης με στόχο τη συνεχή ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της εντός και πέραν της Τσεχικής Δημοκρατίας. Το επενδυτικό δάνειο ύψους CZK (ήτοι EUR), με εγγύηση της ΕΕ σε ποσοστό 50%, που παρασχέθηκε στην Τσεχική Δημοκρατία στο πλαίσιο του μέσου RSI, επέτρεψε στη CS-Beton να αρχίσει να εργάζεται σε μεγαλύτερα έργα και να αποκτήσει πρόσβαση σε διεθνείς αγορές. ποσότητα υλικού, γεγονός που τα καθιστά περισσότερο βιώσιμα και φιλικά προς το περιβάλλον. Η Zeta Biopharma είναι μια εταιρεία κατασκευής εργοστασιακών εγκαταστάσεων που εδρεύει στην Αυστρία, απασχολεί 237 εργαζομένους, παρέχει τεχνολογία διεργασίας για βιοφαρμακευτικές εφαρμογές και προμηθεύει διεθνείς φαρμακευτικές επιχειρήσεις με ειδικά σχεδιασμένες εργοστασιακές μονάδες. Τα εργοστάσια παραγωγής της Zeta χρησιμοποιούνται από μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες για την ανάπτυξη εμβολίων, ενέσεων και φαρμάκων τα οποία χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση ασθενειών σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η εταιρεία είναι η μία εκ των δύο στην Ευρώπη που χρησιμοποιούν περιέκτες ψύξης και τήξης για την αποθήκευση και μεταφορά ουσιών για τη φαρμακοβιομηχανία. Τα εν λόγω υγρά μπορούν να ψύχονται σε εγκατάσταση αποθήκευσης με διατάξεις ελέγχου (controller storage facility) επί σειρά ετών και συχνά αποστέλλονται σε αγορές ανά τον κόσμο. Τα εργοστάσια χρησιμοποιούνται από μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες για την ανάπτυξη εμβολίων, ενέσεων και φαρμάκων τα οποία χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση ασθενειών σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η επιχείρηση είναι η μία εκ των δύο στην Ευρώπη που χρησιμοποιούν περιέκτες ψύξης και τήξης για την αποθήκευση και μεταφορά ουσιών για τη φαρμακοβιομηχανία. Τα εν λόγω υγρά μπορούν να ψύχονται σε εγκατάσταση 7

8 αποθήκευσης με διατάξεις ελέγχου (controller storage facility) επί σειρά ετών και συχνά αποστέλλονται σε αγορές ανά τον κόσμο. Τα εργοστάσια κατασκευάζονται σε δομοστοιχειωτό σχεδιασμό με εξοπλισμό αιχμής στο εργοστάσιο παραγωγής στο Lieboch, στο Graz, και αποστέλλονται υπό άσηπτες συνθήκες εντός και εκτός Ευρώπης, όπου τελικά εγκαθίστανται και επανδρώνονται από ειδικευμένο προσωπικό και μηχανικούς. Τα δάνεια για κεφάλαια κίνησης ύψους 2,5 εκατ. EUR, με εγγύηση 50% της ΕΕ, τα οποία χορηγήθηκαν στην Αυστρία στο πλαίσιο του RSI, καλύπτουν τις υψηλές απαιτήσεις της Zeta σε κεφάλαια κίνησης καθ όλο το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την τεχνική μελέτη και την κατασκευή των εργοστασίων. Τι κοινό έχουν τα αυτοκίνητα, οι γερανοί, οι εκσκαφείς, οι αμαξοστοιχίες, οι εκσκαφείς εξόρυξης και οι θεριζοαλωνιστικές μηχανές; Πρόκειται για οχήματα που χρησιμοποιούν τριβείς για τη λειτουργία τους. Η NBI Bearings Europe είναι μια από τις ηγετικές εταιρείες κατασκευής τριβέων στην Ισπανία, καθώς εφοδιάζει με τα πολύτιμα αυτά μέρη κλάδους όπως οι βιομηχανίες πετρελαίου και αερίου, η γεωργία και οι βιομηχανίες σιδήρου και χάλυβα. Η μοναδικότητα των προϊόντων της NBI Bearings έγκειται στον ειδικό σχεδιασμό που προστατεύει τους τριβείς από ακαθαρσίες και υγρασία και επιτρέπει τη διατήρηση του γράσου στο εσωτερικό. Ο τομέας έρευνας και ανάπτυξης βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής της εταιρείας και απασχολεί τεχνικούς επιστήμονες προερχόμενους από πανεπιστήμια όπως το Πολυτεχνείο της Βαλένθια και το Πανεπιστήμιο Deusto του Μπιλμπάο, οι οποίοι μελετούν νέους τύπους υλικού, τεχνικών και ελέγχου ποιότητας για τους τριβείς. Το προσωπικό της NBI Bearings Europe αριθμεί 32 εργαζομένους οι οποίοι καλύπτουν επί του παρόντος αγορές σε 50 χώρες, ενώ η επιχείρηση σχεδιάζει να επεκταθεί στο εγγύς μέλλον. Το δάνειο κεφαλαίου κίνησης ύψους EUR που καλύπτεται από εγγύηση της ΕΕ σε ποσοστό 50% και χορηγήθηκε στην Ισπανία στο πλαίσιο του μέσου επιμερισμού του κινδύνου (RSI), επέτρεψε στην NBI Bearings Europe να επεκτείνει τις εγκαταστάσεις έρευνας και ανάπτυξης και να προσλάβει 6 νέους υπαλλήλους για την τεχνική μονάδα της. Ανταγωνιστικότητα ΜΜΕ: COSME: Μηχανισμός εγγύησης δανείων Η KopfNuss GmbH, στο Αμβούργο, έχει αναπτύξει ένα ποτό σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Κιέλου. Για να ξεκινήσουν, έλαβαν δάνειο ύψους EUR από τράπεζα του Αμβούργου. Το δάνειο, το οποίο εγγυήθηκε η KfW μέσω του προγράμματος COSME, επέτρεψε στη νεοφυή αυτή επιχείρηση να προχωρήσει στη σύσταση εταιρείας, στη δημιουργία του πρωτοτύπου και στην παραγωγή των πρώτων φιαλών. Αυτό το ιδιαίτερα δημοφιλές προϊόν, ένα απολύτως φυσικό 8

9 αναψυκτικό, χωρίς προσθήκη ζάχαρης και χωρίς αλκοόλ κυκλοφόρησε στην αγορά μόλις πριν από ένα χρόνο από τρεις νεαρούς επιχειρηματίες. Ένα χρόνο αργότερα, η παραγωγή πενταπλασιάστηκε. Η εταιρεία έχει συνάψει συνεργασίες με διοργανωτές εκδηλώσεων και τα σημεία πώλησης του προϊόντος της συνεχώς αυξάνονται. Ο Dennis Redepenning, ένας εκ των ιδρυτών της KopfNuss GmbH, εξηγεί: «Αυτή τη στιγμή είμαστε σε στάδιο εισαγωγής ενός δεύτερου προϊόντος στην αγορά και σε διαδικασία απόκτησης ευρωπαϊκής σήμανσης βιολογικού προϊόντος και για τα δύο προϊόντα μας. Εξακολουθούμε να αναπτυσσόμαστε. Στόχος μας για το επόμενο έτος είναι οι αγορές του Βερολίνου και του Μονάχου». Υποδομές και ενεργειακή απόδοση: Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» / Πρωτοβουλία για ομόλογα έργων Η συνεισφορά της Ένωσης υποστήριξε τη χρηματοδότηση των εξής έργων: ενός εντελώς νέου έργου μεταφορών για τον αυτοκινητόδρομο A11 στο Βέλγιο, μέσω της έκδοσης ομολόγων έργου αξίας 578 εκατ. EUR και μέσω επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου ύψους 79,6 εκατ. EUR (με συνεισφορά της Ένωσης ύψους 200 εκατ. EUR), και του αυτοκινητοδρόμου (Autobahn) A7 στη Γερμανία μέσω της έκδοσης ομολόγων έργου αξίας 429 εκατ. EUR. 01aa75ed71a /DOC_1&format=PDF Ιδιωτική χρηματοδότηση για την ενεργειακή απόδοση (PF4EE) Στις 26 Νοεμβρίου 2015 υπεγράφη πράξη με την Banco Santander. Η πράξη επικεντρώνεται σε επενδύσεις στην ενέργεια στον ξενοδοχειακό τομέα και δύναται να υποστηρίξει τα προγράμματα PIMASOL και PERRER EE της Ισπανικής κυβέρνησης. Η ΕΤΕπ χορήγησε δάνειο ύψους 50 εκατ. EUR, ενώ η μέγιστη εξασφάλιση για την εν λόγω πράξη ορίστηκε στα 3,6 εκατ. EUR. Κοινωνικές και πολύ μικρές επιχειρήσεις: Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Μικροχρηματοδοτήσεων Progress Η Miena Rust απολύθηκε από την εταιρεία μηχανολογίας όπου εργαζόταν το Επένδυσε σε συσκευή παρασκευής και κοπής αμυγδαλωτών (nougat), τελειοποίησε τη συνταγή της και ανακάλυψε ότι είχε την επιτυχία στα χέρια της. Η Miena s Nougat ξεκίνησε ως ατομική επιχείρηση τον Ιούλιο του Η Miena παρασκευάζει εκλεκτά προϊόντα ζαχαροπλαστικής χρησιμοποιώντας μόνο χειροποίητα φυσικά συστατικά που παρασκευάζονται στο σπίτι της στο Glen of Imaal του Wicklow. Η 9

