Ημερίδα της ΕΠ Ανατ. Μακεδονίας Θράκης. Ενέργεια και ορυκτός πλούτος: για τα μονοπώλια ή για τις λαϊκές ανάγκες; Το παράδειγμα της Θράκης 10/07/2013

Transcript

1 Ημερίδα της ΕΠ Ανατ. Μακεδονίας Θράκης Ενέργεια και ορυκτός πλούτος: για τα μονοπώλια ή για τις λαϊκές ανάγκες; Το παράδειγμα της Θράκης 10/07/2013 Ομιλία του Μάκη Παπαδόπουλου, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνου του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ Φίλες και φίλοι, Όταν πριν λίγους μήνες συναντηθήκαμε στην Αθήνα με την επιτροπή φορέων του Νομού για τη ματαίωση του επενδυτικού σχεδίου εξόρυξης χρυσού, δώσαμε ως ΚΚΕ μια υπόσχεση: να στηρίξουμε με κάθε δυνατό τρόπο τον αγώνα του λαού της περιοχής και να προχωρήσουμε σε συστηματική ανταλλαγή απόψεων για το πώς θα διασφαλισθεί η συνέχεια, η διάρκεια και η νικηφόρα προοπτική αυτού του αγώνα. Η σημερινή ημερίδα του ΚΚΕ υπηρετεί και αυτόν το στόχο, αποτελεί κρίκο μιας σειράς πρωτοβουλιών και ενεργειών του Κόμματος που προηγήθηκαν και πολλών που θα ακολουθήσουν. Αγαπητές φίλες και φίλοι Το σύνολο των διαθέσιμων στατιστικών στοιχείων επιβεβαιώνει την πορεία επιδείνωσης της ζωής πλατιών λαϊκών στρωμάτων στην περιοχή της Ανατ. Μακεδονίας και της Θράκης. Ακόμα και αν δεν τα γνωρίζαμε, η κατάσταση είναι ολοφάνερη και δεν μπορεί να συσκοτισθεί. Η επίσημη ανεργία εκτινάχθηκε την τελευταία 5ετία από το 9,5% στο 26,3%. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΠΕ η περιοχή είναι πρωταθλήτρια σε εθνικό επίπεδο στο ποσοστό μειώσεων μισθών, μέσω της επιβολής ατομικών συμβάσεων εργασίας και της μετατροπής των υφιστάμενων συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας. Στην 3ετία οι δυσμενείς αλλαγές συμβάσεων αυξήθηκαν κατά 337%. Η περιοχή, όπως και ολόκληρη η Β. Ελλάδα, καταγράφει επικίνδυνα υψηλό επίπεδο ενεργειακής φτώχειας, αφού 6 στους 10 κατοίκους πρέπει να πληρώσουν πάνω από 10% του πραγματικού εισοδήματός τους για να έχει το σπίτι τους αποδεκτό επίπεδο θέρμανσης. Η ανισόμετρη ανάπτυξη, η υστέρηση της περιοχής σε σχέση με το πανελλαδικό επίπεδο, δεν είναι γέννημα της βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης. Αρκετοί δείκτες της αστικής στατιστικής, όπως το κατά κεφαλήν εγχώριο προϊόν κατά περιφέρεια, αναδεικνύουν την απόκλιση της περιοχής τη δεκαετία πριν την εκδήλωση της κρίσης. Είναι μοιραία αυτή η εξέλιξη φίλες και φίλοι; Οφείλεται τάχα σε αντικειμενική υστέρηση πλουτοπαραγωγικών πηγών και παραγωγικών δυνατοτήτων της περιοχής; Η πραγματικότητα είναι ριζικά διαφορετική, ιδιαίτερα στους τομείς που εστιάζουμε στη σημερινή ημερίδα, αλλά όχι μόνο σ αυτούς. Η περιοχή της Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης αποτελεί εμβληματικό παράδειγμα αξιόλογου δυναμικού της χώρας σε ορυκτό πλούτο και ενεργειακές πηγές, αποτελεί παράδειγμα των μεγάλων δυνατοτήτων ανάπτυξης της εγχώριας εξορυκτικής, ενεργειακής και μεταλλουργικής βιομηχανίας. 1

2 Πρόκειται για μια περιοχή πλούσια σε μεταλλικά ορυκτά, όχι μόνο σε χρυσό, στον οποίο επικεντρώνεται η δημόσια συζήτηση, αλλά και σε αργυρό, χαλκό, ψευδάργυρο, μόλυβδο, αντιμόνιο. Δεν θεωρούμε σκόπιμο σε μια ημερίδα πολιτικού προβληματισμού να αναλωθούμε στην παρουσίαση τεχνικο-οικονομικών στοιχείων. Αρκεί να αναφέρουμε ότι έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά η σημασία των διάσημων κοιτασμάτων του Περάματος, των Σαππών και άλλων ελπιδοφόρων όπως στο Φαρασίνο Δράμας, στα Πεύκα, Λευκίμη και Κίρκη του Ν. Έβρου, στη Θάσο, τα Κιμμέρια της Ξάνθης, καθώς και στην περιοχή του Καλλυντιρίου, στα Πετρωτά, Μελίταινα, Ξυλάγανη του Ν. Ροδόπης. Ταυτόχρονα, η ευρύτερη περιοχή Δράμας - Καβάλας - Θάσου αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα παραγωγής μαρμάρου της χώρας. Αξιόλογα κοιτάσματα βιομηχανικών ορυκτών, όπως του ζεόλιθου, έχουν εντοπισθεί όχι μόνο στα Πετρωτά, αλλά και σε άλλες θέσεις των νομών Έβρου και Ροδόπης (Πεντάλοφος, Λευκίμη, Φέρρες, Σκάλωμα). Στον τομέα της ενέργειας οι δυνατότητες είναι επίσης μεγάλες. Στο σκέλος των ενεργειακών ορυκτών, στην περιοχή της Δράμας έχει εντοπισθεί το δεύτερο μεγαλύτερο λιγνιτικό κοίτασμα της χώρας. Με βάση τα χαρακτηριστικά του, μπορεί να καλύψει τις ανάγκες 4 μονάδων ΑΗΣ, εγκατεστημένης ισχύος 1200 MW συνολικά. Θα πρέπει επίσης να συνυπολογίσουμε το σημαντικό κοίτασμα τύρφης των Φιλίππων, τα λιγνιτικά των Σαππών Κομοτηνής, του Παγκαίου και του Παρανεστίου, τα κοιτάσματα ουρανίου, ιδιαίτερα του Παρανεστίου. Στο σκέλος των υδρογονανθράκων, τα πιθανά αποθέματα ξεπερνούν κατά πολύ τα σημερινά αξιοποιούμενα κοιτάσματα του Βορείου Πρίνου και του Πεδίου Ε. Αρκεί να θυμηθούμε τη διακοπή των σχετικών ερευνών για πιθανά μεγάλα κοιτάσματα, ιδιαίτερα ανατολικά της Θάσου και στην περιοχή του Μπάμπουρα, μετά τις γνώστες απειλές της Τουρκίας τη δεκαετία του 70 και όσα επακολούθησαν. Να σημειώσουμε επίσης τις πολλαπλές δυνατότητες αξιοποίησης και των κοιτασμάτων που εξαντλούνται, όπως του ταμιευτήρα του θαλάσσιου κοιτάσματος φυσικού αερίου της Νότιας Καβάλας, που μπορεί είτε να μετατραπεί σε υπόγεια αποθηκευτική υποδομή εισαγόμενου φυσικού αερίου, είτε να αξιοποιηθεί για πλήρη απόληψη του υπάρχοντος φυσικού αερίου με νέα γεώτρηση. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε σε αυτόν τον εντυπωσιακό κατάλογο πλουτοπαραγωγικών πηγών τα στοιχεία του ΙΓΜΕ για τον εντοπισμό σπάνιων γαιών και άλλες πλευρές που υπογραμμίζουν ότι στην Ελλάδα και ειδικά στην περιοχή της Ανατ. Μακεδονίας - Θράκης υπάρχουν οι παραγωγικές δυνατότητες οι οποίες μπορούν να καλύψουν σημαντικό μέρος των λαϊκών αναγκών, να δώσουν ώθηση στη βιομηχανική και αγροτική παραγωγή, να αξιοποιήσουν το εργατικό δυναμικό, που διαθέτει δυνάμεις υψηλής τεχνικής και επιστημονικής ειδίκευσης. 2

