ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Transcript

1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Κακοσίμος Κ.Ε. *, Κατσαρού Α.Σ. και Ασσαέλ Μ.Ι. Εργαστήριο Θερμοφυσικών Ιδιοτήτων και Περιβαλλοντικών Διεργασιών Τμήμα Χημικών Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΑΠΘ, Θυρίδα 453, Θεσσαλονίκη, ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα εργασία εστιάζει στην αποτίμηση της σωματιδιακής ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προέρχεται από τις κυριότερες βιομηχανικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα πλησίον της Ευρύτερης Περιοχής της Θεσσαλονίκης. Για το σκοπό της εργασίας πραγματοποιήθηκε μια νέα και λεπτομερής απογραφή των κυριότερων υφιστάμενων πηγών αιωρούμενων σωματιδίων χρησιμοποιώντας δεδομένα από τις ίδιες τις βιομηχανίες, παλαιότερες απογραφές και άλλες βιβλιογραφικές πηγές. Η μελέτη χρησιμοποίησε το μοντέλο AERMOD, EPA US, επικεντρώθηκε στα έτη 2003 ως 2007 και τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με μετρήσεις για την αντίστοιχη περίοδο από το εθνικό δίκτυο παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Στη συνέχεια εκτιμήθηκε ότι η μέση επιβάρυνση της ατμοσφαιρικής ποιότητας από αιωρούμενα σωματίδια, για τη διάρκεια της μελέτης, που προέρχονται από βιομηχανικές δραστηριότητες κυμαίνεται από 30% στα δυτικά προάστια ως 7% στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Τέλος, παρατηρήθηκε ότι οι συχνοί ασθενείς νοτιοδυτικοί άνεμοι προκαλούν υψηλότερες συγκεντρώσεις στις κατοικημένες περιοχές από ότι οι σπανιότεροι ισχυροί βορειοδυτικοί άνεμοι. MODELLING AND ASSESSMENT OF PARTICULATE MATTER POLLUTION CAUSED BY INDUSTRIAL ACTIVITIES IN THE GREATER THESSALONIKI AREA Kakosimos K.E. *, Katsarou A.S. and Assael M.J. Laboratory of Thermophysical Properties & Environmental Processes Chemical Engineering Department, Aristotle University of Thessaloniki BOX 453, Thessaloniki, ABSTRACT The present study deals with the assessment of the primary particulate matter pollution cause to industrial activities close to the city of Thessaloniki, Greece. A new PM10 emission sources inventory was prepared with the main industrial plants of the area and the yearly and monthly average concentrations from 2003 to 2007 were calculated. The atmospheric dispersion was estimated by AERMOD by EPA U.S and results were validated against the available monitoring stations and showed reasonable good agreement. Furthermore, it was estimated that the primary PM10 industrial contribution on the western suburbs of the city is approximately 30%, while in the city center about 7%. It was also illustrated that the frequent southwest winds present higher concentration levels than the strong north ones.

