ΑΦΝΗ ίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου

Transcript

1 ΑΦΝΗ ίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου Βιώσιµο Ενεργειακό Σχέδιο ράσης για τον ήµο Κέας στο πλαίσιο του Συµφώνου των ηµάρχων Ιανουάριος

2 Πίνακας Περιεχοµένων Ακρωνύµια Περίληψη Περιγραφή του ήµου Γενικά στοιχεία Παρούσα κατάσταση Υποδοµές Τάσεις ανάπτυξης Αειφορία υναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕ Αιολικό δυναµικό Ηλιακό δυναµικό Εξοικονόµηση ενέργειας Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου Άνθρωπος - Υποδοµές Ενέργεια - Περιβάλλον ιοικητική οργάνωση Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης Βασικές επιλογές Παραδοχές Υπολογισµός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Συλλογή δεδοµένων Περιγραφή υπολογισµών Εφαρµογή bottom-up ανάλυσης Επιµέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα Αποτελέσµατα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Καθορισµός συντελεστών εκποµπής CO Εκποµπές CO Περιγραφή δράσεων και µέτρων Μεθοδολογία προσδιορισµού και ανάπτυξης δράσεων και µέτρων Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης Προσδιορισµός τοµέων προτεραιότητας δραστηριοτήτων Παρουσίαση δράσεων Βραχυπρόθεσµες δράσεις Εγκατάσταση Α/Π για παραγωγή ηλεκτρισµού στη νήσο Κέα Εξοικονόµηση ενέργειας στις προµήθειες του ήµου Μακροπρόθεσµες δράσεις Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα δράσεων Αναφορές ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 44

3 Παράρτηµα Α: Πίνακας πηγών δεδοµένων

4 Ακρωνύµια Α/Γ: Ανεµογεννήτρια Α/Π: Αιολικό Πάρκο Φ/Β: Φωτοβολταϊκά ΑΠΕ: Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας ΑΦΝΗ: ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου ΕΗ: ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού ΕΣΜΗΕ: ιαχειριστής Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.. : ηµοτικό ιαµέρισµα Ε.Ε.: Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΞΕ: Εξοικονόµηση Ενέργειας EMY: Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία ΕΟΤ: Ελληνικός Οργανισµός Τουρισµού ΕΣΥΕ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος KAΠΕ: Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας OΣΚ: Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων ΟΤΑ: Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης Π : Πραγµατικά δεδοµένα ΡΑΕ: Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας Σ : Συνδυασµένα δεδοµένα ΧΥΤΑ: Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων ΧΥΤΥ: Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Υπολειµµάτων BU: Bottom-Up (analysis) COM: Covenant of Mayors CoMO: Covenant of Mayors Office IPCC: International Panel on Climate Change SEAP: Sustainable Energy Action Plan 4

5 1. Περίληψη Ο ήµος Κέας, στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής που ακολουθεί στους τοµείς της αειφορικής ανάπτυξης και του ενεργειακού σχεδιασµού και αναγνωρίζοντας την ευθύνη του ως Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την ανάληψη δράσεων καταπολέµησης της κλιµατικής αλλαγής, συµµετέχει στο Σύµφωνο των ηµάρχων και αναλαµβάνει τις σχετικές δεσµεύσεις. Έτσι λοιπόν, δεσµεύεται να υπερβεί τους στόχους που έθεσε η Ε.Ε. για το 2020, µειώνοντας τις εκποµπές CO2 στην επικράτεια του ήµου τουλάχιστον κατά 20%, µέσω της εφαρµογής ενός ολοκληρωµένου Σχεδίου ράσης για τη Βιώσιµη Ενέργεια. Προϋπόθεση για την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου είναι η βασική απογραφή των εκποµπών στο έτος βάσης, η συνεχής παρακολούθησή τους κατά τον χρονικό ορίζοντα του σχεδίου και η υποβολή έκθεσης αξιολόγησης του σχεδίου ανά 2 έτη. Η συµµετοχή του ήµου Κέας στο Σύµφωνο των ηµάρχων έρχεται ως συνέχεια στη µέχρι σήµερα φιλοπεριβαλλοντική πολιτική του ήµου. Ο ήµος Κέας, συµµετέχει από τον Σεπτέµβριο του 2006 ως µέλος στο ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «ΑΦΝΗ». Στόχος του ΑΦΝΗ είναι η προώθηση δράσεων αειφορίας στα νησιά µέλη και µετά την εφαρµογή των δράσεων η πιστοποίηση. Επίσης το ΑΦΝΗ προωθεί τη διεθνή συνεργασία στα ως άνω θέµατα. Στο πλαίσιο αυτό, οι συµµετέχοντες ΟΤΑ δεσµεύονται για την επίτευξη ορισµένων στόχων µεταξύ των οποίων η µείωση των εκποµπών θερµοκηπίου, η ΕΞΕ και η προώθηση των ΑΠΕ. Μάλιστα, ο ήµος Κέας πήρε το 2007 και το 2008 το «Σήµα Αειφορίας», για τις αειφορικές δράσεις που πραγµατοποίησε. Η ΑΦΝΗ είναι οργανισµός αναγνωρισµένος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως «οµή Στήριξης» των νησιωτικών δήµων του Αιγαίου που συµµετέχουν στο «Σύµφωνο». Στο Σύµφωνο των ηµάρχων συµµετέχουν αυτή τη στιγµή 10 ΟΤΑ-µέλη του ΑΦΝΗ. Η ίδρυση, το 2008, του «Ενεργειακού Γραφείου Ίου-Αιγαίου» και η συµµετοχή του ήµου Κέας στο «Σύµφωνο των ηµάρχων» είναι µέρος και καρπός αυτής της συνεργασίας. Το Ενεργειακό Γραφείο υποστηρίζει τους ΟΤΑ µέλη του ΑΦΝΗ (37 σήµερα) σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού και στην παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων (παραγωγή δεικτών και µεθοδολογίας). Με τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ηµάρχων, ο ήµος Κέας αποσκοπεί στη συνέχιση της πορείας του νησιού προς την βιώσιµη ανάπτυξη, µε την προώθηση ενεργειακών πολιτικών παράλληλα µε τα προγράµµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη µείωση των εκποµπών CO2, την ασφάλεια της διάθεσης της ενέργειας, τη µείωση της εξάρτησης από την εισαγωγή ορυκτών καυσίµων και την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές. Βασικοί άξονες του ενεργειακού σχεδιασµού του ήµου είναι η προώθηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στις αστικές υποδοµές και στον κτιριακό τοµέα και η βιώσιµη αστική κινητικότητα. εδοµένης δε της υποχρέωσης βάσει του Συµφώνου να συµπεριληφθεί όλη η γεωγραφική περιοχή του ήµου στο Σχέδιο ράσης, αυτό θα περιλαµβάνει δράσεις που θα αφορούν όχι µόνο στον δηµόσιο τοµέα, αλλά και στον ιδιωτικό, ενώ ενδέχεται να αξιοποιηθεί και η Μακρόνησος, που ανήκει διοικητικά στο ήµο Κέας. Οι βασικοί στόχοι του Σχεδίου ράσης του ήµου Κέας, συνοψίζονται στους εξής: ιείσδυση των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο. Συγκεκριµένα, όσον αφορά στην ηλεκτροπαραγωγή, στόχος για το 2020 είναι η υπερκάλυψη της ζήτησης του 5

6 νησιού, µε παραγόµενη ηλεκτρική ενέργεια από µονάδες ΑΠΕ, και η επιπλέον τροφοδότηση µε πράσινη ενέργεια την ηπειρωτική Ελλάδα Εξοικονόµηση ενέργειας στις υποδοµές και στον δηµοτικό φωτισµό, µε βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του εξοπλισµού. Εξοικονόµηση ενέργειας στον κτιριακό τοµέα, µε προώθηση δράσεων εξοικονόµησης σε ξενοδοχεία και δηµοτικά κτίρια και µε δράσεις ενηµέρωσης των κατοίκων, όσον αφορά στον οικιακό τοµέα. Ουσιαστικά, ποσοτικοποιώντας την συνολική συνεισφορά των βραχυπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων δράσεων, ο ήµος στοχεύει σε 100% εξοικονόµηση των τοπικών εκποµπών CO 2 έως το Η κλιµάκωση των µέτρων στον χρονικά ορίζοντα του Σχεδίου ράσης γίνεται µε βάση το µέγεθος, την ωριµότητα, τη δυσκολία υλοποίησης του καθενός και την αποτελεσµατικότητα στη µείωση των εκποµπών. 6