3 Όμως πιστεύουμε ότι τα προαναφερόμενα στοιχεία επαρκούν για να φωτίσουν τα πολιτικά ερωτήματα που αναδεικνύονται: Γιατί δεν αξιοποιούνται αυτές οι σημαντικές παραγωγικές δυνατότητες; Ποιο είναι το πραγματικό εμπόδιο; Γιατί όποιες ιδιωτικές και κρατικές επενδύσεις υλοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια δεν οδήγησαν στη λαϊκή ευημερία; Γιατί δεν προχωρούν σε παραγωγή αδειοδοτημένες μονάδες; Γιατί κλείνουν και μετακινούνται στα Βαλκάνια με κρατική και κοινοτική επιδότηση; Έχει σημασία, φίλες και φίλοι, να προβληματιστούμε και να απαντήσουμε πολιτικά σε αυτά τα ερωτήματα, για να προσδιορίσουμε με σαφήνεια τον πραγματικό αντίπαλο που εμποδίζει την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών και το δρόμο ανάπτυξης που μπορεί να οδηγήσει στη λαϊκή ευημερία. Όποια περίπτωση του ορυκτού πλούτου και αν εξετάσουμε θα καταλήξουμε στον ίδιο ένοχο, τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, το δρόμο της επένδυσης με κριτήριο το ποσοστό κέρδους, τη ζούγκλα του ανταγωνισμού των μονοπωλιακών ομίλων που οδηγεί στην άναρχη, ανισόμετρη ανάπτυξη περιοχών και κλάδων της οικονομίας. Αυτός ο δρόμος οδήγησε στη βαθιά καπιταλιστική κρίση και στην εξαθλίωση του λαού μετά από μια δεκαετία διπλάσιου ρυθμού ανάπτυξης της Ελλάδας σε σχέση με την ευρωζώνη. Τώρα η κυβέρνηση μας καλεί να επιταχύνουμε στον ίδιο καταστροφικό δρόμο και προβάλλει ξανά ως ευεργετική λύση για το λαό την προσέλκυση καπιταλιστικών επενδύσεων. Υψώνει τη σημαία της επανεκκίνησης της οικονομίας και καλεί το λαό σε νέες δήθεν προσωρινές θυσίες για να επιτευχθεί η ανάκαμψη του ρυθμού καπιταλιστικής ανάπτυξης. Υπόσχεται και πάλι ότι τα κέρδη των ομίλων θα μεταφρασθούν μελλοντικά σε οφέλη για το λαό. Αξίζει λοιπόν να δούμε αν η σημερινή πραγματικότητα καπιταλιστικής αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου επιβεβαιώνει ή διαψεύδει πανηγυρικά αυτούς τους ισχυρισμούς. Ας ξεκινήσουμε με το περιβόητο επενδυτικό σχέδιο εξόρυξης του χρυσού. Για το συγκεκριμένο σχέδιο έχει γίνει πολύ συζήτηση σχετικά με τις συνέπειες στο περιβάλλον, στην τοπική οικονομία, στη δημόσια υγεία. Πρόκειται για σοβαρά ζητήματα στα οποία θα αναφερθούμε στη συνέχεια. Όμως ακόμα και αν δεν υπήρχαν αυτές οι συνέπειες, το σχέδιο της Eldorado Gold, ισοδυναμεί με κλοπή ενός ιδιαίτερα πολύτιμου και μη ανανεώσιμου πόρου στρατηγικής σημασίας, ο οποίος μπορεί να αξιοποιηθεί μελλοντικά προς όφελος της λαϊκής ευημερίας, με τις κατάλληλες κοινωνικές και πολιτικές προϋποθέσεις. Το ΚΚΕ δηλώνει κατηγορηματικά ότι θα βρεθεί αποφασιστικά αντιμέτωπο με όποιον επιχειρεί να λεηλατήσει το χρυσό της Ελλάδας. Τα εμφανιζόμενα οικονομικά αντισταθμιστικά οφέλη μπορούν να εκληφθούν μόνο ως πρόκληση για την τοπική κοινωνία και γενικότερα τα λαϊκά στρώματα. Τα περιβόητα κρατικά έσοδα αφορούν φορολογία επί των όποιων κερδών της θυγατρικής της Eldorado Gold. Γνωρίζουμε πολύ καλά πως μπορεί να εμφανισθεί μειωμένη η πραγματική κερδοφορία της εγχώριας θυγατρικής αφού απ την Ελλάδα θα εξάγεται και θα πωλείται ο ακατέργαστος χρυσός Dore (με περιεκτικότητα σε άλλα μέταλλα), ο οποίος μπορεί να αγοράζεται από μια εταιρία της μητρικής, με έδρα κάποιο 3

4 φορολογικό παράδεισο σε πλασματικά χαμηλά τιμή. Η μητρική μπορεί να αξιοποιήσει προς όφελός της τη μεγάλη διαφορά μεταξύ της χρηματιστηριακής τιμής του καθαρού χρυσού και της τιμής πώλησης του ακατέργαστου προϊόντος. Να φορτώσει επίσης τη θυγατρική με δαπάνες μεταφοράς τεχνογνωσίας και έρευνας ώστε να εμφανίζονται μειωμένα κέρδη. Σχετικές εύστοχες επισημάνσεις έχουν γίνει απ το ΤΕΕ και το ΟΕΕ, που εκτός των άλλων αποτελούν επιστημονικούς συμβούλους του ίδιου του αστικού κράτους. Παράλληλα απαιτεί διερεύνηση ο βαθμός γνώσης και ουσιαστικού ελέγχου απ τους αρμόδιους κρατικούς φορείς των πραγματικών δυνατοτήτων των μεταλλευτικών ζωνών που παραχωρούνται για εκμετάλλευση (π.χ. ύπαρξη αξιοποιήσιμων σπάνιων γαιών, πραγματικά μεγέθη κοιτασμάτων). Σχετικά με τις θέσεις εργασίας στη φάση λειτουργίας, ακόμα και αν φτάσουν τις 200, με την αξιοποίηση 62 διοικητικών, αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στις πιθανές απώλειες της τοπικής οικονομίας. Γνωρίζουμε επίσης ήδη με τι όρους αξιοποιούνται τελειόφοιτοι και μεταπτυχιακοί φοιτητές, με 2μηνες- 4μηνες συμβάσεις, με 10ωρα και απλήρωτες υπερωρίες. Στην περίπτωση που εξετάζουμε όμως, η ουσιαστική κλοπή της λαϊκής περιουσίας συνοδεύεται με μεγάλους κινδύνους για την τοπική οικονομία, το περιβάλλον, τη δημόσια υγεία. Δεν θα αναλωθούμε σε μια αναλυτική εξέταση ενός πλήθους πλευρών που έχει αναδείξει η ακαδημαϊκή και γενικότερα η επιστημονική κοινότητα. Αφετηρία της προσέγγισης μας είναι η επιστημονικά τεκμηριωμένη θέση ότι με το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης της επιστήμης και της τεχνολογίας δεν υπάρχει μέθοδος εξόρυξης χρυσού που συνεπάγεται αμελητέες επιπτώσεις στον άνθρωπο και στο ευρύτερο περιβάλλον. Αναφερόμαστε σε επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, στον υδροφόρο ορίζοντα, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, τον τουρισμό, που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την οικονομική ζωή της περιοχής. Οι επιπτώσεις αφορούν την έκθεση εργαζομένων και κατοίκων των γειτονικών περιοχών σε σκόνη, η όποια είναι επικίνδυνη ακόμη και όταν είναι αδρανής, πόσο δε μάλλον για την περίπτωση για την οποία συζητάμε όπου περιέχει μια σειρά επικίνδυνων ουσιών και μπορεί να ταξιδέψει σε πολύ μεγάλες αποστάσεις μέσω του ανέμου. Η έκθεση σε σκόνη είναι επικίνδυνη για ασθένειες όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, έως και πολύ σοβαρές λόγω των επικίνδυνων ουσιών, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων ειδών καρκίνου. Οι εργαζόμενοι στα μεταλλεία, πέραν των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων που συχνά συμβαίνουν, είναι γνωστό ότι έχουν μικρότερο προσδόκιμο επιβίωσης και εμφανίζουν συχνότερα από το γενικό πληθυσμό καρκίνο τραχείας, βρόγχων και πνεύμονα, στομάχου και ήπατος, πνευμονική φυματίωση, πυριτίαση και νοσήματα του υπεζωκότα. Επίσης, οι επιπτώσεις από την εξορυκτική δραστηριότητα στα μεταλλεία χρυσού σχετίζονται με τη ρύπανση των εδαφών και του υδροφόρου ορίζοντα (επιφανειακά-υπόγεια νερά) με επικίνδυνες ουσίες που με τη σειρά τους επηρεάζουν και καταστρέφουν καλλιέργειες, κτηνοτροφία, κάθε ζωντανό οργανισμό όπως ψάρια, πουλιά, μέλισσες κ.λπ., περνούν στην τροφική αλυσίδα. Οι συνέπειες στη δημόσια υγεία από την έκθεση στις επικίνδυνες ουσίες εξαρτώνται από τον τρόπο, τη διάρκεια έκθεσης και τις συγκεντρώσεις των ουσιών, και μπορεί να οδηγούν σε σοβαρές ασθένειες, σε καρκίνους και στο θάνατο. Ιδιαίτερα κινδυνεύουν ευαίσθητες ομάδες όπως τα παιδιά. 4

