ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΔΑΠΑΝΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧ Ο Λ Η : Σ.Δ.Ο. Τ Μ Η Μ Α : Λ Ο Γ ΙΣ Τ ΙΚ Η Σ ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΔΑΠΑΝΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ Ό νομα Σπουδαστή: Χ Α ΣΙΡ Τ Ζ Ο Γ Λ Ο Υ Β Α ΣΙΛ Ε ΙΟ Σ Ό νομα Κ α θη γητή :Π Α Ρ ΧΑ ΡΙΔ Η Σ Β Α ΣΙΛ Ε ΙΟ Σ ΚΑΒΑΛΑ 1998

2 β1ί ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Α) ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΔΑΠΑΝΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ (ΑΡΘΡΟ 16) Β) ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ 16 Δευτερεύουσα κατοικία. Υπολογισμός μισθώματος. Τεκμήριο ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης συντήρησης και κυκλοφορίας ετηβατικού ιδιωτικής ή μικτής χρήσης αυτοκινήτου. ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Α) ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. (ΑΡΘΡΟ Ι7) Β) ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ 17 Αγορά αυτοκινήτων Αγορά δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων. Αγορά πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής. Αγορά αεροσκαφών. Αγορά κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας. Αγορά επιχειρήσεων. Σύσταση ετηχειρήσεων. Αύξηση κεφαλαίου επιχειρήσεων. Αγορά εταιρικών μεριδίων. Αγορά χρεογράφων γενικώς. Αγορά ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών. Χρονομεριστική μίσθωση ακινήτων. Χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων. Χορήγηση δανείων ή προσωρινών διευκολύνσεων στις εταιρίες από τους εταίρους που συμμετέχουν σ αυτές ή και από ετητηδευματίες προς τις ατομικές τους επιχειρήσεις με την μορφή προσωρινών διευκολύνσεων. Δωρεές ή χορηγίες χρημαηκών ποσών. Ετήσια δαπάνη δανείων ή πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής κ.τ.λ. ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ (ΑΡΘΡΟ 18) ΤΕΤΑΡΤΟΜΕΡΟΣ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΥΠΟΑΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΑΥΤΗΣ (ΑΡΘΡΟ Ι9) ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (Έντυπο ΕΙ και επεξηγήσεις τεκμηρίων.) ΒΙΒΑΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 -ΕΙΣΑΓΩΓΗ- Κατ αρχήν, ο φόρος ετηβάλλεται εττί του πραγματικού εισοδήματος που απέκτησε ο φορολογούμενος. Ο τρόπος, όμως, αυτός φορολογίας δεν μπορεί να τηρείται απαρεγκλίτως, διότι σε πολλές περιπτώσεις, ενώ η πηγή εισοδήματος δεν είναι εμφανής, ο τρόπος διαβίωσης του φορολογούμενου είναι τέτοιος, ώστε να μαρτυρεί την ύπαρξη αφανούς πηγής εισοδήματος. Επομένως φορολογώντας μόνο τα εμφανή εισοδήματα, αφήνουμε να διαφεύγουν από το φόρο άτομα με σημαντικά εισοδήματα, για μόνο το λόγο ότι τα εισοδήματα τους δεν είναι εμφανή. Συνεπώς, αποτελεσματικότερο μέτρο εξαναγκασμού του φορολογούμενου να δηλώσει τα πραγματικά του εισοδήματα είναι η καθιέρωση τεκμηρίων. Για τα τεκμήρια αυτά προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 5 του Ν.Δ. 3323/55.Τα οριζόμενα από το νόμο τεκμήρια είναι τα εξής: Α) Το τεκαιιρίο δαπανών διαβίωσης. Β) Το τεκαήοιο δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιγείων (πόθεν Ο τεκμαρτός προσδιορισμός του εισοδήματος εφαρμόζεται, κατ εξαίρεση όταν το δηλούμενο συνολικό καθαρό εισόδημα του φορολογούμενου και των μελών της οικογένειας του που τον βαρύνουν, υπολείπεται του εισοδήματος που προκύπτει από τις δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Κατά την νοαολογία (βλ. Σ.τ.Ε.2392/1984) ωε δηλούαενο ή προσδιοριζόιιενο εισόδτιαα του (οορολογούαενου είναι το καθαρό από κάθε πηγή εισόδτιαα και όγι το δηλωθέν ακαθάριστο εισόδηαα. Κατά ρητή διάταξη του νόμου, προκειμένου προσδιορισμού του εισοδήματος με βάση την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη, η ζημία του ιδίου οικονομικού έτους και των προηγουμένων ετών δεν εκπίπτει ούτε μεταφέρεται για συμψηφισμό στα επόμενα οικονομικά έτη (άρθρο 5 παρ.ιον.δ. 3323/55). Υποχρέωση να υποβάλλει φορολογική δήλωση έχει κάθε φυσικό πρόσωπο εφόσον το ετήσιο φορολογούμενο (πραγματικό) εισόδημα του υπερβαίνει τις δρχ., δικό του ή της συζύγου του, καθώς και όταν αυτό είναι μικρότερο από τις δρχ., εφόσον στο συνολικό εισόδημα του υπόχρεου περιλαμβάνεται ζημία από εμπορική και γεωργική ετηχείρηση. Ειδικά τα φυσικά πρόσωπα που αποκτούν αποκλειστικά εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες δεν έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν δήλωση όταν το ετήσιο φορολογούμενο εισόδημα τους είναι μέχρι τις δρχ., εφόσον όμως έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα και δεν εμτήπτουν σε μία από τις παρακάτω περιπτώσεις α, β, στ, ζ, ια. Τα φυσικά πρόσωπα, που κατά κύριο επάγγελμα είναι αγρότες, και έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα, υποχρεούνται να υποβάλλουν δήλωση, εφόσον το ετήσιο καθαρό γεωργικό τους εισόδημα υπερβαίνει το ποσό του δρχ. και δεν συντρέχει για τα πρόσωπα αυτά μία από τις παρακάτω περιπτώσεις α έως ια. Ανεξάρτητα από το εάν έχουν φορολογητέο εισόδημα έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν δήλωση κα ι: α) Όσοι έχουν στην κυριότητα τους ή με οποιονδήποτε τρόπο διατηρούν στην κατοχή τους επιβατικό αυτοκίνητο Ι.Χ. ή ημιφορτηγό Ι.Χ. ( εκτός από αγροτικό), μοτοσικλέτα από 500 κ.ε. και άνω, κότερο, σκάφος αναψυχής, αεροσκάφος, αυτοκίνητο μικτής χρήσης αυτοκίνητο jeep, καθώς και όσοι χρησιμοποιούν για τις

4 ατομικές και οικογενειακές τους ανάγκες τέτοια μεταφορικά μέσα, τα οποία ανήκουν είτε στην σύζυγο τους ή στα προστατευόμενα μέλη τους είτε στις εταιρίες στις οποίες μετέχουν ως εταίροι, διαχειριστές εταίροι, είτε προκειμένου για Α.Ε., είναι πρόεδροι διοικητές, διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι της. Ρ) Όσοι διατηρούν στην προσωπική τους υπηρεσία ένα ή τιερισσότερα πρόσωπα ως έμμισθο προσωτηκό. γ) Όσοι ασκούν ατομική ετηχείρηση ή ελεύθερο επάγγελμα. δ) Όσοι μετέχουν σε προσωπική ή περιορισμένης ευθύνης εταιρία, κοινοπραξία ή αστική εταιρία που ασκεί ετηχείρηση ή επάγγελμα. ε) Όσοι έχουν ακαθάριστο συνολικό εισόδημα από εκμίσθωση ακινήτων πάνω από 50.ΘΘ0 δρχ. το χρόνο. στ) Όσοι αγοράζουν ακίνητα ή ανεγείρουν οικοδομή. ζ) Όσοι διατηρούν δευτερεύουσα κατοικία ή κατοικούν σε οικοδομή πάνω από 150 τ.μ. η) Όσοι είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, εφόσον λαμβάνουν ετηδοτήσεις ποσού άνω των 5Θ0.000 δρχ., για προϊόντα φυτικής παραγωγής ή δρχ., για προϊόντα ζωικής παραγωγής. Εττίσης, όσοι λαμβάνουν καλλιεργητικά δάνεια πάνω από δρχ., ή όταν το χρεωστικό υπόλοιπο του λογαριασμού τους αυτής της κατηγορίας στην τράπεζα, την 31 Δεκεμβρίου κάθε έτους υπερβαίνει τα δρχθ) Όσοι έχουν άδεια της αρμόδιας αρχής να πωλούν αγαθά πλανοδίως ή στις λαϊκές αγορές. ι) Όσοι είναι κύριοι ή ετηκαρπωτές ή νομείς ή κάτοχοι γεωργικής γης, την οποία καλλιεργούν υπό κάλυψη (θερμοκήτηα), εφόσον αυτή έχει έκταση από 2 στρέμματα και άνω, καθώς και όσοι εισέπραξαν μέσα στο 1997, ετηστρεφόμενο φόρο προστιθέμενης αξίας από 300.ΟΟΘ δρχ. και πάνω. ια) Όποιος προσκληθεί με έγγραφο του προϊστάμενου της αρμόδιας οικονομικής αρχής. Στην περίπτωση αυτή ο καλούμενος υποχρεούται να υποβάλλει τις οικείες δηλώσεις μέσα σε προθεσμία 3Θ ημερών από την ημερομηνία της ετήδοσης σε αυτόν της οικείας πρόσκλησης. ιβ) Όποιος έχει υπερβεί το 25 έτος της ηλικίας του, εκτός εάν αποκτά εισόδημα από μισθωτές υττηρεσίες μέχρι το ποσό των δρχ., και από ιδιοκατοίκηση κύριας κατοικίας με επιφάνεια μέχρι 60 τ.μ. είτε είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. Σε αυτό το σημείο τίθεται το ερώτημα : ποια στοιχεία λογίζονται ως τεκμήρια δαπανών διαβίωσης και ποια ως τεκμήρια δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων; Εδώ θα γίνει μία αναφορά μόνο αυτών των στοιχείων, εκτενέστερη αναφορά θα γίνει παρακάτω. Σύμφωνα λοιπόν με τον Νόμο 2238/94 και με βάση τη δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος (πίνακας 13), τα τεκμήρια διαβίωσης είναι δαπάνες που έχει καθορίσει το Υπουργείο Όικονομικών, όπως όταν απασχολούνται οικιακές βοηθοί, δάσκαλοι οδηγοί, κηπουροί, καθώς επίσης και όταν βρίσκονται υπό την κατοχή των ατόμων ιδιόκτητη, ενοικιαζόμενη ή εξοχική κατοικία με επιφάνεια άνω των 120 τ.μ., κατοχή αυτοκινήτων, μοτοσικλέτες, σκάφη αναψυχής, ακόμη και αεροπλάνα. Σύμφωνα με το νόμο ορίζονται 7 Τεκμήρια Διαβίωσης, τα εξής: Α) Το ετήσιο τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα για δευτερεύουσα κατοικία που έχει εμβαδόν πάνω από 100 τ.μ., το οποίο πολλαπλασιάζεται με

5 συντελεστή δύο. Β) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη συντήρησης ετηβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης. Γ) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη συντήρησης δίτροχου Ι.Χ. αυτοκινούμενου οχήματος. Δ) Η ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς, δασκάλους και λοιπό προσωτηκό, η οποία πολλατιλασιάζεται με συντελεστή δύο. Ε) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσεως κυριότητας ή κατοχής του φορολογούμενου (πλην σκαφών που προορίζονται για επαγγελματική χρήση). ΣΤ) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου ή των βαρυνόντων αυτών προσώπων. Ζ) Η ετήσια δαπάνη που υπολογίζεται με βάση το ύψος των ετησίων εξόδων συντήρησης και χρήσης δεξαμενής κολύμβησης που χρησιμοποιείται για τις οικογενειακές ανάγκες των κατόχων της, και της συμμετοχής των εξόδων αυτών στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, ορίζεται βάση της επιφάνειας της δεξαμενής. Τα στοιχεία τώρα που προσδιορίζουν την απόκτηση τιεριουσιακών στοιχείων είναι τα εξής*: Α) ΑΓΟΡΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ, δίτροχων, τρίτροχων οχημάτων, σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών και άλλων κινητών πραγμάτων αξίας, άνω του δρχ. Β) ΑΓΟΡΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, η σύσταση και η αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων που λειτουργούν με οποιαδήποτε μορφή, πλην της Α.Ε. Γ) ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ, η ανέγερση οικοδομών, καθώς και η χρονομεριστική και η χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων. Εξαιρείται η αγορά πρώτης κατοικίας έως 120 τ.μ. Αν είναι μεγαλύτερη από 120 τ.μ. τότε λαμβάνεται υπόψη μόνο η ετηπλέον επιφάνεια, π.χ. αγορά κατοικίας 150τ.μ. τότε το τεκμήριο θα υπολογιστεί για τη δαπάνη που αντιστοιχεί στα επιπλέον 30τ.μ. Δ) ΔΑΝΕΙΑ, που χορηγούν σε επιχειρήσεις οι φορολογούμενοι που μετέχουν σ αυτές καθώς και οι διευκολύνσεις που δίδονται στις ατομικές ετηχειρήσεις, καθώς και σε εκείνες που μετέχουν ως εταίροι. Ε) ΔΩΡΕΕΣ, και χορηγίες χρηματικών ποσών που ξεπερνούν τις δρχ. Εξαιρούνται οι δωρεές προς το Δημόσιο, τους δήμους και τις κοινότητες και τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) ΣΤ) ΤΟΚΟΧΡΕΟΑΥΣΙΑ, που πληρώθηκαν για οποιαδήποτε δάνεια και για χρεώσεις από τηστωτικές κάρτες. ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ-ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΤΟΤΣΗ 1998

6 -ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ- Α) ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΔΑΠΑΝΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ-(ΑΡΘΡΟ 16) Ι.Για τον προσδιορισμό της συνολικής ετήσιας δαπάνης διαβίωσης του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία: α) Η συγκεκριμένη περίπτωση α της παρ. 1 του άρθρου 16 τέθηκε όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 9 του Ν.2459/1997 και ισχύει για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν ή τις δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν από και μετά. Το ετήσιο τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα για δευτερεύουσα κατοικία, γενικώς, εφόσον η επιφάνεια της υτιερβαίνει τα 100 τετραγωνικά μέτρα, το οποίο πολλαπλασιάζεται με συντελεστή δύο. Αν ο φορολογούμενος, η σύζυγος του και τα πρόσωπα που συνοικούν με αυτόν και τον βαρύνουν έχουν στην κατοχή τους ή στην κυριότητα τους περισσότερα ακίνητα με συνολική ετηφάνεια άνω των (100) εκατό τετραγωνικών μέτρων, τα οποία χρησιμοποιούνται από αυτούς ως δευτερεύουσα κατοικία, τότε για τον υπολογισμό του πραγματικού ή του τεκμαρτού μισθώματος τους λαμβάνονται υπόψη όλες οι μισθούμενες ή ιδιοκατοικούμενες κατοικίες τους. Κατ εξαίρεση, δεν λαμβάνεται υπόψη η τεκμαρτή δαπάνη για δευτερεύουσα κατοικία με ετηφάνεια μέχρι εκατό τετραγωνικά μέτρα, που βρίσκεται σε χωριό ή πόλη κάτω από κατοίκους και η οποία περιήλθε στο φορολογούμενο ή τη σύζυγο του από κληρονομιά, προίκα, γονική παροχή, εκτός από τις κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες χαρακτηρίζονται κατά την κείμενη νομοθεσία ως τουριστικοί τόποι. β) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που υπολογίζεται με βάση το ύψος των ετησίων εξόδων συντήρησης και κυκλοφορίας επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης που προσδιορίζεται ανάλογα με τους φορολογήσιμους ίππους του αυτοκινήτου και της συμμετοχής της τεκμαρτής αυτής δαπάνης στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς ως ακολούθως. Φορολογήσιμοι ίπποι αυτοκινήτου Ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης(σε δραχμές)