7 2. Περιγραφή του ήµου 2.1. Γενικά στοιχεία Γεωγραφία - ιοικητικά Η Κέα είναι το βορειότερο νησί των δυτικών Κυκλάδων και το πλησιέστερο προς την ηπειρωτική χώρα. Το λιµάνι της, απέχει µόλις 40 µίλια από το λιµάνι του Πειραιά και βρίσκεται στο µεγάλο θαλάσσιο ρεύµα του Κάβο - Ντόρο, ενώ θεωρείται η φυσική γέφυρα επικοινωνίας της Στερεάς Ελλάδας µε τις Κυκλάδες. ιοικητικά, η νήσος συνιστά ένα ενιαίο δήµο, τον καλούµενο δήµο Κέας.στον οποιο συµπεριλαµβάνεται η γειτονική ακατοίκητη Μακρόνησος. Η έκταση του νησιού είναι 132 τετραγωνικά χιλιόµετρα και οι ακτές του έχουν ανάπτυγµα 93 χιλιοµέτρων και σχηµατίζουν µικρούς όρµους, ακρωτήρια και θαλάσσια σπήλαια. Το νησί είναι ορεινό, µε µέσο υψόµετρο 285µ και µε ψηλότερη κορυφή τον προφήτη Ηλία 568µ. Γεωγραφία Συντεταγµένες: N E Νησιωτικό Σύµπλεγµα: Κυκλάδες Έκταση: 128,93 km² ιοικητικά Περιφέρεια: Νοτίου Αιγαίου Νοµός: Κυκλάδων Πρωτεύουσα: Ιουλίδα Στατιστικά Πληθυσµός: (απογραφή 2001) Πυκνότητα: 19 /km² Ιστοσελίδα ήµου 7

8 Πίνακας 2.1. Γενικά στοιχεία ήµου Κέας Οικιστική ανάπτυξη Η Κέα είναι σχετικά αραιοκατοικηµένο νησί, µε εξαίρεση την Κορησσία (Λιβάδι), που αποτελεί το κεντρικό λιµάνι του νησιού, την Ιουλίδα, που είναι η Χώρα (πρωτεύουσα) του νησιού και το Βουρκάρι που είναι η πιο τουριστική περιοχή του νησιού. Οι ωραιότερες περιοχές του νησιού, λόγω του ότι παραµένουν ακόµη εµπορικά µη αξιοποιηµένες, βρίσκονται στην βορειοανατολική µεριά. Τα τελευταία χρόνια σηµειώνεται αύξηση στην οικιστική ανάπτυξη του νησιού, κυρίως λόγω της εσωτερικής µετανάστευσης από την ηπειρωτική Ελλάδα στα νησιά, της αύξησης του ενδιαφέροντος για παραθεριστικές κατοικίες και της ανάπτυξης του τουρισµού. Οικονοµία & Ανάπτυξη Η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αλιεία αποτελούσαν στο παρελθόν τους παραδοσιακούς κλάδους οικονοµικής δραστηριότητας. Το µοντέλο ανάπτυξης που επικράτησε στην περιοχή τις τελευταίες δεκαετίες είχε σαν συνέπεια τη δραστική µείωση της συµµετοχής του πρωτογενούς τοµέα τόσο στη διαµόρφωση του Ακαθάριστου Περιφερειακού Προϊόντος όσο και στην απασχόληση. Όσον αφορά τον δευτερογενή τοµέα παραγωγής, η αδυναµία εκµετάλλευσης οικονοµιών κλίµακας υπήρξε πάντα ανασταλτικός παράγοντας για την ανάπτυξη της µεταποίησης στον συγκεκριµένο γεωγραφικό χώρο. Υπάρχει µόνο µία βιοτεχνία στον Μυλοπόταµο η οποία συσκευάζει αγροτικά προϊόντα. Από την άλλη, η ανάπτυξη του τριτογενή τοµέα είναι συνεχής και αυξανόµενη. Η κλαδική διάρθρωση της απασχόλησης στον τριτογενή τοµέα, αναδεικνύει την υπεροχή του τουρισµού, στον οποίο απασχολείται πλέον του 1/4 των απασχολούµενων στον τοµέα. Το 2001, ο αριθµός των οικονοµικά ενεργών κατοίκων του ήµου Κέας ανέρχεται σε 900 κατοίκους, και το ποσοστό των ανέργων είναι εξαιρετικά χαµηλό της τάξης του 2,3%. Κατά τη δεκαετία καταγράφεται σηµαντικότατη πληθυσµιακή αύξηση στο νησί της τάξης του 35%, οφειλόµενη κυρίως στη συµβολή των οικονοµικών µεταναστών εργαζόµενων στο νησί και στη εναλλαγή των παλαιότερων παραθεριστών του νησιού σε µόνιµους κατοίκους. Ο πληθυσµός του νησιού κατά την απογραφή 2001 κατέγραψε µόνιµους κάτοικους. Η κοινωνία της Κέας παρουσιάζει έντονα συνεκτικό χαρακτήρα µε αγάπη στον τόπο και τις παραδόσεις. Στον τοµέα του τουρισµού η επιθυµία της οικονοµικής ανάπτυξης και της δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας εµφανίζεται έντονη. Οι κάτοικοι όµως ανησυχούν για τον τρόπο ανάπτυξης του νησιού και την παράλληλη προστασία της φύσης και της πολιτιστικής κληρονοµιάς. Η άναρχη δόµηση αποτελεί ένα από τα σηµαντικότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει το νησί σήµερα. Ο αριθµός των παραθεριστικών κατοικιών αυξάνεται µε πολλαπλασιαστικούς ρυθµούς. ηµιουργούνται άτυποι παραθεριστικοί οικισµοί, δοµηµένοι µε το εκτός σχεδίου καθεστώς και παρατηρούνται πολλές πολεοδοµικές παραβάσεις σε οικοδοµές. Η έντονη τουριστική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια στο νησί, συνδυάζεται µε την απαίτηση των κατοίκων να οργανωθεί χωροταξικά το νησί, να ελεγχθεί η άναρχη δόµηση και να βελτιωθούν οι υποδοµές. Κυρίως τα δίκτυα αποχέτευσης, ο καθαρισµός των λυµάτων, η σωστή λειτουργία του νέου ΧΥΤΑ και η βελτίωση της υδροδότησης και 8

9 του οδικού δικτύου. Επίσης, υπάρχει η επιθυµία να µην εγκαταλειφθούν οι παραδοσιακοί τρόποι παραγωγής, και να µην συρρικνωθεί η γεωργία και η κτηνοτροφία. Η αναπτυξιακή πολιτική του νησιού, από την πλευρά της τοπικής αυτοδιοίκησης, στοχεύει στη δηµιουργία υποδοµών που θα ενισχύσουν τον τουρισµό, θα αναδείξουν τον πολιτισµό και θα βελτιώσουν τη ζωή των κατοίκων του νησιού, σύµφωνα µε ένα ολοκληρωµένο πρόγραµµα το οποίο θα προστατεύει το φυσικό περιβάλλον του νησιού, δεν θα αλλοιώσει τη φυσιογνωµία του και δεν θα αποσαθρώσει τον κοινωνικό ιστό. Υδατικοί Πόροι Ένα από τα σηµαντικότερα προβλήµατα στα νησιά των Κυκλάδων είναι η ανεπάρκεια των υδατικών τους αποθεµάτων. Στην Κέα ωστόσο υπάρχουν πολλές πηγές, γεγονός που κατά την κλασική περίοδο προσέδωσε στο νησί και την ονοµασία «Υδρούσα». Η Κέα παρά το γεγονός ότι είναι ένα από τα µεγαλύτερα νησιά των Κυκλάδων, δεν χαρακτηρίζεται από εντατική εκµετάλλευση των υπόγειων νερών της. Υπάρχει περιορισµένος αριθµός υδροληπτικών έργων κυρίως λόγω του ότι οι κάτοικοι του νησιού είναι λίγοι, το επίπεδο οικονοµικής ανάπτυξης είναι χαµηλό και υπάρχει απουσία οργανωµένης τουριστικής βιοµηχανίας. Η υδροδότηση γίνεται σήµερα από 5 γεωτρήσεις και 3 πηγάδια. Μόνο ένα µικρό µέρος του νησιού σήµερα υδροδοτείται, ενώ µόνο στην περιοχή της Ιουλίδας το νερό χλωριώνεται. Το διατιθέµενο στο δίκτυο νερό δεν επαρκεί και τη θερινή περίοδο υπάρχει έλλειµµα. Η τουριστική κίνηση αυξάνεται και παράλληλα αυξάνονται και οι ανάγκες. Μάλιστα, προβλέπεται διάνοιξη νέων γεωτρήσεων προκειµένου να αξιοποιηθούν ανεκµετάλλευτοι υδατικοί πόροι του νησιού για την αντιµετώπιση της λειψυδρίας. Προκειµένου να διαφυλαχτεί το υδατικό απόθεµα του νησιού από την υπερεκµετάλλευση και την υποβάθµιση λόγω της υφαλµύρωσης, θα εφαρµοστεί συµπληρωµατικά η µέθοδος της αφαλάτωσης Παρούσα κατάσταση Υποδοµές Ηλεκτρικό σύστηµα Η Κέα είναι συνδεδεµένη µε την ηπειρωτική Ελλάδα (Λαύριο) µε υποβρύχιο καλώδιο µεσαίας τάσης- 20kV, µέσω της Μακρονήσου. Εγκαταστάσεις ΑΠΕ Υπάρχει µόνο µια µικρή ανεµογεννήτρια των 60 kw για ηλεκτροπαραγωγή. Λοιπές τεχνικές υποδοµές Α. Μονάδα βιολογικού καθαρισµού Στην Κέα λειτουργεί από το 2007 πιλοτική µονάδα βιολογικού καθαρισµού υγρών αποβλήτων της περιοχής Βουρκαρίου. Σε φάση µελέτης βρίσκεται αυτή τη στιγµή η δηµιουργία Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας και Αξιοποίησης των Αποβλήτων των Οικισµών Ιουλίδας Κορησσίας και Βουρκαρίου. 9

