1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΧ. ΕΤΟΥΣ ΤΑΞΗ Α. Τα Ρούχα μας αυτοί οι Άγνωστοι!!!!

Transcript

1 1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΧ. ΕΤΟΥΣ ΤΑΞΗ Α Τα Ρούχα μας αυτοί οι Άγνωστοι!!!!

2 Τα Ρούχα μας αυτοί οι Άγνωστοι!!!! Οι Μαθήτριες Α ντωνοπ ούλου Β άσ ι α, Α σκέροβα Μ ό νι κα, Γκόρ α Χ άι δω, Δημ η τρίου Θ ά λει α, Κοντζατί σογ λου Α ντωνία, Λόλα Κ ωνσταντίνα, Μ ουτσιούλη Αγγελι κή, Μ π ατακόι α Μ αρ ία, Ρ ό β α Χριστί να, Σ ι δηρ ά Μιχαέ λα, Σ ιούμπουρ α Νί κη, Σλίκα Ε λε υθερία, Τ ό λη Αθανασία, Τ ολιοπ ούλου Γεωργία, Τ ό λιου Π αρ ασ κευή, Τ σ ακμ α κοπ ούλου Χρυσάνθ η, Τ σέλα Χριστί να, Φ ιλιοπούλο υ Άννα, Φούντογ λου Αρετή, Ψευτογ κ ά Μ αντώ Επιβλέπουσες Καθηγήτριες Λιάμπα Θεοδούλα Κιοσσέ Στέλλα Ευχαριστούμε θερμά, την κα Καλαμπαλίκη Κατερίνα ψυχολόγο του Κέντρου Πρόληψης «Ορίζοντες», το Επιμελητήριο Γρεβενών για τα στοιχεία που μας παραχώρησε, τις κυρίες Ελισάβετ και Αρετή Γιώτα, τον κύριο Σλίκα Ευάγγελο, την κυρία Νίκη Νάνου και την κυρία Παπαϊωάννου Τζούλια για τις συνεντεύξεις που μας παραχώρησαν καθώς και όλους τους συμμαθητές μας που συμμετείχαν στα ερωτηματολόγια. Τέλος ευχαριστούμε θερμά τον Σύλλογο Καθηγητών του 1 ου Λυκείου Γρεβενών για την αμέριστη συμπαράσταση και συνεργασία κατά την διάρκεια ου τετραμήνου. 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο... 5 ΈΝΔΥΣΗ... 5 Η ένδυση στις μέρες μας... 5 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΝΔΥΣΗΣ ΑΠΟ ΠΑΛΙΑ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ... 6 Ενδυμασία στην Αρχαία Αθήνα... 6 Η ενδυμασία στην Αίγυπτο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ... 8 Γυναικείες φορεσιές... 9 Ανδρικές φορεσιές Ύδρα-Ενδυμασία της Κυριακούλας Κριεζή Αγία Άννα Καστελόριζο Κέρκυρα Κύπρος- Κυρά των πόλεων Κύπρος- Χωρικός με το καπόττο Κρήτη Βόρεια Αττική Αράχοβα Μεσσηνία Καραγκούνα Θεσσαλίας Ιωάννινα Ενδυμασία της Κυρά Φροσύνης Σούλι Μέτσοβο Καππαδοκία Ενδυμασία του βασιλέως Όθωνα Ενδυμασία του Θ. Κολοκοτρώνη Ενδυμασία της Φλωρούλας Δυοβουνιώτη Ενδυμασία της Μαρίας Γαρδικιώτη- Γρίβα H ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΝΔΥΣΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα σχολικής ποδιάς Στις μέρες μας Η ΕΝΔΥΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ Ερωτηματολόγιο για τις ενδυματολογικές επιλογές Τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΠΟ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ Συνέντευξη από Ελισάβετ και Αρετή Γιώτα Συνέντευξη με θέμα την σχολική στολή στη Ρωσία από τον Σλίκα Ευάγγελο ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΕΝΔΥΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΜΟΔΑ Η ΜΟΔΑ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ Θετικές και αρνητικές επιπτώσεις Η ΜΟΔΑ ΤΟΝ 20 ο ΑΙΩΝΑ

4 Η ΜΟΔΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ Όσα φέρνει ο άνεμος (1939) Πρωινό στο Tyffany s (1961) Last year at merienbad (1961) Bonnie και Clyde (1967) Ο διάβολος φοράει prada (2006) Ψωνίζω άρα υπάρχω(2006) ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣ Η ΜΟΔΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Ερωτηματολόγιο για τη μόδα Αποτελέσματα ερωτηματολογίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΤΑ ΡΟΥΧΑ ΩΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΗ ΝΤΟΥΛΑΠΑ ΜΑΣ ΑΣ ΡΩΤΗΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΣ Υπόδειγμα ερωτηματολογίου για «καταναλωτικές επιλογές στα ρούχα» Αποτελέσματα Ερωτηματολογίου ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ; ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗΣ ΜΑΝΙΑΣ Χαρακτηριστικά Αίτια Στατιστικά Μαρτυρίες ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΑ ΜΑΓΑΖΙΑ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΡΟΥΧΩΝ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΙΔΗ ΡΟΥΧΙΣΜΟΥ Βαμβάκι Δέρμα Βυρσοδεψία Ρούχα από γουνοφόρα ζώα ΣΤΑΔΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΟΙ ΒΙΟΤΕΧΝΙΕΣ ΡΟΥΧΩΝ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ Η συνέντευξη από την ιδιοκτήτρια του καταστήματος «Τrick» ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Περιβαλλοντικές Κοινωνικές ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2o ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4o

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο Ε π ι μ έ λε ι α Κ ε φ α λ α ί ο υ Σ ι ο ύ μ π ο υ ρ α Ν ί κ η, Σ λ ί κ α Ε λ ε υ θ ε ρ ί α, Τ ό λ η Α θ α νασία Τ σ έ λα Χριστί να, Φούντογ λο υ Α ρ ε τή ΈΝΔΥΣΗ Η ένδυση στις μέρες μας Η ένδυση αναφέρεται στην κάλυψη του ανθρώπινου σώματος με ρούχα. Ο τρόπος της ένδυσης ποικίλει ανάλογα με τη χώρα προέλευσης και τη σχετική κουλτούρα, την ηλικία, το επάγγελμα, το κοινωνικό υπόβαθρο και την κοινωνική περίσταση. Σε μερικές φυλές της Αφρικής για παράδειγμα, ένδυση αποτελεί η κάλυψη του ανθρώπινου σώματος με ελάχιστο ύφασμα αφήνοντας πολλά σημεία του σώματος ακάλυπτα, σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές χώρες που κάτι τέτοιο θα ήταν επιλήψιμο. Επίσης σε ορισμένα σχολεία οι μαθητές φοράνε συγκεκριμένες στολές για την καλύτερη αρμονία και ομοιομορφία του σχολικού περιβάλλοντος. Μπορούμε έτσι να αποφασίσουμε με μια ματιά για το φύλο, το επάγγελμα, την εθνικότητα, τη σοβαρότητα, το γούστο, την κοινωνική τάξη ή ομάδα που ανήκει κάποιος. Η ένδυση στα σημερινά χρονιά παρουσιάζει σημαντικές διαφορές και εξελίξεις σε σχέση με τους προηγούμενους αιώνες. Ακόμη και οι πρωτόγονοι ήταν ντυμένοι, αλλά ελάχιστα, διότι δεν είχαν τα σημερινά ρούχα, αλλά τα δέρματα των ζωών Για τους Έλληνες, τόσο στην εποχή του Ομήρου, όσο και στους μετέπειτα χρόνους, το ένδυμα υπήρξε πάντοτε ένδειξη πολιτισμού και χαρακτηρίζεται από ελευθερία στην ένδυση, από απλότητα και αγάπη για τα αρμονικά σύνολα. Ωστόσο από παλιά ως σήμερα η έννοια του ρούχου έχει εξαπλωθεί και σε άλλους τομείς. Σήμερα η ένδυση έχει αναδειχθεί σε πολύ σημαντικό κομμάτι της σημερινής ανθρώπινης κοινωνίας και ζωής, με αποτέλεσμα τη δημιουργία σχετικών επαγγελμάτων. Με την ένδυση ασχολήθηκαν διάφοροι επιστήμονες και ο καθένας την είδε από τη δική του σκοπιά. Έτσι οι ψυχολόγοι τη βλέπουν σαν εκδήλωση των παιδικών επιθυμιών του ανθρώπου, οι οικονομολόγοι σαν ένα τεράστιο εμπορικό κύκλωμα μαζί με τους όρους απαιτήσεων του καταναλωτή, οι ανθρωπολόγοι θεωρούν την ενδυμασία σαν ένα πρότυπο πολιτισμού, οι φυσιολόγοι τη βλέπουν από την πλευρά της υγιεινής και της λειτουργικότητα. Πολλοί ενδυματολόγοι τονίζουν πως πριν ακόμη γνωρίσουμε ένα άτομο μας επηρεάζει θετικά ή αρνητικά η εμφάνιση του. Βασικό ρόλο στην εντύπωση που δεχόμαστε, παίζει το ρούχο. Η ενδυματολόγος Ντένη Βαχλιώτη αναφέρει και πιστεύει ότι θα μπορούσε να γίνει το ρούχο αιχμή κατά των κατεστημένων προτάσεων. Αλλά αυτό θα σήμαινε μια αληθινή κοινωνική επανάσταση. 5

6 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΝΔΥΣΗΣ ΑΠΟ ΠΑΛΙΑ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ Κατά το έτος π.χ. έχουμε την εμφάνιση του Homo Erectus (Εικ.1.1) Τότε η ενδυμασία αποσκοπούσε κυρίως προστασία από τα στοιχεία της φύσης, ενώ τα διάφορα όστεινα περιδέραια αποτελούσαν λάφυρα των άξιων κυνηγών. Βέβαια τα δωράκια δεν έλειπαν από της κυρίες για καλόπιασμα. Αυτή είναι η πρώτη εισαγωγή του ερωτικού στοιχείου στην ένδυση. Τα ίδια συνεχίστηκαν και αργότερα όπου τοποθετείτε ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ (Εικ.1.2), ο οποίος έφτιαχνε πιο κατεργασμένα ενδύματα καθώς ζούσε σε οργανωμένες κοινωνίες. Με το πέρασμα του χρόνου άλλαξαν οι κλιματολογικές συνθήκες και περίπου το έτος π.χ. άλλαξε ο άνθρωπος και έκανε Εικόνα 1.1 την εμφάνισή του ο Homo sapiens. Αυτού του είδος άνθρωποι είμαστε και εμείς. Προερχόμενος από τη φτωχή παράδοση των προκατόχων του ο «Σοφός» άνθρωπος βρήκε ελαφρώς κατεργασμένα δέρματα ζώων. Από εκείνη την εποχή και μετά η ένδυση αλλά και η μόδα πάνω σε αυτή συνέχισε να προοδεύει. Οι γυναίκες άρχισαν να φτιάχνουν αραχνοοίφαντα φορέματα με χρυσές ρίγες. Επίσης και η ανδρική μόδα εξελίχθηκε σε άκρως πολεμική αναγκαιότητα. Κατά τον 3 ο αιώνα όμως έχουμε μία μικρή κάμψη λόγο των επιστημών. Σιγά-σιγά όμως από την Ευρώπη άρχισαν να φοράνε τα παντελόνια και τοις πιο φαρδιές Εικόνα 1.2 γραμμές. Βέβαια ορισμένοι επέμεναν στις παλιές φουστανέλες για πολλούς λόγους. Από τα 1920 ως το 1990 έχουμε τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις στα ρούχα. Ενδυμασία στην Αρχαία Αθήνα Συνήθως πιστεύουν ότι οι Έλληνες ντύνονταν στα λευκά, αλλά αυτή η γνώμη είναι λαθεμένη. Το πλήθος στην Αθήνα παρουσίαζε μια εικόνα πολύ γραφική, που δεν έμοιαζε καθόλου με μια μονότονη πομπή λευκών μορφών. Η ενδυμασία ήταν κατασκευασμένη από υφάσματα με ζωηρά χρώματα, κάποτε μάλιστα από πολλά χρώματα (ειδικότερα η ενδυμασία των νέων) : πορφυρό, κόκκινο, πράσινο και γαλάζιο. Στους άντρες δεν άρεσε το κίτρινο χρώμα, το θεωρούσαν καλό μόνο για τις γυναίκες. Τα λευκά ενδύματα στολίζονταν με μια λωρίδα χρωματιστή. Το κύριο αντικείμενο της αντρικής ενδυμασίας ήταν ο χιτώνας, που τον φορούσαν κατάσαρκα. Ο χιτώνας δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα κομμάτι Εικόνα 1.3 πανί, με τρύπες για τα χέρια, που το έπιαναν στον έναν ώμο με 6

7 πόρπη. Το μήκος του χιτώνα ποίκιλλε ανάλογα με την εποχή. Στην αρχή ήταν πολύ μακρύς, μα αργότερα άρχισαν να τον σφίγγουν στη μέση με ένα κορδόνι και έτσι έφτανε ως τα γόνατα. Κάποτε στο χιτώνα έβαζαν και μανίκια. Οι χιτώνες, που προορίζονταν για τους υπηρέτες, τους βιοτέχνες, τους στρατιώτες και τους δούλους είχαν μια τρύπα, μονάχα για το αριστερό χέρι, ο δεξιός ώμος έμενε ακάλυπτος. Πάνω από το χιτώνα οι Αθηναίοι φορούσαν ένα είδος μανδύα ή πελερίνα που το έλεγαν ιμάτιο. Τη μια άκρη του ιματίου την έσφιγγαν στο στήθος κάτω από την αριστερή μασχάλη, ενώ το υπόλοιπο το έριχναν στην πλάτη, πάνω από τον αριστερό ώμο, περνώντας το κάτω ή πάνω από το δεξί χέρι και ξαναπερνώντας το πάνω από τον αριστερό ώμο έτσι που η άλλη άκρη να κρέμεται στην πλάτη. Ένα ιμάτιο για να θεωρείται σεμνό έπρεπε να καλύπτει τα γόνατα, αλλά να μη φτάνει ως τους αστράγαλους. Υπήρχε και ένας κοντός μανδύας, πιασμένος με μια πόρπη κάτω απ' το λαιμό και αφημένος να πέφτει ελεύθερα πάνω απ' τους ώμους και τις πλάτες. Αυτή η πελερίνα ονομαζόταν χλαμύδα και τη φορούσαν στον πόλεμο, στο κυνήγι και στα ταξίδια. Στην Αθήνα η χλαμύδα ήταν το συνηθισμένο ένδυμα της νεολαίας. Το κεφάλι έμενε ακάλυπτο. Οι Έλληνες φορούσαν κάλυμμα μόνο όταν έβγαιναν έξω απ' την πόλη για να προστατεύουν το κεφάλι τους από τη ζέστη και τη Βροχή. Στους δρόμους της Αθήνας μπορούσε να συναντήσει κανείς με κάλυμμα μόνο ταξιδιώτες ή ανάπηρους. Κανένας δεν μπορούσε να φαντασθεί τον Πλάτωνα ή τον Δημοσθένη να διασχίζει την Αγορά με κάλυμμα στο κεφάλι. Υπήρχαν ορισμένα είδη καλύμματος λευκά ή καφέ. ο πίλος ήταν ένα είδος καλύμματος από πίλημα με πολύ μικρούς γύρους ή και χωρίς γύρους και ο πέτασος ένα αληθινό καπέλο από πίλημα, ίσιο στην κορυφή, με μια κορδελίτσα. Η κορδελίτσα είχε σκοπό να σφίγγει καλά τον πέτασο κάτω από το σαγόνι ή να τον κρατάει όταν τον έβγαζαν και τον έριχναν πίσω στις πλάτες. Η κυνή ήταν ένα κάλυμμα χωρίς γύρους, δηλαδή ένας απλός στρογγυλός σκούφος, από δέρμα σκυλιού. Εικόνα 1.4 7

8 Η ενδυμασία στην Αίγυπτο. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι φορούσαν ελαφριά και δροσερά ρούχα από λεπτό, άβαφο λινό ύφασμα. Τα ρούχα τους απλώς τυλίγονταν γύρω από το σώμα, για αυτό και είχαν ελάχιστες ραφές. Οι γυναίκες στην εποχή του Αρχαίου βασιλείου φορούσαν απλό, ίσιο φόρεμα με τιράντες, φτιαγμένο από ένα ορθογώνιο κομμάτι λινό, με ραφή στη μία πλευρά. Για να μην ζεσταίνονται, χρησιμοποιούσαν πολύ λεπτά υφάσματα και δε φορούσαν εσώρουχα. Αυτό το απλό ντύσιμο δεν άλλαξε, αν και στα χρόνια του Μέσου Βασιλείου πλούσιες και φτωχές άρχισαν να φορούν κολιέ με πολύχρωμα σχέδια. Η μόδα του Νέου Βασιλείου ήταν πιο κομψή: Φορούσαν πλισέ χιτώνες με κρόσσια πάνω από το ίσιο φόρεμα. Οι άνδρες την εποχή του Αρχαίου Βασιλείου τύλιγαν γύρω από τη μέση τους ένα λινό ύφασμα με πιέτες, που το στερέωναν με κόμπο ή με πόρπη. Στα χρόνια του Μέσου βασιλείου η μόδα άλλαξε και όλοι φορούσαν πιο μακριές και ίσιες φούστες. Το χειμώνα, όταν έκανε κρύο, φορούσαν μακριούς μανδύες. Στα χρόνια του Νέου Βασιλείου φορούσαν περίζωμα ή ποδιά με πλισέδες (μικρές πιέτες) και κρόσσια, που ήταν πολύ της μόδας. Το λινό ήταν πολύ διαδεδομένο ύφασμα εκείνη την εποχή, επειδή το λινάρι ευδοκιμούσε στο αλλουβιακό έδαφος του Νείλου. Το λευκό ήταν το χρώμα της αγνότητας και τα ρούχα στα χρόνια του Αρχαίου και του Μέσου Βασιλείου ράβονταν κυρίως από λευκό, λινό ύφασμα. Έβαφαν μερικές φορές το λινό με καφέ και γαλάζιες βαφές, αλλά δε μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν άλλα, πιο ζωηρά χρώματα, όπως πράσινο και κόκκινο, επειδή χρειάζονταν ειδικό στερεωτικό για τη σταθεροποίηση του χρώματος. Στα χρόνια του Νέου Βασιλείου ανακαλύφθηκε αυτό το στερεωτικό, κι έτσι τα ρούχα έγιναν πιο ζωηρόχρωμα και τα σχέδια τους πιο περίτεχνα. Η ένδυση είχε μεγάλη εξέλιξη από αιώνα σε αιώνα. Εικόνα 1.5 Συνεχώς προόδευε και διαφοροποιούταν. Οι κύριες αλλαγές ξεκίνησαν από τις αρχές του 20 ου αιώνα. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ Η ελληνική παραδοσιακή ενδυμασία περιλαμβάνει τις φορεσιές των Ελλήνων στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Οι φορεσιές αυτές εξακολούθησαν να φοριούνται και μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, αλλά με το πέρασμα του χρόνου αντικαταστάθηκαν από ενδυμασίες δυτικού τύπου. Οι παραδοσιακές ελληνικές φορεσιές αποτελούν συνέχεια της βυζαντινής ενδυμασίας, αλλά έχουν δεχτεί επιδράσεις τόσο από την Ανατολή όσο και από τη Δύση. Μοιάζουν πολύ με τις αντίστοιχες ενδυμασίες των γειτονικών λαών. Κύριο στοιχείο τους είναι το πουκάμισο, ένα φόρεμα με μανίκια, μακρύ ή κοντό, που φοριέται κατάσαρκα. 8

