Περιεχόμενα. Εισαγωγή Τεχνολογίες Σήμανση ελαστικών Κριτήρια και κόστος κύκλου ζωής Πρακτικές συμβουλές Οφέλη από την οικολογική οδήγηση

Transcript

1 GreenS Green public procurement supporters for innovative and sustainable institutional change Υποστηρικτικές Δομές για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις για μία καινοτόμα θεσμική αλλαγή OXHMATA Σάββας Βλάχος ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΥΠΡΙΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

2 Περιεχόμενα Εισαγωγή Τεχνολογίες Σήμανση ελαστικών Κριτήρια και κόστος κύκλου ζωής Πρακτικές συμβουλές Οφέλη από την οικολογική οδήγηση

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Industry Transport Residential Services Agriculture 2% 14% 26% 49% 21% 7% 2% RESIDENTIAL PRIMARY SECONDARY TERTIARY PUBLIC LIGHTING 26% 1% 20% TRANSPORT 32% Ενεργειακές ροές EU Source: EU Energy figures statistical pocketbook 2012 Τελική κατανάλωση ενέργειας στην Κύπρο ανά τομέα το 2014 Πηγή: Ενεργειακό Γραφείο

4 Source: EUROSTAT ΕΙΣΑΓΩΓΗ

5 Εισαγωγή Κύριες Προκλήσεις Προστασία Περιβάλλοντος Το 20 % των εκπομπών CO 2 στην ΕΕ οφείλεται στις Οδικές Μεταφορές. Εκπομπές αερίων που μολύνουν το περιβάλλον Οι Οδικές Μεταφορές ευθύνονται για το 50 % των εκπομπών σωματιδίων Διασφάλιση Ποιότητας Αέρα στην Ευρώπη Θόρυβος Οφέλη από τις πράσινες συμβάσεις Προστασία περιβάλλοντος Απεξάρτηση από τις τιμές των ορυκτών καυσίμων Προστασία των περιοχών στα κέντρα των πόλεων από την έντονη ρύπανση του αέρα Προβολή μιας πράσινης εικόνας για τον οργανισμό Οικονομικό όφελος

6 Συμβατικά Οχήματα Βενζινοκίνητα + χαμηλές εκπομπές σωματιδίων και No x - Κατανάλωση καυσίμου /εκπομπές CO 2 υψηλότερες σε σύγκριση με τα πετρελαιοκίνητα οχήματα - Απαγόρευση κυκλοφορίας σε παλιά οχήματα με ρυθμιζόμενο τριοδικό καταλυτικό μετατροπέα που υπερβαίνουν τα όρια εκπομπών καυσαερίων.

7 Τεχνολογίες - Συμβατικά Οχήματα Πετρελαιοκίνητα + Κατανάλωση καυσίμου /εκπομπές CO 2 χαμηλότερες σε σύγκριση με τα βενζινοκίνητα + / - με φίλτρο σωματιδίων έχουν χαμηλές εκπομπές σωματιδίων - Υψηλότερες εκπομπές NOx σε σύγκριση με τα βενζινοκίνητα οχήματα - Απαγόρευση της κυκλοφορίας οχημάτων με υψηλούς ρύπους σε περιβαλλοντικές ζώνες (π.χ. κέντρο πόλης)

8 Τεχνολογίες - Οχήματα με φυσικό αέριο Οχήματα φυσικού αερίου + μηδενικές εκπομπές σωματιδίων + χαμηλότερες εκπομπές NOx σε σχέση με τα πετρελαιοκίνητα + / - Η εξοικονόμηση CO 2 -συγκρινόμενη με τα πετρελαιοκίνητα είναι χαμηλή + / - Αριθμός σταθμών καυσίμου διαφέρει ανά περιοχή - Δεν είναι ευρέως διαθέσιμα στην αγορά

9 Τεχνολογίες - Οχήματα υγραερίου Οχήματα υγραερίου + μηδενικές εκπομπές σωματιδίων + χαμηλότερες εκπομπές NOx σε σχέση με τα πετρελαιοκίνητα + / - Η εξοικονόμηση CO 2 συγκρινόμενη με τα πετρελαιοκίνητα είναι ελάχιστη. + / - Αριθμός σταθμών καυσίμου διαφέρει ανά περιοχή - Δεν είναι ευρέως διαθέσιμα στην αγορά