10 Β. ιαχείριση στερεών αποβλήτων Όσον αφορά στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, µέχρι το τέλος του 2010 προβλέπεται διακοπή της λειτουργίας και η αποκατάσταση των δύο υφιστάµενων ΧΑ Α και κατασκευή Χώρου Ολοκληρωµένης Εναλλακτικής ιαχείρισης Απορριµµάτων Τάσεις ανάπτυξης ηµογραφική εξέλιξη Στον πίνακα που ακολουθεί, φαίνεται η εξέλιξη του πληθυσµού σε ολόκληρο το νησί κατά την τελευταία τεσσαρακονταετία σύµφωνα µε απογραφές της Ε.Σ.Υ.Ε. Το νησί παρουσίασε µείωση του πληθυσµού κατά την εικοσαετία και αύξηση κατά την εικοσαετία Κατά τη δεκαετία καταγράφεται σηµαντικότατη πληθυσµιακή αύξηση στο νησί της τάξης του 35%, οφειλόµενη κυρίως στη συµβολή των οικονοµικών µεταναστών εργαζόµενων στο νησί (κυρίως στον κατασκευαστικό τοµέα), καθώς και στη εναλλαγή των παλαιότερων παραθεριστών του νησιού σε µόνιµους κατοίκους. Έτος απογραφής Πληθυσµός Πίνακας 2.2. Πληθυσµιακή εξέλιξη Η µεταβολή του πληθυσµού είναι διαφορετική στα δύο δηµοτικά διαµερίσµατα. Ενώ στην τεσσαρακονταετία το.. Ιουλίδας εµφανίζει µείωση της τάξης του 14%, το αντίστοιχο διαµέρισµα Κορησσίας εµφανίζει αύξηση της τάξης του 50%. Αυτό οφείλεται στην τάση των κατοίκων να εγκαταλείπουν τους ορεινούς οικισµούς και να εγκαθίστανται στους παραθαλάσσιους. Η τάση αυτή φαίνεται εντονότερη κατά την τελευταία δεκαετία. Οικονοµική ανάπτυξη Οι κάτοικοι του νησιού απασχολούνται κατά τη διάρκεια του χρόνου µε πολλές δραστηριότητες, οι οποίες κατά βάση µπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε τουριστικές και γεωργικές. Κατά τους θερινούς µήνες, πολλοί κάτοικοι διατηρούν τουριστικές µονάδες ψυχαγωγίας (εστιατόρια, τουριστικά καΐκια) και διαµονής (ενοικιαζόµενα δωµάτια, ξενοδοχεία), από τα οποία έχουν σηµαντικά έσοδα από την προσέλευση επισκεπτών. Ωστόσο, το νησί δε θεωρείται δηµοφιλής τουριστικός προορισµός και η ανάπτυξη είναι ήπια. Τον υπόλοιπο χρόνο, οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως µε την καλλιέργεια ελιάς και αµπελιών. Ενέργεια & ανάπτυξη Χαρακτηριστική της αύξησης του βιοτικού επιπέδου, των τεχνικών υποδοµών, της τουριστικής ανάπτυξης, αλλά και του µόνιµου πληθυσµού του νησιού είναι η αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής 10

11 ενέργειας κατά τα τελευταία χρόνια, που ακολουθεί έναν ρυθµό της τάξης του 7% ετησίως. Όσον αφορά στη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο, δεν έχουν γίνει ακόµα εγκαταστάσεις, αλλά υπάρχει τέτοια θέληση από πλευράς τοπικής αυτοδιοίκησης και κοινωνικής αποδοχής Αειφορία Ο ήµος Κέας, συµµετέχει από το 2006 στο ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «ΑΦΝΗ» µε στόχο του την προώθηση δράσεων αειφορίας σε συνδυασµό µε τη διαδηµοτική και διεθνή συνεργασία. Μάλιστα, ήταν ο πρώτος ήµος που πιστοποιήθηκε µε «Σήµα Αειφορίας», για το 2007, µε δράσεις στους παρακάτω θεµατικούς τοµείς: Ανακύκλωση Απορριµµάτων Συντήρηση και Ανάδειξη του ικτύου Μονοπατιών Η Γιορτή των Παραµυθιών (πολιτιστική δράση) Επεξεργασία και Αξιοποίηση υγρών αποβλήτων Εκπόνηση ΣΧΟΟΑΠ Το 2008 και το 2009 διατήρησε την πιστοποίηση αειφορικότητας. Συγκεκριµένα, για το 2009, οι δράσεις για τις οποίες ο ήµος αξιολογήθηκε και πιστοποιήθηκε πρόσφατα ήταν οι εξής: ιατήρηση παραδοσιακών µορφών πρωτογενούς παραγωγής Ανακύκλωση απορριµµάτων Συντήρηση και ανάδειξη δικτύου µονοπατιών ιαχείριση νερού και λυµάτων Γιορτή των παραµυθιών Επιπλέον, το 2008, ιδρύθηκε το «Ενεργειακό Γραφείο Ίου-Αιγαίου», για την υποστήριξη των µελών του ΑΦΝΗ σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού. Με τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ηµάρχων, ο ήµος Κέας αποσκοπεί στη συνέχιση και ενίσχυση της αειφορικής του πορείας µέσω της διεθνούς συνεργασίας, µε έµφαση στην εξοικονόµηση ενέργειας και την διείσδυση των ΑΠΕ υναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕ Η Κέα, όπως και τα άλλα Κυκλαδονήσια, έχει αξιόλογο αιολικό και ηλιακό δυναµικό και αρκετές δυνατότητες εξοικονόµησης ενέργειας Αιολικό δυναµικό εν έχει γίνει προς το παρόν εκµετάλλευση του αιολικού δυναµικού για ηλεκτροπαραγωγή, µε εγκατάσταση αιολικών πάρκων. Η περίπτωση της Μακρονήσου αποτελεί µια πρώτης τάξεως ευκαιρία 11

12 για εγκατάσταση µεγάλου αιολικού πάρκου σε διασύνδεση µε την ηπειρωτική χώρα (Λαύριο), αλλά οι ως τώρα αιτήσεις και το επενδυτικό ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί προσκρούει στις αντιδράσεις, λόγω της ιστορικής σηµασίας του τόπου. Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το αιολικό δυναµικό (µέση ταχύτητα ανέµου ετησίως): Σχήµα 2.1. Αιολικό δυναµικό Ηλιακό δυναµικό Το ηλιακό δυναµικό έχει εκµεταλλευτεί σε κάποιο βαθµό µε εγκαταστάσεις θερµικών ηλιακών συστηµάτων για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, κυρίως από τα τουριστικά καταλύµατα. Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το ηλιακό δυναµικό (πρόσπτωση ηλιακής ακτινοβολίας σε οριζόντια επιφάνεια ετησίως): 12

13 Σχήµα 2.2. Ηλιακό δυναµικό Εξοικονόµηση ενέργειας Όσον αφορά στην εξοικονόµηση ενέργειας αξιόλογο δυναµικό υπάρχει στις κτιριακές εγκαταστάσεις του τριτογενή, δηµοτικού αλλά και οικιακού τοµέα, όπως επίσης και στον τοµέα των µεταφορών. Ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις Οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις λειτουργούν σχεδόν αποκλειστικά τους καλοκαιρινούς µήνες. Οι ενεργειακές καταναλώσεις σε αυτές αφορούν κυρίως κλιµατισµό και θέρµανση ζεστού νερού χρήσης και, δευτερευόντως, τον φωτισµό. Προβλέπεται αύξηση της διείσδυσης των θερµικών ηλιακών συστηµάτων (ηλιακοί θερµοσίφωνες), ενώ θα προωθηθούν και παρεµβάσεις εξοικονόµησης ενέργειας κυρίως µέσω του περιορισµού της κατανάλωσης των κλιµατιστικών η οποία και αυξάνει σηµαντικά την ζήτηση ενέργειας τους καλοκαιρινούς µήνες. ηµοτικά κτίρια Τα δηµοτικά κτίρια (κυρίως κτίρια υπηρεσιών και σχολικά κτίρια) αποτελούν άλλη µια κατηγορία κτιρίων τα οποία είναι συνήθως ενεργοβόρα, και στα οποία δίνεται εύκολα η δυνατότητα στον ήµο να επέµβει για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης. Οικιακός τοµέας Ο οικιακός τοµέας εµφανίζει κάποιο δυναµικό εξοικονόµησης, ωστόσο είναι προφανώς δύσκολο να οργανωθούν µεθοδευµένες δράσεις εξοικονόµησης µιας και δεν θα µπορούσαν απλά να επιβληθούν στους κατοίκους. Στον τοµέα αυτόν ο ήµος θα κατευθυνθεί κυρίως προς δράσεις ενηµέρωσης και 13

