Σχεδιασμός και ζητήματα διακυβέρνησης: Όψεις από την Ελλάδα

Transcript

1 ΔΠMΣ APXITEKTONIKH ΣXEΔIAΣMOΣ TOY XΩPOY Κατεύθυνση: Πολεοδομία - Χωροταξία Θέματα αστικού σχεδιασμού Σχεδιασμός και ζητήματα διακυβέρνησης: Όψεις από την Ελλάδα Θάνος Παγώνης Αθήνα, Μάιος 2009

2 Διακυβέρνηση και σχεδιασμός του χώρου στην Ελλάδα Το επίσημο πλαίσιο της χωρικής διακυβέρνησης (διοικητικές δομές, αρμοδιότητες και σύστημα χωρικού σχεδιασμού κληρονομημένα χαρακτηριστικά και τάσεις μεταβολών Η επίδραση της ΕΕ ως καταλύτης θεσμικής αλλαγής (εναρμόνιση νομοθεσίας και πολιτικής, διαδικασία ΚΠΣ, Κοινοτικές πρωτοβουλίες) Μητροπολιτική διακυβέρνηση και σχεδιασμός στην Αθήνα (Ολυμπιακή συγκυρία και σημερινές προοπτικές)

3 Α. Το επίσημο πλαίσιο της χωρικής διακυβέρνησης

4 Κεντρικό Κράτος Κεντρική διοίκηση Περιφερειακή Διοίκηση Τοπική Αυτοδιοίκηση Πρωτοβάθμια: Δήμοι / Κοινότητες Δευτεροβάθμια: Νομοί Αποσυγκέντρωση και Αποκέντρωση Διοικητική δομή

5 Σχέση μεταξύ κεντρικού κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης Συγκεντρωτισμός διοικητικών δομών που σχετίζεται με την ιδιαίτερη πολιτική ιστορία του τόπου και όχι με την σε εθνικό επίπεδο οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας (κατά το φορντικό πρότυπο) Οι αρμοδιότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης περιορίζονται στις τοπικές υποθέσεις από το Σύνταγμα Έλλειψη οικονομικής αυτονομίας: Το συντριπτικό ποσοστό των εσόδων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προέρχεται από το κράτος Πελατειακές δομές του πολιτικού συστήματος και η ανοχή του άτυπου περιόρισαν την ανάπτυξη οργανωμένων κινημάτων διεκδίκησης στο τοπικό επίπεδο

6 Ο σχεδιασμός του χώρου ως κρατική αρμοδιότητα: Άρθρο 24 του Συντάγματος 1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων. Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Oικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον. Ο ρόλος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) στο χωρικό σχεδιασμό: από τον έλεγχο στην ενεργό χάραξη πολιτικής μέσα από την ερμηνεία νομοθετικών ρυθμίσεων 2. H χωροταξική αναδιάρθρωση της Xώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Kράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών καιναεξασφαλίζονταιοικαλύτεροιδυνατοίόροι διαβίωσης. Oι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης. Η σύνταξη εθνικού κτηματολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.

7 Πρόσφατες μεταβολές στο επίσημο πλαίσιο της διακυβέρνησης: Ο αποχωρισμός των νομαρχιών από το κράτος και η δημιουργία ανεξάρτητων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων ως δευτεροβάθμιας ΤΑ (Ν. 2218/1994) περισσότερη αυτονομία αλλά και συνταγματικοί περιορισμοί στη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων Η θέσπιση νέων Οργανισμών Διοίκησης Περιφερειών (Ν. 1622/1986, ΠΔ 404/1989) με ενισχυμένες αρμοδιότητες που αναλαμβάνουν το ρόλο ελέγχου της πρωτοβάθμιας ΤΑ (πχ οι περιφέρειες εγκρίνουν τα ΓΠΣτωνΔήμωντηςεπικράτειαςτουςκαιεπιβλέπουντα περιφερειακά χωροταξικά πλαίσια) Η συνένωση Δήμων και Κοινοτήτων με δημιουργία διευρυμένων μονάδων πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης με το πρόγραμμα Καποδίστριας (2002) οι Δήμοι έχουν την ευθύνη σύνταξης των ΓΠΣ Αναπροσδιορισμός ρόλων και σχέσεων μεταξύ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας ΤΑ Χλέπας, Γ...