7 και άνω Η τεκμαρτή αυτή δαπάνη από κάθε ετηβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα του, η οποία υπολογίζεται από το έτος της πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό; αα) Δέκα πέντε τοις εκατό (15%) για χρονικό διάστημα πάνω από πέντε έτη και μέχρι δέκα έτη. ΡΡ) Είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) για χρονικό διάστημα πάνω από δέκα έτη και μέχρι δεκαπέντε έτη. γγ) Σαράντα τοις εκατό (40%) για χρονικό διάστημα πάνω από δεκαπέντε έτη. Το ίδιο ποσοστό μείωσης υπολογίζεται για την δαπάνη που προκύπτει με βάση το αυτοκίνητο που έχει αγοραστεί από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Υλικού (Ο.Δ.Δ.Υ.), καθώς και όταν πρόκειται για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για ανάπηρους. Ως ετηβαηκά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για ανάπηρους θεωρούνται εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία με ποσοστό τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%) από φυσική αναπηρία, νοητική καθυστέρηση ή ψυχική πάθηση είτε για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνηση τους. δδ) Πενήντα τοις εκατό (50%) για τη δαπάνη που προκύπτει με βάση αυτοκίνητο που ανήκει στη κυριότητα του φορολογούμενου για χρονικό διάστημα πάνω από δέκα έτη, εφόσον αυτός έχει ηλικία πάνω από εξήντα έτη και αποκτά αποκλειστικός εισοδήματα από συντάξεις ή και από ιδιοκατοίκηση κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας, καθώς και για τη δαπάνη που προκύτττει με βάση το επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης ιδιοκτησίας προσώπου που το εισήγαγε με μειωμένους δασμούς φόρους ή τέλη λόγω μετοικεσίας του από την αλλοδαπή για τα δύο αμέσως επόμενα έτη από τη λήξη της απαλλαγής της περίπτωσης ε του άρθρου 18, εφόσον ο δικαιούχος της μείωσης εξακολουθεί κατά τα έτη αυτά να κατοικεί στην Ελλάδα. Στις περιπτώσεις εταιριών ομορρύθμων ή περιορισμένης ευθύνης ή ανωνύμων ή ασηκών, καθώς και των κοινωνιών και κοινοπραξιών που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, οι οποίες έχουν στην κυριότητα τους ή στην κατοχή τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των: ι) ομόρρυθμων ή απλών εκτός των ετερόρρυθμων εταίρων ή κοινωνιών ή μελών της κοινοπραξίας, φυσικών προσώπων, μεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία, προκειμένου περί ομόρρυθμων ή αστικών εταίρων ή στην κοινωνία ή στην κοινοπραξία.

8 ιι) των φυσικών προσώπων, μελών της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης μεριζόμενη μεταξύ αυτών, κατά το ποσοστό συμμετοχής του καθενός στην εταιρία περιορισμένης ευθύνης, όταν οι διαχειριστές αυτής δεν είναι εταίροι της. Ill) των διαχειριστών της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης που είναι και εταίροι της, μεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην Ε.Π.Ε. ιιιι) των διευθυνόντων και εντεταλμένων συμβούλων, διοικητών ανωνύμων εταιριών και προέδρων των διοικητικών συμβουλίων τους, μεριζόμενη ισομερώς μεταξύ τους. Αν στις πιο πάνω περιπτώσεις οι εταίροι των ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων ή περιορισμένης ευθύνης ή ασηκών εταιριών, καθώς και των κοινωνιών ή κοινοπραξιών είναι νομικά πρόσωπα, η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει με βάση τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που έχουν στην κυριότητα τους ή την κατοχή τους λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυσικών προσώπων, που μετέχουν σε αυτά τα νομικά πρόσωπα, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο. Για τις αλλοδαπές ετηχειρήσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις της περίτιτωσης δ του άρθρου 18, το ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης που προκύπτει με βάση αυτοκίνητα αυτής της περίπτωσης, ιδιοκτησίας ή κατοχής γραφείου, υποκαταστήματος ή πρακτορείου τους, εγκαταστημένο στην Ελλάδα, βαρύνει το πρόσωπο που εκπροσωπεί στην Ελλάδα την αλλοδαπή ετηχείρηση και προΐσταται του οικείου γραφείου ή υποκαταστήματος ή πρακτορείου. Η τεκμαρτή αυτή δαπάνη βαρύνει καθένα από τα φυσικά πρόσωπα που ορίζονται από τις διατάξεις αυτής της παραγράφου, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής ή κατοικίας τους και δεν μπορεί για καθένα από αυτά τα πρόσωπα και για κάθε εταιρία να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη που προκύτττει από αυτοκίνητο της εταιρίας. Στην περίπτωση κατά την οποία ο φορολογούμενος, η σύζυγος του και τα προστατευόμενα μέλη είναι κύριοι ή κάτοχοι και άλλων επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει για τα αυτοκίνητα αυτά λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της συνολικής τεκμαρτής δαπάνης. Η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει βάσει ετηβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο, λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και αν αυτός έχασε τη γονική μέριμνα του άλλου γονέα. Σε περίπτωση απόκτησης ή μεταβίβασης με οποιονδήποτε τρόπο επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης κατά τη διάρκεια του έτους, η τεκμαρτή δαπάνη περιορίζεται σε τόσα δωδέκατα όσοι και οι μήνες κυριότητας ή κατοχής του αυτοκινήτου. Διάστημα μεγαλύτερο από δεκαπέντε μέρες λογίζεται ως ολόκληρος μήνας. Τα ίδια εφαρμόζονται και στην περίπτωση ακινησίας ή ολοκληρωτικής καταστροφής του αυτοκινήτου από οποιαδήποτε αιτία. Σε περίπτωση εικονικής μεταβίβασης αυτοκινήτου της περίπτωσης αυτής ή εικονικής κτήσης αυτών από περισσότερα πρόσωπα, το τεκμήριο της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης του ισχύει αυτοτελώς στο σύνολο της για τον καθένα από τους συμβαλλομένους. Ως εικονική θεωρείται ιδίως η μεταβίβαση ή η κτήση όταν πραγματοποιείται μεταξύ συγγενών εξ αίματος ή εξ αγχιστείας κατ ευθείαν γραμμή ή εκ πλαγίου μέχρι και τον τρίτο βαθμό οπότε ετητρέπεται και η ανταπόδειξη. Όταν η συγκυριότητα είναι πραγματική, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη μερίζεται κατά το λόγο των ιδανικών μεριδίων καθενός συγκυρίου. Προκειμένου για εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων, καθώς και για τις επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων που χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτόν

9 περισσότερα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, για τον υπολογισμό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνεται υπόψη το αυτοκίνητο που δίνει τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη. Στις περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτοκινήτων επιβατικών ιδιωτικής ή μικτής, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη, που αντιστοιχεί στο χρόνο χρησιμοποίησης αυτών, βαρύνει το μισθωτή τους. Οι διατάξεις της παρούσας περίπτωσης β εφαρμόζονται ανάλογα και για τον προσδιορισμό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης με βάση το ύψος των ετησίων εξόδων συντήρησης και κυκλοφορίας αυτοκινήτου μικτής χρήσης. Επίσης, οι διατάξεις αυτής της περίπτωσης εφαρμόζονται αναλόγως και για τα αυτοκίνητα τύπου Jeep. Για καθένα από αυτά τα οχήματα λαμβάνεται υπόψη κατ επιλογή του φορολογούμενου: αα) το ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει από την εφαρμογή των διατάξεων των προηγουμένων εδαφίων αυτής της περίπτωσης, μειωμένο κατά είκοσι τοις εκατό (20%) ή: ΡΡ) Η υποπερίπτωση αυτή αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 4 του Ν.2579/1998 και ισχύει για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται από και μετά. Η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία τους, κατά το κρινόμενο έτος, προσαυξημένη κατά ποσοστό ογδόντα τοις εκατό (80%). Για όσα από αυτά τα οχήματα έχουν ήδη ταξινομηθεί μέχρι 31'* Δεκεμβρίου 1991 ως εργοστασιακή ημολογιακή αξία θεωρείται εκείνη της 31'' Δεκεμβρίου 1991, προσαυξημένη κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό(20%), η οποία δεν μπορεί να υπερβεί την εργοστασιακή τιμολογιακή αξία ίδιου ή ομοίου με αυτά τύπου οχήματος κατά το κρινόμενο έτος. Για όσα από αυτά τα οχήματα ταξινομήθηκαν από 1 ' Ιανουαρίου 1992 μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1997 ως εργοστασιακή τιμολογιακή αξία θεωρείται εκείνη του χρόνου της αγοράς τους από τον φορολογούμενο, προσαυξημένη κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό(20%), η οποία δεν μπορεί να υπερβεί την εργοστασιακή τιμολογιακή αξία ίδιου ή ομοίου με αυτά οχήματος κατά το κρινόμενο έτος. γ) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη με βάση τον κυβισμό του δίτροχου ή τρίτροχου ιδιωτικής χρήσης αυτοκινούμενου οχήματος, η οποία καθορίζεται στο ποσό του ενός εκατομμυρίου ( ) δραχμών για μοτοσικλέτα πεντακοσίων (500) κ.ε., προσαυξημένη με το ποσό των διακοσίων χιλιάδων ( ) δραχμών ανά εκατό (100) κ.ε., προκειμένου για μοτοσικλέτες με κυβισμό πάνω από πεντακόσια (500) κυβικά εκατοστά. Οι διατάξεις της προηγούμενης περίπτωσης εφαρμόζονται αναλόγως και στην παρούσα περίπτωση. δ) Η ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωτηκό, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή δύο(2). Αν ο φορολογούμενος απασχολεί ένα μόνο οικιακό βοηθό, η καταβαλλόμενη για αυτόν ετήσια δαπάνη δεν αποτελεί τεκμήριο, όταν ο ίδιος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει παρουσιάζει αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και πάνω από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία ή έχει ηλικία άνω των εξήντα πέντε ετών. ε) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης κυριότητας ή κατοχής του φορολογούμενου, της συζύγου του ή των προσώπων που τους βαρύνουν κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου, η οποία ορίζεται ως εξής: αα) Για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου, ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι τρία μέτρα στο ποσό των τετρακοσίων σαράντα χιλιάδων ( ) δραχμών, που προσαυξάνεται με το ποσό των διακοσίων είκοσι χιλιάδων ( ) δραχμών για κάθε μέτρο μήκους πάνω από τα τρία μέτρα.

10 ΡΡ) Προκειμένου για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη, με χώρο ενδιαίτησης, η τεκμαρτή δαπάνη υπολογίζεται βάσει των μέτρων ολικού μήκους του σκάφους ως εξής: Μήκος σκάφους Ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαρίωσης (σε δραχμές) μέχρι 8 μέτρα πάνω από 8 και μέχρι 10 μέτρα πάνω από 10 και μέχρι 12 μέτρα πάνω από 12 και μέχρι 14 μέτρα πάνω από 14 και μέχρι 16 μέτρα πάνω από 16 και μέχρι 18 μέτρα πάνω από 18 και μέχρι 20 μέτρα πάνω από 20 και μέχρι 22 μέτρα πάνω από 22 και μέχρι 24 μέτρα πάνω από 24 και μέχρι 26 μέτρα πάνω από 26 και μέχρι 28 μέτρα πάνω από 28 και μέχρι 30 μέτρα πάνω από 30 και μέχρι 32 μέτρα πάνω από 32 μέτρα Τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης αυτής της υποπερίπτωσης μειώνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) προκειμένου για ιστιοφόρα ναυταθλητικα σκάφη που χρησιμοποιούνται για ναυταθλητικούς αγώνες. Για τη μείωση αυτή απαιτείται σχετική βεβαίωση που χορηγείται από την Ελληνική Ιστιοπλοϊκή Ομοσπονδία (Ε.Ι.Ο.), θεωρημένη από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Η τεκμαρτή δαπάνη από κάθε σκάφος μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα του κατά ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε έτη και μέχρι δέκα από το έτος που νηολογήθηκε για πρώτη φορά και είκοσι τοις εκατό (20%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δέκα έτη. Προκειμένου για σκάφη με μόνιμο πλήρωμα ναυτολογημένο για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στην παραπάνω δαπάνη προστίθεται και η αμοιβή του πληρώματος πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή δύο. Τα σκάφη επαγγελματικής χρήσης δεν λαμβάνονται υπόψη για το τεκμήριο της δαπάνης. Οι διατάξεις της περίπτωσης β, εκτός αυτών που αναφέρονται στην ακινησία των αυτοκινήτων, εφαρμόζονται ανάλογα και στην περίπτωση αυτή. Οι διατάξεις της περίπτωσης β εφαρμόζονται ανάλόγως και στην περίπτωση αυτή. στ) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογούμενου, της συζύγου του ή και των προσώπων που συνοικούν μαζί τους και τους βαρύνουν κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου, η οποία ορίζεται ως εξής: αα) Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα καθώς και ελικόπτερα στο ποσό των έντεκα εκατομμυρίων (11.0ΘΘ.Θ0Θ) δραχμών για τους 150 πρώτους ίππους, που προσαυξάνεται με το ποσό

11 των ενενήντα (90.000) δραχμών γτα κάθε ίππο πάνω από τους 150 ίππους του κινητήρα αυτών. ββ) Για αεροσκάφη αεριοπροωθούμενα (JET) στο ποσό των τριάντα δύο χιλιάδων (32.000) δραχμών για κάθε λίμπρα ώθησης. γγ) Για ανεμόπτερα στο ποσό των δύο εκατομμυρίων διακοσίων χιλιάδων ( ) δρχ. Οι διατάξεις της περίπτωσης β εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή. ζ) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που υπολογίζεται με βάση το ύψος των ετήσιων εξόδων συντήρησης και χρήσης δεξαμενής κολύμβησης που χρησιμοποιείται για τις οικογενειακές ανάγκες ή του κυρίου της ή του κατόχου της, και της συμμετοχής των εξόδων αυτών στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Η ετήσια αυτή τεκμαρτή δαπάνη ορίζεται με βάση την επιφάνεια της δεξαμενής ως εξής: Επιφάνεια της δεξαμενής κολύμβησης ( σε τετραγωνικά μέτρα ) Ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης εξωτερικής δεξαμενής ( σε δραχμές) Από 25 μέχρι και 60 Πάνω από 60 μέχρι και 120 Πάνω από Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης τα ποσά της τεκμαρτής δαπάνης αυτής της περίπτωσης προσαυξάνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%). 2. Το συνολικό ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν, όπως αυτό προσδιορίζεται από την προηγούμενη παράγραφο, προσαυξάνεται κατά δέκα τοις εκατό (10%) για καθένα στοιχείο προσδιορισμού της δαπάνης αυτής πέρα από το δεύτερο. Δεν προσαυξάνεται με κανένα ποσοστό η δαπάνη που προκύπτει κατά τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, όταν το ποσό αυτής δεν υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες ( ) δραχμές. 3. Το ετήσιο συνολικό ποσό τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις των προηγουμένων παραγράφων μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν η πραγματική δαπάνη του φορολογούμενου και των μελών που τον βαρύνουν είναι μικρότερη από την τεκμαρτή δαπάνη, όπως αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά. Η ετήκληση των περιστατικών αυτών μπορεί να γίνει μόνο από τους υπόχρεους οι οποίοι: α) Υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία στις Ένοπλες Δυνάμεις. β) Είναι φυλακισμένοι. γ) Νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική. δ) Είναι άνεργοι και για το χρονικό διάστημα που δικαιούνται βοήθημα ανεργίας. ε) Συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, γιατί αποδεικνύεται ότι στις δαπάνες συμβάλλουν οι συγγενείς αυτοί οι οποίοι πραγματοποιούν εισόδημα από εμφανείς πηγές.

12 στ) Είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητα τους ετηβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα τους ή της μητέρας τους. ζ) Προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι από γεγονότα ανωτέρας βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την τεκμαρτή. Όταν συντρέχει μια ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτής της παραγράφου, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει μαζί με τη δήλωση του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. Ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υτιηρεσίας ελέγχει την ακρίβεια των ισχυρισμών και τα αποδεικτικά στοιχεία του φορολογούμενου και μειώνει ανάλογα την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία.