14 ευαισθητοποίησης των καταναλωτών ώστε να ωριµάσει η στιγµή πραγµατοποίησης ουσιαστικών δράσεων εξοικονόµησης ενέργειας. Στην Κέα, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, το σύνολο σχεδόν των κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1980, οπότε και άρχισε να ισχύει ο «Κανονισµός Θερµοµόνωσης», δεν ήταν θερµοµονωµένα. Αυτό το γεγονός, µαζί µε τα στατιστικά στοιχεία του έτους κατασκευής των κτιρίων οδηγεί σε µια πρώτη εκτίµηση του δυναµικού εξοικονόµησης ενέργειας, από παρεµβάσεις θερµοµόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου. Χαρακτηριστικό είναι πως το έτος κατασκευής είναι κριτήριο επιλογής για ένταξη κατοικιών στο, προς το παρόν «παγωµένο», πρόγραµµα «Εξοικονόµηση κατ οίκον» του πρώην ΥΠΑΝ, όπου µόνο κτίρια κατασκευασµένα πριν το 1980 είναι επιλέξιµα. Ειδικά στην Κέα, το ποσοστό κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1981, βάσει στοιχείων της ΕΣΥΕ ανέρχεται σε 73,5%, το οποίο είναι αρκετά υψηλό σε σχέση µε άλλα νησιά. Τοµέας Μεταφορών Πέρα από τα ιδιωτικά ΙΧ και µηχανάκια, η συγκοινωνία µεταξύ των διαφόρων περιοχών του νησιού εκτελείται από δύο ιδιωτικά λεωφορεία. Οι διαδροµές που εξυπηρετούνται είναι: - Κορησσία Ιουλίδα Οτζιάς σε όλη την διάρκεια του χρόνου. Εκτελούνται δύο δροµολόγια την ηµέρα τον χειµώνα και περισσότερα κατά την θερινή περίοδο. - Ποίσσες Κούνδουρος. Το δροµολόγιο αυτό λειτουργεί κυρίως τους καλοκαιρινούς µήνες. Εκτός των λεωφορείων, για τη µετακίνηση των κατοίκων λειτουργούν και 5 ταξί. Η κίνηση εντοπίζεται κυρίως στην διαδροµή Ιουλίδα-Κορησσία (λιµάνι) και στην παραλιακή διαδροµή (κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς µήνες). Στο νησί δεν υπάρχουν υποδοµές για περιβαλλοντικά φιλικά, εναλλακτικά µέσα, ήπιας κυκλοφορίας, όπως το ποδήλατο. Αν και το νησί δεν προσφέρεται ιδιαίτερα για την καθιέρωση του ποδηλάτου ως µεταφορικού µέσου, εξαιτίας των έντονων κλίσεών του, εκτός από την παραλιακή διαδροµή Κορησσία -Γυαλισκάρι-Βουρκάρι όπου θα µπορούσε πιθανόν µελλοντικά να προωθηθεί η χρήση ποδηλάτων. Επίσης, θα µπορούσε προωθηθεί αύξηση της χρήσης των συλλογικών µέσων µεταφοράς για τις άλλες διαδροµές Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου Στην συνέχεια παρατίθεται µια συγκεντρωτική λίστα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ήµου Κέας τα οποία έχουν άµεση επίδραση στην βιώσιµη ενεργειακή ανάπτυξή του. Τα χαρακτηριστικά αυτά προσδιορίζουν µια ειδική κατηγορία δήµων συµµετεχόντων στο Σύµφωνο των ηµάρχων, αυτή των µικρών νησιωτικών δήµων µε έντονη τουριστική δραστηριότητα. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά µπορούν να οµαδοποιηθούν σε τρεις οµάδες, σε αυτά σε σχέση µε τον άνθρωπο και τις υποδοµές, το περιβάλλον και την ενέργεια και τα διοικητικά Άνθρωπος - Υποδοµές Μη αστικός ήµος. Οι κάτοικοι του νησιού είναι συγκεντρωµένοι σε 3 βασικούς οικισµούς (Κορησσία (Λιβάδι), Ιουλίδα, Βουρκάρι). 14

15 Μεγάλη εποχιακή διακύµανση του πληθυσµού. Η νήσος έχει σηµαντική τουριστική ανάπτυξη και τους καλοκαιρινούς µήνες ο πληθυσµός και κατά επέκταση η κατανάλωση ενέργειας αυξάνεται σηµαντικά. Αυξητικές τάσεις του πληθυσµού. Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται τάση αποκέντρωσης από τις µεγάλες πόλεις προς τα νησιά. Η απογραφή του 2011 θα παράξει νέα δηµογραφικά δεδοµένα. Αναπτυσσόµενες υποδοµές. Βασικές υποδοµές όπως µονάδες αφαλάτωσης, χώρος υγειονοµικής ταφής υπολειµµάτων (ΧΥΤΥ) και επέκταση βιολογικού καθαρισµού τοποθετούνται στην λίστα των βραχυπρόθεσµων έργων υποδοµής. Μεταφορές: εν είναι συχνή η µετακίνηση αυτοκινήτων που ανήκουν σε µόνιµους κατοίκους του νησιού εκτός των γεωγραφικών ορίων του ήµου λόγω των προφανών δυσκολιών που επιβάλλει η νησιωτικότητα.σηµαντική συνεισφορά στις µεταφορές τους καλοκαιρινούς µήνες έχει ο υψηλός αριθµός τουριστών. Ένα ποσοστό αυτών (κυρίως εγχώριος τουρισµός) επισκέπτεται το νησί µε προσωπικό του όχηµα, ενώ πολλοί επιλέγουν την ενοικίαση αυτοκινήτων ή µοτοποδηλάτων που διατίθενται στο νησί.(κυρίως διεθνής τουρισµός). Οι πρώτοι συνήθως έχουν εφοδιαστεί µε καύσιµα από τον τόπο αναχώρησης τους, όπου συνήθως η τιµή των καυσίµων είναι φθηνότερη, ενώ οι δεύτεροι αγοράζουν τα αναγκαία καύσιµα εξ ολοκλήρου από τα τοπικά πρατήρια. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το νησί αποτελεί επίσης συνήθη προορισµό ταξιδιών µε σκάφη (ιστιοπλοϊκά ή µηχανοκίνητα) λόγω της σχετικά κοντινής απόστασής του από την Αθήνα και ειδικά από το Λαύριο στην ηπειρωτική Ελλάδα Ενέργεια - Περιβάλλον ιασυνδεδεµένο στο ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η Κέα είναι διασυνδεδεµένη µε το ηπειρωτικό µέσω υποβρύχιου καλωδίου.. Γειτνίαση µε την θάλασσα. Όπως αναδείχθηκε και στο κεφάλαιο 2.3 το νησιωτικό προφίλ του ήµου παρέχει υψηλό δυναµικό ΑΠΕ. Η θάλασσα παρέχει πολλές δυνατότητες αειφορικών δράσεων αλλά από την άλλη αποτελεί και ένα ευαίσθητο οικοσύστηµα το οποίο χρήζει ιδιαίτερης ευθύνης και προστασίας. ιαθέσιµη γη για εφαρµογές ΑΠΕ. Η χαµηλή πυκνότητα πληθυσµού του ήµου (19/km 2 ), αποτέλεσµα του µη-αστικού προφίλ του, καταδεικνύει την δυνατότητα ανάπτυξης εφαρµογών µε χρήση ΑΠΕ. Παρόλα αυτά είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι χωροταξικοί και περιβαλλοντικοί περιορισµοί περιορίζουν την διαθέσιµη γη ιοικητική οργάνωση ιοικητικός έλεγχος Μακρονήσου: Το γεγονός ότι ο ήµος Κέας έχει την νήσο Μακρόνησο υπό τον διοικητικό της έλεγχο του παρέχει όπως ήδη αναφέρθηκε την δυνατότητα να εγκαταστήσει εφαρµογές ΑΠΕ. Παρόλα αυτά η αξιοποίηση του νησιού καθορίζεται από το νοµοθετικό πλαίσιο που προστατεύει την ιστορικότητα του. Περιορισµένο προσωπικό για ενασχόληση µε το Σύµφωνο. Το προσωπικό και οι πόροι του ήµου δεν επαρκούν για συνεχή ενασχόληση εργαζοµένου µε το Σύµφωνο. 15