9 Γυναικείες φορεσιές Κοινό βασικό ένδυμα όλων των τύπων της γυναικείας φορεσιάς είναι το πουκάμισο, το οποίο θεωρείται ως εξέλιξη του αρχαίου χιτώνα, της ρωμαϊκής tunica καθώς και της βυζαντινής δαλματικής. Φορέθηκε σ όλες τις περιοχές του Ελληνισμού, άλλοτε ως εξωτερικό ένδυμα στη θέση του φουστανιού και άλλοτε ως εσωτερικό, με ακάλυπτα διάφορα διακοσμημένα τμήματα του. Το υλικό της κατασκευής του, το σχήμα και η διακόσμηση του διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, ανάλογα με το κλίμα, την εγχώρια οικονομία, την παραγωγή και το εμπόριο, καθώς και ανάλογα με την επιβίωση προγενέστερων ενδυματολογικών καταβολών ή νεότερων δυτικών επιδράσεων. Το χρώμα του είναι συνήθως λευκό με εξαιρέσεις σ ορισμένες περιοχές της νησιωτικής και ηπειρωτικής Ελλάδος. Η διακόσμηση του υφαντή ή κεντητή, πολύχρωμη ή μονόχρωμη δεν έχει μόνο καλλωπιστικό αλλά και συμβολικό συνάμα χαρακτήρα. Φορεσιές με σιγκούνι ή σιγκούνα ή φλοκάτα. Τα ενδύματα αυτά είναι χειμωνιάτικοι μακριοί ή κοντοί επενδυτές από άσπρο ή μαύρο μάλλινο υφαντό ύφασμα της νεροτριβής( σαγιάκι), αχειρίδωτοι και ανοιχτοί εμπρός. Ο διάκοσμος τους δημιουργείται από πολύχρωμα ή μονόχρωμα κεντήματα με μάλλινα νήματα, χοντρέ μετάξια, μπρισίμια, γαϊτάνια, χρυσοκλωστές, πούλιες και χάντρες. Με λιτή ή πλούσια διακόσμηση είναι πάντα κατασκευασμένοι από ειδικούς τεχνίτες και φοριούνται συνήθως πάνω από χοντρό βαμβακερό και σε λιγοστές περιπτώσεις πάνω από μεταξωτό πουκάμισο διακοσμημένο στον ποδόγυρο, την τραχηλιά και τα μανίκια με πλούσια γραπτά και ξομπλιαστά κεντήματα. Το κοντό σιγκούνι φοριέται είτε πάνω από αχειρίδωτο πουκάμισο και τζάκο, είτε πάνω από χειριδωτό. Φορεσιές με καβάδι. Το καβάδι, που η χρήση του συνηθίζεται στην Ανατολή και στο Βυζάντιο, είναι μακρύ ένδυμα με μακριά στενά ή πλατιά μανίκια και κατακόρυφο εμπρός άνοιγμα. Φοριέται συνήθως πάνω από βράκα και πουκάμισο και είναι κατασκευασμένο είτε από υφαντό, είτε από μεταξωτό ριγωτό και χρυσοποίκιλτο ύφασμα. Συνοδεύεται από εξωτερικό ένδυμα. Φορεσιές με αντερί. Το αντερί είναι κατασκευασμένο από μεταξωτό ή βαμβακερό ύφασμα, χειριδωτό ή αχειρίδωτο με κατακόρυφο άνοιγμα εμπρός και μήκος που φθάνει κάτω από τα γόνατα. Φοριέται είτε ως εσωτερικό ένδυμα, είτα ως εξωτερικό. Συνήθως είναι δουλεμένο με μαχλίτσι δηλ. είναι φοδραρισμένο εσωτερικά και ανάμεσα έχει λεπτό στρώμα από βαμβάκι που στερεώνεται με πολλές βελόνες. Φορεσιές με σαγιά. Το ένδυμα αυτό είναι κατασκευασμένο από βαμβακερό ή βαμβακομέταξο ύφασμα με κατακόρυφο άνοιγμα εμπρός και μήκος που φτάνει κάτω από τα γόνατα. Όταν φοριέται πάνω από βράκα και πουκάμισο έχει μακριά μανίκια με άνοιγμα στο κάτω μέρος και σχισίματα στο πλάι. Όταν φοριέται πάνω από καβάδι είναι αχειρίδωτο και έχει πολλές πτυχές από τη μέση και κάτω και τέλος όταν φοριέται πάνω από καμουχά ή αντερί έχει μανίκια ως τον αγκώνα και «ποδιές», που γυρίζουν προς τα έξω, αφήνοντας να φαίνεται ο πλούσιος συμβολικός διάκοσμος τους. Φορεσιές με φουστάνι ή φούστα. Τα ενδύματα αυτά είναι κατασκευασμένα από εγχώρια ή πολύτιμα μεταξωτά υφάσματα μονόχρωμα, κλαδωτά και ριγωτά προερχόμενα από την Δύση και την Ανατολή. Το φουστάνι σε διάφορες παραλλαγές, μεσάτο ή ριχτό, φέρεται πάντα επάνω από πουκάμισο βαμβακερό, λινό ή μεταξωτό. Στη συλλογή του Εθνικού Ιστορικού 9

10 Μουσείου υπάρχουν διάφορες μορφές φουστανιών, που έχουν στοιχεία από τη Βυζαντινή ή τη δυτική ενδυματολογία, φορέθηκαν το 2 ο μισό του 18 ου και κατά το 19 ο αι., τόσο στην ηπειρωτική όσο και τη νησιωτική Ελλάδα, και διακρίνονται στους ακόλουθους τρόπους: Φουστάνια με αχειρίδωτο πανωκόρμι με βαθύ άνοιγμα στο στήθος και πολύπτυχη φούστα που στολίζονται με χρυσά σιρίτια, χρυσοκεντήματα και πρόσθετο πολλές φορές ποδόγυρο από πολυτελή υφάσματα. Άλλοτε είναι μακριά και άλλοτε κοντύτερα αφήνοντας να φαίνονται τα μανίκια και ο ποδόγυρος του μεταξωτού βαμβακερού ή λινού, πλούσια διακοσμημένου πουκάμισου. Το συνηθέστερο ένδυμα, που φοριέται πάνω από αυτούς τους τύπους του φουστανιού, είναι κοντός εξωτερικός επενδυτής με διαφορετικά σχήματα και με διαφορετικές τοπικές ονομασίες, όπως τζάκα, γουνέλα και σάρκα. Φουστάνια μακριά και πτυχωτά με εφαρμοστό κορμί και μακριά στενά μανίκια σ όλο το μήκος ή φαρδύτερα και σχιστά από τον αγκώνα και κάτω, που φοριούνται με χειριδωτό ή αχειρίδωτο ένδυμα, τσιουμπέ (Λευκάδα), πιρπιρί, κοζόκα, τσιπούνι, μακρολέμπαντο. Η φούστα, ένδυμα που σχετίζεται άμεσα με το φουστάνι, είναι πτυχωτή, φοριέται πάνω από μεταξωτά ή βαμβακερά πουκάμισα στολισμένα με δαντέλες ή ασπροκεντήματα και συνοδεύεται από εφαρμοστό μπούστο ή πεσλί ή μπινίσι ή σιγκούνι ή κοζόκι ή σιγκούνα. Στους παραπάνω μορφολογικούς τύπους προστίθεται στο τέλος της τρίτης δεκαετίας του 19 ου αι. και ένας ακόμη. Είναι ο γνωστός ως φορεσιά «Αμαλίας», επειδή καθιερώθηκε από τη βασίλισσα Αμαλία για τις Κυρίες της Αυλής. Η φορεσιά αυτή, που προέκυψε με τον συνδυασμό στοιχείων από διάφορες παραδοσιακές ελληνικές φορεσιές, δεν περιορίστηκε μόνο στο βασιλικό περιβάλλον, αλλά με την πάροδο του χρόνου επεκράτησε και στα αστικά κέντρα. Αργότερα η βασίλισσα Όλγα επέλεξε ένα διαφορετικό τύπο επίσημης ενδυμασίας για τη βασιλική Αυλή. Σ αυτή συνδυάστηκαν στοιχεία από την παραδοσιακή φορεσιά των Μεσογείων Αττικής και από Δ προάστια. Η ενδυμασία περιορίστηκε μόνο στα ανάκτορα. Τα κύρια ενδύματα, που συνθέτουν τις παραδοσιακές γυναικείες φορεσιές, συμπληρώνονται από ποικίλα εξαρτήματα, όπως ποδιές, μεταξωτά και σταμπωτά βαμβακερά ή μάλλινα μαντήλια για το κεφάλι και τη μέση, αραχνοΰφαντες καλύπτρες, ζώνες, πλουμιστές πολύχρωμες κάλτσες, χρυσοκέντητα υποδήματα και τέλος μαλαμοκαπνισμένα και ασημένια περίτεχνα κοσμήματα, τα οποία εκτός από το πρακτικό τους προορισμό προβάλλουν την τάση για επίδειξη υπεροχής ή λειτουργούν σαν στοιχεία αποτρεπτικά του κακού. Ανδρικές φορεσιές Οι αντρικές παραδοσιακές φορεσιές της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδος, περιορισμένες σε ποικιλία, αντιπροσωπεύονται στην έκδοση με χαρακτηριστικούς μορφολογικούς τύπους. Οι φορεσιές αυτές, όπως οι γυναικείες, έχουν βασικό κοινό ένδυμα το πουκάμισο, που είναι ριχτό και φαρδύ στο σχήμα με μικρό γιακά, πτυχές στο στήθος και φαρδιά μανίκια, κατασκευασμένο από ύφασμα υφαντό ή βαμβακερό του εμπορίου και μεταξωτό σ ορισμένες περιοχές. Διασώζονται ανδρικές ενδυμασίες που φορέθηκαν κυρίως κατά την Τουρκοκρατία από Έλληνες κληρικούς, προύχοντες και αξιωματούχους, όπως Φαναριώτες, Μικρασιάτες, Αθηναίους 10

11 και νησιώτες άρχοντες, Γιαννιώτες εμπόρους κ.α. Χαρακτηριστικό ένδυμα του τύπου της φορεσιάς αυτής είναι το αντερί. Ραμμένο από βαμβακερό ή μεταξωτό ύφασμα, ανοιχτό εμπρός με όρθιο γιακά και πλατιά μανίκια σφιγγόταν στη μέση με μεταξωτό ζωνάρι. Τα ενδύματα που φορούσαν μαζί με το αντερί ήταν το μπενίσι, αχειρίδωτο κοντό ένδυμα μέχρι τα γόνατα και ο τζουμπές, μακρύς χειριδωτός επενδυτής από μαύρο συνήθως ύφασμα που το ενίσχυαν με γούνα το χειμώνα. Από το νησιωτικό χώρο διασώζοντα τύποι φορεσιάς που χαρακτηριστικό της ένδυμα είναι η πολύπτυχη βράκα, από μάλλινο, βαμβακερό αδιαβροχοποιημένο και μεταξωτό ύφασμα σε κυανό, μαύρο και γαλαζοπράσινο χρώμα. Με τη βράκα φοριούνται, εκτός από το πουκάμισο, ριγωτά ή μονόχρωμα ζωνάρια, βελούδινα ή τσόχινα αχειρίδωτα σταυρογέλεκα, αχειρίδωτα και χειριδωτά γιλέκα, υφαντά ριγωτά, μεταξωτό γιαννελί, καπόζο, που είναι όλα διακοσμημένα με γαϊτάνια και κεντήματα. Από την ηπειρωτική Ελλάδα και ιδιαίτερα από τις ορεινές περιοχές της παρουσιάζονται στην έκδοση 2 από τους συνήθεις τύπους φορεσιάς, που προέρχονται από το Πωγώνι και το Μέτσοβο. Το πιο χαρακτηριστικό ένδυμα του τύπου αυτού, το οποίο συναντάται σε διάφορες παραλλαγές και είναι γνωστό με πολλές τοπικές ονομασίες ( πανωβράκι, σαλβάρι, πουτούρι, μπουραζάνα, μπενεβρέκι, μπουντούρι κ.α.), είναι ένα είδος παντελονιού από μαύρο ή άσπρο υφαντό ύφασμα, συνήθως φαρδύ στο επάνω μέρος και στενό από τα γόνατα και κάτω. Με το ένδυμα αυτό φορούσαν εκτός από το πουκάμισο μάλλινα χειριδωτά ή αχειρίδωτα γιλέκα, στολισμένα με μάλλινα ή μεταξωτά γαϊτάνια, ζωνάρια, πτυχωτούς ντουλαμάδες ( μάλλινες φουστανέλες), τσαμαντάκια, υφαντές κάπες, μάλλινες περικνημίδες κλπ. Στενό παντελόνι συνηθιζόταν και στην αντρική παραδοσιακή φορεσιά της Χίου, πάνω από το οποίο φοριόταν ένας ιδιόμορφος ριχτός επενδύτης που ονομαζόταν χιτώνας. Το επικρατέστερο όμως ένδυμα στην ηπειρωτική Ελλάδα, κυρίως στην Πελοπόννησο και τη Στερεά, ήταν η πολύφυλλη φουστανέλα από άσπρο βαμβακερό ύφασμα. Φουστανέλα φορούσαν κατά τα προεπαναστατικά χρόνια οι αρματολοί και οι κλέφτες και κατά την Επανάσταση του 21 οι αγωνιστές. Η ενδυμασία αυτή διατηρήθηκε και κατά τις πρώτες δεκαετίες της βασιλείας του Όθωνος, ο οποίος μάλιστα καθιέρωσε τη φορεσιά με τη φουστανέλα ως επίσημη εθνική ελληνική ενδυμασία. Με τη φουστανέλα φορέθηκαν βελούδινα χρυσοστόλιστα και μεταξωκέντητα ενδύματα, όπως φέρμελες, γιλέκα, ντουλαμάδες, τουζλούκια, κοζόκες, μεταξωτά ή μάλλινα μονόχρωμα κεφαλοκαλύμματα, κυρίως το φέσι, κεντητά σελαχλίκια και τουζλούκια. Μεμονωμένα εξαρτήματα και πλήρεις ενδυμασίες αγωνιστών διασώζονται στη συλλογή του Μουσείου όπως του γιού του Θ. Κολοκοτρώνη, Γενναίου, του Βάσσου Μαυροβουνιώτη, του Δημητρίου Μαυρομιχάλη, του Ιωάννη Μακρυγιάννη, του Γ. Στριφτόμπολα, του Θ. Γρίβα, του Ι. Νοταρά, του Μ. Δεληγιώργη, του Λ. Λογοθέτη, του Ι. Γενναδίου, καθώς και του βασιλέως Όθωνος. Στην τελική τους σύνθεση οι παραδοσιακές φορεσιές του Μουσείου με τα λιτά πολύπλοκα0 σχήματα, τους συνδυασμούς των χρωμάτων στα υφάσματα και τα κεντήματα, το πλούσιο σε σχέδια και σύμβολα διακοσμητικό θεματολόγιο, τους χαρακτηριστικούς απλούς ή εντυπωσιακούς κεφαλόδεσμους και τα περίτεχνα κοσμήματα, επαληθεύουν την άποψη που διατυπώνει η Αγγελική Χατζημιχάλη: «Μέσα από τα δημιουργήματα της λαϊκής τέχνης αρχίζουμε να νιώθουμε και να εκτιμάμε τα σχήματα και τις μορφές που εκφράζουν τη συνολική λαϊκή ψυχή.» 11

12 Ύδρα-Ενδυμασία της Κυριακούλας Κριεζή Αρχοντική φορεσιά της Κυριακούλας Κριεζή ( ), συζύγου του ναυάρχου και πρωθυπουργού Αντωνίου Κριεζή και κόρης του μπέη της Ύδρας Γεωργίου Βούλγαρη. Η φορεσιά αποτελείται από το μεταξωτό πουκάμισο με τις μπιμπίλες, το πολύπτυχο, σαρανταπεντάφυλλο, πράσινο μεταξωτό φουστάνι με τις οριζόντιες πιέτες και την εφαρμοστή τζάκα από ριγωτό μεταξωτό ύφασμα. Την περιφέρεια αγκαλιάζει το μεταξωτό μαντήλι με ενυφασμένα λουλούδια, ενώ τα πόδια καλύπτουν οι μεταξωτές ολοκέντητες κουντούρες. Μοναδικό είναι το δέσιμο της μακριάς νυφικής μπόλιας με τις κεντημένες στον αργαλειό άκρες, τις μαύρες ταινίες και τα κρόσσια, η οποία καλύπτει το κεφάλι και το στήθος και πέφτει ελεύθερα στην πλάτη. (Εικ.1.6) Εικόνα 1.6 Σπέτσες- ενδυμασία του Δημητρίου Γουδή Χαρακτηριστική νησιώτικη φορεσιά των χρόνων της Επαναστάσεως του 1821.Άνηκε στον Σπετσιώτη αγωνιστή Δημήτριο Γουδή, ο οποίος πρώτος ύψωσε στο πλοίο του τη σημαία του Αγώνα. Αποτελείται από τη φαρδιά γαλαζοπράσινη μεταξωτή βράκα, το ολόλευκο πουκάμισο και τα δύο τσόχινα γιλέκα, στολισμένα με μεταξωτά κορδόνια. Στη μέση τυλίγεται πολύχρωμο ριγωτό υφαντό ζωνάρι. Το κόκκινο φέσι με την μαύρη φούντα, το μεταξωτό μαντήλι του λαιμού και τα μαύρα σκαρπίνια με τις λευκές κάλτσες συμπληρώνουν τη φορεσιά. (Εικ.1.7) Εικόνα

