ΟιτουριστικέςπιέσειςστηνΠεριφέρεια Κρήτηςκαιταµοντέλατουριστικής ανάπτυξης

Transcript

1 ΟιτουριστικέςπιέσειςστηνΠεριφέρεια Κρήτηςκαιταµοντέλατουριστικής ανάπτυξης Αικατερίνη Τσουκαλά Γενική ιευθύντρια Χωροταξίας και Περιβαλλοντικής Πολιτικής Συντονίστρια του προγράµµατος OSDDT για την Κρήτη 6 εκεµβρίου 2012, Ηράκλειο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΚΡΗΤΗΣ

2 οµήπαρουσίασης Α. Εισαγωγικά στοιχεία για τον τουρισµό και τις τουριστικές πιέσεις στην Κρήτη Β. Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΠΧΣΑΑ) για τον τουρισµό ως εργαλείο έµµεσης παρέµβασης και συγκράτησης της διάχυσης Γ. Αστάθµητοι παράγοντες και κατανάλωση γης

3 ΓΕΝΙΚΑΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Κύρια χαρακτηριστικά του ελληνικού τουρισµού 1.Επικράτηση µαζικού τουρισµού και περιορισµένη ανάπτυξη άλλων µορφών τουρισµού 2.Αλοίωση και υποβάθµιση περιβάλλοντο (φυσικού και ανθρωπογενού ) σε µερικού ανεπτυγµένου τουριστικά προορισµού 3.Έντονη εποχικότητα 4. Ελλείψει σε ειδικέ τουριστικέ υποδοµέ και δυσλειτουργίε σε µερικού προορισµού που πολλέ φορέ ωφείλονται στην διάχυση χωροθέτηση των τουριστικών µονάδων (χωρική ανισοκατανοµή).

4 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ Η πρώτη ειδική νοµοθεσία για την ανέγερση τουριστικών εγκαταστάσεωνεγκρίθηκεµετοαπό Π. /γµα (άρθρο 8 ΦΕΚ 538/ ), ηοποίααφούτροποποιήθηκετο 1984 καιτο 1985 αντικαταστάθηκε µε το από Π. /γµα (ΦΕΚ 61/ ). Το 1986 διαπιστώνοντα την χωροταξικά ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη σε ορισµένε περιοχέ τη Χώρα (ΦΕΚ 797/Β/ ) καθορίσθηκανπεριοχέ Ελέγχουτουριστική ανάπτυξη, στα κορεσµένα τµήµατα των οποίων (µεταξύ αυτών είναι και περιοχέ τη βόρεια Κρήτη ) επιτρέπονται νέα τουριστικά καταλύµατα µόνο Α και ΑΑ Τάξη (αντιστοιχία 4* και 5*περίπου σήµερα) Με το από /γµα (ΦΕΚ474/ ) καθορίσθηκαν ειδικοί όροι και περιορισµοί δόµηση για τουριστικέ εγκαταστάσει ειδικά για τι τουριστικέ περιοχέ Κρήτη, Ρόδου, Κέρκυρα και Χαλκιδική

5 Μετου Ν. 2160/1993 (ΦΕΚ118/Α) και 2636/98 (ΦΕΚ 198/Α) µεταξύ των άλλων καθορίσθηκαν διατάξει για την δηµιουργία και λειτουργία τουριστικών λιµένων και τουριστικών καταφυγίων. Με το Π. /γµα 337/2000 (ΦΕΚ 281/Α) έγινε η κατάταξη των ενοικιαζοµένων δωµατίων και ενοικιαζοµένων επιπλωµένων διαµερισµάτων σε κατηγορίε Με το Π. /γµα 43/2002 (ΦΕΚ43/Α), όπω τροποποιήθηκε το 2007 (ΦΕΚ 1441/Β) έγινε η κατάταξη των ξενοδοχειακών καταλυµάτων σε κατηγορίε µε σύστηµα αστέρων και καθορίσθηκαντεχνικέ του προδιαγραφέ.