16 Μεταφορικοί περιορισµοί Αυξηµένο κόστος επένδυσης. Μεγάλη απόσταση από διοικητικά και εµπορικά κέντρα. Υψηλό κόστος µεταφοράς υλικών και υπηρεσιών 3. Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης Η καταγραφή της ενεργειακής κατάστασης του ήµου είναι αναγκαία ώστε να υπολογισθούν οι εκποµπές CO 2 και να οριστούν οι στόχοι µείωσης τους µέχρι το Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι διάφορες επιλογές και παραδοχές που υιοθετήθηκαν, η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την συλλογή δεδοµένων, τον υπολογισµό της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης και των αντίστοιχων εκποµπών CO 2, και τα τελικά αποτελέσµατα ακολουθώντας την προτεινόµενη µορφολογία του γραφείου του Συµφώνου των ηµάρχων (Covenant of Mayors Office, CoMO) Βασικές επιλογές Παραδοχές Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι βασικές επιλογές και οι αναγκαίες παραδοχές που θα καθορίσουν το πλαίσιο στο οποίο θα πραγµατοποιηθεί η ανάλυση. 1. Έτος βάσης: Η συλλογή δεδοµένων στο προτεινόµενο έτος βάσης 1990 παρουσιάζει διάφορες δυσκολίες αρχής γενοµένης µε την µη ύπαρξη αρχειοθετηµένων δεδοµένων από τον δήµο. Λαµβάνοντας υπόψη την δυσκολία ανάκτησης παλαιών δεδοµένων και των αναπτυσσόµενων υποδοµών των τελευταίων ετών (αυξάνοντας την ενεργειακή κατανάλωση και τις εκποµπές) ως έτος βάσης επιλέχθηκε το τελευταίο έτος µε πλήρη ενεργειακά δεδοµένα, δηλαδή το Συνολικός στόχος µείωσης εκποµπών CO 2 : Μόνο απόλυτος στόχος ορίζεται µιας και λόγω της έντονης διακύµανσης του πληθυσµού ο καθορισµός ενός κατά κεφαλή στόχου µε βάση τον µόνιµο πληθυσµό του νησιού θα ήταν υπερεκτιµηµένος. 3. Μονάδα αναφοράς εκποµπών: Από την οµάδα των διαφόρων αερίων του θερµοκηπίου µόνο οι εκποµπές CO 2 υπολογίζονται και για αυτό ως µονάδα αναφοράς των εκποµπών ορίζεται ο τόνος [t] CO Προσέγγιση υπολογισµού συντελεστών εκποµπής: Οι συντελεστές εκποµπής που θα χρησιµοποιηθούν για την ποσοτικοποίηση των εκποµπών CO 2 µέσω της καταγραφής της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης καθορίζονται σύµφωνα µε τα πρότυπα µεγέθη που παρέχονται από το IPCC. 5. Ρυθµός αύξησης της ενεργειακής κατανάλωσης: Όπως προαναφέρθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου η ενεργειακή κατανάλωση του ήµου έχει αυξητικές τάσεις. Παρόλα αυτά σε αυτή την φάση υιοθετείται η συντηρητική προσέγγιση της παράβλεψης του ρυθµού αύξησης. 6. ηµογραφικά στοιχεία: Τα πιο πρόσφατα επίσηµα δηµογραφικά στοιχεία παρέχονται για το 2001, όπου και πραγµατοποιήθηκε η τελευταία πληθυσµιακή απογραφή. Τα στοιχεία αυτά θεωρούνται προσεγγιστικά ικανοποιητικά για την παρούσα ανάλυση. Νέα στοιχεία θα είναι διαθέσιµα το 2011 και επανεξέταση των αρχικών υπολογισµών θα είναι δυνατή. 7. Βιοµηχανία: εν έχει συµπεριληφθεί ο βιοµηχανικός τοµές σε σχέδια δράσης µείωσης εκποµπών CO 2 και εποµένως η καταγραφή των ρύπων σε αυτόν τον τοµέα δεν θεωρήθηκε επιβεβληµένη.. 16

17 8. Μεταφορές: Για τον υπολογισµό των εκποµπών CO 2 στον τοµέα των µεταφορών έχουν χρησιµοποιηθεί δεδοµένα πώλησης καυσίµων από τα τοπικά πρατήρια. Το βασικό προτέρηµα για τον δήµο Κέας είναι ο γεωγραφικός περιορισµός του ήµου. Παρόλο που αυτή η µέθοδος δεν είναι ενδεδειγµένη σύµφωνα µε το CoM, σε αυτή την φάση έχει θεωρηθεί αποδεκτή προσέγγιση λαµβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου στον τοµέα των µεταφορών όπως αναλύθηκαν παραπάνω. 9. Θέρµανση: Για τον υπολογισµό των εκποµπών CO 2 από την κατανάλωση ορυκτών καυσίµων για την θέρµανση χώρων και νερού τα δεδοµένα από τα τοπικά πρατήρια θεωρούνται αρκετά ακριβή µιας και σπανίζει η αγορά καυσίµων εκτός του νησιού για τέτοιες χρήσεις. Σε αυτή την περίπτωση δεχόµαστε πως κατά την διάρκεια ενός έτους οι ποσότητες πετρελαίου θέρµανσης που αγοράστηκαν από τα πρατήρια ισούνται µε την ποσότητα πετρελαίου που καταναλώθηκε από το σύνολο του ήµου Υπολογισµός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Η συλλογή διαφόρων δεδοµένων είναι αναγκαία ώστε να επιτευχθεί µια πλήρης καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων ακολουθώντας την προτεινόµενη φόρµα του CoMO. Οι αντίστοιχες εκποµπές CO 2 υπολογίζονται κάνοντας χρήση των κατάλληλων συντελεστών εκποµπής. Η πληρότητα αυτών των δεδοµένων δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί µόνο µε την συλλογή και αξιοποίηση υπαρχόντων στοιχείων από τις τοπικές αρχές και τους λοιπούς εν δυνάµει καταναλωτές ενέργειας εντός των γεωγραφικών ορίων του ήµου Συλλογή δεδοµένων Η µεθοδολογία που ακολουθείται, προκειµένου να συντεθεί ένας πλήρης κατάλογος εκποµπών, συνδυάζει τα υπάρχοντα στοιχεία, επιδιώκοντας την µέγιστη δυνατή αξιοποίησή τους, µε στοιχεία που έχουν παραχθεί εφαρµόζοντας µια υπολογιστική bottom-up (από κάτω προς τα επάνω) ανάλυση. Τα υπάρχοντα στοιχεία σχετίζονται κυρίως µε τις δηµοτικές καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίµων (θέρµανση, µεταφορές) και τις συνολικές καταναλώσεις καυσίµων. Τα στοιχεία παρέχονται από τις τοπικές αρχές και τα τοπικά πρατήρια καυσίµων. Η bottom-up ανάλυση είναι βασισµένη στις πληροφορίες για τις τεχνολογίες που χρησιµοποιούνται, τους συντελεστές ενεργειακής αποδοτικότητας και τους τύπους καυσίµων που καταναλώνονται και συνδυάζονται µε στατιστικά στοιχεία σχετικά µε δηµογραφικά δεδοµένα, τον τουρισµό, το τοπικό κλίµα και άλλα. Αναλυτικός πίνακας µε τις πηγές των διάφορων αναγκαίων δεδοµένων παρουσιάζεται στο παράρτηµα. Τα στοιχεία που προκύπτουν σχετίζονται κυρίως µε τις καταναλώσεις του οικιακού και του τριτογενή τοµέα όπου και υπάρχει η µεγαλύτερη έλλειψη σε πραγµατικά στοιχεία. Να σηµειωθεί ότι ο τριτογενής τοµέας προσεγγίζεται ως το άθροισµα των καταναλώσεων στον εµπορικό και τουριστικό τοµέα. Η µεθοδολογία για τον υπολογισµό συγκεκριµένων καταναλώσεων σύµφωνα µε την bottom-up ανάλυση θα παρουσιαστεί στην συνέχεια Περιγραφή υπολογισµών Αρχικά παρουσιάζεται η εφαρµογή και αξιοποίηση της bottom-up ανάλυσης, ενώ στην συνέχεια αναλύεται ο συνδυασµός της µε τα πραγµατικά δεδοµένα ώστε να επιτευχθεί η πλήρης καταγραφή των 17

