«1o ΕΛΛΗΝΟΚΙΝΕΖΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Αθήνα, 3-4 εκεμβρίου 2009

Transcript

1 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΙΗΜΕΡΙ Α «1o ΕΛΛΗΝΟΚΙΝΕΖΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Αθήνα, 3-4 εκεμβρίου 2009 «Κλιματική Αλλαγή : ιάσκεψη Κοπεγχάγης, Νομοθετική δέσμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Ενέργεια Κλίμα, Εθνικές ράσεις» Ελπίδα Πολίτη UNFCCC focal point Προϊσταμένη ΓΕ Ε ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ 1

2 ΙΑΣΚΕΨΗ ΚΟΠΕΓΧΑΓΗΣ Στόχος της ιάσκεψης: η υιοθέτηση συμφωνίας που θα επιτρέψει την πλήρη, αποτελεσματική και βιώσιμη εφαρμογή της Σύμβασης μέσω μακροπρόθεσμης συνεργασίας μέχρι και πέραν του φιλόδοξους στόχους για όλους τους πυλώνες του Σχεδίου ράσης του Μπαλί Κοινό όραμα (Shared vision) - Βασικό στοιχείο του αποτελεί ο μακροπρόθεσμος στόχος (2050) εσμεύσεις/δράσεις περιορισμού των εκπομπών mitigation Προσαρμογή adaptation Ανάπτυξη και μεταφορά τεχνολογίας Παροχή χρηματοδότησης η ης Ανάπτυξη δεξιοτήτων - capacity building. η υιοθέτηση νέων στόχων για τα κράτη του Πρωτοκόλλου του Κιότο. 2

3 ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΚΟΠΕΓΧΑΓΗΣ (2) Τελική επιδίωξη: Υιοθέτηση νομικά δεσμευτικής συμφωνίας Εφικτό αποτέλεσμα στην Κοπεγχάγη: δεσμευτική πολιτική συμφωνία με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και διαδικασίες προκειμένου να προκύψει το συντομότερο δυνατόν νομικά δεσμευτικό κείμενο προς επικύρωση. 3

4 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ Σύμφωνα με τον κ. Yvo De Boer, Executive Secretary of UNFCCC ( ), η Διάσκεψη θα είναι επιτυχής εφόσον επιτευχθεί θίδεσμευτική πολιτική συμφωνία που θα περιλαμβάνει: 1) Δεσμεύσεις για στόχους και δράσεις 1α) Μειώσεις εκπομπών μέχρι το 2020 (ποσοτικούς στόχους) για κάθε ανεπτυγμένο κράτος 1β) Σαφήνεια ως προς το πλαίσιο και την έκταση της συμμετοχής των αναπτυσσομένων χωρών και πώς οι δράσεις αυτών θα ενταχθούν στο διεθνές πλαίσιο. 1γ) Άμεση και μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση για δράσεις αντιμετώπισης και προσαρμογής των αναπτυσσομένων χωρών. Η ανάγκη για άμεση χρηματοδότηση μέχρι το 2013, εκτιμάται σε 10 δις USD ετησίως. Σαφής ένδειξη ατομικής συνεισφοράς και εξασφάλιση πηγών χρηματοδότησης 4

5 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ (2) 1δ) Αποτελεσματική διαχείριση της χρηματοδότησης σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προτεραιότητες των αναπτυσσομένων χωρών 2) Άμεση δράση στις αναπτυσσόμενες χώρες προκειμένου να μπορέσουν να προσαρμοστούν στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, να ακολουθήσουν πορεία καθαρής ενεργειακής ανάπτυξης, να έχουν πρόσβαση σε τεχνολογίες και να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους. 3) Υιοθέτηση διεθνούς συνεργασίας για την προστασία και τη βιωσιμότητα των δασών 5