6 Με τον Ν.2545/97 (ΦΕΚ 254/Α) άρθ 29 δίδεται η δυνατότητα δηµιουργία Περιοχών Ολοκληρωµένη Τουριστική Ανάπτυξη,(ΠΟΤΑ) για σύνολο τουριστικών εγκαταστάσεων αποτελούµενο από ξενοδοχεία διαφόρων λειτουργικών µορφών και εγκαταστάσεων ειδική τουριστική υποδοµή. Με τον Ν.2742/99περί «Χωροταξικού Σχεδιασµού και αειφόρου ανάπτυξη κλπ»( ΦΕΚ 207/Α) άρθρο 10 δίδεται η δυνατότητα δηµιουργία Περιοχών Οργανωµένη Ανάπτυξη Παραγωγικών ραστηριοτήτων (ΠΟΑΠ ), για επιχειρισιακέ δραστηριότητε και του τριτογενή τοµέα, στον οποίο περιλαµβάνεται και ο τουρισµό. Οι διατάξει αυτέ που ρυθµίζουν χωροταξικά την κτιριακή εγκατάσταση τουριστικών δραστηριοτήτων και αποτρέπουν την διάσπαρτη δηµιουργία του στον χώρο, δεν έχουν εφαρµοσθεί έω σήµερα για την Κρήτη.

7 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ Σήµερα η χωροταξική κατανοµή των τουριστικών εγκαταστάσεων γίνεται µέσω των Γενικών Πολεοδοµικών Σχεδίων(ΓΠΣ) η Σχεδίων Χωρική Οργάνωση Ανοικτών Πόλεων(ΣΧΟΟΑΠ) σε επίπεδο ήµου και σε όσου ήµου έχει εκπονηθεί η εκπονείται τέτοια µελέτη. Τέλο µε τον ν.3498/2006 (ΦΕΚ 230/Α) καθορίσθηκαν διατάξει για την ανάπτυξη ιαµατικού τουρισµού.

8 ΜΟΝΤΕΛΑΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Το µοντέλο «Μαζικού Τουρισµού» Συγκεντρώνει συσσωρευτικά τα εξής: 1. Απευθύνεται στο ευρύ τουριστικά κοινό 2. ιαµορφώνεται και διεκπεραιώνεται µε οργανωµένο τρόπο από τουριστικούς φορείς και επιχειρήσεις 3. Έχει ως βασικό στοιχείο εκµετάλλευσης το δίδυµο του «ήλιος-θάλασσα» Το µοντέλο του «εναλλακτικού τουρισµού» Εναλλακτικός τουρισµός είναι ο τουρισµός που διαφέρει κατά περίπτωση από το κυρίαρχο µοντέλο µαζικού τουρισµού, ως προς τους πόρους που αξιοποιεί, τον βαθµό χωρικής συγκέντρωσης, τον τρόπο και τον χώρο διάθεσης του καθώς και την χρονική περίοδο ανάπτυξης του.

9 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Η Κρήτη κατατάσσεται στου σηµαντικότερου Ευρωπα κού αλλά και διεθνεί προορισµού Πόλοι τουριστική ανάπτυξη του νησιού Βόρειοτµήµακατάµήκο τουοδικούδικτύου Μεµονωµένατουριστικάκέντραστονότιοτµήµατουνησιού Βασικοί λόγοι που συνέβαλαν στην τουριστική ανάπτυξη του βόρειου τµήµατο ΎπαρξητουοδικούδικτύουΒΟΑΚ Ύπαρξητωνδύοβασικώναεροδροµίωντουνησιού (Ηρακλείου, Χανίων) και του νέου στη Σητεία Ύπαρξητωνσηµαντικότερωνλιµένωνστοβορά (Σούδα, Ηράκλειο, Ρέθυµνο, Άγιο Νικόλαο, Σητεία) σε αντίθεση µε το µοναδικό λιµάνι του νότου, στην Ιεράπετρα Ήπιογεωγραφικόανάγλυφοχωρί έντονε υψοµετρικέ διαφορέ

10 ΠΙΝΑΚΑΣΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝΚΛΙΝΩΝΚΡΗΤΗΣ ΕΩΣ2010

11 Αειφόρου Ανάπτυξη για τον Τουρισµό(ΕΠΧΣΑΑ ΕΠΧΣΑΑ) 2009 Με την ΚΥΑ 24208/ (ΦΕΚ 1138/Β/ ) εγκρίθηκε το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξη για τον Τουρισµό, σε εθνικό επίπεδο. Ο Χωροταξικό Σχεδιασµό δεν πρόλαβε την άναρχη και πολλέ φορέ συγκρουόµενη σε χρήσει γη ανάπτυξη µε αποτέλεσµα τώρα µέσω αυτού να επιχειρείται ουσιαστικά µία διαχείριση τη υφιστάµενη κατάσταση Με το ΕΠΧΣΑΑ για τον τουρισµό, επιχειρείται η οργάνωση τη τουριστική ανάπτυξη µέσω χωροταξικού σχεδιασµού που βασίζεται στι αρχέ τη αειφόρου και ισόρροπη ανάπτυξη και παρέχονται κατευθύνσει κανόνε και κριτήρια για την χωρική διάρθρωση, οργάνωση και ανάπτυξη του τουρισµού στην Ελλάδα και των αναγκαίων υποδοµών του.

12 Αειφόρου Ανάπτυξη για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ ΕΠΧΣΑΑ) 2009 Το ΕΠΧΣΑΑ στοχεύει µεταξύ άλλων: Στην διαµόρφωση συνθηκών για την µετάβαση από το µοντέλο του µαζικού τουρισµού, σε ένα ποιοτικό, διαφοροποιηµένο και πολυθεµατικό τουρισµό που απευθύνεται σε κοινό µε υψηλότερε απαιτήσει που δεν αρκείται στο τουριστικό πρότυπο «ήλιο θάλασσα» Στην µείωση τη ελκυστικότητα τη διάσπαρτη «εκτό σχεδίου δόµηση» τουριστικών εγκαταστάσεων

13 Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Αναγνωρίζεται ότι το τρέχον πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης εξακολουθεί να στηρίζεται σε µεγάλο βαθµό στην αξιοποίηση του κλίµατος και των ακτών.

14 Αειφόρου Ανάπτυξη για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Στόχοι τη προτεινόµενη πολιτική (επιγραµµατικά επιγραµµατικά): αναβάθµισηκαιεµπλουτισµότουτουριστικούπρο όντο, διεύρυνση των προορισµών µε ειδική µέριµνα για την διαφύλαξητωνπόρων, µεστόχοτηστήριξητωνεπενδύσεων, τη βελτίωση τη συνολική απόδοση του τοµέα και τη διάχυση του αποτελέσµατο σε άλλου τοµεί.

15 Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Το ζήτηµα της κατανάλωσης των εδαφών δε φαίνεται να αποτελεί κύριο ή δευτερεύοντα στόχο. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ο όρος «διάχυση» εµφανίζεται στο ΕΠΧΣΑΑΤουρισµού, αλλάόχιµετηχωρικήτηςδιάστασηαλλάµετην έννοια της διάχυσης των αποτελεσµάτων της ανάπτυξης του τουρισµού στους υπόλοιπους τοµείς της οικονοµίας. Εντούτοις, φαίνεται να υπάρχει η έννοια της συγκράτησης της διάχυσης των τουριστικών εγκαταστάσεων παρά την προώθηση της χωρικής διεύρυνσης της τουριστικής δραστηριότητας.