5 Η πιθανότητα ρύπανσης των εδαφών σχετίζεται με την όξινη βροχή, τις όξινες απορροές των χώρων απόθεσης των αποβλήτων, είτε αναφερόμαστε σε λίμνες τελμάτων, είτε στην περίπτωση του πολφού μετά την επεξεργασία με φιλτρόπρεσσες που σχεδιάζεται π.χ για το έργο του λόφου Περάματος, καθώς και με την πιθανότητα αστοχίας των χώρων αυτών (π.χ. αστοχία φραγμάτων ή αναχωμάτων λόγω σεισμού, κακής κατασκευής, ανθρώπινου λάθους, ακραίων καιρικών φαινομένων, υπερχείλισης κ.λπ.). Η πιθανότητα αστοχίας υπάρχει ακόμα και όταν λαμβάνονται μέτρα. Εδώ θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι αναφερόμαστε σε ένα ιδιωτικό όμιλο που δρα με γνώμονα το κέρδος, καθώς και την ψευδεπίγραφη εφαρμογή του ελέγχου απ το αστικό κράτος. Μεταξύ του πλήθους των παραδειγμάτων, αξίζει να σταθούμε σε χαρακτηριστικά ατυχήματα που έγιναν στην ευρύτερη περιοχή, στη γειτονιά μας. Για παράδειγμα, το ατύχημα το 2000 στη Baia Mare στη Ρουμανία, είχε σαν αποτέλεσμα να αναθεωρηθεί η ευρωπαϊκή οδηγία Seveso για τα βιομηχανικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης και να εντάξει και τις εξορυκτικές δραστηριότητες στις προβλέψεις της. Το ατύχημα έγινε όταν το φράγμα στο χυτήριο ορυχείου εξόρυξης χρυσού κατέρρευσε και προκάλεσε διασυνοριακή ρύπανση. Μεγάλη ποσότητα λάσπης και λυμάτων που περιείχε κυανιούχες ενώσεις μόλυνε 4 ποταμούς με τελική απόληξη τη Μαύρη Θάλασσα, με αποτέλεσμα το θάνατο μεγάλων πληθυσμών ψαριών και άλλων έμβιων οργανισμών. Αξίζει επίσης να σταθούμε στα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από τοξικές διαρροές στο χρυσωρυχείο Kisladag της Τουρκίας, το οποίο εκμεταλλεύεται η Eldorado Gold. Το 2006 μετά από ισχυρές βροχοπτώσεις προσήλθαν στις υπηρεσίες υγείας πάνω από 1000 ασθενείς με αναπνευστικά και νευρολογικά προβλήματα. Από ομάδα γιατρών αναδείχτηκε ότι σε μελέτη που έγινε φάνηκε ότι επρόκειτο για δηλητηρίαση από κυάνιο λόγω της υπερχείλισης της λίμνης τελμάτων. Υπήρξαν επίσης επιπτώσεις στην κτηνοτροφία με θανάτους και τερατογενέσεις προβάτων. Να σημειωθεί ότι τον Αύγουστο του 2012 στο ίδιο ορυχείο, ισχυρές βροχοπτώσεις προκάλεσαν κατολίσθηση στις εγκαταστάσεις εκχύλισης. Σημειώνουμε επίσης ότι μέχρι σήμερα η εταιρία για τα έργα που σχεδιάζονται στη Θράκη, δεν απαντά πειστικά σχετικά με ευρύτερες επιπτώσεις στο περιβάλλον, που δεν περιορίζονται στην τοξικότητα των αποβλήτων, αλλά αφορούν τις μεγάλες ποσότητες νερού που θα καταναλωθούν ακόμα και αν λειτουργήσει η ανακύκλωση, καθώς και την καταστροφή γεωργικής γης, δασικών εκτάσεων, βοσκοτόπων και βιοτόπων. Ιδιαίτερα, η εταιρία δεν απαντά πειστικά για τους κινδύνους κατά την αποθήκευση, χρήση, διακίνηση και διάθεση του κυανιούχου νατρίου ενώ είναι γνωστό ότι έχουν διεθνώς καταγραφεί σχετικά ατυχήματα, δεν απαντά πειστικά για την επικινδυνότητα από κυανιούχες ενώσεις που έχουν προσροφηθεί στο πέτρωμα κατά τη διαδικασία της κυάνωσης και το συνοδεύουν όπου και αν αποτεθεί (ανεξάρτητα από το αν είναι σε κλασσική λίμνη τέλματος ή στο χώρο απόθεσης filter cake), για μια σειρά άλλων επικινδύνων χημικών ενώσεων όπως βαρέα μέταλλα κ.ά, που μπορεί να υπάρχουν στο μετάλλευμα, στα απόβλητα ή μπορεί να σχηματιστούν ανάλογα με τις συνθήκες. 5