13 Β) ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ 16 Παράγραφος 1 άρθρου 16 Ν2238/94- Στοιχεία προσδιορισμού συνολικής ετήσιας δαπάνης διαβίωσης. Το πιο πάνω άρθρο απαριθμεί τα περιοριστικός αναφερόμενα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη κατά τον προσδιορισμό της συνολικής ετήσιας δαπάνης διαβίωσης του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν. Τα στοιχεία αυτά είναι τα εξής : 1. Ετήσια τεκμαρτή δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας. 2. Υπολογισμός της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης. Το πρώτο από τα στοιχεία του προσδιορισμού της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης α της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Ν.2238/94, είναι το τεκμαρτό από ιδιοκατοίκηση ή καταβαλλόμενο ετήσιο ενοίκιο για δευτερεύουσα κατοικία του φορολογούμενου της γυναίκας του και των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του ιδίου νόμου, εφόσον η ετηφάνεια της είναι μεγαλύτερη από εκατό (100) τ.μ. Το ετήσιο αυτό ενοίκιο (τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο) πολλαπλασιάζεται με συντελεστή δύο. Συμπέρασμα: Τεκμήριο δαπανών διαβίωσης= ετήσιο τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα για δευτερεύουσα κατοικία επί 2. Αν η επιφάνεια της δευτερεύουσας κατοικίας είναι μέχρι και 100 τ.μ.,π.χ.80, τότε η κατοικία αυτή δεν έχει τεκμήριο. Αν όμως έχει ετηφάνεια μεγαλύτερη των 100τ.μ., π.χ. 125τ.μ., ως τεκμαρτή δαπάνη λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα των 125 τ.μ. και όχι η πλέον διαφορά των είκοσι πέντε τ.μ.( τ.μ.). 1. Δευτερεύουσα κατοικία. Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος, η σύζυγος του και τα μέλη που τον βαρύνουν έχουν περισσότερα του ενός ακίνητα που χρησιμοποιούνται ως δευτερεύουσες κατοικίες με συνολική επιφάνεια άνω των εκατό τετραγωνικών μέτρων για το τεκμήριο λαμβάνονται όλες οι δευτερεύουσες κατοικίες. Παραδείγματα: α) Φορολογούμενος το μήνα Ιανουάριο του έτους 1996 έχει ενοικιάσει δευτερεύουσα κατοικία 80 τ.μ. Την 1 Φεβρουαρίου του ιδίου έτους αγόρασε και ιδιοκατοίκησε δευτερεύουσα κατοικία 110τ.μ. μέχρι 31/12/1996 αφού προηγουμένως (31/01/1996) έλυσε τη σύμβαση μίσθωσης της ως άνω κατοικίας των 80τ.μ. Με βάση αυτό το παράδειγμα ο φορολογούμενος το μήνα Ιανουάριο Δε θα υπολογίσει τεκμαρτή δαπάνη (δευτερεύουσα κατοικία κάτω των 100τ.μ.) και τους μήνες Φεβρουαρίου έως Δεκεμβρίου 1996 θα υπολογίσει τεκμήριο (δευτερεύουσας κατοικίας άνω των 100τ.μ.). β) Έστω ότι ο φορολογούμενος το έτος 1996 είχε δύο δευτερεύουσες κατοικίες τις οποίες ιδιοκατοικούσε. Η μία επιφάνειας 60τ.μ. και η άλλη 50τ.μ. Με βάση αυτά τα δεδομένα θα υπολογίσουμε τεκμαρτό εισόδημα και για τις δύο ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΟΨΙΑΝΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

14 δευτερεύουσες κατοικίες γιατί το άθροισμα και των δύο ετηφανειών είναι άνω των 100τ.μ. ( 60τ.μ.+50τ.μ.=110τ.μ.). 2. Υπολογισμός Μισθώματος. Το τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22 του ίδιου νόμου ως κατωτέρου: α. Υπολογισμός μισθώματος από εκμίσθωση. Ως ακαθάριστο ενοίκιο για οικοδομή που εκμισθώνεται είναι το μίσθωμα που έχει συμφωνηθεί. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνητικό μίσθωσης ή άλλο στοιχείο ή το προσαγόμενο συμφωνητικό παρουσιάζει μίσθωμα δυσανάλογο προς τη μισθωτική αξία του ακινήτου, ο υπολογισμός του γίνεται ύστερα από σύγκριση με άλλες οικοδομές που εκμισθώνονται κάτω από παρόμοιες συνθήκες.(μισθωτικές). Κατά τη σύγκριση αυτή λαμβάνονται υπόψη οι μισθωτικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή που βρίσκεται η κρινόμενη οικοδομή, η χρήση της, η συνολική της επιφάνεια, η θέση της, οι εγκαταστάσεις που διαθέτει, το είδος της κατασκευής, το έτος ανέγερσης της και γενικότερα κάθε άλλο στοιχείο που ετιιδρά στο σχηματισμό κρίσης για τη μισθωτική της αξία. Πάντως σε καμία περίπτωση δεν λαμβάνεται υπόψη, ως συγκριτικό στοιχείο, το τεκμαρτό μίσθωμα που προκύπτει από ιδιοκατοίκηση άλλων οικοδομών, έστω και παρομοίων με την οικοδομή που κρίνεται γατί αυτό δεν προβλέπεται από τον νόμο. Θεωρείται ότι υπάρχει περίπτωση δυσανάλογου μισθώματος σε σχέση με την μισθωτική αξία της οικοδομής, όταν η μισθωτική αξία της είναι ανώτερη του μισθώματος που δηλώνεται κατά ποσοστό τουλάχιστον ]5% του μισθώματος αυτού. Η ίδια διάταξη ( άρθρο 22 Ν. 2238/94) ορίζει ρητά ότι το ελάχιστο όριο του ετήσιου εισοδήματος από εκμίσθωση οικοδομών που χρησιμοποιούνται ως κατοικίες δεν μπορεί να είναι κατώτερο από 3,5% της αντικειμενικής αξίας της οικοδομής όπως η αξία αυτή προσδιορίζεται με βάση τις διατάξεις του αντικειμενικού προσδιορισμού, όπου υπάρχει.σημειωτέων ότι το ως άνω ελάχιστο ακαθάριστο εισόδημα ή και μεγαλύτερο ακόμη από αυτό, δεν αποτελεί αμάχητο τεκμήριο ειλικρίνειας του ποσού του δηλωμένου εισοδήματος. Ο φορολογούμενος μπορεί να αμφισβητήσει το καθορισμό της μισθωπκής αξίας του ακινήτου εφόσον από λόγους εξαιρετικούς που ανάγονται αποκλειστικά στους παράγοντες που εττηρεάζουν τη μισθωτική τους αξία, αυτή είναι μικρότερη από την ελάχιστη μισθωτική αξία που αναφέρθηκε παραπάνω(3,5%), ασκώντας προσφυγή στα αρμόδια Διοικητικά Δικαστήρια μέχρι 31/12 του οικείου οικονομικού έτους. Αν το εκκαθαριστικό σημείωμα ληφθεί μετά την 31/12 η προσφυγή ασκείται μέσα στις προθεσμίες που ορίζονται από την Φορολογική Δικονομία. ρ. Υπολογισμός μισθώματος από ιδιοκατοίκηση δευτερεύουσας κατοικίας. Με βάση πς διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 22 του Ν.2238/94 σε περίπτωση κατά την οποία η οικοδομή έχει κατοικηθεί από τον ιδιοκτήτη, νομέα, επιφανειούχο, επικαρπωτή, κ.λ.π., το ακαθάριστο εισόδημα βρίσκεται σε σύγκριση προς άλλες οικοδομές που ενοικιάζονται. Το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα που καθορίζεται με τον τρόπο αυτό, δεν μπορεί να είναι ανώτερο από 5% ούτε μικρότερο του 3,5% της αξίας του ακινήτου όπως αυτή προσδιορίζεται αντικειμενικά ( άρθρο 41 Ν. 1249/82). Όπου δεν ισχύει αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, το ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα Δε μπορεί να είναι μεγαλύτερο του 4% της πραγματικής αξίας της οικοδομής κατά το

15 χρόνο της φορολογίας. Κατά το προσδιορισμό του τεκμαρτού εισοδήματος από ιδιοκατοίκηση συγκεκριμένης οικοδομής σε καμία περίπτωση δεν λαμβάνεται υπόψη ως συγκριτικό στοιχείο, το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από ιδιοκατοίκηση άλλων οικοδομών έστω και παρόμοιο με την κρινόμενη οικοδομή. Σε περίπτωση που το δηλωθέν μίσθωμα από δευτερεύουσα κατοικία είναι μεγαλύτερο από το προσδιοριζόμενο με το αντικειμενικό σύστημα του άρθρου 41 του Ν. 1249/82, λαμβάνεται υπόψη το μίσθωμα που δηλώθηκε. γ. Εξαίρεση δευτερεύουσας κατοικίας από το τεκμήριο δαπανών διαβίωσης. -Το τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα κατοικίας που χρησιμοποιείται από φοιτητές ή σπουδαστές. Το τεκμήριο της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης για τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα κατοικίας που χρησιμοποιείται από φοιτητές ή σπουδαστές ( προστατευόμενα μέλη) δεν αποτελεί στοιχείο ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης με προϋπόθεση ότι η κατοικία αυτή βρίσκεται εκτός της περιφέρειας της κύριας κατοικίας του φορολογούμενου και εντός της περιφέρειας της σχολής. -Το τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα δευτερεύουσας κατοικίας που βρίσκεται σε πόλη ή χωριό με πληθυσμό κάτω των κατοίκων. Με το τρίτο εδάφιο της περίπτωσης α της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του νόμου 2238/94 δεν λαμβάνεται υπόψη η τεκμαρτή δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας που βρίσκεται σε πόλη ή χωριό με πληθυσμό κάτω των κατοίκων, η οποία περιήλθε στον φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα μέλη που τους βαρύνουν,από κληρονομιά, προίκα ή γονική παροχή, εκτός και αν οι κατοικίες βρίσκονται σε περιοχές τουριστικές όπως αυτές έχουν καθοριστεί Ε.Ο.Τ. δ. Δευτερεύουσα κατοικία χρησιμοποιούμενη και ως επαγγελματική εγκατάσταση. Στην περίπτωση που δευτερεύουσα κατοικία χρησιμοποιείται και ως επαγγελματική εγκατάσταση τότε από τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας αυτής αφαιρούνται τα τετραγωνικά μέτρα που πραγματικά χρησιμοποιούνται ως επαγγελματική εγκατάσταση και η διαφορά που προκύπτει αποτελεί την επιφάνεια της δευτερεύουσας κατοικίας. Σε κάθε τέτοια περίπτωση θα εξετάζονται τα πραγματικά περιστατικά. ε. Κύρια κατοικία. Όταν ο φορολογούμενος έχει περισσότερες από μία ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες κατοικίες, ποια από αυτές είναι η κύρια και ποίες οι δευτερεύουσες είναι θέμα πραγματικό το οποίο ελέγχεται κάθε φορά από τον αρμόδιο προϊστάμενο της Δημόσιας Οικονομικής Υττηρεσίας και σε περίπτωση που υπάρχει αμφισβήτηση κρίνεται από τα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια. στ. Εξοχική κατοικία Αν η δευτερεύουσα ή δευτερεύουσες κατοικίες είναι εξοχικές, στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται το τρίτο εδάφιο της παρ.2 του άρθρου 22 του Ν. 2238/94.Δηλαδή για κάθε μια εξοχική κατοικία θα υπολογιστεί μίσθωμα τεκμαρτό για 3 μήνες το χρόνο. Κατά συνέπεια προκειμένου να προσδιοριστεί η τεκμαρτή δαπάνη

16 διαβίωοτης, το μίσθωμα των 3 μηνών θα πολλαπλασχαστεί με συντελεστή 2. ζ. Υπολογισμός δαπάνης στην περίπτωση συνιδιοκτησίας της δευτερεΰουσας κατοικίας. Προκειμένου να προσδιορίσουμε την τεκμαρτή δαπάνη σε περίπτωση συνιδιοκτησίας της δευτερεύουσας κατοικίας από μέλη της ίδιας κατοικίας εφαρμόζουμε τις οδηγίες του Υπουργείου Οικονομικών που δόθηκαν με την /356/0012/ΠΟΛ.1094/ εγκύκλιο. Η εγκύκλιος αυτή ερμηνεύει τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν. 1828/89 (Φ.Ε.Κ. Α -2). Σύμφωνα με αυτή την εγκύκλιο εάν ο φορολογούμενος η σύζυγος του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν έχουν ποσοστό συνιδιοκτησίας σε μία δευτερεύουσα κατοικία με τρίτα πρόσωπα ( που δεν τους βαρύνουν), τότε για να κριθεί εάν η κατοικία αυτή αποτελεί τεκμήριο δαπάνης πολλαπλασιάζουμε το άθροισμα των ποσοστών του συζύγου, της συζύγου και των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν με το εμβαδόν αυτής της δευτερεύουσας κατοικίας. Εάν το γινόμενο αυτό υπολείτιεται των 100τ.μ., τότε το τεκμαρτό μίσθωμα της δεν αποτελεί τεκμήριο δαπανών διαβίωσης για τον φορολογούμενο και τη σύζυγο του. Εάν όμως το γινόμενο υπερβαίνει τα 100τ.μ., τότε το τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας αποτελεί τεκμήριο Για να προσδιοριστεί το μέρος της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης που βαρύνει τον κάθε σύζυγο, η δαπάνη αυτή ετημερίζεται μεταξύ των συζύγων, ανάλογα με το άθροισμα των ποσοστών συνιδιοκτησίας του καθενός συζύγου και των προσώπων που βαρύνουν αυτούς. Παραδείγματα: 1. Αν ο φορολογούμενος έχει με τον αδερφό του, που δεν είναι προστατευόμενο μέλος του, συνιδιοκτησία με ποσοστό 50%, ο καθένας σε μία δευτερεύουσα κατοικία συνολικού εμβαδού 180τ.μ., τότε για κανέναν από τους αδερφούς δεν υπολογίζεται τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης, με βάση το τεκμαρτό μίσθωμα αυτής της κατοικίας, γιατί σε κάθε έναν από τους αδερφούς αναλογούν τ.μ. κάτω των Εάν στο ίδιο ως άνω παράδειγμα ο ένας αδερφός έχει ποσοστό συνιδιοκτησίας 70% και ο άλλος 30% τότε για τον πρώτο αδερφό που έχει ποσοστό 70% δηλαδή 126 τ.μ.(180*70%) θα υπολογισθεί τεκμαρτή δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας για 126τ.μ. γιατί υπερβαίνουν τα 100τ.μ. Για τον άλλον αδερφό Δε θα υπολογιστεί τεκμαρτή δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας γιατί είναι κάτω των 100τ.μ.(180*30%=54τ.μ.). 3. Αν ο σύζυγος με τον πατέρα του που συνοικεί και τον βαρύνει έχουν επί δευτερεύουσας κατοικίας συνολικού εμβαδού 180τ.μ. ποσοστό συνιδιοκτησίας ο μεν υιός 50% και ο πατέρας 25%, η σύζυγος άλλη δευτερεύουσα κατοικία 50 τ.μ. τότε η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης υπολογίζεται ως εξής: τετραγωνικά μέτρα συζύγου τετραγωνικά μέτρα του πατέρα το τετραγωνικά αέτοα trie συ^νου Σύνολο 180*50%=90 180*25%=45 Κατά συνέπεια επειδή έχουμε δευτερεύουσες κατοικίες άνω των 100τ.μ., τότε η δαπάνη διαβίωσης με βάση τις δευτερεύουσες κατοικίες έχει ως εξής : ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας του φορολογούμενου συζύγου και του προστατευόμενου πατέρα του των 135τ.μ. επί συντελεστή 2, και της συζύγου.

