ΡΑΜΑ, 2014 ISBN

Transcript

1 ΣΥΝΟΛΙΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΙΑΣΜΟΣ ΜΕ ΒΙΙΟΚΛΙΙΜΑΤΙΙΚΑ ΚΡΙΙΤΗΡΙΙΑ ΜΙΙΚΡΗΣ ΟΙΙΚΙΙΣΤΙΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ «Αεειιφοριικόςς οιικιισµόςς Αµαδρυάδωνν» Αννούλα Πασχαλίδου Γεωπόνος Α.Π.Θ. Αρχιτέκτων Τοπίου Α.Τ.Ε.Ι. Καβάλας M.Sc. Ε.Α.Π. Σχολή Θετικών Επιστη- µών & Τεχνολογίας -Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός Πόλεων και Κτιρίων Ph.D. St..Π.Θ. ΡΑΜΑ, 2014 ISBN

2 ΣΥΝΟΛΙΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΙΑΣΜΟΣ ΜΕ ΒΙΙΟΚΛΙΙΜΑΤΙΙΚΑ ΚΡΙΙΤΗΡΙΙΑ ΜΙΙΚΡΗΣ ΟΙΙΚΙΙΣΤΙΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ «Αεειιφοριικόςς οιικιισµόςς Αµαδρυάδωνν» Πασχαλίδου Αννούλα 2

3 ΕΕι ισσααγγωγγήή ΠΙΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΡΙΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 11.. Αννάάλλυυσσηη εευυρρύύττεερρηηςς ππεερρι ιοοχχήήςς µµεελλέέττηηςς σελ.5 σελ Γεωγραφική και πολιτική θέση σελ Έκταση και χρήσεις γης σελ Ιστορικά και κοινωνικά στοιχεία περιοχής σελ Αβιοτικό περιβάλλον Τοπογραφικό ανάγλυφο-γεωμορφολογία Έδαφος Κλίμα-αστικό περιβάλλον 1.5 Φυσικό βιοτικό περιβάλλον Βλάστηση-χλωρίδα Πανίδα σελ.6 σελ.6 σελ.7 σελ.7 σελ.7 σελ.7 σελ Πολεοδομική οργάνωση οικιστικός ιστός σελ Αννάάλλυυσσηη ππεερρι ιοοχχήήςς σσχχεεδδι ιαασσµµοούύ οοι ικκι ισσττι ικκήήςς εεννόόττηηττααςς σελ Θέση Έκταση -τοπογραφία σελ Μικροκλίμα σελ Αερισμός σελ Παρακείμενες χρήσεις χώροι- χρήσεις -θέες-σημεία εστίασης σελ Υλικά-κατασκευές σελ Υφιστάμενη φύτευση σελ Ηλιασμός-οπτική & θερμική άνεση σελ Κυκλοφορία επίπεδα σελ Παραδοχές και δεδομένα μελέτης σελ Πολεοδομικές παράμετροι περιοχής σελ Σχχεεδδι ιαασσµµόόςς οοι ικκι ισσττι ικκήήςς εεννόόττηηττααςς σελ Προσδιορισμός των πολεοδομικών παραμέτρων και χρήσης γης για κατοικία 3.2 Προσδιορισμός ειδικών χρήσεων γης της νέας οικιστικής ενότητας σελ. 12 σελ Μελέτη ηλιασμού οικιστικής μονάδας σελ Κριτήρια σχεδιασμού σελ Χρήσεις -χώροι σελ Οδικό δίκτυο σελ Δίκτυα υποδομής Δίκτυο ύδρευσης Δίκτυα αποχέτευσης ομβρίων υδάτων σελ. 17 Πασχαλίδου Αννούλα 3

4 Διαχείριση/συλλογή απορριμμάτων Ενεργειακά και τηλεπικοινωνιακά δίκτυα 44..ΚΚττί ίρρι ιαα οοι ικκι ισσττι ικκήήςς εεννόόττηηττααςς σελ Τύποι διαμερισμάτων σελ Τύποι κατοικιών σελ Χαρακτηριστικά προδιαγραφές κατοικιών σελ Προσανατολισμός-Γεωμετρία-Εσωτερική διαρρύθμιση σελ Υλικά κτιρίων σελ Eξοπλισμός κτιρίων σελ Θερμική άνεση κτιρίων σελ Αερισμός-δροσισμός κτιρίων σελ Φωτισμός κτιρίων σελ Ενεργητικά συστήματα σελ Πεερρι ιββάάλλλλωνν χχώρροοςς οοι ικκι ισσττι ικκήήςς εεννόόττηηττααςς σελ Κεντρική ιδέα-κριτήρια σχεδιασμού σελ Χρήσεις -χώροι σελ Υλικά χρώματα-κατασκευές σελ Εξοπλισμός σελ Φωτισμός σελ Φύτευση σελ Κυκλοφορία- επίπεδα σελ Άρδευση του χώρου σελ Το νερό σελ Αερισμός του χώρου σελ Συμπεράσματα σελ.32 ΒΒΙΙΒΒΛΙΙΟΓΓΡΡΑΦΦΙΙΑ ΠΑΡΡΑΡΡΤΗΜΑ σελ.33 σελ.35 Πασχαλίδου Αννούλα 4

5 Ει ισσααγγωγγήή Στενά συνδεδεµένος ο άνθρωπος µε την φύση, σε παλαιότερες εποχές σεβόταν και εκτιµούσε τα ζώα και τα φυτά που τον βοηθούσαν στην επιβίωση του. Κατανοούσε την αµοιβαία εξάρτηση όλων των βασιλείων της ζωής και το κάθε τι έπαιρνε θέση στην συνείδηση του, ανάλογα µε την χρησιµότητά του. Έδιδε σ' αυτά υπόσταση, τα θεωρούσε ζώντες οργανισµούς, εκφράσεις ενός ενιαίου συνόλου, και πολλές φορές τούς επέδιδε θεϊκές ιδιότητες. Τα δένδρα, πολύ κοντά στον άνθρωπο, έτοιµα να τον ξεκουράσουν ή να τον προστατεύσουν από τον ήλιο ή την βροχή, µε την καθηµερινή επαφή µαζί τους, έγιναν αφορµή να γεννηθούν θρύλοι και παραδόσεις γύρω απ' αυτά, που ακόµα και σήµερα εντυπωσιάζουν. Στα δάση και στα νερά πίστευαν ότι κατοικούσαν οι Νύµφες, κόρες του ιός και ακόλουθες της Αρτέµιδος. Μία κατηγορία Νυµφών, τις οποίες ονόµαζαν Αµαδρυάδες, κόρες του Ουρανού, αρχαιότερες από τις κόρες του ιός, θεωρούσαν ότι ήσαν ταυτισµένες µε τη ζωή των δένδρων. Μόλις κάνει την εµφάνιση του ένα δενδράκι, µια Αµαδρυάδα, έλεγαν, το αναλαµβάνει, το προστατεύει και µοιράζεται τη µοίρα του. Όταν το νερό του Ουρανού ποτίζει τα δένδρα, οι Αµαδρυάδες είναι χαρούµενες, αντίθετα, όταν τα δένδρα χάνουν τα φύλλα τους, οι Νύµφες πενθούν. ( ) Με ονοµασία εµπνευσµένη από την παραπάνω περίπτωση της Ελληνικής µυθολογίας γενικός σκοπός της παρούσας εργασίας είναι ο συνολικός σχεδιασµός µιας µικρής οικιστικής ενότητας ενταγµένης στον αστικό ιστό της πόλης των Αθηνών, από τη διευθέτηση των χρήσεων γης µέχρι το σχέδιο γενικής διάταξης. Η εργασία αποσκοπεί επίσης στη διερεύνηση των δυνατοτήτων βελτίωσης των συνθηκών θερµικής άνεσης και της ποιότητας του περιβάλλοντος µε την αξιοποίηση βιοκλιµατικών και περιβαλλοντικών αρχών σχεδιασµού. Επίσης, στο πλαίσιο της διερεύνησης θα πρέπει να αντιµετωπισθούν σειρά από θέµατα, όπως η συσχέτιση των προτεινόµενων χρήσεων µε τις υφιστάµενες στην ευρύτερη περιοχή, οι τυπολογίες των στοιχείων του χώρου, η συνάρθρωση ανάµεσά στους κτισµένους και υπαίθριους χώρους κλπ. Τέλος, η παρούσα εργασία διερευνά όρους και προϋποθέσεις για ανάπτυξή του γηπέδου σε οικιστικό συγκρότηµα οργανωµένης δόµησης. Πασχαλίδου Αννούλα 5

6 1.. Αννάάλλυυσσηη εευυρρύύττεερρηηςς πεερρι ιοοχήήςς µµεελλέέττηηςς 1.1 Γεωγραφική και πολιτική θέση Oι Αµπελόκηποι ανήκουν στο 7ο δηµοτικό διαµέρισµα του δήµου Αθηναίων. Είναι µια από τις πιο πυκνοκατοικηµένες περιοχές της πρωτεύουσας.(χάρτης 1,2) ( 1.2 Έκταση και χρήσεις γης Την περιοχή των Αµπελοκήπων διασχίζουν µερικοί από τους µεγαλύτερους και κυριότερους οδικούς άξονες της πρωτεύουσας. Πρωτίστως η Κηφισίας, που συνδέει την Αθήνα µε τα Βόρεια Προάστια, η Βασ. Σοφίας (προέκταση της Κηφισίας, άλλωστε παλιότερα λεγόταν και αυτή «Κηφισίας»), η Μεσογείων και η Λεωφ. Αλεξάνδρας. Η τελευταία ανοίχτηκε το Χαρακτηριστικό παράδειγµα κατασκευών της περιοχής είναι οι προσφυγικές πολυκατοικίες της Λεωφ. Αλεξάνδρας. Οι πολυκατοικίες αυτές, κτίστηκαν σε έκταση που είχε αγοράσει ο δήµος το 1878, αρχικά 300 στρεµµάτων. Σ αυτή τη µεγάλη έκταση, που ο δήµος τότε αγόρασε από τον Γεώργιο Νικολαϊδη, κτίστηκαν µεταξύ άλλων, οι φυλακές Αβέρωφ, το δηµοτικό νοσοκοµείο «Ελπίς», το γήπεδο του Παναθηναϊκού κ.α. Αποτελούσαν αυτές οι πολυκατοικίες µια οργανωµένη κρατική προσπάθεια στέγασης των µικρασιατών προσφύγων που είχαν κατακλύσει τη πρωτεύουσα, µετά τη καταστροφή του Το συγκρότηµα των προσφυγικών πολυκατοικιών της λεωφόρου Αλεξάνδρας οικοδοµήθηκε µεταξύ των ετών , βάσει σχεδίων των αρχιτεκτόνων Κίµωνα Λάσκαρι ( ) και ηµήτριου Κυριακού ( ). Στη συγκεκριµένη περίπτωση προκρίθηκε η ανέγερση 228 συνολικά διαµερισµάτων, κατανεµηµένων σε οκτώ πολυκατοικίες που διατάσσονταν ε- πάλληλα µεταξύ τους και παράλληλα προς τον άξονα της λεωφόρου. Η µορφή τους ήταν απλή χωρίς διακοσµητικά στοιχεία, καθαρά λειτουργική (κατά τα πρότυπα του κινήµατος Bauhaus). Ένα άλλο χαρακτηριστικό των Αµπελοκήπων είναι ο µεγάλος αριθµός νοσοκοµειακών µονάδων που συγκεντρώνει στα όρια του ή γύρω από αυτά. Η πυκνότητα σε νοσοκοµεία είναι τέτοια, ώστε οι Αµπελόκηποι να χαίρουν από τα πληρέστερα και αρτιότερα δίκτυα του συστήµατος υγείας. Η περιοχή διέθετε πάντα καλή συγκοινωνιακή σύνδεση µε άλλες περιοχές. Η πρώτη οργανωµένη συγκοινωνία ξεκίνησε το 1882 µε ιππήλατο τραµ στο δροµολόγιο Οµόνοια-Αµπελόκηποι. Το τραµ θα συνεχίσει να εξυπηρετεί τη περιοχή και µε άλλες γραµµές, µέχρι την κατάργηση του µεταπολεµικά. Κάποια δροµολόγια συνέχισαν κανονικά, όµως όχι µε τραµ, αλλά µε τρόλεϊ. Ενθύµια από τη λειτουργία του παλιού τραµ στη περιοχή υπάρχουν ακό- µα (οι ράγες στο οδόστρωµα στην άνοδο της Κηφισίας λίγο µετά το Γηροκοµείο). Από το 2000 (στις 28 Ιανουαρίου) οι Αµπελόκηποι απέκτησαν επιπλέον σηµαντική συγκοινωνιακή υποδοµή, αφού εξυπηρετούνται από δύο σταθµούς του Μετρό (γραµµή 3), το σταθµό «Αµπελόκηποι» και το σταθµό «Πανόρµου». Στα όρια της περιοχής εξυπηρετεί επίσης ο σταθ- µός «Μέγαρο Μουσικής». Έτσι η περιοχή διαθέτει ένα πυκνό δίκτυο ΜΜΜ (λεωφορεία, τρόλεϊ, µετρό) Ιστορικά και κοινωνικά στοιχεία περιοχής Η ιστορία της περιοχής πάει πολλά χρόνια πίσω. Αποτελούν, σύµφωνα µε αναφορές, συνοικία από το 1881 και η περιοχή εντάσσεται στο πολεοδοµικό σχέδιο Αθηνών στις 26 Νοεµβρίου Επρόκειτο για µια κατάφυτη περιοχή, µε πολλά δέντρα και περιβόλια, ενώ πολλά ρέµατα τη διέσχιζαν. Γνωστό είναι το ρέµα που από την περιοχή των Ελληνορώσσων διέσχιζε την ση- µερινή Σεβαστουπόλεως και τη περιοχή του Ερυθρού και περνώντας από τη Μεσογείων κατέληγε στο Ιλλισσό. Μεγάλο µέρος των ρεµάτων της περιοχής καλύφθηκαν ήδη στα χρόνια του µεσοπολέµου (π.χ. τα ρέµατα του Θων και της Λ. Αλεξάνδρας το 1934). Επίσης από τους Αµπελόκηπους διέρχεται το Αδριάνειο υδραγωγείο Αβιοτικό περιβάλλον Τοπογραφικό ανάγλυφο-γεωμορφολογία Η Αθήνα είναι απλωµένη στην κεντρική πεδιάδα της Αττικής (λεκανοπέδιο) η οποία περιβάλλεται από το βουνό Αιγάλεω στα δυτικά, το όρος της Πάρνηθας στα βόρεια, την Πεντέλη στα βορειανατολικά, το όρος Υµηττό στα ανατολικά και τον Σαρωνικό κόλπο στα νοτιοδυτικά. Επειδή η Αθήνα έχει ουσιαστικά καταλάβει ολόκληρη την πεδιάδα είναι πολύ δύσκολο να επε- Πασχαλίδου Αννούλα 6