13 Αγία Άννα Γιορτινή φορεσιά με πολύμορφα υλικά κατασκευής και πλούσια λεπτοδουλεμένα κοσμήματα. Αποτελείται από το αμάνικο βαμβακερό πουκάμισο με πολύχρωμο κεντημένο ποδόγυρο, τη μεταξωτή τραχηλιά, τις ολομέταξες μάνικες με δαντέλες, τη βελούδινη ποδιά με κεντημένα λουλούδια, την ολοκέντητη μαύρη βελούδινη ζώστρα και την άσπρη υφαντή σιγκούνα με μαύρα στριφτά μετάξια στις ραφές και την πλάτη. Το στόλισμα του κεφαλιού δημιουργείται από τον κόκκινο γύρο με τα φλουριά και τα μπερσάνια και από την άσπρη μεταξωτή μπόλια με τα κεντήματα και τα κρόσσια. Τα συνήθη κοσμήματα της είναι χρυσά σκουλαρίκια, μαλαμοκαπνισμένο γιορντάνι, η κατοστάρα με τους σταυρούς, χαρακτηριστικό επιστήθιο κόσμημα, και το συρματερό θηλυκωτάρι της μέσης. (Εικ.1.8) Εικόνα 1.8 Καστελόριζο Νυφική πολυσύνθετη φορεσιά, 18 ου αι., με στοιχεία από τις ελληνικές ενδυμασίες της Μ. Ασίας. Αποτελείται από το κοντοβράτσι, στολισμένο με πολύχρωμο βελούδο στις απολήξεις, το μεταξωτό πουκάμισο, που στο στήθος κλείνει με τέσσερις χρυσές βούκλες, το καβάδι, φτιαγμένο από μεταξωτό πλουμιστό ύφασμα, το μεταξωτό ζώσμα που τυλίγεται πολλές φορές γύρο από την περιφέρεια και το βελούδινο χρυσοκέντητο κοντόχι, γιλέκο στολισμένο ολόγυρα με γούνα. Τη φορεσιά συμπληρώνουν μάλλινες πλεκτές κάλτσες και χρυσοκεντημένα βελούδινα πασούμια. Εντυπωσιακό είναι το στόλισμα του κεφαλιού. Γύρω από μικρό κόκκινο φεσάκι, το ραξίνι, τυλίγεται το κασκί, πολύχρωμο σταμπωτό μαντήλι που σχηματίζει στεφάνι, και το κρέπι, μεγάλη μεταξωτή μαντίλα με ενυφασμένα κεντήματα και μακριά κρόσσια, που στερεώνεται με καρφίτσα. (Εικ.1.9) Εικόνα

14 Κέρκυρα Γιορτινή φορεσιά, 19 ου αι., που η ξεχωριστή της εμφάνιση εκφράζει την αναπτυγμένη τοπική καλαισθησία. Αποτελείται από τα εσωτερικά πουκάμισα, τη λεπτοκεντημένη βαμβακερή μπουστίνα, είδος τραχηλιάς, το βελέσι, φούστα φτιαγμένη από μεταξωτό ύφασμα, το ανοιχτό στο στήθος τζιπούνι με τα χρυσά σιρίτια και τα λεπτά κορδονάκια, τους πασαμάδες, και το βελούδινο πεσλί στολισμένο σε όλες του τις επιφάνειες με χρυσά κεντίδια. Τη φορεσιά συμπληρώνουν η χρυσοκέντητη βελούδινη ζώνη με τους δικέφαλους αετούς και η βελένια ποδιά από λεπτό μεταξωτό ύφασμα. Χαρακτηριστικός είναι ο στόλος του κεφαλιού, που αποτελείται από μπουμπάρια στολισμένα με κόκκινες κορδέλες, μαντίλα από λευκό κεντητό τούλι και πολύχρωμα λουλούδια. Περίτεχνα είναι τα χρυσά κοσμήματα, καρφίτσες και σκουλαρίκια. (Εικ.1.10) Εικόνα 1.10 Κύπρος- Κυρά των πόλεων Ενδυμασία Κύπριας αστής, 19 ου αι. που διακρίνεται για την καλαισθησία και την ανώτερη τεχνική κατασκευής. Αποτελείται από το ολομέταξο πολύπτυχο φουστάνι σε βαθύ μωβ χρώμα με ενυφασμένα σκουρόχρωμα άνθη, τη μπλε βελούδινη σάρκα, κοντή χρυσοκεντημένη ζακέτα, τη μεταξωτή τραχηλιά και τα ανάλαφρα δαντελένια κατωμάνικα που φαίνονται κάτω από τη σάκα. Μοναδικό στόλισμα της ενδυμασίας αποτελεί το κεφαλόδεμα που αποτελείται από το φέσι με τη μεταξωτή μαύρη φούντα και τα φιόρα, fiore, περίτεχνο μαργαριταρένιο κόσμημα κεφαλής. Ο λαιμός στολίζεται με μαργαριταρένιο περιδέραιο και η ενδυμασία ολοκληρώνεται με τα βαμβακομέταξα υποδήματα, τα σκαρπίνια. (Εικ.1.11) Εικόνα

15 Κύπρος- Χωρικός με το καπόττο Ενδυμασία χωρικού 19 ου αι., με χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ελληνικής νησιώτικης ενδυμασίας. Είναι κατασκευασμένη από υλικά εγχώριας παραγωγής και αποτελείται από το λευκό χοντρό βαμβακερό πουκάμισο, την υφαντή βράκα σε μπλε χρώμα, το μαύρο ζωνάρι, το ριγωτό σταυρωτό γιλέκο, το καφέ κοντογούνι από αδιαβροχοποιημένο ύφασμα και τον καπόττο, βαρύ επανωφόρι, το οποίο φοριόταν πάνω από το κοντογούνι το χειμώνα. Το κεφάλι καλύπτει μαύρο μαντήλι και κόκκινο φέσι με μαύρη φούντα. Ψηλές δερμάτινες μπότες ολοκληρώνουν το σύνολο. (Εικ.1.12) Εικόνα 1.12 Κρήτη Γιορτινή φορεσιά, ραμμένη από ειδικούς τεχνίτες, τους λεβεντοράφτες, στην οποία επικρατούν τα λιτά στοιχεία σε σχέδια και χρώματα. Αποτελείται από το μαύρο βαμβακερό πουκάμισο, την τσόχινη βράκα, το εσωτερικό και το εξωτερικό γιλέκο από κυανόχρωμη τσόχα, στολισμένα με μαύρα μεταξογάιτανα, και το καπόζο από μπλε και κόκκινη τσόχα, στολισμένο με χρυσά και μεταξωτά κεντήματα. Στο κεφάλι δένεται το μαύρο δικτυωτό κλώστινο μαντήλι με τα κρόσσια. Τη φορεσιά συμπληρώνουν η αλυσίδα του ρολογιού και ο μπασαλής, μαχαίρια σε ασημένιο θηκάρι, καθώς και οι ψηλές δερμάτινες μπότες, τα στιβάνια. (Εικ.1.13) Εικόνα

16 Βόρεια Αττική Η παλαιότερη μορφή γιορτινής φορεσιάς, 18 ου αι., που φορέθηκε στα χωριά της βόρειας Αττικής. Αποτελείται από το βαμβακερό πουκάμισο του αργαλειού κεντημένο στον ποδόγυρο με μαστραπάδες και γυναικείες μορφές, τον τζάκο με τα ολοκέντητα μανίκια και κατωμάνικα, το κόκκινο ζωνάρι, και το πράσινο σιγκούνι από άσπρο σαγιάκι με την κεντητή κουκουνάρα και το χρυσοκέντημα στο λαιμό. Το κεφάλι στολίζει η κόκκινη σκουφιά, το χρυσό κορωνάτσι και το σταμπωτό βαμβακερό κίτρινο μαντήλι με χρυσό σιρίτι. Παιδική φορεσιά Αττικής του ίδιου μορφολογικού τύπου (Εικ.1.14). Εικόνα 1.14 Αράχοβα Χαρακτηριστική ελληνική φορεσιά φουστανέλας σχεδιασμένη να εξυπηρετεί τις ανάγκες της διαβίωσης στα ορεινά, ενώ συγχρόνως αναδεικνύει την ανδρική κορμοστασιά. Αποτελείται από την πολύπτυχη φουστανέλα με το πανωκόρμι, το άσπρο πουκάμισο με τα πλατιά μανίκια, τη φέρμελη και το γιλέκι από άσπρο σαγιάκι, κεντημένα με μαύρα σεράδια. Τη μέση σφίγγει το μεταξωτό ριγωτό ζωνάρι. Οι αμπαδόκαλτσες από άσπρο σαγιάκι με τις σκούρες γαλάζιες γονατάρες και τα κόκκινα τσαρούχια καλύπτουν τα κάτω άκρα. Τη φορεσιά συμπληρώνει το μαύρο καλπάκι. Παιδική φορεσιά του ίδιου τύπου. (Εικ.1.15) Εικόνα

17 Μεσσηνία Γιορτινή φορεσιά, 19 ου αι., που διακρίνεται για την απλότητα της μορφολογίας της. Αποτελείται από τη μεταξωτή τραχηλιά και τα μανίκια που στολίζονται στις παρυφές τους με χρυσοκέντημα, το μεταξωτό πτυχωτό φόρεμα με ριγωτό συμμετρικά ενυφασμένο ανθικό διάκοσμο και το βελούδινο κυανόχρωμο με φαρδιά μανίκια γιλέκο, διακοσμημένο με ανθικά σχέδια που σχηματίζονται από χρυσά κορδόνια. Μικρό χρυσοκέντητο φεσάκι με χρυσή φούντα καλύπτει το κεφάλι. (Εικ.1.16) Εικόνα 1.16 Καραγκούνα Θεσσαλίας Γιορτινή και νυφική φορεσιά, με έντονους χρωματισμούς, πολύπλοκη σύνθεση, πλούσια κεντήματα και πολύμορφα και πολύτιμα υλικά, όπου επιβιώνουν διαχρονικά παραδοσιακά στοιχεία. Φοριέται με παραλλαγές στα χωριά του κάμπου της Θεσσαλίας. Αποτελείται από το λινό πουκάμισο του αργαλειού με τα μακριά κρόσσια, τα λινομάνικα κεντημένα με μετάξια, τον άσπρο πολύπτυχο βαμβακερό σαγιά, στολισμένο στα μπροστινάρια και στον ποδόγυρο, το ολοκέντητο γιλέκι, τη χρυσοκέντητη ποδιά, τα καβαδομάνικα, τα χρυσοκέντητα μανικούλια και τα λουστρινένια ποδήματα με τις κορδέλες. Το κεφάλι καλύπτει το μαύρο μεταξωτό μαντήλι με τα παρδαλούδια. Εντυπωσιακά είναι τα μαλαμοκαπνισμένα κοσμήματα που στολίζουν το κεφάλι, το λαιμό, το στήθος, τα χέρια και την ποδιά. (Εικ.1.17) Εικόνα

18 Ιωάννινα Ενδυμασία της Κυρά Φροσύνης Θαυμάσιο δείγμα αρχοντικής φορεσιάς, 18 ου αι., με εμφανή στοιχεία διακόσμησης από την αρχαιότητα και με κατάδηλη την επιβίωση της βυζαντινής χρυσοκεντητικής, που άνθισε στα γιαννιώτικα εργαστήρια κατά την Τουρκοκρατία. Τα βαρύτιμα υλικά, το βαθύ μενεξεδί χρώμα που εναλλάσσεται με το φωτεινό χρυσό και η διακριτική παρουσία του υπόλευκου πουκάμισου στο άνοιγμα του στήθους προσδίδουν στο σύνολο της εμφάνισης επιβλητικότητα και χάρη. Τα θάματα της διακόσμησης δημιουργούν μια αίσθηση νοσταλγίας και φαντασίας, η οποία τονίζεται με τα κεντημένα πουλιά που μοιάζουν έτοιμα να πετάξουν για να φέρουν το θλιβερό μήνυμα του τραγικού πνιγμού της αρχόντισσας στα σκοτεινά νερά της λίμνης των Ιωαννίνων. (Εικ.1.18) Εικόνα 1.18 Σούλι Γιορτινή φορεσιά, 19 ου αι., που φοριόταν στα 44 ορεινά χωριά του Σουλίου και συνθέτει ένα από τα πιο ολοκληρωμένα δείγματα της λαϊκής τέχνης με την αρτιότητα της κατασκευής της. Αποτελείται από το άσπρο πουκάμισο του αργαλειού και την αρατζιδέλα, τη χρυσοκέντητη καμντζέλα, γιλέκο από ριγωτό μεταξωτό ύφασμα, την ολοκέντητη υφαντή ποδιά, το μαύρο ολόμαλλο σιγκούνι, στολισμένο ολόγυρα με κόκκινο μάλλινο κέντημα και γαϊτάνια, τα πλεκτά τσουράπια και τα κόκκινα τσαρούχια με τις φούντες. Του στόλισμα του κεφαλιού δημιουργείται από τη μάλλινη μαύρη και κόκκινη σκούφια και το βαμβακερό περίτεχνο σταμπωτό μαντήλι. Το θηλυκωτάρι της μέσης, τα σκουλαρίκια και το κόσμημα του στήθους είναι δουλεμένα με σαβάτι και διακοσμημένα με πουλιά, λουλούδια και το δικέφαλο αετό. (Εικ.1.19) Εικόνα

19 Μέτσοβο Η γιορτινή φορεσιά από χειροποίητα εγχώρια υλικά είναι κατασκευασμένη για να εξυπηρετεί τιε ανάγκες του ορεσίβιου Μετσοβίτη. Αποτελείται από μεταξωτό μαύρο πουκάμισο, τη μαύρη δίμιτη μάλλινη φουστανέλα και το τσαμαντάνι, μαύρο μάλλινο γιλέκο στολισμένο με μεταξογάιτανα. Ολόγυρα στη μέση τυλίγεται το καφέ μάλλινο ζωνάρι με τις άσπρες ρίγες. Τα κάτω άκρα καλύπτουν οι άσπρες μάλλινες αμπαδόκαλτσες, οι μαύρες γονατάρες και τα μαύρα τσαρούχια. Γούνινο καλπάκι καλύπτει το κεφάλι. (Εικ.1.20) Εικόνα 1.20 Καππαδοκία Γιορτινή φορεσιά, 19 ου αι., με επιβλητικό σχήμα και ανάλαφρο διάκοσμο, που φανερώνουν το εκλεπτυσμένο γούστο και την υψηλή αισθητική ευαισθησία της κοινωνίας που τη δημιούργησε. Αποτελείται από το μεταξωτό πουκάμισο με τις δαντέλες, τη μεταξωτή βράκα, το εσωτερικό καβάδι από μεταξωτό ριγωτό ύφασμα σε γαλάζιο και υπόλευκο χρώμα, το εξωτερικό καβάδι, το γιλέκο και την ποδιά από γαλάζια σκούρα τσόχα, στολισμένα με περίτεχνα ασημοκεντήματα. Την περιφέρεια αγκαλιάζει ζώσμα με κρόσσια από πολύχρωμο μεταξωτό ύφασμα και το κεφάλι καλύπτει μικρό τεπελίκι με φλουριά. (Εικ.1.21) Εικόνα

20 Ενδυμασία του βασιλέως Όθωνα Εθνική ενδυμασία του Όθωνος, 1 ου βασιλέως της Ελλάδος ( ). Αποτελείται από λευκό πουκάμισο με πλατιά μανίκια, πολύπτυχη φουστανέλα, φέρμελη και γιλέκο από βυσσινί βελούδο με πλούσιο χρυσοκέντημα. Στο κεφάλι φέρει κόκκινο φέσι με χρυσόπλεκτο μίσχο και μαύρη μεταξωτή φούντα. Χρυσοποίκιλτα τουζλούκια και κόκκινα ποδήματα καλύπτουν τα κάτω άκρα. (Εικ.1.22) Εικόνα 1.22 Ενδυμασία του Θ. Κολοκοτρώνη Ενδυμασία του Θ. Κολοκοτρώνη ( ), αγωνιστή του 21, υπασπιστή του βασιλέως Όθωνος και πρωθυπουργού. Αποτελείται από το άσπρο πουκάμισο με τα πλατιά μανίκια, την άσπρη μακριά φουστανέλα, το ντουλαμά, τη φέρμελη και το γιλέκο, όλα από μπλε τσόχα, κεντημένα με ασημογάιτανα και στριφτά κορδόνια. Μεταξωτό ασπρογάλαζο ριγωτό ζωνάρι περιβάλλει τη μέση, κόκκινο φέσι με μπλε μεταξωτή φούντα καλύπτει το κεφάλι και τουζλούκια και κόκκινα ποδήματα τα κάτω άκρα. Πάλα, κυρτή πλατιά σπάθη με ασημένιο θηκάρι, φέρεται στην αριστερή πλευρά. (Εικ.1.23) Εικόνα

21 Ενδυμασία της Φλωρούλας Δυοβουνιώτη Ενδυμασία τύπου «Αμαλίας» της Φλωρούλας Δυοβουνιώτη, κόρης του Γεώργιου Δυοβουνιώτη αγωνιστή της Επαναστάσεως του 21. αποτελείται από την αραχνοΰφαντη τραχηλιά και τα μανίκια, το μακρύ μεταξωτό φουστάνι, και το βυσσινί βελούδινο κοντογούνι με τα πλατιά μανίκια και τα πλούσια χρυσοκεντήματα. Το σύνολο συμπληρώνει το κόκκινο φέσι με τη μπλε μεταξωτή φούντα. (Εικ.1.24) Εικόνα 1.24 Ενδυμασία της Μαρίας Γαρδικιώτη- Γρίβα Επίσημη ενδυμασία της Μαρίας Γαρδικίωτη- Γρίβα, που φορέθηκε στην Αυλή της βασίλισσας Όλγας. Αποτελείται από μεταξωτή τραχηλιά και μανίκια με χρυσές δαντέλες, ολομέταξη φούστα με χρυσές ταινίες στον ποδόγυρο, μάλλινη εξωτερική φούστα με ουρά και σιγκούνα. Πράσινη βελούδινη ταινία και χρυσοκέντημα διακοσμούν τις παρυφές της εξωτερικής φούστας και της σιγκούνας. Μεταξωτή μπόλια με χρυσή δαντέλα και κρόσσια και ζώνη με μαλαμοκαπνισμένη πόρπη συμπληρώνουν το σύνολο. (Εικ.1.25) Εικόνα

