Στρατηγική ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων Τοπικό σχέδιο Δήμου Θεσσαλονίκης

Transcript

1 Στρατηγική ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων Τοπικό σχέδιο Δήμου Θεσσαλονίκης Αθανάσιος Παππάς Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Περιβάλλοντος & Καθαριότητας 1 ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη 2030: Σχεδιάζοντας ένα άλλο αστικό μέλλον Σεπτέμβριος 2015

2 Παρούσα κατάσταση διαχείρισης απορριμμάτων πρώτη 4ετία δημοτικής αρχής Θεσσαλονίκης Προτεραιότητες αποκατάσταση των σοβαρών ελλειμμάτων σε εξοπλισμό, οργάνωση και υποδομές παρεμβάσεις για ένα ποιοτικό /συμβατικό επίπεδο υπηρεσιών καθαριότητας. Βασικές παρεμβάσεις περιόδου = επισκευή και λειτουργικότητα κινητού εξοπλισμού = αδειοδότηση υποδομών = εκσυγχρονισμός εργοταξίων και ΣΜΑ = οργάνωση συνεργείων, ανταλλακτικών και επισκευών = οργάνωση εποπτών καθαριότητας με οριζόντια καθήκοντα = σύμβαση συνεργασίας με την ΕΕΑΑ και εφαρμογή μπλε κάδου = Πρόγραμμα ευαισθητοποίησης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

3 Στρατηγική δήμου Θεσσαλονίκης Αγαπώ την πόλη μου Υιοθετώ τη γειτονιά μου Δήμος πρότυπο Τοπικό σχέδιο διαχείρισης στερεών αποβλήτων και ανακύκλωσης Εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πολιτικής (Οδηγία 2008/98) ενίσχυση της πρόληψης επαναχρησιμοποίησης ανακύκλωσης στερεών αποβλήτων με κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών και της αγοράς Θεσσαλονίκη Σύγχρονη & Καθαρή πόλη Πόλη της ανακύκλωσης

4 Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων Συλλογή όλων των απορριμμάτων της πόλης. Δυναμικότητα 900 τόνοι απορριμμάτων την ημέρα, με τρεις πρέσες συμπίεσης Στεγανό κλειστό σύστημα μεταφόρτωσης. Συμπίεση απορριμμάτων σε container και μεταφορά στο ΧΥΤΑ με τράκτορες

5 Κέντρο ελέγχου ΣΜΑ Master control

6 Σ.Μ.Α νέοι τρακτορες-συρμοί

7 Information map

8 Συλλογή Απορριμμάτων στο Δήμο Θεσσαλονίκης: ΕΚΤΡΟΠΗ ΑΠΌ ΤΗΝ ΤΑΦΗ (ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ) ΤΑΦΗ ΕΚΤΡΟΠΗ (ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ) ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΣΑ % % % % % % tn

9 Αποτελέσματα Προγραμμάτων Ανακύκλωσης - Results Recycling Programs Εισερχόμενες Ποσότητες στο ΚΔΑΥ Σινδου (οι ποσότητες αναγράφονται σε τόνους) Λοιποί Δήμοι Δήμος Θεσσαλονίκης Λοιποί Δήμοι Δήμος Θεσσαλονίκης

10 Άξονες στρατηγικής διαχείρισης απορριμμάτων Εκσυγχρονισμός της συλλογής και αποκομιδής 2. Διαλογή στην πηγή και ανακύκλωση 3. Ενίσχυση της επαναχρησιμοποίησης 4. Χωριστή συλλογή και αξιοποίηση βιολογικών αποβλήτων 5. Υποστηρικτικές υποδομές και δράσεις 6. Δημοσιότητα Ευαισθητοποίηση 7. Θεσμική υποστήριξη και επιχειρησιακή αναβάθμιση των Υπηρεσιών 8. Τιμολογιακή πολιτική 9. Τοπική συμφωνία για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Local Agenda 21

11 ΑΞΟΝΑΣ 1 : ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΟΜΙΔΗΣ Αναβάθμιση της εικόνας της πόλης, της λειτουργικότητας των υπηρεσιών Τοποθέτηση συστοιχιών κάδων στις γειτονιές με σταθερή χωροθέτηση σε αποτμήσεις πεζοδρομίων. Αναβάθμιση στόλου οχημάτων και αύξηση δυναμικότητας με νέα οχήματα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας. Προμήθεια βοηθητικών δορυφορικών οχημάτων Υπογειοποίηση κάδων στο ιστορικό εμπορικό κέντρο με αύξηση χωρητικότητας και αποθηκευτικής ικανότητας των κάδων. Πιλοτικό σχέδιο συλλογής door to door στην Άνω Πόλη με μικρά δορυφορικά οχήματα και press container. Αναβάθμιση Επέκταση του ΣΜΑ και εξυπηρέτηση γειτονικών ΟΤΑ. Υπογειοποίηση press container στην πόλη για την ικανοποίηση μεγάλων παραγωγών και περιοχών μεγάλης πυκνότητας παραγωγής αποβλήτων.