2 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ευρύτερη Περιοχή της Θεσσαλονίκης (ΕΠΘ) περιλαμβάνει τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στην Ελλάδα και φιλοξενεί το 20% της εγχώριας βιομηχανικής δραστηριότητας. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τη γεωγραφική της θέση και την τοπική τοπογραφία προκαλούν την εμφάνιση σχετικά υψηλών τιμών ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε αιωρούμενα σωματίδια PM 10. Αντίστοιχα το υφιστάμενο δίκτυο παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΚΜ) καταγράφει συχνές υπερβάσεις των θεσμοθετημένων ορίων. Η τοπική ατμοσφαιρική ποιότητα επηρεάζετε κυρίως από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες [1] χωρίς φυσικά να μπορεί να αγνοηθεί και η σημαντική συνεισφορά των φυσικών πηγών και η διασυνοριακή μεταφορά ρύπανσης [2] Στο παρελθόν η εμφάνιση υψηλών συγκεντρώσεων PM10 στην ΕΠΘ αποτέλεσε συχνό ερευνητικό αντικείμενο και μελετήθηκε είτε με τη χρήση υπολογιστικών μοντέλων είτε με μετρήσεις. Για παράδειγμα η Slini et al. [3] χρησιμοποίησαν στοχαστικές τεχνικές για να ε- κτιμήσουν τη δυνατότητα εφαρμογής τους για τον υπολογισμό των επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ο Assael et al. [4] παρουσίασε μια μεθοδολογία για την εφαρμογή του Operational Street Pollution Model (OSPM) στο κέντρο της Θεσσαλονίκης όταν απουσιάζει μεγάλος α- ριθμός δεδομένων. Ο Moussiopoulos et al. [5] επιβεβαίωσε τη δυνατότητα εφαρμογής του Ozone Fine Structure model (OFIS) για έναν αριθμό ρυπαντών. Η παραπάνω εργασία στηρίχθηκε σε μία παλαιότερη του Tsilingiridis et al. [6]. Και οι δύο αυτές εργασίες χρησιμοποίησαν την απογραφή πηγών του 2001 [7] όπου περιέχονταν 700 πηγές εκπομπών. Δυστυχώς, η απογραφή περιείχε ένα πολύ μικρό αριθμό πηγών αιωρούμενων σωματιδίων. Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στη συνεισφορά των τοπικών βιομηχανικών πηγών, στα επίπεδα συγκεντρώσεων των PM 10 στην ΕΠΘ (Σχήμα 1) και υλοποιήθηκε για τα έτη από το 2003 ως και το Για το λόγω που αναφέρθηκε παραπάνω, κρίθηκε απαραίτητη η σύνταξη μια νέας και λεπτομερούς απογραφής, αναφορικά με τις βιομηχανικές πηγές PM 10. Η νέα απογραφή που συντάχθηκε περιέχει 11 μικρές και μεγάλες βιομηχανικές δραστηριότητες οι οποίες επίσης περιλαμβάνονται στην European Pollutant Emission Register, EPER, και στην Ελληνική νομοθεσία (ΕΚ 1652/B/ ). Τέλος, στην απογραφή προστέθηκαν τρία μεγάλα λατομεία τα οποία βρίσκονται πλησίον της ΕΠΘ. Αυτές οι 14 πηγές (Σχήμα 1) αποτέλεσαν τη βάση για την μελέτη της ατμοσφαιρικής διασποράς με χρήση του αντίστοιχου μοντέλου AERMOD, EPA US. το οποίο και περιγράφεται σε επόμενη ενότητα. Στη συνέχεια δίνεται μια περιγραφή της μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε. 2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Όπως αναφέρθηκε το μοντέλο που επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση των επιπέδων συγκέντρωσης των PM10 είναι το AERMOD, EPA US. Τα κυριότερα δεδομένα που απαιτεί το μοντέλο είναι οι πηγές των ρύπων, η τοπογραφία της περιοχής και οι επικρατούσες μετεωρολογικές συνθήκες. Στις επόμενες παραγράφους παρουσιάζεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για τη συλλογή των απαιτούμενων δεδομένων καθώς και μια σύντομη περιγραφή του ίδιου του μοντέλου.