18 ενεργειακών καταναλώσεων Εφαρµογή bottom-up ανάλυσης Όπως ήδη αναφέρθηκε η bottom-up ανάλυση αξιοποιείται κυρίως για υπολογισµούς ενεργειακών καταναλώσεων στον οικιακό και τριτογενή τοµέα. Η εφαρµογή του υπολογιστικού µοντέλου βασίζεται στην παραδοχή ότι στα συνήθη κτίρια ενέργεια καταναλώνεται για ανάγκες θέρµανσης χώρου, θέρµανσης νερού, κλιµατισµού χώρου και κατευθείαν για την λειτουργία ηλεκτρικών συσκευών. ιάφορες τεχνολογίες αξιοποιώντας αντίστοιχες πηγές ενέργειας χρησιµοποιούνται για την κάλυψη αυτών των αναγκών. Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία και προσεγγίσεις ορίζεται το µερίδιο και ο βαθµός απόδοσης κάθε τεχνολογίας στην παραγωγή ενέργειας ανά τύπο κατανάλωσης. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα αντίστοιχα µερίδια και οι βαθµοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας (οικιακό τριτογενή). Οικιακός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 30% 100% πετρέλαιο 45% 75% υγραέριο 5% 90% βιοµάζα 20% 35% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 55% 90% πετρέλαιο 5% 40% βιοµάζα 35% 100% ηλιακοί θερµοσίφωνες 5% 75% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Τουριστικός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 20% 100% πετρέλαιο 80% 75% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 45% 90% πετρέλαιο 10% 40% ηλιακοί θερµοσίφωνες 45% 75% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Εµπορικός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 20% 100% 18

19 πετρέλαιο 80% 75% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 100% 90% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Πίνακας 3.1. Μερίδια και οι βαθµοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας Στην συνέχεια παρουσιάζεται συνοπτικά η προσέγγιση της bottom-up ανάλυσης για τον υπολογισµού των συνολικών ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση ενέργειας. Θέρµανση χώρου: Η µηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρµανση χώρου υπολογίζεται κάνοντας χρήση των βαθµοηµέρων ανά µήνα σε συνδυασµό µε τον συντελεστή θερµικών απωλειών του χώρου. Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων είναι αναγκαίος ο καθορισµός της επιθυµητής θερµοκρασίας εσωτερικού χώρου και των αναµενόµενων ωρών θέρµανσης. Θέρµανση νερού: Η µηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρµανση νερού υπολογίζεται κάνοντας χρήση της θερµοχωρητικότητας του νερού και κλιµατικών δεδοµένων για την µέση µηνιαία θερµοκρασία του νερού στο υπόγειο δίκτυο και για την µέση θερµοκρασία του αέρα. Επίσης είναι αναγκαίος ο καθορισµός της επιθυµητής θερµοκρασίας θερµού νερού και της µέσης ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενης ποσότητας θερµού νερού. Κλιµατισµός χώρου: Η συνολική κατανάλωση ενέργειας από συσκευές κλιµατισµού χώρου βασίζεται στον καθορισµό της συνολικής τυπικής µέσης τιµής ισχύος του κλιµατιστικού συστήµατος και στην εκτίµηση του ποσοστού κλιµατιζόµενων χώρων επί του συνόλου και των αναµενόµενων ωρών λειτουργίας. Ηλεκτρικές συσκευές: Η συνολική κατανάλωση από ηλεκτρικές συσκευές υπολογίζεται καθορίζοντας την µέση ονοµαστική ισχύ του συνόλου των συσκευών και του αναµενόµενου χρόνου χρήσεως τους. Υπολογίζοντας τις συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις και διαµερίζοντας τα αποτελέσµατα σύµφωνα µε τα µερίδια των τεχνολογιών είναι δυνατός ο καθορισµός των ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση και φορέα ενέργειας. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι ακριβή δεδοµένα για την κατανάλωση καυσίµων και ηλεκτρισµού έχουν συγκεντρωθεί δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για τον συγκερασµό των αποτελεσµάτων µε τα πραγµατικά συγκεντρωµένα δεδοµένα Επιµέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι προσεγγίσεις υπολογισµού κάθε κατηγορίας ενεργειακών καταναλώσεων σε συνάρτηση µε τον φορέα ενέργειας (ηλεκτρισµός, ορυκτά καύσιµα, ΑΠΕ). Να σηµειωθεί ότι στην στήλη του πετρελαίου περιλαµβάνονται αποτελέσµατα που αναφέρονται σε 19

20 πετρέλαιο για κίνηση (µεταφορές) και σε πετρέλαιο για θέρµανση (κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές). Μόνο οι φορείς ενέργειας τους οποίους εκµεταλλεύονται ο ήµος και οι κάτοικοί του συµπεριλαµβάνονται στον πίνακα. Το υπόµνηµα που ακολουθεί τον πίνακα εξηγεί την έννοια κάθε χρωµατισµού, όπου οι συντοµογραφίες Π, BU και Σ συµβολίζουν τα πραγµατικά δεδοµένα, την bottom-up ανάλυση και τα συνδυασµένα δεδοµένα. ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [ΜWh] Κατηγορία Ηλεκτρισµός Ορυκτά Καύσιµα ΑΠΕ Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιοµάζα Ηλιακά Θερµικά ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟ ΟΜΕΣ ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές Π Π BU Σ BU Οικιακά κτίρια BU BU Σ BU BU ηµοτικός φωτισµός Π ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ηµοτικός στόλος Π ηµόσιες µεταφορές Ιδιωτικές και εµπορικές µεταφορές Πίνακας 3.2. Μεθοδολογία υπολογισµού ενεργειακών καταναλώσεων ανά κατηγορία και ενεργειακό φορέα Π Π εν υπάρχουν δεδοµένα BU Π Σ εδοµένα από bottom-up υπολογισµό Πραγµατικά δεδοµένα από τοπικούς φορείς Συνδυασµός bottom-up υπολογισµού και πραγµατικών δεδοµένων Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι ιδιαιτερότητες στον τρόπο υπολογισµού των επιµέρους ενεργειακών καταναλώσεων ανά ενεργειακό φορέα, τύπο κατανάλωσης και σε συνάρτηση µε την πηγή προέλευσης των απαιτούµενων δεδοµένων εισόδου. Α. Ηλεκτρισµός Υγραέριο Βιοµάζα Ηλιακά θερµικά Οι συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις υπολογίζονται και µοιράζονται στους φορείς ενέργειας κάνοντας χρήση των µερισµάτων κάθε τεχνολογίας. Ο υπολογισµός του µερίσµατος ενέργειας λόγω 20

21 κατανάλωσης πετρελαίου αναλύεται ξεχωριστά σε επόµενη παράγραφο. Α1. ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές ηµοτικός Φωτισµός Οι δηµοτικές ηλεκτρικές καταναλώσεις σε κτίρια, εξοπλισµούς/υποδοµές και φωτισµό ήταν δυνατό να ανακτηθούν µε ακρίβεια από τους λογαριασµούς ηλεκτρικού ρεύµατος που διατηρούνται στα αρχεία του ήµου. Όσον αφορά τους εξοπλισµούς και υποδοµές οι καταναλώσεις αφορούν στα αντλιοστάσια των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, στις καταναλώσεις του βιολογικού καθαρισµού και της µονάδας αφαλάτωσης και στα αντλιοστάσια των γεωτρήσεων. Α2. Οικιακά κτίρια Ο υπολογισµός της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στα οικιακά κτίρια αναλύεται για κάθε χρήση ενέργειας. Θέρµανση χώρου: Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 20 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 5 ώρες. Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία τα κτίρια χωρίζονται σε αυτά µόνο µε ισόγειο και σε αυτά και µε 1 ο όροφο (ψηλότερα κτίρια δεν επιτρέπονται στο νησί)για τα οποία και ορίζεται διαφορετικός συντελεστής θερµικών απωλειών. Θέρµανση νερού: Καθορίζεται απαιτούµενη θερµοκρασία θερµού νερού τους 45 ο C, µέση ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενη ποσότητα θερµού νερού τα 40λίτρα. Κλιµατισµός χώρου: Το 60% των κατοικιών θεωρείται ότι φέρει ηλεκτρικές συσκευές κλιµατισµού χώρου. Η συνολική τυπική µέση τιµή ισχύος ενός κλιµατιστικού συστήµατος ανά νοικοκυριό θεωρείται τα 12000ΒΤU, ενώ η περίοδος λειτουργίας επιλέγεται στους 4 µήνες τον χρόνο και στις 6 ώρες την µέρα. Ηλεκτρικές συσκευές: Ο υπολογισµός των ηλεκτρικών καταναλώσεων από συσκευές γίνεται αφού ορίσουµε µια λίστα µε τις πλέον συνήθεις συσκευές ενός σπιτιού και αφού λάβουµε υπόψη την µέση ονοµαστική ισχύ κάθε τέτοιας συσκευής και των αναµενόµενων ηµερών τον χρόνο και ωρών την ηµέρα που θα χρησιµοποιηθούν. Α3. Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Για τον υπολογισµό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στον τριτογενή (εµπορικό τουριστικό) τοµέα ακολουθήθηκε η ίδια προσέγγιση µε τα οικιακά κτίρια µε κάποιες µικρές διαφοροποιήσεις οι οποίες θα παρουσιαστούν στην συνέχεια. Επίσης διαφορές υπάρχουν στον υπολογισµό των καταναλώσεων στα υποσύνολα του εµπορικού και τουριστικού τοµέα για αυτό και θα γίνει διαχωρισµός µεταξύ τους. Θέρµανση χώρου: Τουριστικός τοµέας: Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 6 ώρες. Σκοπός είναι ο υπολογισµός του θερµικού φορτίου ανά κλίνη. Ορίζονται για 21