10 Miena ξεκίνησε αρχικά με τη διανομή μιας ποικιλίας μαλακών αμυγδαλωτών μελιού στην υπαίθρια αγορά Marlay Park Farmer s Market, στο Grange Con Café στο Blessington, στο Wicklow και σε διάφορες εκθέσεις τροφίμων και εμπορικές εκθέσεις σε ολόκληρο το Δουβλίνο. Από το 2014, τα αμυγδαλωτά της Miena πωλούνται σε καταστήματα βιοτεχνικών ειδών, όπως Avoca Handweavers, Donnybrook Fair, σε επιλεγμένα καφεπωλεία και σε περισσότερα από 200 καταστήματα Super Valu σε ολόκληρη τη χώρα. 10

11 ΣΥΝΟΨΗ Η παρούσα έκθεση καλύπτει χρηματοδοτικά μέσα σε επίπεδο ΕΕ για τους εσωτερικούς και τους εξωτερικούς τομείς πολιτικής της Ένωσης, τα οποία αποτελούν αντικείμενο άμεσης ή έμμεσης διαχείρισης από την Επιτροπή. Παρέχει συνολική επισκόπηση της προόδου που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής όσον αφορά την υλοποίηση των χρηματοδοτικών μέσων για τις περιόδους και , εξασφαλίζοντας τη διαφάνεια και τη λογοδοσία για τη χρησιμοποίηση των χρημάτων των φορολογουμένων. Καταδεικνύει δε ότι τα υπό κεντρική διαχείριση χρηματοδοτικά μέσα έχουν επιτύχει σημαντικό αποτέλεσμα μόχλευσης και δείχνει με βάση τα επί του παρόντος διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία τον τρόπο με τον οποίο τα μέσα έχουν συμβάλει στην επίτευξη των ανατεθειμένων στόχων πολιτικής. Περισσότερες τεχνικές πληροφορίες παρατίθενται στο παράρτημα. Στα γραφήματα που ακολουθούν απεικονίζεται η εφαρμογή των χρηματοδοτικών μέσων από άποψης μόχλευσης στα ΠΔΠ και στις 31 Δεκεμβρίου 2015, τόσο συνολικά όσο και κατά χρηματοδοτική κατηγορία (δάνειο, μετοχικό κεφάλαιο και μεικτά μέσα). Για τα χρηματοδοτικά μέσα της περιόδου , ως «συνολική δέσμευση» ορίζεται το σύνολο των δημοσιονομικών δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί για το οικείο χρηματοδοτικό μέσο 10. Η «επιτευχθείσα χρηματοδότηση» αντιστοιχεί στον όγκο της χρηματοδότησης που παρέχεται σε επιλεγμένους τελικούς αποδέκτες από ένα χρηματοοικονομικό μέσο μέσω της αλυσίδας χρηματοδότησής του, συμπεριλαμβανομένου του μεριδίου της συνεισφοράς της Ένωσης 11. Τέλος, η «επιτευχθείσα επένδυση» αντιστοιχεί στις δαπάνες επενδύσεων κεφαλαίου που πρόκειται να αναληφθούν από τον τελικό αποδέκτη, που σε πολλές περιπτώσεις υποκαθίσταται από το συνολικό ποσό χρηματοδότησης που έχει στη διάθεσή του για τις επενδύσεις, περιλαμβανομένων των ίδιων κεφαλαίων. 10 Στις εν λόγω δεσμεύσεις δεν περιλαμβάνονται μόνο οι χρησιμοποιηθείσες πιστώσεις που διατίθενται στο οικονομικό έτος, αλλά και δημοσιονομικοί πόροι όπως οι συνεισφορές του ΕΟΧ, δικαιώματα εισόδου (entry tickets) από τρίτες χώρες προκειμένου να συμμετάσχουν στο χρηματοδοτικό μέσο ή ποσά που μεταφέρονται εντός του προϋπολογισμού της Ένωσης στο οικείο χρηματοδοτικό μέσο. 11 Ήτοι οι συνολικές δημοσιονομικές δεσμεύσεις. 11

12 Γράφημα 1: Χρηματοδοτικά μέσα στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Χρηματοδοτικά μέσα ,6 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα) Συνολικές δεσμεύσεις 15,5 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα ) 90.3 Επιτευχθείσα χρηματοδότηση Επιτευχθείσα επένδυση Εξεταζόμενα μέσα: SMEG 07, EPMF-G, RSI, RSFF, LGTT, Πρωτοβουλία για ομόλογα έργων, FCP-FIS, EDIF GF 1, EFSE, RSL Turkey, GIF (CIP), Marguerite, ENEF στο πλαίσιο του EDIF, ENIF στο πλαίσιο του EDIF, Στήριξη για τον FEMIP, GEEREF, EEEF, GGF, NIF, IFCA&AIF, LAIF Γράφημα 2: Μέσα δανειακής χρηματοδότησης στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Μέσα δανειακής χρηματοδότησης ,5 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα ) ,3 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα ) Συνολικές δεσμεύσεις Επιτευχθείσα χρηματοδότηση Επιτευχθείσα επένδυση Εξεταζόμενα μέσα: SMEG 07, EPMF-G, RSI, RSFF, LGTT, Πρωτοβουλία για ομόλογα έργων, FCP-FIS, EDIF GF 1, EFSE, RSL Turkey. 12

13 Γράφημα 3: Μέσα κεφαλαιακής χρηματοδότησης στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Μέσα κεφαλαιακής χρηματοδότησης Συνολικές δεσμεύσεις 12,5 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα ) 13.8 Επιτευχθείσα χρηματοδότηση 2 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα) 25.8 Επιτευχθείσα επένδυση Εξεταζόμενα μέσα: GIF (CIP), Marguerite, ENEF στο πλαίσιο του EDIF, ENIF στο πλαίσιο του EDIF, Στήριξη στον FEMIP, GEEREF Γράφημα 4: Μέσα μεικτής (δανειακής και κεφαλαιακής) χρηματοδότησης στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Μέσα μεικτής (δανειακής και κεφαλαιακής) χρηματοδότησης Συνολικές δεσμεύσεις 11,2 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα) 24.6 Επιτευχθείσα χρηματοδότηση 1,7 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα) 41.2 Επιτευχθείσα επένδυση Εξεταζόμενα μέσα: EEEF, GGF, NIF, IFCA&AIF, LAIF 13

14 Για τα χρηματοδοτικά μέσα της περιόδου , το «κονδύλι του προϋπολογισμού» υποδεικνύει τις πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων που προβλέπονται για το μέσο καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. «Επιδιωκόμενη χρηματοδότηση» είναι το επιδιωκόμενο ποσό χρηματοδότησης για επιλέξιμους τελικούς αποδέκτες (σε αυτήν εντάσσεται η «αναμενόμενη χρηματοδότηση», ήτοι το ποσό χρηματοδότησης που αναμένεται να προκύψει από τις υπογραφείσες πράξεις). Τέλος, «επιδιωκόμενη επένδυση» είναι οι επιδιωκόμενες επενδυτικές δαπάνες που πρόκειται να αναληφθούν από τον τελικό αποδέκτη (σε αυτήν εντάσσεται η «αναμενόμενη επένδυση», ήτοι το ποσό των επενδυτικών δαπανών που αναμένεται να προκύψει από τις υπογραφείσες πράξεις). Γράφημα 5: Χρηματοδοτικά μέσα στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Χρηματοδοτικά μέσα ,6 1,5 Αναμενόμενη επένδυση ,3 87,8 Αναμενόμενη χρηματοδοτική στήριξη Συνολικές δεσμεύσεις Κονδύλιο του προϋπολογισμού 8,4 8, Επιδιωκόμενη χρηματοδότηση 1, Επιδιωκόμενη επένδυση Εξεταζόμενα μέσα: COSME LGF, Ενωσιακή πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ, EaSI, InnovFin Εγγυήσεις για ΜΜΕ, Μηχανισμός εγγυοδοσίας CCSGF, Μηχανισμός SLGF, PF4EE, InnovFin Μεγάλα έργα, RSDI, Μηχανισμός εγγυήσεων 2, EFG, Μέσο μετοχικού κεφαλαίου CEF, InnovFin Επιχειρηματικά κεφάλαια για ΜΜΕ, NCFF Περιλαμβάνονται επικαιροποιήσεις του αρχικού κονδυλίου του προϋπολογισμού και αντίστοιχα χρηματοδοτικά και επενδυτικά ποσά. 14