8 Το σύστημα χωρικού σχεδιασμού Συστηματικός σχεδιασμός με γενικούς κανόνες και νόμους Ιεραρχικό σύστημα με καθαρή διάκριση καθηκόντων ανάμεσα στα επίπεδα Αδυναμία περιφερειακού επιπέδου

9 Επίπεδα σχεδίων και αρμοδιότητες (Ν. 2508/1997)

10 Φορείς του Σχεδιασμού: ΥΠΕΧΩΔΕ Εποπτευόμενοι Οργανισμοί: ΟΡΣΑ ΟΡΘ ΔΕΠΟΣ ΟΚΧΕ

11 Δομικές αδυναμίες του συστήματος χωρικού σχεδιασμού Πληθωρισμός σχεδίων και πολυπλοκότητα διαδικασιών Αδυναμία εφαρμογής του σχεδιασμού στο έδαφος και αναίρεση των επιδιώξεων του στην πράξη. Αντίφαση ανάμεσα σε αμιγώς δημόσιο χαρακτήρα σχεδιασμού και περιορισμένης συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην πολεοδόμηση με την απόλυτη κυριαρχία της αγοράς στη ρύθμιση του χώρου στην πράξη. Ετεροχρονισμός σε σχέση με τις εξελίξεις στην υπόλοιπη Ευρώπη και έλλειψη δομών στρατηγικού σχεδιασμού. Έλλειψη ευελιξίας και παντελής απουσία μηχανισμών διαπραγμάτευσης. Ελλιπής σύνδεση μεταξύ πολεοδομικής πολιτικής και αναπτυξιακών στόχων. Γιαννακούρου, Γ. (1999) Το θεσμικό πλαίσιο του σχεδιασμού στην Ελλάδα: ιστορικές μεταμορφώσεις και σύγχρονα αιτήματα. Στο: Δ. Οικονόμου και Γ. Πετράκος, (εκδ). Η ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων: διεπιστημονικές προσεγγίσεις αστικής ανάλυσης και πολιτικής. Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας. σελ

12 Σχεδιασμός και δυναμικές κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης Σε ποιο βαθμό αυτές οι καταγεγραμμένες αδυναμίες του συστήματος χωρικού σχεδιασμού συνδέονται με βαθύτερες αιτίες που σχετίζονται με την ιδιαίτερη αναπτυξιακή πορεία της χώρας στο δεύτερο μισό του 20 ου αιώνα. Αντίφαση ανάμεσα στο επίσημο πλαίσιο της πολεοδομίας και τις πραγματικές δυνάμεις που επιδρούν στην παραγωγή του χτισμένου χώρου Βαίου, Ντ.,Μαντουβάλου, Μ., Μαυρίδου Μ. (2000) Η μεταπολεμική ελληνική πολεοδομία μεταξύ θεωρίας και συγκυρίας. Εισήγηση στο 2 ο Συνέδριο Εταιρίας Ιστορίας της Πόλης και της Πολεοδομίας Η Πολεοδομίαστην Ελλάδα από το Πρακτικά συνεδρίου, Βόλος, σελ

13 Η ΕΕ ως καταλύτης αλλαγής Σχέση μεταξύ χωρικού σχεδιασμού και αναπτυξιακού προγραμματισμού (Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο και Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) Η επίδραση των Ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων στην τοπική διακυβέρνηση (η Κοινοτική Πρωτοβουλία URBAN)

14 Οικονόμου, Δ. (2000α) Σύστημα Χωρικού Σχεδιασμού: Η ελληνική πραγματικότητα και η διεθνής εμπειρία. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 102 (Α -Β )

15 Παράλληλες πορείες σχεδιασμού Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΥΠΕΧΩΔΕ) Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΥΠΟΙΟ)

