ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ. Ονοματεπώνυμο:..

Transcript

1 1 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Ονοματεπώνυμο:.. Απρίλιος 2014 Κείμενα α. Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret, homo quidam ei occurrit corvum tenens; eum instituerat haec dicere: «Ave, Caesar, victor imperator». Caesaris multum interfuit corvum emere; itaque viginti milibus sestertium eum emit. Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem. Diu operam frustra impendebat. β. Quin etiam cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae: «Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium». γ. Praeterea praecepit ut eam postero die repente in eum locum emitteret, in quo ipse cum amicis futurus esset. Postridie eius diei Sertorius, admissis amicis in cubiculum suum, dixit eis visum in somno sibi esse cervam, quae perisset, ad se reverti. Cum cerva, emissa a servo, in cubiculum Sertorii introrupisset, admiratio magna orta est. Παρατηρήσεις Α. Να μεταφράσετε τα παραπάνω αποσπάσματα. Μονάδες 40 Β. Β1. Να γράψετε το ζητούμενο τύπο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: quidam: την αιτιατική ενικού αριθμού στο ουδέτερο γένος tenens: την δοτική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος haec: την ονομαστική πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος multum: την αφαιρετική πληθυντικού αριθμού του ουδετέρου γένους στο συγκριτικό βαθμό agmina: την ίδια πτώση στον αντίθετο αριθμό ipse: τη δοτική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος admissis: την αιτιατική ενικού αριθμού στη μετοχή ενεστώτα ενεργητικής φωνής στο θηλυκό γένος suum: τον ίδιο τύπο στο β πρόσωπο sibi: την ίδια πτώση στο β πρόσωπο στον πληθυντικό αριθμό Sertorii: την κλητική ενικού αριθμού magna: τη γενική πληθυντικού αριθμού αρσενικού γένους στο συγκριτικό βαθμό parem salutationem: τη γενική πληθυντικού αριθμού eum locum: την ίδια πτώση στον αντίθετο αριθμό Μονάδες 15 Β2. Να γράψετε το ζητούμενο τύπο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: rediret: το γ πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα instituerat: το απαρέμφατο μέλλοντα μέσης φωνής emit: το γ πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα μέσης φωνής impendebat: τη γενική του γερουνδίου instaret: το απαρέμφατο μέλλοντα (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο) ostendas: την αφαιρετική του σουπίνου

2 2 circumsedisti: το β ενικό οριστικής μέλλοντα ενεργητικής φωνής praecepit: το γ ενικό πρόσωπο υποτακτικής παρατατικού μέσης φωνής introrupisset: το α πληθυντικό πρόσωπο οριστικής στον ίδιο χρόνο orta est: τον ίδιο τύπο στην υποτακτική του μέλλοντα Μονάδες 10 Β3. reverti: να γραφούν: α) οι μετοχές του ρήματος στην ονομαστική ενικού αριθμού (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο) β) το απαρέμφατο μέλλοντα και παρακειμένου (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο) Μονάδες 5 Γ. Γ1. Να χαρακτηριστούν συντακτικώς οι παρακάτω λέξεις: Caesaris, milibus, sestertium, frustra, militum, die, diei, a servo. Μονάδες 8 Γ2. ut corvum doceret parem salutationem: Να αναγνωρίσετε την παραπάνω πρόταση και να δικαιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς της. Γ3. Να γράψετε τις παρακάτω προτάσεις έτσι ώστε να μη δηλώνεται βαθύτερη σχέση αιτίου αιτιατού ανάμεσα στις δευτερεύουσες και τις εξαρτήσεις τους. α) Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret β) cum Sulla minitans ei instaret Μονάδες 2 Γ4. admissis amicis: Να αναλυθεί στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση. Μονάδες 4 Γ5. ut eam postero die repente in eum locum emitteret, in quo ipse cum amicis futurus esset: Να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ. Μονάδες 4 Γ6. Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με τη δοθείσα εξάρτηση: Dixit is Sullae: «Licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium». Γ7. Caesar itaque viginti milibus sestertium eum emit: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Γ8. Noli minitari: α) Να γράψετε τη νοηματικώς ισοδύναμη έκφραση. β) Να γράψετε τη νοηματικώς αντίθετη έκφραση. Prosper Successus!