12 ΑΞΟΝΑΣ 2: ΔΙΑΛΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ & ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Ανάπτυξη χωριστού ρεύματος γυαλιού σε όλες τις περιοχές της πόλης. Καμπάνια σε καταστήματα και περιοχές κατοικίας για το γυαλί. Ειδική κανονιστική διάταξη στις άδειες καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος για τη χωριστή συλλογή γυαλιού. Χωριστή συλλογή χαρτιού/χαρτονιού στο εμπορικό κέντρο και σε μεγάλους παραγωγούς. Δημοτικό δίκτυο συλλογής χαρτιού με δορυφορικά οχήματα και press-container. Ενημέρωση παραγωγών με ωρολόγιο πρόγραμμα συλλογής χαρτιού/χαρτονιού. Μεγέθυνση του οφέλους του δήμου από τα υπόλοιπα ΣΣΕΔ διμερείς συμφωνίες. Οργάνωση αποκομιδής και διαχείρισης Αποβλήτων Εκσκαφών Κατασκευών Κατεδαφίσεων. Οργάνωση αποκομιδής και διαχείρισης επικινδύνων και μολυσματικών νοσοκομειακών αποβλήτων.

13 ΑΞΟΝΑΣ 3 : ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ Επαναχρησιμοποίηση / αξιοποίηση για ρούχα παπούτσια τσάντες - υφάσματα. Συνεργασία με ΚΟΙΝΣΕΠ σε θέματα επαναχρησιμοποίησης προώθησης στην αγορά δευτερογενών υλικών και αγαθών. Ρεύμα συλλογής και επεξεργασίας / επαναχρησιμοποίησης ογκωδών, επίπλων, αποβλήτων ξύλου. Μονάδα επεξεργασίας ογκωδών.

14 ΑΞΟΝΑΣ 4 : ΧΩΡΙΣΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Σχέδιο συλλογής και αξιοποίησης οργανικών απορριμμάτων (bio waste). Ενίσχυση εξοπλισμού συλλογής πράσινων αποβλήτων. Χωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων. Επεξεργασία/αξιοποίηση πράσινων αποβλήτων - Παραγωγή εδαφοβελτιωτικού. Επέκταση κομποστοποίησης με συνεπεξεργασία οργανικών αποβλήτων.

15 ΑΞΟΝΑΣ 5 : ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ Σχέδιο οργάνωσης των ροών δευτερογενών υλικών και αποβλήτων. Σύνδεση των «πράσινων σημείων» γειτονιάς, των διαμετακομιστικών κέντρων και της μεταφόρτωσης με τη μονάδα επεξεργασίας ογκωδών και άλλων υλικών. Κατασκευή μονάδας προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και διαμετακομιστικού κέντρου αποβλήτων και δευτερογενών υλικών (πράσινο σημείο δεύτερου (β ) επιπέδου). Κατασκευή πράσινων σημείων πρώτου (α ) επιπέδου ανά δημοτική Κοινότητα

16 ΑΞΟΝΑΣ 6 : ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ - ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ Επανασχεδιασμός δράσεων δημοσιότητας με ποικιλία/εναλλαγή προτάσεων και μορφών. Καμπάνια σε καταστήματα, σχολεία, Πανεπιστήμια. Καμπάνια door to door με ειδικό έντυπο. Αξιοποίηση στρατηγικών συμφωνιών με τοπικά ΜΜΕ. Εγχειρίδιο καλών πρακτικών κατοίκου και επαγγελματία. Ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης. Δικτύωση δράσεων εκπαίδευσης γύρω από την ανακύκλωση.

17 ΑΞΟΝΑΣ 7 : ΘΕΣΜΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Εκσυγχρονισμός σχεδίων, υποδομών και διαδικασιών. Σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών και on line πληροφόρηση πολίτη και επαγγελματία για σημεία συλλογής και δρομολόγια / συχνότητα συλλογής. Λειτουργία βάσης δεδομένων με τεχνικά και οικονομικά δεδομένα. Εκπόνηση νέου κανονισμού καθαριότητας με ενσωμάτωση του Ν. 4042/12 και της Οδηγίας 98/2008. Προγραμματική σύμβαση με ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας,για άσκηση κοινών αρμοδιοτήτων (επεξεργασία, μεταφόρτωση, πράσινα σημεία, προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση).