16 Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο: δομές διαβούλευσης (Ν.2742/1999) Επιτροπή Συντονισμού της Κυβερνητικής Πολιτικής στον τομέα του Χωροταξικού Σχεδιασμού και της Αειφόρου Ανάπτυξης Συγκροτείται από: Tον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ως Πρόεδρο Τον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης Τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Τον Υπουργό Ανάπτυξης Τον Υπουργό Γεωργίας Τον Υπουργό Πολιτισμού Τον Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας Τον Υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΣΧΣΑΑ) (1) επιστήμονα, αναγνωρισμένου κύρους που ορίζεται από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, ως Πρόεδρο. (1) εκπρόσωπο της ΚΕΔΚΕ και έναν εκπρόσωπο της ΕΝΑΕ. (1) εκπρόσωπο από: το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ), το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΟΕΕ), το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΞΕΕ), το Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ), την Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ), την Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) την Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ). (1) εκπρόσωπο από το ΣΑΔΑΣ, το ΣΕΠΟΧ και το ΣΕΠ. (3) εκπροσώπους ΜΚΟ εθνικής εμβέλειας, οι οποίες επιλέγονται από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ με βάση το κριτήριο της αντιπροσωπευτικότητας. (2) μέλη ΔΕΠ (Α.Ε.Ι.) που έχουν εκλεγεί στο γνωστικό αντικείμενο της χωροταξίας και ορίζονται από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ

17

18 Οι δυσκολίες εγκαθίδρυσης νέων μορφών διακυβέρνησης στην Ελλάδα Η περίπτωση του URBAN...Το πρόγραμμα στόχευε στην πυροδότηση διαδικασιών αστικής αναδιάρθρωσης και ενδογενούς ανάπτυξης μέσω της διευκόλυνσης τοπικά ενορχηστρωμένων διακανονισμών διακυβέρνησης προσανατολισμένων προς την ανταγωνιστικότητα... URBAN I: : 6 υποπρογράμματα, σε 11 Δήμους (Δυτικό τόξο Θεσσαλονίκης, Περιστέρι, Δραπετσώνα/Κερατσίνι, Πάτρα, Βόλος, Σύρος) URBAN ΙΙ: : Πέραμα και τμήματα της Κομοτηνής και του Ηρακλείου Κρήτης

19 Το παρελθόν ως καθοριστικός παράγοντας μελλοντικής πορείας: ΗδιάστασηΒορρά- Νότου Ερώτημα: Σε ποιο βαθμό οι διαφορετικές θεσμικές παραδόσεις στην Ευρώπη που οφείλονται σε διαφορετικές ιστορικά πορείες ανάπτυξης προσδιορίζουν τη δυνατότητα των πόλεων να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες ανάπτυξης αναπτύσσοντας δομές διακυβέρνησης; Ισχυρισμός: Η διάσταση Βορρά-Νότου: η υπο-ανάπτυξη τοπικής κοινωνικοπολιτικής υποδομής στη Ν. Ευρώπη περιορίζει προοπτικές ενδογενούς ανάπτυξης Πεδίο: Η ανταπόκριση διακυβέρνησης 6 διαφορετικών πόλεων στην Κοινοτική Πρωτοβουλία URBAN την περίοδο αποκλίσεις από το ιδεοτυπικό μοντέλο της Ευρωπαϊκής πόλης Ανάλυση τεσσάρων παραμέτρων μορφές ενεργητικής ανταπόκρισης, διοικητικές δομές, εμπλοκή εθνικής κυβέρνησης, ρόλος των ομάδων συμφερόντων Η κατανόηση της διαφορετικότητας των τοπικών δομών στην ΕΕ θα έπρεπε να επηρεάσει το σχεδιασμό των κοινοτικών πρωτοβουλιών που απευθύνονται στο τοπικό επίπεδο Chorianopoulos, I (2002) Urban Restructuring and Governance: North South Differences in Europe and the EU URBAN Initiative, Urban Studies, Vol. 39, No. 4, , 2002 Chorianopoulos, I (2008) Institutional Responses to EU Challenges: Attempting to Articulate a Local Regulatory Scale in Greece. International Journal of Urban and Regional Research. Volume 32.2 June

