ΕΚΘΕΣΗ LAYMAN S. και Διαχείριση Σωματιδίων(PM 3 ) Παρακολούθηση, Μοντελοποίηση

Transcript

1 LIFE+ 09 PROJECT ENV/CY ΕΚΘΕΣΗ LAYMAN S Παρακολούθηση, Μοντελοποίηση και Διαχείριση Σωματιδίων(PM 3 ) Αναλυτική κατανομή πηγών Επιχειρησιακή μοντελοποίηση πραγματικού χρόνου Σχεδιασμός διαχείρισης ποιότητας αέρα Συστήματα δυναμικής, πολυκριτηριακής βελτιστοποίησης Εξατομικευμένες Υπηρεσίες Πληροφοριών για την ποιότητα του αέρα Εμπλοκή κοινού και των ενδιαφερομένων μερών

2 Η παρούσα Έκθεση συντάχθηκε κάτω από το έργο LIFE+ (Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση) "Παρακολούθηση, Μοντελοποίηση και Διαχείριση Σωματιδίων (PM3)" στην Κύπρο (LIFE09 ENV/CY/000252) που χρηματοδοτήθηκε από το χρηματοδοτικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για το περιβάλλον LIFE Κοινοπραξία έργου Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ΑΤΛΑΝΤΙΣ Συμβουλευτική Κύπρου ΛΤΔ Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Environmental Software and Services GmbH

3 Περιεχόμενα 1. Ορισμοί 2. LIFE + Οικονομικό όργανο για το περιβάλλον 3. Περίληψη του έργου 4. Σκοποί του έργου 5. Δράσεις του έργου 6. Ποιότητα του αέρα στην Κύπρο 7. Κύρια αποτελέσματα 8. Δραστηριότητες διάδοσης

4 Υλικό σωματιδίων (ΡΜ) ή η ρύπανση σωματιδίων μπορεί να οριστεί ως ένα μίγμα στερεών σωματιδίων και υγρών σταγονιδίων που βρίσκονται στον αέρα. Μερικά από αυτά, όπως η σκόνη, βρωμιά, αιθάλη ή καπνός, είναι αρκετά μεγάλα ώστε να φαίνονται με γυμνό μάτι, ενώ άλλα είναι τόσο μικρά άποψη της διαμέτρου οι οποίες μπορούν να ανιχνευθούν μόνο με τη βοήθεια ενός μικροσκοπίου ηλεκτρονίων. Τα «εισπνεόμενα χονδρά σωματίδια» και «λεπτά σωματίδια» περιλαμβάνονται στη ρύπανση σωματιδίων. Ο πρώτος όρος υποδηλώνει σωματίδια με διάμετρο μεγαλύτερη από 2,5 μικρόμετρα (μm) και μικρότερη από 10 μικρόμετρα (μm), ενώ ο δεύτερος όρος υποδηλώνει σωματίδια με διάμετρο από 2,5 μικρόμετρα (μm) και μικρότερα. Μια μεμονωμένη τρίχα της κεφαλής είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα για να καταλάβουμε πόσο μικρή η σωματιδιακή ύλη μπορεί να είναι. Όπως μπορεί να φανεί από το Σχήμα 1, η διάμετρος της μέσης τρίχας στην ανθρώπινη κεφαλή είναι περίπου 70 μm. Αυτό είναι 30 φορές μεγαλύτερο από το μεγαλύτερο λεπτό σωματίδιο (PM 2.5 ). Ορισμοί Σχήμα 1 Τα ακόλουθα μπορεί να είναι πηγές των αιωρούμενων σωματιδίων: ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η καύση των ορυκτών καυσίμων στα οχήματα, βιομηχανικές διεργασίες και τα φυσικά φαινόμενα, όπως καταιγίδες σκόνης. Μεγάλες εκτάσεις γης χωρίς σημαντική βλάστηση μπορεί να συμβάλουν στην αύξηση των συγκεντρώσεων ΡΜ όταν οι θύελλες σκόνης μπορούν να μεταφέρονται από τον άνεμο. Ο άνεμος μεταφέρει τη σκόνη της Σαχάρας από τη Βόρεια Αφρική στη νότια Ευρώπη όπου επηρεάζονται ιδιαίτερα οι μεσογειακές παράκτιες περιοχές.