17 ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας της 50τ.μ. εττί συντελεστή Τεκμήριο ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης συντήρησης και κυκί.οφορίας επιβατικού ιδιωτικής ή μικτής χρήσης αυτοκίνητου. Το δεύτερο κατά σειρά στοιχείο προσδιορισμού της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογούμενου,της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν, είναι η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη συντήρησης επιβατικού αυτοκίνητου ιδιωτικής χρήσης ( περίπτωση β παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Ν. 2238/94). Επί του στοιχείου αυτού (ετηβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης) αναφέρουμε τα εξής: Α. Βάση υπολογισμού του τεκμηρίου Για τον υπολογισμό της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης του φορολογούμενου της συζύγου του και των προστατευόμενων μελών, λαμβάνουμε υπόψη την ετήσια (τεκμαρτή) δαπάνη συντήρησης και κυκλοφορίας όλων των επιβατικών και μικτής χρήσης αυτοκινήτων που ανήκουν σ' αυτούς (εδάφιο 7 της περίπτωσης β' της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Ν.2238/94). Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης του στοιχείου αυτού προσδιορίζεται με βάση τους φορολογήσιμους ίππους του εταβατικού ή μικτής χρήσης αυτοκινήτου (ιδιωτικής χρήσης). Για να υπολογιστεί η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη συντήρησης Ι.Χ. αυτοκινήτου, λαμβάνονται υπόψη οι φορολογήσιμοι ίττποι αυτού, όπως προσδιορίζονται στην οικεία πράξη της αρμόδιας διοικητικής αρχής και δεν ενεργείται σε κάθε περίπτωση ιδιαίτερος υπολογισμός των φορολογήσιμων ίττπων από τον Οικονομικό Έφορο και τα διοικητικά δικαστήρια και μάλιστα σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν.722/77, το οποίο εφαρμόζεται μόνο για τα μετά την έναρξη ισχύος του Ν.722/77 εισαγόμενα αυτοκίνητα (Σ.τ.Ε. 3839/1987). Το τεκμήριο του αυτοκινήτου εφαρμόζεται για τα πρόσωπα που έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους αυτοκίνητα ως ανωτέρω με ελληνικούς ή ξένους αριθμούς κυκλοφορίας με την προϋπόθεση ότι κυκλοφορούν στην Ελλάδα. Όταν στο όνομα του υπόχρεου ή της συζύγου του και των μελών της οικογένειας που τους βαρύνουν, ανήκουν ή κυκλοφορούν περισσότερα από ένα αυτοκίνητα για καθένα από αυτά υπολογίζεται τεκμήριο, με βάση τους φορολογήσιμους ίππους, και το άθροισμα τους προσδιορίζει τη συνολική τεκμαρτή δαπάνη από επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα (ιδιωτικής χρήσης). Β. Μειώσεις ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης επιβατικού ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου Β1.Μείωση κατά -njv απόκτηση ή πώληση Κατά ρητή διάταξη του νόμου (εδάφιο 19 περίπτωση β' παραγράφου 1 άρθρου 16 Ν.2238/94) η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του επιβατικού ή μικτής χρήσης αυτοκινήτου, μειώνεται κατά την απόκτηση ή την μεταβίβαση του, δεδομένου ότι συνήθως δεν περιλαμβάνει ολόκληρο έτος αλλά χρονικό διάστημα μικρότερο του έτους. Στην περίπτωση αυτή το τεκμήριο της δαπάνης συντήρησης του αυτοκινήτου περιορίζεται σε τόσα δωδέκατα όσοι είναι οι μήνες κυριότητας ή κατοχής του αυτοκινήτου. Διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών λογίζεται ως ολόκληρος μήνας (σχετική η Δ. 4331/ΠΟΛ.228/ Διαταγή Υπ. Οικονομικών). Παράδειγμα: Έστω ότι ένα αυτοκίνητο επιβατικό ιδιωuκής χρήσης πρωτοκυκλοφόρησε

18 στην Ελλάδα την 3/6/1995 και μέχρι 31/12/1995. Στην περίπτωση αυτή η δαπάνη του αυτοκινήτου αυτού θα προσδιοριστεί για όσους μήνες κυκλοφόρησε μέσα στο έτος 1995.Δηλ. στο παράδειγμα η δαπάνη (τεκμαρτή) θα είναι ίση με τα 7/12 της συνολικής ετήσιας. Β2. Μείωση τεκμηρίου συντήρησης αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης επιβατικού σε περίπτωση ακινησίας ή καταστροφής του. Με τις διατάξεις του εδαφίου 10 της περίπτωσης β' της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Ν. 2238/94, ορίζεται ότι δεν εφαρμόζεται το τεκμήριο της δαπάνης συντήρησης στην περίπτωση ακινησίας ή ολοκληρωτικής καταστροφής του αυτοκινήτου από οποιαδήποτε αιτία. Παράδειγμα: Όταν ο φορολογούμενος την 04/01/1996 αγόρασε ετηβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης 12 φορολογήσιμων ίππων και την 14/08/1996 καταστράφηκε ολοσχερώς λόγω πυρκαγιάς, τότε το τεκμήριο συντήρησης αυτού του αυτοκινήτου είναι: *7/12= δρχ. Η ακινησία του αυτοκινήτου υποδεικνύεται με την υποβολή δήλωσης ακινησίας στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. με ταυτόχρονη παράδοση της άδειας κυκλοφορίας και των πινακίδων, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2367/1953. Μετά την ισχύ του Ν. 1249/1982, η τήρηση αυτής της διαδικασίας δεν είναι ο αποκλειστικός τρόπος απόδειξης της ακινησίας του επτβατικού ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητου. Μπορεί να υποδειχθεί με οποιοδήποτε άλλο μέσο (Σ.τ.Ε. 1852/1989 και 852/1992). Σε περίπτωση που ιδιοκτήτης επιβατικού ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου θέτει περισσότερες από μία φορά το χρόνο το αυτοκίνητο του σε ακινησία και ειδικότερα από 16 ημέρες και πλέον το μήνα ( τις υπόλοιπες ημέρες του μήνα το κυκλοφορεί), τότε προκειμένου να προσδιορίσουμε την τεκμαρτή δαπάνη του αυτοκινήτου μέσα στον χρονο, αθροίζουμε τις ημέρες που κυκλοφόρησε και το άθροισμα το διαιρούμε με τον αριθμό 30. Το ττηλίκο της διαίρεσης αυτής θα μας δώσει τους μήνες κυκλοφορίας με βάση τους οποίους θα υπολογιστεί η τεκμαρτή δαπάνη του αυτοκινήτου (Δ.4331/ΠΟΛ.228/ Δ/γή Υπ. Οικονομικών). Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. προκειμένου να δεχτεί την ολοκληρωτική καταστροφή του αυτοκινήτου, απαιτεί την προσκόμιση βεβαίωσης της αρμόδιας Υπηρεσίας του Υπουργείο Μεταφορών και Ετηκοινωνιών ή άλλης δημόσιας υττηρεσίας. Η βεβαίωση αυτή θα πρέπει να αναγράφει ότι το συγκεκριμένο αυτοκίνητο εξ' αιτίας της καταστροφής του μπορεί να χρησιμοποιηθεί ή να πωληθεί μόνο ως υλικό. Β.3. Μείωση της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης του αυτοκινήτου λόγω παλαιότητας. Επίσης η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του επιβατικού ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου μειώνεται λόγω παλαιότητας. Σε αντίθεση με όσα εφαρμόζονται με βάση τις προϊσχύσασες διατάξεις του άρθρου 12 του Ν.820/1978, για τον υπολογισμό του χρόνου παλαιότητας λαμβάνεται ως πρώτο έτος κυκλοφορίας του αυτοκινήτου, το έτος μέσα στο οποίο για πρώτη φορά κυκλοφόρησε στην Ελλάδα ανεξαρτήτως αν το αυτοκίνητο είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά ως επιβατικό ιδιωτικής χρήσης ή ως αυτοκίνητο διαφορετικής χρήσης π.χ. επιβατικό δημόσιας χρήσης. Η μείωση λόγω παλαιότητας έχει ως εξής; α. πάνω από 5 χρόνια και μέχρι 10, μείωση 15% ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΟΨΙΑΝΤΗΣ ΑΝΛΡΕΑΣ

19 β. πάνω από 10 χρόνια και μέχρι 15, μείωση 25% και γ. πάνω από 15 χρόνια και μέχρι 20, μείωση 40% Επίσης μείωση της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης κατά 40% έχουμε και στις εξής περιπτώσεις: γα. Όταν το αυτοκίνητο έχει αγοραστεί από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Υλικού (Ο.Δ.Δ.Υ.). Με την /356/0012/ΠΟΔ. 1094/ διαταγή Υπουργείου Οικονομικών διευκρινίστηκε ότι για τη μείωση της δαπάνης αυτής κατά 50%, αρκεί το αυτοκίνητο να προέρχεται από τον Ο.Δ.Δ.Υ., χωρίς να είναι αναγκαίο να αγοράστηκε από τον φορολογούμενο απευθείας από τον Ο.Δ.Δ. Υ. Δηλαδή τη μείωση της δαπάνης αυτής θα την έχει και ο φορολογούμενος που αγόρασε το αυτοκίνητο από τρίτον, ο οποίος το έχει αγοράσει απευθείας από τον Ο.Δ.Δ.Υ. Η διευκρίνιση αυτή ισχύει από το οικονομικό έτος 1989 (Ν. 1828/89). Προηγουμένως η μείωση αυτή ίσχυε μόνο για το φορολογούμενο που είχε αγοράσει το αυτοκίνητο απευθείας από τον Ο.Δ.Δ.Υ. γβ. Για την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει με βάση αυτοκίνητο που ανήκει στην κυριότητα του φορολογούμενου για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη, με την προϋπόθεση ότι αυτός έχει ηλικία άνω των 60 ετών και αποκτά αποκλειστικός εισοδήματα από συντάξεις ή από ιδιοκατοίκηση κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας. γγ. Για την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη ετηβατικού ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου, το οποίο είναι ειδικά διασκευασμένο για να χρησιμοποιείται από ανάπηρο που ανήκει σ αυτόν. Ο νόμος με αυθεντική ερμηνεία (Ν.2214/94) ορίζει ότι επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για ανάπηρους είναι εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν αναττηρία σε ποσοστό 67% τουλάχιστον από φυσική αναπηρία, νοητική καθυστέρηση ή ψυχική πάθηση ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνηση τους. Με τις οδηγίες της ανωτέρω εγκυκλίου διαταγής Υπ. Οικονομικών, ορίζεται ότι το τεκμήριο δαπανών του αυτοκινήτου εφαρμόζεται και για τα πρόσωπα που έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους αυτοκίνητα με ξένους αριθμούς κυκλοφορίας, εφόσον κυκλοφορούν στην Ελλάδα, οπότε δεν υπολογίζεται χρόνος παλαιότητας και αντίστοιχη μείωση της τεκμαρτής αυτής δαπάνης. Με βάση όλα τα πιο πάνω στοιχεία, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης από κάθε επιβατικό ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο διαμορφώνεται ως εξής (βλ. πίνακα 16 ) για το οικονομικό έτος Γ. Τεκμήριο δαπάνης επιβατικού ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου που ανήκει σε ατομική επιχείρηση ή ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρία ή εταιρία περιορισμένης ευθύνης ή Ανώνυμη εταιρία ή αστική εταιρία ή κοινωνία ή και κοινοπραξία. Γ.1. Επιβατικά ιδιωτικής μικτής χρήσης αυτοκίνητα ατομικής επιχείρησης. Στην περίτιτωση που ο φορολογούμεΐ'ος φυσικό πρόσωπο (ο ή η σύζυγος) ασκεί ατομική επιχείρηση, η οποία χρησιμοποιεί για τις ανάγκες της αυτοκίνητα επιβατικά ιδιωτικής ή μικτής χρήσης, για τον υπολογισμό της τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνονται υπόψη όλα τα αυτοκίνητα με εξαίρεση τα αυτοκίνητα των σχολών οδηγών αυτοκινήτων, όπου λαμβάνεται υπόψη μόνο το αυτοκίνητο που δίνει τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη, κ.λ.π.

20 Γ.2. Τεκμήριο δαπάνης επιβατικών ιδιωτικής ή μικτής χρήσης αυτοκινήτων που ανήκουν σε ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρία, ή αστική ή κοινωνία ή και σε κοινοπραξία. Οι διατάξεις της περίπτωσης ι της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Ν. 2238/94 προβλέπουν ότι στις περιπτώσεις ομορρύθμων ή ετερορρύθμων εταιριών ή αστικών καθώς και των κοινωνιών και των κοινοπραξιών που ασκούν επάγγελμα, οι οποίες έχουν στην κυριότητα τους ή κατοχή τους αυτοκίνητα επιβατικά μικτής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σ αυτά λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των ομόρρυθμων ή απλών εκτός των ετερόρρυθμων εταίρων ή κοινωνιών ή μελών της κοινοπραξίας, φυσικών προσώπων, μεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία, προκειμένου περί ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων εταιριών ή στην κοινωνία ή στην κοινοπραξία. Η τεκμαρτή αυτή δαπάνη που αναλογεί δεν μπορεί να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας ή κοινωνίας ή κοινοπραξίας. Γ.3. Επιβατικά ιδιωτική ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα που ανήκουν σε Ε.Π.Ε. Στις περιπτώσεις που εταιρίες περιορισμένης ευθύνης έχουν στην κυριότητα τους ή στην κατοχή τους επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα (ιδιωτικής χρήσης), η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι διαχειριστές και συγχρόνως μέλη της εταιρίας, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους σ αυτή (την εταιρία). Στην περίτττωση που κανένας διαχειριστής Ε.Π.Ε., ύεν είναι μέλος της υπόψη εταιρίας, τότε η δαπάνη αυτή λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι μέλη της Ε.Π.Ε., ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους σ αυτή. Η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε κάθε διαχειριστή-μέλος ή μέλος δεν μπορεί να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της Ε.Π.Ε. Γ.4. Τεκμήριο δαπανών διαβίωσης με βάση τις δαπάνες αυτοκινήτου επιβατικών ή μικτής χρήσης που ανήκει σε Α.Ε. Όσα αναφέρθηκαν και στις δύο ως άνω παραγράφους, εφαρμόζονται ανάλογα και για τα πρόσωπα που είναι διευθύνοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι, διοικητές και πρόεδροι των διοικητικών συμβουλίων. Για τα πρόσωπα αυτά τεκμαίρεται ότι χρησιμοποιούν τα επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα Α.Ε. Η κατανομή της τεκμαρτής δαπάνης των αυτοκινήτων στα ανωτέρω πρόσωπα θα γίνεται ισομερώς μεταξύ τους, όπως προβλέπεται από τις διατάξεις της περίτιτωσης β της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Ν.2238/94. Σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις, η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει δεν μπορεί για καθένα από αυτά τα πρόσωπα και για κάθε εταιρία να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της Α.Ε. Αν για παράδειγμα η Α.Ε. «ΑΛΦΑ» έχει δύο εντεταλμένους συμβούλους, ένα διοικητή και έναν πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου της, τότε η συνολική τεκμαρτή δαπάνη με βάση τα αυτοκίνητα της Α.Ε. θα κατανεμηθεί ισομερώς μεταξύ των πιο πάνω προσώπων, ανεξάρτητα αν τα πρόσωπα αυτά ασκούν πραγματική διοίκηση.