7 κταθεί περαιτέρω λόγω των φυσικών εµποδίων. Η γεωµορφολογία στην Αθήνα συχνά δηµιουργεί το φαινόµενο της θερµοκρασιακής αναστροφής το οποίο µερικώς ευθύνεται για τα προβλήµατα ατµοσφαιρικής ρύπανσης. ( Έδαφος Tο έδαφος είναι πετρώδες και όχι και τόσο εύφορο (Αθηναϊκός σχιστόλιθος, ασβεστολιθικές µάζες στους λόφους). ( Κλίμα-αστικό περιβάλλον Το κλίµα της Αττικής είναι εύκρατο και εντάσσεται κλιµατολογικά στον µεσογειακό τύπο κλίµατος. Γενικά οι ηλιόλουστες ηµέρες αποτελούν πολύ συνηθισµένο φαινόµενο ακόµα και τον χειµώνα κατά τις αλκυονίδες ηµέρες. Βροχές σηµειώνονται κυρίως από τον Οκτώβριο έως και τον Απρίλιο αλλά συνολικά ολόκληρο τον χρόνο τα ύψη βροχής είναι πολύ χαµηλά και δεν ξεπερνούν τα mm. Περισσότερες βροχές σηµειώνονται στα ανατολικά και στα βόρεια διαµερίσµατα του νοµού. Χιονοπτώσεις σηµειώνονται κάθε σχεδόν χρόνο στα γύρω ορεινά της Αττικής πιό σπάνια στα βόρεια προάστια των Αθηνών και ακόµα πιο σπάνια στο κέντρο της πόλης. Βεβαίως τα τελευταία χρόνια τα χιόνια έχουν κάνει πολλές φορές αισθητή την παρουσία τους στην πόλη ( ). Η θερµοκρασία ακόµα και τους χειµερινούς µήνες κυµαίνεται σε υψηλά επίπεδα µε την µέση του Ιανουαρίου να κυµαίνεται στους 9,2 βαθµούς Κελσίου. Τους καλοκαιρινούς µήνες οι θερµοκρασίες φτάνουν σε πολύ υψηλά επίπεδα και για λίγες ηµέρες εµφανίζεται καύσωνας µε θερµοκρασίες που ξεπερνούν ακόµα και τους 40 βαθµούς Κελσίου. Στο λεκανοπέδιο και στις πυκνοδοµηµένες περιοχές επικρατούν συνθήκες που επιβαρύνουν σηµαντικά το ήδη θερµό φυσικό κλίµα της Αττικής. Ιδιαίτερα µετά τις τελευταίες καταστροφές από τις πυρκαγιές οι ειδικοί αναµένουν περεταίρω αύξηση της θερµοκρασίας στην Αττική κατά 2 βαθµούς Κελσίου αύξηση της ταχύτητας των ανέµων εξαιτίας της έλλειψης ψηλών δέντρων καθώς επίσης και αλλαγή στην κατανοµή των βροχοπτώσεων. ( Στην Αθήνα, η υψηλή και πυκνή δόµηση, που συνδέεται µε συνωστισµό και ένταση των δραστηριοτήτων, συνεπάγεται ασθενέστερους ανέµους και µεγάλο ποσοστό τεχνητών επιφανειών που απορροφούν και αποθηκεύουν πολύ µεγάλες ποσότητες θερµότητας από τον ήλιο ιδιαίτερα το καλοκαίρι, τις οποίες εκπέµπουν τη νύχτα. Λόγω της έλλειψης χώρων πρασίνου και υδάτινων επιφανειών στην πόλη, της άµεσης τεχνητής απορροής των υδάτων και του σκληρού κτιριακού κελύφους της, η εκπεµπόµενη θερµότητα δεν είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί για την εξάτµιση του νερού. Έτσι, παρατηρούνται φαινόµενα όπως οι καύσωνες, οι θερµικές νησίδες, η ατµοσφαιρική ρύπανση, µεταβολή δηλαδή του κλίµατος και της ατµόσφαιρας στον αστικό χώρο. Όσον αφορά στην ταχύτητα του ανέµου, αναφέρεται ενδεικτικά ότι οι µεγαλύτερες µεταβολές στην ταχύτητα του ανέµου (µείωση της τάξεως 44%) παρατηρήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70, εποχή εντατικής οικοδόµησης του λεκανοπέδιου. Εν συνεχεία, λόγω της αύξησης του δοµηµένου όγκου και των αστικών δραστηριοτήτων, χωρίς µέριµνα για την εξασφάλιση χώρων αστικού και περιαστικού πρασίνου και τη συνακόλουθη επιδείνωση των κλιµατικών συνθηκών, εµφανίστηκε το φωτοχηµικό νέφος, κατά τη δεκαετία του '80, µε σοβαρές επιπτώσεις στις συνθήκες διαβίωσης της πόλης.(αττάρτ Βίλλυ,2004) 1.5 Φυσικό βιοτικό περιβάλλον Βλάστηση-χλωρίδα Η Αθήνα και η Αττική γενικότερα έχουν µεσογειακό κλίµα και σε ό,τι αφορά τη σύνθεση της φυσικής βλάστησής τους, ανήκουν στη ζώνη των µεσογειακών φυτικών οικοσυστηµάτων. Ωστόσο, τα φυτά τους δεν είναι όλα µεσογειακά καθώς υπάρχουν και ξενικά είδη που έχουν προσαρµοστεί στα χαρακτηριστικά του µεσογειακού κλίµατος και αποτελούν πλέον ένα σηµαντικό ποσοστό της βλάστησης. Το πράσινο της Αθήνας αποτελείται τόσο από µεγάλους χώρους αστικού και περιαστικού πρασίνου, όπως είναι το δάσος του Υµηττού, το Αττικό Άλσος, οι λόφοι Λυκαβηττού και Φιλοπάππου και οι αρχαιολογικοί χώροι, όσο και από µικρότερους χώρους, όπως είναι τα πάρκα, οι πλατείες, οι δενδροστοιχίες και οι νησίδες των δρόµων. Ειδική περίπτωση αποτελεί Πασχαλίδου Αννούλα 7

8 ο Εθνικός Κήπος, καθώς στη βλάστησή του περιλαµβάνονται τόσο χαρακτηριστικά µεσογειακά είδη, όσο και πολλά ξενικά είδη, κάποια από τα οποία υπάρχουν µόνο εκεί και πουθενά αλλού στην Ελλάδα. Το χαρακτηριστικό των µεγάλων χώρων πρασίνου είναι ότι η βλάστησή τους αποτελείται κυρίως από µεσογειακά είδη δένδρων και θάµνων, τα περισσότερα από τα οποία είναι αυτοφυή, σε αντίθεση µε τους µικρότερους χώρους που η βλάστησή τους είναι µικτή, αποτελούµενη τόσο από ελληνικά όσο και από ξενικά είδη. Το πράσινο των µικρότερων χώρων πρασίνου έχει δηµιουργηθεί µε συστηµατικές φυτεύσεις δένδρων και θάµνων. Τα σηµαντικότερα είδη δένδρων που υπάρχουν στους χώρους πρασίνου της Αθήνας είναι τα παρακάτω: Α. Mεσογειακά είδη α. Χαλέπιος Πεύκη (Pinus halepensis) Το χαρακτηριστικότερο είδος δένδρου της Αττικής. Είναι εξαιρετικά ξηροφυτικό και θερ- µόβιο είδος και το συναντάµε στα δάση που υπάρχουν γύρω από την Αθήνα αλλά και µέσα στα µεγάλα πάρκα της. Χαρακτηριστικά είναι τα πρανή της οδού Υµηττού, όπου υπάρχουν µεγάλα πεύκα σε όλο σχεδόν το µήκος της διαδροµής από το λόφο του προφήτη Ηλία µέχρι το A Νεκροταφείο. Τα άλση Ιλισσίων και Παγκρατίου αποτελούνται επίσης από πεύκα και κουκουναριές. β. Κουκουναριά (Pinus pinea) Έχει χαρακτηριστική κόµη σε σχήµα οµπρέλας και έτσι ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα ελληνικά πεύκα. Ο φυσικός της βιότοπος είναι αµµώδεις ζώνες που χωρίζουν κάποιο έλος από τη θάλασσα. Μεγάλοι πληθυσµοί της συναντώνται στις παραλίες της Ανατολικής Αττικής, Μαραθώνα, Νέα Μάκρη, Ραφήνα. γ. Ελιά και Αγριελιά (Οlea europea και Olea oleaster) Το χαρακτηριστικότερο ελληνικό είδος. Το συναντάµε σε πολλούς χώρους πρασίνου, αλλά είναι ιδιαίτερη η παρουσία του στους αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας και γύρω από την Ακρόπολη. δ. Νερατζιά (Citrus aurantium) Είναι το δένδρο που έχει χρησιµοποιηθεί περισσότερο στις δενδροστοιχίες, όχι µόνο της Αθήνας αλλά και πολλών άλλων ελληνικών πόλεων. ε. Μουριά (Morus alba) Επίσης πολύ συνηθισµένο φυλλοβόλο είδος που έχει χρησιµοποιηθεί µε ιδιαίτερη επιτυχία στις φυτεύσεις δενδροστοιχιών, µε πυκνό φύλλωµα και µέτρια ανάπτυξη. στ. Χαρουπιά (Ceratonia siliqua) Έχει πυκνή κόµη µε χαρακτηριστικά φύλλα σε στιλπνό σκούρο πράσινο χρώµα. Είναι πολύ συνηθισµένο στα πάρκα και στις πλατείες της Αθήνας, αλλά και εξαιρετικό όταν βρίσκεται σε δενδροστοιχίες. Μια πολύ ωραία δενδροστοιχία µε χαρουπιές υπάρχει στη νησίδα της οδού Η- λία Ηλιού στο Νέο Κόσµο, στο τµήµα µεταξύ της Λεωφόρου Βουλιαγµένης και της Αµβροσίου Φρατζή. ζ. Κουτσουπιά (Cercis siliquastrum) Φυλλοβόλο είδος. Έχει χαρακτηριστικά άνθη µε χρώµα βαθύ ρόδινο που βγαίνουν την Ά- νοιξη πριν από τα φύλλα του ή µαζί µε αυτά. Είναι πολύ συνηθισµένο σε όλους του χώρους πρασίνου της Αθήνας. η. Aριά (Quercus ilex) Αείφυλλο είδος βελανιδιάς που το συνηθισµένο του µέγεθος δεν ξεπερνάει τα 2 µε 3 µέτρα. Στον Εθνικό Κήπο υπάρχουν αιωνόβιες αριές που φυτεύτηκαν από τη βασίλισσα Αµαλία και το ύψος τους φτάνει τα 18 µε 20 µέτρα. θ. Λεύκα ή Καβάκι (Populus nigra) Φυλλοβόλο είδος που χρησιµοποιείται ευρέως στα πάρκα και τις δενδροστοιχίες της Αθήνας. Καταναλώνει αρκετό νερό, είναι ωστόσο επιπολαιόριζο και µπορεί να ξερριζωθεί από τον αέρα και να δηµιουργήσει προβλήµατα. ι. Αργυρόφυλλη Λεύκα ή Ασηµόλευκα (Populus alba) Πασχαλίδου Αννούλα 8