5 Καλωσορίσατε στο LIFE Το LIFE είναι το χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ για τη στήριξη περιβαλλοντικών έργων και έργων διατήρησης της φύσης σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και σε ορισμένες υποψήφιες, προσχωρούσες και γειτονικές χώρες. Από το 1992, το LIFE έχει συγχρηματοδοτήσει περίπου 3708 έργα, συμβάλλοντας περίπου 2,8 δις στην προστασία του περιβάλλοντος. Το LIFE + είναι ανοικτό σε δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, παράγοντες ή οργανισμούς καταχωρημένους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι προτάσεις έργων μπορούν να υποβληθούν είτε από έναν μόνο δικαιούχο ή από μια κοινοπραξία η οποία περιλαμβάνει ένα συντονιστή δικαιούχο και ένα ή περισσότερους συνεργαζόμενους δικαιούχους. Μπορούν να γίνουν είτε σε εθνικό ή διεθνικό επίπεδο, αλλά οι δράσεις πρέπει να λαμβάνουν χώρα αποκλειστικά εντός της επικράτειας των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το LIFE+ στοχεύει σε δράσεις στον τομέα της προστασίας της φύσης (LIFE + Φύση και Βιοποικιλότητα), καθώς και σε άλλους τομείς του περιβάλλοντος που είναι ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (LIFE + Περιβάλλον και Διακυβέρνηση). Ένα τρίτο στοιχείο του LIFE + στοχεύει ειδικά σε συγχρηματοδοτούμενές δραστηριότητες πληροφόρησης και επικοινωνίας για το περιβάλλον (LIFE + Πληροφόρηση και Επικοινωνία). LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση Ο τομέας του LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση συγχρηματοδοτεί έργα που συμβάλλουν στην εφαρμογή της κοινοτικής περιβαλλοντικής πολιτικής, την ανάπτυξη καινοτόμων πολιτικών προσεγγίσεων, τεχνολογιών, μεθόδων και μέσων, τη βάση γνώσεων όσον αφορά την πολιτική και τη νομοθεσία για το περιβάλλον, καθώς και την παρακολούθηση του περιβάλλοντος (συμπεριλαμβανομένης της δασικής παρακολούθησης).

6 Περίληψη έργου Το PM 3 ήταν το αποτέλεσμα μιας κοινής προσπάθειας του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του ESS Αυστρίας, Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και της Ατλαντίς Συμβουλευτική Κύπρου ΛΤΔ. με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και σε μακροπρόθεσμη βάση, της ποιότητας της ζωής και της υγείας όλων των πολιτών της Κύπρου. Μέσω του έργου, το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας φιλοδοξούσε να μειώσει το επίπεδο της σκόνης στην ατμόσφαιρα μέσω στοχοθετημένων μέτρων. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το LIFE + Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση. Ο συνολικός προϋπολογισμός του ήταν και η συνεισφορά της ΕΕ ήταν Το έργο ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2011 και ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του Ο κύριος τεχνικός στόχος του έργου ήταν να επεκτείνει και να βελτιώσει τις δυνατότητες παρακολούθησης με τη χρήση μεθόδων τηλεπισκόπησης και πρόσθετων μονάδων μέτρησης και να κατανείμει τις εκπομπές σωματιδίων ανά πηγή, να αναπτύξει και να εφαρμόσει μια μεθοδολογία για τον εντοπισμό των πηγών ρύπανσης και των εκπομπών, να διαχωρίσει τις τοπικές από τις διασυνοριακές πηγές και να αναβαθμίσει την ικανότητα προβλέψεων. Επιπρόσθετα, για την επέκταση των δράσεων για την ενημέρωση των ενδιαφερομένων μέσω της εφαρμογής των τεχνολογιών της κινητής τεχνολογίας 3G, προετοιμάστηκε ένα σχέδιο διαχείρισης της σκόνης που έχει ως βάση περιβαλλοντικά κριτήρια της Στρατηγικής της Λισαβόνας και κοινωνικοοικονομικά κριτήρια και προβάλει τις βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης προσαρμοσμένα με τις καιρικές συνθήκες στην ανατολική Μεσόγειο Το πρόγραμμα εφαρμόζει καινοτόμες μεθόδους, όπως η χρήση των συστημάτων LIDAR για την εκτίμηση τη διασυνοριακής μεταφοράς σκόνης και της κάθετης μέτρησης της συγκέντρωσης των αιωρούμενων σωματιδίων, την ανάπτυξη και την εφαρμογή μοντέλων τοπικής κλίμακας και τον προσδιορισμό των πηγών της σκόνης μέσω ορυκτολογικής ανάλυσης, υφιστάμενων δεδομένων και μοντέλων ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