21 Γ.5. Τεκμήριο δαπανών φυσικού προσώπου που είναι ομόρρυθμο μέλος Ο.Ε. ή Ε.Ε., διαχειριστής εταίρος Ε.Π.Ε., διοικητής Α.Ε. κ.λ.π. και παptt>jvηλα το ίδιο (Φ.Π.) διαθέτει επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης. Όταν για τον φορολογούμενο προκύπτει τεκμαρτή δαπάνη με βάση όσα αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο και παράλληλα ο ίδιος ως φυσικό πρόσωπο είναι κύριος ή κάτοχος και άλλων επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει για τα άλλα αυτοκίνητα λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της συνολικής τεκμαρτής δαπάνης του φορολογούμενου(πολ. 1094/ εγκύκλιος Υπ. Οικονομικών). Παράδειγμα: Αν φυσικό πρόσωπο έχει ένα ετηβατικό ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο 15 ίτιπων με τεκμαρτή δαπάνη δρχ. και συγχρόνως είναι μέλος μιας εταιρίας που διαθέτει επιβατικά αυτοκίνητα και η τεκμαρτή δαπάνη που του αναλογεί είναι έστω δρχ., τότε σύμφωνα με τα ανωτέρω θα του υπολογισθεί συνολική τεκμαρτή δαπάνη = δρχ. Γ.6. Πως υπολογίζεται η τεκμαρτή δαπάνη των επιβατικών αυτοκινήτων των Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., αστικών εταιριών, κοινωνιών και κοινοπραξιών των οποίων εταίροι είναι νομικά πρόσωπα. Στις περιπτώσεις που οι εταίροι των Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., αστικών εταιριών, των κοινωνιών και των κοινοπραξιών είναι νομικά πρόσωπα, τότε η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει με βάση τα ετηβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυσικών προσώπων που μετέχουν σε αυτά τα νομικά πρόσωπα, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις προηγούμενες παραγράφους. Γ.7. Τεκμήριο δαπανών αυτοκινήτου που ανήκει σε ανήλικο τέκνο. Κατά ρητή διάταξη του εδαφίου 8 της περίπτωσης β της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Ν.2238/94, η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει με βάση αυτοκίνητο ετηβατικό ιδιωτικής χρήσης, του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο, λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα. Αν αυτός (ο γονέας) απώλεσε τη γονική μέριμνα τότε η τεκμαρτή δαπάνη λογίζεται στον άλλον γονέα. Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξάρτητα αν για το τέκνο αυτό υπάρχει υποχρέωση χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Ν.2238/94. Δεδομένου ότι η τεκμαρτή δαπάνη αυτοκινήτου του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι το ανήλικο τέκνο λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη του γονέα, τότε ο ανήλικος στη δήλωση φορολογίας που θα υποβάλλει, γιατί είναι υπόχρεος σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του Ν.2238/94, θα δηλώσει τα στοιχεία αυτού του αυτοκινήτου χωρίς όμως να δηλώσει τεκμαρτή δαπάνη.( Κ.Α. δήλωσης 7Θ9, εντύπου Ε1). Γ.8. Τεκμήριο δαπάνης συντήρησης ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων τύπου JEEP. Οι διατάξεις που αναφέρονται στον προσδιορισμό της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης με βάση τους φορολογήσιμους ίππους αυτοκινήτου επιβατικού ή μικτής χρήσης, εφαρμόζονται αναλόγως και για τα αυτοκίνητα τύπου τζίπ. Για καθένα από αυτά τα αυτοκινούμενα οχήματα λαμβάνεται υπόψη, για τον προσδιορισμό της τεκμαρτής δαπάνης, κατ επιλογής του φορολογούμενου: α. το ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει από την εφαρμογή

22 των διατάξεων περί τεκμηρίων δαπανών διαβίωσης των αυτοκινήτων επιβατικών ιδιωτικής ή μικτής χρήσης μειωμένο κατά 20%. β. η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία των αυτοκινήτων τύπου τζίπ, κατά το χρόνο αγοράς τους, προσαυξημένη κατά ποσοστό 80%. Για όσα από αυτά τα οχήματα έχουν ήδη ταξινομηθεί λαμβάνεται υπόψη η τιμολογιακή αξία της 31/12/1991 του ίδιου ή ομοίου με αυτά τύπου οχήματος.

23 -ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ- Α) ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (ΑΡΘΡΟ 17). Ως ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν λογίζονται και τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για*: α) Αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων, πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών και κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας με εξαίρεση αυτά που αποτελούν αρδευτικό εξοπλισμό γεωργικής εκμετάλλευσης. Ως κινητά πράγματα μεγάλης αξίας νοούνται εκείνα που η αξία τους υπερβαίνει το ποσό του δρχ. Αν η αξία κάθε πράγματος είναι μικρότερη του ποσού αυτού, τα αγορασθέντα όμως αποτελούν, κατά τις συναλλακτικές αντιλήψεις ενιαίο σύνολο τότε για τον υπολογισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη η αξία όλων αυτών των πραγμάτων, εφόσον υπερβαίνει το ποσό του δρχ. Κατά την εφαρμογή των διατάξεων αυτής της περίπτωσης δεν λαμβάνονται υπόψη τα χρηματικά ποσά που διατίθενται για την αγορά κινητών πραγμάτων που αποτελούν το άμεσο αντικείμενο της ασκούμενης εμπορικής δραστηριότητας. Ρ) Αγορά ετηχειρήσεων ή τη σύσταση ή την αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων που λειτουργούν ατομικώς ή με τη μορφή ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης ή περιορισμένης ευθύνης εταιρίας ή κοινωνίας ή κοινοπραξίας ή αστικής εταιρίας ή την αγορά εταιρικών μεριδίων και χρεογράφων γενικώς. γ) Αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενής κολύμβησης. Ως τίμημα αγοράς λαμβάνεται η αξία που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 41 τουν. 1249/1982. Αν το τίμημα που καθορίζεται στα οικεία πωλητήρια συμβόλαια είναι μεγαλύτερο από την τηο πάνω αξία, ως καταβαλλόμενη δαπάνη λαμβάνεται το καθοριζόμενο σε αυτά συμβόλαια τίμημα. Ειδικά, για τις περιοχές που δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, ως καταβαλλόμενη δαπάνη λαμβάνεται; αα. Το τίμημα που καθορίζεται στα οικεία πωλητήρια συμβόλαια. ββ. Η διαφορά μεταξύ του τιμήματος ή της αξίας κατά περίπτωση, που φορολογήθηκε και της πραγματικής αξίας του ακινήτου, η οποία εξευρίσκεται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν στη φορολογία μεταβίβασης ακινήτων. Εξαιρείται η δαπάνη για ανέγερση οικοδομής από επιχείρηση που αναλαμβάνει κατά κύριο επάγγελμα την ανέγερση οικοδομών. Κτήσης, εξαιρείται για την αγορά από ενήλικο, με δικαίωμα πλήρους κυριότητας, καθώς και η ανέγερση από αυτόν οικοδομής, ως πρώτης κατοικίας, εφόσον η ετπφάνεια της δεν υπερβαίνει τα 120 τετραγωνικά μέτρα. Αν η επιφάνεια της οικοδομής υπερβαίνει τα 120 τ.μ., λαμβάνεται υπόψη η δαπάνη που αντιστοιχεί στην επιφάνεια πάνω από τα 120 τ.μ. Κατά την εφαρμογή των δύο προηγούμενων εδαφίων δεν θεωρείται ότι αποκτιέται πρώτη κατοικία αν ο υπόχρεος ο άλλος σύζυγος και τα τέκνα που τους βαρύνουν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή ισόβιας επικαρπίας ή οίκησης, εξ ολοκλήρου ή επί ιδανικού μεριδίου, σε άλλη οικία ή οικίες εφόσον το άθροισμα της συνολικής ετηφάνειας που τους αντιστοιχεί υπερβαίνει τα 35τ.μ. προκειμένου για ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ-ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΤΟΤΣΗ (1998)

24 άγαμο, διαζε\)γμένο ή χήρο και τα 70τ.μ. προκειμένου για έγγαμο. Η ετηφάνεια αυτή προσαυξάνεται κατά 15τ.μ. για καθένα τέκνο που βαρύνει τον υπόχρεο ή τον άλλον σύζυγο. δ) Χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε, καθώς και για προσωρινές διευκολύνσεις ή προσωρινές καταθέσεις στις ατομικές επιχειρήσεις τους ή στις εταιρίες ή κοινοπραξίες ή κοινωνίες στις οποίες είναι μέλη ή χορηγοί. ε) Η ετήσια δαπάνη για δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών, εφόσον αυτά υπερβαίνουν ετησίως τις δρχ., εκτός από τις δωρεές προς το Δημόσιο, τους δήμους και τις κοινότητες του Κράτους, τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία, που αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και επιχορηγούνται από τον Κραηκό Προϋπολογισμό, καθώς και τα προνομιακά ιδρύματα ευρύτερου δημόσιου τομέα (κρατικά νομικά πρόσωπα δικαίου), ως και τα προνομιακά ιδρύματα ιδιωτικού δικαίου των οποίων οι εν γένει δαπάνες λειτουργίας καλύπτονται τουλάχιστον κατά 70% με ετηχορηγήσεις από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. στ) Απόσβεση δανείων ή τηστώσεων οποιασδήποτε μορφής, καθώς και για την εξόφληση υποχρεώσεων από τη χρήση καρτών πιστωτικών ή πληρωμών, εκτός των χρεωστικών. Στο ποσό της δαπάνης αυτής περιλαμβάνεται και το ποσό των οικείων τόκων στους οποίους περιλαμβάνονται και οι τυχόν τόκοι υπερημερίας. Εξαιρετικά από το ποσό της δαπάνης που καταβάλλεται για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, δεν λαμβάνεται υπόψη, για την εφαρμογή της παρούσας περίπτωσης, το ποσό του χρεολυσίου που περιλαμβάνεται στην οικεία δαπάνη κατά το μέρος που αυτό επιμεριστικά αναλογεί στη μέχρι των 120τ.μ. ετηφάνεια της κατοικίας.

25 Β) ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ 17 (Ν.2238/94) Γενικά: Με τις διατάξεις του άρθρου 17 του Ν.2238/94 ορίζεται ότι τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για αγορές ορισμένων περιουσιακών στοιχείων κ.λ.π. από το φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του ιδίου νόμου, λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του εισοδήματος του φορολογούμενου. Οι διατάξεις του ανώτερου άρθρου εφαρμόζονται κατά κανόνα μόνο όταν τις δαπάνες αυτές τις πραγματοποιούν φυσικά πρόσωπα. Κατά συνέπεια όταν η αγορά πραγματοποιείται από εταιρία οιασδήποτε μορφής οι ανωτέρω διατάξεις δεν έχουν εφαρμογή για τα μέλη της εταιρίας που αγόρασε π.χ. ένα αυτοκίνητο κ.λ.π. Σε ορισμένες περιπτώσεις όταν έμμεσα προκύπτει ότι τα φυσικά πρόσωπα μέλη των εταιριών υποβάλλονται στις ανωτέρω δαπάνες, υπόκεινται τα πρόσωπα αυτά στα τεκμήρια. Χοηαατικά ποσά που ποανυατικά καταβάλλονται ωε στοιγεία ποοσόιοοισαού THC ετήσιαε τεκααοτήε δαπάνηε (πόθεν έσγεε). 1. Αγορά αυτοκινήτων. Πρόκειται για αυτοκίνητα που αγοράζονται από φυσικά πρόσωπα είτε αυτά είναι ιδιωτικής χρήσης είτε δημόσιας, είτε φορτηγά είτε για την άσκηση της ατομικής τους επιχείρησης. Ως αξία του αυτοκινήτου λαμβάνεται αυτή που πραγματικά καταβάλλεται και όχι αυτή που υπολογίζεται με βάση το χαρτόσημο όπου συντρέχει περίπτωση. Στην περίπτωση αγοράς αυτοκινήτων των οποίων το τίμημα καταβάλλεται με δόσεις το ποσό που καταβάλλεται κάθε έτος θα υπολογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου. Λαμβάνονται υπόψη από το οικονομικό έτος 1995 τα ποσά που καταβάλλει ο φορολογούμενος αυτοκινητιστής για αγορά αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης (καταργήθηκε έμμεσα η σχετική διάταξη) καθώς και τα ποσά που καταβάλλει ο επιχειρηματίας για αγορά φορτηγού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης προκειμένου να το χρησιμοποιήσει για τη μεταφορά προϊόντων της ετηχείρησης του ή για την αγορά αυτοκινήτων τα οποία θα χρησιμοποιήσει ο αγοραστής στην επιχείρηση του, ενοικίασης αυτοκινήτων, σχολής οδηγών κ.λ.π. Δεν θα λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που καταβάλλονται για την αγορά αυτοκινήτων για τους επιτηδευματίες που έχουν ως αντικείμενο εργασιών την αγοραπωλησία αυτών ( άμεσο αντικείμενο της εμπορικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας). 2. Αγορά δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων. Λαμβάνονται υπόψη τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για την αγορά δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων, είτε η αγορά αυτή γίνεται στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό. Από την εφαρμογή αυτών των διατάξεων εξαιρείται η δαπάνη που καταβάλλεται για αγορά δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων που αποτελεί το αντικείμενο της εμπορικής δραστηριότητας, δηλαδή της ατομικής ετηχείρησης που ως αντικείμενο εργασιών έχει την εμπορία δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων.

26 3. Αγορά πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής. Για πρώτη φορά με τις διατάξεις της περίπτωσης α της παραγράφου 1 του άρθρου 11 του Ν.820/1978, ως στοιχείο προσδιορισμού της τεκμαρτής δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων λαμβάνεται υπόψη από το οικονομικό έτος 1979 και η δαπάνη που πράγματι καταβάλλεται κάθε έτος για την αγορά πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής. Σε περίπτωση που το τίμημα καταβάλλεται με δόσεις, το ποσό των δόσεων που καταβάλλεται κάθε έτος θα προσαυξάνει την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του ίδιου έτους. Δε θα λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που καταβάλλονται για την αγορά των ανωτέρω στοιχείων, αν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία αποτελούν το άμεσο αντικείμενο της εμπορικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας του φορολογούμενου (π.χ. αγορές πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής από ετηχείρηση μεταπώλησης αυτών). Οι ανωτέρω διατάζεις ισγύουν από το oikovouiko tcoc 1979 uiroi και σήαεοα. 4, Αγορά αεροσκαφών. Τα χρηματικά ποσά τα οποία πράγματι διατίθενται κάθε έτος για την αγορά αεροσκαφών αποτελούν τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Σε περίπτωση που το τίμημα καταβάλλεται με δόσεις, το ποσό που καταβάλλεται κάθε έτος θα προσαυξάνει την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του ιδίου έτους. 5. Αγορά κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας. Κινητά πράγματα μεγάλης αξίας είναι εκείνα που η αξία τους υπερβαίνει το ποσό του δρχ. Στα πράγματα μεγάλης αξίας περιλαμβάνονται κοσμήματα, πίνακες ζωγραφικής, πολύτιμοι λίθοι, γραμματόσημα, νομίσματα παλαιά, τάπητες, γούνες, κ.λ.π. Κατά έννοια των διατάξεων της περίπτωσης α του άρθρου 17 του Ν.2238/94 και ενόψει του σκοπού του νόμου που στοχεύει στον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος βάσει εξωτερικών ενδείξεων ανάλωσης οικονομικών πόρων που το τεκμηριώνουν, τα ποσά που διατέθηκαν πράγματι για την αγορά κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας λαμβάνονται υπόψη για την εξεύρεση του τεκμαρτού εισοδήματος και αν ακόμη διαπιστωθεί εκ των υστέρων ότι τα αγορασθέντα νομίσματα, γραμματόσημα ήταν πλαστά ή γενικότερα, μικρής αξίας μη ανταποκρινόμενης στο διατεθέν τίμημα. Επίσης στα πράγματα μεγάλης αξίας περιλαμβάνονται και τα μηχανήματα του ιατρού ακηνολόγου, οφθαλμίατρου, οδοντογιατρών κ.λ.π. όταν πρόκειται περί πραγμάτων που η αξία τους υπερβαίνει το δρχ. Η αγορά από φορολογούμενο που ασκεί ατομική επιχείρηση μηχανημάτων αξίας άνω του δρχ., λογίζεται ως ετήσια τεκμαρτή δαπάνη προερχόμενη από αγορά κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας. Για να μην περιγραφούν τα δικαιώματα του Δημοσίου, η αξία κάθε πράγματος λαμβάνεται ως ενιαία. Δηλαδή αν η αξία κάθε πράγματος είναι κάτω του ενός εκατομμυρίου δραχμών, και τα αγορασθέντα όμως πράγματα έχουν συνάφεια και συνέχεια, αποτελούν, κατά τις συναλλακτικές αντιλήψεις ενιαίο σύνολο, τότε για τον υπολογισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη η αξία όλων αυτών των πραγμάτων, εφόσον υπερβαίνει το ποσό του δρχ. Παράδειγμα: Όταν επιπλώνουμε ένα δωμάτιο και καταβάλλουμε δρχ. για τα τραπέζια, δρχ. για τους καναπέδες, και δρχ. για το σύνθετο, τότε θα