10 Τεχνολογίες - Υβριδικά Οχήματα Υβριδικά + σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας καυσίμου στην πόλη σε συνθήκες κυκλοφοριακής κίνησης + χαμηλότερες εκπομπές CO 2 ως 30 % σε σύγκριση με τα συμβατικά οχήματα - Περιορισμένο δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας για υπεραστική οδήγηση - Δεν είναι ευρέως διαθέσιμα στην αγορά

11 Τεχνολογίες - Ηλεκτρικά οχήματα Ηλεκτρικά + Μηδενικές εκπομπές αερίων εντός πόλεων. + Μηδενικός θόρυβος + Χαμηλό κόστος λειτουργίας/κόστος καυσίμου (μειωμένο κατά 80 % σε σύγκριση με τα βενζινοκίνητα οχήματα). - Μεγάλη διάρκεια φόρτισης και περιορισμένη διαθεσιμότητα στην αγορά. - Περιορισμένη αυτονομία σε χιλιόμετρα. - Δεν μπορούν να χαρακτηριστούν φιλικά προς το περιβάλλον στην περίπτωση που φορτίζονται από ηλεκτρισμό που προέρχεται από συμβατικά καύσιμα. - Μικρή διάρκεια ζωής μπαταριών (ιδιαίτερα σε συνθήκες χαμηλών θερμοκρασιών)

12

13 Σημεία Εγκατάστασης Φορτιστών Ηλεκτρικών Οχημάτων Α/Α Δήμος Επαρχία Σημείο / Χώρος Σύνολο 1 Στρoβόλου Λευκωσία Κεντρικά Γραφεία ΑΗΚ 2 Λευκωσίας Λευκωσία Περιφερειακό Γραφείο ΑΗΚ Λ-Κ-Μ 3 Αγλαντζιάς Λευκωσία Συμβολή Λεωφ. Κερύνειας και Μπουμπουλίνας 4 Έγκωμης Λευκωσία Οδός Λευκοθέου 5 Στροβόλου Λευκωσία Δημαρχείο Στροβόλου 8 6 Αγλαντζιάς Λευκωσία Πανεπιστήμιο Κύπρου 7 Λατσιών Λευκωσία Μπροστά από Δημαρχείο Λατσιών 8 Λευκωσίας Λευκωσία Μπροστά από Υπηρεσία Ενέργειας - Υπουργείο ΕΕΒ&Τ 9 Πλατρών Λεμεσός Πλατεία Πλατρών 10 Λεμεσού Λεμεσός Χώρος Στάθμευσης Εναέριου 11 Λεμεσού Λεμεσός Χώρος Στάθμευσης Επίχωσης 12 Λάρνακας Λάρνακα Κεντρικός Χώρος Στάθμευσης στο κέντρο της πόλης 13 Παραλιμνίου Αμμόχωστος Χώρος Στάθμευσης Πρωταρά 14 Πάφου Πάφος Περιφερειακό Γραφείο ΑΗΚ Πάφου 15 Πόλεως Χρυσοχούς Πάφος Γραφείο ΚΟΤ Πόλεως Χρυσοχούς 3 2 2

14 Σταθμός Φόρτισης (Prototype) Στόχος η δημιουργία εργονομικά σχεδιασμένων και λειτουργικών σταθμών φόρτισης Design Concept & Visualization από την εταιρεία Demades Design Ltd

15 Τεχνολογίες - Ηλεκτρικά Υβριδικά αυτοκίνητα Plug in Hybrid + Χαμηλές εκπομπές αερίων εντός πόλεων. + Χαμηλά επίπεδα θορύβου Μηδενικός θόρυβος + Χαμηλό κόστος λειτουργίας/κόστος καυσίμου + Μεγαλύτερη αυτονομία σε σχέση με τα ηλεκτρικά - Περιορισμένη διαθεσιμότητα στην αγορά. - Δεν μπορούν να χαρακτηριστούν φιλικά προς το περιβάλλον στην περίπτωση που φορτίζονται από ηλεκτρισμό που προέρχεται από συμβατικά καύσιμα. - Μικρή διάρκεια ζωής μπαταριών