22 H ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΝΔΥΣΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Πριν από περίπου 30 χρόνια, το 1982 καταργήθηκε το βασικότερο αξεσουάρ του σχολείου, η ποδιά την οποία φορούσαν αγόρια και κορίτσια. Η μπλε σχολική ποδιά, χρόνια ολόκληρα στο παρελθόν, μαρτυρούσε την ιδιότητα του μαθητή, υπηρετούσε την ομοιομορφία των μελών της μαθητικής κοινότητας, κατά ορισμένες απόψεις και την συνοχή της. (Εικ.1.26) Όταν άνοιξε η συζήτηση για το ενδεχόμενο της κατάργησής της, προκάλεσε αντιθέσεις και διχασμούς σε αρκετά σημαντικά κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας. Παρόλα αυτά η σχολική ποδιά «πέρασε» στο παρελθόν. Το κυβερνητικό μέτρο χαιρετίσθηκε από μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, ως ένδειξη εκδημοκρατισμού, πλουραλισμού, ελευθερίας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας. Εικόνα 1.26 Το μόνο σίγουρο - όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων - ήταν πως ο χρόνος για την κατάργησή της είχε πράγματι ωριμάσει. Η ύπαρξή της δεν εξυπηρετούσε πια καμιά ανάγκη και όλοι αυτοί οι εκφρασμένοι φόβοι περί ανεξέλεγκτης εισαγωγής της μόδας στα σχολεία και της ύπαρξης ενδυματολογικών ανταγωνισμών μεταξύ των μαθητών, στις περισσότερες περιπτώσεις διαψεύστηκαν. Οι μαθητές, απεκδύθηκαν με μεγάλη ευκολία την μπλε στολή τους. Πολλοί από αυτούς, μάλιστα, δήλωναν ανακουφισμένοι καθώς υποστήριζαν ότι φορώντας την, ασφυκτιούσαν. Στις μέρες μας μόνον χάριν της ομοιομορφίας παρατηρούμε κάποιες ειδικές στολές στη τέλεση των παρελάσεων. Στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς γινόταν εκτενείς ρεπορτάζ για τις τιμές των σχολικών ποδιών. Οι περισσότεροι αγόραζαν από βιοτεχνίες. Οι έχοντες και κατέχοντες φορούσαν Τseklenis, που κόστιζαν τα διπλά χρήματα. (Εικ.1.27) Το ρεπορτάζ που ακολουθεί είναι από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ κι έγινε το

23 Εικόνα 1.27 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα σχολικής ποδιάς Ήταν το βασικό στοιχείο ένδυσης στα σχολεία. Με αυτόν τον τρόπο δεν υπήρχε ο κοινωνικός διαχωρισμός μεταξύ των μαθητών κάτι το οποίο στην σημερινή εποχή είναι το κύριο και σημαντικότερο πρόβλημα! Εκτός όμως από τα θετικά της σχολικής ποδιάς υπήρχαν και αρνητικά, όπως το ότι οι μαθητές δεν μπορούσαν να εκφράσουν το προσωπικό τους γούστο και στιλ. Επίσης υπήρχε μια ομοιομορφία μεταξύ των μαθητών πράμα το οποίο δεν άφηνε τους μαθητές να εκφραστούν όπως ήθελαν. Αμέσως μετά την κατάργηση της σχολικής ποδιάς ήρθαν στην επιφάνεια άλλα προβλήματα στο σχολικό περιβάλλον, προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουμε μέχρι και σήμερα. Οι συνέπιες αυτού του διαχωρισμού που γίνεται μεταξύ των παιδιών έχει και πολλές επιπτώσεις και στην ψυχολογία, αλλά και στην επίδοση των μαθητών στα μαθήματα. Πολλά είναι τα παραδείγματα παιδιών τα οποία, λόγω του ότι είχαν μια δύσκολη σχολική περίοδο, λόγω του ρατσισμού που δέχτηκαν για την εξωτερική τους Εικόνα 1.28 εμφάνιση (τρόπος ντυσίματος), δεν μπόρεσαν να 23

24 προσαρμοστούν στην καθημερινότητα τους. Επιπλέον, ακόμα περισσότερο επηρεάζεται και η καθημερινότητα των μαθητών, οι οποίοι σκέφτονται συνεχώς την εξωτερική τους εμφάνιση έτσι ώστε να μην τους κρίνουν οι υπόλοιποι συμμαθητές τους με αποτέλεσμα να παραμελούν τα μαθήματα τους και γενικά τις σχολικές τους υποχρεώσεις. Στις μέρες μας Στην σημερινή εποχή τα παιδιά ντύνονται με το δικό τους προσωπικό γούστο και στιλ αρκεί να είναι μέσα στους κανόνες του σχολειού (Εικ.1.30). Τα ποιο συνηθισμένα ρούχα που φοράνε τα παιδιά είναι: τζιν παντελόνι, φόρμες, αθλητικά παπούτσια (σταρακια), και μακό μπλουζάκια. Επίσης τα ρούχα τα συνδυάζουμε με διάφορα αξεσουάρ όπως: φουλάρια, γάντια, μπερέδες, διάφορους σκούφους, γκέτες, σκουλαρίκια, κολιέ, βραχιόλια και τέλος δαχτυλίδια (Εικ.1.29). Εικόνες 1.29 Εικόνα 1.30 Η ένδυση μιας μαθητρίας ή ενός μαθητή πολλές φορές μπορεί να είναι απρεπής για τα σχολικά πρότυπα. 24

25 Η ΕΝΔΥΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ Αποφασίσαμε να κάνουμε ένα ερωτηματολόγιο με σκοπό να δούμε τις ενδυματολογικές επιλογές των συμμαθητών μας. Το ερωτηματολόγιο, τα αποτελέσματά του και τα συμπεράσματα δίνονται παρακάτω. Ερωτηματολόγιο για τις ενδυματολογικές επιλογές ΦΥΛΛΟ: Αγόρι Κορίτσι ΗΛΙΚΙΑ: Πιστεύετε ότι ο τρόπος που ντύνεστε δείχνει κάτι και για τον εαυτό σας; Ναι Όχι 2. Αν ναι, τι ακριβώς είναι αυτό; Το σώμα μου Την ψυχολογική μου κατάσταση Τις απόψεις και τις ιδέες μου Την κοινωνική μου θέση Την οικονομική μου θέση 3. Πόση ώρα αφιερώνεις για την επιλογή των ρούχων για το σχολείο; ελάχιστα 5 με 10 λεπτά πάνω από 10 λεπτά 4. Η επιλογή της ένδυσης σας στο σχολείο έχει στόχο να : αισθάνεστε άνετα δείχνετε όμορφοι 5. Τα ρούχα που επιλέγετε έχουν σχέση με την ψυχολογία σας; Ναι Όχι 6. Πιστεύετε πως η κατάργηση της σχολικής ποδιάς ήταν σωστή; Ναι Όχι 7. Αν ναι, γιατί; Περιόριζε ενδυματολογικά τους μαθητές Δεν ήταν άνετη Δεν υπήρχε ελευθερία στο προσωπικό γούστο και στυλ 8. Αν όχι, γιατί; 25

26 Υπήρχε ομοιομορφία στο σύνολο του σχολείου Ήταν μια οικονομική λύση Δεν υπήρχε κοινωνικός διαχωρισμός 9. Θα προτιμούσατε να φοράτε σχολικές ποδιές ή στολές; Ναι Όχι 10. Επηρεάζει η ένδυση τις διαπροσωπικές σας σχέσεις; Ναι Όχι 11. Ντύνεστε για να δείξετε πως ανήκετε σε μια ομάδα; Ναι Όχι 12. Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται ο τρόπος που ντύνεστε; Από τον κοινωνικό περίγυρο Από την οικογένεια Από επωνύμους Σας ευχαριστούμε!!! 26

27 Τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου 1 η ερώτηση Πιστεύετε ότι ο τρόπος που ντύνεστε δείχνει κάτι και για τον εαυτό σας; 9% 1% ναι όχι άκυρα 90% Σχήμα 1 Το 90% των μαθητών πιστεύει πως ο τρόπος που ντύνεται δείχνει κάτι για τον εαυτό του, ενώ για το 9% δεν σημαίνει τίποτα ο τρόπος που ντύνεται για τον εαυτό τους. 2 η ερώτηση Αν ναι, τι ακριβώς είναι αυτό; 1% 13% 1% 41% 13% 31% το σώμα μου την ψυχολογική μου κατάσταση τις απόψεις και τις ιδέες μου την κοινωνική μου θέση την οικονομική μου θέση άκυρα Σχήμα 2 Όσοι απάντησαν ναι στην 1 η ερώτηση θεωρούν πως τα ρούχα δείχνουν: το 13% το σώμα τους, το 31% την ψυχολογική τους κατάσταση, το 41% την κοινωνική τους θέση και το 1% την οικονομική τους θέση. Επομένως η πλειονότητα θεωρεί πως ο τρόπος που ντύνονται δείχνει τις απόψεις και τις ιδέες τους. 27

28 3 η ερώτηση Πόση ώρα αφιερώνεις για την επιλογή των ρούχων για το σχολείο; 16% 32% 52% ελάχιστα 5-10 λεπτά πάνω από 10 λεπτά Σχήμα 3 Το 52% αφιερώνει ελάχιστο χρόνο στην επιλογή των ρούχων για το σχολείο, το 32% περνάει 5-10 λεπτά, ενώ μόλις το 16% περνάει πάνω από 10 λεπτά στην επιλογή ρούχων για το σχολείο. 4 η ερώτηση Η επιλογή της ένδυσης σας στο σχολείο έχει στόχο να : 33% αισθάνεστε άνετα δείχνετε όμορφοι 67% Σχήμα 4 Το 67% των μαθητών διαλέγει να ντύνεται στο σχολείο για να αισθάνεται άνετα, ενώ αντίθετα το 33% ντύνεται στο σχολείο για να δείχνουν όμορφοι. Επομένως η ενδυμασία για το σχολείο για τους περισσότερους μαθητές πρέπει να είναι άνετη. 28

29 5 η ερώτηση Τα ρούχα που επιλέγετε έχουν σχέση με την ψυχολογία σας; 32% 1% ναι όχι άκυρα 67% Σχήμα5 Το 67% των μαθητών πιστεύει πως τα ρούχα τους έχουν σχέση με την ψυχολογία τους, ενώ το 32% πιστεύει ότι δεν έχει. 6 η ερώτηση Πιστεύετε πως η κατάργηση της σχολικής ποδιάς ήταν σωστή; 14% 1% ναι όχι άκυρα 85% Σχήμα 6 Το 85% των μαθητών είναι κατά της σχολικής ποδιάς αλλά μόνο το 14% θεωρεί πως η σχολική ποδιά καταργήθηκε άδικα. Άρα, οι μαθητές σήμερα δεν θα ήθελαν να φοράν σχολικές ποδιές. Ενώ πολύ λίγοι θα τις φορούσαν ακόμα και σήμερα. 29

30 7 η ερώτηση Αν ναι, γιατί; 3% 15% π εριόριζε ενδυματολογικά τους μαθητές 13% δεν ήταν άνετη 69% δεν υπ ήρχε ελευθερία στο π ροσωπ ικό γούστο και στυλ άκυρα Σχήμα 7 Όσοι θεωρούν πως η κατάργηση της σχολικής ποδιάς ήταν σωστή απάντησαν πως περιόριζε ενδυματολογικά τους μαθητές, το 69%. 13% πιστεύουν πως δεν ήταν άνετη και το 15% πως δεν υπήρχε ελευθερία στο προσωπικό γούστο και στυλ. Επομένως οι μαθητές θέλουν ρούχα που να μην τους περιορίζουν ενδυματολογικά και να τους επιτρέπουν την ελευθερία να ντύνονται όπως θέλουν. 8 η ερώτηση Αν όχι, γιατί; 20% 6% Υπ ήρχε ομοιομορφία στο σύνολο του σχολείου ήταν μια οικονομική λύση 56% 18% δεν υπ ήρχε κοινωνικός διαχωρισμός άκυρα Σχήμα 8 Αυτοί που θεωρούν τη κατάργηση της στολής στα σχολεία, λάθος, τεκμηριώνουν τις απαντήσεις τους με τις ακόλουθες δικαιολογήσεις. Το 20% γιατί υπήρχε ομοιομορφία στο σχολικό σύνολο, το 6% γιατί ήταν μια οικονομική λύση και το 18% γιατί δεν υπήρχε κοινωνικός διαχωρισμός. Μεγάλο είναι το ποσοστό αυτών που δεν δικαιολόγησαν την απάντηση τους (56%). Άρα οι μαθητές προτιμούν τις στολές μόνο από αισθητικής απόψεως. 30

31 9 η ερώτηση Θα προτιμούσατε να φοράτε σχολικές ποδιές ή στολές; 1% 22% ναι όχι άκυρα 77% Σχήμα 9 Οι μαθητές δεν θα προτιμούσαν να φοράνε σχολικές ποδιές αλλά και αυτό με κάποιες εξαιρέσεις. Το 77% δεν θα φορούσε ενώ το 22% δεν θα είχε κανένα απολύτως πρόβλημα. 10 η ερώτηση Επηρεάζει η ένδυση τις διαπροσωπικές σας σχέσεις; 1% 57% 42% ναι όχι άκυρα Σχήμα 10 Από το διάγραμμα φαίνεται πως στο 42% των μαθητών η ένδυση επηρεάζει τις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Το μεγαλύτερο μέρος όμως καταλαμβάνει το 57% των μαθητών οι οποίοι πιστεύουν πως η ένδυση δεν επηρεάζει καθόλου τις διαπροσωπικές τους σχέσεις. 31

32 11 η ερώτηση Ντύνεστε για να δείξετε πως ανήκετε σε μια ομάδα; 1% 14% ναι όχι άκυρα 85% Σχήμα 11 Το 14% των παιδιών στο σχολείο μας προσπαθεί μέσα από την ένδυση του να δείξει πως ανήκει σε μία ομάδα, ενώ το 85% δεν ενδιαφέρεται για να δείξει μέσα από την ένδυση πως ανήκει σε μια ομάδα. 12 η ερώτηση Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται ο τρόπος που ντύνεστε; 14% 10% 46% απ ό τον κοινωνικό π ερίγυρο απ ό την οικογένεια απ ό επ ωνύμους άκυρα 30% Σχήμα 12 Η ένδυση των παιδιών πηγάζει από κάποιους παράγοντες. Το 46% από τον κοινωνικό περίγυρο, το 30% από την οικογένεια και το 14% από τους επωνύμους. 32

33 Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΠΟ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ Λόγω του αστείρευτου ενδιαφέροντος που δείξαμε για τις σχολικές ποδιές πήραμε τις παρακάτω συνεντεύξεις. Οι οποίες αναφέρονται στις σχολικές στολές της Ελλάδας και της Ρωσίας. Συνέντευξη από Ελισάβετ και Αρετή Γιώτα {Αυτή την εποχή τα παιδιά φορούσαν ρούχα φτιαγμένα στο χέρι αφού δεν υπήρχαν μαγαζιά} Περίπου Στις αρχές του 20 ου αιώνα τα κορίτσια συνήθως δεν πήγαιναν σχολείο, όμως όσα κορίτσια πήγαιναν φορούσαν φορεματάκια από διάφορα ενωμένα υφάσματα. Τα αγόρια πήγαιναν στο σχολείο πάντα. Ωστόσο φορούσαν παραδοσιακά γαλάζια παντελονάκια και συχνά άσπρες μπλούζες αναλόγως την οικονομική κατάσταση των οικογενειών. Ωστόσο την εποχή του πολέμου σπάνια τα παιδιά πήγαιναν σε κάποιο σχολείο λόγω των καταστάσεων, αν και πολλά παιδιά πήγαιναν στο γνωστό σε όλους κρυφό σχολείο. Περίπου Μέσα σε αυτά τα τριάντα χρόνια δεν άλλαξαν και πάρα πολλά χαρακτηριστικά ως προς την εμφάνιση. Όλο και περισσότερα κορίτσια πήγαιναν σχολείο και τα περισσότερα φορούσαν συνήθως φορέματα ή φούστες. Στα αγόρια δεν έχει αλλάξει κάτι αφού τα παιδιά συνέχισαν να φορούν τα κοντά γαλάζια παντελονάκια. Σε μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας φορούσαν παιδικές στολές ή ποδιές. Από αυτήν την εποχή τα παιδιά σε διάφορες γιορτές του σχολείου ή παρελάσεις φορούσαν στολή τσολιά η βλάχας. Περίπου Τα αγόρια φορούσαν ότι ρούχα ήθελαν, ενώ τα κορίτσια αγόραζαν ποδιές και τις έπαιρναν μαζί τους. Συνήθως τις χρησιμοποιούσαν όταν είχαν γυμναστική, δηλαδή τις χρησιμοποιούσαν ως φόρμες γυμναστικής. Περίπου Τα παιδιά φορούσαν και φοράνε ότι θέλουν, με εξαίρεση ότι σήμερα για να πας σε κάποια συγκεκριμένα σχολεία πρέπει να φοράς την στολή του σχολείου. Όταν λεμέ ότι θέλουν εννοούμε : παντελόνια, φόρμες κ.α. Βέβαια σήμερα τα ρούχα τα αγοράζουμε εμείς. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποσά χρόνια φορούσατε ποδιά στο σχολείο? ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Περίπου τέσσερα χρόνια. ΕΡΩΤΗΣΗ: Πιστεύετε ότι η χρήση της σχολικής ποδιάς ήταν σωστή? ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ναι γιατί δεν σκεφτόμασταν το τι θα φορέσουμε κάθε πρωί στο σχολείο, απλά βάζαμε την ποδιά μας και ήμασταν έτοιμοι. ΕΡΩΤΗΣΗ: Υπήρχε ρατσισμός ανάμεσα στους μαθητές για την ενδυμασία τους? ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όχι γιατί όλοι φορούσαμε τις ίδιες ποδιές και έτσι τα παιδιά δεν διαχωρίζονταν σε «ομάδες» με βάση τα ρούχα τους. ΕΡΩΤΗΣΗ: Κατά την γνώμη σας η κατάργηση της ποδιάς ήταν σωστή ή λάθος? ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εγώ πιστεύω ότι η κατάργηση της ήταν λάθος, γιατί τώρα πλέον οι μαθητές κρίνουν τους άλλους με βάση τα ρούχα τους αλλά και ντύνονται πολλές φορές με ρούχα τα οποία δεν ταιριάζουν με την ηλικία τους. ΕΡΩΤΗΣΗ: Σπαταλούσατε πολλά χρήματα για την ένδυση σας στο σχολείο? ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τα μόνα χρήματα που χαλούσαμε για το σχολείο ήταν αυτά που για να πάρουμε την ποδιά την οποία πολλές φορές την έδινε και δωρεάν το σχολείο στους μαθητές οι οποίοι δεν είχαν την οικονομική ευχέρεια να την αγοράσουν. 33