20 Β. Μητροπολιτική διακυβέρνηση και στρατηγικός χωρικός σχεδιασμός στην Αθήνα Δομικές δυσλειτουργίες και κληρονομημένες αδυναμίες της Αθηναϊκής Διακυβέρνησης: Ελλάδα... μια περιφέρεια με πρωτεύουσα την Αθήνα Αθήνα...μια πόλη στη σκιά του κράτους Έλλειμμα συντονισμού πολιτικών Έλλειμμα εκπροσώπησης: Μητροπολιτική Αθήνα και όρια Δήμου Αθηναίων Έλλειψη κουλτούρας κοινωνικής διαβούλευσης και διαπραγμάτευσης

21 Διοικητική δομή: Αττική

22 Αναγκαιότητα δημιουργίας θεσμού μητροπολιτικής διακυβέρνησης στην Αθήνα-Αττική The effectiveness of a new approach will be dependant upon addressing issues of competences, capabilities and processes. The Competences (αρμοδιότητες) of the system to make effective decisions The Capabilities (δυνατότητες) of the system to make informed decisions The Processes (διαδικασίες) used to ensure that the decisions are accepted by all parties OECD (2003) The review of Athens. 5th Session of the working party on territorial policy in urban areas, 22 Oct 2003, Sevilla, Spain. Public governance and territorial development directorate, Territorial Development Committee

23 Μητροπολιτική Διακυβέρνηση σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη: Στρατηγικό Πλαίσιο εφαρμογής (ΥΠΕΣΔΑΑ, ΙΑΠΑΔ, ΕΜΧΑ, 2003) Τομείς πολιτικής και αρμοδιοτήτων μητροπολιτικού επιπέδου: Αστική Ανάπτυξη Ανταγωνιστικότητα Χωρικός Σχεδιασμός Κοινωνική Πολιτική Περιβάλλον Μεταφορές Συγκοινωνίες Πολιτικές έκτακτης ανάγκης και ασφάλειας Γεωγραφικά όρια... Οικονομική αυτοδυναμία Σενάρια πολιτικο-διοικητικής οργάνωσης: Μητροπολιτική Περιφέρεια (αποσυγκεντρωμένη βαθμίδα κρατικής διοίκησης) Μητροπολιτική Υπερ-Δημαρχία (νέος αυτοδιοικητικός θεσμός) Μητροπολιτικός Σύνδεσμός (συνασπισμός αιρετών εκπροσώπων Δήμων) Συνταγματικοί περιορισμοί...

24

25

26 Η επίδραση της Ολυμπιακής συγκυρίας στο πλαίσιο της διακυβέρνησης και τις κατευθύνσεις του σχεδιασμού για την Αθήνα

27 Εισαγωγή στη μελέτη της συγκυρίας σχεδιασμού των Ολυμπιακών Αγώνων Ο προγραμματισμός των Αγώνων έλαβε χώρα χωρίς να συνοδευτεί από αναδιάρθρωση του θεσμικού πλαισίου Εστίαση της έρευνας σε περιφερειακές οργανωτικές αλλαγές, που λαμβάνουν χώρα ερήμην της επίσημης πολεοδομίας Διεθνής ρόλος της πρωτεύουσας και εντοπισμός δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την υλοποίηση του, (1998) Χωρικές επιπτώσεις των Ολυμπιακών Αγώνων και σύνδεσή τους με το προγραμματικό πλαίσιο, (1997) Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης για την αναβάθμιση της εικόνας και της λειτουργίας της πόλης (ΕΣΔΑΑ, 1999). αποτέλεσε το βασικό πλαίσιο προγραμματισμού δημόσιων επενδύσεων για την Αττική στην περίοδο Γ ΚΠΣ αποτέλεσε το πλαίσιο χωροταξικής μελέτης για την πρόταση χωροθέτησης των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων στο φάκελο υποψηφιότητας. Στροφή προς τις εντυπώσεις των επισκεπτών, εστίαση σε πόλους ενδιαφέροντος, προγραμματισμός έργων προτεραιότητας.