16 Σήμανση ελαστικών Τα Ελαστικά ευθύνονται για το 20 με 30 % της κατανάλωσης καυσίμου των οχημάτων Η ενεργειακή σήμανση στα ελαστικά ισχύει από τον Νοέμβριο του 2012 Σχετικοί κανονισμοί είναι οι 1222/2009/EΚ και 1235/2011/EΕ Αφορούν ελαστικά επιβατικών οχημάτων καθώς και ελαστικά σε ελαφρά επαγγελματικά οχήματα. Η ενεργειακή ετικέτα παρέχει πληροφορίες σχετικά με την αντίσταση κύλισης των ελαστικών, (οικονομία καυσίμου), την επίδοση κρατήματος σε βρεγμένο έδαφος και τον εξωτερικό θόρυβο κύλισης. Η διαφορά μεταξύ της ενεργειακής τάξης Ε και της Α σχετικά με την οικονομία καυσίμου είναι σχεδόν 40 %!

17 Οδηγός αγορών και κριτήρια Σύμφωνα με την Οδηγία 2009/33/EΚ για την προώθηση των καθαρών και ενεργειακά αποδοτικών οχημάτων οδικών μεταφορών: Στους όρους προσφορών πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθώς και το λειτουργικό κόστος των οχημάτων. Έτσι πρέπει να ενσωματώνονται οι παρακάτω παράμετροι: Ενεργειακή κατανάλωση; Εκπομπές CO 2, Εκπομπές NO x, NMHC και σωματιδίων. Για να συμπεριληφθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στη διαδικασία αγοράς οχημάτων, πρέπει να ακολουθηθούν κοινοί κανόνες για τον υπολογισμό του κόστους του κύκλου ζωής που συνδέεται με τη λειτουργία των οχημάτων.

18 Υπολογισμός του κόστους ζωής Αγορά - Τιμή αγοράς, - Εκπτώσεις - Οικονομικοί όροι - Όροι μίσθωσης - Κόστος αναβάθμισης Αν γίνει οικονομική αξιολόγηση μιας προσφοράς με βάση τον κύκλο ζωής θα πρέπει να ληφθούν υπόψη διάφοροι παράμετροι Μεταπώληση - Αξία Μεταπώλησης Χρήση - Κόστος συντήρησης - Κόστος Εξοπλισμού - Φόροι - Ασφάλιση - Κόστος Καυσίμου Το κόστος καυσίμων έχει ένα μερίδιο περίπου 50 % του κόστους κύκλου ζωής, ωστόσο αυτό εξαρτάται πολλούς παράγοντες.

19 Υπολογισμός του κόστους ζωής Σύμφωνα με την Οδηγία 2009/33/EΚ: Το λειτουργικό κόστος της ενεργειακής κατανάλωσης ανά κύκλο ζωής = κατανάλωση καυσίμου x κόστος καυσίμου x χιλιόμετρα κύκλου ζωής) Το λειτουργικό κόστος εκπομπών CO2 και άλλων επιβλαβών αερίων ανά κύκλο ζωής= χιλιόμετρα κύκλου ζωής x εκπομπές σε gr/km x κόστος ανά γραμμάριο

20 Υπολογισμός του κόστους ζωής Υπολογισμοί λειτουργικού κόστους βάση της Οδηγίας 2009/33/EΚ: Παράμετροι επιβατικών πετρελαιοκίνητων οχημάτων σύμφωνα με το Τιμές πρότυπο EURO 5 Καύσιμο l/100 km 4,8 5,2 5,6 5,9 1,6 EUR/l CO 2 g/km ,03 EUR/kg NOx g/km 0,18 0,18 0,18 0,18 0,0044 EUR/g NMHC g/km ,001 EUR/g PM (αιωρούμενα σωματίδια) g/km 0,005 0,005 0,005 0,005 0,087 EUR/g Διανυόμενα χιλιόμετρα km* κατά τη διάρκεια ζωής Κόστος Καυσίμου EUR Κόστος εκπομπών CO 2 EUR Κόστος άλλων εκπομπών EUR Συνολικό κόστος EUR

21 Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις Τα προτεινόμενα κριτήρια της ΕΕ έχουν υιοθετηθεί και για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις Επίσης κατά τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η Οδηγία 2009/33/ΕΚ, σχετικά με την προώθηση καθαρών και ενεργειακά αποδοτικών οχημάτων.