15 Γράφημα 6: Μέσα δανειακής χρηματοδότησης στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Μέσα δανειακής χρηματοδότησης ,5 123,5 Αναμενόμενη επένδυση ,6 82,7 Αναμενόμενη χρηματοδοτική στήριξη Συνολικές δεσμεύσεις ,4 9, , Κονδύλιο του προϋπολογισμού Επιδιωκόμενη χρηματοδότηση Επιδιωκόμενη επένδυση Εξεταζόμενα μέσα: COSME LGF, Ενωσιακή πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ, EaSI, InnovFin Εγγυήσεις για ΜΜΕ, Μηχανισμός εγγυοδοσίας CCSGF, Μηχανισμός SLGF, PF4EE, Innovfin Μεγάλα έργα, RSDI. Περιλαμβάνονται επικαιροποιήσεις του αρχικού κονδυλίου του προϋπολογισμού και αντίστοιχα χρηματοδοτικά και επενδυτικά ποσά 15

16 Γράφημα 7: Μέσα κεφαλαιακής χρηματοδότησης στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Μέσα κεφαλαιακής χρηματοδότησης ,5 13,7 Αναμενόμενη επένδυση ,5 5,5 Αναμενόμενη χρηματοδοτική στήριξη Συνολικές δεσμεύσεις ,1 2, ,5 Κονδύλιο του προϋπολογισμού Επιδιωκόμενη χρηματοδότηση Επιδιωκόμενη επένδυση 1.6 Εξεταζόμενα μέσα: EFG, Μέσο μετοχικού κεφαλαίου CEF, InnovFin SME Περιλαμβάνονται επικαιροποιήσεις του αρχικού κονδυλίου του προϋπολογισμού και αντίστοιχα χρηματοδοτικά και επενδυτικά ποσά. Γράφημα 8: Μέσα μεικτής (δανειακής και κεφαλαιακής) χρηματοδότησης στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Μέσα μεικτής (δανειακής και κεφαλαιακής) χρηματοδότησης , ,18 Συνολικές δεσμεύσεις , Κονδύλιο του προϋπολογισμού Επιδιωκόμενη χρηματοδότηση Επιδιωκόμενη επένδυση 16

17 Εξεταζόμενα μέσα: NCFF Περιλαμβάνονται επικαιροποιήσεις του αρχικού κονδυλίου του προϋπολογισμού και αντίστοιχα χρηματοδοτικά και επενδυτικά ποσά Τα μέσα που ενισχύονται από τον προϋπολογισμό της Ένωσης, αλλά υλοποιούνται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, αποτελούν αντικείμενο χωριστών εκθέσεων. Για την περίοδο προγραμματισμού , δημοσιευόταν ετήσια συνοπτική έκθεση για την υλοποίηση των μέσων χρηματοοικονομικής τεχνικής στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ 12 έως την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους 13. Από το 2016, η Επιτροπή θα παρέχει περιλήψεις των δεδομένων σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται ως προς την υλοποίηση των χρηματοδοτικών μέσων στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, όπως απαιτείται για τα ΕΔΕΤ στο πλαίσιο του ΚΚΔ 14. Ομοίως, οι χρηματοδοτικές και επενδυτικές πράξεις στο πλαίσιο των εγγυήσεων του προϋπολογισμού του ΕΤΣΕ που δεν συνιστούν χρηματοδοτικά μέσα κατά την έννοια του δημοσιονομικού κανονισμού υπόκεινται σε χωριστή υποχρέωση υποβολής έκθεσης όπως απαιτείται από τον κανονισμό ΕΤΣΕ 15. Η παρούσα έκθεση για τα μέσα σε επίπεδο ΕΕ συμπληρώνεται από έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής στο οποίο παρατίθενται λεπτομερείς πίνακες και πληροφορίες σχετικά με τα μέσα που εφαρμόζονται στην άμεση και έμμεση διαχείριση κατά την περίοδο και κατά την περίοδο Τα ακρωνύμια επεξηγούνται στο γλωσσάριο του συνοδευτικού εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής. 13 Η έκθεση του 2014 είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση: 14 Άρθρο 46 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/ Άρθρα 16 έως 18 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2015/1017. Ειδικότερα, το άρθρο 16 παράγραφος 2 απαιτεί από την ΕΤΕπ, σε συνεργασία με το ΕΤΕ όπου αρμόζει, να υποβάλλει ετήσια έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τις χρηματοδοτικές και επενδυτικές πράξεις της ΕΤΕπ οι οποίες καλύπτονται από τον κανονισμό ΕΤΣΕ. Η έκθεση για το 2015 διατίθεται στη διεύθυνση: 17

18 Γράφημα 9: ΧΜ Σύνολο δημοσιονομικών δεσμεύσεων κατά στόχο στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε εκατ. EUR) Συνολικές δεσμεύσεις του προϋπολογισμού ΧΜ ανά στόχο 210,38 (4%) 638,71 (11%) 1678,14 (29%) Υποδομές και ενεργειακή απόδοση Κοινωνικές και πολύ μικρές επιχειρήσεις Μηχανισμός Αναπτυξιακής Συνεργασίας Χώρες της γειτονίας 637,80 (11%) 1836,43 (32%) 661,30 (11%) 103,60 (2%) Έρευνα & Καινοτομία ΜΜΕ Χώρες διεύρυνσης Στρατηγικοί τομείς-στόχοι Στρατηγικές ομάδες-στόχοι Στρατηγικές περιφέρειεςστόχοι εκτός ΕΕ Στρατηγικοί τομείς-στόχοι: LGTT, PBI, Marguerite, EEEF, GIF (CIP), RSI, RSFF, EPMF-G, FCP -FIS Στρατηγικές ομάδες-στόχοι: SMEG 07 Στρατηγικές περιφέρειες-στόχοι εκτός ΕΕ: IFCA, AIF, LAIF, GEEREF, EDIF GF 1, ENEF στο πλαίσιο του EDIF, ENIF στο πλαίσιο του EDIF, EFSE, GGF, SME RSLT, NIF, Στήριξη στον FEMIP 18

19 Γράφημα 10: ΧΜ Σύνολο δημοσιονομικών δεσμεύσεων κατά στόχο στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε εκατ. EUR) Συνολικές δεσμεύσεις του προϋπολογισμού ΧΜ ανά στόχο 2510 (30%) 17,50 (0,2%) 638 (8%) 2550 (30%) Στρατηγικοί τομείς-στόχοι Στρατηγικές ομάδες-στόχοι 193 (2%) 2580 (30%) Στρατηγικές περιφέρειεςστόχοι εκτός ΕΕ Τομέας εκπαίδευσης και πολιτιστικός και δημιουργικός τομέας Υποδομές και ενεργειακή απόδοση Έρευνα & Καινοτομία Κοινωνικές και πολύ μικρές επιχειρήσεις ΜΜΕ Στρατηγικοί τομείς-στόχοι: Μηχανισμός εγγυοδοσίας CCSGF, SLGF, PF4EE, RSDI, Μέσο μετοχικού κεφαλαίου CEF, NCFF, InnovFin Εγγυήσεις για ΜΜΕ, InnovFin L-M Guarantee, InnovFin Επιχειρηματικά κεφάλαια για ΜΜΕ, EaSI Στρατηγικές ομάδες-στόχοι: COSME LFG, Ενωσιακή πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ, COSME EFG Στρατηγικές περιφέρειες-στόχοι εκτός ΕΕ: EDIF GF2 19

