Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ. Palmos Analysis Ltd.

Transcript

1 Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ Palmos Analysis Ltd. Σεπτέμβριος 2012

2 ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ (Executive Summary) Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της διαρκούς προσπάθειας που καταβάλλει για την πληρέστερη πληροφόρηση και ενημέρωση, τόσο του επιχειρηματικού κόσμου και των φορέων (κρατικών ή μη) της πόλης της Θεσσαλονίκης, όσο και των κατοίκων της, συνεχίζει την περιοδική διεξαγωγή Έρευνας Οικονομικής Συγκυρίας - σε επίπεδο Νομού Θεσσαλονίκης - που αφορά επιχειρήσεις των τεσσάρων τομέων της οικονομίας και καταναλωτές. Η Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του Νομού Θεσσαλονίκης ( Βαρόμετρο ΕΒΕΘ ) διεξάγεται δύο φορές το χρόνο, κατά το 2 ο 15νθήμερο των μηνών Μαρτίου και Σεπτεμβρίου, σε συνολικό δείγμα ερωτώμενων (800 επιχειρήσεων και 700 καταναλωτών). Η έρευνα καλύπτει και τους τέσσερις τομείς της οικονομίας (βιομηχανία-μεταποίηση, υπηρεσίες, λιανικό εμπόριο και κατασκευές). Η έρευνα για το Βαρόμετρο ΕΒΕΘ διεξάγεται με τηλεφωνικές συνεντεύξεις με τους υπευθύνους των επιχειρήσεων (Γενικούς Διευθυντές ή Διευθυντές Οικονομικών ή Διευθυντές Πωλήσεων ή τους ιδιοκτήτες, αν πρόκειται για μικρότερες επιχειρήσεις) με τη χρήση των ερωτηματολογίων που χρησιμοποιούνται από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και την Ευρωπαϊκή Ένωση (DG ECFIN), προκειμένου τα αποτελέσματα να είναι συγκρίσιμα με τις αντίστοιχες έρευνες που διεξάγονται σε Εθνικό (ΙΟΒΕ) και Ευρωπαϊκό (DG ECFIN) επίπεδο. 1. ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Ο Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών υπολογίζεται με βάση τις προβλέψεις τους για τη γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας, την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους, την πρόθεση αποταμίευσης και την πρόβλεψη για την ανεργία. Διευκρινίζεται, ότι οι προβλέψεις κινούνται στο διάστημα +100 (όλοι προβλέπουν αύξηση) έως -100 (σημαίνει ότι όλοι προβλέπουν μείωση) και εμφανίζονται ως διαφορές μεταξύ θετικών αρνητικών απαντήσεων. Πιο συγκεκριμένα, αρνητική διαφορά σημαίνει ότι το ποσοστό αυτών που προβλέπουν μείωση ενός μεγέθους, είναι υψηλότερο του ποσοστού εκείνων που προσδοκούν αύξηση και αντίστροφα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης εμφανίζονται σχεδόν απόλυτα απαισιόδοξοι, καθώς ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο Νομό Θεσσαλονίκης διαμορφώνεται στις -68 μονάδες, σε παρόμοιο επίπεδο με τον αντίστοιχο Εθνικό δείκτη ο οποίος διαμορφώνεται στις -76 μονάδες, ενώ ο δείκτης της Ευρωπαϊκής Έ- νωσης διαμορφώνεται στις -24 μονάδες, κατά το μήνα Σεπτέμβριο Σε σχέση με τον περασμένο Μάρτιο 2012, παρατηρείται σταθερά κακό κλίμα μεταξύ των καταναλωτών στο Νομό Θεσσαλονίκης (-68 από -72), ενώ σταθερότητα εμφανίζει και ο σχετικός δείκτης σε Εθνικό επίπεδο (-76 από -79). Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο ο σχετικός δείκτης εμφανίζει μικρή επιδείνωση (-24 από -19). 2