22 Κατηγορίες κριτηρίων Τα στοιχειώδη κριτήρια επικεντρώνονται στις εκπομπές CO 2 και άλλων ρύπων καθώς και στις εκπομπές θορύβου. Τα αναλυτικά κριτήρια καλύπτουν, επιπλέον, τα άλλα στοιχεία που μπορούν να επηρεάσουν την κατανάλωση καυσίμων ή άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των οχημάτων. Στη διαδικασία διαγωνισμού για τη μίσθωση οχημάτων θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται ορισμένα περιβαλλοντικά ζητήματα σχετικά με τη συντήρηση, δεδομένου ότι οι εργασίες συντήρησης θα εκτελούνται από τον ανάδοχο.

23 Πρότυπα EURO H EE θέσπισε τα πρότυπα EURO το 1992, με σκοπό τη μείωση των αέριων ρύπων από τα οχήματα. Τα πρότυπα αυτά ρυθμίζουν νόμιμα επίπεδα αέριων ρύπων (CO, NMHC, THC, NΟx, αιρούμενα σωματίδια). Τα όρια αυτά καθορίζονται ανά κατηγορία και βάρος οχήματος Εφαρμόζονται σταδιακά Καθίστανται όλο και πιο αυστηρά με την πάροδο του χρόνου. Το EURO 5 είναι το ισχύον πρότυπο (από το 2009). Το EURO 6 καθίσταται υποχρεωτικό από το 2014.

24 Επιβατικά αυτοκίνητα και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα - Κριτήρια Στοιχειώδη Αναλυτικά ΚΡΙΤΗΡΙΟ 1. Εκπομπές CO 2 < CO 2 (g/km) < CO 2 (g/km) Μίνι Μικρά Compact Μεσαία Μεγάλα Πολυτελή Εκτός δρόμου/ οικογενειακά Μικρά ημιφορτηγά (Ν1, κλάση I) Άλλα ημιφορτηγά (Ν1 κλάσεις II,III) ΚΡΙΤΗΡΙΟ 2. Εκπομπές Καυσαερίων EURO 5 EURO 6 ΚΡΙΤΗΡΙΟ 3. Οικολογική οδήγηση Επαλήθευση: Ο προσφέρων οφείλει να υποβάλει το τεχνικό σχέδιο όπου δηλώνονται οι εκπομπές CO 2 και οι σχετικές πληροφορίες. Τα αυτοκίνητα/φορτηγά συνοδεύονται από πληροφορίες/οδηγίες σχετικά με τη σημασία της οικολογικής οδήγησης στο όχημα.

25 Επιβατικά αυτοκίνητα και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα - Κριτήρια ΚΡΙΤΗΡΙΟ 4. Το προσφερόμενο όχημα είναι εφοδιασμένο με ένδειξη αλλαγής σχέσης μετάδοσης (GSI). ΚΡΙΤΗΡΙΟ 5. Συστήματα παρακολούθησης πίεσης των ελαστικών Το προσφερόμενο όχημα είναι εφοδιασμένο με συστήματα παρακολούθησης της πίεσης των ελαστικών (TPMS) ΚΡΙΤΗΡΙΟ 6. Ένδειξη κατανάλωσης καυσίμου Το προσφερόμενο όχημα είναι εφοδιασμένο με μηχανισμό, ο οποίος εμφανίζει στον οδηγό τις τιμές κατανάλωσης καυσίμου (TPMS) Στοιχειώδη Αναλυτικά ΚΡΙΤΗΡΙΟ 7. Αέρια κλιματισμού Το προσφερόμενο όχημα πληροί απαιτήσεις σχετικά με τα φθοριούχα αέρια θερμοκηπίου στο κλιματιστικό - ΚΡΙΤΗΡΙΟ 8. Λιπαντικά έλαια -