7 Σκοποί Ενίσχυση ικανοτήτων συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων, μέσω της ενσωμάτωσης των εξ αποστάσεως τεχνολογιών τηλεπισκόπησης στο ήδη υπάρχον δίκτυο παρακολούθησης Ανάπτυξη, εφαρμογή και επαλήθευση μιας μεθοδολογίας για την ταυτοποίηση των πηγών σωματιδίων και την κατανομή τους, καθώς και την ποσοτικοποίηση των σχετικών συνεισφορών των μεγάλου βεληνεκούς και τοπικών πηγών, καθώς και των φυσικών και ανθρωπογενών πηγών. Η βελτίωση των Street Canyon μοντέλων παραγωγής σκόνης αποτελεί ένα επιμέρους στόχο αυτού του σκοπού. Βελτίωση ενημέρωσης για το κοινό και τους ενδιαφερόμενους (μείζονες πηγές εκπομπών) και συμμετοχή τόσο από διαδικτυακή όσο και από 3G τεχνολογία κινητής τηλεφωνίας. Δημιουργία ενός σχεδίου διαχείρισης της σκόνης. Η συσχέτιση κλασμάτων πηγών με άμεσες και έμμεσες επιλογές ελέγχου αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα των μέτρων. Επίδειξη της αναπτυχθείσας προσέγγισης και του συνόλου των εργαλείων (βέλτιστες πρακτικές) που είναι επίσης κατάλληλα για άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης με παρόμοιο ημίξηρο κλίμα ευνοϊκό για τα υψηλά επίπεδα παρασυρόμενων από τον αέρα σωματιδίων. Συμβολή στην ανάπτυξη και την επίδειξη καινοτόμων εργαλείων υποστήριξης της πολιτικής, τεχνολογιών και μεθόδων για την υποστήριξη της οδηγίας 2008/50/ΕΚ και των σχετικών περιβαλλοντικών οδηγιών, όπως η οδηγία IPPC 96/61/ΕΚ, και COM/2007/0844. Συμβολή στην παγίωση της γνωστικής βάσης και των θεσμικών ικανοτήτων των αρμόδιων αρχών για την ανάπτυξη, την αξιολόγηση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής πολιτικής Για να υποστηρίξει το σχεδιασμό και την εφαρμογή αποτελεσματικών και οικονομικά αποδοτικών προσεγγίσεων για την αξιολόγηση και τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα, τον έλεγχο των πιέσεων και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων, η έκθεση του πληθυσμού και τις επιπτώσεις στην δημόσιας υγεία, σε συνδυασμό με την αποτελεσματική συμμετοχή του κοινού και των ενδιαφερομένων μερών