9 Φυλλοβόλο είδος µε µεγάλη ανάπτυξη και χαρακτηριστικό ασηµένιο φύλλωµα. Μια µεγάλη και εντυπωσιακή δενδροστοιχία από αργυρόφυλλες λεύκες υπάρχει σε όλο το µήκος της νησίδας της οδού Ευελπίδων, από τα ικαστήρια µέχρι την οδό Κοδριγκτώνος. Β. Ξενικά είδη α. Φοίνικας (Phoenix canariensis) Οι φοίνικες είναι τροπικά ή υποτροπικά είδη τα οποία έχουν προσαρµοστεί στην Ελλάδα, στο νότιο κυρίως τµήµα της και σε περιοχές που έχουν ήπιες κλιµατικές συνθήκες. Είναι φυτό που αναπτύσσεται µε αργό ρυθµό. Στην Αθήνα έχει χρησιµοποιηθεί ευρύτατα, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, τόσο σε δενδροστοιχίες όσο και σε πάρκα και πλατείες. Η δενδροστοιχία της λεωφόρου Συγγρού είναι, ίσως, η πιο χαρακτηριστική δενδροστοιχία µε φοίνικες της Αθήνας. β. Ουασινγκτόνια (Washingtonia sp.) Πρόκειται για είδος φοίνικα µε παλαµοειδές σχήµα φύλλων που µπορεί να φτάσει σε πολύ µεγάλο ύψος. Στην Ελλάδα οι πρώτες ουασιγκτόνιες ήρθαν στον Εθνικό Κήπο και η δενδροστοιχία τους που βρίσκεται στην είσοδό του από την οδό Αµαλίας αποτελείται από αιωνόβια δένδρα, που το ύψος τους ξεπερνάει τα 20 µέτρα γ. Ευκάλυπτος (Eucalyptus robusta) Είδος ιθαγενές της Αυστραλίας που έχει εγκατασταθεί στην Ελλάδα και έχει προσαρµοστεί στα µέρη που το κλίµα είναι ήπιο. Στην Αθήνα υπάρχει τόσο σε πάρκα όσο και σε δενδροστοιχίες αν και συχνά δηµιουργεί προβλήµατα, γιατί το ξύλο του είναι ελαφρύ και τα κλαδιά του µπορεί να σπάσουν εύκολα από τον αέρα. ενδροστοιχία µε µεγάλους ευκάλυπτους υπάρχει σε όλο σχεδόν το µήκος του δρόµου που συνδέει τη Ραφήνα µε τη διασταύρωση της λεωφόρου Μαραθώνος. δ. Ροβίνια (Robinia sp.) Φυλλοβόλο είδος ακακίας µε µεγάλη ανάπτυξη, ευρύτατα διαδεδοµένο στο αστικό πράσινο της Αθήνας. Όταν χρησιµοποιείται σε δενδροσοιχίες προσφέρει αρκετή σκιά το καλοκαίρι µε το φύλλωµά της και επιτρέπει τον ηλιασµό το χειµώνα, όταν τα κλαδιά της µένουν γυµνά. Η οδός Στουρνάρη έχει ψηλή δενδροστοιχία από ροβίνιες. ε. Σοφόρα (Sophora japonica) Φυλλοβόλο είδος που µοιάζει πολύ µε τη ροβίνια, έχει την ίδια ψηλή ανάπτυξη και συχνά την αντικαθιστά στις δενδροστοιχίες της πόλης. ( Πανίδα εδοµένου ότι το οικόπεδο της περιοχής µελέτης βρίσκεται µέσα στον πολεοδοµικό ιστό της Αθήνας, η πανίδα που φιλοξενεί, είναι η συνήθης πανίδα των αστικών περιοχών. Συγκεκριµένα, συναντώνται ασπόνδυλα (έντοµα) και ορισµένα είδη θηλαστικών (ποντίκια).από την ορνιθοπανίδα υπάρχουν µόνιµα παρατηρούµενα είδη όπως η εκαοχτούρα, η Καρδερίνα, το Σπουργίτι, καθώς και είδη επισκέπτες σε συγκεκριµένες χρονικές περιόδους: από Α- πρίλη µέχρι Σεπτέµβρη, το Σπιτοχελίδονο, ο Θαµνοφυλλοσκόπος, ο Μυγοχάφτης, από Σεπτέµβρη ή Οκτώβρη µέχρι Μάρτιο, ο Μαυροσκούφης, ο ενδροφυλλοσκόπος, ο Κοκκινολαίµης και το Ψαρόνι. (Αττάρτ Βίλλυ,2004) 1.6 Πολεοδομική οργάνωση οικιστικός ιστός Η Αθήνα σήµερα αποτελεί µια σύγχρονη µητρόπολη µε µοναδικά φυσικά, αισθητικά και πολιτιστικά πλεονεκτήµατα, που σηµατοδοτούν και προβάλλουν την αρχαία, αλλά και τη νεότερη ιστορία της. Ταυτόχρονα αποτελεί κέντρο οικονοµικό - επιχειρησιακό, µε ταχύτατη πορεία συνολικής ανασυγκρότησης, σε λογική βιώσιµης ανάπτυξης, µε αυτόνοµη φυσιογνωµία και σηµαντικό ρόλο, χαρακτηριστικά που στη σηµερινή εποχή επιτρέπουν να ενταχθεί ισότιµα στο δίκτυο των µητροπολιτικών περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Μεσογείου και του παγκόσµιου πανοράµατος των µεγάλων πόλεων. Η ευρύτερη περιοχή της Αθήνας συγκροτεί αυτοτελή Περιφέρεια της Χώρας, την Περιφέρεια Αττικής, και είναι η µεγαλύτερη σε πληθυσµό, οικονοµική δραστηριότητα και πυκνότητα κατοίκησης περιοχή στο σύνολο του Εθνικού Χώρου. Η Αθήνα είναι ταυτόχρονα πόλη σύµβολο και πόλη των αντιθέσεων. «Πόλη Ιστορική» κτισµένη στον τόπο όπου µεγαλούργησε το αρχαίο ελληνικό πνεύµα αλλά και «Νέα Πόλη», που αναπτύσσεται µετά τον καθορισµό της ως πρωτεύουσας της Ελλάδος το Πασχαλίδου Αννούλα 9

10 Ιδιαίτερα µετά το 1950, κατά τη φάση συνολικής µεταπολεµικής ανασυγκρότησης της χώρας, η Αθήνα µε σηµαντικούς ρυθµούς οικονοµικής και δηµογραφικής αύξησης και µε αιχµή τη συγκέντρωση της σύγχρονης για εκείνη την εποχή βιοµηχανίας, γρήγορα µεταβλήθηκε σε τόπο προτίµησης του αγροτικού πληθυσµού που συνέρρεε για λόγους ευκαιριών απασχόλησης, καλύτερων συνθηκών διαβίωσης, οργανωµένων υποδοµών και κοινωνικού εξοπλισµού. H διαχρονική εξέλιξη της Αθήνας συµπυκνώνει τα χαρακτηριστικά της σηµερινής Ελλάδος. Ανάλογη µε την οικονοµική και δηµογραφική ανάπτυξη της πόλης, υπήρξε και η οικιστική της εξέλιξη. Μέχρι το 1922 η επέκταση της Πρωτεύουσας ήταν οµόκεντρη, γύρω από τα δύο κέντρα της Αθήνας και του Πειραιά. Από τότε και µετά εµφανίστηκαν δύο τάσεις απορρόφησης του αστικού συγκεντρωτισµού: Η τάση αύξησης των πυκνοτήτων στις κεντρικές περιοχές µε διαδοχική θεσµοθέτηση διαρκώς αυξανόµενων Συντελεστών όµησης. Η τάση εποικισµού των προαστίων µε τη µορφή δορυφόρων οικισµών, αυθαίρετης κύρια δόµησης σε πρώτη φάση που σταδιακά συνενώθηκαν. Έτσι δηµιουργήθηκε το Πολεοδοµικό Συγκρότηµα του Λεκανοπεδίου, το οποίο συνέχισε να αστικοποιείται έντονα µέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του '80, οπόταν ανακόπηκε οριστικά ο αστικός συγκεντρωτισµός από την υπόλοιπη χώρα και άρχισε µια πιο ισόρροπη κατανοµή του πληθυσµού. Το Λεκανοπέδιο είναι ήδη στάσιµο δηµογραφικά, µε συµπτώµατα µείωσης των µεγεθών, το µικρό δε πληθυσµιακό πλεόνασµα που προκύπτει από τη φυσική αύξηση σε συνδυασµό µε τις εσωτερικές µετακινήσεις, τείνει να ενισχύσει τους περιαστικούς οικισµούς της ενδοχώρας, ορισµένοι από τους οποίους εξελίσσονται σε µικρές πόλεις µε αυτόνοµο παραγωγικό δυναµικό. Οι πιο σηµαντικές οικιστικές επεκτάσεις της Πρωτεύουσας έγιναν σε 4 περιόδους: Στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1930, στο διάστηµα , στο διάστηµα και στο διάστηµα µε την Επιχείρηση Πολεοδοµικής Ανασυγκρότησης, που αποτέλεσε µια γιγάντια επιχείρηση αναγνώρισης της πραγµατικής πόλης µε ένταξη στο σχέδιο πόλης εκτεταµένων περιοχών µε αυθαίρετη δόµηση, παρέχοντας ταυτόχρονα και τον αναγκαίο κοινωνικό εξοπλισµό και κοινόχρηστους χώρους. ( 2.. Αννάάλλυυσσηη πεερρι ιοοχήήςς σσχεεδδι ιαασσµµοούύ οοι ικκι ισσττι ικκήήςς εεννόόττηηττααςς 2.1 Θέση Έκταση τοπογραφία Η περιοχή µελέτης είναι το οικόπεδο που βρίσκεται επί της οδού Ευσταθίου Λάµψα στην περιοχή των Αµπελοκήπων. Η περιοχή βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων του δήµου Αθηναίων και γειτνιάζει µε το Γηροκοµείο Αθηνών, που εκτείνεται επί της Λεωφόρου Κηφησίας. Η έκταση του οικοπέδου είναι τ.µ. και κλίση εδάφους περίπου 5% προς το νότο.( ορυφ.εικόνα 1-9) ( ορυφ.εικόνα-σχεδιάγραµµα 2,3) 2.2 Μικροκλίμα ( ορυφ.εικόνα-σχεδιάγραµµα 5) Το οικόπεδο είναι σχετικά προστατευµένο από τους Β ανέµους λόγω ύπαρξης οικοδοµικών όγκων προς τα Βόρεια. Από τα Νότια δέχεται τους ευεργετικούς Νότιους ανέµους οι οποίοι είναι σχετικά ανεµπόδιστοι γιατί υπάρχει το πάρκο της; Οδού Λάµψα. Από ανατολικά η έκταση πρασίνου του γηροκοµείου Αθηνών επιδρά ευεργετικά στο µικροκλίµα. Ο ηλιασµός είναι ανεµπόδιστος και οι οικοδοµικοί όγκοι των όµορων ΟΤ δεν επηρεάζουν δυσµενώς το οικόπεδο. Το ακουστικό και ρυπαντικό φορτίο είναι σχετικά µεγάλο στις οδούς Νότια και Βόρεια, Λάµψα και Γεωργούλα αντίστοιχα λόγω της αυξηµένης κυκλοφορίας οχηµάτων. 2.3 Αερισμός ( ορυφ.εικόνα-σχεδιάγραµµα 5) Η µέση ταχύτητα του ανέµου στο Λεκανοπέδιο της Αττικής είναι σχετικά χαµηλή αλλά η τοπιογραφία της περιοχής µελέτης και η διάρθρωση της αστικής δόµησης επηρεάζει τους στροβιλισµούς του ανέµου.(πίνακας 1) Τα δέντρα της γειτονικής έκτασης του γηροκοµείου όπως και του πάρκου στα νότια προκαλούν επιβράδυνση στην ταχύτητα του αέρα και ανακατανέµουν τη διεύθυνση των αέριων ρευ- µάτων στο οικόπεδο της περιοχής µελέτης.οι δύο αυτοί γειτονικοί ανοιχτοί χώροι επηρεάζουν θετικά των αερισµό του οικοπέδου της µελέτης. Πασχαλίδου Αννούλα 10