22 αυτό τον λόγο µέσες διαστάσεις δωµατίου ξενοδοχείου και συντελεστής θερµικών απωλειών. Με χρήση στατιστικών στοιχείων για τον τουριστικό τοµέα καθορίζεται ο αριθµός κλινών εντός των ορίων του ήµου καθώς και ένας λόγος κάλυψης των κλινών ανά µήνα που περιγράφει την τουριστική κίνηση. Εµπορικός τοµέας: Οµοίως µε τον τουριστικό τοµέα. Σε αυτή την περίπτωση η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 4 ώρες. Οι διαστάσεις ενός τυπικού καταστήµατος αλλά και ο αριθµός των καταστηµάτων από στατιστικά δεδοµένα χρειάζονται για τον υπολογισµό του θερµικού φορτίου ανά µήνα. Θέρµανση νερού: Τουριστικός τοµέας: Καθορίζεται απαιτούµενη θερµοκρασία θερµού νερού τους 45 ο C, µέση ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενη ποσότητα θερµού νερού τα 60λίτρα. Στατιστικά στοιχεία για τον τουριστικό τοµέα επίσης χρησιµοποιούνται για τον υπολογισµό του θερµικού φορτίου. Εµπορικός τοµέας: Στον εµπορικό τοµέα η παραγωγή θερµού νερού µε χρήση ηλεκτρισµού θεωρείται αµελητέα και δεν συνυπολογίζεται. Κλιµατισµός χώρου: Τουριστικός τοµέας: Ο ίδιος τρόπος υπολογισµού µε αυτόν τον οικιακών κτιρίων χρησιµοποιείται, µε τη διαφορά ότι εδώ η ισχύς ενός τυπικού δωµατίου τουριστικού καταλύµατος θεωρείται τα 9000BTU. Εµπορικός τοµέας: Οµοίως και για τον εµπορικό τοµέα, µε την διαφορά ότι εδώ οι ώρες λειτουργίας εκτιµώνται στις 4 και η µέση ισχύς ανά εµπορικό κατάστηµα στα 12000BTU. Ηλεκτρικές συσκευές: Τουριστικός τοµέας: Για τον υπολογισµό της ηλεκτρικής κατανάλωσης κατευθείαν από συσκευές ορίζεται µια µέση εγκατεστηµένη ισχύ συσκευών ανά κλίνη της τάξεως των 400W όπου σε συνδυασµό µε τον µέσο αναµενόµενο χρόνο πλήρωσης των κλινών µας επιστρέφει το επιθυµητό αποτέλεσµα. Εµπορικός τοµέας: Ανάλογα µε τον τουριστικό τοµέα ορίζεται µέση εγκατεστηµένη ισχύς ανά κατάστηµα της τάξεως των 2kW και οι µέσες ώρες λειτουργίας των καταστηµάτων ανά ηµέρα. Β. Πετρέλαιο (θέρµανσης - κίνησης) Β1. ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Η κατανάλωση πετρελαίου θέρµανσης για κάλυψη των αναγκών των δηµοτικών κτιρίων ήταν δυνατόν να υπολογισθεί από τα τιµολόγια αγοράς καυσίµων από το δηµοτικό πρατήριο καυσίµων τα οποία και ήταν διαθέσιµα στο λογιστικό αρχείο του ήµου. Στην συνέχεια λαµβάνοντας υπόψη την κατώτερη θερµογόνος ικανότητα του καυσίµου καθίστατο δυνατός ο υπολογισµός της κατανάλωσης ενέργειας για θέρµανση των δηµοτικών κτιρίων. Β2. Οικιακά κτίρια Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές 22

23 Τα διαθέσιµα δεδοµένα από τα τοπικά πρατήρια αφορούν τις συνολικές αγορές καυσίµων (ανά τύπο καυσίµου), ενώ από το αρχείο του ήµου αποκλειστικά τις δηµοτικές αγορές από τα πρατήρια. Η διαφορά των δύο ποσών αντιστοιχεί στα καύσιµα που καταναλώνονται από τον οικιακό και τριτογενή τοµέα (Π συν,θ ). Ο διαµερισµός αυτού του ποσού στον τριτογενή (Π τριτ,θ = Π τουρ,θ + Π εµπ,θ ) και οικιακό (Π οικ,θ ) τοµέα πραγµατοποιείται ακολουθώντας την παρακάτω διαδικασία η οποία συνδυάζει τα πραγµατικά δεδοµένα από τα πρατήρια καυσίµων µε προσεγγιστικά αποτελέσµατα της bottom-up ανάλυσης. Αρχικά για κάθε ενεργειακό τοµέα (οικιακό τουριστικό εµπορικό) ορίζονται δύο λόγοι αντλώντας δεδοµένα από τα υπολογιστικά αποτελέσµατα. Πρώτον ο λόγος της ενέργειας που έχει καταναλωθεί για τις θερµικές ανάγκες του κάθε τοµέα προς την συνολική ενέργεια για θερµικές ανάγκες και των τριών (π.χ για τον οικιακό τοµέα, α οικ,θ = BU οικ,θ /BU συν,θ )και δεύτερον ο λόγος της ενέργειας που έχει καταναλωθεί για την κάλυψη των αναγκών σε θέρµανση χώρου προς την συνολική ενέργεια για κάλυψη των θερµικών αναγκών (π.χ για την θερµότητα χώρου του οικιακού τοµέα, α οικ.θ.χώρου = Bu οικ,θ.χώρου /BU οικ,θ ). Υπενθυµίζεται ότι οι θερµικές ανάγκες αφορούν τους χώρους και το νερό. Με αυτό τον τρόπο έχουµε µια ένδειξη για τις αναλογίες των διαφόρων καταναλισκόµενων ποσών ενέργειας. Οι λόγοι αυτοί στην συνέχεια πολλαπλασιάζονται µε το ενεργειακό περιεχόµενο των πραγµατικών συνολικών ποσοτήτων πετρελαίου και παραλαµβάνουµε τα επιµέρους επιθυµητά αποτελέσµατα (π.χ για την θερµότητα χώρου του οικιακού τοµέα, Π οικ,θ.χώρου = α οικ,θ* α οικ,θ.χώρου* Π συν,θ ). Β3. ηµοτικός στόλος, Ιδιωτικές Εµπορικές µεταφορές Οι ενεργειακές καταναλώσεις στον τοµέα των µεταφορών προσδιορίζονται όµοια µε αυτές για την κάλυψη των αναγκών θέρµανσης. Η κατανάλωση ενέργειας για µεταφορές του δηµοτικού στόλου υπολογίζονται από τα τιµολόγια αγοράς καυσίµων. Οι καταναλώσεις για µεταφορές στον ιδιωτικό και εµπορικό τοµέα υπολογίζονται από τα συνολικά στοιχεία αγοράς καυσίµων κίνησης από τα τοπικά πρατήρια καυσίµων αφαιρώντας τις ποσότητες που αγοράστηκαν από τον δήµο Αποτελέσµατα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Ακολουθώντας την µεθοδολογία υπολογισµού των ενεργειακών καταναλώσεων που περιγράφηκε στην προηγούµενη παράγραφο είναι πλέον δυνατή η κατάρτιση του απαιτούµενου πίνακα τελικής ενεργειακής κατανάλωσης σύµφωνα µε την προτεινόµενη φόρµα του CoMO. 23