8 Δράσεις του έργου 1. ΔΡΑΣΗ 1: Ιστορική συλλογή δεδομένων, ανάλυση 2. ΔΡΑΣΗ 2: Δειγματοληψία σκόνης και ανάλυση 3. ΔΡΑΣΗ 3: Τηλεπισκόπηση, επεξεργασία δεδομένων 4. ΔΡΑΣΗ 4: Μοντελοποίηση εκπομπών, έλεγχος, φυσικών πόρων, μεγάλων αποστάσεως. 5. ΔΡΑΣΗ 5: Εργαλεία μοντελοποίησης σε περιφερειακή και εθνική κλίμακα, εγκατάσταση, επικύρωση 6. ΔΡΑΣΗ 6: Τοπική (θερμά σημεία) μοντελοποίηση 7. ΔΡΑΣΗ 7: Βελτιστοποίηση ελέγχου των εκπομπών, συμμόρφωση, βελτιώσεις 8. ΔΡΑΣΗ 8: Σχέδιο Διαχείρισης σκόνης, στρατηγικές υλοποίησης 9. ΔΡΑΣΗ 9: Διάχυση, προϊόντα πληροφόρησης, εργαστήρια 10. ΔΡΑΣΗ 10: Διαχείριση έργου, συντονισμός 11. ΔΡΑΣΗ 11: Παρακολούθηση, αξιολόγηση 12. ΔΡΑΣΗ 12: Πλάνο επικοινωνίας μετά την αποπεράτωση του έργου.

9 Ποιότητα του αέρα στην Κύπρο Το Τμήμα Ποιότητας του Ατμοσφαιρικού Αέρα (AQS) του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΤΕΕ), Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΥΕΚΑ), είναι η αρμόδια αρχή για την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και τη διαχείριση της ποιότητας του αέρα στην Κύπρο. Η AQS λειτουργεί το Εθνικό Δίκτυο Ποιότητας Αέρα που αποτελείται από 13 σταθμούς πλήρως εξοπλισμένους με μέσα τελευταίας τεχνολογίας. Ο χάρτης με τις θέσεις των σταθμών φαίνεται στο Σχήμα 2. Η εκτίμηση της ποιότητας του αέρα στην Κύπρο έδειξε ότι οι συγκεντρώσεις των περισσότερων ρύπων είναι κάτω από τα σχετικά όρια με εξαίρεση το όζον και τα αιωρούμενα σωματιδίων (PM). Σχήμα 2 Οι μέσες ετήσιες τιμές των σωματιδίων (PM10) παρουσιάζονται για τους σταθμούς NICTRA, LIMTRA, LARTRA και PAFTRA, καθώς και για το σταθμό ΕΜΕΡ για τα έτη Οι μέσες ετήσιες τιμές σε όλες τις πόλεις υπερβαίνει τη μέση ετήσια τιμή που καθορίζεται από η οδηγία 2008/50/ΕΚ, 40 μg/m3, με εξαίρεση το σταθμό PAFTRA για τα έτη 2011 & Ανεξάρτητα από τις υπερβάσεις, για τα τελευταία τρία χρόνια υπάρχει μια μείωση στη συγκέντρωση των PM10 μεταξύ 6-39% ανάλογα με το σταθμό μέτρησης.. Σχήμα 3 Μέσες ετήσιες τιμές των σωματιδίων (PM10) για τους σταθμούς NICTRA, LIMTRA, LARTRA, PAFTRA και το σταθμό του EMEP για τα έτη