6 Δεν υπάρχει αναφορά στην ΜΠΕ για τα μειονεκτήματα της μεθόδου αποτοξικοποίησης του κυανίου που έχει επιλεγεί, τη μέθοδο INCO. Είναι όμως γνωστό ότι υπάρχουν μια σειρά προβλήματα, καθώς μπορεί να δημιουργηθούν άλλες τοξικές ενώσεις ανάλογα με τις συνθήκες. Για παράδειγμα βασικό μειονέκτημα της μεθόδου που δεν αναφέρεται, είναι η πιθανή δημιουργία αμμωνίας που είναι τοξική για έμβιους οργανισμούς ανάλογα με τη συγκέντρωσή της, που και αν ακόμη οξειδωθεί τα πιθανά προϊόντα νιτρώδη και νιτρικά μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις. Χαρακτηριστικό της προσπάθειας παραπληροφόρησης από την πλευρά της εταιρείας, είναι ότι σε άλλο σημείο της ΜΠΕ, όταν εξετάζεται ποια μέθοδος μεταλλουργικής επεξεργασίας θα ακολουθηθεί, η πιθανότητα δημιουργίας αμμωνίας ως πρόβλημα αναφέρεται για τη μη επιλογή της μεθόδου εκχύλισης με χρήση διαλύματος θειοθειϊκών ενώσεων έναντι της κυάνωσης. Η εταιρεία δεν απαντά πειστικά επίσης για την πιθανότητα αστοχίας και τη διασφάλιση επαρκούς αντοχής και στήριξης με την προτεινόμενη κατασκευή στο χώρο απόθεσης του filter cake, που θα αποτελεί μια γιγαντιαία βαθμιδωτή πυραμίδα από μεταλλευτικά τέλματα και αναχώματα. Ο κίνδυνος αστοχίας, κατάρρευσης των αναχωμάτων σε περίπτωση π.χ. ακραίων φυσικών φαινομένων, με αποτέλεσμα με ρύπανση της περιοχής και του θρακικού πελάγους είναι υπαρκτός. Σημειώνουμε τέλος μια ακόμα αντίφαση. Την ίδια στιγμή που η επιχειρηματολογία της εταιρείας Ελλ.Χρυσός και της Eldorado Gold για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Χαλκιδικής εστιάζει στη χρήση της μεθόδου της ακαριαίας τήξης, που τάχα είναι φιλική προς το περιβάλλον συγκριτικά με τη μέθοδο της κυάνωσης, ταυτόχρονα, για τα κοιτάσματα της Θράκης η χρήση της κυάνωσης παρουσιάζεται ως η μόνη κατάλληλη για την επεξεργασία του μεταλλεύματος. Η ίδια βέβαια μέθοδος ήδη χρησιμοποιείται σε πλήθος ορυχείων στον κόσμο και στην πλειοψηφία των έργων της Eldorado Gold, με τις γνωστές αρνητικές συνέπειες. Ας δούμε τώρα ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα που αφορά την αξιοποίηση του ζεόλιθου. Πρόκειται για ένα φυσικό πορώδες ορυκτό που προσφέρει τη δυνατότητα δέσμευσης βακτηριδίων, αερίων, οργανικών και ανόργανων ενώσεων, με δυνατότητα χρήσης σε πλήθος περιβαλλοντικών βιομηχανικών, ενεργειακών και αγροτικών εφαρμογών. Τι συμβαίνει σήμερα; Έχει εντοπισθεί ένα σημαντικό αξιοποιήσιμο κοίτασμα στα Πετρωτά (έως 100 εκατ. τόνων) και έχουν δοθεί δυο άδειες για ανοικτά λατομεία, στον όμιλο Κυριακόπουλου και στην GEO.VET, με συμμετοχή της γερμανικής τράπεζας επενδύσεων. Ο όμιλος Κυριακόπουλου κρατά το ορυχείο του ανενεργό και εισάγει στην εγχώρια αγορά από το ορυχείο του στη Βουλγαρία. Η αδειοδότηση της άλλης επιχείρησης έχει ανασταλεί, με την επίκληση της ανάγκης διεθνούς διαγωνισμού, και αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης, με εμπλοκή διαφορετικών τμημάτων του κρατικού μηχανισμού (υπουργείου ΥΠΕΚΑ/ περιφέρειας, εισαγγελίας εφετών, βουλευτών κλπ.), στο πλαίσιο του μονοπωλιακού ανταγωνισμού. Ο οξυμμένος ανταγωνισμός και γενικότερα οι επενδυτικές επιλογές με γνώμονα το ποσοστό κέρδους κάθε ομίλου, οδηγούν για μεγάλο διάστημα στην ακύρωση της εγχώριας εξόρυξης. Ακόμα και αν προχωρήσει τελικά κάποιο από τα επενδυτικά σχέδια, θα υλοποιηθεί με θυσίες μισθών, εργασιακών σχέσεων 6

7 στο βωμό της καπιταλιστικής κερδοφορίας και όχι με γνώμονα τη λαϊκή ευημερία. Καμιά από τις δυο αδειοδοτημένες επενδύσεις δεν προτείνει σχέδιο επεξεργασίας του ζεόλιθου, τη στιγμή που ο επεξεργασμένος ζεόλιθος πωλείται σε πολλαπλάσια τιμή από τον ακατέργαστο και δημιουργεί πολλαπλές θέσεις εργασίας. Και αυτό, τη στιγμή που η βιομηχανία επεξεργασίας του ζεόλιθου δεν απαιτεί ιδιαίτερη τεχνολογία αιχμής και ενώ το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης έχει αξιόλογες ερευνητικές δυνατότητες. Στον τομέα της ενέργειας, οι εξελίξεις σε δυο βασικούς κλάδους, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που αφορούν ιδιαίτερα το μέλλον της περιοχής, αποδεικνύουν ποιος ωφελείται απ την απελευθέρωση της αγοράς που προχώρησε με βάση τις στρατηγικές κατευθύνσεις της άρχουσας τάξης και της ΕΕ. Μετά την ιδιωτικοποίηση των ΕΛΠΕ στη δεκαετία του 90 η πορεία συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου οδήγησε στον έλεγχο της αγοράς διύλισης και χονδρικής εμπορίας από δυο μονοπωλιακούς ομίλους του Λάτση και του Βαρδινογιάννη. Στην έρευνα και εξόρυξη ο Εθνικός Φορέας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ ΑΕ), όχι μόνο δεν προσανατολίζεται στην ουσιαστική συμμετοχή στις έρευνες, αλλά είναι αμφίβολο αν μπορεί να διασφαλίσει έστω και τον ουσιαστικό έλεγχο τους. Στην πραγματικότητα ο σημερινός κρατικός φορέας αποτελεί εργαλείο διανομής κοιτασμάτων και μεριδίων αγορών μεταξύ κοινοπραξιών μονοπωλιακών ομίλων. Ήδη μετά τις σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο και στη Νότια Κρήτη, κατακυρώθηκε η περιοχή του Πατραϊκού Κόλπου στην Κοινοπραξία Edison/ΕΛΠΕ/Petroceltic και η περιοχή των Ιωαννίνων στην Κοινοπραξία Energian Oil και Petra Petroleum. Στις νέες επενδύσεις της Energian Oil όπου δεσπόζει πλέον το επενδυτικό Fund Third Point και ο αμερικανικός παράγοντας, περιλαμβάνεται το νέο γεωτρητικο πρόγραμμα στον Κόλπο της Καβάλας, ενώ συνεχίζεται η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του Βόρειου Πρίνου και του Πεδίου Ε. Η ελληνική κυβέρνηση προωθεί μέχρι στιγμής τις έρευνες ενεργειακών κοιτασμάτων χωρίς να κάνει ουσιαστικά βήματα για τη διεθνή κατοχύρωση και οριοθέτηση της ΑΟΖ σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας προς όφελος διεθνών και εγχώριων ομίλων που ανταγωνίζονται για τη σχετική διανομή. Η παρέμβαση των ΗΠΑ ωθεί στην κατεύθυνση συνεκμετάλλευσης των ελληνικών κοιτασμάτων με την Τουρκία, χωρίς προηγούμενη συμφωνία οριοθέτησης των ΑΟΖ και της περιοχής. Αυτή η στρατηγική εκτός από τη διασφάλιση της μερίδας του λέοντος για τους αμερικανικούς ομίλους, στοχεύει να αξιοποιήσει τη δημιουργία πλαισίου αμοιβαίου συμφέροντος των δυο αστικών τάξεων για να διευκολυνθούν οι συμβιβασμοί στο θέμα της ΑΟΖ. Η παρέμβαση της ΕΕ και ιδιαίτερα της Γαλλίας για συμμετοχή των ομίλων της στη συνεκμετάλλευση, γίνεται με τη διαμόρφωση ενιαίου κοινοτικού πλαισίου μεθόδων για την οριοθέτηση τω θαλασσίων ζωνών καθώς και πρότασης κοινοτικής οδηγίας για το θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό. Η τουρκική κυβέρνηση χρησιμοποίει την τακτική του μαστιγίου και του καρότου για να προωθήσει με ευνοϊκούς γι αυτήν όρους το σχέδιο συνεκμετάλλευσης. Απ τη μια υπογραμμίζει το αμοιβαίο οικονομικό όφελος, απ την άλλη επαναλαμβάνει σταθερά την αμφισβήτηση του εύρους των 7