11 2.4 Παρακείμενες χρήσεις χώροι- χρήσεις -θέες-σημεία εστίασης ( ορυφ.εικόνα-σχεδιάγραµµα 1,4).( ορυφ.εικόνα 1-9) Η ευρύτερη περιοχή της περιοχής έχει σύνθετο χαρακτήρα, ως προς τις χρήσεις, τη µορφή του αστικού ιστού, την σηµασία και χωροθέτηση της ως προς τις τοπικές και υπέρ-τοπικές λειτουργίες της πόλης. Η περιοχή ορίζεται: - Ανατολικά εφάπτεται του Γηροκοµείου Αθηνών, ένα διατηρητέο ιστορικό οικιστικό σύνολο και ένας πολύτιµος πνεύµονας πρασίνου για την περιοχή, όχι όµως µε δηµόσια πρόσβαση. Το Γηροκοµείο Αθηνών βρίσκεται επάνω στην Λεωφόρο Κηφησίας, ενός από τους πιο σηµαντικούς (και επίσης, βεβαρυµµένους) κυκλοφοριακούς άξονες της πόλης, που ενώνει το κέντρο µε τα βόρεια προάστια και την Εθνική και Αττική οδό.(εικόνα 6) - Βόρεια της περιοχής, µε όριο την οδό Συνταγµατάρχου Ν. Γεωργούλα, ξεκινά το οικιστικό συγκρότηµα του ήµου Ψυχικού, µε χαµηλά κτίσµατα και πανταχόθεν ελεύθερο σύστηµα δό- µησης. Λίγο πιο βόρεια, η µορφή του οικιστικού ιστού µεταβάλλεται σηµαντικά, µε την παρουσία µονοκατοικιών, που σηµατοδοτούν τον παλαιό χαρακτήρα της περιοχής ως προάστιο της Αθήνας. Ο ιστός εµφανίζεται λαβυρινθώδης µε στενούς δρόµους, χαµηλή κυκλοφοριακή κίνηση και αρκετό πράσινο. -Νότια και υτικά εκτείνεται η περιοχή των Αµπελοκήπων, µια κεντρική περιοχή υπερτοπικού χαρακτήρα, λόγω της σύνδεσής της µε το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, µέσω µετρό και αστικής συγκοινωνίας. Το σύστηµα δόµησης είναι συνεχές, µε πολυκατοικίες 5-7 ορόφων, κτισµένες περίπου από την δεκαετία του Στα Νότια του οικοπέδου επί της οδού Ευσταθίου Λάµψα, σε κενή έκταση δηµιουργήθηκε πρόσφατα δηµοτικό πάρκο, µετά την αποµάκρυνση σειράς από µικρές αποθήκες και κτίσµατα.(εικόνα 4,5) Αποτελεί έναν από τους λίγους ανοικτούς υπαίθριους χώρους της περιοχής, άρα σηµαντικό χώρο εκτόνωσης των περιοίκων, αλλά επίσης σηµατοδοτεί ένα νέο παράδειγµα για τη διαµόρφωση των σύγχρονων ανοικτών υπαίθριων χώρων µέσα στον πυκνό αστικό ιστό, σε αδιαµόρφωτο αστικό κενό - Η περιοχή έχει πολύ καλή εξυπηρέτηση από την αστική συγκοινωνία, µε τη στάση Μετρό Πανόρµου λίγα τετράγωνα πιο µακριά προς τα νότια και σειρά από αστικά λεωφορεία και τρόλεϊ µε κατεύθυνση προς το κέντρο η τα βόρεια προάστια επί της οδού Κηφισιάς στα ανατολικά. Η κίνηση των αυτοκινήτων επί των οδών Ε.Λάµψα και Ν. Γεωργούλα είναι αυξηµένη, διότι διοχετεύουν την κυκλοφορία από/προς την Λεωφόρο Κηφισιάς. - Η ευρύτερη περιοχή εξυπηρετείται από καταστήµατα και εβδοµαδιαία υπαίθρια λαϊκή αγορά επί των οδών Πανόρµου, Λαρίσης και Λουίζης Ριανκούρ. Επίσης, λίγα τετράγωνα προς το νότο, στο οικιστικό σύνολο των προσφυγικών επί της οδού Πανόρµου (πρώην ιδιοκτησίας του Γηροκοµείου Αθηνών) λειτουργούν σειρά από υπέρ-τοπικού χαρακτήρα εστιατόρια και νυκτερινά καφέ-µπαρ. Τέλος, οι οδοί Λουίζης Ριανκούρ, Πανόρµου και Κηφισίας φιλοξενούν κτίρια γραφείων και δηµόσιες υπηρεσίες. Οι χώροι που παρατηρούνται στο οικόπεδο είναι : (σχεδιάγραµµα 1) Α) Χώρος ανατολικός προς την πλευρά του Γηροκοµείου Αθηνών µε ωραία θέα καλό µικροκλίµα και χαµηλό ακουστικό και ρυπαντικό φορτίο. Β) Χώρος νότιος προς την πλευρά της Λάµψα µε ωραία θέα προς το πάρκο αλλά µε σηµαντικό ακουστικό και ρυπαντικό φορτίο λόγω της αυξηµένης κυκλοφορίας οχηµάτων. Γ) Χώρος δυτικός προς την πλευρά της οδού Φλώρου µε σηµαντικό ακουστικό και ρυπαντικό φορτίο λόγω της αυξηµένης κυκλοφορίας οχηµάτων. ) Χώρος Βόρειος προς την πλευρά Γεωργούλα µε σηµαντικό ακουστικό και ρυπαντικό φορτίο λόγω της αυξηµένης κυκλοφορίας οχηµάτων. Ε) Χώρος κεντρικός του οικοπέδου µε µειωµένο ακουστικό φορτίο. 2.5 Υλικά-κατασκευές.( ορυφ.εικόνα 1-9) Στο οικόπεδο αυτή τη στιγµή υπάρχουν διάσπαρτα κτίσµατα, κοινωφελούς κυρίως χαρακτήρα. Σήµερα περιβάλλεται από υψηλό µαντρότοιχο που, όπως και το σύνολο των κτισµάτων, θα κατεδαφιστεί. Πασχαλίδου Αννούλα 11

12 2.6 Υφιστάμενη φύτευση.( ορυφ.εικόνα 1-9) ( ορυφ.εικόνα-σχεδιάγραµµα 8) Στο γήπεδο υπάρχουν συστάδες υψηλών κωνοφόρων αειθαλών αλλά πλατύφυλλων φυλλοβόλων δέντρων, η διατήρηση των οποίων είναι επιθυµητή αλλά όχι δεσµευτική. 2.7 Ηλιασμός-οπτική & θερμική άνεση.( ορυφ.εικόνα 1-9) Το οικόπεδο έχει ανατολικό και δυτικό κύριο προσανατολισµό. Επίσης οι γειτονικοί οικοδο- µικοί όγκοι δεν επηρεάζουν τον ηλιασµό του οικοπέδου λόγω του πλάτους των δρόµων και της ύπαρξης των δύο µεγάλων ακάλυπτων χώρων Ανατολικά και Νότια από αυτό. 2.8 Κυκλοφορία επίπεδα ( ορυφ.εικόνα-σχεδιάγραµµα 7) Η κυκλοφορία των οχηµάτων γίνεται περιφερειακά προς τα βόρεια επί της Γεωργούλα,Νότια επί της Λάµψα και υτικά επί της Φλώρου. Ανατολικά εφάπτεται µε το οικόπεδο του γηροκοµείου Αθηνών. Το υψηλότερο επίπεδο βρίσκεται στην Βόρεια πλευρά επί της Γεωργούλα και η κλίση εδάφους βαίνει περίπου 5% προς το νότο. Ο περιµετρικός υψηλός µαντρότοιχος δεν επιτρέπει τη διαµπερή µετακίνηση πεζών δια µέσου του οικοπέδου. 2.9 Παραδοχές και δεδομένα μελέτης Το οικιστικό συγκρότηµα θα αναπτυχθεί σύµφωνα µε τα παρακάτω προγραµµατικά δεδοµένα και παραδοχές: Επιτρεπόµενες χρήσεις: Κατοικία και τοπικό εµπόριο που θα εξυπηρετεί την περιοχή, σε βάθος ενός Ο.Τ. Συνολική επιφάνεια εδάφους για ανάπτυξη: µ2 Μέση µικτή επιφάνεια κατοικίας/άτοµο: µ2 Κάτοικοι: Ιδιοκτησία ΙΧ αυτοκινήτου: 30 οχήµατα / 100άτοµα Το κοινόχρηστο πράσινο του συγκροτήµατος θα προκύψει από την αξιοποίηση των ακαλύπτων. Το δίκτυο κυκλοφορίας θα είναι εσωτερικό, χωρίς να επιτρέπεται η διέλευση µέσω του συγκροτήµατος Πολεοδομικές παράμετροι περιοχής Οι πολεοδοµικέw παράµετροι της περιοχής που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασµό και ανάπτυξη της οικιστικής ενότητας είναι : Συντελεστής δόµησης περιοχής: 1 όµηση: m 2 Μέγιστο ποσοστό κάλυψης: 40%*20335 m 2 =8134 m 2 Μέγιστο επιτρεπόµενο ύψος: 25µ. Η περιοχή εντάσσεται σε ζώνη µε χαµηλή σεισµική επικινδυνότητα. 3..Σχεεδδι ιαασσµµόόςς οοι ικκι ισσττι ικκήήςς εεννόόττηηττααςς 3.1 Προσδιορισμός των πολεοδομικών παραμέτρων και χρήσης γης για κατοικία Ο προσδιορισµός των πολεοδοµικών παραµέτρων και απαιτούµενη χρήση γης για κατοικία είναι : Μέση µικτή επιφάνεια κατοικίας/άτοµο: 35 m 2 *450 κάτοικοι =15750 m 2 Μέγιστο ύψος =22.11µ <: 25µ. Ποσοστό κάλυψης: 413 m 2 (επιφάνεια κάλυψης οικοδοµής)*7(οικοδοµές) +295,5 m 2 (επιφάνεια κάλυψης οικοδοµής)*2(οικοδοµές) =3482 m 2 < 8134 m 2 (πίνακας 2) Ιδιοκτησία ΙΧ αυτοκινήτου: 450*30 οχήµατα / 100 άτοµα= 135 οχήµατα 3.2 Προσδιορισμός ειδικών χρήσεων γης της νέας οικιστικής ενότητας Η νέα οικιστική µονάδα κατά κύριο λόγο αποτελεί χώρο αµιγούς κατοικίας (Βόρειο τµήµα του οικοπέδου ) εκτός από την κεντρική περιοχή της πλατείας όπου θα λειτουργούν εµπορικά καταστήµατα στο ισόγειο των κτιρίων 7,8,9.(Γενική κατοικία) Στο κτίριο 7 προτείνεται η λειτουργία ζαχαροπλαστείου, καφετέριας και γυµναστηρίου στο ισόγειο.(322 m 2 ) (πίνακας 2) Το γυµναστήριο θα λειτουργεί επικουρικά κυρίως το χειµώνα γιατί οι ανάγκες για άθληση καλύπτονται από τον περιβάλλοντα χώρο του οικισµού που προτείνεται να φέρει πολλούς πεζόδροµους αλλά και ποδηλατόδροµους που προσφέρονται για δραστηριότητες το καλοκαίρι. Στο κτίριο 8 προτείνεται η λειτουργία αρτοποιείου και κρεοπωλείου στο ισόγειο. (250 m 2 ) (πίνακας 2) Πασχαλίδου Αννούλα 12

13 Στο κτίριο 9 προτείνεται η λειτουργία παντοπωλείου και ιχθυοπωλείου επίσης στο ισόγειο. (250 m 2 ) (πίνακας 2) Η ανάγκες για εκπαίδευση και αναψυχή αλλά και ένδυση καλύπτονται από την ευρύτερη περιοχή της οικιστικής ενότητας. 3.3 Μελέτη ηλιασμού οικιστικής μονάδας Έλεγχος και αξιολόγηση ηλιασµού και ηλιοπροστασίας Ο έλεγχος ηλιασµού και ηλιοπροστασίας της οικιστικής ενότητας έγινε για δύο χρονικές στιγµές της ηµέρας ( 12:00, 15:00 ) και για δύο ηµέρες του έτους (21 εκεµβρίου και 21 Ιουνίου) που αντιστοιχούν στις δυσµενέστερες και ευµενέστερες αντίστοιχα συνθήκες ηλιασµού. Με τη βοήθεια πινάκων ηλιασµού (Τζώνος Π.1985) προσδιορίσθηκαν και σχεδιάσθηκαν οι σκιές των οικοδοµικών όγκων για τις παραπάνω ηµεροµηνίες και ώρες.(σχέδια ) Τα συµπεράσµατα από τη µελέτη των παραπάνω σχεδίων είναι τα εξής: Ηµεροµηνία 21ης εκεµβρίου Τη δωδεκάτη ώρα σκιάζονται όλοι οι πλάγιοι δρόµοι-πεζόδροµοι της οικιστικής ενότητας εκτός από τον κεντρικό που τη διασχίζει. Οι δρόµοι γύρω από την πλατεία αλλά και ο χώρος δραστηριοτήτων και αναψυχής δε σκιάζεται καθόλου (σχέδιο 6.3) Στις 15:00 η ώρα σκιάζονται όλοι οι πλάγιοι δρόµοι κατά ένα ικανό µέρος προς τα ανατολικά και επίσης µέρος του κεντρικού δρόµου Οι δρόµοι γύρω από την πλατεία αλλά και ο χώρος δραστηριοτήτων και αναψυχής δε σκιάζεται καθόλου.(σχέδιο 6.4) Ηµεροµηνία 21ης Ιουνίου Τη δωδεκάτη ώρα σκιάζονται οι χώροι µε Βόρεια έκθεση µπροστά από τις οικοδοµές.όλοι οι δρόµοι δεν έχουν ηλιοπροστασία. Οι δρόµοι γύρω από την πλατεία αλλά και ο χώρος δραστηριοτήτων και αναψυχής δε σκιάζεται καθόλου. (σχέδιο 6.1) Στις 15:00 η ώρα σκιάζονται οι χώροι µε Βόρεια έκθεση µπροστά από τις δυτικές οικοδοµές µικρότερη έκταση σκιάζεται µπροστά από τις ανατολικές οικοδοµές.επίσης σκιάζεται και µέρος της έκστασης των οικοδοµικών όγκων στα ανατολικά.οι δρόµοι γύρω από την πλατεία αλλά και ο χώρος δραστηριοτήτων και αναψυχής δε σκιάζεται καθόλου. (σχέδιο 6.2) Οι δρόµοι γύρω από την πλατεία αλλά και ο χώρος δραστηριοτήτων και αναψυχής δε σκιάζεται καθόλου. Συµπερασµατικά µπορεί να ειπωθεί ότι η τοποθέτηση των οικοδοµικών όγκων επιτρέπει τον ηλιασµό του νότιου χώρου το χειµώνα και για φύτευση πρέπει να επιλεγούν φυλλοβόλα είδη έτσι ώστε να µη παρεµποδίζεται ο ηλιασµός. Το καλοκαίρι ο νότιος χώρος δεν ηλιοπροστατεύεται για αυτό προτείνεται φύτευση µε πλατύφυλλα δέντρα τα οποία θα προστατεύουν τους διερχόµενους κατοίκους του οικισµού.τέτοια φύτευση προτείνεται και για τον κεντρικό δρόµο του οικισµού. Στο Βόρειο χώρο του οικισµού (χώρος κατοικίας) η απόσταση µεταξύ των οικοδοµών επιτρέπει τον ηλιασµό τους κατά τη διάρκεια των ψυχρών µηνών. Για την ανατολική και δυτική πλευρά των οικοδοµών που δεν ηλιοπροστατεύονται το καλοκαίρι προτείνεται αειθαλής φύτευση κωνοφόρων. 3.4 Kριτήρια σχεδιασμού οικιστικής μονάδας Α) Κτίρια Η βιοκλιµατική αρχιτεκτονική αφορά στο σχεδιασµό κτιρίων και χώρων (εσωτερικών και εξωτερικών-υπαίθριων) µε βάση το τοπικό κλίµα, µε σκοπό την εξασφάλιση συνθηκών θερµικής και οπτικής άνεσης, αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια και άλλες περιβαλλοντικές πηγές αλλά και τα φυσικά φαινόµενα του κλίµατος. Βασικά στοιχεία του βιοκλιµατικού σχεδιασµού αποτελούν τα παθητικά συστήµατα που ενσωµατώνονται στα κτίρια µε στόχο την αξιοποίηση των περιβαλλοντικών πηγών για θέρµανση, ψύξη και φωτισµό των κτηρίων. ( Ειδικότερα, το ενεργειακό όφελος που προκύπτει από την εφαρµογή του βιοκλιµατικού σχεδιασµού αποδίδεται µε τους παρακάτω τρόπους: εξοικονόµηση ενέργειας από την σηµαντική µείωση απωλειών λόγω της βελτιωµένης προστασίας του κελύφους και συµπεριφοράς των δοµικών στοιχείων, Πασχαλίδου Αννούλα 13