10 Η Κύπρος, όντας άνυδρη νησιωτική περιοχή, είναι επιρρεπής στη συγκέντρωση της σκόνης από τα ακάλυπτα εδάφη, καθώς και στην επαναιώρηση σκόνης, ενώ η συνολική μάζα σωματιδίων με διάμετρο με συγκέντρωση κάτω των 10 μm (PM10) επηρεάζεται επίσης σε μεγάλο βαθμό από το αλάτι της θάλασσας και τη διασυνοριακή μεταφορά σκόνης. Για να διαχειριστεί αποτελεσματικά τα θέματα των ΡΜ10, έχει αναγνωριστεί ότι είναι επιτακτική ανάγκη να κατανοηθούν και να ποσοτικοποιήθούν τις σχετικές συνεισφορές των πηγών αυτών. Ένας συνδυασμός των μεθόδων έχει χρησιμοποιηθεί για το σκοπό αυτό, το οποίο περιλαμβάνει τη θέσπιση συσχέτισης μεταξύ των μετρήσεων ΑΟΤ, ορυκτολογική χημική ανάλυση των δειγμάτων ΡΜ10 και μέσης κλίμακας δυναμική μοντελοποίηση ατμοσφαιρικής διασποράς Κύρια αποτελέσματα Ένα σημαντικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι μέχρι 40% των PM10 που μετρούνται σε αγροτικές περιοχές μπορεί να υπάρχουν λόγω της σκόνης που μεταφέρεται από τις άνυδρες περιοχές της Σαχάρας και της Σαουδικής Αραβίας, ενώ μια παρόμοια συνεισφορά μπορεί να αναμένεται από την Τουρκία και την Ανατολική Ευρώπη. Ενώ το επίπεδο των εισφορών PM10 ανά συμβάν στην Ευρώπη είναι μικρότερα από εκείνα που προέρχονται από την Σαχάρα, οι εκδηλώσεις αυτές μπορούν να είναι πιο συχνές και, συνεπώς, συμβάλλουν σημαντικά στη συνολική ποιότητα του αέρα. Λαμβάνοντας υπόψη, επίσης τη συμβολή της θαλάσσιου αλατιού, το ποσοστό των φυσικών πηγών στη συνολική μάζα ΡΜ10 σε απομακρυσμένες περιοχές μπορεί να υπερβαίνει το 50%. Τα αποτελέσματα αυτά είναι σημαντικά για την αξιολόγηση του επιπέδου των υπερβάσεων των συγκεντρώσεων ΡΜ10 στην Κύπρο, σύμφωνα με τα κανονιστικά όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι, όμως, επίσης κρίσιμα για τον καθορισμό του επιπέδου και των πηγών PM10 που μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με εθνικά μέτρα ελέγχου της σκόνης.

11 Κύρια αποτελέσματα Αυτά τα αποτελέσματα, σε συνδυασμό με την ανάλυση απογραφής των εκπομπών και την μοντελοποίηση της ποιότητας του αέρα επέτρεψε την αξιολόγηση των συνεισφορών των τοπικών πηγών ΡΜ10 και έχει ως εκ τούτου διευκολύνει τον εντοπισμό και την επιλογή των στοχευμένων στις πηγές της σκόνης ειδικών μέτρων διαχείρισης. Με βάση τα αποτελέσματα του μοντέλου Airware, που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου PM3, η παρασυρόμενη και επαναιωρούμενη σκόνη είναι οι κύριες πηγές των ΡΜ10 τοπικής προέλευσης. Βιομηχανία (μικρή στοίβα), οδικές μεταφορές και PM10 κατοικιών προέλευσης από πηγές όπως λέβητες και τζάκια είναι οι κύριοι άλλοι συνεισφέροντες σε αστικές περιοχές. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω συμπεράσματα, καθώς και βάση μιας διαδικασίας ολοκληρωμένης διαβούλευσης, καθορίστηκε ο στόχος για εκπομπές PM10 20% (με βάση τις εκτιμήσεις για τις τοπικές πηγές) και μια πρώτη δέσμη πιθανών μέτρων διαχείρισης PM10 επιλέχθηκε. Αυτά αξιολογήθηκαν μέσα από την ποιότητα του αέρα και το λογισμικό βελτιστοποίησης ενσωματωμένο στο σύστημα Airware, μέσω του οποίου προτάθηκε ένα μικρό σύνολο εφικτών μέτρων διαχείρισης της σκόνης. Τα μέτρα διαχείρισης της σκόνης έδωσαν μεγάλη έμφαση στη μείωση της παρασυρόμενης σκόνης και την επαναιώρηση και έχουν ως στόχο είτε να μειώσουν την έκταση των ακάλυπτων επιφανειών ή να μειώσουν την άνοδο σκόνης από ακάλυπτες περιοχές. Τα βασικά μέτρα που αφορούν το πρώτο στόχο περιλαμβάνουν ασφαλτόστρωση των μη ασφαλτοστρωμένων δρόμων και χώρων στάθμευσης, καθώς και πράσινες υποδομές. Για τον δεύτερο στόχο, τα προτεινόμενα μέτρα περιλαμβάνουν τη μείωση της πρόσβασης σε μη ασφαλτοστρωμένους χώρους, το καθάρισμα των δρόμων και τον προληπτικό καθαρισμό οικοπέδων και μεθόδους κλαδέματος.