34 Συνέντευξη με θέμα την σχολική στολή στη Ρωσία από τον Σλίκα Ευάγγελο Φοιτήσατε σε ρωσικό σχολείο. Φορούσατε στολές ή ποδιές, αν ναι πως ήταν; Ναι, φορούσαμε. Τα αγόρια φορούσαν πουκάμισο που φοριόταν έξω από το παντελόνι και κόκκινο φουλάρι που το έδεναν κάτω από το γιακά, σαν τους προσκόπους και συμβόλιζε την τότε σημαία της κουμμουνιστικής Ρωσίας. Τα κορίτσια φορούσαν μια ποδιά με άσπρο πουκάμισο από μέσα και το ίδιο κόκκινο φουλάρι στο λαιμό. Νιώθατε άνετα με τις στολές ή θα προτιμούσατε να φοράτε απλά ρούχα; Ήταν πολύ άνετες και μας απάλλασσαν από το άγχος του τι θα φορέσουμε κάθε μέρα. Ακόμα στη γυμναστική φορούσαμε φόρμες τις οποίες αγοράζαμε εμείς και τα σχέδια τους ήταν περιορισμένα έτσι οι φόρμες δεν διέφεραν πολύ. Θεωρούσατε σωστό την ύπαρξη σχολικής στολής ή πιστεύατε πως σας περιόριζε στο να εκφραστείτε; Είναι σωστό να υπάρχουν στολές, γιατί στο σχολείο δεν πρέπει να υπάρχουν ταξικές διαφορές και να φαίνονται δηλ. να υπάρχουν παιδιά που φοράνε φίρμες και άλλα να μην έχουν να ντυθούν. Πόσα χρόνια διήρκησε ή ύπαρξη σχολικής στολής; Όταν εγώ έφυγα, το 1977, η σχολική στολή υπήρχε χωρίς σκέψεις για ενδεχόμενη κατάργηση της. Αλλά έχω την εντύπωση πως μέχρι και σήμερα διατηρείται. Μάλλον χωρίς το κόκκινο μαντήλι αφού πλέον δεν υπάρχει ο κουμμουνισμός στη χώρα. ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΕΝΔΥΣΗ Συνέντευξη από την Νίκη Νάνου στιλίστα θεάτρου Πως άρχισες να ασχολείσαι με το να ντύνεις ηθοποιούς στο θέατρο? - Με το θέατρο είχα τρελά από μικρή και πάντα είχα την περιέργεια που βρίσκουν τόσο φανταχτερά ρούχα και μπήκα σε αυτό το χώρο Το να βρίσκεις αυτά τα ρούχα είναι τόσο εύκολα όσο εύκολα φαινόνται σε εμάς? - Όχι, για την ακριβά παίζει ρολό και το σενάριο 34

35 Δηλαδή? - Άμα το έργο αναφέρεται σε παιδιά τότε ψάχνουμε τα ρούχα να είναι κάτι που θα τραβήξει το ενδιαφέρον των παιδιών σε επίπεδο όμως που να μην παίρνει αδιάφορο το σενάριο. Αλλά και να κολλάμε με το σενάριο διότι δεν γίνετε να είναι άλλης εποχής και τα ρούχα άλλης! Τα ρούχα του θεάτρου που τα βρίσκετε? - Τις ποιο πολλές φορές κάνουμε τα σχεδία και τα δίνουμε σε ραφεία που ασχολούνται ειδικά με αυτό. Αυτό γίνεται όταν έχουμε μια καινούργια παράγωγη. Όταν όμως ανεβάζουμε ένα έργο το όποιο έχει ξαναπαίζει προσπαθούμε να βρουν τα ιδία ρούχα! Που μπορείς να βρεις τα ιδία ρούχα? - Σε διάφορα μουσεία θεάτρου που τα έχουν παραδώσει. 35

36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο Επιμέλεια Κεφαλαίου Γκόρα Χάιδω, Σιδηρά Μιχαέλα, Τσακμακοπούλου Χρυσάνθη, Φιλιοπούλου Άννα, Ψευτογκά Μαντώ ΜΟΔΑ Η ανάγκη του ανθρώπου να διαμορφώσει μια κοινώς αποδεκτή αισθητική και κοινωνική αντίληψη, τον οδήγησε στην ανάπτυξη και την εδραίωση της έννοιας Μόδα στην ιστορία του. Έτσι πιο συγκεκριμένα μόδα είναι η επικράτηση μιας ενιαίας αισθητικής και κοινωνικής αντίληψης σχετικά με την εξωτερική εμφάνιση του ατόμου (ένδυση, υπόδηση, κόμμωση) και τη γενικότερη συμπεριφορά του, τον τρόπο ψυχαγωγίας κ.λ.π. Τα αίτια της εμφάνισης και τήρησης της μόδας είναι κοινωνικά, οικονομικά και ψυχολογικά. Συγκεκριμένα η ανάγκη του ανθρώπου να διαμορφώνει τις επιλογές του, τη συμπεριφορά του και την αισθητική του με κοινώς αποδεκτά κριτήρια, η προοδευτικότητά του και η κοινωνική ανέλιξη καθιέρωσαν την έννοια της μόδας σε κάθε κοινωνία. Η μόδα επιβάλλεται από οικονομικούς παράγοντες και τους μηχανισμούς τους που στοχεύοντας να ανταπεξέλθουν στον έντονο ανταγωνισμό και να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους προπαρασκευάζοντας την αισθητική του καταναλωτικού κοινού με την διαφήμιση και καλλιεργώντας την ψευδαίσθηση της προσωπικής επιλογής. Καθώς η μόδα ανταποκρίνεται σε μια ψυχολογική ανάγκη του ανθρώπου στην ικανοποίηση της φιλαρέσκειας και στη βελτίωση της αυτοεικόνας του έχει επεκταθεί σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας (κατοικία, ενδυμασία, ψυχαγωγία, τρόποι λεκτικής επικοινωνίας κλπ.) Η μόδα διακρίνεται από συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που είναι η ευμεταβλητότητα, η αστάθεια, η παροδικότητα, η ασυνείδητη υποταγή στα κελεύσματά της και το πιο ανησυχητικό η ομοιομορφοποίηση που βασίζεται 36

37 στην ισοπέδωση της ιδιαιτερότητας των επιλογών του ατόμου. Ιστορικά η μόδα υποστηρίχθηκε από τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι που θεωρούσε ότι η μόδα είναι η απαρχή της απελευθέρωσης του ανθρώπου από τις συμβατικότητες.ένθερμος οπαδός της μόδας υπήρξε και ο Γάλλος φιλόσοφος Μοντεσκιέ με το βιβλίο του «Περσικά γράμματα». Στην αντίθετη πλευρά ήταν ο Γερμανός φιλόσοφος Εμμανουήλ Καντ που θεωρούσε την μόδα είδος μιμήσεως που προέρχεται από ματαιοδοξία. Τέλος πολλά ιστορικά πρόσωπα υποστήριζαν πως μονάχα οι εύποροι μπορούν απρόσκοπτα να πειθαρχούν στις επιταγές της μόδας. Σήμερα η μόδα ρυθμίζεται κυρίως από μεγάλους εμπορικούς και βιομηχανικούς οίκους οι οποίοι εφαρμόζοντας την φράση «μόδα είναι και περνάει» ανέπτυξαν το καταναλωτικό πνεύμα του σύγχρονου ανθρώπου αυξάνοντας ταυτόχρονα τα κέρδη τους.πιο συγκεκριμένα στον τομέα της ένδυσης η μόδα είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό στην παραγωγή και προώθηση των ρούχων. Ένας ολόκληρος επαγγελματικός κόσμος σχεδιάζει ρούχα (σχεδιαστές,στυλίστες) τα παρουσιάζει με ιδανικό τρόπο (μοντέλα)και τα προωθούν στο ευρύ κοινό μέσω της διαφήμισης. Σημαντικά στοιχεία της μόδας είναι ο οίκος μόδας που παράγει το συγκεκριμένο ρούχο (επώνυμο ρούχο) καθώς και το χρώμα και το στυλ. Όσο πιο επώνυμο και μοναδικό είναι το ένδυμα τόσο ανεβαίνει το κόστος του. Η ΜΟΔΑ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ Θετικές και αρνητικές επιπτώσεις Η μόδα αποτελεί διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο μεταβάλλεται πολύ γρήγορα και έχει την ιδιότητα να επεκτείνεται σε πολλούς τομείς της ζωής. Έχει να κάνει όχι μόνο με τον τρόπο με τον οποίο ντυνόμαστε, αλλά και με τον γενικότερο τρόπο ζωής μας, το αυτοκίνητο που επιλέγουμε για να οδηγήσουμε, το είδος της τέχνης που μας συγκινεί κάθε στιγμή ή το πώς θα διακοσμήσουμε το σπίτι μας, το πώς θα διασκεδάσουμε και άλλα πολλά. Ως κοινωνικό φαινόμενο συνδέεται άμεσα όχι μόνο με το άτομο, αλλά και με την κοινωνία. Κατά συνέπεια τα θετικά ή αρνητικά στοιχεία που εμπεριέχει έχουν αντίκτυπο τόσο στον άνθρωπο που ακολουθεί μια συγκεκριμένη μόδα ως προς την ένδυση, αλλά και σε πολλούς τομείς της ζωής. Ξεκινώντας από τα θετικά στοιχεία της μόδας μπορούμε να πούμε ότι οι τάσεις της μόδας που ακολουθούνται σε κάθε χρονική περίοδο, αποτελούν στοιχείο που δημιουργεί ένα είδος γέφυρας-επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων που διέπονται από την ίδια τάση. Μπορούμε, επίσης να πούμε ότι, ως συνέχεια των παραπάνω, η μόδα μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε καταστάσεις συναδέλφωσης και σύμπραξης μεταξύ των ανθρώπων. Η μόδα στη δεκαετία του 70,για παράδειγμα, ένωσε τη νεολαία σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα. Η τάση στη μόδα αποτελεί έναν κώδικα επικοινωνίας με λίγα λόγια. Εκτός από τα παραπάνω, αναφέρουμε ότι η μόδα οπωσδήποτε οδηγεί σε οικονομική αναβάθμιση καθώς και σε εμπορική ανάπτυξη. Η προσφορά και η ζήτηση προωθεί την οικονομική ευρωστία και δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Επιπλέον η ακολουθία μιας συγκεκριμένης τάσης στη μόδα την κάθε χρονική συγκυρία, 37

38 συνδέεται με την γενικότερη τάση από πλευράς των ατόμων να παρακολουθούν τις εξελίξεις, τις νέες τάσεις και τους νεωτερισμούς που εμφανίζονται. Σε σύνδεση με το προηγούμενο, το να ακολουθεί κάποιος τη μόδα στον τομέα της ένδυσης, τον οδηγεί τις περισσότερες φορές στο να βιώνει συναισθήματα χαράς, ψυχικής αγαλλίασης και εσωτερικής ανανέωσης. Ωστόσο, η ακολουθία των τάσεων της μόδας, χαρακτηρίζεται και από τα αρνητικά στοιχεία τα οποία μπορεί να εμπεριέχει και τα οποία κατά συνέπεια οδηγούν σε αρνητικά αποτελέσματα. Καταρχήν, το να ακολουθεί κανείς τη μόδα τις περισσότερες φορές έχει την αφετηρία του σε έναν στείρο μιμητισμό, ο οποίος καταλήγει σε φαινόμενα μαζοποίησης και τυποποίησης (ίδιοι κι απαράλλαχτοι τρόποι ντυσίματος). Επικίνδυνο φαινόμενο αποτελεί επίσης και η τάση για επίδειξη, η λεγόμενη «επιδειξιομανία». Ακολουθούμε μια συγκεκριμένη τάση στη μόδα που πηγάζει από την εσωτερική ανάγκη να προκαλέσουμε, να αποδείξουμε ότι έχουμε τη δυνατότητα να είμαστε μέσα στα πράγματα, να συμβαδίζουμε με τις εξελίξεις, να αρέσουμε στον κύκλο των συναναστροφών μας, να γίνουμε αποδεκτοί από την παρέα των συνομηλίκων μας. Μπορούμε να πούμε ακόμη ότι όλα τα προηγούμενα σχετίζονται με τον κίνδυνο της χειραγώγησης των ανθρώπων από εκείνους που δημιουργούν τη μόδα, αλλά και της μηχανοποίησης του τρόπου ζωής που δε διαφέρει σχεδόν καθόλου από αυτή του διπλανού. Η προσωπικότητα του ατόμου μέσα στο πλαίσιο αυτό τείνει να εξαλειφθεί ή έστω να αλλοτριωθεί. Η ομορφιά, η συμπεριφορά, τείνουν να εμπορευματοποιηθούν και πολλές φορές στο όνομα της μόδας τα άτομα θέτουν σε κίνδυνο ακόμη και την υγείας τους ή και τη ζωή τους την ίδια. Μας είναι γνωστές ιστορίες στις οποίες οι ήρωες καταλήγουν με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως αυτό της νευρικής ανορεξίας. Έφηβες και μοντέλα καταλήγουν να αποστρέφονται την τροφή, βασικό στοιχείο επιβίωσης και παράγοντα καλής υγείας, μόνο και μόνο για να χωρέσουν σε ένα μοδάτο ρούχο ή γιατί τα κοινωνικά πρότυπα θέλουν τις αδύνατες γυναίκες να είναι στη μόδα. Επιπλέον, ένα άλλο βασικό αρνητικό στοιχείο που σχετίζεται με την μόδα είναι το γεγονός ότι συχνά οι άνθρωποι προσφεύγουν σε ακραίες και παράνομες ενέργειες και συμπεριφορές εξαιτίας της επιτακτικής ανάγκης που νιώθουν να είναι μέσα στη μόδα, αλλά και της αδυναμίας τους να ικανοποιήσουν την ανάγκη αυτή, επειδή η οικονομική τους κατάσταση δεν το επιτρέπει. Έτσι μπορεί να συμβεί ακόμη και η οικονομική αφαίμαξη δικών τους κοντινών προσώπων, προκειμένου να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους αυτή. 38

39 Κλείνοντας, μπορούμε να πούμε ότι η μόδα είναι κάτι που έρχεται και φεύγει. Η παροδικότητά της έχει να κάνει με τις εξελίξεις και τις νέες τάσεις που εμφανίζονται και που κάποιοι με στόχο το προσωπικό, αλλά και οικονομικό όφελός τους τις προωθούν και τις διαφημίζουν. Στην πραγματικότητα, οι διαφημίσεις αυτές προβάλουν λάθος πρότυπα και επιβάλουν ιδέες οι οποίες ωθούν τους καταναλωτές να αγοράζουν περιττά ρούχα για να συμβαδίζουν με τη μάζα, με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται οικονομικά. Είναι στην προσωπική βούληση του κάθε ατόμου να συμφωνήσει ή να παραβλέψει τις επιταγές της μόδας, ιδίως όταν αυτές μπορεί να τον οδηγήσουν σε αλλοτρίωση της προσωπικότητάς του ή να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία του. Η ΜΟΔΑ ΤΟΝ 20 ο ΑΙΩΝΑ Η αρχή του 20ού αιώνα απαιτούσε λεπτή και κομψή σιλουέτα(εικ.2.1). Ο κορσές και η μικρή ελευθερία κινήσεων χαρακτήριζαν την ιδεώδες γυναίκα. Ο σκληρός κορσές του 1883 αντικαταστάθηκε από έναν νέο τύπο κορσέ που ήταν μακρύς και πολύ επίπεδος μπροστά. Έσφιγγε όμως υπερβολικά την πλάτη και έτσι από ιατρικής πλευράς δεν αποτελούσε μεγάλη βελτίωση. Οι πλούσιοι είχαν ειδικά ρούχα για κάθε περίσταση(εικ.2.2) και συχνά άλλαζαν ρούχα και τρεις φορές την ημέρα. Εικόνα 2.1 Τονίζεται η λεπτή σιλουέτα της Γυναίκας (απαραίτητος ο κορσές) Εικόνα 2.2 Καθημερινή ένδυση ευκατάστατης γυναίκας Η επίσκεψη του ρώσικου μπαλέτου στο Παρίσι το 1910 έκανε το <<στυλ οριεντάλ>> τελευταία λέξη της μόδας Ξαφνικά οι σκληροί κορσέδες δεν ήταν πια της μόδας. Φορέθηκαν πιο 39

40 τρυφερά φορέματα, τουρμπάν και φτερά (εικ.2.3). Την ίδια εποχή οι φούστες έγιναν τόσο στενές που οι γυναίκες ένωναν τις καλτσοδέτες τους μεταξύ τους για να μην κάνουν μεγάλα βήματα που θα έσκιζαν τις ραφές. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος το σταμάτησε αυτές τις ακρότητες της μόδας. Πολλές γυναίκες έκαναν τις δουλειές των αντρών που έλλειπαν στον πόλεμο και έτσι χρειάζονταν πρακτικά ρούχα.(εικ.2.4) Εικόνες 2.3 Η υπερβολή και τα πούπουλα με τα φτερά κυριαρχούν. Εικόνα 2.4 Σιγά σιγά τα ρούχα γίνονται απλούστερα λόγω του α παγκοσμίου πολέμου Μετά τη λήξη του A παγκοσμίου πολέμου οι γυναίκες αρχίζουν να γίνονται ανεξάρτητες. Είναι η περίοδος των αποκαλούμενων φλάπερ κοριτσιών (flappergirls) (εικ.2.8) που ζουν έντονα και προκλητικά. Οι γυναίκες καπνίζουν, αποκτούν σεξουαλική ελευθερία και πλέον μπορούν να ψηφίσουν. Διαβάζουν περιοδικά όπως Vogue (εικ.2.7), The Queen, Gazette και Harper s. Ο κορσές καταργείται δίνοντας ακόμα περισσότερη ελευθερία και τα ρούχα αποκτούν φαρδιές γραμμές, ενώ για πρώτη φορά τα πόδια αποκαλύπτονται. Τα πλεκτά μαγιό είναι πλέον αποδεκτή περιβολή για την παραλία και καθιερώνονται από την Αυστραλέζα κολυμβήτρια Anette Kellerman. Το 1921 η Chanel 40