8 ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε περιοχές του Αιγαίου και ιδιαίτερα στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου. Το φετινό Μάη ο Τούρκος Υπουργός εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου δήλωσε χωρίς περιστροφές ότι δε υπάρχουν οριοθετημένα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο. Οι κινήσεις αυτές εκδηλώνονται την ώρα που η όξυνση της διαπάλης ιμπεριαλιστικών κέντρων για τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου καθώς και των ενδοαστικων αντιθέσεων σε σημαντικές χώρες της περιοχής όπως η Αίγυπτος και η Τουρκία, αυξάνουν τον κίνδυνο ανάφλεξης που μπορεί να οδηγήσει σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Η υλοποίηση ευρωατλαντικων σχεδίων επέμβασης στη Συρία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης που εκτός των άλλων αποφεύγει την προκήρυξη ερευνών στο Αιγαίο, δεν είναι καινούργια. Αποτελεί φυσική συνέχεια της προσέγγισης των προηγούμενων δεκαετιών μετά την ανοιχτή εκδήλωση της τουρκικής αμφισβήτησης στη δεκαετία του 70. Αρκεί να θυμηθούμε τις συμφωνίες Παπανδρέου Οζάλ και Σημίτη-Ντεμιρέλ στις δεκαετίες Η στάση των ελληνικών αστικών κυβερνήσεων αποδίδεται συχνά λαθεμένα σε μια ακαθόριστη διάθεση ενδοτικότητας. Στην πραγματικότητα οι αστικές κυβερνήσεις προωθούν σταθερά τους στρατηγικούς στόχους της άρχουσας τάξης για ανάδειξη της Ελλάδας σε κόμβο μεταφοράς ενέργειας και εμπορευμάτων, διασφάλιση μεριδίου απ τη συνεκμετάλλευση των πλουσίων κοιτασμάτων και θωράκιση της ανταγωνιστικότητας των εγχώριων μονοπωλιακών ομίλων, με σεβασμό στις δεσμεύσεις και στις απαιτήσεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Η συγκομιδή της αστικής ενεργειακής πολιτικής είναι πράγματι εντυπωσιακή για τα λαϊκά στρώματα και δεν περιορίζεται στα έργα των δυο τελευταίων κυβερνήσεων. Τι κέρδισε τελικά ο λαός; 1 ο Πανάκριβα καύσιμα για να διασφαλιστούν τα κέρδη των ομίλων διύλισης, χονδρικής εμπορίας και η υπέρογκη κρατική φορολογία που χρηματοδοτεί στη συνέχεια και πάλι ξένους και εγχώριους μονοπωλιακούς ομίλους. 2 ο Αυξημένους κινδύνους για να κυριαρχικά δικαιώματα και τη ειρήνη στην περιοχή. 3 ο Επιδείνωση της θέσης των εργαζομένων του κλάδου, με εθελούσιες αποχωρήσεις, μειώσεις πραγματικών μισθών και ελαστικοποιηση εργασιακών σχέσεων. Η πείρα της συμμετοχής των εργαζομένων στο μετοχικό κεφάλαιο της Kavala Oil (θυγατρικής της Energian Oil), ήταν διδακτική για όσους αναζητούν σανίδα σωτηρίας σε ιστορικά καταδικασμένες συνταγές λαϊκού καπιταλισμού. Οι εργαζόμενοι βρέθηκαν φορτωμένοι με χρέη της προς το ΙΚΑ, την Εφορία, τους προμηθευτές. Επιχείρησαν να μπλοκάρουν την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης της Kavala Oil για την εκμετάλλευση των πετρελαίων της περιοχής, χωρίς να αμφισβητούν το συνολικό προσανατολισμό της αστικής πολικής. Οι μεγαλομέτοχοι της Energian Oil δεν δυσκολεύτηκαν να διαχειριστούν αυτή την άσφαιρη αντιπαράθεση και να επιβάλλουν τις λύσεις τους. Στον τομέα του φυσικού αερίου τα αστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης βομβαρδίζουν το λαό με τα πολλαπλά οφέλη που θα φέρει η συμφωνία διέλευσης του αγωγού ΤΑΡ και η επιτυχής ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ. Οφέλη που θα αυξηθούν τάχα με την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ και την πώληση της κρατικής συμμετοχής στα ΕΛΠΕ. 8

9 Φυσικά θα υπάρξουν οφέλη για συγκεκριμένους εγχώριους μονοπωλιακούς ομίλους όπως αυτοί που θα συμμετέχουν στην κατασκευή σχετικών υποδομών και προμηθείας εξοπλισμού η για τον όμιλο Λάτση αφού πάνω από μισό μερίδιο των μετοχών του ΔΕΣΦΑ που θα πουληθούν ανήκει στα ΕΛΠΕ. Δεν χρειάζεται όμως να είναι κανείς ειδικός για να αντιληφθεί τις αρνητικές συνέπειες για το λαό. Υπάρχει ήδη η αρνητική πείρα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη απ την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και την πορεία ιδιωτικοποίησης στη ΔΕΗ και στα ΕΛΠΕ. Η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ και της ΔΕΠΑ θα ανοίξει το δρόμο για νέα επιβάρυνση της λαϊκής κατανάλωσης και αύξηση των τελών χρήσης του δικτύου μεταφοράς που θα μετακυλιστούν στο λαό. Συνοδεύεται ήδη με μειώσεις των μισθών και του αριθμού των εργαζομένων του κλάδου, με γενικότερη επιδείνωση της θέσης τους. Το κυριότερο όμως είναι ότι η ανάπτυξη και η συντήρηση του δικτύου μεταφοράς και διανομής και γενικότερα των υποδομών θα καθορίζεται με γνώμονα το ποσοστό κέρδους των νέων ιδιοκτητών. Ο λαός της περιοχής μπορεί να αντιληφτεί με βάση την πείρα του τις αρνητικές συνέπειες των επενδυτικών αποφάσεων με γνώμονα το κέρδος στο πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς. Ας σκεφτούμε γιατί στην Καβάλα δεν προχώρησε το δίκτυο διανομής φυσικού αερίου για τα σπίτια, το Νοσοκομείο, το κολυμβητήριο, τα κρατικά κτήρια; Απλούστατα γιατί η ΔΕΠΑ σχεδιάζει με κριτήριο το κέρδος και λαμβάνει υπόψη το δύσκολο ανάγλυφο τη πόλης και το συγκριτικά υψηλότερο κόστος ανάπτυξης του δικτύου. Ας σκεφτούμε ποιος θα αποφασίσει και με ποιο κριτήριο σχετικά με το αν αποτελεί προτεραιότητα ο τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στη Β.Ελλάδα σχετικά με το πού πρέπει να υλοποιηθεί και με ποια τεχνική λύση; Σήμερα ενώ ήδη λειτουργεί η μονάδα της Ρεβυθούσας στην Αττική, έχει αδειοδοτηθεί ο όμιλος Κοπελούζου για κατασκευή σταθμού LNG στην Αλεξανδρούπολη ενώ υπάρχει πρόταση της ΔΕΠΑ για μόνιμη πλωτή δεξαμενή αποθήκευσης LNG στον κόλπο της Καβάλας και ενώ ταυτόχρονα εκκρεμεί η δημοπράτηση της υπόγειας δεξαμενής φυσικού αερίου της Νότιας Καβάλας από το ΤΑΙΠΕΔ. Είναι φανερό τι θα βαρύνει στις κυβερνητικές και επιχειρηματικές αποφάσεις. Η εξέλιξη των διαφόρων ανταγωνιστικών σχεδίων μεταφοράς του φυσικού αερίου προς την ΕΕ, το ποσοστό κέρδους που διασφαλίζει κάθε διαφορετική χωροθέτηση και τεχνική λύση, ο σκληρός ανταγωνισμός μεταξύ των ομίλων της ενέργειας και άλλων κλάδων όπως του τουρισμού. Σημαντικά προβλήματα όπως οι κίνδυνοι απ τη γειτνίαση πλωτής δεξαμενής και χερσαίων υποδομών LNG με τις εγκαταστάσεις της Kavala Oil και της ΒΦΛ αποκτούν δευτερεύουσα σημασία μέσα σε αυτό το αντιλαϊκό πλαίσιο. Εναλλακτικές δυνατότητες όπως της αύξησης της εγχώριας παραγωγής και της πλήρους απόληψης του φυσικού αερίου του ταμιευτήρα του κοιτάσματος της νότιας Καβάλας με νέα γεώτρηση θα εξεταστούν αποσπασματικά με βασικό κριτήριο την καπιταλιστική κερδοφορία. Αντίστοιχα πρέπει να προβληματιστούμε και για τη συμφωνία διέλευσης του αγωγού ΤΑΡ που συνοδεύτηκε με την εξαγορά του ΔΕΣΦΑ απ την αζέρικη SOCAR. Τη συμφωνία μεταφοράς αζέρικου φυσικού αερίου στην Ιταλία και γενικότερα στην ΕΕ προώθησαν και χαιρέτισαν οι ΗΠΑ και η Ευρ.Επιτροπή 9