6 ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΩΝ πρόοδος σε θέματα προσαρμογής (adaptation), τεχνολογίας, ανάπτυξης ικανοτήτων (capacity building), και μείωσης εκπομπών από δασικές δραστηριότητες (REDD+). τα κυριότερα θέματα, όπως μείωση των εκπομπών (mitigation) και τα χρηματοδοτικά, παραμένουν ανοικτά με εναλλακτικές προτάσεις ενώ διαπιστώνεται έλλειψη επαρκών δεσμεύσεων. Οι μέχρι σήμερα δεσμεύσεις δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των επιστημονικών ευρημάτων που απαιτούν: 25-40% μείωση των εκπομπών των ανεπτυγμένων χωρών μέχρι το 2020 (με βάση το 1990) συγκράτηση των εκπομπών των αναπτυσσομένων χωρών μέχρι το 2020 σε επίπεδα 15-30% χαμηλότερα των αναμενόμενων (business as usual). ΑΛΛΑ 6

7 ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ/ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΕΕ: 20% μείωση μέχρι το 2020 (με βάση το 1990), 30% εφόσον υπάρξουν συγκρίσιμες δεσμεύσεις Νομικά δεσμευτική συμφωνία, με έναρξη εφαρμογής το 2013, που θα βασίζεται στο Πρωτόκολλο του Κιότο και θα περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία του Σχεδίου Δράσης του Μπαλί (Bali Action Plan) και θα αφορά όλα τα κράτη. ΙΑΠΩΝΙΑ: 25% μείωση μέχρι το 2020 (με βάση το 1990). Πρόσφατα ΗΠΑ: 17% μείωση μέχρι το 2020 (με βάση το 2005) ΡΩΣΙΑ: 25% μείωση μέχρι το 2020 (με βάση το 1990). 7

8 ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ/ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ (2) Αναπτυσσόμενες χώρες (προθέσεις): Κίνα: μείωση των εκπομπών CO2/ΑΕΠ κατά 40-45% μέχρι το 2020 με βάση το 2005 Βραζιλία: μείωση των αναμενόμενων εκπομπών της (BAU) κατά 36-39% μέχρι το 2020 Νότια Κορέα: μείωση των αναμενόμενων εκπομπών της (BAU) κατά 30% μέχρι το

9 ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΕ Υιοθέτηση δεσμεύσεων μέχρι το 2020 (δέσμη κλίμα-ενέργεια) o Μείωση 20% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, 30% σε περίπτωση που τα άλλα ανεπτυγμένα κράτη αναλάβουν παρόμοιες δεσμεύσεις o Συμμετοχή κατά 20% των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην τελική ενεργειακή κατανάλωση o Αύξηση ενεργειακής αποδοτικότητας κατά 20% o Αύξηση του μεριδίου των βιοκαυσίμων στο 10% των καυσίμων κίνησης μέχρι το Ένταξη αερομεταφορών στο σύστημα εμπορίας από το 2012 (Οδηγία /101/ΕΚ (L 8/ )

10 ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ 20% ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ 2020 ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟ 1990 Η δέσμη δεν καθορίζει συνολικούς στόχους μείωσης ανά Κ-Μ Σε επίπεδο ΕΕ 21% μείωση στους τομείς εμπορίας μέχρι το 2020 σε σύγκριση με το % μείωση στους τομείς εκτός εμπορίας μέχρι το 2020 σε σύγκριση με το

11 Κατανομή προσπάθειας για τους τομείς εκτός εμπορίας (Shared Effort) Τομείς (μεταφορές, κτίρια, υπηρεσίες, μικρές εγκαταστάσεις καύσης, γεωργία, απόβλητα) Μείωση συνολικά κατά 10% σε σχέση με το 2005 Κατανομή της μείωσης μεταξύ των Κ-Μ με βάση το ΑΕΠ κατά κεφαλήν Εθνικοί στόχοι - νομικά δεσμευτική πορεία μείωσης για την περίοδο (δυνατότητα μεταφοράς μεταξύ ετών και σε άλλα Κ-Μ) Ετήσια αναφορά και έλεγχος συμμόρφωσης - κυρώσεις Επιτρέπεται η χρήση των μορίων από τους μηχανισμούς του Πρωτοκόλλου (CDM,JI) 11