12 Κύρια αποτελέσματα Η μελέτη έδειξε ότι ένα μεγάλο μέρος των συγκεντρώσεων PM10 στην Κύπρο προκύπτουν από διασυνοριακές πηγές και από το θαλασσινό αλάτι στα οποία τα Εθνικά μέτρα διαχείρισης δεν μπορούν να έχουν καμιά επίπτωση ή επιρροή. Από την άλλη πλευρά, έχει δειχθεί ότι ένα μικρό σύνολο στοχοθετημένων μέτρων μπορεί να είναι αποτελεσματικό στη μείωση των συγκεντρώσεων των αστικών ΡΜ10. Σε αυτή την κατεύθυνση πολλή δουλειά πρέπει να γίνει όσον αφορά τη βελτίωση των αστικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των πράσινων υποδομών. Το σχέδιο διαχείρισης της σκόνης (ένα συστατικό του συνολικού προγράμματος διαχείρισης της ποιότητας του αέρα σύμφωνα με την 2008/50/ΕΚ) έχει βασιστεί στα αποτελέσματα των κύριων ομάδων εισροών, μετατρέποντας το σε ένα πολιτικά προσανατολισμένο πλαίσιο και σχέδιο δράσης. Το Σχέδιο Διαχείρισης σκόνης περιλαμβάνει μια πλήρη περιγραφή των συγκεκριμένων μέτρων μείωσης PM, ανάθεση αρμοδιοτήτων για την παρακολούθηση και την εφαρμογή, τεκμηρίωση σχετικά με τις τεχνικές μεθόδους και οδηγούς ανάλογα με την περίπτωση, και τον προγραμματισμό της εφαρμογής.

13 Επιστημονικές Δημοσιεύσεις Έργου Πρώτο Διεθνές Συνέδριο για Τηλεπισκόπηση και Γεωπληροφορική του Περιβάλλοντος (RSCy2013) Τίτλος: Particulate monitoring, modeling, and management: natural sources, long-range transport, and emission control options: a case study of Cyprus Advances in Geosciences Τίτλος: PM 3 - Particulate Matter Monitoring LIFE+ project: Integration of satellite remotely sensed data and ground measurements Journal of Environmental Science and Engineering Τίτλος: Eureka Webair: Web-Based Air Quality Management, Real-Time Forecasting and Emission Control Optimization Central European Journal of Geosciences Τίτλος: Relationship between MODIS AOD (Aerosol Optical Depth) and PM10 over Croatia Proc. SPIE 8534, Remote Sensing of Clouds and the Atmosphere XVII; and Lidar Technologies, Techniques, and Measurements for Atmospheric Remote Sensing VIII Title: The development of air quality indices through image-retrieved AOT and PM10 measurements in Limassol Cyprus Δραστηριότητες Διάδοσης Πολυάριθμες δραστηριότητες διάδοσης έχουν γίνει κατά τη διάρκεια του έργου PM3. Αυτές περιλαμβάνουν την ιστοσελίδα του έργου, αφίσες, πίνακες ανακοινώσεων, παρουσιάσεις σε εργαστήρια στις περιοχές Λάρνακας, Λεμεσού και Λευκωσίας, δελτία τύπου σε εφημερίδες και περιοδικά, παρουσίαση σε τηλεοπτικό πρόγραμμα και ούτω καθεξής.

14 LIFE+ 09 PROJECT ENV/CY Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούμε επισκεφθείτε: