Βυζαντινά Χρόνια. Τι έτρωγαν, Τι έπιναν Οι συνήθειες τους, Ενδυμασία

Transcript

1 Βυζαντινά Χρόνια Τι έτρωγαν, Τι έπιναν Οι συνήθειες τους, Ενδυμασία

2 Τι έτρωγαν Στη διατροφή των Βυζαντινών βασικό ρόλο είχαν το ψωμί, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά που τα μαγείρευαν με διάφορους τρόπους. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος μαγειρέματος ήταν το βράσιμο, όπως ειρωνικά μας αφήνει να καταλάβουμε και η βυζαντινή παροιμία "αργώ μαγείρω πάντα έκζεστα", δηλαδή "ο τεμπέλης μάγειρας όλα τα μαγειρεύει βραστά". Οι Βυζαντινοί έτρωγαν επίσης πουλερικά που υπήρχαν σχεδόν σε κάθε σπίτι, καθώς και αυγά με τα οποία έφτιαχναν τα περίφημα σφουγγάτα, τις γνωστές μας ομελέτες. Από το γάλα έφτιαχναν τυριά όπως το ανθότυρο, το βλάχικο και το κεφαλίτζιν.

3 Κρέας εξασφάλιζαν και με το κυνήγι, αγαπημένη απασχόληση των ανδρών που τους παρείχε συνάμα ευκαιρίες για προσωπική διάκριση. Τα διάφορα κρασιά, για τα οποία φημιζόταν η Μακεδονία, καθώς και τα φρούτα, συνόδευαν τα τραπεζώματά τους μαζί με μελωμένα και σιροπιαστά γλυκά.

4 Η ενδυμασία των Βυζαντινών Το ένδυμα στο Βυζάντιο αποτελούσε σημαντικό διακριτικό στοιχείο κοινωνικής θέσης, που καθοριζόταν από πολλούς παράγοντες, όπως την οικονομική κατάσταση του ατόμου, το επάγγελμα, την ηλικία και το φύλο του. Οι Βυζαντινοί που ανήκαν στα μεσαία και κατώτερα στρώματα φορούσαν λινά ή μάλλινα ρούχα, που υφαίνονταν στον αργαλειό από τις γυναίκες του σπιτιού. Συνήθως ήταν πιο κοντά σε μήκος σε σχέση με αυτά της ανώτερης τάξης για να έχουν μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων. Η ανώτερη τάξη φορούσε μακριά ενδύματα από ακριβές πρώτες ύλες (μετάξι, λινό), ενώ ειδική κατηγορία αποτελούσαν τα ενδύματα των αυτοκρατόρων που ήταν φτιαγμένα από πολύτιμα υφάσματα και έφεραν πλούσια διακόσμηση με κεντήματα και πολύτιμους λίθους.

5 Ο χιτώνας μπορούσε να συνδυαστεί με διαφορετικά ενδύματα, όπως παντελόνια, μανδύες, επενδύτες και πανωφόρια, και φοριόταν και από τα δύο φύλα. Οι άντρες φορούσαν συνήθως κοντούς χιτώνες, ψηλές πλεχτές κάλτσες, μανδύες ή χοντρά πανωφόρια και σκούφιες στο κεφάλι, ενώ αντίθετα οι γυναίκες προτιμούσαν τους φαρδιούς, μακριούς και με μακριά μανίκια χιτώνες μαζί με εσάρπες, μαντήλια και καλύμματα της κεφαλής. Τα ενδύματα των Βυζαντινών διακρίνονταν σε πρώτης, δεύτερης και τρίτης ποιότητας, με τα καλά να φοριούνται σε ιδιαίτερες περιστάσεις και σε εορτές. Γενικότερα τα ενδύματα της εποχής χαρακτηρίζονταν από τα πλούσια λαμπερά χρώματα αλλά και από την ποικιλία των σχεδίων τους.