10 αφού υπηρετεί το στόχο μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ απ τη Ρωσία. Η συμφωνία δεν αξιοποιήθηκε διαπραγματευτικά για να γίνουν βήματα επίλυσης των διαφορών με την Αλβανία στο σκέλος της ΑΟΖ. Επίσης, δόθηκε προτεραιότητα σε ένα σχέδιο που στηρίζεται στον άξονα Τουρκίας Αλβανίας σε μια περίοδο κλιμάκωσης της αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Ο ΣΥΡΙΖΑ και άλλες δυνάμεις αποδίδουν τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης σε έλλειψη εθνικής ενεργειακής πολιτικής, ενδοτικότητας και ανικανότητας της ελληνικής ενεργειακής διπλωματίας. Στην πραγματικότητα οι συγκεκριμένες κυβερνητικές επιλογές υπηρετούν τα στρατηγικά συμφέροντα της άρχουσας τάξης στο πλαίσιο των δεσμεύσεων του ΝΑΤΟ και της ΕΕ και ειδικότερα της προτεραιότητας υλοποίησης του νότιου ενεργειακού διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Η συγκεκριμένη επιλογή σε συνδυασμό με τον εξαναγκασμό σε αποχώρηση του ρωσικού ομίλου Γκαζπρομ απ το διαγωνισμό ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ εμπλέκει τη χώρα μας βαθύτερα στον επικίνδυνο ανταγωνισμό ατλαντικών και ρωσικών σχεδίων. Το επόμενο διάστημα η ελληνική κυβέρνηση θα διαπραγματευτεί τους όρους ανανέωσης της σύμβασης προμήθειας φυσικού αερίου με τη Ρωσία που παραμένει ο βασικός προμηθευτής της ελληνικής αγοράς και της λαϊκής κατανάλωσης. Η διακρατική συμφωνία διέλευσης του ΤΑΠ δεν διασφάλισε προνομιακούς όρους τιμολόγησης ούτε ανάλογη δέσμευση σημαντικών αζέρικων διερχόμενων ποσοτήτων φυσικού αερίου που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στις διαπραγματεύσεις για μείωση του υψηλού κόστους των εισαγωγών. Στο βαθμό που θα προχωρήσουν τα σχέδια της SOCAR για διακλαδώσεις του αγωγού στη βαλκανική αγορά, στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία, θα οξυνθεί η διαπάλη με τη ρωσική πλευρά. Παράλληλα στο σχεδιασμό διέλευσης του αγωγού δεν λήφθηκαν υπόψη επιπτώσεις στην καταστροφή καλλιεργήσιμης γης. Γι αυτό διαμαρτύρονται δίκαια οι αγρότες της Καβάλας, που έχουν αρνητική πείρα και απ την καταβολή των αποζημιώσεων για απαλλοτριώσεις που αφορούσαν την κατασκευή του προηγούμενου αγωγού. Το γενικότερο δίδαγμα της διαπάλης των αγωγών είναι ότι όσο ο ενεργειακός πλούτος και οι δρόμοι μεταφοράς αποτελούν «μήλον της Έριδος» ανάμεσα στους μονοπωλιακούς ομίλους και στις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, οι λαοί θα πληρώνουν πολύμορφα και πανάκριβα το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και κάποια στιγμή μπορεί να κληθούν να χύσουν ακόμη και το αίμα τους σε αυτή τη διαπάλη. Αγαπητές φίλες και φίλοι, Όποιο τομέα, όποιο συγκεκριμένο ζήτημα και αν εξετάσουμε, θα βρεθούμε μπροστά στο ίδιο αντιλαϊκό πρόσωπο της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Όποια παραλλαγή και αν διαλέξει κανείς για να συνεχίσει να βαδίζει σ αυτό το δρόμο, θα καταλήξει σε νέες θυσίες του λαού στο βωμό της ανταγωνιστικότητας. Για παράδειγμα, η πολυδιαφημιζόμενη ευεργετική επίδραση των ειδικών οικονομικών ζωνών, των ΕΟΖ, θα έχει μοναδικό ωφελημένο το μεγάλο κεφάλαιο που θα διασφαλίσει ακόμα μικρότερους φορολογικούς 10

11 συντελεστές, ακόμα μεγαλύτερες διευκολύνσεις παράκαμψης της νομοθεσίας περιβαλλοντικής προστασίας και ακόμα φθηνότερη εργατική δύναμη. Η απλή κυβερνητική εναλλαγή, τα διάφορα κυβερνητικά σχήματα συνεργασίας που ακολουθούν αυτό το δρόμο δεν μπορούν να διασφαλίσουν τη λαϊκή ευημερία, ούτε καν να συγκρατήσουν την πορεία επιδείνωσης της θέσης των λαϊκών στρωμάτων. Στο πλαίσιο του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης καμιά αστική κυβέρνηση δεν μπορεί ουσιαστικά να υποχρεώσει το κεφάλαιο να επενδύσει και να λειτουργήσει με όρους που αντιστρατεύονται το στόχο του να διασφαλίσει το μέγιστο ποσοστό κέρδους. Μ αυτό το κριτήριο επιλέγει ο κάθε μονοπωλιακός όμιλος αν, πότε και που θα επενδύσει, ποια τεχνολογία θα χρησιμοποιήσει. Στο ίδιο συμπέρασμα θα καταλήξουμε είτε εξετάσουμε τα συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια εξόρυξης χρυσού, είτε τη μετακίνηση πολλών μονάδων παραγωγής της ένδυσης απ την Β. Ελλάδα στη Βουλγαρία, στα Βαλκάνια. Με κριτήριο το μέγιστο ποσοστό κέρδους ανταγωνίζονται οι όμιλοι για τα μερίδια της εγχώριας και ευρύτερης αγοράς, διαμορφώνουν προτεραιότητες σχετικά με την εγχώρια παραγωγή, τις εισαγωγές, τις εξαγωγές. Το παράδειγμα της ακύρωσης στην πράξη της εξόρυξης του ζεόλιθου στην περιοχή είναι χαρακτηριστικό. Καμιά πρόταση αστικής κυβέρνησης, είτε αυτοαποκαλείται αντιμνημονιακή, είτε αριστερή με κορμό το ΣΥΡΙΖΑ, δεν μπορεί αντικειμενικά να καταργήσει την αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής, την ανισόμετρη ανάπτυξη, τον ανελέητο ανταγωνισμό των ομίλων, την περιοδική εκδήλωση κρίσεων υπερυσσώρευσης κεφαλαίου. Η προσπάθεια κρατικής ρύθμισης έχει αντιλαϊκό στόχο τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας της καπιταλιστικής οικονομίας και σκοντάφτει σε αξεπέραστες αντιφάσεις, στον ανταγωνισμό διαφορετικών συμφερόντων των ομίλων μέσα σε κάθε κλάδο και μεταξύ των κλάδων. Κάθε επιμέρους επιλογή, όπως το που θα χωροθετηθεί και με ποια τεχνική λύση αποθήκη υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Βόρεια Ελλάδα, ποια σκοπιμότητα θα υπηρετήσει, διαμορφώνεται μέσα απ τον ανελέητο ανταγωνισμό μεταξύ ενεργειακών ομίλων, ομίλων που δρουν σε άλλους κλάδους, όπως ο τουρισμός, οι κατασκευές, η ναυτιλία και όχι με γνώμονα την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Καμιά αστική κυβέρνηση που υποκλίνεται στις δεσμεύσεις της ΕΕ για ελεύθερη κίνηση κεφαλαίου, εργασίας, εμπορευμάτων, για απελευθέρωση της αγοράς τομέων στρατηγικής σημασίας δεν μπορεί να κατοχυρώσει την ενέργεια, το νερό, τις επικοινωνίες, ως κοινωνικά αγαθά. Η απελευθέρωση της αγοράς και οι ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι τέκνο του μνημονίου. Αποτελεί στρατηγική επιλογή της ΕΕ που προωθείται σ όλα τα κράτη μέλη απ τη δεκαετία του 90. Το μνημόνιο εξειδικεύει και επιταχύνει την υλοποίηση των κατευθύνσεων, για παράδειγμα με την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, του ΔΕΣΦΑ, την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ. Στην πραγματικότητα προτάσεις όπως του ΣΥΡΙΖΑ που υπόσχονται φιλολαϊκή παραγωγική ανασυγκρότηση στο έδαφος του καπιταλισμού, εντός των τειχών της ΕΕ, αποπροσανατολίζουν, συσκοτίζουν τον πραγματικό αντίπαλο και την πραγματική διέξοδο. Μέσα στο πλαίσιο της σημερινής ΕΕ και της «απελευθερωμένης» αγοράς ο ΣΥΡΙΖΑ προβάλει σαν εναλλακτική φιλολαϊκή λύση τη διατήρηση δημόσιων επιχειρήσεων, εφόσον είναι κερδοφόρες. Όταν 11