12 Βελτίωση και διεύρυνση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών Οδηγία 2009/29/ΕΚ) Ανώτατο όριο (cap) σε επίπεδο ΕΕ το 2013 Ετήσια μείωση συνολικά 21% το 2020 Σημαντική αύξηση του ποσοστού δημοπράτησης Ηλεκτροπαραγωγή: αγορά δικαιωμάτων (εξαίρεση για τα νέα Κ-Μ) Λοιπές βιομηχανίες: υπολογισμός δικαιωμάτων με βάση τις συνθήκες λειτουργίας του 10% των πλέον αποδοτικών εγκαταστάσεων, χρήση benchmarks Βιομηχανικοί κλάδοι που υπόκεινται σε κίνδυνο διαρροής άνθρακα λόγω ανταγωνισμού (carbon leakage) :δωρεάν δικαιώματα. Λοιποί βιομηχανικοί κλάδοι: αγορά δικαιωμάτων 20% το 2013, αύξηση σε 70% το 2020, 100% το

13 ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ Σύστημα 2012 o 5 ετές o Εθνικά Σχέδια Κατανομής με διαφορετικά όρια (cup) Σύστημα o 8 ετές o Όριο σε επίπεδο ΕΕ μειούμενο ετησίως -21% μείωση μέχρι το 2020 (ως προς το 2005) o o Εθνικοί κανόνες κατανομής Δωρεάν κατανομή με μικρό ποσοστό δημοπράτησης (4% σε επίπεδο ΕΕ) o o Εναρμονισμένοι κανόνες κατανομής (benchmarks) Σημαντική αύξηση ποσοστού δημοπράτησης (πάνω από 50%) o Εκπομπές CO2 o Προσθήκη άλλων αερίων και δραστηριοτήτων o Τήρηση δικαιωμάτων σε εθνικά μητρώα (registries) o Τήρηση δικαιωμάτων στο Κοινοτικό μητρώο o Δυνατότητα εξαίρεσης εγκαταστάσεων με εκπομπές λιγότερες των 25000t 13

14 Πλαίσιο για δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS) Οδηγία: Νομοθετικό πλαίσιο για την διαχείριση θεμάτων περιβαλλοντικού κινδύνου και ευθύνης κίνητρο: Το CO2 που θα δεσμεύεται και θα αποθηκεύεται στην ΕΕ σύμφωνα με αυτό το νομοθετικό πλαίσιο δεν θα υπολογίζεται στις εκπομπές στο σύστημα εμπορίας Προαιρετική εφαρμογή προς το παρόν Αδειοδότηση μονάδων ηλεκτροπαραγωγής ονομαστικής ηλεκτρικής ισχύος 300 MW και άνω: εξασφάλιση (από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της Οδηγίας) ότι οι εγκαταστάσεις διαθέτουν έκταση αποθήκευσης, εγκαταστάσεις μεταφοράς είναι τεχνολογικά και οικονομικά εφικτές Εξασφάλιση κατάλληλης χωροθέτησης: εξέταση σχεδίων αδειών από την Ε.Επιτροπή (με την βοήθεια επιστημονικής ομάδας). Αποφυγή διαρροών: υποβολή σχεδίων παρακολούθησης, παράδοση δικαιωμάτων, εφαρμογή οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη 14

15 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Με την Οδηγία καθορίζονται εθνικοί στόχοι που συνολικά επιτρέπουν την υλοποίηση του δεσμευτικού γενικού στόχου της αύξησης του ποσοστού κατανάλωσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στο 20% μέχρι το 2020, και ένα δεσμευτικό στόχο αύξησης του ποσοστού των βιοκαυσίμων στο 10% των καυσίμων κίνησης για κάθε κράτος μέλος. 15

16 ΕΛΛΑΔΑ- ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Σύμβαση για την κλιματική αλλαγή Υπογραφή - Ιούνιος 1992 στο Ρίο (Βραζιλία) Η Ελλάδα επικύρωσε την Σύμβαση με τον Νόμο 2205/1994 (ΦΕΚ 60Α/ ). Συνολικός στόχος Ευρωπαϊκής Ένωσης -σταθεροποίηση των εκπομπών της διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το έτος 2000 στα επίπεδα του Πρωτόκολλο Κιότο Υπογραφή Πρωτοκόλλου (ΕΕ και Κ-Μ): Απρίλιος 1998 Συμφωνία επιμερισμού μ ρ μ των βαρών (burden sharing)(συπ Ιούνιος 1998): Απόφαση για την από κοινού εκπλήρωση των υποχρεώσεων βάσει άρθρου 4 του Πρωτοκόλλου. Η Ελλάδα δεσμεύεται να περιορίσει την αύξηση των εκπομπών της στο +25% για το διάστημα ως συνεισφορά του κοινοτικού στόχου -8% μείωση σε σύγκριση με τις εκπομπές του Επικύρωση από Ελλάδα: Νόμος 3017/2002 (ΦΕΚ Α 117): 16