18 ΑΞΟΝΑΣ 8 : ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Μείωση του κόστους διαχείρισης και ανταποδοτική μείωση των δημοτικών τελών. Εισαγωγή συστημάτων Πληρώνω όσο πετάω «Pay As You Throw». Κάδοι ζυγιζόμενοι, εισαγωγή απορριμμάτων με μαγνητική κάρτα, κλπ. Ελαφρύνσεις τιμολογίων σε παραγωγούς και κοινωνικές ομάδες με «πράσινη συμπεριφορά».

19 ΑΞΟΝΑΣ 9 : ΤΟΠΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Local Agenda 21 Υιοθέτηση στρατηγικήςκαι τοπικού σχεδίου, για τη διαχείριση αστικών αποβλήτων από το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης και τους θεσμούς της περιοχής. Κοινή περιβαλλοντική δέσμευση των πολιτικών, αυτοδιοικητικών, κοινωνικών, οικολογικών, παραγωγικών, επιστημονικών, ακαδημαϊκών φορέων της πόλης. Εισαγωγή της ολοκληρωμένης διαχείρισης και του «zero waste economy» στους παραγωγικούς κλάδους. Θεσμοθέτηση του «πράσινου» καταστήματος. Μείωση της άτυπης ανακύκλωσης και της κλοπής υλικών από τους κάδους.

20 Αναγκαίο πλαίσιο συνεργασιών & συνεργειών Task Force ΥΠΕΚΑ ΕΟΑΝ Ε.Ε. Δήμος Θεσσαλονίκης ΕΕΑΑ Ε.Ε. ΠΚΜ ΣΣΕΔ ΦΟΔΣΑ

21 Συνεργασία Δήμου με ΕΕΑΑ ΑΕ (1) Αναβάθμιση εξοπλισμού / κάδων ανακύκλωσης ( συστοιχίες κάδων στην πόλη) Υποστήριξη της υπογειοποίησης κάδων στο κέντρο της πόλης για τα απόβλητα Καθολικό ρεύμα γυαλιού στην πόλη με καμπάνες λίτρων

22 Συνεργασία Δήμου με ΕΕΑΑ ΑΕ (2) Αξιοποίηση GIS στο σχεδιασμό και στην πληροφόρηση του δημότη Καινοτομία στο σχεδιασμό και στην πληροφόρηση του δημότη Καμπάνια ταυτότητας πόλης και ευαισθητοποίησης Αναβάθμιση περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Δίκτυο ανακύκλωσης εκπαιδευτικών

23 Ρεύμα βιολογικών αποβλήτων : Δήμος Θεσσαλονίκης νέα στρατηγική (1) Εξοπλισμός πράσινου ρεύματος (φυτικά υπολείμματα), εξοπλισμός συλλογής οργανικών (biowaste), μονάδα επεξεργασίας βιολογικών αποβλήτων προς compost & εδαφοβελτιωτικό Ρεύμα ογκωδών και ειδικών αποβλήτων : Εξοπλισμός πράσινων σημείων α επιπέδου. Εξοπλισμός διαμετακομιστικού κέντρου, προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση Εξοπλισμός μεταφοράς και αποκομιδής

24 Δήμος Θεσσαλονίκης νέα στρατηγική (2) Δίκτυο προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση δευτερογενών υλικών : Επαναχρησιμοποίηση ρούχων, υφασμάτων,τσαντών και υποδημάτων Επαναχρησιμοποίηση επίπλων Υποστήριξη Κοινωνικής οικονομίας Υποστηρικτικός εξοπλισμός αποβλήτων: Press Container σε επιλεγμένα σημεία της πόλης Δορυφορικά οχήματα Διαχείριση ΑΕΚΚ (που είναι εκτός της ευθύνης του παραγωγού) Διαχείριση επικινδύνων και μολυσματικών αποβλήτων