14 παραγωγή θερµικής ενέργειας (θερµότητας) µέσω των ηλιακών συστηµάτων άµεσου η έµµεσου κέρδους µε συµβολή στις θερµικές ανάγκες των χώρων προσάρτησης και µερική κάλυψη των απαιτήσεων θέρµανσης του κτηρίου, δηµιουργία συνθηκών θερµικής άνεσης και µείωση των απαιτήσεων όσον αφορά στη ρύθµιση θερµοστάτη (σε χαµηλότερες θερµοκρασίες τον χειµώνα και υψηλότερες το καλοκαίρι), διατήρηση της θερµοκρασίας εσωτερικού αέρα σε επίπεδα υψηλά τον χειµώνα (και α- ντίστοιχα χαµηλά το καλοκαίρι), µε αποτέλεσµα την µείωση του φορτίου για την κάλυψη των ενεργειακών απαιτήσεων από τα επικουρικά συστήµατα κατά την χρήση του κτιρίου. Η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας και των περιβαλλοντικών πηγών, γενικότερα, όπως προκύπτει από το βιοκλιµατικό σχεδιασµό, επιτυγχάνεται στα πλαίσια της συνολικής θερµικής λειτουργίας του κτηρίου και της σχέσης κτηρίου - περιβάλλοντος. Η δε θερµική λειτουργία ενός κτιρίου αποτελεί µία δυναµική κατάσταση, η οποία: εξαρτάται από τις τοπικές κλιµατικές και περιβαλλοντικές παραµέτρους (την ηλιοφάνεια, τη θερµοκρασία εξωτερικού αέρα, τη σχετική υγρασία, τον άνεµο, τη βλάστηση, το σκιασµό από άλλα κτίρια), αλλά και τις συνθήκες χρήσης του κτιρίου (κατοικία, γραφεία, νοσοκοµεία κλπ.) βασίζεται στην αντίστοιχη ενεργειακή συµπεριφορά των δοµικών του στοιχείων και (κατ επέκταση) των ενσωµατωµένων παθητικών ηλιακών συστηµάτων, αλλά και το ε- νεργειακό προφίλ που προκύπτει από τη λειτουργία του κτιρίου. ( Η απόδοση του βιοκλιµατικού σχεδιασµού εξαρτάται από πολλές παραµέτρους, γεγονός που τον καθιστά "ευαίσθητο" σε εξωγενείς και µη-τεχνικούς παράγοντες. Για τον λόγο αυτό, βασικά κριτήρια για την εφαρµογή του βιοκλιµατικού σχεδιασµού πρέπει να είναι: η απλότητα χρήσης των εφαρµογών και η αποφυγή πολύπλοκων παθητικών συστηµάτων και τεχνικών, η µικρή συµβολή του χρήστη του κτηρίου στη λειτουργία των συστηµάτων, η χρήση ευρέως εφαρµοσµένων συστηµάτων, η χρήση τεχνικό-οικονοµικά αποδοτικών ενεργειακών τεχνολογιών. η εφαρµογή Παθητικών Ηλιακών Συστηµάτων σε σχεδιασµό κτιρίων η εφαρµογή Ενεργητικών Ηλιακών Συστηµάτων (φωτοβολταϊκά) σε σχεδιασµό κτιρίων οι εναλλακτικοί τρόποι θέρµανσης - κλιµατισµού κτιρίων ( Β)Περιβάλλων χώρος Κυρίαρχος σκοπός της διαµόρφωσης του περιβάλλοντα χώρου της οικιστικής ενότητας στο σύνολό της θα είναι η δηµιουργία ενός χώρου µε ήπιες διαµορφώσεις και παροχή θερµικής και οπτικής άνεσης στους χρήστες Ο σχεδιασµός ενός τέτοιου χώρου επιτυγχάνεται µε την εγκατάσταση φυτών από είδη που έ- χουν προσαρµοστεί στο συγκεκριµένο περιβάλλον, είδη της φυσικής φυτοκοινωνίας και της βιοκλιµατικής ζώνης της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας και η σύνθεσή τους θα είναι όσο το δυνατό πιο φυσική. Τα κριτήρια για τον σχεδιασµό και την διαµόρφωση του περιβάλλοντα χώρου είναι : 1. Κατάλληλη οργάνωση των χώρων βλάστησης Η οργάνωση των χώρων βλάστησης πρέπει να γίνει κατά τέτοιο τρόπο ώστε να δέχεται τις η- λιακές ακτίνες κατά τους χειµερινούς µήνες, να µειώνεται η επίδραση των ανέµων καθώς και να διατηρούνται τα φυσικά στοιχεία της περιοχής. 2. Βελτίωση µικροκλίµατος Τα επιµέρους στοιχεία των χώρων βλάστησης θα προσφέρουν προστασία από τις ηλιακές α- κτίνες κατά τους θερινούς µήνες, καταφύγιο από τα κατακρηµνίσµατα και θα επιτρέπουν την είσοδο των ηλιακών ακτινών την άνοιξη, φθινόπωρο και χειµώνα. 3. Σχεδιασµός που να εξυπηρετεί όλους τους χρήστες και να είναι κατανοητός από αυτούς. Πασχαλίδου Αννούλα 14

15 Χρειάζεται να είναι εύκολη η χρήση του χώρου στα άτοµα µε ειδικές ικανότητες. Το σχέδιο του χώρου θα πρέπει να είναι απλό ώστε να γίνεται άµεσα αντιληπτό από τους χρήστες, κάτι όµως που δεν συνεπάγεται ότι θα είναι ανιαρό, απλοϊκό και πρόχειρο. 4. ηµιουργία χώρων δράσης και ξεκούρασης και γενικότερα ποικιλίας επιµέρους τοποθεσιών και δράσεων. Είναι χρήσιµη η ύπαρξη ποικιλίας τοποθεσιών αλλά και διαδροµών όπου θα έχουν την δυνατότητα οι κάτοικοι του οικισµού να περνούν ευχάριστα είτε δραστηριοποιούµενοι είτε απολαµβάνοντας τον χώρο. 5. ιατήρηση της βιοποικιλότητας Με την ύπαρξη χώρων βλάστησης είναι δυνατό και αναγκαίο να διατηρείται η βιοποικιλότητα της περιοχής. 6. Σχεδιασµός του χώρου σύµφωνα µε τις πιθανές ανάγκες των χρηστών. 7. ηµιουργία ποικιλίας ασχολιών σε µικρές επιφάνειες. Το κλειδί του ορθού σχεδιασµού είναι η δηµιουργία µικρών επιφανειών µε ποικιλία δράσεων και όχι µεγάλων εκτάσεων µε µονοσήµαντες ασχολίες. 8. Ισορροπία ανάµεσα στην ιδιωτικότητα και την ασφάλεια 9. Χρησιµοποίηση ασφαλών υλικών µε περιβαλλοντικά κριτήρια τα οποία ταυτόχρονα θα προσελκύουν την προσοχή των χρηστών. 10. Κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη κατάλληλων κατασκευών στον χώρο οι οποίες θα προσελκύουν το ενδιαφέρον αυτών που δραστηριοποιούνται στο χώρο. 11. Χρήση φυτών των οποίων το χρώµα, η υφή και το σχήµα είναι ελκυστικά στις ανθρώπινες αισθήσεις. Μέσα από τη µεγάλη ποικιλία φυτικών ειδών, κατά το σχεδιασµό του χώρου, επιλέγονται αυτά τα οποία είναι οικολογικά προσαρµοσµένα στην περιοχή (ενδηµικά). Τα ενδηµικά είδη εκτός του ότι είναι εύκολο να επιβιώσουν, δίνουν ταυτόχρονα την αίσθηση στους χρήστες ότι βρίσκονται σε οικείο περιβάλλον. Η παρακολούθηση της κίνησης των φύλλων των δέντρων και ο ταυτόχρονος ήχος που προκαλεί, βοηθά στην µείωση του επιπέδου του άγχους των ανθρώπων. 12. Ύπαρξη φυσικών ήχων στον υπαίθριο χώρο. Ο χώρος θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε να δηµιουργείται µια συµφωνία από φυσικούς ήχους: θρόϊσµα των φύλλων των δέντρων, φωνές των πουλιών, ήχος από την κίνηση του νερού και του αέρα. 13. ηµιουργία µονοπατιών περιπάτου, χρησιµοποίηση κατάλληλου υλικού κατά την κατασκευή τους. Τα µονοπάτια περιπάτου θα πρέπει να είναι κατασκευασµένα από κατάλληλα υλικά ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και απρόσκοπτη κίνηση των χρηστών. 14. Θέσεις στάσης, ξεκούρασης, επικοινωνίας και σχεδιασµός γενικότερα για «επαφή».θεωρείται απαραίτητη η ύπαρξη ορισµένων χώρων ειδικά σχεδιασµένων όπου τα άτοµα που περιδιαβαίνουν τον υπαίθριο χώρο θα έχουν την δυνατότητα να ξεκουράζονται για λίγο χρονικό διάστηµα και να αποµονώνονται γενικότερα. 15. Χρήση ποικιλίας φυτικών ειδών, µε ελεγχόµενο βαθµό ποικιλότητας. Η χρήση διαφόρων φυτών είναι σηµαντική σε έναν υπαίθριο χώρο. Οι φυτεύσεις να είναι απλές σε γεωµετρία και µορφή ώστε να µην απαιτούν σηµαντικές συντηρήσεις. 16. Η βλάστηση θα πρέπει να αποτελεί ένα σύνολο και να µην είναι διασπασµένη. Ο σχεδιασµός θα πρέπει να οδηγεί στην δηµιουργία ενός συνόλου αρµονικά δεµένου και όχι σε µια ακατάστατη κατανοµή των διαφόρων φυτικών ειδών στον χώρο. 17. Χρήση φυτικών ειδών που έχουν ιερή ή ιστορική αξία για τους χρήστες.η φύτευση ειδών βλάστησης τα οποία είναι πολύ κοινά στους χρήστες συνεισφέρει στην εξοικείωση τους µε τον χώρο. Ιδιαίτερα, εάν τα είδη αυτά έχουν κάποια ιστορική αξία για αυτούς είναι αναγκαία όχι µόνο η διατήρησή τους αλλά και η ανάδειξή τους κατά τον σχεδιασµό. 18. Χρήση υλικών φιλικών προς τον άνθρωπο. Ο χώρος θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από φυτά αλλά και υλικά τα οποία θα είναι ευχάριστα στην αφή. Τα φυτικά είδη, οι υδάτινες επιφάνειες τα µονοπάτια περιπάτου και τα καθίσµατα του κοινού θα πρέπει να είναι φιλικά προς τον άνθρωπο. Οι κατασκευές να είναι απλές και χρήσιµες. Τα υλικά ανθεκτικά να έχουν µακροζωία και µονιµότητα ώστε να δίνουν την αίσθηση της ασφάλειας στη θέση που τοποθετούνται. Να γίνεται κοστολόγηση του κύκλου ζωής των υλικών. 19. ιαχείριση του εξωτερικού περιβάλλοντος ως τόπου άγριας ζωής. Τα ανθισµένα φυτά προσελκύουν διάφορα έντοµα όπως µέλισσες, πεταλούδες ενώ τα µεγαλύτερης ηλικίας δέντρα Πασχαλίδου Αννούλα 15