28 Η οργανωτική δομή : πόλη και ειδικό γεγονός ΔΕΚΟ

29 Οι χωροθετήσεις των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων αποφασίζονται κεκλισμένων των θυρών και προωθούνται με τροποποίηση του ΡΣΑ (Ν. 2730/1999) - Ολυμπιακοί πόλοι Βασικοί σταθμοί Ολυμπιακού Σχεδιασμού Ειδικό νομοθετικό πλαίσιο για αισθητικές επεμβάσεις σε πεζοδρόμια και όψεις κτιρίων σε επιλεγμένους άξονες και τοποθεσίες (Ν. 2947/2001) Χωροθέτηση του Ολυμπιακού Χωριού με νόμο σε τοποθεσία άσχετη με τις κατευθύνσεις του ΡΣΑ Ο σχεδιασμός των Ολυμπιακών μεταφορών οδηγεί σε τροποποίηση της εφαρμογής της μελέτης του Αττικό Μετρό (ΜΑΜ) Θεσμοθέτηση Ολυμπιακών οδικών έργων με Ν. 2833/2000 Σημαντικοί πόροι κατευθύνονται μέσω του Γ ΚΠΣσεαστικέςυποδομέςπρος τις Ολυμπιακές πόλεις και ιδιαίτερα την Αθήνα

30 Μεθοδολογική προσέγγιση Αναζήτηση μεταβολών στις οργανωτικές δομές του σχεδιασμού και διερεύνηση επίδρασης αυτών των μεταβολών στις κυρίαρχες αντιλήψεις και σηματοδοτήσεις συγκεκριμένων ζητημάτων στον κυρίαρχο λόγο (συλλογιστική) του σχεδιασμού Εξέταση τριών μελετών περιπτώσεως για: την ανάπλαση του δημόσιου χώρου το σχεδιασμό των μητροπολιτικών μεταφορών τον προγραμματισμό νέων υποδομών μητροπολιτικής εμβέλειας

31 Τρόπος εξέτασης μελετών περιπτώσεως Προσδιορισμός του προϋφιστάμενου πλαισίου των δομών αρμοδιότητας Καταγραφή μεταβολών και αποτύπωση νέων σχέσεων αρμοδιότητας στην εξεταζόμενη περίοδο Αξιολόγηση μεταβολών ως προς το συσχετισμό δυνάμεων και τη νέα σημασιοδότηση συγκεκριμένου ζητήματος

32 Το πρόγραμμα Ολυμπιακής ανάπλασης της Αθήνας και η εικόνα της πόλης Πεδία εξέτασης: Το πρόγραμμα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων Δράσεις φυσικού σχεδιασμού Σκηνοθεσία της εικόνας του δημόσιου χώρου Ενέργειες προβολής της πόλης Ανάδυση νέας οπτικής κατανόησης του δημόσιου χώρου που απομακρύνεται από τις ανάγκες των κατοίκων και επανασυνδέεται με την τουριστική προβολή της πόλης

33 Ο προγραμματισμός των μεγάλων συγκοινωνιακών έργων της Αττικής και ο σχεδιασμός των Ολυμπιακών Μεταφορών Πεδία εξέτασης: Το βασικό έργο του Μετρό της Αθήνας Συγκοινωνιακά έργα του Υπουργείου Μεταφορών Οδικά έργα του ΥΠΕΧΩΔΕ/ΓΓΔΕ Συγχρηματοδοτούμενα έργα του ΥΠΕΧΩΔΕ/ΓΓΣΔΕ Επανιεράρχηση στόχων συγκοινωνιακού σχεδιασμού με άξονα τη «βελτίωση της διαρθρωτικής αναπτυξιακής λειτουργίας της Αθήνας- Αττικής Σταδιακή αυτονόμηση δημοσίων έργων έλλειμμα συντονισμού