27 έχουμε τεκμήριο απόκτησης κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας γιατί η συνολική αξία των αγορασθέντων επιμέρους πραγμάτων ( ) υπερβαίνει το δρχ. και κατά τις συναλλακτικές αντιλήψεις αποτελεί ενιαίο σύνολο. Το γεγονός ότι όλα τα επί μέρους είδη αγοράστηκαν στο ίδιο έτος ή όχι, δεν επηρεάζει την εφαρμογή του τεκμηρίου αγοράς. Μόνο που η αξία των επί μέρους ειδών, στην περίπτωση αγοράς όχι στο ίδιο έτος και προκειμένης εφαρμογής τεκμηρίου αγοράς, θα υπολογισθεί σε περισσότερα έτη. Αν τα τρατιέζια του παραδείγματος μας αγοράστηκαν μήνα Νοέμβριο 1995 και τα υπόλοιπα είδη το μήνα Ιανουάριο 1996 τότε ποσό δρχ θα υπολογισθεί ως τεκμήριο απόκτησης του έτους 1995 και ποσό δρχ. του έτους ό.αγορά επιχειρήσεων. Με την περίπτωση β του άρθρου 17 του Ν.2238/94 ορίζεται ότι ως τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων λαμβάνεται υπόψη και η καταβολή χρημάτων που διατίθενται πραγματικά από τον φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα πρόσωπα που προστατεύει, για την αγορά επιχειρήσεων. Το τίμημα που υπάγεται στα τεκμήρια είναι αυτό που συμφωνείται, εκτός και αν η αρμόδια Δ.Ο.Υ. αποδείξει καταβολή μεγαλύτερου τιμήματος. Ως προς την εξαγορά ετηχείρησης ή εταιρικών μεριδίων ή ποσοστών συμμετοχής θα λαμβάνεται υπόψη, ως τεκμήριο, η καθαρή θέση της επιχείρησης. Μετά την κατάθεση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. της σύμβασης αγοράς διενεργείται έλεγχος από ελεγκτικά όργανα της Δ.Ο.Υ. Τα όργανα αυτά, διενεργώντας έλεγχο, μπορεί να αναπροσαρμόσουν τα περιουσιακά στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού σε τρέχουσες τιμές και κατόπιν στην καθαρή θέση που προκύπτει να προσθέσουν την υπεραξία (ιδανικά κεφάλαια-αέρας). Τα ίδια εφαρμόζονται και για την αγορά μετοχών. Ο νόμος ρητά ορίζει ότι αποτελεί τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων η αγορά επιχειρήσεων που λειτουργούν με τη νομική μορφή της ατομικής ετηχείρησης Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., κοινοπραξίας ή κοινωνίας του άρθρου 2 του Κ.Β.Σ. και αστικής εταιρίας. 7. Σύσταση επιχειρήσεων. Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης β του άρθρου 17 του Ν. 2238/94, για τη σύσταση επιχείρησης που λειτουργεί ατομικώς ή με τη μορφή Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., ή κοινωνίας ή αστικής εταιρίας ή κοινοπραξίας, αποτελούν τεκμαρτή δαπάνη του φορολογούμενου της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν. Στην περίπτωση αυτή, ως τεκμαρτή δαπάνη λογίζονται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται ως εισφορά σε νεοϊδρυόμενη προσωπική εταιρία κ.λ.π. ως ανωτέρω καθώς και ως κεφάλαιο της ατομικής επιχείρησης*. 8. Αύξηση κεφαλαίου επιχειρήσεων. Για την αύξηση του κεφαλαίου των ετηχειρήσεων ισχύουν όσα αναφέρθηκαν παραπάνω και γενικά τα περί της σύστασης ετηχειρήσεων. Επιπροσθέτως ορίζονται τα εξής: τα καταβαλλόμενα από τους εταίρους της Ε.Π.Ε. ποσά yia τη συμμετοχή τους σημειώνεται ότι από το τεκμήριο της δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων εξαιρούνται το χρηματικά ποσά που καταβάλλει ο φορολογούμενος για τη σύσταση ανωνύμου εταιρίας που δεν εισάγεται στο Χρηματιστήριο και τούτο γιατί ο νόμος αναφέρεται ρητά μόνο στη σύσταση τον κεφαλαίου ατομικών και προσωπικών εταιριών στις οποίες ως γνωστόν, δεν περιλαμβάνονται οι Α.Ε.

28 στην οριζόμενη από τη διάταξη αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου των υφισταμένων εταιριών στο ποσό των δρχ., δεν υπάγονται στο τεκμήριο της δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Επίσης από το τεκμήριο της δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων εξαιρούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλει ο φορολογούμενος για τη συμμετοχή του στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου Α.Ε. μη εισηγμένης στο χρηματιστήριο και τούτο γιατί ο νόμος ρητά αναφέρεται μόνο στην αύξηση του κεφαλαίου ατομικών και προσωτπκών εταιριών στις οποίες ως γνωστών, δεν περιλαμβάνονται οι Α.Ε. 9.Αγορά εταιρικών μεριδίων. Στην περίπτωση της αγοράς εταιρικών μεριδίων ετηχείρησης οποιοσδήποτε νομικής μορφής, το τίμημα που καταβάλλεται αποτελεί στοιχείο τεκμηρίου απόκτησης της περίπτωσης β του άρθρου 17 του Ν.2238/ Αγορά χρεογράφων γενικώς. χρεόγραφα είναι διάφορα έγγραφα τα οποία αντιπροσωπεύουν χρηματικά ποσά. Δηλαδή είναι παραστατικοί τίτλοι αξιών, οι οποίοι έχουν και άλλες ονομασίες όπως: αξιόγραφα, δικαιόγραφα και κινητές αξίες. Τα σπουδαιότερα είναι: οι μετοχές και οι ιδρυτικοί τίτλοι των Α.Ε., που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο αξιών, ονομαστικές ή ανώνυμες. Εττίσης χρεόγραφα είναι τα ομόλογα και οι ομολογίες, τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, τα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου κ.λπ. Οι αγορές των ανωτέρω χρεογράφων αποτελούν τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, εκτός αυτών που σύμφωνα με διάταξη του άρθρου 18 απαλλάσσονται. Στην περίπτωση αγοράς κινητών αξιών οι οποίες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο αξιών, σαν ποσό δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων λαμβάνεται αυτό που προκύπτει με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 12 του ν.δ.118/73 (περί φορολογίας κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών). Δηλαδή ως αξία λαμβάνεται υπόψη αυτή που είχαν οι κινητές αξίες κατά την ημέρα της αγοράς τους, στο χρηματιστήριο αξιών. Στη φορολογία των κληρονομιών προβλέπεται όη για να εξευρεθεί η αγοραία (φορολογητέα) αξία των τίτλων που έχουν εισαχθεί στο χρηματιστήριο, θα ληφθεί υπόψη ο μέσος όρος των τιμών, με συνυπολογισμό και της τιμής εισαγωγής, που διαμορφώθηκαν κατά το πριν το θάνατο του κληρονομούμενου εξαμήνου (ή και μικρότερο) χρονικό διάστημα, ο οποίος (μέσος όρος) αποτελεί το ττηλίκο της διαίρεσης όλων των κατά τον κρίσιμο χρόνο τιμών πώλησης δια των αριθμών των τίτλων που πωλήθηκαν κατά το διάστημα αυτό. Για την εφαρμογή των διατάξεων περί τεκμηρίων απόκτησης τιεριουσιακών στοιχείων, όπως προαναφέρθηκε, ως ποσό δαπάνης λαμβάνεται υπόψη η τιμή της ημέρας μεταβίβασης των τίτλων όπως αυτή διαμορφώθηκε στο χρηματιστήριο αξιών. Για τον προσδιορισμό της αξίας των μετοχών που δεν έχουν εισαχθεί στο χρηματιστήριο αξιών, λαμβάνονται υπόψη και συνεκτιμώνται: οι πράξεις μεταβίβασης μετοχών της εταιρίας που έλαβαν χώρα στο τελευταίο προ θανάτου κληρονομούμενου εξάμηνου και η εσωτερική αξία των μετοχών. Για την εφαρμογή των διατάξεων περί τεκμηρίων απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, ως ποσό δαπάνης αγοράς μετοχών λαμβάνεται υπόψη η πραγματική εσωτερική αξία αυτών.

29 11.Αγορά ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών Για τον προσδιορισμό του εισοδήματος λαμβάνονται υπόψη και τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται ( τεκμήριο απόκτησης τιεριουσιακών στοιχείων )για την αγορά ακινήτων ( οικοπέδων, γραφείων, διαμερισμάτων, καταστημάτων, θέσεις πάρκινγκ, αγροτικών ακινήτων, κ.λ.π.) ή ανέγερση οικοδομών. Στο ίδιο τεκμήριο της απόκτησης περιουσιακών στοιχείων υπάγονται και τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται από φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική ετηχείρηση αγοραπωλησίας οικοδομών ή ανέγερσης οικοδομών και τούτο γιατί δεν προβλέπεται κάτι αντίθετο από σχετική διάταξη νόμου. Κατά συνέττεια τα κεφάλαια που διαθέτουν οι ατομικές επιχειρήσεις αγοραπωλησίας ακινήτων ή οι ατομικές επιχειρήσεις ανέγερσης οικοδομών αποτελούν ετήσια τεκμαρτή δαπάνη. Τα πιο πάνω εφαρμόζονται αναλόγως και στις περιπτώσεις φυσικών μελών κοινοπραξιών. Ο νόμος αναφέρεται προκειμένου για ετήσια τεκμαρτή δαπάνη στο φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν. Ζήτημα ανακύπτει, προκειμένης αγοράς ακινήτων ή ανέγερσης οικοδομών από νομικά πρόσωπα, κοινοπραξίες με μέλη νομικά πρόσωπα κ.λ.π. επ' ονόματι των οποίων δεν προβλέπεται να υπολογισθεί τεκμαρτή δαπάνη. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να γίνεται έρευνα αν το νομικό πρόσωπο, η κοινοπραξία με μέλη νομικά πρόσωπα κ.λ.π. είχαν τη δυνατότητα για τη δαπάνη αυτή, ή μήπως τα πρόσωπα που το αποτελούν για τη καταστρατήγηση των σχετικών διατάξεων προέβησαν στην αγορά ή ανέγερση μέσω νομικού προσώπου. Εάν από την έρευνα διατηστωθεί ότι πράγματι υπάρχει καταστρατήγηση των διατάξεων τεκμαρτής δαπάνης, θα υπολογισθούν τα σχετικά ποσά σαν δαπάνη της προηγούμενης περίπτωσης. 12.Χρονομεριστική μίσθωση ακινήτων. Με τη σύμβαση της χρονομεριστικής μίσθωσης ο εκμισθωτής αναλαμβάνει την υποχρέωση να παραχωρεί κάθε έτος στο μισθωτή κατά τη διάρκεια της σύμβασης τη χρήση τουριστικού καταλύματος και να παρέχει σ' αυτόν συναφείς υπηρεσίες yia καθορισμένο από τη σύμβαση χρονικό διάστημα και ο μισθωτής να καταβάλλει το μίσθωμα που συμφωνήθηκε. Ως τουριστικά καλύμματα για την εφαρμογή του νόμου αυτού νοούνται ξενοδοχειακές μονάδες και γενικά τουριστικές εγκαταστάσεις που λειτουργούν με άδεια του Ε.Ο.Τ. και έχουν υπαχθεί σuς διατάξεις του νόμου με απόφαση του Γενικού Γραμματέα του Ε.Ο.Τ. Η χρονομεριστική μίσθωση συνομολογείται για χρονικό διάστημα 5 έως και 6Θ ετών. Το μίσθωμα των συμβάσεων χρονομεριστικής μίσθωσης σε δραχμές ή σε συνάλλαγμα είναι δυνατόν να καταβάλλεται τοις μετρητοίς ή με δόσεις. Σε κάθε περίπτωση όμως η καταβολή ή αποπληρωμή του μισθώματος θα πρέπει να πραγματοποιείται εντός των πρώτων 18 μηνών από τη σύναψη της σύμβασης. Το ποσό που κάθε χρόνο καταβάλλεται από το μισθωτή της ως άνω σύμβασης αποτελεί τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του άρθρου 17 του νόμου 2238/94. Η χρονομεριστική μίσθωση ακινήτων, ως στοιχείο προσδιορισμού της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης, για πρώτη φορά τέθηκε με τις διατάξεις της περίπτωσης γ της παρ.11 του άρθρου 2 του Ν.2065/92. Η ισχύς αυτής της διάταξης αρχίζει από το ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΟΨΙΑΝΤΗΧ ΑΝΔΡΕΑΣ

30 οικονομικό έτος Χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων. Ο θεσμός της χρηματοδοτικής μίσθωσης, ο οποίος είναι διεθνώς γνωστός με τον ξενόγλωσσο όρο financial leasing, ως μια νέα μέθοδος και τεχνική χρηματοδότησης, έχει καθιερωθεί διεθνώς τις τελευταίες δεκαετίες και ένα μεγάλο ποσοστό των πραγματοποιούμενων επενδύσεων, που ολοένα αυξάνεται, διενεργείται με αυτή τη μέθοδο (τρόπο). Η χρηματοδοτική μίσθωση είναι μία σύμβαση με την οποία μια Α.Ε. η οποία έχει αποκλειστικό σκοπό τη διενέργεια χρηματοδοτικών μισθώσεων, παραχωρεί με αντάλλαγμα, για ορισμένο χρόνο, τη χρήση πράγματος κινητού ή ακινήτου στον αντισυμβαλλόμενο της, για τις ανάγκες της ετηχείρησης ή του επαγγέλματος του, παρέχοντας του συγχρόνως το δικαίωμα, είτε να αγοράσει το κινητό ή ακίνητο είτε να ανανεώσει τη μίσθωση για ορισμένο χρόνο. Η Α.Ε. που έχει τον ανώτερο σκοπό ονομάζεται εκμισθώτρια και ο αντισυμβαλλόμενος μισθωτής. Το αντάλλαγμα που δίνει ο αντισυμβαλλόμενος ονομάζεται μίσθωμα. Η χρηματοδοτική μίσθωση λειτουργεί ως εξής : Ένας επιτηδευματίας (φυσικό ή νομικό πρόσωπο ) που έχει ανάγκη απόκτησης της χρήσης κεφαλαιουχικών αγαθών, κινητών ή ακινήτων και δεν διαθέτει ή δεν ετηθυμεί να διαθέσει το αναγκαίο χρηματικό ποσό για την αγορά του, απευθύνεται σε μία Α.Ε. leasing, αφού προηγουμένως επιλέξει το είδος και τον προμηθευτή του και καταλήξει μ αυτόν στο ύψος του τιμήματος και στους όρους παράδοσης, της ζητάει να προβεί στην αγορά του. Ύστερα η Α.Ε. αφού ελέγξει την αίτηση του επενδυτή πελάτη της και την αποδεχθεί, συνάπτει μ αυτόν τη σύμβαση της χρηματοδοτικής μίσθωσης και αγοράζει το επενδυτικό αγαθό, το οποίο τέλος παραδίδεται από την εταιρία leasing ή με εντολή της απευθείας στον αντισυμβαλλόμενο-επενδυτή από τον προμηθευτή-πωλητή. 14. Χορήγηση δανείων ή προσωρινών διευκολύνσεων στις εταιρίες από τους εταίρους που συμμετέχουν σ αυτές ή και από επιτηδευματίες προς τις ατομικές τους επιχειρήσεις με τη μορφή προσωρινών διευκολύνσεων. Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης δ του άρθρου 17 τουν2238/94, για τον προσδιορισμό της ετήσιας δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, λαμβάνονται υπόψη και τα χρηματικά ποσά των χορηγούμενων δανείων και των προσωρινών διευκολύνσεων από τους εταίρους φυσικά πρόσωπα προς τις εταιρίες που μετέχουν ως εταίροι ή και από τους ετητηδευματίες προς την ατομική τους επιχείρηση με τη μορφή προσωρινών καταθέσεων. Στην ανωτέρω περίπτωση δεν υπάγονται τα δάνεια των μετόχων στις Α.Ε. που συμμετέχουν γιατί η διάταξη του νόμου αναφέρεται σε εταίρους και όχι σε μετόχους. Υπάγονται στο τεκμήριο αυτό τα δάνεια που χορηγούνται και οι προσωρινές διευκολύνσεις από τους εταίρους φυσικά πρόσωπα προς την Ο.Ε., Ε.Ε., και Ε.Π.Ε. στην οποία συμμετέχουν. Κατά συνέπεια για δάνεια των εταίρων σε εταιρίες που δεν συμμετέχουν δεν εφαρμόζεται το τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων αυτής της περίπτωσης. Επίσης για τον προσδιορισμό του εισοδήματος της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνονται υπόψη και οι προσωρινές καταθέσεις των ετητηδευματιών προς ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΟΨΙΑΝΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