26 Επιβατικά αυτοκίνητα και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα - Κριτήρια ΚΡΙΤΗΡΙΟ 9. Ελαστικά - θόρυβος Τα οχήματα πρέπει να είναι εφοδιασμένα με ελαστικά με στάθμη εκπομπής θορύβου χαμηλότερη από το ανώτατο όριο που καθορίζεται στο παράρτημα ΙΙ, μέρος Γ του κανονισμού 661/2009. ΚΡΙΤΗΡΙΟ 10. Ελαστικά αντίσταση κύλισης Η αντίσταση κύλισης εκφραζόμενη σε kg/τόνο δεν πρέπει να υπερβαίνει καθορισμένες οριακές τιμές Στοιχειώδη Αναλυτικά - - ΚΡΙΤΗΡΙΟ 11. Χρήση εναλλακτικών καυσίμων - Προαιρετικό για πρόσθετους βαθμούς ΚΡΙΤΗΡΙΟ 12. Εκπομπές θορύβου χαμηλότερες από αυτές που ορίζει η νομοθεσία. - Προαιρετικό για πρόσθετους βαθμούς ΚΡΙΤΗΡΙΟ 13. Χαμηλότερες εκπομπές CO2 από τις απαιτούμενες στις προδιαγραφές. - Προαιρετικό για πρόσθετους βαθμούς ΚΡΙΤΗΡΙΟ 14. Χρήση ανακυκλώσιμων ή ανανεώσιμων υλικών - Προαιρετικό για πρόσθετους βαθμούς ΚΡΙΤΗΡΙΟ 15. Σύστημα Start- Stop - Προαιρετικό για πρόσθετους βαθμούς

27 Επιβατικά αυτοκίνητα και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα - Κριτήρια Οι αναθέτουσες αρχές πρέπει να αναφέρουν στην προκήρυξη και στα έγγραφα του διαγωνισμού πόσοι επιπλέον βαθμοί θα χορηγούνται για κάθε κριτήριο ανάθεσης. Τα περιβαλλοντικά κριτήρια ανάθεσης πρέπει, συνολικά, να αντιστοιχούν σε ποσοστό τουλάχιστον 15 % της συνολικής βαθμολογίας. Στην περίπτωση που το κριτήριο ανάθεσης διατυπώνεται ως «καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με τις ελάχιστες απαιτήσεις που περιλαμβάνονται στις τεχνικές προδιαγραφές», θα χορηγούνται βαθμοί ανάλογα με τις βελτιωμένες επιδόσεις.

28 Πρακτικές συμβουλές για την αγορά ενός οχήματος Είναι αναγκαία η αγορά του οχήματος? Κάνετε χρήση των δημόσιων μεταφορών/ χρήση εκ περιτροπής ή χρήση από κοινού ενός οχήματος προτού προβείτε σε αγορά Μάθετε περισσότερα για την οικονομία καυσίμου και τα περιβαλλοντικά θέματα Κάνετε χρήση του εργαλείου υπολογισμού κόστους ζωής που καθορίζεται στην Οδηγία 2009/33/EΚ Ποιο καύσιμο να επιλέξετε? Συμβατικά καύσιμα : βενζίνη και πετρέλαιο Τα υβριδικά και τα ηλεκτρικά οχήματα είναι εμπορικά διαθέσιμα Εξέταση άλλων πιθανών καυσίμων όπως το φυσικό αέριο

29 Συμβουλές για τη χρήση των οχημάτων Διασφάλιση ποιότητας και έλεγχος πίεσης ελαστικών Λιπαντικά χαμηλού ιξώδους (Υψηλής λιπαντικής ισχύος) Τακτική συντήρηση οχήματος Οικολογική Οδήγηση: Οδηγείτε ομαλά και προβλέψετε την κυκλοφοριακή ροή Εκκινήστε αμέσως, χωρίς προθέρμανση της μηχανής Μην κάνετε σπατάλη του καυσίμου Αποφύγετε τη χρήση του κλιματιστικού (όταν αυτό είναι εφικτό)