20 1. Στρατηγικές ομάδες-στόχοι: ΜΜΕ Γενικά, οι ΜΜΕ αναδεικνύονται ως η κατηγορία επιχειρήσεων που αντιμετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες όσον αφορά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, πολύ περισσότερο μάλιστα από την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της κρίσης δημόσιου χρέους. Για την αντιμετώπιση των ανεπαρκειών της αγοράς που οφείλονται σε ασύμμετρη πληροφόρηση, έχουν δημιουργηθεί διάφοροι μηχανισμοί εγγυήσεων προκειμένου να χορηγούνται μεγαλύτεροι όγκοι δανείων με καλύτερους όρους σε ένα σύνολο επιχειρήσεων υψηλότερου κινδύνου. Στόχος των μηχανισμών αυτών είναι να προωθήσουν την ανάπτυξη μιας πανευρωπαϊκής αγοράς χρηματοδότησης των ΜΜΕ και να καλύψουν ανεπάρκειες της αγοράς που αντιμετωπίζονται καλύτερα σε επίπεδο ΕΕ λόγω του εκτεταμένου χαρακτήρα τους. Ως εκ τούτου, μπορούν να εξασφαλίσουν οικονομίες κλίμακας και να συμβάλουν στη διάδοση βέλτιστων πρακτικών: 1. Ο μηχανισμός εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ (SMEG07) που υπάγεται στο πρόγραμμαπλαίσιο για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (CIP) έχει ενισχύσει την πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση με δανειακά κεφάλαια. Στις 30 Σεπτεμβρίου 2015, συνολικά ΜΜΕ είχαν λάβει 20 δισ. EUR υπό μορφή εγγυημένων δανείων για την περίοδο και ο αριθμός βαίνει αυξανόμενος 2. Ο μηχανισμός εγγύησης δανείων στο πλαίσιο του προγράμματος COSME, ο διάδοχος μηχανισμός του SMEG07, παρέχει σε ΜΜΕ εγγυήσεις με ανώτατο όριο για χρηματοδότηση με δανειακά κεφάλαια, με τη μορφή δανείων ή χρηματοδοτικής μίσθωσης, προκειμένου να μειωθούν οι ιδιαίτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι βιώσιμες ΜΜΕ όσον αφορά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση λόγω της αντίληψης ότι ενέχουν υψηλό κίνδυνο ή λόγω της έλλειψης επαρκών διαθέσιμων εξασφαλίσεων. Έως το τέλος του 2015, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ) είχε ολοκληρώσει τη διαδικασία δέουσας επιμέλειας και είχε υπογράψει συμφωνίες εγγυήσεων με 26 ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για συνολικό ποσό άνω των 7 δισ. EUR. Εκτιμάται ότι το σωρευτικό σύνολο της χρηματοδότησης που θα κινητοποιηθεί για την περίοδο θα κυμανθεί από 14,3 έως 21,5 δισ. EUR, με αποδέκτες έως ΜΜΕ. 3. Η ενωσιακή πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ, η οποία έχει σχεδιαστεί ως μέσο αντιμετώπισης της κρίσης, παρέχει εγγυήσεις χωρίς ανώτατο όριο και/ή τιτλοποιήσεις με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης των ΜΜΕ σε χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένων των καινοτόμων ΜΜΕ και των ΜΜΕ υψηλού κινδύνου. Πρόκειται για ένα κοινό μέσο, που συνδυάζει κονδύλια των προγραμμάτων COSME και «Ορίζοντας 2020» με πόρους που χορηγούνται στα κράτη μέλη στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ-ΕΓΤΑΑ σε συνεργασία με την ΕΤΕπ / το ΕΤΕ, με σκοπό τη δημιουργία πρόσθετης δανειοδότησης προς τις ΜΜΕ. Στην Ισπανία δημιουργήθηκε ένα πρώτο μέσο εγγυήσεων δυνάμει της πρωτοβουλίας για τις ΜΜΕ. Με δέσμευση 692 εκατ. EUR από το ΕΤΠΑ και το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», ο όγκος των υποστηριζόμενων νέων δανείων προς τις ΜΜΕ στην Ισπανία αναμένεται να ανέλθει σε εκατ. EUR για όλες τις ισπανικές περιφέρειες. Η Μάλτα ήταν το δεύτερο 20

21 κράτος μέλος της ΕΕ που επέλεξε να υπαχθεί στον μηχανισμό εγγυήσεων χωρίς ανώτατο όριο στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για τις ΜΜΕ (SMEI). Στην περίπτωση της Μάλτας, η συνεισφορά ύψους 15 εκατ. EUR στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ θα επιτρέψει τη στήριξη χρηματοδότησης άνω των 60 εκατ. EUR υπέρ ΜΜΕ. Οι ΜΜΕ αντιμετωπίζουν επίσης ιδιαίτερες προκλήσεις όσον αφορά τη συγκέντρωση μετοχικού κεφαλαίου, καθώς στην ευρωπαϊκή αγορά επιχειρηματικών κεφαλαίων παρατηρήθηκε επιβράδυνση των δραστηριοτήτων ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων κατά το διάστημα από την άποψη της άντλησης κεφαλαίων, των επιπέδων επενδύσεων (παρά την ελαφρά άνοδο το 2014) και των συνθηκών αποεπένδυσης, και παραμένουν κατακερματισμένα μεταξύ χωρών, ενώ η επιβίωσή τους εξαρτάται σε ολοένα και μεγαλύτερο βαθμό από δημόσιους επενδυτές. Η στήριξη με χρηματοδοτικά μέσα σε επίπεδο ΕΕ είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση αυτού του κατακερματισμού. Έχουν συγκροτηθεί διάφοροι μηχανισμοί χρηματοδότησης μετοχικού κεφαλαίου με στόχο να ενισχύσουν την εσωτερική αγορά για τα επιχειρηματικά κεφάλαια, αντιμετωπίζοντας τις ανεπάρκειες της αγοράς που ανακύπτουν (ιδίως για τις ΜΜΕ σε αρχικό στάδιο που έχουν τη δυνατότητα να επιτύχουν υψηλό βαθμό ανάπτυξης), να φέρουν την καινοτομία στην αγορά και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας: 1. Ο μηχανισμός μετοχικού κεφαλαίου για την ανάπτυξη (EFG) στο πλαίσιο του COSME, ο διάδοχος μηχανισμός του GIF2, αποσκοπεί στην τόνωση της απορρόφησης και της προσφοράς χρηματοδότησης μετοχικού κεφαλαίου για ΜΜΕ στη φάση επέκτασής τους. Για την περίοδο , αναμένεται ενδεικτική δέσμευση 546 εκατ. EUR με την οποία θα στηριχθούν επενδύσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων των οποίων το ποσό θα κυμανθεί από 2,6 έως 3,9 δισ. EUR και θα διοχετευθεί σε 360 έως 540 ΜΜΕ. Γράφημα 11: Χρηματοδοτικά μέσα για ΜΜΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Χρηματοδοτικά μέσα για ΜΜΕ Συνολικές δεσμεύσεις 31,2 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα ) 20.3 Επιτευχθείσα χρηματοδότηση 1,5 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα) 29.5 Επιτευχθείσα επένδυση 21

22 Εξεταζόμενα μέσα: SMEG 07 Γράφημα 12: Χρηματοδοτικά μέσα για ΜΜΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Χρηματοδοτικά μέσα για ΜΜΕ 50 46,9 1,5 Αναμενόμενη επένδυση ,5 31,3 Αναμενόμενη χρηματοδοτική στήριξη Συνολικές δεσμεύσεις , , Κονδύλιο του προϋπολογισμού Επιδιωκόμενη χρηματοδότηση Επιδιωκόμενη επένδυση Εξεταζόμενα μέσα: COSME LFG, Ενωσιακή πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ, COSME EFG Περιλαμβάνονται επικαιροποιήσεις του αρχικού κονδυλίου του προϋπολογισμού και αντίστοιχα χρηματοδοτικά και επενδυτικά ποσά 2. Στρατηγικοί τομείς-στόχοι: Υλικές και άυλες υποδομές. Στους στρατηγικούς τομείς περιλαμβάνονται οι υποδομές με την ευρεία έννοια, που συνίστανται τόσο σε υλικές όσο και άυλες υποδομές, όπως η έρευνα και η καινοτομία Έρευνα και καινοτομία (Ε&Κ) Καθώς τα διαθέσιμα στοιχεία δεν είναι σαφή, είναι δυσκολότερο, από μεθοδολογική άποψη, να διαπιστωθεί κατά πόσον οι μεγαλύτερες, εδραιωμένες εταιρείες με ένταση Ε&Κ αντιμετωπίζουν προβλήματα όσον αφορά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση με δανειακά κεφάλαια για τη χρηματοδοτική στήριξη καινοτόμων έργων. Ωστόσο, από πρόσφατη οικονομετρική μελέτη, 16 καθώς και από εμπειρικά δεδομένα, προκύπτει ότι η ζήτηση για χρηματοδότηση με δανειακά κεφάλαια για Ε&Κ υπερβαίνει μακράν την αντίστοιχη τρέχουσα προσφορά. 16 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Εκ των προτέρων αξιολόγηση του προγράμματος «Ορίζοντας 2020,