3 2.1 ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΠΗΓΩΝ Ένα σημαντικό πρόβλημα κατά την προετοιμασία απογραφών εκπομπών για την προσομοίω- απα- ση της ατμοσφαιρικής ποιότητας είναι ακρίβεια των δεδομένων [2, 34]. Συνεπώς είναι ραίτητηη η λεπτομερής καταγραφή των δεδομένων για κάθε πηγή, κάτι το οποίο τις περισσό- τερες φορές είναι ανέφικτο. Τα δεδομέναα των πηγών προέρχονται συνήθως από ποικίλες πη- γές (επιχειρήσεις, τοπικούς, εθνικούς ή και διεθνείς φορείς) με αποτέλεσμα συχνά να παρου- για τα σιάζονται ασυνέπειες και διαφοροποιήσεις. Στο παρελθόν, αντίστοιχες α απογραφέςς PM10, περιείχαν μόνο ένα μικρό μέρος από τις βιομηχανικές δραστηριότητες που εκπέμπουν σωματίδια στην ΕΠΘ. Για το λόγο αυτό προετοιμάστηκε μια νέα ν απογραφή στη προσπάθεια να συμπεριληφθεί το σύνολο των βιομηχανικών πηγών που μπορεί να είναι: α) η καθεαυτό παραγωγική διεργασία και οι μη ελεγχόμενες εκπομπές, β) οι ελεγχόμενες πηγές που αποτε- PM10 λούν συνήθως τα συστήματα αποκονίωσης και γ) οι υπαίθριες αποθήκες. Οι 14 πηγές που προέκυψαν από την εν λόγω απογραφή φαίνονται στο Σχήμα 1 και αναφέρονται σε 11 μικρές και μεγάλες βιομηχανικές δραστηριότητες (EPER και Ελληνική νομοθεσία) ), καθώς και τρία μεγάλα λατομεία τα οποία βρίσκονται πλησίον της ΕΠΘ. Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονιστεί ότι πηγές PM10 που χαρακτηρίζονται κυρίως ως εμπορικές δραστηριότητες πχ Οργανισμός Λιμένα Θεσσαλονίκης δε συμπεριλήφθηκαν στηνν απογραφή. Αναλυτικός πίνα- κας των χαρακτηριστικών τηςς κάθε πηγής μπορεί να αναζητηθεί στην αντίστοιχη βιβλιογρα- φία [8]. Σχήμα 1. Χάρτης της Ευρύτερης Περιοχής της Θεσσαλονίκης και ι οι 14 κυριότερες βιομηχανικές δραστηριότητες που συμπεριλήφθησαν στηη μελέτη.

4 Αφού πραγματοποιήθηκε η καταγραφή των πηγών στη συνέχεια έγινε ο υπολογισμός των εκπομπών σε PM10. Ο υπολογισμός αυτός έγινε με τη χρήση του συντελεστού εκπομπής (Emission Factor) ο οποίος προσδιορίζει το ρυθμό εκπομπής PM10 σε συνάρτηση με την έ- νταση της υπο μελέτη δραστηριότητας. Ο συντελεστής εκπομπής αναφέρεται σε κάθε επιμέρους δραστηριότητα και προήλθε από τις αντίστοιχες οδηγίες BAT και BREF όπως αυτές προτείνονται στην Integrated Pollution Prevention and Control directive (IPPC - Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί για μια ακόμη φορά ότι παραπάνω εκπομπές στηρίζονται σε εκτιμήσεις. Στην ειδική περίπτωση των διαφυγόντων PM10 από την εκάστοτε διεργασία και υπαίθρια αποθήκη ακολουθήθηκε η διαδικασία υπολογισμού που προβλέπεται είτε από στις οδηγίες BAT και BREF είτε στην AP42, EPA US [9]. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο ρυθμός εκπομπής PM10 από τις υπαίθριες αποθήκες στις οποίες πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη και η επικρατούσα ταχύτητα του ανέμου. 