3 Ειδικότερα, οι Καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρουν: Σταθερή επιδείνωση της οικονομικής τους κατάστασης και σταθερή (σε σχέση με το Μάρτιο 2012 ) απαισιοδοξία για την περαιτέρω εξέλιξή της. Επιδείνωση (πιο ήπια ωστόσο) της οικονομικής κατάστασης της χώρας κατά το τελευταίο έτος, αλλά και σημαντικά μειωμένη απαισιοδοξία για το μέλλον. Οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης ταυτίζονται με τον Εθνικό δείκτη και εκτιμούν ότι ο πληθωρισμός στο επόμενο διάστημα θα κινηθεί ελαφρά ανοδικά, ενδεχομένως επηρεασμένοι από την αναμενόμενη σημαντική άνοδο του κόστους του πετρελαίου θέρμανσης. Ωστόσο, υπάρχει η αίσθηση ότι η εξέλιξη των τιμών κατά το τελευταίο 12μηνο ήταν ανοδική. Καθολική απαισιοδοξία για την εξέλιξη της ανεργίας στη χώρα. Ελαφρά μειωμένη (σε σχέση με τον προηγούμενο Μάρτιο του 2012) απροθυμία για την πραγματοποίηση σημαντικών αγορών προς το παρόν και σταθερή απροθυμία για την πραγματοποίηση τέτοιων αγορών στο μέλλον. Εξαιρετικά χαμηλή πρόθεση για αποταμίευση. Σημειώνεται, ότι σε σχέση με το Μάρτιο του 2012, παρατηρείται αύξηση του ποσοστού όσων δηλώνουν ότι ζουν σε βάρος των αποταμιεύσεών τους ή με δανεικά τονίζεται δε ότι για πρώτη φορά από την καθιέρωση του «Βαρόμετρου ΕΒΕΘ» το ποσοστό αυτό αφορά περισσότερα από τα μισά νοικοκυριά (54%) του Νομού Θεσσαλονίκης, ενώ μόλις το 39% τα φέρνουν ίσα ίσα με το εισόδημά τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνουν ότι αποταμιεύουν (λίγο ή πολύ) εξακολουθεί να μειώνεται και βρίσκεται στο 7%. Εκτίμηση για διατήρηση των πολύ χαμηλών πωλήσεων στην αγορά αυτοκινήτου στο Νομό Θεσσαλονίκης στο επόμενο 12μηνο. Δεν διαφαίνεται καμία τάση ανάκαμψης της αγοράς αυτοκινήτου. Αντιθέτως, μειώνεται περαιτέρω η πρόθεση αγοράς αυτοκινήτου το επόμενο 12μηνο. Συνεχιζόμενη και εντεινόμενη καθήλωση της αγοράς ακινήτων και της οικοδομικής δραστηριότητας γενικότερα. 3

4 2. ΕΡΕΥΝΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Σε αρνητικό επίπεδο βρίσκεται ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχανία στο Νομό Θεσσαλονίκης, παρουσιάζοντας σταθερότητα σε σχέση με το Μάρτιο 2012 και στο ίδιο επίπεδο με τον Εθνικό δείκτη ο οποίος εμφανίζει επίσης σταθερότητα σε σχέση με το Μάρτιο Ο Ευρωπαϊκός δείκτης εμφανίζει σαφή επιδείνωση σε σχέση με το Μάρτιο 2012, σε καθαρά αρνητικό έδαφος. Έτσι, το ισοζύγιο θετικών αρνητικών εκτιμήσεων του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών της Βιομηχανίας βρίσκεται στις -24 μονάδες στο Νομό Θεσσαλονίκης (-22 σε Εθνικό και -15 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο). Πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος δείκτης παρουσιάζει σταθερότητα σε σχέση με τον προηγούμενο Μάρτιο 2012 σε τοπικό (-24 από -22) και σε Εθνικό επίπεδο (-22 από -22), ενώ εμφανίζει πτώση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (-15 από -7). Σαφή βελτίωση (σε σχέση με τον περασμένο Μάρτιο 2012 ) παρουσιάζει η αξιολόγηση των βιομηχανιών της Θεσσαλονίκης για το 6άμηνο που πέρασε. Ωστόσο, δεν βελτιώνονται αντίστοιχα οι εκτιμήσεις για το προσεχές 6άμηνο σχετικά με την παραγωγή. Επίσης, σημαντική βελτίωση των δεικτών καταγράφεται σε ότι αφορά, τόσο την εξέλιξη των παραγγελιών το 6άμηνο που πέρασε, όσο και το τρέχον επίπεδο παραγγελιών. Ακόμη, βελτιώνονται οι εκτιμήσεις σε σχέση με την εξέλιξη της εξαγωγικής δραστηριότητας στο μέλλον (σε τοπικό επίπεδο) και συγκλίνουν με τις αντίστοιχες (σε εθνικό επίπεδο), ενώ και το τρέχον επίπεδο εξαγωγών θεωρείται σαφώς καλύτερο σε σχέση με το Μάρτιο Ελαφρά λιγότερο απαισιόδοξες εμφανίζονται οι εκτιμήσεις για την απασχόληση και για το επίπεδο των τιμών. Ειδικότερα, οι απόψεις των βιομηχανιών του Νoμού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα εξής: Υπάρχει μικρότερη σε σχέση με το Μάρτιο 2012 πτώση της παραγωγής, με αντίστοιχη μικρότερη μείωση των παραγγελιών. Έχει γίνει εξορθολογισμός των αποθεμάτων και της παραγωγικής τους δυναμικότητας, σε καλύτερο επίπεδο απ ότι ο Εθνικός μέσος όρος. Αποτυπώνεται μια μειωμένη απαισιοδοξία για το μέλλον, σε σχέση με το επίπεδο των εξαγωγών, την εξέλιξη των τιμών και την εξέλιξη της απασχόλησης. Η ανταγωνιστική τους θέση (κατά δήλωσή τους) εμφανίζεται σημαντικά βελτιωμένη στην εξωτερική αγορά. 4

5 3. ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Λιγότερο αρνητικό είναι το κλίμα που καταγράφεται στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών στο Νομό Θεσσαλονίκης σε σχέση με το Μάρτιο Έτσι, ο σχετικός Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τον τομέα των Υπηρεσιών βρίσκεται στις -43 μονάδες, έναντι -41 μονάδων σε Εθνικό επίπεδο και -13 μονάδων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε σχέση με τον προηγούμενο Μάρτιο 2012 υπάρχει λιγότερο κακό κλίμα σε τοπικό επίπεδο (-43 έναντι -51), επιδείνωση σε Εθνικό επίπεδο (-41 έναντι -32) και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (-13 έναντι -4). Η προηγούμενη καλοκαιρινή περίοδος φαίνεται ότι οδήγησε σε βελτίωση του κλίματος στις υπηρεσίες, ειδικά σε σχέση την αποτίμηση του προηγούμενου 6αμήνου. Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρουν: Ανάσχεση της πτώσης στη ζήτηση και της επιδείνωσης της οικονομικής τους κατάστασης. Ελαφρά βελτίωση των προσδοκιών για το επόμενο 6άμηνο σε σχέση με τη ζήτηση, σταθερά αρνητικές προβλέψεις για την απασχόληση, αλλά και ανάσχεση της τάσης μείωσης για τις τιμές των υπηρεσιών. 5