17 ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Νομικό πλαίσιο Νόμος 3017/2002 (ΦΕΚ Α 117): θεσμοθετείται ο στόχος του περιορισμού της αύξησης των εκπομπών στο +25% για το διάστημα το ΥΠΕΧΩΔΕ (νυν Υπουργείο Περ/ντος, Ενέργειας και Κλιματικής αλλαγής) ορίζεται ως αρμόδια αρχή, η οποία συντονίζει τα συναρμόδια Υπουργεία και τους λοιπούς συναρμόδιους φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου και την εκπόνηση και την παρακολούθηση της εφαρμογής του Εθνικού Προγράμματος, προβλέπεται η έγκριση του Εθνικού Προγράμματος από το Υπουργικό Συμβούλιο. 17

18 2 ο Εθνικό Πρόγραμμα για την κλιματική αλλαγή (ΠΥΣ 5/2003) Ηλεκτροπαραγωγή: Περαιτέρω διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της συμπαραγωγής. Βιομηχανία: Περαιτέρω διείσδυση του φυσικού αερίου για θερμικές χρήσεις. Προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. ιάφορα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας. Οικιακός και τριτογενής τομέας: Βελτίωση της θερμικής συμπεριφοράς των υφιστάμενων κτιρίων. Προώθηση των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας. Περαιτέρω διείσδυση του φυσικού αερίου Μεταφορές Μέτρα που αφορούν τα οχήματα και τα καύσιμα. Διαχείριση μεταφορών Βιομηχανικές διεργασίες Διαχείριση απορριμμάτων Γεωργία 18

19 ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ KYA 54409/2632/2004 Σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ ΚΥΑ 9267/468/2007 Σύνδεση συστήματος εμπορίας με τους μηχανισμούς του Πρωτοκόλλου του Κιότο σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2004/101/ΕΚ 19

20 Αρμόδια Αρχή για το σύστημα εμπορίας και τους μηχανισμούς (JI, CDM) Υπουργείο Περ/ντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γραφείο Εμπορίας ικαιωμάτων Εκπομπών (Γ.Ε..Ε) 7μελής ιυπουργική Επιτροπή Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ) τήρηση μητρώου 20

21 ιαχείριση δικαιωμάτων Μέθοδος κατανομής: %+ δωρεάν, %+ δωρεάν εκχώρηση δικαιωμάτων: ετήσια, μέχρι 28/2 επιστροφή δικαιωμάτων: ετησίως, μέχρι 30/4 υποβολή στο ΓΕ Ε επαληθευμένης έκθεσης - ετησίως μέχρι 31/3 επαλήθευση από επίσημα αναγνωρισμένο ελεγκτή (διαδικασία απόφασης 3354/ ΕΣΥ : διαπίστευση ελεγκτών) 21

22 Κυρώσεις Για κάθε τόνο εκπομπών για τον οποίο δεν παραδώθηκαν δικαιώματα: 40 Ευρώ Ευρώ από παράδοση το επόμενο έτος δημοσίευση ονομάτων (ΓΕ Ε) Για μη τήρηση λοιπών υποχρεώσεων: Πρόστιμο ΕΕ προσωρινή διακοπή λειτουργίας κυρώσεις άλλων διατάξεων νομοθεσίας 22

23 Εθνικά Σχέδια Κατανομής 1 ο Εθνικό Σχέδιο (ΚΥΑ 36028/1604/2006) Συνολικά δικαιώματα : t CO2 139 εγκαταστάσεις και αποθήκη νεοεισερχομένων Απαιτούμενη μείωση από προβλεπόμενες εκπομπές : 21% 2,1% 2 ο Εθνικό Σχέδιο (ΚΥΑ 52115/2970/2008) Συνολικά δικαιώματα : t CO2 140 εγκαταστάσεις και αποθήκη νεοεισερχομένων Απαιτούμενη μείωση από προβλεπόμενες εκπομπές : 16,7% 23

24 Ευχαριστώ για την προσοχή σας