16 χρησιµεύουν ως οικότοπος θηλαστικών και πτηνών. Έτσι, η ύπαρξη βλάστησης προσελκύει διάφορα είδη του ζωικού βασιλείου µε συνέπεια να δηµιουργείται ένας χώρος άγριας ζωής ή ένας είδος βιοτόπου. 20. Κάλυψη χώρων µε χλοοτάπητα.οι µεγάλοι ανοικτοί χώροι πρέπει να είναι στους χρήστες άνετοι, καθαροί και να καλύπτονται µε φυσικό χλοοτάπητα µε διαφορετικά είδη φυσικής βλάστησης ο οποίος θα πρέπει να είναι ανθεκτικός στο πάτηµα, ενώ το είδος µίγµατος που χρησι- µοποιείται να προσαρµόζεται στα είδη της περιοχής. Είναι ιδιαίτερα σηµαντικό να υπάρχει η δυνατότητα δηµιουργίας φυσικού χλοοτάπητα µε διαφορετικά είδη φυσικής βλάστησης. 21. Ο σχεδιασµός θα λαµβάνει υπόψη τις µελλοντικές καταστάσεις και ανάγκες Η ορθή επιλογή φυτικών ειδών, η φύτευσή τους στην κατάλληλη θέση ώστε να λειτουργούν ανάλογα καθ όλη την διάρκεια του έτους και η χαµηλή δαπάνη συντήρησης είναι µερικά από τα βασικότερα στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη. 23. Η ύπαρξη συστήµατος πληροφόρησης απεικονίζει την εικόνα της οικιστικής ενότητας.. Να υπάρχει χάρτης προσανατολισµού, µε όλες εγκαταστάσεις του περιβάλλοντος χώρου, γιατί αυτό βοηθά τους ανθρώπους να βρουν που πρέπει να πάνε µε ένα τρόπο ευχάριστο και αποδοτικό. (Μπουγουλια Σ., 2006) 3.5 Χρήσεις χώροι (σχεδιάγραµµα 2) Οι χώροι που προτείνονται στο σχεδιασµό της οικιστικής ενότητας είναι: 1.Χώρος αναψυχής δραστηριοτήτων Ο χώρος είναι ανοιχτός,µε φυσικό χλοοτάπητα,φέρει κεντρικό καθιστικό χώρο και κατασκευές για δραστηριότητες. 2.Χώρος συγκέντρωσης-πλατεία Ο χώρος φέρει µικρό αµφιθέατρο,σιντριβάνι,χώρο συγκέντρωσης,καθιστικά και γειτνιάζει µε δρόµο του εµπορικού κέντρου του οικισµού. 3.Χώρος κεντρικός χλόης. Ο χώρος αυτός είναι επίσης ανοιχτός φέρει φυσικό χλοοτάπητα µε καλλωπιστική φύτευση και επιδαπέδιο σκάκι. 4.Χώρος κατοικίας Ο χώρος φέρει εννέα οικοδοµές για κατοικία Στον περιβάλλοντα χώρο της περιοχής κατοικίας υπάρχει η δυνατότητα στάθµευσης αυτοκινήτων και ποδηλάτων και φέρει φυτεύσεις λειτουργικές και καλλωπιστικές. 5. Χώρος εµπορίου κατοικίας Οι τρείς νότιες οικοδοµές φέρουν στο ισόγειο εµπορικά καταστήµατα και στους ορόφους κατοικίες. Τα εµπορικά έχουν άνετο χώρο µπροστά και δυνατότητα στάθµευσης αυτοκινήτων και ποδηλάτων. Υπάρχει επίσης καλλωπιστική φύτευση όπως και θέα (καφετέρια, ζαχαροπλαστείο,γυµναστήριο) 6.Χώρος λαχανόκηπων Στο Βόρειο χώρο µετά τις κατοικίες µικρή έκταση προσφέρεται για δηµιουργία λαχανόκηπων. 7.Χώρος ανακύκλωσης Στα Βόρεια -ανατολικά των κατοικιών προτείνεται να λειτουργήσει χώρος συγκέντρωσης των υλικών για ανακύκλωση από τους µικρούς κάδους που προτείνονται ανά τον οικισµό και µετά κεντρική διάθεσή τους εκτός οικισµού για επεξεργασία. 3.6 Οδικό δίκτυο (σχέδιο 1,2,4) Το τοπικό οδικό δίκτυο εντός του οικισµού προτείνεται να αποτελείται: Α) από δρόµους πλάτους 5 µέτρων για µετακίνηση των ΙΧ αυτοκινήτων των κατοίκων αλλά και ανεφοδιασµού των εµπορικών καταστηµάτων της κεντρικής περιοχής. Το πλάτος του χώρου µπροστά από τα κτίρια είναι 5 µέτρα και συνολικά η απόσταση µεταξύ των κτιρίων είναι 15 µέτρα Το πλάτος αυτό επιλέγεται αφενός για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες µετακινήσεων και αφετέρου για να εξασφαλιστεί ο καλύτερος δυνατός αερισµός και ηλιασµός των κτιρίων. Β )από πεζοδρόµους και ήπιας αναγκαίας κυκλοφορίας οχηµάτων πλάτους τριών µέτρων. Γ) από πεζοδρόµους σε συνδυασµό ποδηλατοδρόµους πλάτους πέντε µέτρων µε ενδιάµεση φύτευση δέντρων. Πασχαλίδου Αννούλα 16

17 ) από ποδηλατόδροµους Η διαµπερής διέλευση οχηµάτων δια µέσου του οικισµού δεν επιτρέπεται. Τα πεζοδρόµια ακολουθούν τις σύγχρονες προδιαγραφές µε ζώνη πεζών, πρασίνου και ποδηλάτου, όπως επίσης έχουν τις υποδοµές για εξυπηρέτηση ΑΜΕΑ. (εικόνα 6,7) (σχήµα 19) 3.7 Δίκτυα υποδομής Σχετικά µε τα δίκτυα υποδοµής στη νέα οικιστική ενότητα, προτείνονται οι παρακάτω επιλογές: Δίκτυο ύδρευσης Για δίκτυο (Σχήµα 15,14). προτείνεται το κυκλοφοριακό δίκτυο υδατοδιανοµής γιατί έχει την δυνατότητα επέκτασης και σε περίπτωση βλάβης υπάρχει δυνατότητα αποµόνωσης. (Α.Αραβαντινός 2007) (Σχήµα 16) Δίκτυα αποχέτευσης ομβρίων υδάτων Η συλλογή των υγρών αποβλήτων (λυµάτων) και τον όµβριων υδάτων θα γίνεται µέσω δύο χωριστών δικτύων, αφού ο τρόπος αυτός πλεονεκτεί έναντι των παντορροϊκών δικτύων. (Α.Αραβαντινός 2007) (σχήµα 18) Διαχείριση / συλλογή απορριμμάτων Θα πρέπει να εφαρµοστεί ένα σύστηµα διαλογής στην πηγή των απορριµµάτων, ώστε να διαχωρίζονται τα υλικά που µπορούν να ανακυκλωθούν (χαρτί, πλαστικό, γυαλί) από τα οργανικά υλικά. Προτείνεται για κάθε νοικοκυριό χρήση κάδων για πλαστικό,αλουµίνιο και οργανικά και αποκοµιδή «πόρτα-πόρτα» (Αθανασούλης Ρογκάκος,1999) και για κάθε οικοδοµικό τετράγωνο µεγάλους κάδους για χαρτί και γυαλί. Για τα συλλεγέντα οργανικά υλικά προτείνεται να εφαρµοσθεί η µέθοδος της κοµποστοποίησης και το προϊόν που θα προκύψει να χρησιµοποιείται ως λίπασµα στις φυτεύσεις του περιβάλλοντος χώρου του οικισµού αλλά και στα παρτέρια των λαχανικών για κάθε οικοδοµή.ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί και στην εκπαίδευση των κατοίκων επάνω στην σωστή διαχείριση των απορριµµάτων και την ανακύκλωση ή και επαναχρησιµοποίηση των υλικών. Η εγκατάσταση όλων των υπόγειων δικτύων θα πρέπει να γίνει σε επισκέψιµες σήραγγες µε φρεάτια, κάτω από τη στάθµη των πεζοδροµίων µε πρόβλεψη για µελλοντική εγκατάσταση νέων µορφών δικτύων, όπως δίκτυα καλωδιακής τηλεόρασης. (Σχήµα 17) Ενεργειακά και τηλεπικοινωνιακά δίκτυα Για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων, τα ενεργειακά δίκτυα (ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο) και το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο θα χρησιµοποιηθούν τα υφιστάµενα δίκτυα µε ε- πέκτασή τους αλλά και προσπάθεια για υπόγεια µετεγκατάστασή τους. Επίσης προτείνεται εγκατάσταση φωτοβολταικών στις στέγες των οικοδοµών (4.11 Ενεργητικά συστήµατα) 4..Κττί ίρρι ιαα οοι ικκι ισσττι ικκήήςς εεννόόττηηττααςς 4.1 Τύποι διαμερισμάτων (σχέδιο 5)(πίνακας 2,3,4) Τα διαµερίσµατα που προτείνονται στις οικοδοµές του οικιστικού συνόλου είναι τριών κατηγοριών µεγέθους. Α) ιαµέρισµα 72 τµ (χωρίς τα µπαλκόνια) µε σαλόνι,κουζίνα,ένα υπνοδωµάτιο,µπάνιο και αποθήκη. Φέρει µπαλκόνια προς τα Νότια και Βόρεια µεγάλα ανοίγµατα Νότια και µικρά Βόρεια,τους χώρους καθηµερινής χρήσης προς τα Νότια και είναι διαµπερές. Β) ιαµέρισµα 105 τµ (χωρίς τα µπαλκόνια) µε σαλόνι,κουζίνα,δύο υπνοδωµάτια,µπάνιο και αποθήκη. Φέρει µπαλκόνια προς τα Νότια και Βόρεια µεγάλα ανοίγµατα Νότια και µικρά Βόρεια,τους χώρους καθηµερινής χρήσης προς τα Νότια και είναι διαµπερές. Γ) ιαµέρισµα 145 τµ (χωρίς τα µπαλκόνια) µε σαλόνι,κουζίνα,τρία υπνοδωµάτια,δύο µπάνια. Φέρει µπαλκόνια προς τα Νότια και Βόρεια µεγάλα ανοίγµατα Νότια και µικρά Βόρεια,τους χώρους καθηµερινής χρήσης προς τα Νότια και είναι διαµπερές. 4.2 Τύποι κατοικιών (σχέδιο 5)(πίνακας 2,3) Οι τύποι κατοικιών που προτείνονται είναι : Α) Πολυκατοικία επτά ορόφων µε και τους τρεις τύπους διαµερισµάτων ανά όροφο (322 τµ) και δύο κλιµακοστάσια.(91τµ) (δύο κτίρια) Β) Πολυκατοικία έξι ορόφων µε και τους τρεις τύπους διαµερισµάτων ανά όροφο (322 τµ) και δύο κλιµακοστάσια. (91τµ) (δύο κτίρια) Πασχαλίδου Αννούλα 17