6 4. ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Σε αρνητικό επίπεδο αν και ελαφρά βελτιωμένος παραμένει ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για το Λιανικό Εμπόριο στο Νομό Θεσσαλονίκης, σε σχέση με το Μάρτιο 2012, ενώ ο αντίστοιχος Εθνικός δείκτης εμφανίζεται σταθερά αρνητικός με τον Ευρωπαϊκό δείκτη να εμφανίζει πτώση. Έτσι, το ισοζύγιο θετικών-αρνητικών εκτιμήσεων του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών Λιανικού Εμπορίου βρίσκεται στις -31 μονάδες (από -37 μονάδες το Μάρτιο 2012 ) στο Νομό Θεσσαλονίκης, έναντι -37 μονάδων (από -36 μονάδες το Μάρτιο 2012 ) σε Εθνικό και -15 μονάδων (από -11 μονάδες το Μάρτιο 2012 ) σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ειδικότερα, οι απόψεις των εμπορικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα εξής: Σταθερή απαισιοδοξία καταγράφεται σε σχέση με την εξέλιξη των πωλήσεων και των παραγγελιών τους κατά το επόμενο 6άμηνο, σε σχέση με το Μάρτιο Παρά τις απαισιόδοξες εκτιμήσεις για την εξέλιξη της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, το επίπεδο των αποθεμάτων τους χαρακτηρίζεται, έως κάτω από το φυσιολογικό, ενδεχομένως και λόγω της πρόσφατης περιόδου των εκπτώσεων που συνετέλεσε σ ένα βαθμό στη μείωση των αποθεμάτων των εμπορικών επιχειρήσεων. Τέλος. εξακολουθούν να προβλέπουν μείωση της απασχόλησης στον κλάδο τους, ενώ προβλέπουν και περαιτέρω ελαφρά μείωση των τιμών των προϊόντων κατά το αμέσως επόμενο διάστημα. 6

7 5. ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Σταθερά χαμηλός, αλλά για πρώτη φορά βελτιωμένος σε σχέση με το πιο χαμηλό του επίπεδο από την καθιέρωση των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ, όπου βρέθηκε από το Σεπτέμβριο 2010 και μετά, είναι ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τις Κατασκευές στο Νομό Θεσσαλονίκης, σε επίπεδο καλύτερο του Εθνικού δείκτη, αλλά σαφώς χειρότερο του Ευρωπαϊκού δείκτη. Έτσι, το ισοζύγιο θετικών αρνητικών εκτιμήσεων του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών Κατασκευών βρίσκεται στις -49 μονάδες στο Νομό Θεσσαλονίκης, με -58 μονάδες σε Εθνικό και -33 μονάδες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Λιγότερο αρνητική δείχνει να είναι η εξέλιξη της κατασκευαστικής δραστηριότητας κατά το τελευταίο 6άμηνο σε σχέση με το Μάρτιο Εμφανίζεται σταθερή τάση πτώσης των τιμών σε σχέση με το Μάρτιο 2012 σε τοπικό, όσο και λιγότερο έντονη σε Εθνικό επίπεδο, ενώ εντείνεται η τάση πτώσης των τιμών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πρόθεση μείωσης του προσωπικού, κατά το επόμενο 6άμηνο παραμένει ισχυρή, αν και ηπιότερη. Ειδικότερα, οι απόψεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα εξής: Καταγράφεται μια σταθερή πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας με αντίστοιχη, εκ νέου, μείωση των νέων παραγγελιών. Εμφανίζεται μια τάση μείωσης των τιμών των ακινήτων, καθώς συγκλίνει σταδιακά το επίπεδο των τιμών με το επίπεδο της ζήτησης, ενώ προβλέπεται και περαιτέρω μείωση της απασχόλησης στον κατασκευαστικό τομέα. 7