41 λανσάρει το περίφημο Chanel No 5. Η σιλουέτα είναι φαρδιά με ζώνη στη μέση. Το 1925 η γραμμή ανεβαίνει μέχρι το γόνατο και για πρώτη φορά μετά από δύο χρόνια πάνω από το γόνατο. Τα φορέματα (εικ.2.6) είναι κεντημένα, έχουν κρόσσια και συνήθως τα υφάσματα είναι αέρινα και διαφανή. Τα παλτό (εικ.2.5) είναι βαριά και φοριούνται γύρω από το σώμα σαν κιμονό. Αμάνικες μπλούζες, βαθιά ντεκολτέ, αλλά και τα πρώτα πουλόβερ. Οι φούστες έχουν πιέτες και είναι διακοσμημένες με φιόγκους, λουλούδια και χάντρες και αργότερα με γεωμετρικά σχέδια. Η γούνα (εικ.2.6) αποτελεί αγαπημένο αξεσουάρ, ενώ ο Benito γίνεται γνωστός για τις όμορφες γούνες του από ερμίνα σε σχήμα σωλήνα. Τα καλσόν είναι από μετάξι σε τόνους του δέρματος. Εικόνα 2.5 Πρωινή ένδυση της δεκαετίας Τα παλτό φοριούνται σαν κιμονό και γενικότερα τα ρούχα είναι διακοσμημένα με γεωμετρικά σχέδια Εικόνα 2.6 Η γούνα που αποτελεί αγαπημένο κομμάτι για όλες τις γυναίκες της εποχής τα φορέματα είναι κεντημένα και έχουν κρόσια. Εικόνες 2.7 Το περιοδικό vogue κάνει την εμφάνισή του Εικόνες 2.8 Φλάμπερ κορίτσια. ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ COCO CHANEL Από απλή σχεδιάστρια καπέλων γίνεται ιέρεια του στιλ και απογειώνει τη γυναικεία κομψότητα. Η καμέλια -το αγαπημένο της λουλούδι- και οι λατρεμένες της πέρλες αποτελούν πια σύμβολα της μόδας. Η Chanel δημιουργεί το ταγιέρ αλλά και το γνωστό «little black dress»: ένα απλό μικρό φόρεμα που το φάρδος του φτάνει μέχρι το γόνατο με στρογγυλή λαιμόκοψη και μακριά 41

42 μανίκια χωρίς μανσέτες. Η αίσθηση ελευθερίας και η πρακτικότητα που αποπνέουν τα ρούχα της την κάνουν αγαπητή στις γυναίκες της δεκαετίας, αλλά την καθιερώνουν επίσης ως μια από τις σχεδιάστριες που σφράγισαν τον κόσμο της μόδας. Άλλοι σχεδιαστές που επηρέασαν τη δεκαετία είναι:sonia DELAUNEY, JEAN PATOU, MADELEINE VIONNET Η μόδα συναντά τον κινηματογράφο και το Χόλυγουντ δημιουργεί σύμβολα κομψότητας, καθώς οι γυναίκες θέλουν να είναι διαρκώς λαμπερές, όπως οι αγαπημένες τους πρωταγωνίστριες. Η σιλουέτα είναι λεπτή και ψιλή με τονισμένη μέση και έντονους ώμους. Τα φορέματα είναι λοξά κομμένα (το λεγόμενο biascut), καλύπτουν τις γάμπες αλλά αφήνουν όλη την πλάτη έξω (εικ.2.13). Καπέλα και γάντια (εικ.2.10) γίνονται απαραίτητα στοιχεία της γυναικείας γκαρνταρόμπας. Τα παντελόνια (εικ.2.12) και τα σορτς γίνονται αποδεκτά ως ενδύματα παραλίας αλλά και άνεσης. Το 1933 ο οίκος Hermès λανσάρει το πρώτο του μεταξωτό μαντήλι γράφοντας τη δική του ιστορία. Το μαύρισμα γίνεται μανία, τα μονοκόμματα μαγιό (εικ.2.11) με βαθιά ανοιχτή πλάτη συναρπάζουν, ενώ τα γυαλιά ηλίου είναι το απόλυτο αξεσουάρ. Το λευκό χρώμα και το σατέν κυριαρχούν. Τα σακάκια Εικόνα 2.9 Τα παλτό και τα σακάκια χαρακτηρίζονται από έντονους και τετραγωνισμένους γιακάδες. Τα ταγέρ αποτελούντα από σακάκι που τονίζουν τη μέση κα μακριέ φούστες εφαρμοστές στους γοφόυς. Εικόνα 2.10 Καθημερινή ένδυση απαραίτητα τα γάντια και τα ακαπέλα χαρακτηρίζονται από τετράγωνες γραμμές και λεπτομέρεια στους γιακάδες (εικ.2.9). Τα ταγιέρ αποτελούνται κυρίως από σακάκια που τονίζουν τη μέση και μακριές φούστες εφαρμοστές στους γοφούς(εικ.2.9). Τα παλτό έχουν γούνινους γιακάδες, ενώ η καμπαρντίνα αναβιώνει. Οι μπλούζες 42

43 έχουν φραμπαλάδες και τα μανίκια είναι φουσκωτά. Η λαιμόκοψη είναι άλλοτε ντραπέ, άλλοτε βαθύ V και άλλες φορές καταλήγει σε φιόγκο. Τα πουλόβερ είναι στενά και έχουν prints εμπνευσμένα από τη γραφιστική και την ArtDeco. Τα παντελόνια είναι φαρδιά με κουμπιά στο πλάι, ενώ τα σορτς συνδυάζονται με λευκά σοσόνια. Τσάντες φάκελοι ή μικρά πουγκιά, γούνινες εσάρπες και ετόλ από ζώα. Καπέλα κλος, μπερέ και καπέλα με μεγάλο γείσο αλλά και τουρμπάνι. Γάντια, μικρά στρογγυλά γυαλιά ηλίου, καρφίτσες και αληθινά κοσμήματα που συνδυάζονται με ψεύτικα. Μυτερές γόβες, μπαλαρίνες, πέδιλα και οι πρώτες πλατφόρμες. Εικόνα 2.11 Μονοκόμματα μαγιό με ανοιχτή πλάτη γίνονται μόδα. Εικόνα 2.12 Τα παντελόνια γίνονται αποδεκτά ως ρούχα παραλίας. Εικόνες 2.13 Επίσημη ένδυση τα φορέματα είναι λαμπερά επηρεασμένα από το χόλιγουντ καλύπτουν επίσης την γάμπα αλλά αφήνουν όλη την πλάτη έξω. ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ 43

44 ELSA SCHIAPARELLI Οι κολεξιόν της σηματοδότησαν τη δεκαετία. Εκκεντρική και αστείρευτα δημιουργική εμπνέεται από το σουρεαλισμό και τον κυβισμό. Ο Salvador Dali είναι φίλος της και μαζί δημιουργούν το διάσημο φόρεμα με τον αστακό. Τα καπέλα της έχουν σχήμα παπουτσιών και τα κουμπιά σχήμα ζώων. Αγαπημένο της χρώμα το ροζ-μωβ, το αποκαλούμενο shocking που γίνεται και ομώνυμο άρωμα. Άλλοι σχεδιαστές που επηρέασαν τη δεκαετία είναι: NINA RICCI, ALIX GRÈS, MAGGY ROUFF, MARCEL ROCHAS, MAINBOCHER, MOLYNEYX O Β Παγκόσμιος Πόλεμος βάζει τη μόδα σε δεύτερη μοίρα. Οι πρώτες ύλες γίνονται δυσεύρετες, αφού χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνο για τον εξοπλισμό πολέμου. Το κόστος των υφασμάτων αυξάνεται και το rayon κάνει την εμφάνιση του σαν μια πιο προσιτή πρόταση. Η μόδα παίρνει ένα πιο στρατιωτικό και επιβλητικό look. Οι ώμοι είναι τονισμένοι με ελαφριές βάτες, όχι μόνο στα ταγιέρ αλλά και στα φορέματα. Όλα αυτά μέχρι το 1947 όπου ο Christian Dior(εικ.7) κάνει την επανάσταση και δημιουργεί το New Look. Οι κριτικοί το αποκάλεσαν γελοίο αλλά οι περισσότερες γυναίκες στερημένες από μόδα στον πόλεμο προσπάθησαν με κάθε τρόπο να το μιμηθούν. Η βασική σιλουέτα, γνωστή και σαν γραμμή Α (εικ.2.14), είναι κωνική, τονίζει τη μέση (εικ.2.16), έχοντας φυσικούς ώμους, ενώ το μήκος της φούστας Εικόνα 2.14 Η γραμμή Α τονίζεται by Christian Dior παίζει από τα μέσα του γονάτου μέχρι τα μέσα της κνήμης. Τα υφάσματα που χρησιμοποιούνται είναι ο ταφτάς, το βελούδο, η μουσελίνα και το σατέν. Εμφανίζονται τα πατρόν και τα πρώτα prêtà-porter. Κυριαρχούν τα μικρά εμπριμέ και οι διχρωμίες σε ασπρόμαυρο. Φορέματα που δένουν γύρω από τη μέση, φορέματα με τονισμένη μέση και βάτες. Μπλούζες (εικ.2.16) που κουμπώνουν σαν πουκάμισα, γυναικεία ταγιέρ σε αρρενωπή γραμμή, πιέτες στις φούστες(εικ.2,15), στενές ίσιες φούστες που συνδυάζονται με μικροσκοπικά πουλόβερ. Μεγάλες καπελίνες, καπέλα με voile από δίχτυ ή δαντέλα που σκιάζουν το πρόσωπο αλλά και μπερέδες. Γάντια και τσάντες που κρέμονται από τον ώμο. Τα παπούτσια είναι πέδιλα, με χοντρά τακούνια. 44

45 Εικόνες 2,15 Κυριαρχούν οι πιέτες στις φούστες και τα φορέματα. Εικόνες 2.16 Καθημερινά ρούχα(κυριαρχούν τα κουμπιά στα φορέματα και τις μπλούζες, η γραμμή Α και η τονισμένη μέση ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ Οι σχεδιαστές που επηρέασαν τη δεκαετία είναι:cristobal Balenciaga, Pierre Balmain, Jacques Fath, Jean Desses. 45

46 Είναι η δεκαετία που ξεκινάνε οι ξένοι σχεδιαστές ανά τον κόσμο. Η μεταπολεμική εποχή επιτάσσει τη διάθεση για ομορφιά και άνετα ρούχα με ιδιαίτερη έμφαση στην γυναικεία ομορφιά. Ίσως η πιο κολακευτική δεκαετία για τη γυναίκα. Οι γραμμές ακολουθούν το κορμί τονίζοντας τα ωραιότερα σημεία του σώματος, το στήθος, τη μέση και την περιφέρεια. Πέρα από τις haute couture δημιουργίες το καθημερινό ρούχο(εικ.2.17) γίνεται όλο και πιο εύκολο και πρακτικό. Το μάκρος ξεκινάει κάτω από το γόνατο και καταλήγει στη γάμπα (εικ.2.18). Τα χρώματα είναι παστέλ, ασπρόμαυρο, πουά (εικ.2.19 κ 2.20) αλλά και εμπριμέ με λουλούδια. Το 1957 η μόδα υιοθετεί τη γραμμή «σάκος» (εικ.2.22) την οποία λανσάρει ο Yves Saint Laurent που δουλεύει για το Dior. Οι ώμοι είναι χαλαροί, κυριαρχεί η λαιμόκοψη bateau και συνδυάζεται με περίεργα γεωμετρικά καπέλα (εικ.2.18). Το 1958 η γραμμή πάλι αλλάζει και η σιλουέτα γίνεται τραπέζιο. Τα μανίκια (εικ.2.18) είναι τρία τέταρτα και οι ώμοι φαρδαίνουν. Το τακούνι στιλέτο καθιερώνεται και ο Dupont ανακαλύπτει τη λύκρα κάνοντας επανάσταση στο γυναικείο εσώρουχο. Το φουρό φοριέται πάντα κάτω από φορέματα και τις φούστες δίνοντας όγκο (εικ.2.21). Στην Ελλάδα ο Ντίμης Κρίτσας ανοίγει το ατελιέ του δίνοντας μια νότα γαλλικής φινέτσας (είχε μαθητεύσει μόδα στο Παρίσι). Τον ακολουθούν ο Γιάννης Τσοπανέλλης ενώ κάνει την εμφάνιση του και ο Φιλήμονας. Εικόνα 2.17 Καθημερινή ένδυση,τα γάντια είναι απαραίτητα Μεγάλες τσάντες ή μικρές κομψές, μαντήλια στο κεφάλι, πέρλες που αγκαλιάζουν το λαιμό και γυαλιά πεταλούδα. Απαραίτητα τα γάντια (εικ.2.17), τα οποία ταιριάζουν αυστηρά με το παπούτσι, τη τσάντα και το φόρεμα/ταγιέρ. Ζώνες που τονίζουν τη μέση. Κομψά πέδιλα ή λεπτά μυτερά με τακούνια. Βελούδινα καπέλα με (ή σπάνια χωρίς) βέλος. (εικ.2.17) 46

47 Εικόνα 2.18 Tα μανίκια είναι τρία τέταρτα τα καπέλα είναι περίεργα και Γεωμετρικά. Το μάκρος των φορεμάτων καταλήγει στη γάμπα. Εικόνα 2.19 Μαγιό της εποχής. Το πουά είναι κυρίαρχο χρώμα. Εικόνα 2.20 Βραδινή ένδυση. Εικόνα 2.21 Οι γυναίκες αρχίζουν για τα καλά φοράνε παντελόνι. Τα φορέματα και οι φούστες έχουν όγκο. Εικόνα 2.22 Το 1957 η μόδα υιοθετεί τη γραμμή «σάκος» την οποία λανσάρει ο Yves Saint Laurent. 47

48 ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ Οι σχεδιαστές που επηρέασαν τη δεκαετία είναι:hubert de Givenchy, Louis Féraud, Valentino, Ντίμης Κρίτσας, Φιλήμονας Ξεκινά ο αγώνας της απελευθέρωσης από κάθε τι που καταπιέζει τους νέους ακόμα και στα ρούχα. Η μόδα ανανεώνεται και εμφανίζονται νέοι σχεδιαστές που θέλουν να κάνουν τη δική τους επανάσταση. Η ροκ μουσική, τα ναρκωτικά και η σεξουαλική απελευθέρωση κάνει τη μόδα εκκεντρική. Η Mary Quant αλλά και ο André Courrèges κοντράρονται για την ανακάλυψη του μίνι. Το μίνι (εικ.2.23) πάντως είναι γεγονός και αποτελεί σύμβολο της δεκαετίας. Ο Yves Saint Laurent λανσάρει το look Mondrian (εικ.2.24) εμπνευσμένος από τους γεωμετρικούς πίνακες του Ολλανδού ζωγράφου. Ο Courrèges κάνει πραγματική επανάσταση με τα διαστημικά του σύνολα από πλαστικό, πιστά στον ενθουσιασμό της εποχής με τις κοσμοναυτικές αποστολές στη σελήνη. Ο Paco Rabanne παρουσιάζει Εικόνα 2.23 Το μίνι αποτελεί σύμβολο της δεκαετίας. Εικόνα 2.24 Ο Yves Saint Laurent λανσάρει το look Mondrian. Εικόνα 2.25 Ο Paco Rabanne παρουσιάζει ρούχα από μέταλλο. ρούχα από μέταλλο (εικ.2.25), ανοίγοντας νέους δρόμους στην κατασκευή των ρούχων. Τα μικροσκοπικά μπικίνι (εικ.2.28) λατρεύονται τόσο από άντρες όσο και από γυναίκες. Μοντέλα όπως η Twiggy και η Βερούσκα αποτελούν πρότυπα ομορφιάς. Στην Ελλάδα ο Γιάννης Βούρος, ο δημιουργός των μοναδικών τουαλετών του ελληνικού κινηματογράφου (εικ.2.27) ανοίγει το πρώτο του ατελιέ, ενώ ο Γιάννης Τσεκλένης με τα ψυχεδελικά του prints κάνει επιτυχία και εκτός των ελληνικών συνόρων. Η Ελίζαμπεθ από την Ολλανδία και η Βανέσσα είναι η ελληνική απάντηση στα μοντέλα του εξωτερικού, αφού μονοπωλούν τις πασαρέλες και τα showrooms. Ήδη αρχίζει να δημιουργείται ένα θετικό κλίμα στην ελληνική μόδα, οι 48

49 σχεδιαστές γίνονται πιο οικείοι στο ελληνικό κοινό και βάζουν τα θεμέλια για την άνθηση που πρόκειται να ακολουθήσει. Μίνι φορέματα, μίνι φούστες, ζιβάγκο, μικρά εφαρμοστά πουλόβερ. Στενά παντελόνια, κάπρι παντελόνια, καυτά σορτς, jupe-culottes. Ταγιέρ τύπου Jackie Kennedy, βελούδινα σακάκια και παλτό μέχρι το γόνατο. (εικ. 2.26) Χρωματιστά καλσόν και κάλτσες μέχρι το γόνατο. Τεράστια γυαλιά ηλίου, μπερέδες και κασκέτα, πλαστικά κοσμήματα, μαντήλια. Φλατ μπαλαρίνες, πλαστικές μπότες(εικ.6) μέχρι το γόνατο, σανδάλια. Εικόνα 2.26 Καθημερινή ένδυση. Εικόνα 2.27 Επίσημη ένδυση.τη συναντάμε πολύ συχνά στον ελληνικό κινηματογράφο. 49

50 Εικόνα 2.28 Τα μαγιό μπικίνι γίνονται μόδα ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ Οι σχεδιαστές που επηρέασαν τη δεκαετία είναι: Mary Quant, Yves Saint Laurent, Paco Rabanne, Emanuel Ungaro, Karl Lagerfeld, Marc Bohan, Guy Laroche, Sonia Rykiel, André Courrèges, Γιάννης Τσεκλένης, Χρήστος Μαϊλης, Γιάννης Γαλάτης, Γιάννης Τσοπανέλης, Γιάννης Βούρος Μια δεκαετία επηρεασμένη από τη μουσική και τα κινήματα της νεολαίας που αφήνει χώρο στη μόδα να υιοθετήσει πολλές και διαφορετικές επιλογές. Το φολκλόρ μπερδεύεται με το ρετρό, το κιτς, το γκλίτερ και το πανκ. Ο διαλογισμός γίνεται μόδα από τους χίπις (εικ.2.29) που διαδηλώνουν για αγάπη και ειρήνη. Το 1974 ανοίγει στη Νέα Υόρκη το Εικόνα 2.30 Οι τεράστιες ζώνες είναι στη μόδα. Εικόνα 2.29 Οι χίπις άφησαν ένα μοναδικό στίγμα στην ιστορία της μόδας. περίφημο Studio 54 και μαζί του η εποχή της disco, του στρετς και της λύκρα. Η Gloria Vanderbilt κάνει δημοφιλή τα εφαρμοστά στρετς τζιν παντελόνια. Το 1977 το κίνημα του πανκ από τη Μεγάλη Βρετανία φέρνει δερματίνες, καρφιά, παραμάνες και ρούχα από βινύλ. Στην Ελλάδα ο Μιχάλης Ασλάνης ανοίγει στη Δημοχάρους το ατελιέ του για να γνωρίσει επιτυχία με τα έθνικ φορέματα του. Ο Βασίλης Κουρκουμέλης με το Μάκη Τσέλιο δημιουργούν τον οίκο Billy Bo που θα αποτελέσει σταθμό για την ελληνική μόδα και μάλιστα θα βγει και εκτός 50