18 Γ) Πολυκατοικία πέντε ορόφων µε και τους τρεις τύπους διαµερισµάτων ανά όροφο και δύο κλιµακοστάσια..(δύο κτίρια) ) Πολυκατοικία τεσσάρων ορόφων µε και τους τρεις τύπους διαµερισµάτων ανά όροφο (322 τµ) και δύο κλιµακοστάσια. (91τµ) (ένα κτίριο) Στο ισόγειο φέρει εµπορικά καταστήµατα. Ε) Πολυκατοικία τεσσάρων ορόφων µε δύο τύπους διαµερισµάτων ανά όροφο (250 τµ) και ένα κλιµακοστάσιο. (45,5τµ) (ένα κτίριο) Στο ισόγειο φέρει εµπορικά καταστήµατα. ΣΤ) Πολυκατοικία τριών ορόφων µε δύο τύπους διαµερισµάτων ανά όροφο (250 τµ) και ένα κλιµακοστάσιο. (45,5τµ) (ένα κτίριο) Στο ισόγειο φέρει εµπορικά καταστήµατα Τα κτίρια των τεσσάρων ορόφων και των τριών φέρουν στο ισόγειο εµπορικά καταστήµατα και όχι διαµερίσµατα. 4.3 Χαρακτηριστικά προδιαγραφές κατοικιών (σχέδιο 7) Οι οικοδοµές της υπό σχεδιασµό νέας οικιστικής ενότητας των Αµαδρυάδων προτείνεται να ακολουθούν αυστηρές προδιαγραφές βιοκλιµατικού σχεδιασµού µε τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Θερµική άνεση O βιοκλιµατικός σχεδιασµός, ή η ορθολογική χρήση της ενέργειας, έννοιες σχεδόν ταυτόση- µες, έχουν ένα και µοναδικό στόχο. Να διασφαλίσουν αποδεκτές εσωκλιµατικές συνθήκες µε τη σωστή θερµική συµπεριφορά του κτιρίου -χειµώνα, καλοκαίρι- και συνεπώς να περιορίσουν την κατανάλωση ενέργειας, µε όλα τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται, οικονοµικά, περιβαλλοντικά µε τη µείωση των εκποµπών CO 2, ποιότητα ζωής κτλ. Τη θερινή περίοδο θα πρέπει να επιδιώκεται ο φυσικός δροσισµός του κτιρίου µε την ελαχιστοποίηση των θερµικών κερδών και τη θερµική αποφόρτιση του κτιρίου µέσω του αερισµού και άλλων σχετικών µέτρων. Στην περίπτωση που οι θερµικές πρόσοδοι κατά τη χειµερινή περίοδο δεν επαρκούν για να καλύψουν τις θερµικές απώλειες και αυτό συµβαίνει σε πολύ µεγάλο βαθµό στα µη θερµοµονωµένα συµβατικά κυρίως κτίρια, προσάγεται στους εσωτερικούς χώρους θερµότητα µέσω της εγκατάστασης θέρµανσης, έτσι ώστε να καλυφθεί η διαφορά στο ισοζύγιο.(χρυσοµαλλίδου Ν) Χωροθέτηση (σχέδιο 1) Η χωροθέτηση κτιρίου στο οικόπεδο-προσανατολισµός είναι µεγαλύτερο ίσως πρόβληµα που αντιµετωπίζει ο µελετητής, ιδιαίτερα στα µεγάλα αστικά κέντρα, ή γενικότερα σε πυκνοδοµη- µένες περιοχές, σε σχέση µε τη χωροθέτηση των κτιρίων στο οικόπεδο, τον προσανατολισµό και τη σκίασή τους από τα απέναντι κείµενα. Η χάραξη των µεγάλων δρόµων κυκλοφορίας κατά τον άξονα ανατολής Π δύσης, ή βορρά Π νότου, προδιαγράφει και τον κύριο προσανατολισµό των όψεων και το κυριότερο περιορίζει το πλεονέκτηµα του νότιου προσανατολισµού, στην καλύτερη των περιπτώσεων, στο 25% των κτιρίων. (Χρυσοµαλλίδου Ν) Το τελευταίο έχει ως συνέπεια, τη δυσκολία εκµετάλλευσης των θερµικών ηλιακών κερδών στην πλειοψηφία των κτιρίων, την υπερθέρµανση των εσωτερικών χώρων, κυρίως στα δυτικά, αλλά και ανατολικά προσανατολισµένα κτίρια τη θερινή περίοδο, αλλά βέβαια και την αναγκαστική αποµόνωση των βόρεια προσανατολισµένων κτιρίων από τον ήλιο. Πολλές φορές πάλι ακόµη και όταν διασφαλίζεται ο νότος, το πλεονέκτηµα αυτό στην πράξη καταργείται, λόγω σκίασης των όψεων από τα απέναντι κείµενα κτίρια (σχέση ύψους κτιρίων Π πλάτους δρόµων).(χρυσοµαλλίδου Ν) Γενικά θα µπορούσαν να προταθούν: H χωροθέτηση του κτιρίου στην πίσω βορινή πλευρά του οικοπέδου, ώστε να αυξηθεί η απόσταση από τα απέναντι κτίρια και να αποφευχθεί κατά το δυνατόν περισσότερο το ρίσκο της σκίασης, το οποίο και καταργεί τα πιθανά ηλιακά οφέλη. Τα κτίρια της νέας οικιστικής ενότητας προτείνεται να τοποθετηθούν στη Βόρεια πλευρά του οικοπέδου µε απόσταση µεταξύ τους 15 µέτρων και µε κλιµάκωση των ορόφων σύµφωνα µε την κλίση του εδάφους έτσι ώστε να διασφαλίζεται ο ηλιασµός και αερισµός τους.(σχέδιο 1) Επιπλέον στη νότια πλευρά η ύπαρξη υδάτινων επιφανειών ή η ανάπτυξη χαµηλού και υ- ψηλού πράσινου (φυλλοβόλα δέντρα) κάτω από τις βέλτιστες µικροκλιµατικές συνθήκες, παρέχει την επιθυµητή σκίαση και εξατµιστικό δροσισµό τη θερινή περίοδο. (Χρυσοµαλλίδου Ν) Στη βορινή πλευρά, η οποία και επηρεάζεται κατά κανόνα από τους ψυχρούς ανέµους τη χει- µερινή περίοδο, σκόπιµη θεωρείται η φύτευση αειθαλών δέντρων για την ανάσχεση των δυσµενών επιδράσεων. - Αν το οικόπεδο είναι νότιο και επιπλέον ελεγχθεί ότι δεν υπάρχει πρό- Πασχαλίδου Αννούλα 18

19 βληµα σκίασης από διπλανά κτίρια, τότε κρίνεται σκόπιµο να αναπτυχθεί το κτίριο κατά τον άξονα ανατολή Π δύση, ώστε να µεγιστοποιηθεί όσο είναι δυνατό η νότια όψη του. Μία απόκλιση της τάξης των ±25 θεωρείται ενεργειακά, οριακά αποδεκτή. (Χρυσοµαλλίδου Ν) Η πρόταση προσανατολισµού των οικοδοµών της οικιστικής ενότητας είναι πέντε οικοδοµές µε ΝΑ απόκλιση -14 ο και οι 4 οικοδοµές µε απόκλιση +14 ο.(σχέδιο 1) Προσανατολισµός H στροφή του άξονα του κτιρίου προς νότο, ή και µόνον της κύριας όψης του, ή των ανοιγ- µάτων του. Σε οικόπεδα εκτός των µεγάλων αστικών κέντρων, θεωρητικά ο µελετητής έχει µεγαλύτερη ελευθερία στη χωροθέτηση του κτιρίου, εκτός αν συντρέχουν λόγοι, όπως αξιόλογη θέα, κλίση εδάφους, προσπέλαση κτλ. παράγοντες που µπορεί να αποτρέψουν την επιλογή του νότιου προσανατολισµού. Λειτουργική οργάνωση των εσωτερικών χώρων.(χρυσοµαλλίδου Ν) Κατά το σχεδιασµό της κάτοψης, οι εσωτερικοί χώροι θα πρέπει να οργανωθούν και να ο- µαδοποιηθούν έτσι, ώστε αυτοί που έχουν µεγάλο χρόνο χρήσης και υψηλές επιθυµητές εσωτερικές θερµοκρασίες (καθιστικό, τραπεζαρία, γραφείο) να χωροθετηθούν στη νότια πλευρά του κτιρίου. Αντίθετα οι χώροι µε περιορισµένο χρόνο χρήσης που απαιτούν συγκριτικά και χαµηλότερες θερµοκρασίες (WC, υπνοδωµάτια) θα πρέπει να χωροθετούνται σε ενδιάµεση θερµική ζώνη. Οι υπόλοιποι βοηθητικοί χώροι, εάν υπάρχουν στη µελέτη (garage, αποθήκες κτλ.) θα πρέπει να προβλεφθούν στη βορινή πλευρά, ώστε να λειτουργούν ως ζώνη θερµικής ανάσχεσης ανάµεσα στους θερµαινόµενους χώρους και το εξωτερικό περιβάλλον. Με αυτόν τον τρόπο µειώνονται στην πραγµατικότητα οι θερµικές απώλειες από τους βασικούς κύριους χώρους. (Χρυσοµαλλίδου Ν) Στα υπό µελέτη κτίρια του οικισµού έγινε πρόβλεψη να ακολουθηθούν τα παραπάνω χαρακτηριστικά χωροθέτησης των χώρων χρήσης των διαµερισµάτων (σχέδιο 5) Μορφή κτιρίου Από άποψη ενεργειακή η µορφή του κτιρίου παίζει αποδεδειγµένα καθοριστικό ρόλο στη θερµική του συµπεριφορά, καθώς προδιαγράφει µέσω του κελύφους που λειτουργεί ως φίλτρο, την ανταλλαγή θερµότητας µε το περιβάλλον. Μία απόφαση του µελετητή για τη δηµιουργία «ανοικτής» ή «κλειστής» µορφής κτιρίου, ε- πιθετικής ή αµυντικής, µε την έννοια του ανοικτού µε µεγάλα ανοίγµατα κτιρίου ή αντίστοιχα κλειστού µε µικρά ανοίγµατα (Χρυσοµαλλίδου Ν). Ενεργειακά και οι δύο γενικές περιπτώσεις µορφής θα µπορούσαν να οδηγήσουν στα ίδια αποτελέσµατα, κάτω φυσικά από ορισµένες προϋποθέσεις. Συγκεκριµένα, µία ανοικτή µορφή θα µπορούσε να επιλεγεί µόνο στις περιπτώσεις που είναι διασφαλισµένος ο νότιος προσανατολισµός και επιπλέον δεν παρουσιάζεται σκίαση των όψεων από παρακείµενα κτίρια ή άλλα εµπόδια. Στην περίπτωση αυτή, αυξάνει το όφελος από τη θερµική ηλιακή ενέργεια, είτε µέσω των ανοιγµάτων (άµεσο ηλιακό κέρδος), είτε µέσω της εφαρµογής ειδικών τεχνικών (παθητικά η- λιακά συστήµατα). (Χρυσοµαλλίδου Ν) Κατασκευή κτιρίου Η ισχυροποίηση της θερµικής προστασίας των συµπαγών δοµικών στοιχείων του κελύφους, πέραν της συµβατικής, αποτελεί ένα από τα πλέον σηµαντικά µέτρα για τον περιορισµό των θερµικών απωλειών τη χειµερινή περίοδο και τη διατήρηση των πιθανών θερµικών ηλιακών κερδών για µεγάλο διάστηµα στους εσωτερικούς χώρους. Γενικά ως κανόνας θα µπορούσε να αναφερθεί, ότι όσο πιο ελεύθερη είναι η αρχιτεκτονική µορφή του κτιρίου από άποψη σχήµατος ή σύνθεσης όγκων, τόσο πιο ισχυρές θα έπρεπε να είναι και οι µονώσεις του περιβλήµατός του, έτσι ώστε να αντισταθµιστούν και οι αυξηµένες θερµικές απώλειες συγκριτικά µε άλλα κτίρια συµπαγούς µορφής και να επιτευχθεί ένα άνετο εσώκλιµα µε περιορισµένες καταναλώσεις.(χρυσοµαλλίδου Ν) Σε ότι αφορά στα ανοίγµατα, συνιστάται η ελαχιστοποίησή τους στις ανατολικές και δυτικές όψεις για την αποφυγή υπερθερµάνσεων τη θερινή περίοδο, όπως επίσης και στη βορινή για τον έλεγχο των θερµικών απωλειών. Στις τελευταίες περιπτώσεις οι διαστάσεις των ανοιγµάτων θα πρέπει να καλύπτουν τις απαιτήσεις των χώρων σε φυσικό φωτισµό και αερισµό..(χρυσοµαλλίδου Ν) Πασχαλίδου Αννούλα 19