34 Ο προγραμματισμός των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων Πεδία εξέτασης: Το πλαίσιο σχεδιασμού, υλοποίησης και διαχείρισης των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων Ριζική μεταβολή συλλογιστικής πολιτικής αξιοποίησης δημόσιας γης με άξονα την εμπορευματοποίηση Ανάδυση κρατικής επιχειρηματικότητας

35 Ο ανασχηματισμός του οργανωτικού χάρτη του σχεδιασμού Η ανάπλαση του δημόσιου χώρου Ο σχεδιασμός των μεταφορών Ο αστικός προγραμματισμός

36 Το νέο επιχειρηματικό πλαίσιο της πολεοδομίας Περιπτώσεις μετακύλισης πολεοδομικών αρμοδιοτήτων σε άλλες περιοχές ή αντίστροφα μετάβαση της πολεοδομίας σε μια νέα περιοχή Εστίαση σε περιοχές κλειδιά - επίκεντρο κρατικής επιχειρηματικότητας (τουριστική προβολή, δημόσια έργα, εμπορευματική αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας) ΥΠΟΙΟ Νέα κλίμακα κρατικότητας Νέα συμπεριφορά του κράτους

37 Συνολική επισκόπηση ρόλου οργανωτικών μεταβολών Χαρακτηριστικά νέου οργανωτικού περιβάλλοντος Μεγάλος αριθμός νέων φορέων Επιμερισμός και εξειδίκευση αντικειμένου Προσθετική λογική Έμφαση στην υλοποίηση εφαρμογή σχεδιασμού που έχει προηγηθεί Αντικατάσταση ιεραρχικών σχέσεων από ειδικές συμβάσεις περιορισμένου χρόνου Διείσδυση νοοτροπίας και μηχανισμών ιδιωτικού τομέα Έμφαση στην προβολή του έργου των φορέων

38 Συμπεράσματα Σημαντική συγκυρία μεταμόρφωσης των δομών διακυβέρνησης αλλά και αναπροσαρμογής των στόχων και των προσανατολισμών του σχεδιασμού του χώρου στα πλαίσια της στροφής της πολεοδομίας προς ένα νέο επιχειρηματικό πρότυπο. Δεν πρόκειται για σχεδιασμένη μεταρρύθμιση αλλά για ad hoc χειρισμούς του κράτους που καταγράφονται ως στροφή της συλλογιστικής Μεγάλος αριθμός προσωρινών ρυθμίσεων με σκοπό να μη θίξουν υφιστάμενο πλαίσιο - βραχυπρόθεσμη αύξηση αποτελεσματικότητας Μακροπρόθεσμα ακύρωση δυνατότητας συνολικής δράσης Αποσπασματικότητα Έλλειμμα δημοκρατικού ελέγχου - Σχέση μόνιμου προσωρινού πλαισίου αντιστρόφως ανάλογη Σχιζοειδής συμπεριφορά του κράτους διάσταση ανάμεσα σε προσωρινό και μόνιμο πλαίσιο Εγκατάσταση μόνιμης δυναμικής αναβολής των προβλημάτων (φαύλος κύκλος)

39 Η μετα-ολυμπιακή πορεία: πεδία συζήτησης για τη χωρική διακυβέρνηση Η στροφή της επίσημης πολιτικής χωρικής ανάπτυξης και σχεδιασμού για την Αθήνα Νέες επιχειρηματικές στρατηγικές αστικής ανάπτυξης συνεργασία ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό Κινητοποιήσεις κοινωνίας των πολιτών, διεκδικήσεις

40 Πολιτική ανάπτυξης: Στόχοι ΕΣΠΑ για την Αττική Βελτίωση της ελκυστικότητας της Αττικής με αναβάθμιση της ποιότητας των υποδομών της Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της Περιφέρειας και ανάδειξη της Μητρόπολης ως πόλου ανταγωνιστικότητας, επιχειρηματικών ευκαιριών και καινοτομίας Έμφαση στις υποδομές διαχείρισης των υγρών και στερεών αποβλήτων και μείωση του κινδύνου από φυσικές καταστροφές Μείωση των ανισοτήτων ανάμεσα σε διαφορετικά γεωγραφικά τμήματα, και Μετασχηματισμός του αστικού τοπίου...αξιοποίηση τμήματος του παραλιακού μετώπου της Αττικής, των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων και η ανάδειξη εγκαταστάσεων και λειτουργιών μητροπολιτικού χαρακτήρα».