51 ελληνικών συνόρων. Αλλά και ο ελληνικός περιοδικός Τύπος αρχίζει να ασχολείται με τη μόδα και τους νέους Έλληνες δημιουργούς. Τα φορέματα είναι φαρδιά (εικ.2.30), με ψυχεδελικά εμπριμέ αλλά και floral prints. Τσιγγάνικες φούστες, χαμηλόμεσες, πολύ κοντές ή πολύ μακριές. Πολύ κοντά σορτς (hotpants) αλλά και παντελόνια που φαρδαίνουν από το γόνατο και κάτω, το λεγόμενο παντελόνι καμπάνα (εικ.2.31). Το πέτο στα πουκάμισα είναι μεγάλο, άλλοτε στρογγυλό και άλλοτε μυτερό. Τζιν και t-shirts, τοπ που δένουν στο λαιμό, ολόσωμες φόρμες, στράπλες φορέματα σε ίσια γραμμή-σωλήνα (tubedresses). Ζώνες με τεράστιες αγκράφες διακοσμούν τους γοφούς, κολιέ από χάντρες, παγιέτες, σατέν κολάν, τεράστιοι ασημένιοι κρίκοι στα αυτιά (εικ. 2.32). Εικόνα 2.31 Τα παντελόνια καμπάνα είναι ιδιαίτερα στη μόδα. Εικόνα 2.32 Οι μπαντάνες ήταν ιδιάιτερα στη μόδα. ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ Οι σχεδιαστές που επηρέασαν τη δεκαετία είναι: Ossie Clark, Biba, Roy Halston, Jean-Charles de Castelbajac, Claude Montana, Kenzo, Ralph Lauren Fiorucci, Ασλάνης, Πολατώφ, Billy Bo Η δεκαετία της υπερβολής (εικ.2). Οι ώμοι φαρδαίνουν, οι βάτες κυριαρχούν και η σειρά «Δυναστεία» κάνει την Alexis Colby πρότυπο μόδας. Η γυμναστική γίνεται μόδα και το αθλητικό look βγαίνει και εκτός γυμναστηρίου. Το τζιν αποκτά υπογραφή και τα logos κυριαρχούν παντού. Είναι η εποχή των super - models και του καταναλωτισμού. Η γυναίκα κυνηγάει την καριέρα και 51

52 γίνεται οικονομικά ανεξάρτητη. Ο Lacroix φέρνει το μπαρόκ, ο Alaia με τα πλεκτά του αγκαλιάζει το γυναικείο σώμα τονίζοντας τα κατάλληλα σημεία του, η Donna Karan χρησιμοποιεί το στρετς στα καλσόν και στα πουκάμισα body διευκολύνοντας την εργαζόμενη γυναίκα, Φούστες τύπου lambada, τουτού, μίνι φούστες, κολάν, τεράστια φαρδιά t-shirts, ξεβαμμένα τζιν, σκισμένα τζιν, μπουφάν τζιν, κοντά jackets, βάτες, φαρδιά τεράστια μπουφάν (εικ.2.33), τοπ από δίχτυ, τοπ και φορέματα με τον ένα ώμο έξω, φαρδιές παντελόνες, αθλητικές φόρμες και αθλητικά κορμάκια. Φούστες balloon, τεράστια μανίκια αλλά και μανίκια νυχτερίδα. Γκέτες, γάντια με κομμένα δάχτυλα, γάντια από δαντέλα, φιόγκοι στα μαλλιά, στέκες, πολύχρωμα γυαλιά, κονκάρδες, τεράστιες ζώνες, πλαστικά βραχιόλια, μακριά κολιέ, χρωματιστά καλσόν. ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ Οι σχεδιαστές που επηρέασαν τη δεκαετία είναι:vivienne Westwood, Jean Paul Gaultier, Moschino, Katherine Hamnet, Christian Lacroix, Azzedine Alaia, Romeo Gigli, Rei Kawakubo, Issey Miyake, Yohji Yamamoto, Donna Karan, Gianni Versace, Norma Kamali, Giorgio Armani, Gianfranco Ferré, Calvin Klein, Βασίλειος Κωστέτσος, Νικόλας Μαυρόπουλος, Τίμης Παρίσης. Εικόνα 2.33 Κυριαρχεί η υπερβολή στην μόδα επηρεασμένη από το ροκ κίνημα Ξεκίνησε η μόδα του «δεύτερου χεριού» αγορών. Gothic, Cyberpunk και Hip- Hop fashion κάνουν το ντεμπούτο τους στη δεκαετία που διανύσαμε. Μετά την υπερβολή έρχεται η απλότητα. Η σιλουέτα ελευθερώνεται και δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο στυλ. Νέοι σχεδιαστές κάνουν την εμφάνιση τους με την Βρετανία να κατέχει τα πρωτεία στην ανάδειξη δημιουργικών ανθρώπων. Ο John Galliano, ο Alexander McQueen και η Stella McCartney είναι το νέο αίμα. Ο Tom Ford 52

53 αναλαμβάνει τον οίκο Gucci και τον απογειώνει, ενώ οι οίκοι Prada, D&G, Blumarine (εικ.2.34) καθιερώνονται στο στερέωμα της μόδας. Η Kate Moss είναι αναμφισβήτητα το πρόσωπο της δεκαετίας. Ενσωματώνει την απλότητα, την ιδιαιτερότητα, τη μοναδικότητα και γίνεται μούσα πολλών σχεδιαστών, τραγουδιστών, ζωγράφων. Επειδή η μόδα έχει πολλά πρόσωπα και πολλές επιλογές, η μοναδικότητα και η προσωπικότητα είναι αυτά που χαρακτηρίζουν το στυλ του καθενός. Περιοδικά όπως The Face, Dazed&Confused, I-D, Ten, Another Magazine, Wallpaper εναλλάσσουν στιλ και φτιάχνουν μόδα. Την ίδια περίοδο μια Ελληνίδα, η Σοφία Κοκοσαλάκη, παίρνει διθυραμβικές κριτικές για τις συλλογές της με χρώμα και άρωμα από Ελλάδα. Τα περιοδικά μόδας αυξάνονται και εμφανίζονται και οι πρώτες εκπομπές μόδας στη τηλεόραση, που όμως δε θα κρατήσουν για πολύ. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα gadget της νέας τεχνολογίας είναι τα νέα αξεσουάρ. Επίσης διάσημες σταρ του εξωτερικού κάνουν μόδα αντικείμενα και ρούχα που φορούν χωρίς να είναι διαχρονικά, καθώς αλλάζουν πολύ γρήγορα. ΣΧΕΔΙΑΣΤΕΣ Οι σχεδιαστές που επηρέασαν τη δεκαετία είναι: John Galliano, Prada, Molinari, Gucci, D&G, Martin Margiela, Alber Elbaz, Helmut Lang, Raf Simons, Martine Sitbon, Bernhard Wilhelm, Ann Demeulemeester, Nicolas Ghesquière, Jil Sander, Junya Watanabe, Alexander McQueen, Stella Mccartney, Tom Ford, Marc Jacobs, Michael Kors, Sophia Kokosalaki, Yiorgos Eleftheriadis, Deux Hommes, Haris & Angelos Εικόνα 2.34 Η μόδα βρίσκεται σε ένα πολύ ελεύθερο πλαίσιο επηρεασμένη από πολλά πράγματα. 53

54 Η ΜΟΔΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ. Σημαντική επιρροή στην ιστορία της μόδας υπήρξε αναμφισβήτητα ο κινηματογράφος, ο οποίος δημιούργησε πρότυπα μόδας και καθιέρωσε τάσεις ανεξίτηλες στο χρόνο από τις οποίες εμπνέονται οι μεγαλύτεροι οίκοι μόδας μέχρι και σήμερα. Για αυτό αποφασίσαμε να σας παρουσιάσουμε τις ταινίες που διαδραμάτισαν η καθεμία με τον δικό της τρόπο καθοριστικό ρόλο στην πορεία της βιομηχανίας της μόδας. Όσα φέρνει ο άνεμος (1939) Η συγκεκριμένη ταινία αποτελεί ακόμη και στις μέρες μας έμπνευση στο χώρο της μόδας καθώς παρουσιάζει τη γυναίκα πάντοτε κομψή και όμορφη μέσα στα ακριβά και πολυτελή φορέματα εποχής! Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δώσουμε και στα καλοχτενισμένα μαλλιά τα οποία αποτελούσαν ατού τη συγκεκριμένη δεκαετία! Πρωινό στο Tyffany s (1961) Tο στυλ της Audrey Hepburn σε αυτήν την ταινία μπορεί να περιγραφεί με τρεις λέξεις απλό κλασσικό και γκλάμουρ,άλλωστε όλα τα Chanel συνολάκια που φορούσε έγιναν διάσημα μέσα από αυτή τη χολιγουντιανή ταινία. 54

55 Last year at merienbad (1961) Η Delphin Seyrig στο Last Year At Merienbad αποτελεί αναμφισβήτητα έμπνευση για το χώρο της μόδας με την κομψότητα που αποπνέει το στυλ της. Εξάλλου η γκαρνταρόμπα της είναι σχεδιασμένη από την ίδια την Coco Chanel. Bonnie και Clyde (1967) Ήταν η ταινία που καθιέρωσε το μεταξωτό φουλάρι και το μπερέ τα οποία αποτελούσαν σύμβολα κομψότητας τη δεκαετία του 60 Ο διάβολος φοράει prada (2006) Είναι μια παραγωγή που αποτελεί το καλύτερο μάθημα μόδας.πανάκριβα κομμάτια από πασίγνωστους οίκους μόδας όπως Chanel Louis Vuitton Loubutin Prada Gucci είναι οι πραγματικοί πρωταγωνιστές αυτής της ταινίας, η οποία αποτελεί έμπνευση αλλά και μάθημα ζωής. Ψωνίζω άρα υπάρχω(2006) Οι εξομολογήσεις ενός shopaholic (αυτός που είναι εθισμένος στα ψώνια) είναι μία ταινία που προσφέρει ένα διαφορετικό και πιο μοντέρνο στυλ βασισμένο ωστόσο στις κλασικές αρχές της μόδας. Η γκαρνταρόμπα της ταινίας έχει σχεδιαστεί από την Patricia Field η οποία σχεδιάζει ρούχα και για το sex and the city.υπάρχουν επίσης τόνοι φωτεινών και έντονων χρωμάτων και υφασμάτων καθώς και αμέτρητες τσάντες, παπούτσια και αξεσουάρ πασίγνωστων οίκων μόδας όπως Prada και Gucci. 55

56 ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣ Ένα ξεχωριστό και αναπόσπαστο κομμάτι της βιομηχανίας της μόδας ίσως και το πιο δύσκολο είναι οι όροι που χρησιμοποιούνται από την βιομηχανίας της μόδας σε καθημερινή βάση. Body-Con: Συντομογραφία του όρου <<body-conscious>>.τα φορέματα που εφαρμόζουν πάνω στο σώμα και είναι φτιαγμένα από ελαστικά υλικά. Κάποια ονομάζονται <<bandage>>,γιατί μοιάζουν με τυλιγμένους επιδέσμους. Boho/Boheme/Bohemian: Look που προέρχεται κυρίως από το Παρίσι των '70s και περιλαμβάνει φολκλόρ στοιχεία, όπως το γούνινο γιλέκο, τα εμπριμέ φορέματα ή τα σανδάλια. Boyfriend: Κομμάτι (τζιν/blazer/shirt) που μοιάζει σαν να έχει βγει από την ντουλάπα του αγαπημένου σου. Casual chic: Όρος που περιγράφει το συνδυασμό απλών ρούχων για ένα κομψό αποτέλεσμα. 56

57 Cocktail: Το μήκος (σε φόρεμα ή φούστα) πoυ <<πέφτει>> κάτω από το γόνατο. Folk: Το φολκλόρ, απ όπου κι αν προέρχεται. Το βλέπουμε συχνά δίπλα στο bobo στυλ, οποίο χρησιμοποιεί folk στοιχεία. Κατηγορία του είναι το tribal. Girly: Το κλασικό κοριτσίστικο στυλ (σορτσάκια, παστέλ αποχρώσεις, φαρδιά μίνι φορέματα/φούστες. Hoodie: Το κλασικό αθλητικό τζάκετ με κουκούλα. Layering/Layers: Το ντύσιμο σε στρώσεις, συνήθως ευδιάκριτες με μία ματιά. 57

58 Lingerie: Γενικότερα, τα ρούχα που είναι εμπνευσμένα από τα εσώρουχα. Militaire: Στρατιωτικό (στυλ/τζάκετ). Minimal: Αφαιρετικές εμφανίσεις χωρίς στολίδια, σε απλές γραμμές και βασικέ μονοχρωμίες (μαύρο, λευκό, γκρι). Neon: Οι έντονες φωσφοριζέ αποχρώσεις (θυμίζουν επιγραφές από νέον). Oversize: Ρούχα ή αξεσουάρ σχεδιασμένα επίτηδες σε μεγαλύτερο μέγεθος (π.χ. T-shirt που φοριέται σαν φόρεμα ή γυαλιά ηλίου σε στυλ Τζάκι). Pencil: Φούστα σε ίσια και στενή γραμμή, συνήθως μέχρι το γόνατο. 58

59 Skinny: Το παντελόνι που εφαρμόζει πάνω στο σώμα σαν κολάν. Statement: Κομμάτια που ξεχωρίζουν χάρη στο ιδιαίτερο σχέδιο ή και χρώμα τους. Tribal: Πρόκειται ουσιαστικά για το αφρικανικό στυλ με έντονα πολύχρωμα εμπριμέ, clunky κοσμήματα κλπ. Utility chic: Look που εμπνέεται από τοαφαιρετικό, ρετρό και θηλυκό militaire στυλ της δεκαετίας του' 40. Vintage: Ρούχα και αξεσουάρ από προηγούμενες δεκαετίες ή καινούρια ρούχα και αξεσουάρ σε παλιό ύφος. 59

60 Wrap dress: Το φόρεμα που διπλώνει γύρω από το σώμα και δένει στη μέση με μια ζώνη συνήθως από το ίδιο ύφασμα Η ΜΟΔΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Στα πλαίσια του μαθήματος αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με την δημιουργία ενός ερωτηματολογίου που απευθύνεται στους μαθητές του λυκείου (15-18 ετών) και αφορά την σχέση τους με την μόδα. Στόχοι μας είναι να κατανοήσουμε την στάση των νέων απέναντι στην μόδα, αν την ακολουθούν, πόσο σημαντικό είναι για αυτούς να είναι <<μοδάτοι>> και τέλος, από πού ενημερώνονται και πληροφορούνται για αυτήν. Παρακάτω μπορούμε να δούμε την μορφή του ερωτηματολογίου, καθώς και τα αποτελέσματα της έρευνας. Ερωτηματολόγιο για τη μόδα Φύλο: Αγόρι Κορίτσι 1. Ενημερώνεσαι για τις τάσεις της μόδας στα είδη ένδυσης; καθόλου λίγο πολύ πάρα πολύ 2.Αν ναι, από πού; από την τηλεόραση από τα περιοδικά από τις διαφημίσεις από το διαδίκτυο από τις βιτρίνες από τους συνομήλικούς σου 3.Ανανεώνεις τα ρούχα σου σύμφωνα με τις «επιταγές» της μόδας; Ναι Όχι 60

61 4.Ποιο είναι το βασικό κριτήριο για να αγοράσετε ένα ρούχο; η τιμή, να μου ταιριάζει, να είναι στη μόδα, η μάρκα, η γνώμη του φίλου μου / φίλης μου 5. Τι κάνεις τα ρούχα που έχουν «φύγει» από την μόδα; τα φοράω και ας έχουν «φύγει» από την μόδα τα φοράω, αλλά τα «καμουφλάρω» δεν τα φοράω, αισθάνομαι «εκτός» μόδας τα πετάω, δεν με εκφράζουν πια 6.Όταν φοράς ρούχα που είναι στην μόδα, αισθάνεσαι: όμορφα αποδεκτά άβολα μειονεκτικά 7.Όταν φοράς ρούχα που δεν είναι στη μόδα, αισθάνεσαι: όμορφα αποδεκτά άβολα μειονεκτικά Το παρόν ερωτηματολόγιο απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες λυκείου, ηλικίας ετών. Αποτελέσματα ερωτηματολογίου Κατανομή μαθητών ως προς το φύλο: Αγόρια Κορίτσια

62 Κατανομή μαθητών ως προς το φύλο: Αγόρια 33% Αγόρια Κορίτσια Κορίτσια 67% Αγόρια 1. Ενημερώνεσαι για τις τάσεις της μόδας στα είδη ένδυσης; α) καθόλου β) λίγο γ) πολύ δ) πάρα πολύ Απαντήσεις αγοριών: καθόλου λίγο πολύ πάρα πολύ Ενημερώνεσε για τις τάσεις της μόδας στα είδη ένδυσης; (αγόρια) 30% 20% 15% 35% καθόλου λίγο πολύ πάρα πολύ 2.Αν ναι, από πού; α) από την τηλεόραση β) από τα περιοδικά γ) από τις διαφημίσεις δ) από το διαδίκτυο ε) από τις βιτρίνες στ) από τους συνομήλικους Απαντήσεις αγοριών: 62

63 από την από τα από τις από το από τις από τους δεν τηλεόραση περιοδι- διαφημί- διαδί- βιτρί- συνομή- απάντησαν κά σεις κτυο νες λικους Αν ναι, από που; (αγόρια) από την τηλεόραση από τα περιοδικά 15% 15% 20% 5% από τις διαφημίσεις από το διαδίκτυο 5% 30% 10% από τις βνιτρίνες από τους συνομηλίκους μου δεν απάντησαν 3.Ανανεώνεις τα ρούχα σου σύμφωνα με τις <<επιταγές>> της μόδας; α) Ναι β) Όχι Απαντήσεις αγοριών: Ναι Όχι Ανανεώνεις τα ρούχα σου σύμφωνα με τις επιταγές της μόδας; (αγόρια) 65% 35% Ναι Όχι 4.Ποιο είναι το βασικό κριτήριο για να αγοράσεις ένα ρούχο; α) η τιμή β) να μου ταιριάζει γ) να είναι στην μόδα 63

64 δ) η μάρκα ε) η γνώμη του φίλου μου Απαντήσεις αγοριών: η τιμή να μου ταιριάζει να είναι στην μόδα η μάρκα η γνώμη του/της φίλου/ης μου Ποιο είναι το βασικό κριτήριο για να αγοράσεις ένα ρούχο; (αγόρια) 20% 10% 5% 40% 25% η τιμή να μου ταιριάζει να είναι στην μόδα η μάρκα η γνώμη των φίλων μου 5.Τι κάνεις τα ρούχα που έχουν <<φύγει>> από την μόδα; α) τα φοράω κι ας έχουν <<φύγει>> από την μόδα β) τα φοράω, αλλά τα <<καμουφλάρω>> γ) δεν τα φοράω, αισθάνομαι <<εκτός>> μόδας δ) τα πετάω, δεν με εκφράζουν πια Απαντήσεις αγοριών: τα φοράω κι ας έχουν <<φύγει>> από την μόδα. τα φοράω, αλλά τα <<καμουφλάρω>>. δεν τα φοράω, αισθάνομαι <<εκτός>> μόδας τα πετάω, δεν με εκφράζουν πια. 64