3 3 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. α. Καθώς (ή: όταν) ο Οκταβιανός επέστρεφε στη Ρώμη μετά τη νίκη του στο Άκτιο, πήγε να τον συναντήσει κάποιος άνθρωπος που κρατούσε ένα κοράκι. Το είχε διδάξει να λέει τα εξής: «Χαίρε, Καίσαρα, νικητή στρατηγέ». Ο Καίσαρας ενδιαφέρθηκε πολύ να αγοράσει το κοράκι το αγόρασε λοιπόν για είκοσι χιλιάδες σηστερτίους. Το παράδειγμα αυτό παρακίνησε κάποιον παπουτσή να μάθει τον ίδιο χαιρετισμό σ ένα κοράκι. Για πολύ καιρό κόπιαζε μάταια. β. Κι επιπλέον, όταν ο Σύλλας τον πίεζε απειλώντας (τον), αυτός είπε στον Σύλλα: «Ακόμη κι αν μου δείξεις τα αγήματα των στρατιωτών, με τα οποία έχεις περικυκλώσει το Βουλευτήριο ακόμη κι αν με απειλήσεις με θάνατο, ποτέ όμως εγώ δεν θα κηρύξω τον Μάριο εχθρό (του κράτους)». γ. Επιπλέον τον καθοδήγησε να το αφήσει ελεύθερο ξαφνικά την επόμενη μέρα σ αυτόν τον τόπο, όπου επρόκειτο να βρίσκεται ο ίδιος με τους φίλους του. Την επόμενη ημέρα, ο Σερτώριος, αφού δέχτηκε τους φίλους στην κρεβατοκάμαρά του, τους είπε ότι είχε δει στον ύπνο του ότι το ελάφι, που είχε πεθάνει, επέστρεψε σ αυτόν. Όταν το ελάφι, αφού αφέθηκε ελεύθερο από τον δούλο, όρμησε στην κρεβατοκάμαρα του Σερτώριου, γεννήθηκε μεγάλος θαυμασμός. Β. Β1. quidam: quoddam tenens: tenenti haec: hae multum: pluribus agmina: agmen ipse: ipsi admissis: admittentem suum: tuum sibi: vobis Sertorii: Sertori magna: maiorum parem salutationem: parium salutationum eum locum: ea loca Β2. rediret: redeunto instituerat: institutum iri emit: emantur impendebat: impendendi instaret: instaturum esse ostendas: ostentu / ostensu circumsedisti: circumsedebis praecepit: praeciperetur introrupisset: introruperamus orta est: oritura sit

4 4 Β3. α) Μετοχή ενεστώτα: revertens Μετοχή μέλλοντα: reversura Μετοχή παρακειμένου: reversa β) Απαρέμφατο μέλλοντα: reversuram esse Απαρέμφατο παρακειμένου: reversam esse ημιαποθετικό) (ως αποθετικό), revertisse (ως Γ. Γ1. Caesaris: γενική του ενδιαφερομένου προσώπου από το ρήμα «interfuit» milibus: αφαιρετική της αξίας στο ρήμα «emit», δηλώνεται η συγκεκριμένη, υλική αξία sestertium: γενική του περιεχομένου ή διαιρετική στο «milibus» frustra: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ρήμα «impendebat» militum: γενική του περιεχομένου στο «agmina» die: αφαιρετική του χρόνου στο ρήμα «emitteret» diei: γενική της αναφοράς ή της αφετηρίας στο επίρρημα «postridie» a servo: ποιητικό αίτιο στη μετοχή «emissa», εμπρόθετο, γιατί είναι έμψυχο Γ2. ut corvum doceret parem salutationem: Δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση, που λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα «incitavit». Εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο «ut», γιατί είναι καταφατική, και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, και συγκεκριμένα, με υποτακτική παρατατικού («doceret»), γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου («incitavit»), που είναι ιστορικός παρακείμενος, δηλαδή παρακείμενος με σημασία αορίστου. Υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, δηλαδή συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση, γιατί η επιθυμία παρουσιάζεται ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της. Αναφέρεται στο παρελθόν (δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν). Γ3. α) Dum Octavianus post victoriam Actiacam Romam redit. β) Dum Sulla minitans ei instat. Γ4. α) postquam / ut / ubi amicos admisit β) cum amicos admisisset Γ5. «Hanc / Eam cras repente in eum locum emitte, in quo ego (ipse) cum amicis ero». Γ6. Dixit is Sullae licet mortem minitaretur, numquam tamen se hostem iudicaturum esse Marium. Γ7. Is itaque viginti milibus sestertium a Caesare emptus est.

5 Γ8. α) Ne minitatus sis β) Minitare! 5