12 υπάρχει αδυναμία χρηματοδότησης των αναγκαίων επενδύσεων προτείνει αναπτυξιακές κοινοπραξίες όπου το δημόσιο θα διαθέτει ένα μερίδιό του στη δημόσια επιχείρηση σε ιδιωτικούς ή δημόσιους φορείς από άλλες χώρες που διαθέτουν κεφάλαια. Έτσι, μας εξηγεί, οι ιδιώτες θα είναι «συνεταίροι και όχι αγοραστές». Βαφτίζοντας το κρέας ψάρι ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να κρύψει την υπόκλισή του στη στρατηγική της «απελευθερωμένης» αγοράς της ΕΕ, προς όφελος των μονοπωλίων. Στη μετοχική σύνθεση της ΔΕΗ ΑΕ για παράδειγμα υπάρχουν ήδη σήμερα κράτος και ιδιώτες μεγαλομέτοχοι, ξένα Funds, «που διαθέτουν κεφάλαια». Το δημόσιο διατηρεί ακόμα και σήμερα το 51% των μετοχών στην ΔΕΗ ΑΕ, όμως αυτή στηρίζει την κερδοφορία της, όπως όλες οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις, στην αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης των εργαζόμενων και στην αφαίμαξη της λαϊκής κατανάλωσης. Κανένα εναλλακτικό μοντέλο «απελευθέρωσης», καμιά αλλαγή στη μετοχική σύνθεση δεν μπορεί να αναιρέσει μέσα στο πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς τη λειτουργία κάθε ενεργειακού ομίλου με γνώμονα το ποσοστό κέρδους του σε βάρος των λαϊκών αναγκών, όσο και των εργαζόμενων του κλάδου. Αντίστοιχη απάτη και αυταπάτη αποτελούν οι διακηρύξεις του ΣΥΡΙΖΑ για προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, τη διαρκή κοινωνική ανταποδοτικότητα, από υγιείς επιχειρηματίες με κριτήριο το σεβασμό της νομιμότητας. Πρόκειται για τη νομιμότητα ισοπέδωσης των εργασιακών και λαϊκών δικαιωμάτων στο βωμό του κέρδους των ομίλων. Για την πολύμορφη κρατική στήριξη αυτών των υποτιθέμενων υγειών επιχειρηματιών στη πραγματικότητα θα κληθούν να πληρώσουν και πάλι οι μισθωτοί και οι αυτοαπασχολούμενοι. Αγαπητές φίλες και φίλοι, Στην περίοδο που διανύουμε δεν υπάρχουν εύκολες εναλλακτικές λύσεις χωρίς σύγκρουση με την ιδιοκτησία και την εξουσία των μονοπωλίων, οι οποίες μπορούν τάχα να διασφαλίσουν την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Για να υπηρετήσει ο ενεργειακός σχεδιασμός τη λαϊκή ευημερία πρέπει να απαλλαγεί απ τους νόμους της αγοράς, τους νόμους του καπιταλιστικού κέρδους. Αυτό το πολιτικό πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί ριζικά χωρίς γραμμή σύγκρουσης και ρήξης με το καθεστώς ιδιοκτησίας των μονοπωλίων στον τομέα της Ενέργειας και συνολικά στην οικονομία, χωρίς ανατροπή στο χαρακτήρα της εξουσίας. Η ουσιαστική λύση προϋποθέτει την κατάργηση των καπιταλιστικών σχέσεων, της σχέσης κεφαλαίου-μισθωτής εργασίας, προϋποθέτει την κοινωνικοποίηση της γης και των μέσων παραγωγής στη βιομηχανία, την υλοποίηση της βιομηχανικής παραγωγής και του μεγαλύτερου μέρους της αγροτικής παραγωγής με σχέσεις κοινωνικής ιδιοκτησίας, κεντρικού σχεδιασμού, εργατικού ελέγχου. Μέσα σ αυτό το πλαίσιο της κεντρικά σχεδιασμένης παραγωγής με στόχο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά ο ενιαίος αποκλειστικά κρατικός φορέας ενέργειας, ως μηχανισμός της εργατικής εξουσίας. Μέσα σ αυτό το ιδιοκτησιακό και πολιτικό καθεστώς όπου οι εγχώριες ενεργειακές πηγές, οι πρώτες ύλες, τα μέσα παραγωγής, μεταφοράς και διανομής της Ενέργειας θα αποτελούν κοινωνική κρατική ιδιοκτησία, ο 12

13 ενεργειακός σχεδιασμός θα μπορεί να αναπτύξει τη παραγωγή και να ικανοποιεί συνδυασμένα το σύνολο των λαϊκών αναγκών, δηλαδή: α) Τη μείωση του βαθμού ενεργειακής εξάρτησης της χώρας. β) Την εξασφάλιση επαρκούς λαϊκής κατανάλωσης, η οποία θα κατοχυρώνει στην πράξη το ενεργειακό προϊόν ως κοινωνικό αγαθό. γ) Τη διασφάλιση της υποδομής για την κάλυψη των αναγκών της κεντρικά σχεδιασμένης βιομηχανίας. Τη σχεδιασμένη ανάπτυξη συγκεκριμένων περιοχών και κλάδων. δ) Την ασφάλεια των εργαζομένων του κλάδου αλλά και των οικιστικών ζωνών και γενικότερα την ισόρροπη παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον. Μόνο ο νέος τρόπος παραγωγής, ο κεντρικός σχεδιασμός της εργατικής εξουσίας μπορεί να αξιοποιήσει τις μεγάλες δυνατότητες του σημερινού επιπέδου ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων προς όφελος των κοινωνικών αναγκών. Ο ενεργειακός σχεδιασμός σαν οργανικό στοιχείο του κεντρικού σχεδιασμού της εργατικής εξουσίας, μπορεί να προβλέπει, να συσχετίζει και να προγραμματίζει εύστοχα τις ανάγκες ανάπτυξης της παραγωγής, των δικτύων μεταφοράς και διανομής με τις προβλέψεις για τις μελλοντικές ανάγκες κατανάλωσης στη βιομηχανία, στην οικονομία, στα λαϊκά νοικοκυριά. Στις νέες συνθήκες ο ενεργειακός σχεδιασμός θα μπορεί: α) Να αξιοποιεί πλήρως και να κατανέμει συγκεντρωτικά, πανεθνικά προγραμματισμένα τους εκάστοτε διαθέσιμους υλικούς πόρους, τα μέσα παραγωγής, το εργατικό δυναμικό με βάση προκαθορισμένους στόχους και προτεραιότητες, β) Να αξιοποιεί την επιστημονική μαρξιστική έρευνα για την πρόβλεψη και ιεράρχηση μελλοντικών αναγκών, καθώς και τη γρήγορη ενσωμάτωση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων για την τελειοποίηση της παραγωγής. γ) Να περιορίζει και να διορθώνει έγκαιρα τα πιθανά υποκειμενικά λάθη του εκάστοτε σχεδίου, τις αδυναμίες και τις αστοχίες των προβλέψεών του, τις ατέλειες σε σχέση με τις ανάγκες ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Καταλυτικό ρόλο για την αποφυγή και τη γρήγορη διόρθωση λαθών θα παίξει ο εργατικός έλεγχος και η ενεργητική συνειδητή συμμετοχή των εργαζομένων για τη χάραξη και την υλοποίηση του σχεδίου. Πάνω σ αυτό το έδαφος του νέου τρόπου παραγωγής ο ενιαίος αποκλειστικά κρατικός φορέας ενέργειας θα μπορεί να επεξεργάζεται την ενεργειακή πολιτική με συγκεκριμένους άξονες: 1) Τη βελτίωση του ενεργειακού μείγματος, τη συνδυασμένη αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εγχώριων πηγών και τεχνολογικών λύσεων στις κατάλληλες αναλογίες με στόχο τη συνδυασμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Ο κρατικός φορέας μπορεί να προσδιορίσει τις κατάλληλες περιοχές και τα κατάλληλα επενδυτικά μεγέθη για την αξιοποίηση κάθε πηγής ενέργειας, με τεχνολογία φιλική στο περιβάλλον, π.χ. για τη συνέχιση της αποφασιστικής συμβολής του λιγνίτη ως στρατηγικού ενεργειακού καυσίμου την επόμενη. Βασικά στοιχεία του χωροταξικού ενεργειακού σχεδιασμού θα αποτελούν η ισόρροπη ανάπτυξη περιοχών και κλάδων της τοπικής οικονομίας, η ασφάλεια των κατοίκων καθώς και ο συνδυασμός των ενεργειακών έργων με έργα που ικανοποιούν παράλληλα άλλες κοινωνικές ανάγκες και ιδιαίτερα για τη στήριξη της βιομηχανικής παραγωγής (ύδρευση, άρδευση, παροχή 13