23 Προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες χρηματοδότησης Ε&Κ, που είναι αδύνατο να καλυφθούν πλήρως σε εθνικό επίπεδο, η Επιτροπή συγκρότησε τη χρηματοδοτική διευκόλυνση επιμερισμού του κινδύνου ( ) και, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», τα μέσα InnovFin Μεγάλα έργα, InnovFin Κεφάλαια ανάπτυξης για επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης και InnovFin Εγγυήσεις για επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης: 1. Η χρηματοδοτική διευκόλυνση επιμερισμού του κινδύνου ( ) παρέχει δάνεια και υβριδική ή ενδιάμεση χρηματοδότηση για τη βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου για έργα Ε&Κ. Η συνεισφορά της Ένωσης, ύψους 961 εκατ. EUR, στη χρηματοδοτική διευκόλυνση επιμερισμού του κινδύνου (RSFF) για την περίοδο υποστήριξε δραστηριότητες αξίας άνω των 10,22 δισ. EUR από τον αναμενόμενο στόχο των 11,31 δισ. EUR 2. Η υπηρεσία παροχής δανείων για την Ε&Κ ( ) στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», ο διάδοχος μηχανισμός της RSFF, παρέχει επίσης δάνεια και υβριδική ή ενδιάμεση χρηματοδότηση για τη βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου για έργα Ε&Κ. Για την περίοδο , η συνεισφορά της ΕΕ ύψους εκατ. EUR προορίζεται να κινητοποιήσει χρηματοδότηση εκατ. EUR για τους τελικούς αποδέκτες. Έως το τέλος του 2015, με τις συνεισφορές της ΕΕ που ανέρχονταν συνολικά σε 645,5 εκατ. EUR είχε ήδη υποστηριχθεί χρηματοδότηση ύψους 2 399,2 εκατ. EUR 3. Το μέσο επιμερισμού του κινδύνου (RSI) που εντάσσεται στο 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο αποτελεί μηχανισμό εγγυήσεων που προορίζεται ειδικά για χρηματοδότηση μέσω δανείων και χρηματοδοτικών μισθώσεων με στόχο την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού για καινοτόμες ΜΜΕ και μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης (επιχειρήσεις που απασχολούν έως 499 εργαζόμενους). Μέχρι στιγμής έχει χορηγήσει σχεδόν 2,34 δισ. EUR σε εγγυήσεις και αντεγγυήσεις σε 37 τράπεζες και εταιρείες εγγυήσεων, ποσό που θα τους παράσχει τη δυνατότητα να στηρίξουν, κατ εκτίμηση, έως καινοτόμες ΜΜΕ και μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Έως το τέλος του 2015, ο όγκος της χορηγηθείσας χρηματοδότησης ήταν πάνω από 2,3 δισ. EUR, με συνεισφορά της Ένωσης της τάξης των 270 εκατ. EUR 4. Το μέσο InnovFin Εγγυήσεις για ΜΜΕ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», ο διάδοχος μηχανισμός για καινοτόμες ΜΜΕ και μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης για το , αναμένεται να κινητοποιήσει συνολικό όγκο δανείων 9,5 δισ. EUR περίπου, με συνεισφορά της Ένωσης της τάξης των εκατ. EUR. Έως το 2015, η συνολική αξία της χρηματοδότησης που υποστηρίζεται από τη συνεισφορά της Ένωσης αναμένεται να είναι περίπου 3,7 εκατ. EUR, εκ των οποίων 310 EUR. ευρώ έχουν ήδη χορηγηθεί 5. Ο μηχανισμός υψηλής ανάπτυξης και καινοτομίας για τις ΜΜΕ (GIF) στο πλαίσιο του CIP έχει ως στόχο να αυξήσει την προσφορά μετοχικού κεφαλαίου για καινοτόμες ΜΜΕ στο αρχικό στάδιο (GIF1) και στη φάση επέκτασης (GIF2). Έως το τέλος του 2015, συνολικό ποσό 625,2 εκατ. EUR σε καθαρές δεσμεύσεις από τον 23

24 προϋπολογισμό της Ένωσης διατέθηκε για τη στήριξη 43 ταμείων επιχειρηματικού κεφαλαίου και 437 τελικών αποδεκτών, κινητοποιώντας σχεδόν 1,25 δισ. EUR σε χρηματοδότηση μετοχικού κεφαλαίου 6. Το μέσο InnovFin Επιχειρηματικά κεφάλαια για ΜΜΕ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», ο διάδοχος μηχανισμός του GIF1, έχει σχεδιαστεί με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση με κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου για ΜΜΕ και μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης με προσανατολισμό Ε&Κ που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο ανάπτυξης. Ενδεικτικά, προβλέπεται κονδύλι 460 εκατ. EUR για την περίοδο , το οποίο αναμένεται να υποστηρίξει περίπου 2,7 δισ. EUR χρηματοδότησης μετοχικού κεφαλαίου Υποδομές, δράση για το κλίμα, περιβάλλον και ενεργειακή απόδοση Οι υποδομές μεταφορών, τηλεπικοινωνιών και ενέργειας διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην εξέλιξη και τη βιώσιμη ανάπτυξη σε τομείς στο πλαίσιο των οποίων οι ιδιωτικές επιχειρήσεις κάθε μεγέθους και οι δημόσιοι φορείς αλληλεπιδρούν με σκοπό την παραγωγή των απαραίτητων αποτελεσμάτων. Οι υποδομές βελτιώνουν την παραγωγικότητα της οικονομίας, καθιστούν δυνατή την ανάπτυξη και διευκολύνουν τη διασύνδεση της εσωτερικής αγοράς. Επιπροσθέτως, η ενεργειακή απόδοση και η προώθησή της αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στην Ένωση, ιδίως εάν ληφθεί υπόψη ο πρωταρχικός της στόχος του 20% για το 2020 όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, καθώς και οι περαιτέρω στόχοι πέραν της συγκεκριμένης ημερομηνίας. Ο στόχος της χρηματοδοτικής παρέμβασης της ΕΕ στους τομείς αυτούς είναι να συμβάλει στην εξάλειψη των ανεπαρκειών των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών. Τα προγράμματα χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ για διάφορους υποτομείς (υποδομές μεταφορών και ενέργειας, ενεργειακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένων δράσεων για το περιβάλλον και το κλίμα, καθώς και ΤΠΕ) που δρομολογήθηκαν κατά την περίοδο ή που προβλέπονται για την περίοδο περιλαμβάνουν τα εξής: 1. Το μέσο εγγύησης δανείων για έργα των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών (LGTT), ένα δανειοδοτικό μέσο για τη χρηματοδότηση έργων σε διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών και ενέργειας. Στις 31 Δεκεμβρίου 2015, το συγκεντρωτικό τρέχον ύψος των εγγυήσεων του μέσου LGTT ανέρχεται συνολικά σε 472 εκατ. EUR, καλύπτοντας πέντε έργα με αναμενόμενες επενδύσεις (μετοχικό κεφάλαιο, δανειακά κεφάλαια, επιχορηγήσεις) ύψους 11,6 δισ. EUR. Από την εκ των υστέρων αξιολόγηση της Επιτροπής για το 2014 προέκυψε ότι ο αντίκτυπος του LGTT ήταν θετικός στις περιπτώσεις όπου εφαρμόστηκε, αλλά όχι επαρκής για την επίτευξη των ευρύτερων στόχων του 2. Στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF): 24

25 α. την πρωτοβουλία για τα ομόλογα έργων (PBI, ΠΔΠ ), η οποία στοχεύει στην κινητοποίηση χρηματοδότησης από τις κεφαλαιαγορές για έργα υποδομής στους τομείς των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών και ενέργειας και των ευρυζωνικών δικτύων. Μέχρι στιγμής, διάφορες πράξεις έχουν περατωθεί από χρηματοδοτική άποψη στο πλαίσιο της πιλοτικής φάσης της PBI: i. Έως τα τέλη του 2015, τα έργα που έλαβαν πιστωτική ενίσχυση μέσω ομολόγων έργων (PBCE), η οποία ενισχύθηκε με συνεισφορά της Ένωσης ύψους 230 εκατ. EUR, έχουν ήδη συμβάλλει στη χορήγηση χρηματοδότησης 335 εκατ. EUR σε πέντε επιλέξιμα έργα και, συνεπώς, είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία της ΕΕ, περιλαμβανομένης συνολικής επένδυσης ύψους σχεδόν 3 δισ. EUR ii. η συνεισφορά της Ένωσης στα ΔΕΔ-Μ υποστήριξε τη χρηματοδότηση των εξής έργων: - λιμένας του Calais που υπεγράφη τον Ιούλιο του Το συνολικό κόστος του έργου ανήλθε στα 863 εκατ. EUR, εκ των οποίων 504 εκατ. EUR χρηματοδοτήθηκαν από ομόλογα έργων και 358 εκατ. EUR από άλλους πόρους. Τα συνολικά ποσά που προήλθαν από PBCE ανέρχονται σε EUR - κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου A11 στο Βέλγιο. Το συνολικό κόστος του έργου ανήλθε στα 657,5 εκατ. EUR, εκ των οποίων 577,9 εκατ. EUR χρηματοδοτήθηκαν από ομόλογα έργων και 79,6 εκατ. EUR από μετοχικό κεφάλαιο τα συνολικά ποσά που προήλθαν από PBCE ανέρχονται σε EUR - κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου A7 στη Γερμανία. Το συνολικό κόστος του έργου ανήλθε στα 772,6 εκατ. EUR, εκ των οποίων 429,1 εκατ. EUR χρηματοδοτήθηκαν από ομόλογα έργων το συνολικό ποσό που προήλθε από PBCE ανέρχεται σε EUR και iii. η συνεισφορά 20 εκατ. EUR από τον προϋπολογισμό για τον τομέα των ΤΠΕ επέτρεψε επίσης πιστωτική ενίσχυση περίπου 38 εκατ. EUR προς στήριξη έκδοσης ομολογιακού δανείου αξίας 189 εκατ. EUR περίπου από Γάλλο πάροχο ευρυζωνικών υπηρεσιών β. το δανειακό μέσο επιμερισμού του κινδύνου (CEF) θα προορίζεται για έργα κοινού ενδιαφέροντος στους τομείς των δικτύων μεταφορών, ευρυζωνικών και ενεργειακών δικτύων. Αρχής γενομένης από το 2015, το μέσο αξιοποιεί την υφιστάμενη πρωτοβουλία για τα ομόλογα έργων και την εγγύηση δανείων για έργα διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Εφόσον στο συγκεκριμένο μέσο διατεθεί το σύνολο της προβλεπόμενης χρηματοδότησης από τον 25

26 προϋπολογισμό, ύψους 2,4 δισ. EUR, η συνεισφορά της Ένωσης θα μπορούσε να προσελκύσει συνολική χρηματοδότηση από 18 έως 45 δισ. EUR γ. το Μέσο μετοχικού κεφαλαίου (CEF) προορίζεται για την υποστήριξη της χρηματοδότησης ευρυζωνικών επενδύσεων από ΜΜΕ μέσω της σύστασης ενός ταμείου ευρυζωνικών επενδύσεων (Broadband Investment Fund). Ενδεικτικά, για την περίοδο προγραμματίζεται δέσμευση ύψους 100 εκατ. EUR. 3. Τα μέσα ιδιωτικής χρηματοδότησης για την ενεργειακή απόδοση (PF4EE) τα οποία χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE, και τα οποία θα παρέχουν μεταξύ άλλων ένα μηχανισμό επιμερισμού των κινδύνων που έχει ως στόχο τη μείωση του πιστωτικού κινδύνου που αντιμετωπίζουν οι ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί όταν χορηγούν δάνεια για έργα στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, σε συνδυασμό με την τεχνική βοήθεια προς τους ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για τη δημιουργία νέου τμήματος της αγοράς. Η συνεισφορά της Ένωσης ύψους 80 εκατ. EUR αναμένεται να στηρίξει συνολικές επενδύσεις έως 540 εκατ. EUR περίπου για την περίοδο Ωστόσο, βάσει των τριών πρώτων πράξεων που υπεγράφησαν το 2015 (στην Τσεχική Δημοκρατία, την Ισπανία και τη Γαλλία) και των επικείμενων έργων, η ΕΤΕπ στοχεύει στην επίτευξη νέων επενδύσεων ύψους 1 δισ. EUR στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης 4. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την Ενέργεια, την Κλιματική Αλλαγή και τις Υποδομές με ορίζοντα το 2020 («Ταμείο Marguerite»), ένα πανευρωπαϊκό ταμείο συμμετοχών το οποίο στηρίζει επενδύσεις σε υποδομές στους τομείς των μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), της ενέργειας (ΔΕΔ-Ε) και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα κράτη μέλη. Στόχος της συνεισφοράς της Ένωσης ύψους 80 εκατ. EUR είναι η στήριξη όγκων χρηματοδότησης της τάξης των 10 δισ. EUR περίπου, εκ των οποίων έχουν ήδη κινητοποιηθεί 4,9 δισ. EUR χρηματοδότησης σε μετοχικό κεφάλαιο και δανειακά κεφάλαια. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015, το Ταμείο είχε δεσμεύσει 295 εκατ. EUR για επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου σε τρία έργα ΔΕΔ-Μ και επτά έργα στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας 5. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης (EEEF), τεχνοβλαστός του Ευρωπαϊκού Ενεργειακού Προγράμματος Ανάκαμψης (EEPR), το οποίο επενδύει σε έργα στους τομείς της ενεργειακής απόδοσης, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των καθαρών αστικών μεταφορών. Έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2015, το Ταμείο είχε ήδη λάβει συνεισφορά της Ένωσης ύψους 125 εκατ. EUR, γεγονός που επέτρεψε τη χορήγηση χρηματοδότησης 120 εκατ. EUR σε 10 έργα για τη στήριξη συνολικών επενδύσεων 219 εκατ. EUR. Η στήριξη του EEEF με την παροχή τεχνικής βοήθειας αποδείχθηκε χρήσιμη καθώς βοήθησε τις δημόσιες αρχές να προετοιμάσουν έργα τα οποία θα χρηματοδοτηθούν στη συνέχεια. 6. Τον χρηματοδοτικό μηχανισμό φυσικού κεφαλαίου (NCFF), ο οποίος θα χρηματοδοτήσει πιλοτικά έργα που παράγουν έσοδα ή εξοικονομούν κόστος για την προαγωγή της διατήρησης, αποκατάστασης, διαχείρισης και ενίσχυσης του φυσικού κεφαλαίου, με στόχο τη συμβολή στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης στους τομείς 26

27 της φύσης και της βιοποικιλότητας, καθώς και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Η προβλεπόμενη συνεισφορά της Ένωσης για την πιλοτική φάση είναι 60 εκατ. EUR, εκ των οποίων το ήμισυ έχει ήδη δεσμευθεί Κοινωνικές και πολύ μικρές επιχειρήσεις Μεταξύ των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες όσον αφορά την πρόσβαση σε πιστώσεις, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις κοινωνικές επιχειρήσεις λόγω της συσχέτισης μεταξύ του κοινωνικού κεφαλαίου και της οικονομικής ανάπτυξης. Ο πρωταρχικός τους στόχος είναι η επίτευξη μετρήσιμου και θετικού κοινωνικού αντίκτυπου. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι κοινωνικές επιχειρήσεις δεν επιδιώκουν πρωτίστως τη μεγιστοποίηση του κέρδους τις εκθέτει σε μεγαλύτερες δυσκολίες όσον αφορά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, καθώς οι παραδοσιακοί τραπεζίτες είναι απρόθυμοι να αξιολογήσουν τα επιχειρηματικά τους σχέδια και δυσκολεύονται να το πράξουν. Οι περισσότερες κοινωνικές επιχειρήσεις είναι μικρές ή πολύ μικρές και στρέφονται στην αγορά μικροχρηματοδότησης για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων τους. Ο ευρωπαϊκός τομέας των μικροχρηματοδοτήσεων χαρακτηρίζεται από τη σταθερή πτώση στον τραπεζικό δανεισμό, την περιορισμένη ικανότητα των εθνικών κυβερνήσεων να στηρίξουν τη μικροχρηματοδότηση αλλά και την έντονη ζήτηση της αγοράς για τέτοιου είδους χρηματοδότηση. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι εξακολουθεί να υπάρχει σαφής αιτιολογία για παρέμβαση σε επίπεδο ΕΕ μέσω της παροχής λύσεων χρηματοδότησης και επιμερισμού των κινδύνων στους οργανισμούς μικροχρηματοδότησης. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνες που έχει διενεργήσει η Επιτροπή, «σε αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ τα υψηλά επίπεδα ανεργίας των νέων καθιστούν αναγκαία τη συνεχή στήριξη της επιχειρηματικότητας χωρίς αποκλεισμούς ως επιλογής για (επαν)ένταξη στην αγορά εργασίας. Η χορήγηση μικροδανείων αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τον σκοπό αυτό» 17. Λόγω της ευρείας διαφοροποίησης των θεσμικών παραγόντων και των προσφερόμενων προϊόντων απαιτούνται ειδικοί μηχανισμοί μικροχρηματοδότησης και κοινωνικοί μηχανισμοί με στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε δάνεια για τις κοινωνικές και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ακόμη περισσότερες δυσκολίες από ό,τι οι άλλες ΜΜΕ: 1. O ευρωπαϊκός μηχανισμός μικροχρηματοδοτήσεων Progress ( ) ο οποίος αποτελείται από: 17 Evers & Jung: Study on imperfections in the area of microfinance and options how to address them through an EU financial instrument (Έρευνα σχετικά με τις ατέλειες στον τομέα της μικροχρηματοδότησης και τρόποι αντιμετώπισής τους μέσω χρηματοδοτικού μέσου της ΕΕ) (2014). 27