25 ΦΟΔΣΑ και συνεργασία με Δήμο εξυπηρέτηση της Μητροπολιτικής Περιοχής : μητροπολιτική διαχείριση των αστικών Αποβλήτων εξεύρεση λύσεων συμπεριλαμβανομένης και της ενεργειακής αξιοποίησης. Πιλοτικά να αξιοποιηθεί το υπόλειμμα των ΚΔΑΥ. Αξιολόγηση επιπτώσεων (νομικές-θεσμικές-λειτουργικές) από την ένταξη του ΣΜΑ στη δικαιοδοσία του Περιφερειακού ΦΟΣΔΑ Σύναψη προγραμματικής σύμβασης Δήμου-ΦΟΔΣΑ = διαχείριση του ΣΜΑ Φοίνικα, από το Δήμο Θεσσαλονίκης = εξυπηρέτηση άλλων Δήμων του Π.Σ.Θ από το ΣΜΑ του Φοίνικα, με σύναψη ειδικών προγραμματικών συμβάσεων = ανάπτυξη των πράσινων σημείων, των ογκωδών, της διαχείρισης των ΑΕΑΚ

26 Ε.Σ.Δ.Α= ΑΠΟΨΕΙΣ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Δράσεις Δήμου στο πλαίσιο των κατευθύνσεων του ΕΣΔΑ που στοχεύει στην αποκεντρωμένη διαχείριση σε δημοτικό επίπεδο στην αναβάθμιση του ρόλου των δήμων στη διαχείριση αποβλήτων & στην ανακύκλωση στη μικρή κλίμακα των μονάδων επεξεργασίας στην ενθάρρυνση της κοινωνικής συμμετοχής.

27 ΕΣΔΑ - επισημάνσεις Τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των Τοπικών και Περιφερειακών σχεδίων, δεν είναι ρεαλιστικά δεν θα μπορέσουν να εφαρμοσθούν στην πράξη από τους περισσότερους φορείς της αυτοδιοίκησης. δεν θα μπορέσουν να ενσωματωθούν τα Τοπικά Σχέδια

28 Αποκεντρωμένη διαχείριση στη μητροπολιτική περιοχή Πρόβλεψη διαδημοτικής συνεργασίας Διάκριση των πράσινων σημείων σε Α και Β επιπέδου. Πράσινα Σημεία στις Γειτονιές/ανά δημοτική κοινότητα-ενότητα (α επιπέδου) σε επίπεδο διαδημοτικό ή Πολεοδομικού Συγκροτήματος (β επιπέδου). Τυποποίηση διαδικασιών αδειοδότησης για τα Πράσινα σημεία. πολεοδομική διερεύνηση σχεδιασμός κόστος κατασκευής πρέπει να προβλεφτεί τώρα. Με δεδομένη τη λειτουργία του μπλε κάδου να δοθεί έμφαση στη δυνατότητα-ευελιξία της σταδιακής μετάβασης στη διακριτή συλλογή των ρευμάτων στον τομέα της ανακύκλωσης συσκευασιών. Οι κάδοι πράσινος- μπλε-γυαλιού με την πρόβλεψη καφέ-βιοαποβλήτων και ειδών -ρούχων επαναχρησιμοποίησης συνιστούν σημεία ικανά για την προώθηση της ανακύκλωσης

29 Ο στόχος 5% βιοαποβλήτων, έως το 2015 δεν είναι εφικτό να επιτευχθεί. Ο στόχος 40% έως το 2020 βιοαποβλήτων, εφόσον εκκρεμεί ο σχεδιασμός, η καθιέρωση δικτύων χωριστής συλλογής, η ένταξη μονάδων κομποστοποίησης σε χρηματοδοτικά εργαλεία και οι διαδικασίες αδειοδότησης αποτελεί ένα στόχο που δεν θεωρείται εφικτός. Να καθοριστεί ο διακριτός ρόλος μεταξύ ΦοΔΣΑ και ΟΤΑ (αρμόδιοι υλοποίησης ΠΕΣΔΑ και Τοπικών Σχεδίων) Να διευκρινιστεί η σχέση της Πολιτείας, των Δήμων με τον ΕΟΑΝ και τα διάφορα συστήματα ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ, ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ κ.α)

30 Να κατοχυρωθεί νομοθετικά : η δυνατότητα και ο τρόπος σύναψης προγραμματικών συμβάσεων με τις ΚΟΙΝΣΕΠ, σε υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων. Να διευκρινιστεί με σαφήνεια τι θα γίνει με τις (μεγάλες) ποσότητες σύμεικτων και του υπολείματος, καθώς θα πρέπει να απαγορευτεί ρητά η περαιτέρω χρήση ΧΥΤΑ Αποτελεί μεγίστη ανάγκη -ειδικά σήμερα με τη μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση- να ανακάμψει η οικονομία αξιοποιώντας τους δημόσιους πόρους. Πόροι που όμως δεν είναι αρκετοί για τους στόχους που θέτει η Ε.Ε για τη διαχείριση των αποβλήτων. Είναι επομένως ανάγκη να ενεργοποιηθούν και ιδιωτικές επενδύσεις.