24 ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [MWh] Ορυκτά καύσιμα ΑΠΕ Κστηγορία Ηλεκτρισμός Ηλιακά Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα θερμικά Σύνολο ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ: Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές Κτίρια τριτογενή τομέα, εξοπλισμός/υποδομές Κτίρια οικιακού τομέα Δημοτικός φωτισμός Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές και βιομηχανίες ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Δημοτικός στόλος Δημόσιες μεταφορές Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές Υποσύνολο μεταφορές Σύνολο Πίνακας 3.3. Τελική ενεργειακή κατανάλωση Πρέπει να σηµειωθεί πως στα αποτελέσµατα συµπεριλαµβάνονται οι ενεργειακοί φορείς οι οποίοι αξιοποιούνται από τον δήµο και τους κατοίκους Καθορισµός συντελεστών εκποµπής CO 2 Έχει ήδη σηµειωθεί η επιλογή των τυπικών συντελεστών εκποµπής σύµφωνα µε τις προτεινόµενες τιµές του IPCC. Οι τιµές των συντελεστών για τους αντίστοιχους ενεργειακούς φορείς παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Αντίστοιχοι συντελεστές εκπομπών CO2 [t/mwh] Πίνακας 3.4. Συντελεστές εκποµπών CO 2 24

25 3.4. Εκποµπές CO 2 Συνδυάζοντας πλέον τα αποτελέσµατα των τελικών ενεργειακών καταναλώσεων και των συντελεστών εκποµπής CO 2 η ποσοτικοποίηση των εκποµπών είναι δυνατή. Το τελικό αποτέλεσµα της καταγραφής των εκποµπών CO 2 για τον δήµο Κέας µε έτος βάσης το 2008 παρουσιάζεται στον επόµενο πίνακα. εκπομπές CO2 [t]/ ισοδύναμες εκπομπές CO2 [t] Ορυκτά καύσιμα ΑΠΕ Κστηγορία Ηλεκτρισμός Ηλιακά Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα θερμικά Σύνολο ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟΔΟΜΕΣ: Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές Κτίρια τριτογενή τομέα, εξοπλισμός/υποδομές Κτίρια οικιακού τομές Δημοτικός φωτισμός Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Δημοτικός στόλος Δημόσιες μεταφορές Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές Υποσύνολο μεταφορές Σύνολο Πίνακας 3.5. Εκποµπές CO 2 4. Περιγραφή δράσεων και µέτρων Η επίτευξη των στόχων και δεσµεύσεων του ήµου για µείωση των εκποµπών CO 2 µέσω µιας γενικότερης βιώσιµης ανάπτυξης προϋποθέτει την δραστηριοποίηση του ήµου σε διαφόρους τοµείς έχοντας άµεση ή έµµεση συνεισφορά. Η ενεργοποίηση του ήµου οφείλει να είναι αφενός άµεση, σχεδιάζοντας βραχυπρόθεσµα επιτεύξιµες δράσεις, αφετέρου αναγκαίος είναι και ο µακροπρόθεσµος ενεργειακός σχεδιασµός λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της νησιωτικότητας και των αναπτυσσόµενων υποδοµών του ήµου. Σε αυτή την φάση παρουσιάζονται δράσεις οι οποίες είναι αρκετά ώριµες ώστε να θεωρούνται βραχυπρόθεσµες, αλλά και δράσεις οι οποίες αν και θα µπορούσαν να χαρακτηρισθούν βραχυπρόθεσµες, υπολείπονται σε οργάνωση και προγραµµατισµό µε αποτέλεσµα να συγκαταλέγονται στις µακροπρόθεσµες. Παρόλα αυτά πρέπει να θεωρείται δεδοµένο ότι το επόµενο διάστηµα από την κατάθεση του αρχικού σχεδίου δράσης, το περιεχόµενο, το χρονοδιάγραµµα και η οικονοµικότητα νέων δράσεων θα είναι δυνατό να καθοριστούν και να προστεθούν στην λίστα των βραχυπρόθεσµων δράσεων Μεθοδολογία προσδιορισµού και ανάπτυξης δράσεων και µέτρων Για τον προσδιορισµό των τοµέων προτεραιότητας δράσης πραγµατοποιήθηκε αξιολόγηση των αποτελεσµάτων της καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και εκποµπών CO 2 στο έτος βάσης Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης Στα επόµενα διαγράµµατα παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα ποσοστιαία αποτελέσµατα της 25

26 καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και των εκποµπών του CO 2 είτε ανά κατηγορία και υποκατηγορία καταναλώσεων είτε ανά ενεργειακό φορέα. Τα συµπεράσµατα που εξάγονται για την ενεργειακή κατάσταση του ήµου Κέας στο έτος βάσης παρουσιάζονται στην συνέχεια: Κατηγορίες καταναλώσεων Μεταφορές: Ο τοµέας των µεταφορών συνεισφέρει περισσότερο στην κατανάλωση ενέργειας σε σχέση µε τον τοµέα των κτιρίων, εξοπλισµών και υποδοµών (βλ. Σχήµα 4.1). Παρόλα αυτά όταν το αποτέλεσµα µεταφράζεται σε εκποµπές η συνεισφορά µειώνεται σχεδόν στο 1/3 (βλ. Σχήµα 4.2) λόγω των συγκριτικά χαµηλότερων συντελεστών εκποµπών των ενεργειακών φορέων για µεταφορές σε σχέση µε τις λοιπές καταναλώσεις (βλ. Πίνακα 3.5). o ηµοτικό στόλος: Οι εκποµπές του δηµοτικού στόλου είναι πραγµατικά αµελητέες (βλ. Σχήµα 4.4) κάτι που οφείλεται στο πολύ περιορισµένο αριθµό δηµοτικών οχηµάτων και στο γεγονός ότι η τοπική συγκοινωνία είναι ιδιωτική και πολύ περιορισµένη. o Ιδιωτικές/ Εµπορικές µεταφορές: Ο κύριος όγκος εκποµπών στον τοµέα των µεταφορών παράγεται φυσικά από ιδιώτες και επιχειρηµατίες (βλ. Σχήµα 4.4), ενώ σε αυτή την κατηγορία πρέπει να συνυπολογισθεί και η συνεισφορά του τουριστικού τοµέα.. Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές: Οι εκποµπές σε αυτό τον τοµέα είναι αυξηµένες λόγω της υψηλής κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύµατος που συγκριτικά µε τα καύσιµα κίνησης και θέρµανσης έχει υψηλότερο συντελεστή εκποµπών (βλ. Πίνακα 3.5). Ενεργειακοί φορείς o Τριτογενής Οικιακός τοµέας: Σχεδόν το σύνολο των εκποµπών παράγονται λόγω ενεργειακής κατανάλωσης στον τριτογενή και οικιακό τοµέα µε τον οικιακό τοµέα να αποτελεί τον µεγαλύτερο και αδιαµφησβίτητο καταναλωτή (βλ. Σχήµα 4.3). o ηµοτικός τοµέας (κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές, φωτισµός): Το σύνολο των δηµοτικών ενεργειακών καταναλώσεων και εκποµπών αποτελεί ένα µικρό κοµµάτι του συνόλου (βλ. Σχήµα 4.3). Ηλεκτρισµός: Το γεγονός ότι η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύµατος θεωρείται η πλέον ρυπογόνος δραστηριότητα σε µια κοινωνία καθίσταται σαφές, µιας και αποτελεί πηγή ενέργειας δραστηριοτήτων που στο σύνολό τους εκπέµπουν CO 2 σε ποσοστό σχεδόν του 2/3 επί του συνόλου. Πετρέλαιο: Η συχνή χρήση του πετρελαίου ως καύσιµο για θέρµανση χώρου και νερού στον τριτογενή και οικιακό τοµέα και φυσικά η κατανάλωση του από οχήµατα το καθιστά δεύτερο πιο συνήθη ενεργειακό φορέα. Βενζίνη: Καταναλώνεται αποκλειστικά από ιδιωτικά και εµπορικά οχήµατα και υπολείπεται του πετρελαίου σε µερίδιο στην κατανάλωση ενέργειας και εκποµπή ρύπων. Υγραέριο: Σπάνια χρησιµοποιείται το υγραέριο ως καύσιµο, κυρίως για µαγείρεµα αντικαθιστώντας ηλεκτρικό ρεύµα. Ηλιακά θερµικά: Ίσως είναι η πιο διαδεδοµένη µέθοδος εκµετάλλευσης ΑΠΕ. Αξιοποιείται αποκλειστικά για θέρµανση νερού και εξοικονοµεί ηλεκτρική ενέργεια και πετρέλαιο. 26

27 Βιοµάζα: Πολύ µικρό ποσοστό συνεισφοράς στην τελική ενεργειακή κατανάλωση που βασίζεται κυρίως στην ανεξέλεγκτη καύση καυσόξυλων σε τζάκια. Συνολική τελική ενεργειακή κατανάλωση GWh Συνολικές εκποµπές CO t Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές 40% Μεταφορές 35.9% Μεταφορές 60% Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές 64.1% Σχήµα 4.1 Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές t Σχήµα 4.2 Μεταφορές t ηµοτικός φωτισµός 0.2% ηµοτικά κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές 6.0% Tριτογενής τοµέας 16,31% Ιδιωτικές/ Εµπορικές µεταφορές 99.1% ηµοτικό στόλος 0.9% Οικιακός τοµέας 75,84% Σχήµα 4.3 Σχήµα