28 α. έναν μηχανισμό εγγυήσεων, που παρείχε εγγυήσεις με ανώτατο όριο έως 20% σε χαρτοφυλάκια μικροδανείων που χορηγήθηκαν από ενδιάμεσους χρηματοδοτικούς φορείς σε πολύ μικρές επιχειρήσεις και β. το Fonds commun de placement Fonds d investissement spécialisé, ένα εξειδικευμένο επενδυτικό ταμείο με στόχο την αύξηση της πρόσβασης σε μικροχρηματοδότηση μέσω διαφόρων χρηματοοικονομικών προϊόντων (κυρίως δανείων). Στις 30 Σεπτεμβρίου 2015, τα εν λόγω μέσα είχαν χορηγήσει σε τελικούς αποδέκτες μικροδάνεια συνολικού ποσού 390 εκατ. EUR (ο αρχικός στόχος ήταν μικροδάνεια ποσού 500 εκατ. EUR έως το 2018). Ο μηχανισμός αναμένεται να επιτύχει τον αρχικό του στόχο, καθώς πρόκειται να συμπεριληφθούν και νέα δάνεια από σήμερα έως το το πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία (EaSI) Μικροχρηματοδοτήσεις και κοινωνική επιχειρηματικότητα, που διαδέχθηκε τα προαναφερόμενα μέσα, στοχεύει στην αύξηση της πρόσβασης σε μικροχρηματοδότηση για τις ευάλωτες ομάδες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις μέσω της παροχής στήριξης σε φορείς που χορηγούν μικροπιστώσεις, και στην υποστήριξη της ανάπτυξης κοινωνικών επιχειρήσεων. Η προβλεπόμενη συνεισφορά της Ένωσης ύψους 96 εκατ. EUR αποσκοπεί στη υποστήριξη συνολικών επενδύσεων 528 εκατ. EUR για τη χρηματοδότηση των τελικών αποδεκτών Τομέας εκπαίδευσης και πολιτιστικός και δημιουργικός τομέας Ως μορφή συσσώρευσης ανθρώπινου κεφαλαίου, η εκπαίδευση αποτελεί πρωταρχική πηγή οικονομικής ανάπτυξης αλλά, επιπλέον, στον βαθμό που είναι δυνατή η πρόσβαση σπουδαστών με διαφορετικό κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο στην εκπαίδευση, συμβάλλει επίσης στην κοινωνική ισότητα και συνοχή. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι η κινητικότητα των σπουδαστών επηρεάζει σημαντικά την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Ο μηχανισμός εγγύησης σπουδαστικών δανείων είναι ένα νέο χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ που αποσκοπεί στη στήριξη της κινητικότητας, της ισότητας και της αριστείας στις σπουδές μέσω της παροχής εγγυήσεων σε χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που συμφωνούν να χορηγούν σε φοιτητές δάνεια Erasmus+ για μεταπτυχιακές σπουδές σε άλλη χώρα. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2015 και οι πρώτες τράπεζες εγγράφηκαν στον μηχανισμό εγγύησης, παρέχοντας έως και 60 εκατ. EUR σε δάνεια για μεταπτυχιακές σπουδές. Τα πρώτα δάνεια για μεταπτυχιακές σπουδές με παροχή εγγυήσεων από το πρόγραμμα Erasmus+ εκταμιεύτηκαν το Η προβλεπόμενη συνεισφορά της Ένωσης ύψους 517 εκατ. EUR για 28

29 την περίοδο αναμένεται να στηρίξει δάνεια έως και 3 δισ. EUR, από τα οποία θα επωφεληθούν περίπου φοιτητές. Ο μηχανισμός εγγυοδοσίας για τον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα στο πλαίσιο του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» θα παρέχει εγγυήσεις σε τράπεζες που συναλλάσσονται με ΜΜΕ του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό τη χρηματοδοτική ικανότητα στους εν λόγω τομείς. Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει το 2016 και το συνολικό ποσό πρόσθετων δανείων στους τομείς που θα υποστηριχθούν από συνεισφορά της Ένωσης ύψους 121 εκατ. EUR εκτιμάται σε 690 εκατ. EUR περίπου. Γράφημα 13: Χρηματοδοτικά μέσα για στρατηγικούς τομείς έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Χρηματοδοτικά μέσα για στρατηγικούς τομείς Συνολικές δεσμεύσεις 12,8 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα) 33.7 Επιτευχθείσα χρηματοδότηση 1,4 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα) 48.3 Επιτευχθείσα επένδυση Εξεταζόμενα μέσα: EPMF-G, RSI, RSFF, LGTT, PBI, FCP-FIS, GIF, Marguerite, EEEF. 29

30 Γράφημα 14: Χρηματοδοτικά μέσα για στρατηγικούς τομείς έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Χρηματοδοτικά μέσα για στρατηγικούς τομείς 100 1,6 90,6 Αναμενόμενη επένδυση ,4 56,3 Αναμενόμενη χρηματοδοτική στήριξη Συνολικές δεσμεύσεις ,9 6,1 Κονδύλιο του προϋπολογισμού Επιδιωκόμενη χρηματοδότηση Επιδιωκόμενη επένδυση 9.2 2, Εξεταζόμενα μέσα: EaSI, InnovFin Εγγυήσεις για ΜΜΕ, Μηχανισμός εγγυήσεων CCSGF, SLGF, PF4EE, InnovFin L-M Guarantee, RSDI, Μέσο μετοχικού κεφαλαίου CEF, InnovFin Επιχειρηματικά κεφάλαια για ΜΜΕ, NCFF Περιλαμβάνονται επικαιροποιήσεις του αρχικού κονδυλίου του προϋπολογισμού και αντίστοιχα χρηματοδοτικά και επενδυτικά ποσά 30

31 3. Στρατηγικός στόχος: περιφέρειες εκτός ΕΕ 3.1. Χώρες διεύρυνσης 18 Η πρόσβαση σε χρηματοδότηση μέσω δανείων εξακολουθεί να είναι μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες για τις ΜΜΕ στα Δυτικά Βαλκάνια, παρά το γεγονός ότι οι ΜΜΕ αποτελούν πλέον το αποδοτικότερο τμήμα της μεταβατικής οικονομίας των χωρών τους, καθώς και πυλώνας ανάπτυξης και απασχόλησης. Λόγω του ότι οι ΜΜΕ στο αρχικό στάδιο ανάπτυξης δεν διαθέτουν χρηματοπιστωτικό ιστορικό, είναι σχεδόν αδύνατο να αποκτήσουν πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση. Η πρόσβαση σε χρηματοδότηση στον ενεργειακό τομέα παρουσιάζεται εν γένει ευάλωτη. Τα ζητήματα αυτά αντιμετωπίζονται επί του παρόντος ως εξής: 1. Ο μηχανισμός εγγυήσεων στο πλαίσιο του μέσου επιχειρηματικής ανάπτυξης και καινοτομίας των Δυτικών Βαλκανίων (EDIF GF1) αποσκοπεί στην ενίσχυση της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης με την προαγωγή της δημιουργίας προϋποθέσεων για την εμφάνιση και την ανάπτυξη καινοτόμων ΜΜΕ υψηλού δυναμικού. Η συνεισφορά της Ένωσης στο EDIF GF1, ύψους σχεδόν 22 εκατ. EUR, εκτιμάται ότι θα στηρίξει συνολική χρηματοδότηση σχεδόν 118 εκατ. EUR 2. Ο μηχανισμός εγγυήσεων II στο πλαίσιο του μέσου επιχειρηματικής ανάπτυξης και καινοτομίας των Δυτικών Βαλκανίων (EDIF GF2), που διαδέχεται το μέσο EDIF GF1, επίσης αποσκοπεί στην ενίσχυση της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης με την προαγωγή της δημιουργίας προϋποθέσεων για την εμφάνιση και την ανάπτυξη καινοτόμων ΜΜΕ υψηλού δυναμικού. Η συνεισφορά της Ένωσης στο EDIF GF2, ύψους 17,5 εκατ. EUR, εκτιμάται ότι θα στηρίξει συνολικές επενδύσεις άνω των 94,5 εκατ. EUR 3. Το Ταμείο επιχειρηματικής επέκτασης (ENEF) στο πλαίσιο του EDIF αποσκοπεί στην ενίσχυση της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης στην περιοχή μέσω της δημιουργίας συνθηκών για την εμφάνιση και την ανάπτυξη καινοτόμων ΜΜΕ υψηλού δυναμικού στο στάδιο της επέκτασης και στο στάδιο της ανάπτυξης. Η χρηματοδοτική συνεισφορά της ΕΕ ύψους 11 εκατ. EUR αναμένεται να εξασφαλίσει μόχλευση συνολικών χρηματοδοτήσεων/επενδύσεων 77 εκατ. EUR (περιλαμβανομένης της συνεισφοράς από τον επιπρόσθετο μηχανισμό συγχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ)) μετά το πρώτο κλείσιμο. Μετά το δεύτερο κλείσιμο, το συνολικό χρηματοδοτικό/επενδυτικό ποσό αναμένεται να ανέλθει σε περίπου 110 εκατ. EUR (περιλαμβανομένης της συνεισφοράς της ΕΤΑΑ) 18 Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Μαυροβούνιο, Σερβία, Τουρκία, Αλβανία. Επιπλέον, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κοσσυφοπέδιο ως δύο δυνάμει υποψήφιες χώρες. Επιπροσθέτως, η Ισλανδία έχει αναστείλει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της και δεν επιθυμεί πλέον να θεωρείται υποψήφια προς ένταξη. 31