8 6. ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ AD HOC ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Στο πλαίσιο της αποτελεσματικότερης αξιοποίησης του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ, ως ερευνητικού εργαλείου, για την πληρέστερη πληροφόρηση του επιχειρηματικού κόσμου του Νομού Θεσσαλονίκης, ενσωματώθηκαν στα ερωτηματολόγια του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ ad-hoc ερωτήσεις για διάφορα θέματα καταναλωτικής συμπεριφοράς, αλλά και επιχειρηματικής επικαιρότητας. Τα ερωτήματα τέθηκαν με τέτοιο τρόπο (στο τέλος των τυποποιημένων ερωτηματολογίων που χρησιμοποιεί το Βαρόμετρο ΕΒΕΘ ), ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια και η εγκυρότητα των αποτελεσμάτων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ. Αξιολόγηση περιόδου θερινών εκπτώσεων Μόνο το 39% των καταναλωτών στο Νομό Θεσσαλονίκης δηλώνει «Πολύ» (10%) ή «Αρκετά» (29%) ικανοποιημένο από τις εκπτώσεις της φετινής καλοκαιρινής περιόδου. Στον αντίποδα, το 28% δηλώνει «Λίγο» (19%) ή «Καθόλου» (9%) ικανοποιημένο από τις πρόσφατες εκπτώσεις της καλοκαιρινής περιόδου, ενώ 1 στους 3 καταναλωτές δεν εκφράζουν καμία άποψη σχετικά με το θέμα. Το άθροισμα όσων δηλώνουν χαμηλή ικανοποίηση ή δεν εκφράζουν άποψη για την περίοδο των θερινών εκπτώσεων, συμπίπτει με το ποσοστό ό- σων δεν αγόρασαν κάποιο προϊόν ή υπηρεσία με την ευκαιρία των εκπτώσεων: 6 στους 10 (58%) δεν εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία για αγορές που προσέφεραν οι καλοκαιρινές ε- κπτώσεις! Αναφέρουν δε, όπως είναι φυσιολογικό, ως πρώτο λόγο για την αποχή από τις αγορές κατά την περίοδο των εκπτώσεων την έλλειψη διαθέσιμου εισοδήματος για αγορές (74%), ενώ σε μικρότερο ποσοστό αναφέρονται η ανασφάλεια για το μέλλον (11%) και η ελλείψεις επιθυμητών προϊόντων (5%). Πρέπει να σημειωθεί, ότι η αξιολόγηση της καλοκαιρινής περιόδου των εκπτώσεων σε κάθε τομέα (ποσοστό εκπτώσεων, ποιότητα προϊόντων, ελκυστικότητα προσφορών, διάρκεια εκπτώσεων, επάρκεια προϊόντων) είναι θετική (μεταξύ όσων εκφράζουν κάποια άποψη) σε ποσοστά που κυμαίνονται από 58% μέχρι και 76%. Ερωτήσεις για τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης Μόνο το 14% (περίπου 1 στους 7) των καταναλωτών του Νομού Θεσσαλονίκης ηλικίας άνω των 16 ετών επισκέφθηκαν τη φετινή διοργάνωση της 77 ης Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης. Μεταξύ όσων επισκέφθηκαν τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης τη φετινή χρονιά, η α- ξιολόγηση είναι εντυπωσιακή: 8 στους 10 (78%) δηλώνουν ότι οι εντυπώσεις που αποκόμισαν από τη φετινή διοργάνωση ήταν χειρότερες σε σχέση με προηγούμενες διοργανώσεις και μόνο 1 στους 20 (5%) είχε θετικότερη εικόνα εφέτος σε σχέση με προηγούμενα χρόνια. Λειτουργία εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές Σημαντική πλειοψηφία (62%) των καταναλωτών του Νομού Θεσσαλονίκης συμφωνεί με το άνοιγμα των εμπορικών καταστημάτων του κέντρου της Θεσσαλονίκης τις δύο Κυριακές, κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης. Η πλειοψηφία (53%), επίσης συμφωνεί με το άνοιγμα των εμπορικών καταστημάτων του κέντρου της Θεσσαλονίκης πέντε έως επτά Κυριακές μεγάλης δυνητικής εμπορικότητας (π.χ. κατά τη διάρκεια της Agrotica, της Infacoma, την πρώτη Κυριακή της περιόδου των εκπτώσεων κτλ.), αλλά η συντριπτική πλειοψηφία (72%) διαφωνεί με το άνοιγμα των καταστημάτων του κέντρου της Θεσσαλονίκης όλες τις Κυριακές του έτους. 8