16 Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ)_2009

17 Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Κατηγορίες περιοχών Α. Ανεπτυγµένες τουριστικά περιοχές Β. Αναπτυσσόµενες τουριστικά περιοχές Β.1 Αναπτυσσόµενες τουριστικά περιοχές µε περιθώρια ανάπτυξης µαζικού τουρισµού Β2. Αναπτυσσόµενες τουριστικά περιοχές µε περιθώρια ανάπτυξης εναλλακτικών µορφών τουρισµού Ε. Νησιά και παράκτιες περιοχές ΣΤ. Ορεινές περιοχές Η. Περιοχές του ικτύου Φύση(Natura) 2000 και λοιπές περιοχές περιβαλλοντικής ευαισθησίας

18 Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Ρυθµίσεις/κατευθύνσεις που συνδέονται µε την κατανάλωση των εδαφών: Για τις περιοχές Α: Ανεπτυγµένες τουριστικά περιοχές: Χαρακτηριστικά: Αναγνωρίσιµη τουριστική ταυτότητα µε ισχυρή φήµη Υψηλή συγκέντρωση µαζικού τουρισµού Αυξηµένη πιθανότητα για φθίνουσα οικονοµική απόδοση του τουριστικού πόρου Υψηλό βαθµό εξάρτησης της τοπικής κοινωνίας από την τουριστική δραστηριότητα

19 Αειφόρου Ανάπτυξη για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ ΕΠΧΣΑΑ)_2009 «Για τι περιοχέ τη κατηγορία αυτή το όριο αρτιότητα, για τη δόµηση κύριων τουριστικὼν καταλυµάτων, εκτό σχεδίου και εκτό ορίων οικισµών, αυξάνεται από τα τέσσερα(4) στρἐµµατα που ίσχυαν, στα δεκαπέντε(15), ενώη µέγιστηπυκνότηταπεριορίζεταιαπότι 10 και12 κλίνε /στρέµµα που ίσχυε για ξενοδοχεία πέντε και τεσσάρων αστέρων αντίστοιχα σε 8 και 9 κλίνε /στρέµµα.»

20 Αειφόρου Ανάπτυξη για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Για τι περιοχέ Β: Αναπτυσσόµενε τουριστικά περιοχέ Χαρακτηριστικά: Συγκέντρωση ιδιαίτερων χαρακτηριστικών φυσικού και πολιτισµικού περιβάλλοντο. Αξιόλογη ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων Περιορισµένη ανάπτυξη πόρων που ενδιαφέρουν τον τουρισµό Ύπαρξη η προγραµµατιζόµενη ανάπτυξη αποδεκτού επιπέδου υποδοµών

21 Αειφόρου Ανάπτυξη για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Στι Ζώνε Β1 Και Β2 (υποκατηγορίε τη Β Ζώνη ) επιτρέπεται η κατασκευή νέων τουριστικών καταλυµάτων κατά προτεραιότητα εντό σχεδίου και εντό ορίων οικισµών και ζωνών χρήση που επιτρέπουν την χωροθέτηση τουριστικών δραστηριοτήτων δηλαδή Συνιστάται αποφυγή τη διάχυση και περαιτέρω κατανάλωση γη (εκτό οικιστικών υποδοχέων) για τουριστική δραστηριότητα «Γιαόλε τι υπότοστοιχείοβπεριοχέ τοόριοαρτιότητα για τη δόµηση κύριων τουριστικὼν καταλυµάτων, εκτό σχεδίου και εκτό ορίων οικισµών, αυξάνεται από τα τέσσερα(4) στρἐµµατα που ίσχυε στα οκτώ(8)στρέµµατα, ενώ η µέγιστη πυκνότητα περιορίζεται από τι 10,12 και 15 κλίνε /στρέµµα που ίσχυε για ξενοδοχεία πέντε, τεσσάρων και τριών αστέρων αστίστοιχα σε 8, 9 και 10 κλίνε /στρέµµα.»