14 τηλεθέρμανσης). Έτσι για παράδειγμα, θα επιλεγεί με γνώμονα το σύνολο των λαϊκών αναγκών η χωροθέτηση της αποθήκευσης LNG στη Β.Ελλάδα και θα υλοποιηθεί αντίστοιχα ο σχεδιασμός της διέλευσης ενεργειακών αγωγών. 2) Την αξιοποίηση των νέων έργων στον ενεργειακό τομέα ως μοχλού ανάπτυξης βιομηχανικών κλάδων της μεταποίησης και των κατασκευών. Η υλοποίηση νέων υδροηλεκτρικών και θερμικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής θα δώσει ώθηση στην εγχώρια βιομηχανία τσιμέντου, μετάλλου, μηχανημάτων και στον κατασκευαστικό τομέα. 3) Την υλοποίηση συνδυασμένης δέσμης μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, βελτίωσης του βαθμού ενεργειακής απόδοσης και προστασίας του περιβάλλοντος. 4) Την έρευνα για αξιοποίηση νέων εγχώριων πηγών και τη διακρατικά αμοιβαία επωφελή συνεργασία στους τομείς της εξόρυξης και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων, τεχνογνωσίας και δικτύων - αγωγών μεταφοράς ενέργειας, με διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων τις εργατικής εξουσίας. Η συγκεκριμένη κατεύθυνση βρίσκεται στον αντίποδα της αστικής πολιτικής που προωθεί την έρευνα θαλάσσιων ενεργειακών κοιτασμάτων χωρίς οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ υπό την αιγίδα ενός εθνικού φορέα διανομής του εγχώριου πλούτου στα μονοπώλια, ο οποίος δεν διασφαλίζει ούτε τη συμμετοχή στην κοινοπραξία εκμετάλλευσης ούτε καν τον έλεγχο των ερευνών. Αντίστοιχα, στο πλαίσιο του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού της λαϊκής εξουσίας θα αξιοποιηθούν οι μεγάλες δυνατότητες της εξορυκτικής βιομηχανίας με γνώμονα τη συνδυασμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Η εξόρυξη των ορυκτών πρώτων υλών θα συνδυαστεί με τη βιομηχανική επεξεργασία τους, την ανάπτυξη της μεταλλευτικής και πετροχημικής βιομηχανίας, την παραγωγή μηχανημάτων και μέσων παραγωγής, με στόχο την μείωση των σχετικών εισαγωγών. Η σύνδεση της εξόρυξης με την βιομηχανική παραγωγή μέσων παραγωγής είναι κρίσιμη για την διασφάλιση της συνολικής παραγωγικής ικανότητας της λαϊκής οικονομίας. Αντίστοιχα η εξόρυξη δομικών ορυκτών πόρων θα συνδυαστεί με την ανάπτυξη του κλάδου των κατασκευών. Ο ενιαίος κρατικός φορέας της εξορυκτικής βιομηχανίας θα επιλέγει προτεραιότητες, τεχνολογίες και βαθμό εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων διασφαλίζοντας : τη στήριξη και ώθηση της εγχώριας επιστημονικής έρευνας. την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, γενικότερα την ισόρροπη παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον, με την υλοποίηση κατάλληλων πρακτικών εκμετάλλευσης, μέτρων πρόληψης των κινδύνων, συστηματικών ελέγχων, σχεδίων αντιμετώπισης ατυχημάτων και σχεδίων περιβαλλοντικής αποκατάστασης το δραστικό περιορισμό αρνητικών επιπτώσεων που μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη άλλων κλάδων σε κάθε περιοχή (π.χ. αγροτική παραγωγή, αλιεία, βιομηχανία τροφίμων, τουρισμός). Στο βαθμό που για ορισμένες εξορύξεις δεν έχει εδραιωθεί τεχνολογία και μέθοδοι φιλικές στο περιβάλλον, μπορεί να περιορίζεται το μέγεθος της αξιοποιούμενης μεταλλευτικής ζώνης ή να μετατίθεται χρονικά η υλοποίηση των νέων έργων. 14

15 Η επιλογή χρονοδιαγράμματος εξόρυξης χρυσού οφείλει να λαμβάνει επιπρόσθετα υπόψη ότι πρόκειται για ιδιαίτερα πολύτιμο, μη ανανεώσιμο πόρο στρατηγικής σημασίας. Φυσικά το άνοιγμα αυτού του ριζικά διαφορετικού δρόμου ανάπτυξης, με την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, δεν είναι ένα εύκολο και πολύ περισσότερο μονόπρακτο έργο. Θα κριθεί απ την οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης απέναντι στον πραγματικό αντίπαλο, την άρχουσα τάξη και την ΕΕ. Γιατί δεν χρειαζόμαστε ένα κίνημα που θα υπηρετεί την κυβερνητική εναλλαγή και θα καλλιεργεί αυταπάτες ενός καπιταλισμού με «ανθρώπινο πρόσωπο». Θα κριθεί απ τον προσανατολισμό σε αντιμονοπωλιακή, αντικαπιταλιστική κατεύθυνση των λαϊκών αντιδράσεων και των αγώνων ενάντια σε ληστρικά επενδυτικά σχέδια όπως του χρυσού, ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, του ΔΕΣΦΑ, της ΔΕΗ, μπροστά στη μείωση των μισθών, στην κατάργηση συλλογικών συμβάσεων και ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Θα κριθεί απ τα βήματα οικοδόμησης μιας πανίσχυρης λαϊκής συμμαχίας της εργατικής τάξης, των φτωχών αγροτών, των αυτοαπασχολούμενων. Ας μην ξεχνάμε για παράδειγμα ότι η αποφασιστική απάντηση του λαού της Θράκης στο επενδυτικό σχέδιο του χρυσού ήταν αυτή που υποχρέωσε την κυβέρνηση να κάνει προσωρινά πίσω. Το ΚΚΕ καλεί την εργατική τάξη, το λαό, να πάρει την τύχη του στα χέρια του. Η καλύτερη άμυνα απέναντι στην αντιλαϊκή πολιτική που κλιμακώνεται είναι η οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης. Για την οργάνωση της αντεπίθεσης αγωνιζόμαστε και συζητάμε μαζί σας σε κάθε περιφέρεια, κάθε κλάδο, κάθε τόπο δουλειάς, κάθε γειτονιά. Δεν πετάμε στα σύννεφα. Ξέρουμε ότι ο συσχετισμός είναι αρνητικός. Όμως μπορεί να αλλάξει αν επιλέξουμε το δύσκολο δρόμο του αγώνα, της σύγκρουσης και της ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων. Είμαστε αισιόδοξοι ότι ο λαός αργά ή γρήγορα θα κοιτάξει μπροστά και θα βάλει τη σφραγίδα του στις εξελίξεις. 15