9 Μοιρασμένο (με ελαφρά πλειοψηφία να συμφωνεί) εμφανίζεται το σώμα των καταναλωτών του Νομού Θεσσαλονίκης σχετικά με το άνοιγμα των εμπορικών καταστημάτων, 5 έως 7 Κυριακές το χρόνο στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης: το 51% συμφωνεί και το 46% διαφωνεί. Αιτίες μη πτώσης των τιμών βασικών καταναλωτικών προϊόντων Σύμφωνα με τους καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης, οι βασικές αιτίες για τη μη πτώση των τιμών των βασικών καταναλωτικών προϊόντων είναι οι μεσάζοντες και ο μη υγιής ανταγωνισμός (λειτουργία μονοπωλίων/ ολιγοπωλίων). Επίσης, σημαντικό ρόλο θεωρείται ότι παίζουν οι ανεπαρκείς έλεγχοι από τις αρχές, καθώς και η υψηλή ζήτηση ορισμένων προϊόντων. 7. ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ AD HOC ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟΥ Απογοητευμένοι δηλώνουν οι έμποροι του Νομού Θεσσαλονίκης από την πρόσφατη περίοδο των εκπτώσεων, καθώς σε ποσοστό 84% δηλώνουν Καθόλου (62%) και Λίγο (22%) ικανοποιημένοι από τις καλοκαιρινές εκπτώσεις. Η εικόνα αυτή, ωστόσο, είναι καλύτερη από την αντίστοιχη των χειμερινών εκπτώσεων, όπου το ποσοστό των εμπόρων του Νομού Θεσσαλονίκης που δήλωναν Καθόλου ή Λίγο ικανοποιημένοι έφτανε το 93%. Οι έμποροι στο Νομό Θεσσαλονίκης θεωρούν, κατά κύριο λόγο, την έλλειψη υγιούς ανταγωνισμού και τη λειτουργία μονοπωλίων/ ολιγοπωλίων, ως την κύρια αιτία για την συγκράτηση των τιμών σε υψηλά σχετικά επίπεδα, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν οι μεσάζοντες και οι ανεπαρκείς έλεγχοι από τις αρχές. Τα μέτρα που λαμβάνει η Πολιτεία για την αντιμετώπιση του παρεμπορίου και του λαθρεμπορίου θεωρούνται Καθόλου ή Λίγο αποτελεσματικά από το 91% των εμπόρων, ελαφρά μικρότερο ποσοστό από το αντίστοιχο αποτέλεσμα του Μαρτίου 2012 (95%).Μόνο το 15% των εμπορικών επιχειρήσεων που νοικιάζουν κάποιον επαγγελματικό χώρο, δεν έχουν μειώσει ή δεν διαπραγματεύονται τη μείωση του κόστους του ενοικίου, έναντι 21% το Μάρτιο Ταυτόχρονα, το 47% των εμπορικών επιχειρήσεων δηλώνουν ότι, μεταξύ των μέτρων που λαμβάνουν για την αντιμετώπιση της κρίσης, είναι η μείωση του ενοικίου της επαγγελματικής στέγης (έναντι 36% το Μάρτιο 2012 ), το 28% προχωρά σε μείωση μισθών (έναντι 33% το Μάρτιο 2012 ), το 31% ενισχύει το marketing και τις προωθητικές ενέργειες της ε- πιχείρησης (όσο και το Μάρτιο 2012 ), το 40% αλλάζει τιμολογιακή πολιτική (έναντι 30% το Μάρτιο 2012 ) και το 25% προχωρά σε απολύσεις προσωπικού (όσο ακριβώς και το Μάρτιο 2012 ). Θεσσαλονίκη, 3 Οκτωβρίου