11. ΧΗΜΕΙΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "11. ΧΗΜΕΙΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ"

Transcript

1 11. ΧΗΜΕΙΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ Όσο ο αριθμός και η τοξικότητα των βακτηριδίων αυξάνονται στην περιοχή του χειρουργικού τραύματος, τόσο αυξάνει ο κίνδυνος της μετεγχειρητικής λοίμωξης. Η χειρουργική επέμβαση και η χρήση ξένου σώματος όπως τα ράμματα, αυξάνουν περαιτέρω τον κίνδυνο. Ταυτόχρονα, συστηματικοί και τοπικοί ανοσολογικοί μηχανισμοί κινητοποιούνται προκειμένου να περιορίσουν τα βακτήρια και να προλάβουν τη λοίμωξη. Τα αντιβιοτικά που συγκεντρώνονται στους ιστούς ενισχύουν την φυσική άμυνα του οργανισμού. Μηχανισμοί αντίστασης των βακτηριδίων στα αντιβιοτικά ενδέχεται να συμβάλλουν στην παθογένεση της μετεγχειρητικής λοίμωξης. Στις γυναικολογικές επεμβάσεις, η πηγή των βακτηριδίων είναι η ενδογενής χλωρίδα του δέρματος ή του κόλπου. Τα μικρόβια που επιπλέκουν μια τομή στο δέρμα, είναι συνήθως αερόβιοι gram (+) κόκκοι (π.χ. σταφυλόκοκκος), αλλά ενδέχεται να περιλαμβάνουν μικρόβια της εντερικής χλωρίδας (π.χ. αναερόβια ή gram (-) αερόβια), αν η τομή είναι κοντά στο περίνεο. Όταν πραγματοποιηθεί τομή στον κόλπο, το χειρουργικό πεδίο εκτίθεται σε μια πολυμικροβιακή χλωρίδα από αερόβια και αναερόβια βακτήρια. Ο κίνδυνος λοίμωξης ενός χειρουργικού τραύματος επηρεάζεται από τον βαθμό της μικροβιακής μόλυνσης του τραύματος κατά την διάρκεια της επέμβασης. Ένα ευρέως αποδεκτό σύστημα ταξινόμησης του χειρουργικού τραύματος από το βαθμό της μόλυνσης αναπτύχθηκε από το National Research Council και αναφέρεται στον Πίνακα 1: Πίνακας 1: Σύστημα Ταξινόμησης Χειρουργικού Τραύματος. Κατηγορία Ι - Καθαρό Κατηγορία II Δυνητικά Μολυσμένο Κατηγορία III Μολυσμένο Κατηγορία IV Ρυπαρό/Μολυσματικό Μη μολυσμένο χειρουργικό τραύμα στο οποίο δεν παρατηρήθηκε φλεγμονή και στο οποίο δεν ανοίχθηκε το γαστρεντερικό, το γεννητικό και το ουροποιητικό σύστημα. Επιπλέον τα καθαρά τραύματα κλείνουν πρωταρχικά και εάν είναι αναγκαίο παροχετεύονται με κλειστή παροχέτευση. Χειρουργικό τραύμα στο οποίο ανοίχθηκε το πεπτικό, το γεννητικό και το ουροποιητικό σύστημα κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες χωρίς ασυνήθιστη μόλυνση. Ειδικά επεμβάσεις που αφορούν τη σκωληκοειδή απόφυση και τον κόλπο περιλαμβάνονται σε αυτή την κατηγορία, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει ένδειξη λοίμωξης ή ότι δεν συνέβη σημαντική παραβίαση της τεχνικής. Επεμβάσεις με σημαντική παραβίαση της άσηπτης τεχνικής ή σημαντική διασπορά μικροβίων από το γαστρεντερικό σύστημα και τομές στις οποίες διαπιστώθηκε οξεία μη πυώδης φλεγμονή. Τραύματα που περιλαμβάνουν επίμονη κλινική λοίμωξη ή διάτρηση σπλάχνων. Αυτός ο ορισμός υποδηλώνει ότι οι οργανισμοί που προκαλούν μετεγχειρητική λοίμωξη ήταν παρόντες στο χειρουργικό πεδίο πριν την επέμβαση. Gaia Maternity Hospital - Athens Medical Center 2013 Σελίδα 234

2 11. ΧΗΜΕΙΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Γυναικολογικές επεμβάσεις όπως οι λαπαροτομίες και οι λαπαροσκοπήσεις, δεν έχουν συνήθως κίνδυνο μόλυνσης από παθογόνα του κόλπου, αλλά επιπλέκονται από βακτήρια που αποικίζουν το δέρμα. Επεμβάσεις στον ενδοτράχηλο, όπως υστεροσαλπιγγογραφία, υδροϋστερογραφία, τοποθέτηση IUD, βιοψία ενδομητρίου, και διαστολή/απόξεση, μπορεί να ενοφθαλμίσουν βακτήρια που αποικίζουν τον κόλπο και τον ενδοτράχηλο, στο ενδομήτριο και στις σάλπιγγες. Ωστόσο οι μετεγχειρητικές λοιμώξεις στις περιπτώσεις αυτές είναι σπάνιες και αφορούν κυρίως γυναίκες με ιστορικό πυελικής φλεγμονώδους νόσου (PID). Όταν επιλέγεται κάποιο αντιβιοτικό για την πρόληψη ή αντιμετώπιση ενδομητρίτιδας ή PID, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η πολυμικροβιακή φύση των λοιμώξεων αυτών. ΘΕΩΡΙΑ ΧΗΜΕΙΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ Παρά το γεγονός ότι η εφαρμογή άσηπτης τεχνικής έχει μειώσει δραματικά τις λοιμώξεις του χειρουργικού τραύματος, η βακτηριακή μόλυνσή του είναι αναπόφευκτη. Η in vivo αλληλεπίδραση μεταξύ των βακτηρίων που έχουν ενοφθαλμιστεί στο τραύμα και στο προφυλακτικά χορηγούμενο αντιβιοτικό, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που θα καθορίσουν την κατάσταση του χειρουργικού τραύματος. Η συστηματική χημειοπροφύλαξη βασίζεται στην παραδοχή ότι τα αντιβιοτικά που φτάνουν με την κυκλοφορία στους ιστούς, ενισχύουν τους τοπικούς αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού και βοηθούν στην εξάλειψη των μικροβίων που ενοφθαλμίζονται στο χειρουργικό τραύμα. Παρόλα αυτά, υπάρχει ένα στενό παράθυρο στην αποτελεσματικότητα του αντιβιοτικού. Έτσι απαιτείται η χορήγησή του είτε λίγο πριν, είτε κατά τη διάρκεια του ενοφθαλμισμού (πχ κατά την τομή του δέρματος ή του κόλπου). Η μικρή καθυστέρηση της τάξης των 3-4 ωρών, μπορεί να καταστήσει το αντιβιοτικό αναποτελεσματικό και τη χορήγησή του περιττή. Η εισαγωγή στην αναισθησία θεωρείται μια καλή ευκαιρία για τη χορήγηση του αντιβιοτικού (1 ώρα πριν την τομή) στις μεγάλες γυναικολογικές επεμβάσεις. Σε μεγάλης διάρκειας επεμβάσεις ενδέχεται να χρειαστεί επανάληψη της δόσης διεγχειρητικά, σε μεσοδιαστήματα που καθορίζει ο χρόνος ημιζωής του φαρμάκου. Επαναληπτική δόση επίσης μπορεί να χρειαστεί και σε περιπτώσεις μεγάλης απώλειας αίματος (> 1500 cc). Η προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικών αρκετές μέρες πριν την επέμβαση και οι επαναληπτικές δόσεις συνήθως δεν είναι αναγκαία. Όταν κατά τη διάρκεια της επέμβασης η ασθενής βρεθεί ότι βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης, θα πρέπει να σκεφτόμαστε το ενδεχόμενο χορήγησης αντιβίωσης σε θεραπευτικές δόσεις. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΑΣΜΑ ΔΡΑΣΗΣ Οι κεφαλοσπορίνες θεωρούνται ως το αντιβιοτικό εκλογής στις περισσότερες επεμβάσεις, λόγω του ευρέως φάσματος δράσης τους και της χαμηλής επίπτωσης αλλεργικών συμβαμάτων και παρενεργειών. Στον Πίνακα 2 αναφέρονται τα χορηγούμενα αντιβιοτικά ανά είδος επέμβασης. Gaia Maternity Hospital - Athens Medical Center 2013 Σελίδα 235

3 ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΑ Πίνακας 2: Σχήματα χημειοπροφύλαξης ανά είδος επέμβασης (ACOG Practice Bulletin No 104, 2009): Επέμβαση Αντιβιοτικό Δόση Υστερεκτομία Κεφοξιτίνη (Mefoxil ) 1 g ή 2 g * IV Ουρογυναικολογικές Κεφουροξίμη (Zinacef, Zetagal ) επεμβάσεις Κεφαζολίνη (Vifazolin ) (συμπεριλαμβανομένης Αμπικιλλίνη-Σουλφακτάμη της τοποθέτησης (Begalin-P ) ή πλέγματος) Κλινδαμυκίνη (Dalacin-C ) mg IV Γενταμυκίνη (Garamycin ) ή 1,5 mg/kg IV Κινολόνη (Ciproxin, Tabrin ) ή 400 mg IV Αζτρεονάμη (Azactam ) 1 g IV Μετρονιδαζόλη (Flagyl ) + Γενταμυκίνη (Garamycin ) ή Κινολόνη (Ciproxin, Tabrin ) 500 mg IV 1,5 mg/kg IV 400 mg IV Λαπαροσκόπηση Διαγνωστική Επεμβατική Επεμβάσεις στειροποίησης Λαπαροτομία Υστεροσκόπηση Διαγνωστική Επεμβατική Καυτηριασμός ενδομητρίου Υστεροσαλπιγγογραφία Δοξυκυκλίνη (Vibramycin ) 100 mg PO x 2 για 5 μέρες Τοποθέτηση σπειράματος Βιοψία ενδομητρίου Τεχνητή εκβολή / Δοξυκυκλίνη (Vibramycin ) 100 mg ΡΟ 1 ώρα πριν διαστολή και την επέμβαση και εκκένωση Μετρονιδαζόλη (Flagyl ) 500mg 200 mg μετά 500 mg x 2 PO για 5 μέρες Ουροδυναμικός έλεγχος Gaia Maternity Hospital - Athens Medical Center 2013 Σελίδα 236

4 11. ΧΗΜΕΙΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ * Η δόση των 2 g συνιστάται σε γυναίκες με ΒΜΙ μεγαλύτερο από 35 ή σωματικό βάρος άνω των 100 kg. H Κλινδαμυκίνη και η Μετρονιδαζόλη συστήνονται σε γυναίκες που έχουν αλλεργία στις πενικιλλίνες. Η Δοξυκυκλίνη σε επεμβάσεις που εμπλέκουν τις σάλπιγγες, χορηγείται μόνο σε γυναίκες με ιστορικό PID ή με διατεταμένες σάλπιγγες. Η δόση του αντιβιοτικού σε περιπτώσεις κακοήθους παχυσαρκίας πρέπει να αυξηθεί. Σε γυναίκες με ΒΜΙ μεγαλύτερο του 35 ή βάρος μεγαλύτερο από 100 kg, η δόση διπλασιάζεται (2 g από 1 g). ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Οι συνηθέστερες ανεπιθύμητες ενέργειες των αντιβιοτικών είναι: Αντιδράσεις υπερευαισθησίας (η αλλεργία στις πενικιλλίνες συμβαίνει στο 0.2% των θεραπειών, με θνησιμότητα %). Ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα. Ασυνήθης, παρά το γεγονός ότι οι κεφαλοσπορίνες προκαλούν αύξηση στην αποίκιση του γαστρεντερικού από Clostridium difficile. Συνολικά τα ποσοστά της διάρροιας που οφείλεται σε χορήγηση αντιβιοτικού στα νοσοκομεία αναφέρονται στο %. Βακτηριδιακή αντίσταση στα αντιβιοτικά οφειλόμενη στην αλόγιστη παρατεταμένη χρήση τους. ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ ΑΝΑ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΥΣΤΕΡΕΚΤΟΜΙΑ Ασθενείς οι οποίες υποβάλλονται σε κολπική ή κοιλιακή υστερεκτομία, θα πρέπει να λαμβάνουν μία δόση χημειοπροφύλαξης. Πάνω από 30 προοπτικές τυχαιοποιημένες μελέτες και 2 μετααναλύσεις, υποστηρίζουν την προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικών για τη σημαντική μείωση της νοσηρότητας από μετεγχειρητικές λοιμώξεις και της παραμονής στο νοσοκομείο, σε ασθενείς που υποβάλλονται σε υστερεκτομία. Οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες, δεν αποδεικνύουν την υπεροχή κάποιου συγκεκριμένου αντιβιοτικού έναντι των υπολοίπων. Σε περιπτώσεις λαπαροσκοπικής υστερεκτομίας (ολικής ή υφολικής) ή λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενης υστερεκτομίας, η προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικού είναι λογική. ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗ - ΛΑΠΑΡΟΤΟΜΙΑ Δεν υπάρχουν δεδομένα που να στηρίζουν την προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικών σε καθαρές επεμβάσεις που δεν εμπλέκουν τον κόλπο ή το γαστρεντερικό σύστημα. Η χημειοπροφύλαξη δεν συνιστάται σε περιπτώσεις διαγνωστικής λαπαροσκόπησης ή ερευνητικής λαπαροτομίας. ΥΣΤΕΡΟΣΑΛΠΙΓΓΟΓΡΑΦΙΑ ΥΔΡΟΫΣΤΕΡΟΓΡΑΦΙΑ - ΥΣΤΕΡΟΣΚΟΠΗΣΗ Η PID μετά από υστεροσαλπιγγογραφία (ΥΣΓ) είναι ασυνήθης ( %). Ασθενείς με διατεταμένες σάλπιγγες στην ΥΣΓ έχουν 11% πιθανότητα PID. Gaia Maternity Hospital - Athens Medical Center 2013 Σελίδα 237

5 ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΑ Πρέπει να ελέγχεται πριν την διενέργεια ΥΣΓ, το ενδεχόμενο χλαμυδιακής κολπίτιδας. Σε ασθενείς χωρίς ιστορικό PID, η ΥΣΓ πρέπει να διενεργηθεί χωρίς χημειοπροφύλαξη. Σε ασθενείς με διατεταμένες σάλπιγγες στην ΥΣΓ, πρέπει να χορηγείται Δοξυκυκλίνη (Vibramycin ), σε δόση 100 mg ΡΟ, x 2 για 5 ημέρες. Σε ασθενείς με ιστορικό PID, η Δοξυκυκλίνη πρέπει να χορηγηθεί πριν την ΥΣΓ, και να συνεχιστεί σε περιπτώσεις διατεταμένων σαλπίγγων. Δεν υπάρχουν δεδομένα που να στηρίζουν την χημειοπροφύλαξη σε περιπτώσεις υδροϋστερογραφίας. Οι λοιμώξεις μετά από υστεροσκόπηση είναι ασυνήθεις ( %). Ανάλογα είναι και τα ποσοστά ενδομητρίτιδας μετά από καυτηριασμό του ενδομητρίου (0.18%). Επομένως, η χημειοπροφύλαξη σ αυτές τις περιπτώσεις δεν ενδείκνυται στον γενικό πληθυσμό, παρά μόνο σε ασθενείς με ιστορικό PID ή διαταραχών της αρχιτεκτονικής των σαλπίγγων. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΣΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ ΒΙΟΨΙΑ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για PID μετά από τοποθέτηση ενδομητρίου σπειράματος εμφανίζεται τις πρώτες εβδομάδες ή μήνες μετά την τοποθέτηση. Οφείλεται δε στην μόλυνση της ενδομήτριας κοιλότητας και όχι στο σπείραμα αυτό καθαυτό. Δεν φαίνεται ότι η προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικών (όπως η Δοξυκυκλίνη ή η Αζιθρομυκίνη) μειώνει την πιθανότητα ενδομητρίτιδας μετά από τοποθέτηση ενδομητρίου σπειράματος, και έτσι δεν συνιστάται. Για την ενδομήτρια βιοψία δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα που να στηρίζουν τη χρήση αντιβιοτικών και κατά συνέπεια δεν συνιστάται. ΤΕΧΝΗΤΗ ΑΜΒΛΩΣΗ Οι περισσότερες τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες υποστηρίζουν την προφυλακτική χρήση αντιβιοτικών κατά τη διάρκεια τεχνητής άμβλωσης. Η συνολική μείωση του κινδύνου μετεγχειρητικής λοίμωξης κατά 42% στις ασθενείς που λαμβάνουν αντιβιοτικά τη στιγμή της άμβλωσης, επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητά τους στις ασθενείς αυτές, ανεξάρτητα από το αν ανήκουν σε κάποια ομάδα υψηλού κινδύνου ή όχι. Ο κίνδυνος μετεγχειρητικής λοίμωξης μετά από επιλεκτική τεχνητή άμβλωση είναι ο ίδιος με εκείνον της εκκένωσης της μήτρας μετά από ατελή εκβολή. Επομένως η σύσταση για χορήγηση αντιβιοτικού είναι η ίδια και στις δύο περιπτώσεις. Το ιδανικό αντιβιοτικό και η κατάλληλη δόση δεν έχουν αποσαφηνιστεί. Ωστόσο αντιβιοτικά της κατηγορίας των τετρακυκλινών και των ιμιδαζολίων, φαίνεται ότι παρέχουν σημαντική και συγκρίσιμη προστασία στις λοιμώξεις μετά από άμβλωση. Ένα από τα πιο αποτελεσματικά και ανέξοδα φάρμακα που αναφέρεται στις μετααναλύσεις είναι η Δοξυκυκλίνη (Vibramycin ), που χορηγείται σε δόση 100 mg πριν την επέμβαση και 200 mg μετά. Gaia Maternity Hospital - Athens Medical Center 2013 Σελίδα 238

6 11. ΧΗΜΕΙΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ Ενίοτε σε γυναικολογικές επεμβάσεις υπάρχει ο κίνδυνος τραυματισμού τόσο του λεπτού, όσο και του παχέος εντέρου, εξαιτίας της παρουσίας συμφύσεων από προηγούμενα χειρουργεία, ή πυελικής φλεγμονής. Στις περιπτώσεις αυτές, σκόπιμη είναι η παρεντερική χορήγηση αντιβιοτικού, που θεωρείται κατάλληλο για την πρόληψη λοιμώξεων μετά από επεμβάσεις εντέρου. Δεν υπάρχει απόδειξη για το αν η μηχανική εντερική προετοιμασία πριν την επέμβαση μειώνει τον κίνδυνο μετεγχειρητικής λοίμωξης. Δεν είναι τεκμηριωμένο πιο σχήμα υπερέχει, αλλά οι ευρέως φάσματος κεφαλοσπορίνες χρησιμοποιούνται συχνότερα. ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΑΠΟ ΕΝΔΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ Οι οδηγίες της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (American Heart Association AHA) για την πρόληψη της λοιμώδους ενδοκαρδίτιδας, αναθεωρήθηκαν το Σύμφωνα με τις νέες οδηγίες, δεν απαιτείται χημειοπροφύλαξη αποκλειστικά για την πρόληψη ενδοκαρδίτιδας σε ασθενείς που υποβάλλονται σε επεμβάσεις του ουροποιογεννητικού και του γαστρεντερικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που υποβάλλονται σε υστερεκτομία. ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΤΙΣ ΠΕΝΙΚΙΛΛΙΝΕΣ Αλλεργικές αντιδράσεις στην πενικιλλίνη αναφέρονται σε ποσοστό 0.7 4%. Έχουν περιγραφεί 4 τύποι ανοσοπαθολογικών αντιδράσεων στα β-λακταμικά αντιβιοτικά: Άμεσες αντιδράσεις υπερευαισθησίας Κυτταροτοξικά αντισώματα Ανοσοσυμπλέγματα Κυτταρική υπερευαισθησία Ιστορικό αντιδράσεων στα β-λακταμικά αντιβιοτικά υπάρχει σε ποσοστό 5 20% των ασθενών. Όπως και οι πενικιλλίνες, έτσι και οι κεφαλοσπορίνες έχουν έναν β-λακταμικό δακτύλιο. Η συνολική επίπτωση αντιδράσεων από κεφαλοσπορίνες ποικίλει από 1 έως 10%, με σπάνιες αναφυλακτικές αντιδράσεις (0.2%). Παρά το γεγονός ότι η διασταυρούμενη αντίδραση μεταξύ πενικιλλινών και κεφαλοσπορινών είναι μικρή, συμβαίνουν σπάνιες αναφυλακτικές αντιδράσεις. Έτσι ασθενείς με ιστορικό άμεσης υπερευαισθησίας στην πενικιλλίνη, δεν θα πρέπει να λαμβάνουν κεφαλοσπορίνες. Οι τελευταίες μπορούν να χορηγηθούν μόνο σε περιπτώσεις που η αλλεργία στην πενικιλλίνη δεν θεωρείται ότι οφείλεται σε IgE ανοσοσφαιρίνες. Τα φάρμακα που μπορούν να χορηγηθούν σε περιπτώσεις αλλεργίας στην πενικιλλίνη είναι η μετρονιδαζόλη ή η κλινδαμυκίνη (Πίνακας 2). Gaia Maternity Hospital - Athens Medical Center 2013 Σελίδα 239

7 ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ασθενείς που υποβάλλονται σε υστερεκτομία θα πρέπει να λαμβάνουν μία δόση χημειοπροφύλαξης περιεγχειρητικά. Η πυελική φλεγμονώδης νόσος (PID) είναι ασυνήθης μετά από τοποθέτηση ενδομητρίου σπειράματος, με ή χωρίς χημειοπροφύλαξη, η οποία επομένως δεν συνιστάται. Η προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικού συνιστάται στην επιλεκτική τεχνητή άμβλωση. Η προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικού δεν συνιστάται στην διαγνωστική λαπαροσκόπηση και στην ερευνητική λαπαροτομία. Σε ασθενείς χωρίς ιστορικό PID, η υστεροσαλπιγγογραφία μπορεί να διενεργηθεί χωρίς χημειοπροφύλαξη. Αν κατά τη διάρκεια της εξέτασης διαπιστωθεί η ύπαρξη διατεταμένων σαλπίγγων, η χημειοπροφύλαξη είναι επιβεβλημένη, για την μείωση του κινδύνου PID. Η προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικού δεν συνιστάται στην υστεροσκόπηση. Κεφαλοσπορίνες μπορούν να χορηγηθούν μόνο σε περιπτώσεις αλλεργίας στην πενικιλλίνη που δεν οφείλεται σε IgE ανοσοσφαιρίνες (άμεση υπερευαισθησία). Σε διατραχηλικές επεμβάσεις, η χημειοπροφύλαξη συνιστάται σε εκείνες τις ασθενείς με ιστορικό PID, ή διαταραχή της αρχιτεκτονικής των σαλπίγγων. Ασθενείς με άμεση υπερευαισθησία στις πενικιλλίνες, δεν θα πρέπει να λαμβάνουν κεφαλοσπορίνες. Gaia Maternity Hospital - Athens Medical Center 2013 Σελίδα 240

ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΚΩΔΟΥΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑΣ

ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΚΩΔΟΥΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΚΩΔΟΥΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑΣ (Hellenic Society of Gastroenterology Position Statement on Ulcerative Colitis)

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος των αντιβιοτικών στη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Ο ρόλος των αντιβιοτικών στη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια Ανασκόπηση Ο ρόλος των αντιβιοτικών στη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια Αδαμαντία Λιαπίκου¹, Δήμητρα Mπακάλη¹, Ηλίας Καΐνης¹, Κατερίνα Δημάκου² ¹3 η Πνευμονολογική Κλινική, ²6η Πνευμονολογική Κλινική,

Διαβάστε περισσότερα

Μια ασφαλής χειρουργική επέμβαση: Καισαρική τομή της Κων/νας Γιαννιώτη, Συντονίστριας της Ομάδας Υποστήριξης Μητρικού Θηλασμού & Μητρότητας Ζακύνθου

Μια ασφαλής χειρουργική επέμβαση: Καισαρική τομή της Κων/νας Γιαννιώτη, Συντονίστριας της Ομάδας Υποστήριξης Μητρικού Θηλασμού & Μητρότητας Ζακύνθου Μια ασφαλής χειρουργική επέμβαση: Καισαρική τομή της Κων/νας Γιαννιώτη, Συντονίστριας της Ομάδας Υποστήριξης Μητρικού Θηλασμού & Μητρότητας Ζακύνθου Τις τελευταίες δεκαετίες το ποσοστό των καισαρικών τομών

Διαβάστε περισσότερα

Επίμονος πόνος στα παιδιά

Επίμονος πόνος στα παιδιά ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΚΑΙ oλουσ ΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ NoΣΗΛΕΥΟΥΝ Ή ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΝ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΠΟΝΟ Επίμονος πόνος στα παιδιά Κύρια σημεία για ιατρούς και νοσηλευτές από τις

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ Eurotherm3235 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΚ ΟΣΗ 8, 9 Μαΐου 2012

ΜΕΛΕΤΗ Eurotherm3235 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΚ ΟΣΗ 8, 9 Μαΐου 2012 Ευρωπαϊκής µελέτη της θεραπευτικής υποθερµία (32-35 C) για µείωση της ενδοκράνιας πίεσης µετά από τραυµατική κρανιοεγκεφαλική κάκωση. ΜΕΛΕΤΗ Eurotherm3235 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΚ ΟΣΗ 8, 9 Μαΐου 2012 Ανώτερος Ερευνητικός

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση και θεραπεία του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου

Διάγνωση και θεραπεία του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου Διάγνωση και θεραπεία του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου Απόστολος Μαντίδης Πλοίαρχος (ΥΙ), Γαστρεντερολόγος, Διευθυντής Γαστρεντερολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

3. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΥΠΕΡΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΩΟΘΗΚΩΝ

3. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΥΠΕΡΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΩΟΘΗΚΩΝ 3. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΥΠΕΡΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΩΟΘΗΚΩΝ ΟΡΙΣΜΟΙ - ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών (Ovarian Hyper Stimulation Syndrome - OHSS) είναι συστηματική διαταραχή που οφείλεται στην κυκλοφορία αγγειοδραστικών