31 τις ατομικές τους ετηχειρήσεις. Το τεκμήριο υπολογίζεται κατά το χρόνο της καταβολής του δανείου, της προσωρινής κατάθεσης κ.λ.π. Στην περίπτωση που η ετηχείρηση τηρεί βιβλία τρίτης κατηγορίας του Κ.Β.Σ. η διαττίστωση της καταβολής είναι ευχερής γιατί πρέπει η επιχείρηση να ενεργήσει τις λογιστικές της εγγραφές στα τηρούμενα βιβλία της. Δυσχερής είναι η διαπίστωση της χορήγησης δανείων κ.λ.π. στις επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία πρώτης ή δεύτερης κατηγορίας του Κ.Β.Σ., ή δεν τηρούν βιβλία. 15. Δωρεές ή χορηγίες χρηματικών ποσών. Για να υπολογισθεί η συνολική δαπάνη του φορολογούμενου, λαμβάνεται υπόψη μεταξύ άλλων και τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για δωρεές ή χορηγίες, εφόσον αυτά υπερβαίνουν ετησίως τις δρχ., εκτός από τις δωρεές προς το Δημόσιο, τους δήμους και τις κοινότητες του κράτους και τα ανώτατα εκπαιδευηκά ιδρύματα. Η εξαίρεση ισχύει μόνο για τις δωρεές προς το Ελληνικό Δημόσιο, τους δήμους και τις κοινότητες και τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Για να υπαχθεί ο φορολογούμενος στο τεκμήριο αυτής της περίπτωσης (ε ) αρκεί η ετήσια συνολική δαπάνη του για δωρεές να υπερβαίνει τις δρχ., ανεξάρτητα από το εάν οι δωρεές χρηματικών ποσών γίνονται προς το ίδιο ή διαφορεπκά πρόσωπα. Προκειμένου περί συζύγων το όριο των δρχ. αφορά τον κάθε σύζυγο χωριστά, λαμβανόμενου όμως υπόψη (συνυπολογισμού) και του ποσού των δωρεών που γίνονται από τα πρόσωπα που τους βαρύνουν. Παράδειγμα: Αν ο φορολογούμενος καταβάλλει ως δωρεά δρχ., σε ένα κοινωφελές ίδρυμα και δρχ., στο πανεπιστήμιο Αθηνών, τότε δεν υπάγεται στο τεκμήριο της περίπτωσης ε του άρθρου 17 του Ν.2238/94. Αντίθετα αν καταβάλλει δρχ. σε ένα κοινωφελές ίδρυμα και δρχ. στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός τότε θα υπαχθεί στο ως άνω τεκμήριο. Το τεκμήριο αυτό αρχίζει να εφαρμόζεται από το οικονομικό έτος 1995, για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται από Ρ Ιανουαρίου 1994 και μετά. Η έννοια της δωρεάς ορίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 496 του Αστικού Κώδικα. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό η παροχή σε κάποιον ενός περιουσιακού αντικειμένου αποτελεί δωρεά, αν γίνεται κατά τη συμφωνία των μερών χωρίς αντάλλαγμα. Επίσης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1509 του Α.Κ. η παροχή περιουσίας στο τέκνο από οποιονδήποτε γονέα του, είτε για τη δημιουργία ή διατήρηση οικονομικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας είτε για την έναρξη ή την εξακολούθηση επαγγέλματος, αποτελεί δωρεά μόνο ως προς το ποσό που υπερβαίνει το μέτρο το οποίο ετηβάλλουν οι περιστάσεις. Εξάλλου με την παράγραφο 1 του άρθρου 2 του Ν. 1329/83, ορίστηκε το ποσό μέχρι το οποίο οι γονικές παροχές που γίνονται με το άρθρο 1509 του Α.Κ. υπόκεινται στο μισό του φόρου των δωρεών. Πέραν της αξίας αυτής η γονική παροχή θεωρείται δωρεά κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 34 του ν.δ. 118/1973 υποκείμενη σε φόρο δωρεών. Η αξία αυτή ορίστηκε με την παρ.2 του άρθρου 13 του Ν.1882/1990 σε δραχμές αυξανόμενο στα δρχ. στην περίπτωση που ο ένας από τους γονείς είχε αποβιώσει και ισχύει και για την χρήση 1994 μέχρι 8/11/1995. Με τις παραγράφους 4 και 7 του άρθρου 114 του Ν.2362/95 η αξία των γονικών παροχών που γίνονται από 9/11/1995 είναι και αντίστοιχα.

32 Από,όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω γίνεται σαφής ο διαχωρισμός μεταξύ της δωρεάς και της γονικής παροχής. Συνεπώς και ετιειδή οι φορολογιακοί νόμοι, κατά πάγια δικαστηριακή νομολογία, ερμηνεύονται στενά, η διάταξη της τιερίπτωσης ε του άρθρου 17 του Ν.2238/94, περί τεκμηρίου δαπανών με βάση τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται λόγω δωρεάς, δεν ισχύει ούτε εφαρμόζεται ανάλογα για τη γονική παροχή που προβλέπεται με το άρθρο 1509 του Α.Κ. 16. Ετήσια δαπάνη δανείων ή πιστώσεων οποιοσδήποτε μορφής. Από την 1 Ιανουαρίου 1994 και μετά, ως στοιχείο προσδιορισμού της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν, λογίζονται και τα πραγματικά χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για την απόσβεση δανείων ή τιιστώσεων οποιασδήποτε μορφής, ως και για την εξόφληση υποχρεώσεων από τη χρήση πιστωτικών καρτών ή πληρωμών, εκτός των χρεωστικών. Στο ποσό της δαπάνης περιλαμβάνεται και το ποσό των οικείων τόκων στους οποίους περιλαμβάνονται και οι τυχόν τόκοι υπερημερίας. Για κάθε μία από τις ανωτέρω περιπτώσεις αναφερόμεθα κατωτέρω: α. Δάνεια. Η δαπάνη για την απόσβεση δανείων και των τόκων αυτών (συμβατικοί και υπερημερίας) υπάγεται στο τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Τα δάνεια αυτά που υπάγονται στη δαπάνη είναι; Τα καταναλωτικά που χορηγούν οι τράπεζες και οι πιστωπκοί οργανισμοί για αγορές αγαθών. Τα στεγαστικά που χορηγούνται για την αγορά ή ανέγερση κατοικίας. Εξαίρεση : Σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης στ του άρθρου 17 του Ν.2238/94, προβλέπεται ότι από το ποσό της δαπάνης που καταβάλλεται για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείου που έχει συναφθεί για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, δεν λαμβάνεται υπόψη το ποσό του χρεολυσίου, δηλαδή του κεφαλαίου, που περιλαμβάνεται στην οικεία δαπάνη, κατά το μέρος που αυτό επιμεριστικά αναλογεί στη μέχρι των εκατόν είκοσι τετραγωνικών μέτρων ετηφάνειας της κατοικίας. Ως προς την εξαίρεση της αγοράς ή ανέγερσης πρώτης κατοικίας σημειώνουμε τα εξής: Τα ποσά που καταβάλλει ετησίως ο φορολογούμενος για την εξόφληση του κεφαλαίου δανείου ή πιστώσεως που χρησιμοποιήθηκαν για την αγορά ή την ανέγερση πρώτης κατοικίας επιφάνειας μέχρι 100τ.μ. δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της ετήσιας δαπάνης αυτού. Στην περίπτωση αυτή λαμβάνονται υπόψη μόνο οι τόκοι που αναλογούν και καταβλήθηκαν για την εξόφληση του παραπάνω δανείου ή πίστωσης. Στην περίπτωση που η σύναψη από το φορολογούμενο δανείου για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, επιφάνειας μεγαλύτερης από 100τ.μ., τότε ολόκληρο το ποσό της τοκοχρεολυτικής (χρεολύσιο +τόκος) δόσης απόσβεσης του δανείου ή της πίστωσης που αναλογεί στο τμήμα αυτού για τα πέραν των 100τ.μ. επιφάνειας της πρώτης κατοικίας, θα λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της ετήσιας δαπάνης του φορολογούμενου. ρ. Πιστώσεις-πιστωτικές κάρτες. Η δαπάνη για τη τοκοχρεολυτική απόσβεση (εξόφληση) πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής, περιλαμβανομένων και των ποσών που καταβάλλονται για την εξόφληση υποχρεώσεων από τη χρήση καρτών, με τους τυχόν οικείους τόκους, ως και τυχόν τόκων υπερημερίας. Σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 4 του

33 Ν.2390/96, γνα να υπολογισθεί η συνολική δαπάνη του φορολογούμενου λαμβάνεται υπόψη μεταξύ άλλων και τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για απόσβεση δανείων ή πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής, καθώς και για την εξόφληση υποχρεώσεων από τη χρήση καρτών τηστωτικών ή πληρωμών εκτός των χρεωστικών καρτών. Η τηστωτική κάρτα είναι ένα μέσο πληρωμής. Διακρίνονται σε: α. Κάρτες ανακυκλούμενης πίστωσης. Είναι οι κάρτες που δίνουν στον κάτοχο τους τη δυνατότητα πραγματοποίησης αγορών και ανάληψης μετρητών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως επίσης, και τη δυνατότητα εξόφλησης της εκάστοτε οφειλής του, είτε στο σύνολο της είτε με έντοκες μηνιαίες δόσεις. β. Κάρτες διευκόλυνσης. Είναι οι κάρτες που δίνουν στον κάτοχο τους τη δυνατότητα πραγματοποίησης αγορών και αναλήψεις μετρητών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ο κάτοχος καλείται να πληρώσει εφάπαξ το σύνολο της εκάστοτε οφειλής μέσα σε ορισμένο χρονικό διάστημα από την έκδοση του λογαριασμού. Τα τυχόν ανεξόφλητα υπόλοιπα εττιβαρύνονται με τόκους. γ. Εταιρικές ή ετηχειρηματικές κάρτες. Είναι οι κάρτες που εκδίδονται επ ονόματι στελεχών επιχειρήσεων με σκοπό την κάλυψη των εξόδων που διενεργούν για λογαριασμό της επιχείρησης τους. δ. Κάρτες τραπεζικών συναλλαγών. Είναι οι κάρτες που χορηγούνται σε πελάτες που τηρούν τραπεζικό λογαριασμό και επιτρέπουν στον κάτοχο τους να διενεργεί βασικές τραπεζικές εργασίες στις αυτόματες ταμειολογιστικέςμηχανές (ATM). ε. Είναι οι κάρτες που επιτρέπουν στον κάτοχο τους να αγοράσει προϊόντα ή υπηρεσίες από συμβεβλημένες με τον εκδότη ετπχείρησης που διαθέτουν ειδικές ηλεκτρονικές συσκευές με ταυτόχρονη χρέωση του λογαριασμού της επιχείρησης που τηρείται στο πιστωτικό ίδρυμα. Με τις διατάξεις αυτές προβλέπεται πλέον ρητά, ότι σ αυτό το είδος δαπάνης υπάγονται και τα ποσά που καταβάλλονται για την εξόφληση υποχρεώσεων από τη χρήση καρτών πιστωτικών ή πληρωμών (DINERS), έστω και αν η οικεία πίστωση ή υποχρέωση δεν είναι έντοκη, ενώ ρητά εξαιρούνται οι χρεωστικές κάρτες. Όταν ο φορολογούμενος χρησιμοποιεί περισσότερες της μία κάρτες, το σύνολο των δαπανών που πραγματοποιεί για την απόκτηση αγαθών, μέσων των καρτών αυτών, θα υπαχθεί στο τεκμήριο.

34 -ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ (ΑΡΘΡΟ 18) Το τεκυήοιο nooasiodiauob wc ετήσιας δαπάνηα δεν eoaouocctai : α. Προκειμένου για τεκμαρτή δαπάνη η οποία προκύπτει βάσει ενός επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης μέχρι και 14 φορολογήσιμους ίτιπους, το οποίο ανήκει στην κυριότητα ή κατοχή πολυτέκνου με τέσσερα τουλάχιστον τέκνα που τον βαρύνουν ή της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν μαζί τους και τους βαρύνουν. β. Προκειμένου για τεκμαρτή δαπάνη η οποία προκύπτει βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης ανάπηρου, το οποίο απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας. γ. Προκειμένου για αλλοδαπό προσωτιικό που δεν διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα ή ημεδαπό προσωπικό που διαμένει μόνιμα στο εξωτερικό και απασχολείται αποκλειστικά σε ετηχειρήσεις που υπάγονται στις διατάξεις του α.ν. 89/1967, α.ν. 378/1968 (ΦΕΚ 82 Α ) και του άρθρου 25 του νόμου 27/1975 (ΦΕΚ 77 Α ), για το ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης, η οποία προκύπτει βάσει του επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωπκής χρήσης ή του ενοικίου. δ. Προκειμένου για αλλοδαπές επιχειρήσεις που υπάγονται στις διατάξεις του α.ν.89/1967, του α.ν.378/1968 και του άρθρου 25 του Ν.27/1975, για το ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης, η οποία προκύπτει βάσει επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης. ε. Προκειμένου για τεκμαρτή δαπάνη, η οποία προκύπτει βάσει ενός επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης ιδιοκτησίας προσώπου που το εισήγαγε με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη λόγω μετοικεσίας του από την αλλοδαπή για το έτος εκτελωνισμού του και τα 2 επόμενα έτη, εφόσον ο δικαιούχος της απαλλαγής εξακολουθεί και κατά τα έτη αυτά να κατοικεί στην Ελλάδα. στ. Προκειμένου για αγορά ομολόγων του Δημοσίου ή τίτλων εταιριών στις οποίες μετέχει το Δημόσιο κατά ποσοστό τουλάχιστον 50%, ή για αγορά μετοχών εισηγμένων στο χρηματιστήριο ή μετοχών που έχει εγκριθεί η εισαγωγή τους σ αυτό, ύστερα από έγκριση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, ή για αγορά εντόκων γραμματίων του Δημοσίου, ή για αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων καθώς και για κάθε άλλου τίτλου που είναι διαπραγματεύσιμος στο χρηματιστήριο. ζ. Προκειμένου για επιχειρήσεις μεταπώλησης αυτοκινήτων που έχουν υπαχθεί στο ειδικό καθεστώς φορολογίας του άρθρου 36 του νόμου 1642/1986, για την τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει βάσει των ετηβατικών αυτοκινήτων που έχουν αγορασθεί για μεταπώληση με βάση τις διατάξεις του άρθρου 36 του ν. 1642/1986, εφόσον η άδεια και οι πινακίδες κυκλοφορίας του μεταβιβαζόμενου αυτοκινήτου οχήματος έχουν παραμείνει στην δημόσια οικονομική υττηρεσία στην οποία έγινε η μεταβίβαση του αυτοκινήτου προς την επιχείρηση μεταπώλησης μέχρι και την ημερομηνία μεταπώλησης από αυτή σε τρίτο και το αυτοκίνητο κατά το χρονικό αυτό διάστημα δεν κυκλοφόρησε παράνομα. Κατά τις μεταπωλήσεις αυτής της περίτττωσης δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 10 μέχρι 14 του άρθρου 81. Οι ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΜΠ. ΜΑΝΙΩΤΗΣ

35 μεταπωλήτριες ετηχειρήσεις έχουν υποχρέωση μαζί με την ετήσια δήλωση φορολογίας εισοδήματος να συνυποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, στην οποία να αναγράφουν τα τηο κάτω αυτοκίνητα που αγόρασαν ή πούλησαν στο οικείο έτος. Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών ορίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής αυτής της περίπτωσης. η. Το τεκμήριο με βάση την ετήσια συνολική δαπάνη, που υπολογίζεται, σύμφωνα με τα άρθρα 16 και 17, δεν εφαρμόζεται όταν η διαφορά μεταξύ του εισοδήματος που δηλώθηκε από τον φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν, και της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης αυτών είναι μικρότερη από ποσοστό 20% του εισοδήματος που δηλώθηκε με την αρχική εμπρόθεσμη δήλωση τους το ίδιο έτος.