22 Αειφόρου Ανάπτυξη για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Αύξηση τη αρτιότητα γηπέδων αποτροπή τη διάχυση µε µικρέ µονάδε και ενθάρρυνση τη δηµιουργία νέων αστικών πυρήνων που θα συγκεντρώνουν όλε τι υπηρεσίε απουσία ανάγκη για επέκταση και αστική εξάπλωση µε τη δηµιουργίαπαρακείµενωνσυµπληρωµατκώνυπηρεσιών(all inclucive) Μείωση πυκνότητα κλινών/στρέµµα αύξηση τη ποιότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών

23 Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Προώθηση εναλλακτικών µορφών τουρισµού που δεν απαιτούν χωροβόρες εγκαταστάσεις Συνεδριακός-εκθεσιακός τουρισµός Αστικός τουρισµός Θαλάσσιος τουρισµός Πολιτισµικός τουρισµός Θρησκευτικός τουρισµός

24 Αειφόρου Ανάπτυξη για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Αθλητικό τουρισµό ( γκολφ, χιονοδροµικό, καταδυτικό, ορεινού χώρου) Ιαµατικό και θεραπευτικό τουρισµό Τουρισµό φύση (οικοτουρισµό,αγροτοτουρισµό 0 Γεωτουρισµό Άλλε µορφέ τουρισµού(συνδέονται µε τοπικά χαρακτηριστικάκαιδραστηριότητε κάθεπεριοχή πχαλιεία, βιοµηχανία κλπ)

25 Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Κατευθύνσεις που συνδυάζουν την ανάπτυξη του τουρισµού µε σεβασµό σε δύο ειδικές κατηγορίες χώρου ασικές περιοχές «Επιτρὲπεται η εγκατάσταση ελαφρὼν, µη µόνιµων, υποδοµὼν εξυπηρὲτησης ειδικὼν µορφὼν τουρισµού φύσης, αποκλειστικά για τη φύλαξη εξοπλισµού και την αντιµετὼπιση ὲκτακτων αναγκὼν µετα απὸ έγκριση της αρµὸδιας δασικής υπηρεσίας. Κατ' εξαίρεση ειναι δυνατή η δηµιουργία ορειβατικὼν καταφύγιων του άρθρου40 τουν. 3105/03 καιδασικὼνχωριὼντουαρθρου21 ιταρ. 5 τουν. 998/79.»

26 Αειφόρου Ανάπτυξη για τον Τουρισµό (ΕΠΧΣΑΑ ΕΠΧΣΑΑ)_2009 Αγροτική γη «Αγροτική γη υψηλή παραγωγικότητα : Επιβάλλεται η διατήρηση του υψηλού καθεστώτο προστασία που προβλέπεται από την ισχύουσα νοµοθεσία.» ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Απόλυτο καθεστώ προστασία των δασική γη και τη γη υψηλή παραγωγικότητα

27 Πίνακα δυναµικούεοτ 2011

28 Τα νέα δεδοµένα και πώς επηρεάζουν την κατανάλωση των εδαφών για τουριστικές χρήσεις Από τον πίνακα αυτό προκύπτουν τα εξής; Κατά το 2011: Ηδηµιουργίανέωνξενοδοχείων 5* σεόλητηνκρήτηείναιµόλις 2. Η δηµιουργία νέων ξενοδοχείων µονάδων 4* η αναβάθµιση υπαρχόντων µικρότερης κατηγορίας, σε όλη την Κρήτη είναι 5 Έχουν κλείσει η αναβαθµισθεί σε ανώτερη κατηγορία 6 ξενοδοχεία 3* και 2* και τρεις µονάδες επιπλωµένων διαµερισµάτων Έχουν δηµιουργηθεί 6 µονάδες παραδοσιακών καταλυµάτων που είναι και επιδοτούµενες Το 2012 αναµένεται και άλλη κατακόρυφη πτώση των τουριστικών οικιστικών πιέσεων. εν έχουν εξαχθεί ακόµη στατιστικά στοιχεία.

29 Οικονοµική κρίση Οικονοµική κρίση Συρρίκνωση τη κατασκευαστική δραστηριότητα µικρότερε δυνατότητε /πιθανότητε για κατανάλωση γη και αστική διάχυση/εξάπλωση Συµπέρασµα: Αστάθµητοι παράγοντε µπορεί να παρέµβουν στη διαχείριση τωνεδαφών. Ποιο ο ρόλο του σχεδιασµού σε αυτή την περίπτωση; Απαραίτητο και προληπτικό περιµένοντα να ανακάµψει η οικονοµία