6 Τα σπίτια Βασικό στοιχείο για την καθημερινή ζωή των Βυζαντινών ήταν το σπίτι τους. Καθοριστικοί παράγοντες για τη μορφή τους ήταν η οικονομική κατάσταση του ιδιοκτήτη, η μορφολογία του εδάφους και ο διαθέσιμος χώρος. Έτσι, στις πόλεις συνυπήρχαν πολυτελείς επαύλεις και φτωχικά σπίτια, ενώ μεγάλες διαφορές υπήρχαν ανάμεσα στα αστικά σπίτια και στα σπίτια της υπαίθρου. Το βυζαντινό σπίτι συνδύαζε αρχαία ελληνικά, ρωμαϊκά και ανατολικά στοιχεία. Στις αρχαιότερες ιδίως οικίες τα δωμάτια, το πιο σημαντικό από τα οποία ήταν το τρικλίνιο που χρησίμευε ως τραπεζαρία για τα συμπόσια, ήταν χτισμένα γύρω από μία αυλή. Τα σπίτια αυτά, που προορίζονταν για την αριστοκρατία, είχαν μεγάλη έκταση και συχνά πολυτελή διακόσμηση. Τα μεσαία στρώματα κατοικούσαν σε φτωχότερες παραλλαγές των παραπάνω σπιτιών, ενώ τα κατώτερα στρώματα, όπου ανήκε η πλειοψηφία του πληθυσμού των πόλεων, κατοικούσαν σε πολυώροφες πολυκατοικίες.

7 Μετά τον 6 ο αιώνα αρχίζει να διαμορφώνεται το τυπικό βυζαντινό σπίτι. Ειδικά για την περίοδο μεταξύ 9 ου και 12 ου αιώνα, το κυριότερο δωμάτιο του σπιτιού ήταν ο τρίκλινος, γύρω από τον οποίο διατάσσονταν τα δωμάτια των ανδρών και των παιδιών, τα διαμερίσματα των γυναικών, η τραπεζαρία και οι χώροι υγιεινής. Τα σπίτια διέθεταν ακόμα μπαλκόνι και αυλές ή κήπους, ενώ η επιμελημένη τοιχοποιία, και η διακόσμηση με ψηφιδωτά, τοιχογραφίες και μωσαϊκά συμπλήρωνε τη μορφή τους. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κατοικούσε σε χαμηλά σπίτια ή σε δίπατες οικίες φτιαγμένες από φθηνά υλικά. Μια σειρά δωματίων γύρω από μία ανοιχτή αυλή, όπου συνήθως υπήρχε πηγάδι και φούρνος, αποτελούσε τον συνηθέστερο τύπο σπιτιού.

8 Η κοινωνική ζωή στο Βυζάντιο Στο δημόσιο βίο των Βυζαντινών η κοινωνική ζωή ήταν συνυφασμένη με την Εκκλησία και την κεντρική εξουσία. Οι μεγάλες χριστιανικές γιορτές γίνονταν συνήθως αφορμή εορτασμών και πανηγυρικών εκδηλώσεων στους δρόμους, τις πλατείες και κυρίως στις εκκλησίες. Στις μεγάλες πόλεις των πρώτων χριστιανικών αιώνων οι κοσμικές διασκεδάσεις και τα θεάματα που παρουσιάζονταν στο θέατρο και στον ιππόδρομο ήταν πολύ αγαπητά και συνδεδεμένα με την κοινωνική ζωή.

9 Διαφορετική ήταν και η θέση του αθλητισμού στο Βυζάντιο. Ο ρόλος του διαφέρει ουσιαστικά από εκείνον που είχε στην αρχαιοελληνική κοινωνία. Στη νομοθεσία του Ιουστινιανού συμπεριλαμβάνονται στα επιτρεπόμενα αγωνίσματα η πάλη, το άλμα εις ύψος, το άλμα εις μήκος και ο ακοντισμό. Παραδοσιακοί αθλητικοί χώροι, όπως το στάδιο, το γυμνάσιο και η παλαίστρα συνέχισαν να είναι σε χρήση κατά τους πρώιμους αιώνες, αλλά καθώς η οικονομική ύφεση προχωρούσε, από τον 6ο αιώνα και μετά αφέθηκαν χωρίς συντήρηση, με αποτέλεσμα να γίνουν ερείπια. Στην κοινωνική ζωή των Βυζαντινών ανήκε και η επίσκεψή τους στο λουτρό. Στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες στις πόλεις υπήρχαν μεγάλα λουτρικά συγκροτήματα, που συνέχιζαν την παράδοση της αρχαιότητας και προσέλκυαν πολλούς πολίτες καθώς λειτουργούσαν όχι μόνο ως χώροι ατομικής και υγιεινής και χαλάρωσης αλλά και ως τόποι συνεύρεσης και κοινωνικών επαφών.

10 Εικόνες

11

12 Ελισάβετ Πηγή Ιστοσελίδα: Εξερευνώντας τον κόσμο του Βυζαντίου