32 4. Το Ταμείο επιχειρηματικής καινοτομίας (ENIF) στο πλαίσιο του EDIF στηρίζει την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη στα Δυτικά Βαλκάνια μέσω της δημιουργίας συνθηκών για την εμφάνιση και την ανάπτυξη καινοτόμων ΜΜΕ σε αρχικό στάδιο. Η συνεισφορά της Ένωσης ύψους 21,2 εκατ. EUR αναμένεται να στηρίξει χρηματοδότηση ύψους 50 εκατ. ευρώ περίπου κατά την περίοδο Το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη (EFSE) αποτελεί μια μορφή σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα με στόχο την προσέλκυση κεφαλαίου από τον ιδιωτικό τομέα για τη δανειοδότηση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Η συνεισφορά της Ένωσης ύψους 88 εκατ. EUR έχει εξασφαλίσει μέχρι στιγμής τη μόχλευση συνολικής χρηματοδότησης 3,8 δισ. EUR, για τη στήριξη σχεδόν τελικών αποδεκτών στην περιοχή διεύρυνσης 6. Το Ταμείο για την Πράσινη Ανάπτυξη (GGF) παρέχει χρηματοδότηση που προορίζεται ειδικά για έργα ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προκειμένου να συνδράμει τις χώρες-στόχους να μειώσουν τις εκπομπές CO 2 και την κατανάλωση ενέργειας. Η συνεισφορά της Ένωσης ύψους 38,6 εκατ. EUR θα πρέπει να στηρίξει αναμενόμενη χρηματοδότηση περίπου 368 εκατ. EUR για τους τελικούς αποδέκτες. Μέχρι στιγμής, ο μηχανισμός έχει παράσχει χρηματοδότηση 289 εκατ. EUR σε περισσότερους από τελικούς αποδέκτες, μέσω 32 ιδρυμάτων εταίρων σε 11 χώρες εταίρους. 7. Το Δάνειο Στήριξης της Ανάκαμψης των ΜΜΕ στην Τουρκία αποσκοπεί στον μετριασμό των επιπτώσεων της κρίσης στις ΜΜΕ, στη συμβολή στην ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας και στην τόνωση της απασχόλησης. Η συνεισφορά της Ένωσης ύψους 30 εκατ. EUR έχει προς το παρόν κινητοποιήσει συνολικές επενδύσεις σχεδόν 300 εκατ. EUR για 265 τελικούς αποδέκτες Χώρες της γειτονίας 19 Τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ αποσκοπούν στην προαγωγή, μεταξύ άλλων, της βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και στη δημιουργία ευνοϊκού επενδυτικού κλίματος στις χώρες εταίρους της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας (ΕΠΓ). Η ΕΕ επιδιώκει τους στρατηγικούς στόχους των πολιτικών γειτονίας της δημιουργία καλύτερων διασυνδέσεων υποδομών ενέργειας και μεταφορών μεταξύ της ΕΕ και των γειτονικών χωρών, αντιμετώπιση των κινδύνων που απειλούν το κοινό μας περιβάλλον και προώθηση της έξυπνης ανάπτυξης μέσω της στήριξης των ΜΜΕ με τα εξής μέσα: 1. Το Ταμείο επενδύσεων γειτονίας (NIF), το οποίο έχει ως στόχο να αυξήσει τις υποδομές μεταφορών και ενέργειας και τις δυνατότητες διασύνδεσης μεταξύ ΕΕ και 19 Αίγυπτος, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Γεωργία, Ιορδανία, Ισραήλ, Λίβανος, Μαρόκο, Μολδαβία, Ουκρανία, Παλαιστίνη, Τυνησία (πλήρως συμμετέχοντα μέλη της ΕΠΓ), Αλγερία (επί του παρόντος διαπραγματεύεται την προσχώρησή της στην ΕΠΓ), Λευκορωσία, Λιβύη, Συρία (εκτός των περισσότερων δομών της ΕΠΓ) βλέπε επίσης 32

33 γειτονικών χωρών και μεταξύ των ίδιων των γειτονικών χωρών, με την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης και της διαχείρισης της ζήτησης, την προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη ισχυροποίηση της ενεργειακής ασφάλειας με την αντιμετώπιση του ζητήματος του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σ αυτήν, καθώς και των κινδύνων που απειλούν το περιβάλλον γενικότερα και με την προαγωγή της έξυπνης, βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς μέσα από την παροχή στήριξης σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στον κοινωνικό τομέα, περιλαμβανομένης της ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου, και στην ανάπτυξη δημοτικών υποδομών. Κατά την περίοδο , η συνεισφορά της Ένωσης ύψους περίπου εκατ. EUR κινητοποίησε συνολική χρηματοδότηση σχεδόν 13,8 δισ. EUR (περιλαμβανομένων 12,3 δισ. EUR από ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα), με εκτιμώμενο συνολικό κόστος έργων 28,8 δισ. EUR 2. Η στήριξη για τον Ευρωμεσογειακό μηχανισμό επενδύσεων και εταιρικής σχέσης (FEMIP) παρέχει κεφάλαιο στον ιδιωτικό τομέα των μεσογειακών χωρών εταίρων υπό καθεστώς ίσης προτεραιότητας (pari passu) με άλλους εμπορικούς επενδυτές στην περιοχή, με στόχο τη δημιουργία, αναδιάρθρωση ή ανάπτυξη επιχειρήσεων. Η τρέχουσα συνολική συνεισφορά της Ένωσης ανέρχεται σε 224 εκατ. EUR, με υποστηριζόμενη χρηματοδότηση που υπερβαίνει τα 6,7 εκατ. EUR 3.3. Χώρες που καλύπτονται από τον Μηχανισμό Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΜΑΣ) Σε ορισμένες χώρες εκτός ΕΕ, η απουσία εδραιωμένου θεσμικού πλαισίου για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, την αντιμετώπιση των ανεπαρκειών της αγοράς και την παροχή κινήτρων για ιδιωτικές πρωτοβουλίες συνιστά συχνά το βαθύτερο αίτιο της υστέρησης της ανάπτυξης του τομέα των ΜΜΕ, των ελλείψεων υποδομών και των ανεπαρκών συνολικών επενδύσεων στην υγεία, την εκπαίδευση και την προστασία του περιβάλλοντος. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών με τη χρηματοδότηση αξιόλογων ΜΜΕ, υποδομών και παραγωγικών επενδύσεων αποτελεί την κυριότερη πρόκληση για την ΕΕ στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής της επιτυγχάνεται δε με τα εξής μέσα: 1. Η επενδυτική διευκόλυνση για την Κεντρική Ασία (IFCA) και η επενδυτική διευκόλυνση για την Ασία (AIF) αποσκοπούν στην προώθηση των επενδύσεων και βασικών υποδομών με έμφαση κατά προτεραιότητα στη βελτίωση των ενεργειακών υποδομών, την ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη των ΜΜΕ. Ο τρέχων συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 287,6 εκατ. EUR. Μέχρι στιγμής, οι συνεισφορές της IFCA ύψους 119 εκατ. EUR έχουν προσελκύσει επενδύσεις περίπου 828 εκατ. EUR, ενώ οι συνεισφορές της AIF ύψους 89 εκατ. EUR έχουν προσελκύσει επενδύσεις περίπου εκατ. EUR 2. Η επενδυτική διευκόλυνση για τη Λατινική Αμερική (LAIF) αποσκοπεί στην προώθηση επενδύσεων και υποδομών στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και του περιβάλλοντος και στη στήριξη της ανάπτυξης του κοινωνικού και του ιδιωτικού 33

34 τομέα στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Κατά την περίοδο , μέσω της διευκόλυνσης LAIF χρηματοδοτήθηκαν 28 έργα με 232 εκατ. EUR, γεγονός που αντιστοιχεί σε συνολικό επενδυτικό όγκο σχεδόν 6,9 δισ. (με συνεισφορά ύψους περίπου 3,3 δισ. EUR από επιλέξιμα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα). Η διευκόλυνση LAIF συγκροτήθηκε εκ νέου το 2014 για τις ανάγκες του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου , με αρχική χρηματοδότηση 30 εκατ. EUR ο προβλεπόμενος συνολικός προϋπολογισμός για ολόκληρη την περίοδο ανέρχεται σε 320 εκατ. EUR 3. Το Παγκόσμιο Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (GEEREF) αποσκοπεί στην προώθηση της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε αναπτυσσόμενες χώρες και οικονομίες σε μεταβατικό στάδιο. Στα τέλη του 2015, οι συνολικές επενδύσεις που υποστηρίχθηκαν με τη συνεισφορά ύψους 81 δισ. EUR της Ένωσης ανέρχονταν σε 892 δισ. EUR περίπου. Γράφημα 15: Χρηματοδοτικά μέσα για περιφέρειες εκτός ΕΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) Χρηματοδοτικά μέσα για περιφέρειες εκτός ΕΕ Συνολικές δεσμεύσεις 14,1 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα) 36.3 Επιτευχθείσα χρηματοδότηση 1,8 Μόχλευση (επ ιτευχθείσα) 64.6 Επιτευχθείσα επένδυση Εξεταζόμενα μέσα: EDIF GF1, EFSE, SME RSLT, ENEF στο πλαίσιο του EDIF, ENI στο πλαίσιο του ENEF, Στήριξη στον FEMIP, GEEREF, GGF, NIF, IFCA-AIF, LAIF Γράφημα 16: Χρηματοδοτικά μέσα για περιφέρειες εκτός ΕΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2015 (σε δισ. EUR) 34