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διάγνωση και την Εμπειρική Θεραπεία των Λοιμώξεων

Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διάγνωση και την Εμπειρική Θεραπεία των Λοιμώξεων Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων Επιστημονική Επιτροπή Νοσοκομειακών Λοιμώξεων Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διάγνωση και την Εμπειρική Θεραπεία των Λοιμώξεων ΑΘΗΝΑ 2007 Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Οlartan 10 mg επικαλυμμένo με λεπτό υμένιο δισκίο Οlartan 20 mg επικαλυμμένo με λεπτό υμένιο δισκίο Οlartan 40 mg επικαλυμμένo με λεπτό υμένιο δισκίο

Οlartan 10 mg επικαλυμμένo με λεπτό υμένιο δισκίο Οlartan 20 mg επικαλυμμένo με λεπτό υμένιο δισκίο Οlartan 40 mg επικαλυμμένo με λεπτό υμένιο δισκίο 1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Οlartan 10 mg επικαλυμμένo με λεπτό υμένιο δισκίο Οlartan 20 mg επικαλυμμένo με λεπτό υμένιο δισκίο Οlartan 40 mg επικαλυμμένo

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου. Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA)

Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου. Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA) Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA) Με την ευγενική χορηγία της Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου. Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA)

Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου. Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA) Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA) Με την ευγενική χορηγία της Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη

Διαβάστε περισσότερα

Επικαλυµµένo µε λεπτό υµένιο δισκίo

Επικαλυµµένo µε λεπτό υµένιο δισκίo ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ XEFO RAPID 8 mg επικαλυµµένο µε λεπτό υµένιο δισκίο 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Xefo Rapid 8 mg επικαλυµµένα µε λεπτό υµένιο δισκία 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΚΑΘ` ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ (πληροφορίες για το κοινό σύμφωνα με το Βρετανικό κολλέγιο μαιευτήρωνγυναικολόγων) για περισσότερες πληροφορίες η γυναίκα πρέπει να συμβουλεύεται το γυναικολόγο της. ΓΕΝΙΚΑ Αποβολή είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Σύσταση 16: Επίπεδο Τεκμηρίωσης: I Βαθμός Σύστασης: A Σύσταση 17: Επίπεδο Τεκμηρίωσης: II Βαθμός Σύστασης: A Σύσταση 18:

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Σύσταση 16: Επίπεδο Τεκμηρίωσης: I Βαθμός Σύστασης: A Σύσταση 17: Επίπεδο Τεκμηρίωσης: II Βαθμός Σύστασης: A Σύσταση 18: ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ LDL χοληστερόλη Σύσταση 16: Ο πρωτεύων θεραπευτικός στόχος στην αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας είναι η μείωση της LDL χοληστερόλης ανάλογα με το επίπεδο καρδιαγγειακού κινδύνου του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΗΣ ΕΝΔΑΡΤΗΡΕΚΤΟΜΗΣ

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΗΣ ΕΝΔΑΡΤΗΡΕΚΤΟΜΗΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΗΣ ΕΝΔΑΡΤΗΡΕΚΤΟΜΗΣ Dr. ΜΕΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, PhD ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ - ΑΓΓΕΙΟΛΟΓΟΣ Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Στρατιωτικός Ιατρός Επιστηµονικός Συνεργάτης Α' Χ/κής Κλινικής

Διαβάστε περισσότερα

Ισοδύναµη Αποτελεσµατικότητα µε τη συµβατική δοξορουβικίνη και µε τη δοσεταξέλη 1,4. Ανώτερο Προφίλ Ασφάλειας σε σχέση µε τη συµβατική δοξορουβικίνη 1

Ισοδύναµη Αποτελεσµατικότητα µε τη συµβατική δοξορουβικίνη και µε τη δοσεταξέλη 1,4. Ανώτερο Προφίλ Ασφάλειας σε σχέση µε τη συµβατική δοξορουβικίνη 1 12SEL_caelyx_karkinos_mastou_6-11-07:10SEL_caelyx_20x28_15/6/07 11/8/07 1:35 PM Page 1 Η Μοναδική Πεγκυλιωµένη Λιποσωµιακή οξορουβικίνη Ισοδύναµη Αποτελεσµατικότητα µε τη συµβατική δοξορουβικίνη και µε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 Το φάρμακο αυτό τελεί υπό συμπληρωματική παρακολούθηση. Αυτό θα επιτρέψει τον ταχύ προσδιορισμό νέων πληροφοριών ασφάλειας. Ζητείται από τους επαγγελματίες