41 Μελλοντική στρατηγική χωρικής ανάπτυξης για την Αθήνα-Αττική Τροποποίηση ΡΣΑ (1992) Αναθεώρηση ΡΣΑ (2009)

42 Επαναπροσδιορισμός στόχων ΡΣΑ (1983 / 2009) Ανάδειξη της ιστορικής φυσιογνωμίας της Πόλης και αναβάθμιση της κεντρικής περιοχής της. Βελτίωση της ποιότητας ζωής για όλους τους κατοίκους της και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος Εξισορρόπηση των κοινωνικών ανισοτήτων από περιοχή σε περιοχή της Πρωτεύουσας Διεύρυνση των επιλογών κατοικίας και εργασίας, αναψυχής και ψυχαγωγίας σε κάθε περιοχή της Πρωτεύουσας Ποιοτική αναβάθμιση κάθε γειτονιάς και προστασία των περιοχών κατοικίας από οχληρές λειτουργίες και χρήσεις. Σταθεροποίηση του πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας με απώτερη προοπτική τη μείωσή του Ανάσχεση της διόγκωσης των οικονομικών δραστηριοτήτων στην πρωτεύουσα με λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για αναπροσανατολισμό των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην περιφέρεια της Χώρας κατά προτεραιότητα Ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας ως εθνικού κέντρου επιτελικών λειτουργιών διακυβέρνησης, με αποκέντρωση προς την περιφέρεια της Χώρας των υπηρεσιών που δεν είναι επιτελικού επιπέδου ή δεν εξυπηρετούν την ίδια την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας Ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και ενίσχυση του ρόλου της Αθήνας ως διεθνούς και ευρωπαϊκής Μητρόπολης. Βιώσιμη χωρική ανάπτυξη, συνετή διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων, του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής, βελτίωση της ποιότητας ζωής για όλους τους κατοίκους, κοινωνική και χωρική εξισορρόπηση στην κατανομή των πόρων και των ωφελειών από την ανάπτυξη.

43 Επανάχρηση Ολυμπιακών εγκαταστάσεων (Ν. 3342/2005) Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις Ελληνικού Εγκατάσταση Κανόε-Καγιάκ Σλάλομ υδροπάρκο ψυχαγωγίας. Εγκαταστάσεις Σόφτμπολ, Μπέιζμπολ και Χόκεϊ. ανοικτές εγκαταστάσεις με δραστηριότητες αθλητισμού και πολιτισμού. Κλειστό συγκρότημα Καλαθοσφαίρισης και Ξιφασκίας. ήδη φιλοξενεί αγώνες μπάσκετ και πλήθος εκδηλώσεων. Θα παραχωρηθεί σε ιδιωτικό επενδυτικό σχήμα κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού. Κέντρο Ιστιοπλοΐας Αγίου Κοσμά. Ο κύριος χώρος της μαρίνας συμπληρώνεται με υποστηρικτικές υποδομές για την εξυπηρέτηση άνω των σκαφών, (ελκυστική τουριστική πύλη για επισκέπτες υψηλών εισοδημάτων). Δημιουργούνται σημαντικές επίγειες εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας, πολιτισμού και εμπορίου καθώς και ένας πολύ μεγάλος χώρος πάρκου. Ολυμπιακός Πόλος Φαλήρου. Ολυμπιακή εγκατάσταση Τάε Κβον Ντο. Μητροπολιτικό Συνεδριακό Κέντρο της Περιφέρειας Αττικής, - προώθηση έργου μέσω ΣΔΙΤ Νοτιοανατολικό άκρο Πόλου Φαλήρου. Παραχωρήθηκε στο Δήμο Φαλήρου έκταση 54 στρεμμάτων για τη δημιουργία πάρκου με αθλητικές εγκαταστάσεις Ναυταθλητική Μαρίνα Φαλήρου. θα λειτουργήσει το Εθνικό Ναυταθλητικό Κέντρο, υπό την ευθύνη του επίσημου φορέα του ναυταθλητισμού της Εθνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας. Εγκατάσταση Μπιτς Βόλεϊ. θα μετατραπεί σε ανοιχτό θέατρο με δυνατότητα πολλαπλών χρήσεων (τύπου Λυκαβηττός) Περιοχή μεταξύ των εκβολών Κηφισού και Ιλισσού. Δημιουργία οικολογικού πάρκου εκτάσεως 160 περίπου στρεμμάτων και ανοιχτές αθλητικές εγκαταστάσεις.