36 -ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ- ΑΡΘΡΟ 19 ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΥΠΟΑΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΑΥΤΗΣ* 1. Η διαφορά μεταξύ του εισοδήματος που δηλώθηκε από το φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν ή προσδιορίστηκε από τον προϊστάμενο της δημόσιας οικονομικής υττηρεσίας και της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης τους, των άρθρων 16 και 17, προσαυξάνει τα εισοδήματα που δηλώνονται ή προσδιορίζονται από τον προϊστάμενο της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας κατά το ίδιο οικονομικό έτος, του φορολογούμενου ή της συζύγου του, κατά περίπτωση, από εμπορικές επιχειρήσεις ή από την άσκηση ελευθέριων επαγγελμάτων και αν δεν δηλώνεται εισόδημα από τις κατηγορίες αυτές η διαφορά αυτή λογίζεται εισόδημα της παραγράφου 3 του άρθρου προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας κατά τον προσδιορισμό της διαφοράς της προηγούμενης παραγράφου υποχρεούται να λάβει υπόψη του τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρημαηκά ποσά, τα οποία αποδεικνύονται από νομικά παραστατικά στοιχεία και με τα οποία καλύπτεται ή περιορίζεται η διαφορά που προκύπτει. Στις περιπτώσεις αυτής της παραγράφου ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης. Τα ποσά αυτά ιδίως είναι: α. Πραγματικά εισοδήματα τα οποία αποκτήθηκαν από τον ίδιο, τη σύζυγο του, και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν και τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Αν τα εισοδήματα αυτά αποκτήθηκαν στην αλλοδαπή, αναγνωρίζονται, εφόσον υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος στην Ελλάδα ή απαλλάσσονται νομίμως από αυτόν. β. Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα κατά τις ισχύουσες διατάξεις. γ. Χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων. δ. Εισαγωγή συναλλάγματος, που δεν εκχωρείται υποχρεωτικά στην τράπεζα της Ελλάδος, εφόσον δικαιολογείται η απόκτηση του στην αλλοδαπή. Δεν απαιτείται η δικαιολόγηση της απόκτησης αυτού του συναλλάγματος για τα πρόσωπα: αα. Που κατοικούν μονίμως στο εξωτερικό ρρ. Που είχαν διαμείνει 3 τουλάχιστον χρόνια στην αλλοδαπή και η εισαγωγή του συναλλάγματος γίνεται μέσα σε 2 χρόνια από τη μετοικεσία τους. γγ. Που είχαν διαμείνει 5 τουλάχιστον συνεχή χρόνια στην αλλοδαπή και το επικαλούμενο ποσό συναλλάγματος προέρχεται από καταθέσεις στο όνομα τους ή στο όνομα άλλου συζύγου σε τράπεζα της Ελλάδας ή σε υποκατάστημα Ελληνικής τράπεζας στο εξωτερικό κατά το χρόνο που διέμεναν στην αλλοδαπή ή από καταθέσεις τους μέσα σε ένα χρόνο από τη μετοικεσία τους στην Ελλάδα χωρίς το συνάλλαγμα αυτό να έχει επανεξαχθεί στην αλλοδαπή. Η προϋπόθεση της μη ΚΩΔΙΚΑΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ- ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΤΟΤΣΗ

37 επανεξαγωγής του ετυναλλάγματος δεν απαιτείται για το ποσό εκείνο του συναλλάγματος που έχει επανεξαχθεί στην αλλοδαπή για την απόκτηση περιουσιακού στοιχείου από εκείνα που αναφέρονται στο άρθρο 17 εφόσον η δαπάνη για την απόκτηση αυτού του στοιχείου έχει ληφθεί υπόψη κατά την εφαρμογή των άρθρων 17 και 19. ε. Δάνεια, τα οποία έχουν ληφθεί και αποδεικνύονται με έγγραφα στοιχεία που φέρουν βέβαιη χρονολογία. Ειδικώς, όταν πρόκειται για την κάλυψη διαφοράς δαπάνης της προηγούμενης παραγράφου, κατά το ποσό που προέρχεται από δαπάνη του άρθρου 17 το ποσό του δανείου λαμβάνεται υπόψη εφόσον από το οικείο έγγραφο αποδεικνύεται ότι έχει ληφθεί πριν από τη πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης. στ. Δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών για την οποία η οικεία φορολογική δήλωση έχει υποβληθεί μέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η σχετική δαπάνη. ζ. Ανάλωση κεφαλαίου που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από το φόρο. Για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου κάθε έτους από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από το φόρο, τα οποία προκύπτουν από συμψηφισμό των θεηκών και αρνητικών στοιχείων αυτών, τα χρηματικά ποσά, τα οριζόμενα στις περιπτώσεις β, γ, δ, ε και στ και οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδειγμένα έχει εισπραχθεί, εκπίπτουν οι δαπάνες που ο προσδιορισμός τους ορίζεται από τα άρθρα 16 και 17. Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν δαπάνες με βάση το άρθρο 16 ή αν το ποσό τους είναι μικρότερο από το δρχ., το ποσό που πρέπει να εκπεσθεί αντί αυτών προσδιορίζεται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και των αποδειγμένων δαπανών διαβίωσης τους και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερο του δρχ. Κάθε ποσό που καταβλήθηκε για την απόκτηση αυτών των εσόδων τα μειώνει, προκειμένου αυτά να ληφθούν υπόψη για την κάλυψη ή τον περιορισμό της συνολικής ετήσιας δαπάνης, εκτός εάν τα ποσά αυτά έχουν ληφθεί υπόψη κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκαν και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού. Για την κάλυψη ή περιορισμό της διαφοράς που προκύπτει κατά την εφαρμογή των διατάξεων αυτής της περίτιτωσης δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν.2019/1992 (ΦΕΚ 34 Α ) για τα ποσά των πραγματικών ή τεκμαρτών δαπανών που πραγματοποιούνται από Χρηματικά ποσά που έχουν ληφθεί υπόψη από τη δήλωση που, τυχόν, υποβλήθηκε κατά τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 10 τουν.2019/92, για την κάλυψη ή τον περιορισμό διαφοράς δαπάνης, αφαιρούνται από το κεφάλαιο που σχηματίζεται από προηγούμενα έτη, όπως αυτό προσδιορίζεται με βάση όσα ορίζονται στα εδάφια 2, 3 και 4 αυτής της περίπτωσης. 3. Προκειμένου προσδιορισμού του εισοδήματος με βάση την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του παρόντος άρθρου, η ζημία του ίδιου οικονομικού έτους ή και των προηγούμενων δεν εκπίπτει και ούτε μεταφέρεται για συμψηφισμό στα επόμενα οικονομικά έτη. 4. Οι υπόχρεοι που δεν αναγράφουν ή ανακριβώς αναφέρουν στη δήλωση τα στοιχεία, τα σχετικά με τις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και τον προσδιορισμό της ετήσια συνολικής δαπάνης διαβίωσης, υπόκεινται σε πρόστιμο που ορίζεται στο άρθρο 87. Ετιίσης, όσοι δεν αναγράφουν στη δήλωση την δαπάνη αγοράς

38 ή ανέγερσης ακινήτων υπόκεινται στις κυρώσεις που προβλέπονται από το άρθρο Με απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών η οποία δημοσιεύεται στην εφημερίδα της κυβερνήσεως καθορίζονται τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται με τη δήλωση φόρου εισοδήματος και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος κεφαλαίου.

39 -ΕΠΙΛΟΓΟΣ- Η πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια προσπαθεί μέσα από διάφορους φορολογικούς νόμους να περιορίσει την φοροδιαφυγή η οποία εκτιμάται στο ένα τρίτο του Α.Ε.Π. Μέσα σ αυτά τα πλαίσια εντάσσεται και η φιλοσοφία των τεκμηρίων δαπανών και διαβίωσης. Είναι γεγονός, άλλωστε το έχει παραδεχθεί και ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, ότι ο εν λόγω τρόπος υπολογισμού του εισοδήματος δημιουργεί αδικίες για κατηγορίες φορολογουμένων τουλάχιστον οριακά. Η προσπάθεια όμως που καταβάλλεται για να επιτευχθούν οι στόχοι στα δημοσιονομικά και οικονομικά μεγέθη για την εισδοχή της χώρας μας στην Ο.Ν.Ε. δικαιολογούν εν μέρει την εφαρμογή των παραπάνω κριτηρίων φορολόγησης. Εκτίμηση όλων είναι ότι τα εν λόγω κριτήρια με την εισδοχή της Ελλάδας στην Ο.Ν.Ε. το έτος 2000, θα αντικατασταθούν από άλλο τρόπο προσδιορισμού του εισοδήματος πράγμα στο οποίο είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσει και η πλήρης μηχανογράφηση των Οικονομικών υττηρεσιών του κράτους.

40 Φορ/μα Πάνω από 5 μέχρι και 10 έτη Μείωση 15% Πάνω από 10 μέχρι και 15 έτη Μείωση 25% ο) Πάνω από 15 έτη (πριναπότο1982) β) Προέλευση από ΟΔΑΥ. γ) Σε περίπτωση κυριότητας ΕΙΧ αυτ/τού πάνω από 10 έτη από συνταξιούχο ηλικίας πάνω από 60 ετών δ) Προκειμενου για ΕΙΧ αυτλο ειδικά διασκευασμένο για τη χρησιμοποίηση (οδήγησή) του ή για τη μεταφορά με αυτό αναπήρων με αναπηρία 67% και πάνω. ( ) ( ) ( ) Μείωση 40% ΧΡί 7 1.5CO.OCO CO ^ ^ π?:οϊί):οοο και άνω

41

42 -ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ- ΕΝΤΥΠΟ El ΔΗΑΩΣΗΣ ΦΟΡΟΑΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ: TlivaKac 13. Προσδιορισμός Ετήσιας Τεκμαρτής Δαπάνης. Στον πίνακα αυτό περιλαμβάνονται τα στοιχεία προσδιορισμού του εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια δαπανών από την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, καθώς και από τις δαπάνες διαβίωσης του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που προστατεύονται από αυτούς. παρ.1, κωδικοί : αναγράφουμε το ακαθάριστο ποσό της ετήσιας δαπάνης (πραγματικής ή τεκμαρτής) για δευτερεύουσα κατοικία που έχει επιφάνεια άνω των 100τ.μ. κωδικοί : αναγράφουμε τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης των επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής ή μικτής χρήσης ή τύπου jeep αυτοκινήτων, καθώς και τις υπόλοιπες πληροφορίες που ζητάει ο ττίνακας. κωδικοί : το ποσό της ετήσιας δαπάνης που υπολογίζεται με βάση τον κυβισμό των ιδιωτικής χρήσης δίτροχων και τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων. κωδικοί : συμπληρώνουμε το συνολικό ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης σκαφών αναψυχής. Το ύψος της δαπάνης αυτής καθορίζεται ανάλογα με την κατηγορία του σκάφους. κωδικοί : οι κωδικοί αυτοί αφορούν το ποσό της αμοιβής του πληρώματος προκειμένου για σκάφη αναψυχής με μόνιμο πλήρωμα, ναυτολογημένο για μέρος ή για ολόκληρο το έτος. κωδικοί : γράφουμε το συνολικό ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης αεροσκαφών, ελικοπτέρων και ανεμοπτέρων. κωδικοί : η συνολική ετήσια δαπάνη που έχει καταβληθεί για το συγκεκριμένο έτος όσον αφορά την απασχόληση οικιακών βοηθών, οδηγών αυτοκινήτων, δασκάλων, κηπουρών κ.τ.λ. παρ. 2 κωδικοί : γράφουμε ολογράφως τον αριθμό των στοιχείων που έχουν ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογούμενου. Επίσης πρέπει να τονιστεί ότι εάν οι συνιδιοκτήτες του Ι.Χ. π.χ., είναι σύζυγοι, τότε το αυτοκίνητο θεωρείται 1 στοιχείο και συμπεριλαμβάνεται μόνο στον 795 και όχι στον 796. Παρ.3 κωδικοί : τα συνολικά ποσά που έχουν t συγκεκριμένο έτος για την αγορά αυτοκινήτων, δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων της οικογένειας ή της ατομικής επιχείρησης. κωδικοί : αφορά συνολικά το ποσό που καταβλήθηκε για αγορά πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής. κωδικοί : αφορά το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε, σε μετρητά, για αγορά κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας. κωδικοί : αναγράφουμε το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε για αγορά επιχειρήσεων ή για σύσταση ή για την αύξηση του κεφαλαίου κ.τ.λ.

43 κωδικοί : το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε για αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων. Παρ.4, κωδικοί : αναγράφουμε το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε για ανέγερση οικοδομών. κωδικοί : αφορά το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε για χορήγηση δανείων ή προσωρινών διευκολύνσεων στις εταιρίες που μετέχουν κάποιοι ως εταίροι κ.τ.ι κωδικοί : αναγράφουμε το ποσό της ετήσιας δαπάνης που καταβλήθηκε για δωρεές ή χορηγίες χρηματικών ποσών, εφόσον υπερβαίνουν τις J δρχ., ετησίως, εκτός από δωρεές προς το Δημόσιο, δήμους,κοινότητες, Α.Ε.Ι., κ.τ.λ. κωδικοί : το ποσό της ετήσιας δαπάνης που καταβλήθηκε για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων και ττιστώσεων γενικά. κωδικοί : αναγράφουμε το συνολικό ποσό της ετήσια δαπάνης που καταβλήθηκε στο συγκεκριμένο έτος για την τοκοχρεολυτική απόσβεση των χρεώσεων των τπστωτικών καρτών. Πίνακας 14. Στον πίνακα 14 αναγράφονται τα ποσά που μειώνουν τη διαφορά μεταξύ του συνολικού εισοδήματος και της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης. κωδικοί : αναγράφουμε τα χρηματικά ποσά που προέρχονται από διάθεση,στη χρήση 98 π.χ, περιουσιακών στοιχείων (π.χ. πώληση ακινήτου) κωδικοί : το χρηματικό ποσό που προέρχεται από εισαγωγή ελεύθερου συναλλάγματος εφόσον δικαιολογείται η απόκτηση του στην αλλοδαπή. κωδικοί : αναγράφουμε τα ποσά από δάνεια, κέρδη από λαχεία, δωρεές, γονικές παροχές κ.τ.λ κωδικοί : αναγράφουμε το ποσό του κεφαλαίου που σχηματίστηκε από αποταμιεύματα προηγούμενων (συνεχόμενων) χρόνων, τα οποία δαπανήθηκαν, εφόσον αποδεικνύουμε ότι για αυτά έχουμε φορολογηθεί ή απαλλαχτεί από το φόρο νόμιμα.