30 Οφέλη από την Οικολογική Οδήγηση Κατανάλωση Καυσίμου και Προστασία Περιβάλλοντος Η εκπαίδευση στην οικολογική οδήγηση μπορεί να μειώσει την κατανάλωση καυσίμου κατά περίπου 20% αμέσως μετά την εκπαίδευση και κατά περίπου 5% μακροπρόθεσμα. Επίσης, η εξοικονόμηση καυσίμου και επομένως η μείωση των εκπομπών CO 2 μέσα στην πόλη μπορεί να φτάσει το 12 %. Επίπεδα θορύβου Ένα όχημα στις 4000 ΣΑΛ παράγει την ίδια ποσότητα θορύβου με 32 οχήματα ιδίου τύπου που ταξιδεύουν με την ίδια ταχύτητα στις 2000 ΣΑΛ. Κόστος και Ασφάλεια Η οικολογική οδήγηση μπορεί να μειώσει τα οδικά ατυχήματα καθώς και το κόστος που προκύπτει από αυτά κατά %

31 Συμβουλές Οικολογικής Οδήγησης 1. Οδήγηση σε σταθερή ταχύτητα Η ομαλή οδήγηση είναι ή βέλτιστη για οικονομία καυσίμου Στις περιπτώσεις που απαιτείται επιβράδυνση ή επιτάχυνση, προτείνεται να αποφεύγεται η απότομη επιβράδυνση ή επιτάχυνση Η οδήγηση σε υψηλές στροφές αυξάνει την κατανάλωση καυσίμου του οχήματος Για το σκοπό αυτό, η οδήγηση στον αυτοκινητόδρομο με σταθερή ταχύτητα προτείνεται (με ή χωρίς τη χρήση Cruise Control) Προτείνεται να προβλέπουμε έγκαιρα περιπτώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε απότομο φρενάρισμα: Φώτα τροχαίας Σταματημένα οχήματα Διαβάσεις πεζών Έξοδοι αυτοκινητόδρομου- στροφές

32 Συμβουλές Οικολογικής Οδήγησης 2. Αποδοτική χρήση κλιματιστικού Προτείνεται η ορθολογιστική χρήση του κλιματιστικού Σε ψηλές ταχύτητες (Πάνω από 65km/h) αυξάνεται πολύ η αεροδυναμική αντίσταση του αέρα, η οποία επηρεάζει αρνητικά την κίνηση του οχήματος. Επομένως, προτιμούμε να χρησιμοποιούμε το κλιματιστικό για ψύξη (όχι κάτω από 23 o C).

33 Συμβουλές Οικολογικής Οδήγησης 3. Σκίαση το καλοκαίρι Προτείνεται η διατήρηση του οχήματος σε όσο το δυνατό πιο χαμηλές θερμοκρασίες o Στις συνθήκες που επικρατούν στην Κύπρο, η έκθεση ενός οχήματος στον ήλιο για περισσότερο από 10 λεπτά συνεπάγεται υψηλές θερμοκρασίες στο εσωτερικό του οχήματος Αυτό συνεπάγεται υψηλότερη κατανάλωση καυσίμου για ενέργεια ψύξης αλλά και μεγαλύτερη χρήση αερίου ψύξης.

34 Συμβουλές Οικολογικής Οδήγησης 4. Ρύθμιση πίεσης ελαστικών Προτείνεται η τακτική πίεση των ελαστικών

35 Συμβουλές Οικολογικής Οδήγησης 5. Απομάκρυνση περιττού φορτίου Δεν λειτουργούμε το όχημα σαν αποθήκη Απομακρύνουμε σχάρες κ βάσεις μετά τη χρήση

36 Συμβουλές Οικολογικής Οδήγησης 6. Τακτική συντήρηση Βέλτιστη λειτουργία κινητήρα Πρόληψη βλαβών οχήματος Οι βλάβες συνήθως επηρεάζουν την κατανάλωση Παρακολούθηση ενδείξεων οχήματος Χρήση κατάλληλων λιπαντικών

37 Περισσότερη Πληροφόρηση Εργαλειοθήκη Ευρωπαϊκής Επιτροπής ΠΔΣ για οχήματα Μεταφορές & Κινητικότητα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)

38 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ H T T P : / / G R E E N S P R O J E C T. E U / E L / W W W. C E A. O R G. C Y S A V VA S.V L A C H O C E A. O R G. C Y O R E S T I S. K Y R I A K O C E A. O R G. C Y T E L FA X L E K O N O S S T R E E T, 1011 L E F K O S I A, C Y P R U S