44 Επανάχρηση Ολυμπιακών εγκαταστάσεων (Ν. 3342/2005) Διεθνές Κέντρο Ραδιοτηλεόρασης: μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο πολυχώρο εμπορίου, πολιτισμού και ψυχαγωγίας (mall). Ένα τμήμα του θα στεγάσει το Μουσείο Ελληνικών Ολυμπιακών Αγώνων και το Διεθνές Μουσείο Κλασσικού Αθλητισμού ΟλυμπιακήεγκατάστασητηςαρέναςτουΜπάντμιντον: αποτελεί το μεγαλύτερο θέατρο της χώρας, χωρητικότητας θέσεων. ΟλυμπιακόΚέντροΓαλατσίου(Γυμναστήριο Γαλατσίου): μετατρέπεται σε εμπορικό και ψυχαγωγικό κέντρο πολλαπλών χρήσεων Ολυμπιακό Σκοπευτήριο Μαρκόπουλου: θα χρησιμοποιηθεί ως αστυνομικό σκοπευτήριο ενώ μελετάται και η διαμόρφωση χώρων για τη στέγαση ειδικών δυνάμεων, μέσω ΣΔΙΤ. Παράλληλα εξετάζεται το ενδεχόμενο η χρήση της εγκατάστασης από την Σκοπευτική και Κυνηγετική Ομοσπονδία Ολυμπιακό Ιππικό Κέντρο Μαρκόπουλου: αποτελεί έδρα της Ελληνικής Ιππικής Ομοσπονδίας. Προβλέπεται η δημιουργία γηπέδου γκολφ και άλλων υποδομών αθλητισμού και ελεύθερου χρόνου Ολυμπιακό Κωπηλατοδρόμιο Σχοινιά. Η εγκατάσταση αξιοποιείται με αγωνιστικές και προπονητικές δραστηριότητες ενώ παράλληλα προωθείται η ανάδειξή της σε διεθνές προπονητικό κέντρο.

45 Ανάπλαση Ελαιώνα

46 Ανάπλαση Ελαιώνα

47 Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού

48 Διονυσίου Αεροπαγίτου 17 ( ogspot.com)

49 Πρόγραμμα για την Αειφόρο Ανάπτυξη στο Αιγαίο ΘΕΣΕΙΣ ΦΟΡΕΩΝ για το Χωροταξικό του Τουρισμού ΚΟΙΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ 10 ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2008 ΚΟΙΝΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 10 ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2008 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ WWF ΕΛΛΑΣ ΟΙΚΟΚΡΗΤΗ ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008 ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008 ΠΑΣΟΚ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2008 ΠΑΣΟΚ - ΙΟΥΛΙΟΣ 2007 ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2008 ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2008 ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΣΕΠΟΧ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΟΤ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΤΕΔΚ ΚΥΚΛΑΔΩΝ

50

51

52 Αστικός σχεδιασμός και διακυβέρνηση Ερωτήματα - συζήτηση Νέες τοποθετήσεις και επανασυσχετισμοί: από το ρυθμιστικό αστικό σχεδιασμό στην αστική διακυβέρνηση; Ελλάδα και παγκόσμιο