Διαβάστε περισσότερα

KOΡΙΤΣΙΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΙΩΝΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΚΟΛΠΟ AΠΛΑΣΙΑ Η ΑΓΕΝΕΣΙΑ ΚΟΛΠΟΥ ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΚΟΛΠΟΥ ΚΑΤΑ ΚΡΕΑΤΣΑ

KOΡΙΤΣΙΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΙΩΝΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΚΟΛΠΟ AΠΛΑΣΙΑ Η ΑΓΕΝΕΣΙΑ ΚΟΛΠΟΥ ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΚΟΛΠΟΥ ΚΑΤΑ ΚΡΕΑΤΣΑ 1 KOΡΙΤΣΙΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΙΩΝΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΚΟΛΠΟ AΠΛΑΣΙΑ Η ΑΓΕΝΕΣΙΑ ΚΟΛΠΟΥ ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΚΟΛΠΟΥ ΚΑΤΑ ΚΡΕΑΤΣΑ Η μήτρα, ο κόλπος και οι ωοθήκες είναι απαραίτητα όργανα για την αναπαραγωγή της γυναίκας. Ένα στα 4.000 κορίτσια

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας

Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας Δέκατη Αναθεώρηση Έκδοση 2008 Τόμος 2: Εγχειρίδιο Οδηγιών Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας Γενεύη Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Διαβάστε περισσότερα

12. ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ

12. ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ 12. ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ Καθ έξιν αποβολές ορίζονται ως η απώλεια τριών ή περισσοτέρων διαδοχικών κυήσεων. Καθ έξιν αποβολές είναι μια ετερογενής κατάσταση που έχει πολλά πιθανά αίτια, ενώ πολλοί παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (ESC) για τη Διάγνωση και Θεραπεία της Οξείας και της Χρόνιας Καρδιακής Ανεπάρκειας

Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (ESC) για τη Διάγνωση και Θεραπεία της Οξείας και της Χρόνιας Καρδιακής Ανεπάρκειας Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (ESC) για τη Διάγνωση και Θεραπεία της Οξείας και της Χρόνιας Καρδιακής Ανεπάρκειας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος. Εισαγωγή Ορισµός και διάγνωση Διαγνωστική

Διαβάστε περισσότερα

******* ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

******* ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ******* ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΧΑΛΚΕΑ ΖΗΝΟΒΙΑ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΔΑΣΚΟΝΤΩΝ: ΣΚΟΥΡΟΛΙΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

(Monitored Anesthesia Care MAC)

(Monitored Anesthesia Care MAC) ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΣΕ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΜΙΑ ΗΜΕΡΑΣ Α. Μπαϊρακτάρη, Β. Αρώνη, Φ. Γιαννακά, Μ. Κοκολάκη, Ε. Μαστροκώστα H χειρουργική και η αναισθησία σε επεµβάσεις µιας ηµέρας θεωρείται

Διαβάστε περισσότερα

www.bolanis.gr Χειρουργός Ιωάννης Κ. Μπολάνης Νόσος Crohn Επιμέλεια Ιωάννης Κ. Μπολάνης Χειρουργός.

www.bolanis.gr Χειρουργός Ιωάννης Κ. Μπολάνης Νόσος Crohn Επιμέλεια Ιωάννης Κ. Μπολάνης Χειρουργός. Επιμέλεια. Μετάφραση από την Αγγλική έκδοση του NACC Ίλια Δαούση. Τηλ.: 210 72.10.000, Κιν.: 6945 588 540, Περιεχόμενα Περιεχόμενα... 2 Τι είναι η Νόσος του Crohn;... 3 Πως λειτουργεί το πεπτικό σύστημα;...

Διαβάστε περισσότερα

Το Υπερηχογράφημα 11 13 +6 εβδομάδων

Το Υπερηχογράφημα 11 13 +6 εβδομάδων Το Υπερηχογράφημα 11 13 +6 εβδομάδων Κύπρος Η. Νικολαϊδης Aθηνά Π. Σούκα, Χαρά Σκέντου Το Υπερηχογράφημα 11 13 +6 εβδομάδων Fetal Medicine Foundation, London 2004 Αφιερωμένο στον Ηρόδοτο και στη Δέσποινα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ Yasminelle επικαλυμμένα με λεπτό υμένιο δισκία 0,02 mg / 3 mg Ethinylestradiol / Drospirenone Διαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης προτού

Διαβάστε περισσότερα