65 5.Τι κάνεις τα ρούχα που έχουν φύγει από την μόδα; (αγόρια) 20% 15% 35% 30% τα φοράω κι ας έχουν φύγει από την μόδα τα φοράω αλλά τα <<καμουφλάρω>> δεν τα φοράω, αισθάνομαι εκτός μόδας τα πετάω, δεν με εκφράζουν πια 6.Όταν φοράς ρούχα που είναι την μόδα, αισθάνεσαι: α) όμορφα β) αποδεκτά γ) άβολα δ) μειονεκτικά Απαντήσεις αγοριών: όμορφα αποδεκτά άβολα μειονεκτικά Όταν φοράς ρούχα που είναι στην μόδα αισθάνεσαι: (αγόρια) 0% 0% 45% όμορφα αποδεκτά άβολα 55% μειονεκτικά 7.Όταν φοράς ρούχα που έχουν φύγει από την μόδα αισθάνεσαι: α)όμορφα β)αποδεκτά γ)άβολα δ)μειονεκτικά 65

66 Απαντήσεις αγοριών: όμορφα αποδεκτά άβολα μειονεκτικά Όταν φοράς ρούχα που δεν είναι στην μόδα αισθάνεσαι: (αγόρια) 25% 15% 20% 40% όμορφα αποδεκτα άβολα μειονεκτικα Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα αγόρια ενημερώνονται λίγο για την μόδα, δεν επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από αυτήν, κύρια πηγή ενημέρωσης τους για την μόδα είναι το διαδίκτυο και τέλος δίνουν,μεγάλη βάση στο προσωπικό τους στυλ. Κορίτσια 1. Ενημερώνεσαι για τις τάσεις της μόδας στα είδη ένδυσης; α) καθόλου β) λίγο γ) πολύ δ) πάρα πολύ Απαντήσεις κοριτσιών: καθόλου λίγο πολύ πάρα πολύ

67 1.Ενημερώνεσαι για τις τάσεις της μόδας στα είδη ένδυσης; (κορίτσια) 20% 3% καθόλου 39% λίγο πολύ 38% πάρα πολύ 2.Αν ναι, από πού; α) από την τηλεόραση β) από τα περιοδικά γ) από τις διαφημίσεις δ) από το διαδίκτυο ε) από τις βιτρίνες στ) από τους συνομήλικους Απαντήσεις κοριτσιών: από την από τα από τις από το από τις από τους τηλεόραση περιοδικά διαφημίσεις διαδίκτυο βιτρίνες συνομήλικους μου Αν ναι, από πού; (κορίτσια) από την τηλεόραση από τα περιοδικά 8% 15% 5% από τις διαφημίσεις 39% από το διαδίκτυο 30% 3% από τις βιτρίνες από τους συνομηλίκους 67

68 3.Ανανεώνεις τα ρούχα σου σύμφωνα με τις <<επιταγές>> της μόδας; α) Ναι β) Όχι Απαντήσεις κοριτσιών: Ναι Όχι Ανανεώνεις τα ρούχα σου σύμφωνα με τις <<επιταγές>> της μόδας; (κορίτσια) 35% 65% Ναι Όχι 4.Ποιο είναι το βασικό κριτήριο για να αγοράσεις ένα ρούχο; α) η τιμή β) να μου ταιριάζει γ) να είναι στην μόδα δ) η μάρκα ε) η γνώμη του φίλου μου Απαντήσεις κοριτσιών: η τιμή να μου ταιριάζει να είναι στην μόδα η μάρκα η γνώμη του/της φίλου/ης μου

69 4.Ποιο είναι το βασικό κριτήριο για να αγοράσετε ένα ρούχο; (κορίτσια) η τιμή 15% 3% 30% να μου ταιριάζει να είναι στην μόδα 20% 32% η μάρκα η γνώμη του/της φίλης μου 5.Τι κάνεις τα ρούχα που έχουν <<φύγει>> από την μόδα; α) τα φοράω κι ας έχουν <<φύγει>> από την μόδα β) τα φοράω, αλλά τα <<καμουφλάρω>> γ) δεν τα φοράω, αισθάνομαι <<εκτός>> μόδας δ) τα πετάω, δεν με εκφράζουν πια Απαντήσεις κοριτσιών: τα φοράω κι ας τα φοράω, αλλά τα έχουν <<φύγει>> <<καμουφλάρω>>. από την μόδα. δεν τα φοράω, αισθάνομαι <<εκτός>> μόδας τα πετάω, δεν με εκφράζουν πια. 5.Τι κάνεις τα ρούχα που έχουν <<φύγει>> από την μόδα; (κορίτσια) 10% 13% 42% τα φοράω και ας έχουν <<φύγει>> από την μόδα τα φοράω, αλλά τα <<καμουφλάρω>> 35% δεν τα φοράω, αισθάνομαι <<εκτός>> μόδας τα πετάω, δεν με εκφάζουν 69

70 6.Όταν φοράς ρούχα που είναι την μόδα, αισθάνεσαι: α) όμορφα β) αποδεκτά γ) άβολα δ) μειονεκτικά Απαντήσεις κοριτσιών: όμορφα αποδεκτά άβολα μειονεκτικά Όταν φοράς ρούχα που είναι στην μόδα αισθάνεσαι: (κορίτσια) 0% 43% 0% 57% όμορφα αποδεκτά άβολα μειονεκτικά 7.Όταν φοράς ρούχα που έχουν φύγει από την μόδα αισθάνεσαι: α)όμορφα β)αποδεκτά γ)άβολα δ)μειονεκτικά Απαντήσεις κοριτσιών: όμορφα αποδεκτά άβολα μειονεκτικά

71 7.Όταν φοράς ρούχα που δεν είναι στην μόδα,αισθάνεσαι: (κορίτσια) 10% 8% 20% όμορφα αποδεκτά άβολα μειονεκτικά 62% Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα κορίτσια ακολουθούν και επηρεάζονται από την μόδα σε μέτριο βαθμό, κύρια πηγή ενημέρωσης τους είναι τα περιοδικά και το διαδίκτυο και τέλος, δίνουν μεγάλη βάση στο προσωπικό τους στυλ. 71

72 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο Επιμέλεια Κεφαλαίου Λ ό λ α Κ ω ν σ τ α ν τ ί ν α, Μ ο υ τ σ ι ο ύ λ η Α γ γ ε λ ι κ ή, Μ π α τ α κ ό ι α Μ α ρ ί α, Ρ ό β α Χ ρ ι σ τ ί ν α, Τ ο λ ι ο π ο ύ λ ο υ Γ ε ω ρ γ ί α ΤΑ ΡΟΥΧΑ ΩΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ Στις μέρες μας, τα ρούχα δεν είναι απλώς για να ντύνουν αλλά για να προσφέρουν μια εναλλακτική μορφή «ψυχοθεραπείας μέσω κατανάλωσης», για όλα τα πορτοφόλια. Οι ντουλάπες αρχίζουν να ξεχειλίζουν από ρούχα και μεγαλώνουν συνεχώς για να χωρέσουν κι άλλα. Καταστήματα ενδυμάτων ανοίγουν συνεχώς,δίνοντας έτσι πολλές επιλογές στους καταναλωτές χωρίς αυτό να έχει απαραίτητα θετικές συνέπειες. Καινούριες διαφημίσεις ρούχων προβάλλονται συνεχώς στην τηλεόραση και στα περιοδικά μόδας κάνοντας κάθε είδους ένδυμα να φαίνεται πιο εντυπωσιακό. Αυτό συμβάλει σημαντικά στην υπερκατανάλωση αφού επηρεάζουν την καταναλωτική μας διάθεση με αποτέλεσμα να αγοράζουμε περισσότερα από αυτά που χρειαζόμαστε. Ο όρος "υπερκατανάλωση" σημαίνει η υπέρβαση του ορίου της απλής κατανάλωσης και η άσκοπη αγορά ενδυμάτων. Αυτό προκαλείται από ψυχολογικούς παράγοντες και κάποιες φορές οδηγεί στον εθισμό με την αγορά των ρούχων. Στόχος λοιπόν της ομάδας είναι να αναδείξει την καταναλωτική μας σχέση με τα ρούχα μας και τις αγορές μας. Για παράδειγμα τα χρήματα που ξοδεύουμε ή τα κριτήρια επιλογής μας σχετικά με αυτά. ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΗ ΝΤΟΥΛΑΠΑ ΜΑΣ Με αφορμή την εργασία μας,αποφασίσαμε να κάνουμε μια ανασκαφή στην ντουλάπα μας και να καταγράψουμε το συνολικό αριθμό των ρούχων από όλα τα μέλη της ομάδας. Ο Πίνακας 1 που ακολουθεί είναι το συνολικό αποτέλεσμα: Τα αποτελέσματα προβλημάτισαν τα μέλη της ομάδας και μας βοήθησαν να καταλάβουμε ότι ο συνολικός αριθμός των ρούχων είναι μεγάλος και θα μπορούσε να είναι πολύ μικρότερος. Επίσης,συμπεράναμε ότι τα περισσότερα από αυτά είναι ξεχασμένα και άχρηστα. 72

73 Πίνακας 1 Είδος Ρούχου Ποσότητα Χρόνος απόκτησης Χώρα κατασκευής Μπλούζες 250 Τελευταία 2 χρόνια Japan,China,USA,Turkey κ.α Παντελόνια 107 Τελευταία 2 χρόνια Japan, China, USA. κ.α. Ζακέτες 40 Τελευταία 2 χρόνια Japan,China,USA,Turkey κ.α. Μπουφάν 35 Τελευταία 2 χρόνια Japan,China,USA, κ.α. ΑΣ ΡΩΤΗΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΣ Ωστόσο θεωρήσαμε σημαντικό να συγκεντρώσουμε κάποια δείγματα που αφορούν την καταναλωτική διάθεση των αγοριών και των κοριτσιών. Το ερωτηματολόγιο που ακολουθεί δόθηκε σε 60 μαθήτριες και 51 μαθητές του σχολείου μας. Υπόδειγμα ερωτηματολογίου για «καταναλωτικές επιλογές στα ρούχα» Ηλικία.. Φύλο.. 1. Γιατί αγοράζετε συνήθως ρούχα; γιατί φθείρονται τα παλιά, γιατί αλλάζει η μόδα, γιατί με κάνει να νιώθω καλύτερα 2. Κάθε πότε αγοράζετε συνήθως ρούχα; Κάθε μήνα Κάθε τρεις μήνες Τρεις φορές το χρόνο Δυο φορές το χρόνο Μόνο όποτε έχω ανάγκη 3. Πόσα χρήματα ξοδεύετε το χρόνο για τις αγορές ρούχων συνήθως; Περίπου 300 Περίπου 500 Περίπου 800 Περίπου Πάνω από Πιστεύετε ότι τα ρούχα σας δείχνουν κάτι για τον εαυτό σας; Ναι 73

74 Όχι 5. Ποιο είναι το βασικό κριτήριο για να αγοράσετε ένα ρούχο; Η τιμή να με βολεύει, να είναι στη μόδα, η φίρμα η γνώμη του/της φίλου/ης 6. Προσέχετε την χώρα προέλευσης; Ναι Όχι 7. Τα παλιά σας ρούχα τι τα κάνετε; Τα πετάω χαρίζω Τα πουλάω Τα ανταλλάσω με φίλες/ους 8. Προτιμάτε να κάνετε τις αγορές σας σε περιόδους εκπτώσεων; Ναι Όχι 9. Ποιο υλικό ρούχων προτιμάτε; Βαμβακερά Μάλλινα Συνθετικά Δερμάτινα 10. Όταν σας εντυπωσιάζει ένα ρούχο προσέχετε την τιμή του; Ναι Όχι 74

75 Αποτελέσματα Ερωτηματολογίου ΚΟΡΙΤΣΙΑ Γιατί αγοράζετε συνήθως ρούχα; ΑΓΟΡΙΑ Γιατί αγοράζετε συνήθως ρούχα; 76% 11% 13% γιατί φθείρονται τα παλιά γιατί αλλάζει η μόδα γιατί με κάνει να νιώθω καλύτερα 45% 31% 24% γιατί φθείρονται τα παλιά γιατί αλλάζει η μόδα γιατί με κάνει να νιώθω καλύτερα Όπως φαίνεται στις παραπάνω πίτες η πλειοψηφία των μαθητών συνήθως αγοράζει ρούχα για την ευχαρίστηση που τους προσφέρει. KOΡΙΤΣΙΑ Κάθε πότε αγοράζετε συνήθως ρούχα; Κάθε μήνα ΑΓΟΡΙΑ Κάθε πότε αγοράζετε συνήθως ρούχα; Κάθε μήνα 0% 2% 12% 29% 57% Κάθε τρεις μήνες Τρεις φορές το χρόνο Δυο φορές το χρόνο Μόνο όποτε έχω ανάγκη 10% 11% 23% 19% 37% Κάθε τρεις μήνες Τρεις φορές το χρόνο Δυο φορές το χρόνο Μόνο όποτε έχω ανάγκη Οι διαφορές μεταξύ των αποτελεσμάτων που αντιστοιχούν σε κάθε πίτα είναι πολλές διότι ένα ικανοποιητικό ποσοστό των αγοριών δηλώνει ότι ψωνίζει ενδύματα 2 ή 3 φορές το χρόνο ενώ το ποσοστό των κοριτσιών που έδωσε αυτή την απάντηση είναι ελάχιστο. 75

76 ΚΟΡΙΤΣΙΑ Πόσα χρήματα ξοδεύετε το χρόνο για τις αγορές ρούχων συνήθως; Περίπου 300 ΑΓΟΡΙΑ Πόσα χρήματα ξοδεύετε το χρόνο για τις αγορές ρούχων συνήθως; Περίπου % 10% 18% 30% 26% Περίπου 500 Περίπου 800 Περίπου Πάνω από % 8% 18% 24% 42% Περίπου 500 Περίπου 800 Περίπου Πάνω από Σύμφωνα με τα παραπάνω δεδομένα συμπεραίνουμε ότι δεν διαφέρουν αρκετά και το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών ξοδεύει περίπου 300 ετησίως. ΚΟΡΙΤΣΙΑ Πιστεύετε ότι τα ρούχα σας δείχνουν κάτι για τον εαυτό σας ΑΓΟΡΙΑ Πιστεύετε ότι τα ρούχα σας δείχνουν κάτι για τον εαυτό σας; 18% 82% Ναι 23% Όχι 77% Ναι Όχι Η πλειοψηφία και των δυο φύλων πιστεύει ότι τα ενδύματα αντιπροσωπεύουν το χαρακτήρα τους. 76

77 ΚΟΡΙΤΣΙΑ Ποιο είναι το βασικό κριτήριο για να αγοράσετε ένα ρούχο; Η τιμή ΑΓΟΡΙΑ Ποιο είναι το βασικό κριτήριο για να αγοράσετε ένα ρούχο; Η τιμή 17% 7% 4% 22% 50% να με βολεύει να είναι στη μόδα η φίρμα 15% 2% 20% 27% 36% να με βολεύει να είναι στη μόδα η φίρμα η γνώμη του/της φίλου/ης η γνώμη του/της φίλου/ης Παρατηρούμε ότι βασικό κριτήριο των αγοριών και των κοριτσιών για την αγορά ρούχων είναι η άνεση που θα τους προσφέρουν. ΚΟΡΙΤΣΙΑ Προσέχετε την χώρα προέλευσης; ΑΓΟΡΙΑ Προσέχετε την χώρα προέλευσης; 63% 37% Ναι 56% 44% Ναι Όχι Όχι Είναι φανερό ότι οι περισσότεροι νέοι όταν πρόκειται να αγοράσουν ένα ρούχο δεν προσέχουν την χώρα παραγωγής του. 77

78 ΚΟΡΙΤΣΙΑ Τα παλιά σας ρούχα τι τα κάνετε; Τα πετάω ΑΓΟΡΙΑ Τα παλιά σας ρούχα τι τα κάνετε; Τα πετάω 0% 8% 19% Τα χαρίζω 9% 5% 33% Τα χαρίζω 73% Τα πουλάω 53% Τα πουλάω Τα ανταλλάσω με φίλες/ους Τα ανταλλάσω με φίλες/ους Αν και το μεγαλύτερο ποσοστό έχει δηλώσει ότι τα παλιά τους ρούχα τα χαρίζει υπάρχει μια μεγάλη διαφορά στις υπόλοιπες επιλογές. ΚΟΡΙΤΣΙΑ Προτιμάτε να κάνετε τις αγορές σας σε περιόδους εκπτώσεων; 10% ΑΓΟΡΙΑ Προτιμάτε να κάνετε τις αγορές σας σε περιόδους εκπτώσεων; 90% Ναι Όχι 27% 73% Ναι Όχι Από αυτά που προηγήθηκαν βλέπουμε καθαρά πως το μεγαλύτερο ποσοστό των δυο φύλων προτιμούν να κάνουν τις αγορές τους σε περιόδους εκπτώσεων. 78

79 ΚΟΡΙΤΣΙΑ Ποιο υλικό ρούχων προτιμάτε; ΑΓΟΡΙΑ Ποιό υλικό ρούχων προτιμάτε; 12% 18% 16% 54% Βαμβακερά Μάλλινα Συνθετικά 32% 16% 33% 19% Βαμβακερά, Μάλλινα Συνθετικά Δερμάτινα Δερμάτινα Από τα παραπάνω προσέχουμε ότι και τα κορίτσια και τα αγόρια προτιμούν τα βαμβακερά ρούχα αλλά τα αγόρια δείχνει να έχουν και μια ιδιαίτερη προτίμηση στα συνθετικά. ΚΟΡΙΤΣΙΑ Όταν σας εντυπωσιάζει ένα ρούχο προσέχετε την τιμή του; ΑΓΟΡΙΑ Όταν σας εντυπωσιάζει ένα ρούχο προσέχετε την τιμή του; 35% 65% Ναι Όχι 36% 64% Ναι Όχι Συνήθως τα περισσότερα άτομα της ηλικίας μας προσέχουν την τιμή ακόμη και όταν τους εντυπωσιάζει ένα ρούχο. Τα αποτελέσματα των ποσοστών αποδεικνύουν ότι οι διαφορές των απαντήσεων μεταξύ αγοριών και κοριτσιών είναι αρκετές. Αυτό σημαίνει ότι το φύλο και η ηλικία παίζουν έναν ιδιαίτερα σημαντικότερο ρόλο στην καταναλωτική διάθεση. 79