2.2 ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Τα απαιτούμενα μετεωρολογικά δεδομένα για τα έτη 2003 ως 2007 στα οποία πραγματοποιήθηκε η μελέτη προέρχονται από το δίκτυο των ιδιωτικών μετεωρολογικών σταθμών (Hellas Weather Network) της ΕΠΘ. Πιο συγκεκριμένα ως αντιπροσωπευτικός σταθμός επιλέχθηκε ο σταθμός με την κωδική ονομασία ITHESSAL2, ενώ τα στοιχεία των υπολοίπων χρησιμοποιήθηκαν για να σταθμίσουν τις χωρικές διακυμάνσεις από πηγή σε πηγή. Η επιλογή των ιδιωτικών σταθμών ως πηγή για μετεωρολογικά δεδομένα εμπεριέχει ένα σημαντικό παράγοντα αβεβαιότητας λόγω του ότι δε λειτουργούν υπό πλήρως ελεγχόμενες συνθήκες. Από την άλλη, θεωρήθηκε στην παρούσα εργασία ότι ο μετεωρολογικός σταθμός του αερολιμένα Μακεδονία δεν είναι αντιπροσωπευτικός για την ΕΠΘ λόγω της ιδιαίτερης τοπογραφίας. Τελικά, επικράτησε η χρήση των ιδιωτικών σταθμών. Τα απαραίτητα τοπογραφικά δεδομένα και οι χρήσεις γης ζητήθηκαν από το U.S. Geological Survey (USGS) κυρίως λόγω της συμβατότητας τους με το AERMOD. 2.3 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ Πρόσφατα, παρουσιάστηκε μια εκτενής ανασκόπηση των υπολογιστικών μοντέλων ατμοσφαιρικής διασποράς αναφορικά με την εφαρμογή τους στα PM10 [10]. Η ανασκόπηση αυτή συμπεριέλαβε ένα μεγάλο αριθμό μοντέλων διαφόρων τύπων όπως Box (πχ. CPB και PBM), Gaussian (πχ AERMOD και UK-ADMS), Lagrangian/ Eulerian (πχ TAPM και ARIA) και CFD (πχ MISKAM και micro CALGRID). Σκοπός της ανασκόπησης ήταν να αναδείξει τους παράγοντες αυτούς που επηρεάζουν την επιλογή του καταλληλότερου μοντέλου, τα οποία και είναι η πολυπλοκότητα της γεωμετρίας και των πηγών, οι χωρικές διαστάσεις της, η διαθέσιμη υπολογιστική ισχύς και η απαιτούμενη ακρίβεια των υπολογισμών. Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω στην παρούσα εργασία επιλέχθηκε η χρήση του AERMOD, ενός μοντέλου τύπου Gauss κυρίως λόγω της έκτασης της υπο μελέτη περιοχής (λίγες δεκάδες χιλιόμετρα) και του μεγάλου αριθμού των πηγών. Πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκε η τελευταία επίσημη έκδοση του AERMOD v5.8, μέσα από το γραφικό περιβάλλον του AERMODview (έκδοση 6.2 της Lakes Environmental), το οποίο και προτείνεται από την US-EPA ως το καταλληλότερο μοντέλο για ρυθμιστικούς σκοπούς και ακτίνα εφαρμογής μέχρι 50 km.

5 3 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ Με τη χρήση του μοντέλου ατμοσφαιρικ κής διασποράς έγινε ο υπολογισμός των μέσων ετή- αποκλειστικά από τις πηγές που περιλαμβάνει η απογραφή. Το Σχήμα 2 παρουσιάζει τη μέση σιων και μηνιαίωνν συγκεντρώσεων PM10, για το διάστημα 2003 ως 2007, που προέρχεται ετήσια συγκέντρωση PM10 για το έτος Παρόμοια γραφήματα λήφθηκαν και για τα υ- πόλοιπα έτη της μελέτης δεδομένου της μη έντονης μεταβολήςς των μετεωρολογικών συνθηκών από έτος σε έτος, αλλά και της μη χρονικής μεταβολής τωνν πηγών. Σχήμα 2. Επίπεδα συγκέντρωσης PM10 στην ΕΠΘ για το 2007 και οι ο σταθμοί τηςς ΠΚΜ (RCM). Λαμβάνοντας υπόψη της μέσες ετήσιεςς συγκεντρώσεις, αποκλειστικά από τη συνεισφορά των εν λόγω δραστηριοτήτων,, μπορούν να γίνουν συνολικά οι εξής ε παρατηρήσεις: 1) Στις περιοχές πλησίον των πηγών η συγκέντρωση ανέρχεται ως και 130 μg mm -3. Στο κέντρο της πόλης η συνεισφορά της βιομηχανίας ανέρχεται στα 8 μg m -3, ενώ στα 16 μg m μg m -3 στα δυτικά προάστια της ΕΠΘ. Προφανώς τα α υψηλά αυτά επίπε- από δα οφείλονται στο ότι το δυτικό τμήμα της ΕΠΘ είναι ουσιαστικά περικυκλωμένο τις πηγές. 2) Το όρος Χωρτιάτη, βορειοδυτικά της ΕΠΘ ορίζει ένα φυσικό σύνοροο το οποίο δύσκολα μπορεί να υπερπηδήσει το νέφος της ρύπανσης. Η συνεισφορά της βιομηχανίας στα α- νατολικά προάστια περιορίζεται σεε λιγότερο από 4 μg m -33. Όπως ήδη αναφέρθηκε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΚΜ) διατηρεί ένα δίκτυο πα- στη ρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με 5 σταθμούς γιαα τα PM10. Αυτοί είναιι Σίνδο, στο Κορδελιό, στο κέντρο (Αγ Σοφίας), στην Καλαμαριάά και στο Πανόραμα. Τα δε- συ- δομένα από τον τελευταίο σταθμό χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό της υπόβαθρης γκέντρωσης ενώ οι μετρήσεις από τους τρείς πρώτους για την αξιολόγηση α του μοντέλου δια- σποράς..

6 Σχήμα 3. Μέσες μηνιαίες συγκεντρώσειςς (AERMOD συν υπόβαθροο συγκέντρωση) σε σύγκριση με τα δεδομένα του σταθμού της ΠΚΜ (RCM) στη Σίνδοο για το έτος Σε γενικές γραμμές οι κύριες πηγές PM10 εντός της ΕΠΘ είναι τα οχήματα, οι οικιακές καύσεις και η βιομηχανία ενώ σε αυτές έρχεται να προστεθεί η υπόβαθρος συγκέντρωση.. Για τον προσδιορισμό της υπόβαθρηςς συγκέντρωσης θεωρήθηκε ότι αυτή α καταγράφεται ουσιαστικά στο σταθμό του Πανοράματος, ο οποίος είναι αρκετά απομακρυσμένος από την κυκλοφορία των οχημάτων και τη βιομηχανική ζώνη. Συνεπώς, αφαιρώντας την επιμέρους συνεισφορά της βιομηχανίας από τις μετρήσεις στον ανωτέρο σταθμό μπορεί προσεγγιστικά να προσδιο- ριστεί το επίπεδο της υπόβαθρης συγκέντρωσης. Μία άλλη τεχνική που συνηθίζεται να ακολουθείται για τον τ υπολογισμό της υπόβαθρης συγκέντρωσης είναι η κατηγοριοποίηση των μετρήσεων, στον εν λόγω σταθμό του Πανορά- ματος, σύμφωνα με τη διεύθυνση του ανέμου. Για τη χρονική περίοδο της μελέτης βρέθηκε ότι και οι δύο τεχνικές δίνουν παρόμοιαα επίπεδα συγκέντρωσ σης και έτσι ακολουθήθηκε η πρώτη. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για τοο 2004 η δεύτερη μέθοδος έδωσεε περίπου 5 μg m -3 λιγότερα από την πρώτη. Οι μέσες μηνιαίες συγκεντρώσεις PM10 για το έτος 2004 στο σταθμό τηςς Σίνδου παρουσιά- η επίδρα- ζονται στο Σχήμα 3. Ο σταθμός αυτός βρίσκεται εντός της βιομηχανικής ζώνης και ση των καθαρά αστικών πηγών είναι περιορισμένη. Η σύγκρισηη των αποτελεσμάτων κρίνεται ικανοποιητική για όλα τα έτη της μελέτηςς (Σχήμα 4) ). Σε ικανοποιητικά επίπεδα κινούνται και επιλεγμένα στατιστικά κριτήρια, σύμφωνα με τις οδηγίες της COST 732 [11]: 1) Fractional Bias, FB = ( FB <0. 3) 2) Geometric Mean Bias, MG = 1.17 (0.7<MG<1.3) 3) Geometric Variance, VG = 1.07 (VG<1.6) Αντίστοιχα γραφήματα (βλ Σχήμαα 3) προετοιμάστηκαν για όλους ς του σταθμούς της ΠΚΜ όπου έγινε σύγκριση των αποτελεσμάτων. Καθώς απομακρυνόμαστε από τη βιομηχα- νική ζώνη η απόκλιση μεταξύ των υπολογισμών (AERMOD + υπόβαθρο) υ και των μετρήσεων μεγαλώνει. Κάτι το οποίο είναι φυσικά αναμενόμενο δεδομένουυ ότι αντίστοιχα ελαττώνεται η επίδραση της βιομηχανίας ενώ αυξάνεται η επίδραση πηγών όπως η κυκλοφορία των οχημά- των.

7 Σχήμα 4. Σύγκριση των αποτελεσμάτων (μέσες μηνιαίεςς συγκεντρώσεις) με μετρήσεις των σταθμών της ΠΚΜ για τα έτη Συνοψίζοντας τα παραπάνω, παρατηρήθηκε ότι η συνεισφορά των βιομηχανικών δρα- στο στηριοτήτων στα δυτικά προάστια της ΕΠΘ κυμαίνεται στο 30% ενώ στο κέντρο περίπου 7%. Αν όμως δε ληφθεί υπόψη η υπόβαθρος συγκέντρωση τότε τα ποσοστά αυτά γίνονται 70% και 20% αντίστοιχα. Τα αποτελέσματα της μελέτη έρχονται σε συμφωνία με συμπερά- σματα από αντίστοιχες μελέτες στο παρελθόν [5]. 4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η παρούσα εργασία εστιάζει στην αποτίμηση της σωματιδιακήςς ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προέρχεται από τις κυριότερες βιομηχανικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα πλη- σίον της Ευρύτερης Περιοχής της Θεσσαλονίκης. Για το σκοπό της εργασίας πραγματοποιή- σωματιδίων χρησιμοποιώνταςς δεδομένα από τις ίδιες τις βιομηχανίες, παλαιότερες απογραφές και άλλες βιβλιογραφικές πηγές. Για την υπολογιστική αποτίμηση της διασποράς των ατμο- θηκε μια νέα και λεπτομερής απογραφή των κυριότερων υφιστάμενων πηγών αιωρούμενων σφαιρικών ρύπων χρησιμοποιήθηκε το μοντέλο ατμοσφαιρικής διασποράς ς AERMOD προστα έτη τεινόμενο από την Environmental Protection Agency, U.S.. Η μελέτη μ επικεντρώθηκε 2003 ως 2007 και για την κάλυψη των μετεωρολογικών δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν δεδοπεριοχή. Τα δεδομένα αυτά επιλέχθηκαν ως πιο αντιπροσωπευτικά της πραγματικήςπ ς κατάστασης ένα- μένα από το δίκτυο των ιδιωτικών μετεωρολογικών σταθμών που λειτουργούν στην ντι των δεδομένων από τον τοπικό αερολιμένα. Η αξιολόγηση έγινε χρησιμοποιώντας τα στατιστικά κριτήρια απόό την αναφορά του COST 732 και έδειξε μια ικανοποιητική συμφωνία των μέσων μηνιαίων συγκεντρώσεων (Fractional Bias = 0.17 (<0.3), Geometric Mean = 1.17 (0.7<MG<1( 1.3) και Geometric Variance = 1.07 (VG<1.6). Στη συνέχειαα εκτιμήθηκε ότι η μέσηη επιβάρυνση της ατμοσφαιρι- από κής ποιότητας από αιωρούμενα σωματίδια για τα πέντε έτη της μελέτης που προέρχονται βιομηχανικές δραστηριότητες κυμαίνεταιι από 30% στα δυτικά προάστια ως 7% στο ιστορικό ι

8 κέντρο της πόλης. Τέλος, εξετάστηκε η επιμέρους συνεισφορά των συνηθέστερων ανέμων για την περιοχή και παρατηρήθηκε ότι οι συχνοί ασθενείς νοτιοδυτικοί άνεμοι προκαλούν υψηλότερες συγκεντρώσεις στις κατοικημένες περιοχές από ότι οι σπανιότεροι ισχυροί βορειοδυτικοί άνεμοι. Τα αποτελέσματα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αποτελούν χρήσιμη πληροφορία για τις τοπικές αρχές, παρόλα αυτά ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται στην αβεβαιότητα που εμπεριέχει η χρήση τέτοιων μοντέλων διασποράς. Το παραπάνω οφείλεται κυρίως στην εν γένη αβεβαιότητα που συνοδεύει τα δεδομένα εισόδου αναφορικά με τις πηγές και τα μετεωρολογικά δεδομένα. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Οι συγγραφείς θα ήθελαν να ευχαριστήσουν τον Καθηγητή Ζ Σαμαρά και τον Αναπληρωτή Καθηγητή Γ. Τσιλιγκιρίδη για την παροχή των δεδομένων της απογραφής 2001 για τις πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην ΕΠΘ. Επιπρόσθετα, θα θέλανε να ευχαρίστησουν των κ. Α. Βαβατζανίδη από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για την παροχή των μετρήσεων PM10 και τη βοήθεια του. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Markakis, K., Poupkou, A., Melas, D., and Zerefos, C. (2010) 'A GIS based anthropogenic PM 10 emission inventory for Greece', Atmospheric Pollution Research 1): Melas, D., Zerefos, C., Rapsomanikis, S., Tsangas, N., and Alexandropoulou, A. (2000) 'The war in Kosovo: Evidence of pollution transport in the Balkans during operation 'Allied Force'', Environmental Science and Pollution Research 7(2): Slini, T., Kaprara, A., Karatzas, K., and Moussiopoulos, N. (2006) 'PM10 forecasting for Thessaloniki, Greece', Environmental Modelling & Software 21(4): Assael, M.J., Delaki, M., and Kakosimos, K.E. (2008) 'Applying the OSPM model to the calculation of PM10 concentration levels in the historical centre of the city of Thessaloniki', Atmospheric Environment 42): Moussiopoulos, Vlachokostas, C., Tsilingiridis, G., Douros, I., Hourdakis, E., Naneris, C., and Sidiropoulos, C. (2009) 'Air quality status in Greater Thessaloniki Area and the emission reductions needed for attaining the EU air quality legislation', Science of the Total Environment 407(4): Tsilingiridis, G., Zachariadis, T., and Samaras, Z. (2002) 'Spatial and temporal characteristics of air pollutant emissions in Thessaloniki, Greece: Investigation of emission abatement measures', Science of the Total Environment 300(1-3): Samaras, Z., Tsilingiridis, G., Zachariadis, T., Papageorgiou, I., and Mimilidis, E. (2001) 'Air pollutant emissions inventory for the urban area of Thessaloniki.'. (Organization of the Master Plan Implementation and Environmental Protection of Thessaloniki). 8. Kakosimos, K.E., Katsarou, A.S., and Assael, M.J. (2010) 'Application and evaluation of AERMOD on the assessment of particulate matter pollution caused by industrial activities in the Greater Thessaloniki Area ', Environmental Technology in press. 9. EPA US (1995). Stationary Point and Area Sources. In AP 42, Compilation of Air Pollutant Emission Factors, Volume I, 5th Edition. 10. Holmes, N.S., and Morawska, L. (2006) 'A review of dispersion modelling and its application to the dispersion of particles: An overview of different dispersion models available', Atmospheric Environment 40(30): Schatzmann, M., Olesen, H., and Franke, J. (2010) 'COST 732 Model Evaluation Case Studies: Approach and Results'. (COST OFFICE).