20 Στις νότιες όψεις µία κάλυψη της επιφάνειας µε 60% ανοίγµατα αποτελεί µία ενεργειακά α- ποτελεσµατική πρόταση για τη θέρµανση των χώρων µε φυσικό τρόπο από την ηλιακή ακτινοβολία. Σε κάθε περίπτωση όµως η χρήση θερµοµονωτικών υαλοπινάκων µε µικρό συντελεστή θερµοπερατότητας ΚΣ, ή ακόµη καλύτερα η χρήση υαλοπινάκων προηγµένης τεχνολογίας (χαµηλής εκποµπής) θεωρείται ένα από τα πλέον αποδοτικά µέτρα..(χρυσοµαλλίδου Ν) Τα υπό κατασκευή κτίρια της οικιστικής ενότητας φέρουν µεγάλα Νότια ανοίγµατα,µικρά Βόρεια ανοίγµατα και καθόλου ανοίγµατα Ανατολικά και υτικά. Αερισµός κτιρίου Θα πρέπει να δηµιουργηθεί ένα αεροστεγανό περίβληµα, να περιοριστεί και να ελεγχθεί ο αερισµός των χώρων, ανάλογα µε τη χρήση των κτιρίων, χωρίς να γίνεται υπέρβαση των ορίων εναλλαγών αέρα ανά ώρα, όπως αυτές καθορίζονται από διεθνείς κανονισµούς που παίρνουν υπόψη τους την υγεία και την ευεξία. Ανεξέλεγκτος ή εκτεταµένος χωρίς λόγο αερισµός λόγω άστοχης ενεργειακής συµπεριφοράς των ενοίκων, επιδρά αρνητικά στο θερµικό ισοζύγιο του κτιρίου σε βαθµό που µπορεί να υπερβεί ακόµη και το 100% της ενεργειακής κατανάλωσης. Παθητικά ηλιακά συστήµατα Με την προϋπόθεση ότι έχουν διασφαλιστεί όλα τα µέτρα για την περιστολή των θερµικών απωλειών και κυρίως ο νότιος προσανατολισµός και οι ισχυρές µονώσεις στο κέλυφος του κτιρίου, ο µελετητής θα µπορούσε να προχωρήσει και να προτείνει την κατασκευή ειδικών συστηµάτων για την εκµετάλλευση των ηλιακών κερδών. Τα συστήµατα που εύκολα, µε συµβατικά υλικά και χωρίς υψηλό κόστος, µπορούν να εφαρµοστούν στην πράξη είναι: - το άµεσο ηλιακό κέρδος από νότια προσανατολισµένα ανοίγµατα, - το προσαρτηµένο θερµοκήπιο, - ο τοίχος µάζας ή θερµικής αποθήκευσης, - ο αεριζόµενος τοίχος Trombe, - το ηλιακό αίθριο, και - το θερµοσιφωνικό πανέλο. (Χρυσοµαλλίδου Ν) Για την αποθήκευση της θερµικής ενέργειας που συλλέγεται από τα παθητικά ηλιακά συστή- µατα, θα πρέπει να επιλεγούν δοµικά στοιχεία µε µεγάλη θερµοχωρητικότητα. Το µέτρο αυτό παίζει σηµαντικό ρόλο κυρίως σε βιοκλιµατικά κτίρια και χώρους συνεχούς χρήσης, καθώς και σε περιοχές µε υψηλές θερµοκρασίες τη θερινή περίοδο. Η αποθηκευµένη θερµότητα µεταδίδεται στον εσωτερικό χώρο µε χρονική καθυστέρηση, η οποία µπορεί να υπολογιστεί έτσι, ώ- στε να συµπέσει µε τις βραδινές ώρες κατά τις οποίες παρουσιάζονται και οι µεγαλύτερες ανάγκες σε θέρµανση των χώρων. (Χρυσοµαλλίδου Ν) Μέτρα που αφορούν στη θερινή περίοδο Για την αποφυγή υπερθερµάνσεων κατά την περίοδο του καλοκαιριού, ορισµένα από τα πλέον αποτελεσµατικά µέτρα που θα µπορούσε να προβλέψει κανείς ή και να ενισχύσει κατά το δυνατό περισσότερο αφορούν: - Στη βελτίωση των µικροκλιµατικών συνθηκών µε την κατάλληλη φύτευση για σκίαση και εξατµιστικό δροσισµό, στην επιλογή επιστρώσεων µε υλικά µεγάλης ανακλαστικότητας, καθώς και στην πρόβλεψη υδάτινων επιφανειών για ενίσχυση και πάλι του εξατµιστικού δροσισµού. - Στην επιλογή των κατάλληλων ηλιοπροστατευτικών διατάξεων ανάλογα µε τον προσανατολισµό των όψεων (οριζόντιες διατάξεις στο νότο, κατακόρυφες στην ανατολή και δύση µε σωστή κλίση σε σχέση µε την πορεία των ηλιακών ακτίνων), έτσι ώστε να αποµακρυνθεί η ηλιακή ακτινοβολία από το περίβληµα του κτιρίου. - Στην επιδίωξη διαµπερούς αερισµού των χώρων και κυρίως στην πρόβλεψη ή ενίσχυση του νυχτερινού αερισµού τους για την αποφόρτιση των δοµικών στοιχείων από τη θερµότητα που συσσωρεύεται κατά τις ώρες αιχµής, ιδίως για µεσογειακά κλίµατα, όπου παρατηρούνται µεγάλες θερµοκρασιακές διαφορές µεταξύ ηµέρας και νύχτας. Αν το µέτρο αυτό δεν µπορεί να ικανοποιηθεί από τα υπάρχοντα ανοίγµατα στις όψεις του κτιρίου, τότε η χρήση ανοιγµάτων στην οροφή του κτιρίου, ή η κατασκευή ηλιακής καµινάδας για την επιτάχυνση απαγωγής του θερµού αέρα από το κτίριο, ή ανεµόπυργου για την εξαναγκασµένη κίνηση του αέρα, θα αποτελούσαν µερικές από τις δοκιµασµένες στην πράξη αποτελεσµατικές τεχνικές. - Στη χρήση υλικών µε µεγάλη θερµοχωρητικότητα. Το µέτρο αυτό συνεπάγεται τη χρονική καθυστέρηση µετάδοσης της θερµότητας στους εσωτερικούς χώρους, σε ώρες που µπορεί να υπολογιστούν, έτσι ώστε να συµπίπτουν µε τη µείωση των εξωτερικών θερµοκρασιών τις βραδινές ώρες. Αν το παραπάνω συνδυαστεί και µε το νυχτερινό αερισµό των χώρων, τότε πράγ- µατι επιτυγχάνεται και ο δροσισµός των χώρων µε φυσικό τρόπο. Πασχαλίδου Αννούλα 20

21 -Στην κατασκευή ανοιχτόχρωµων επιχρισµάτων, για την ελαχιστοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας που απορροφάται και τη µεγιστοποίηση της ανακλώµενης. - Στην ενίσχυση του φυσικού φωτισµού των χώρων, ώστε να περιοριστεί η χρήση του τεχνητού φωτισµού και συνεπώς να περιοριστούν τα εσωτερικά θερµικά φορτία. (Χρυσοµαλλίδου Ν) 4.4 Προσανατολισμός-Γεωμετρία-Εσωτερική διαρρύθμιση (σχέδιο 5) Η διάρθρωση των εσωτερικών χώρων στο κτίριο πρέπει να έχει ως κριτήριο τις θερµικές α- νάγκες του κάθε χώρου. Οι χώροι κύριας χρήσης είναι καλό να τοποθετούνται στη νότια ζώνη των κτηρίων για να θερµαίνονται από τον ήλιο. Στη δεύτερη ζώνη, προς βορρά, τοποθετούνται οι χώροι που έχουν µικρότερη ανάγκη θέρµανσης.στην τρίτη ζώνη τοποθετούνται, αν υπάρχουν, βοηθητικοί µη θερµαινόµενοι χώροι που προστατεύουν το υπόλοιπο κτίριο από το Βορρά. Το καλοκαίρι οι περισσότερο επιβαρυµένοι χώροι είναι αυτοί που βρίσκονται στην πλευρά της ύσης, γιατί υπερθερµαίνονται. Όταν δεν υπάρχει δυτική θέα, µπορούν να τοποθετηθούν στη δυτική περιοχή βοηθητικοί χώροι ανάσχεσης. Αν όµως είναι αναγκαία η ύπαρξη κύριων χώρων προς τη ύση, πρέπει να λαµβάνονται πολύ προσεκτικά όλα τα µέτρα προστασίας από υπερθέρµανση (αύξηση πάχους τοίχων / σκιασµός). ( Σε οποιοδήποτε κτίριο το βασικότερο ρόλο στην αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας διαδρα- µατίζει η σωστή χωροθέτηση και ο κατάλληλος προσανατολισµός του. Τα εξωτερικά δοµικά στοιχεία θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον 9 φορές µεγαλύτερη επιφάνεια από τα ανοίγµατα και πρέπει να κατασκευάζονται από υλικά µεγάλης θερµοχωρητικότητας για την αποθήκευση του ηλιακού θερµικού κέρδους. ( Pathitika_Hliaka_Systimata.pdf) Στην πρόταση κατασκευής των οικοδοµών της νέας οικιστικής ενότητας λαµβάνεται µέριµνα σωστής χωροθέτησης των χώρων χρήσης των διαµερισµάτων. 4.5 Υλικά κτιρίων(σχέδιο 2) Τα υλικά των οικοδοµών της οικιστικής ενότητας προτείνεται να ακολουθούν τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Το χρώµα και η υφή των εξωτερικών επιφανειών του κελύφους του κτιρίου καθορίζουν την ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας που απορροφάται, καθώς και την ποσότητα της θερµότητας που αποβάλλεται το βράδυ προς την ατµόσφαιρα, ρυθµίζοντας έτσι τη θερµοκρασία της εξωτερικής επιφάνειας του κτηρίου και κατ επέκταση τη διακύµανση της εσωτερικής θερµοκρασίας. Επισηµαίνεται ότι οι επιφάνειες του κελύφους, οι προσανατολισµένες προς τη δύση, καθώς και οι οριζόντιες τα δώµατα υποφέρουν ιδιαίτερα από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία το καλοκαίρι. Συνεπώς συνιστάται η βαφή τους µε ανοιχτά χρώµατα. Ειδικά για τα δώµατα αποτελεσµατική είναι η επικάλυψή τους µε ανακλαστική επιφάνεια, όπως για παράδειγµα η επίστρωση µε φύλλο αλουµινίου, ψυχρά χρώµατα ή γενικότερα µε ψυχρά υλικά. Επίσης, η υφή των εξωτερικών επιφανειών αδρή ή λεία επηρεάζει την ανακλαστική τους ικανότητα και κατά συνέπεια την απορρόφηση ή µη της θερµότητας. ( 4.7 Eξοπλισμός κτιρίων (σχέδιο 5) Ο εξοπλισµός των κτιρίων για ύδρευση, ηλεκτρισµό και αποχέτευση προτείνεται να ακολουθηθούν οι σύγχρονες προδιαγραφές τεχνικών αλλά και υλικών. Προτείνεται η δυνατότητα δικτύου επανάχρησης του ακάθαρτου νερού µε βιολογική επεξεργασία και χρήση του για άρδευση φυτεύσεων. 4.8 Θερμική άνεση κτιρίων (σχέδιο 7) Η διασφάλιση θερµικής άνεσης στα υπό κατασκευή κτίρια είναι πολύ σηµαντική και προτείνονται τα παρακάτω χαρακτηριστικά ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ Το καλοκαίρι, όταν οι εξωτερικές θερµοκρασίες είναι υψηλότερες από τις εσωτερικές, δηµιουργείται ροή θερµότητας από το εξωτερικό περιβάλλον στον εσωτερικό χώρο. Η εφαρµογή θερµοµόνωσης στο κέλυφος περιορίζει τη διείσδυση θερµότητας και αποτρέπει, ως ένα βαθµό, την υπερθέρµανση του εσωτερικού χώρου. Για µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα, η θερµοµόνωση πρέπει να τοποθετείται στην εξωτερική πλευρά του κελύφους του κτηρίου, η οποία λειτουργεί εξίσου ικανοποιητικά και το χειµώνα. Πασχαλίδου Αννούλα 21

22 Έτσι επιτυγχάνεται διπλή προστασία του κελύφους, αλλά και προστασία από φθορές και βλάβες της κατασκευής από τις µεταβαλλόµενες καιρικές συνθήκες. Επισηµαίνεται ότι η εξωτερική θερµοµόνωση πρέπει να µην είναι εκτεθειµένη άµεσα στο εξωτερικό περιβάλλον, γιατί υφίσταται φθορές, κυρίως από την υπεριώδη ακτινοβολία. Συνεπώς η θερµοµονωτική στρώση πρέπει να επικαλύπτεται είτε µε επίχρισµα είτε µε άλλο προστατευτικό υλικό. Η ποσότητα της θερµικής µάζας και ο βαθµός θερµοµόνωσης ενός κτηρίου είναι συνάρτηση του κλίµατος. Για την εύκρατη ζώνη, από 35ο-42ο Β.Γ.Π., κλιµατική περιοχή στην οποία ανήκει και ο Ελλαδικός χώρος, η θερµοµόνωση και η θερµική µάζα αποτελούν περίπου ισοδύναµους παράγοντες της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων. Τονίζεται, ειδικότερα, ότι η θερµική προστασία είναι απολύτως αναγκαία για τη βορινή πλευρά, ενώ η απαίτηση για µεγάλη θερµική µάζα εντοπίζεται στη δυτική πλευρά και τα δώµατα, γιατί επιβαρύνονται µε µεγάλη ποσότητα θερµότητας το καλοκαίρι και λόγω της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας. ( ΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΙΚΟ ΠΑΝΕΛΟ To θερµοσιφωνικό πανέλο ενδείκνυται για χώρους που χρειάζονται άµεση απόδοση θερµότητας από τα ηλιακά κέρδη, όπως χώρους γραφείων, σχολικές αίθουσες κοκ. Η νότια εξωτερική πλευρά αποτελείται από υαλοπίνακα και σκουρόχρωµη συλλεκτική επιφάνεια από συµπαγή τούβλα. Η θερµότητα που αναπτύσσεται µεταξύ του τζαµιού και του µονωµένου στοιχείου µεταφέρεται µε θερµοσιφωνική ροή στο εσωτερικό της αίθουσας µέσα από αγωγούς και θυρίδες οι οποίες κλείνουν τις χειµερινές νυκτερινές ώρες για να µην χάνεται η θερµοκρασία µε αντιστροφή προς τα έξω. Έτσι, κατά τη χειµερινή περίοδο, η προσπίπτουσα ηλιακή ακτινοβολία στο συλλέκτη (γυάλινη επιφάνεια) µετατρέπεται σε θερµική και µεταφέρεται στον εσωτερικό χώρο µέσω θυρίδων στο άνω τµήµα του πανέλου. Θυρίδες στο κατώτερο τµήµα επιτρέπουν την εισροή αέρα από το εσωτερικό του κτηρίου στο διάκενο του θερµοσιφωνικού πανέλου. Κατά τη θερινή περίοδο, η λειτουργία του αντιστρέφεται. Ανοίγµατα στο άνω τµήµα του υαλοστασίου επιτρέπουν την κίνηση του θερµού αέρα προς τον εξωτερικό χώρο µε αποτέλεσµα το δροσισµό του κτηρίου. Το πλεονέκτηµά του, σε σχέση µε το άµεσο κέρδος που, επίσης, αποδίδει άµεσα θερµότητα στο χώρο, είναι ότι αποφεύγεται η θάµβωση από µεγάλους υαλοπίνακες, η υπερθέρµανση τη θερινή περίοδο, καθώς κι οι αυξηµένες απώλειες θερµότητας τη νύχτα. Εκτός αυτού, τη θερινή περίοδο, µπορεί να αποκόπτεται θερµικώς από το κτίριο (κλείσιµο των θυρίδων, σκίαση του πανέλου, άνοιγµα του υαλοπίνακα στο ανώτατο και κατώτερο µέρος του), αποφεύγοντας έτσι την υπερθέρµανση του χώρου. Το κλείσιµο των θυρίδων είναι επίσης πολύ σηµαντικό τη νυχτερινή περίοδο, προς αποφυγή θερµικών απωλειών. Κάτι τέτοιο καθιστά την εφαρµογή συστήµατος αυτοµατισµών σχεδόν επιτακτική, προς αποφυγή δυσλειτουργίας του συστήµατος από αµέλεια των χρηστών. Στα υπό µελέτη κτίρια προτείνεται το θερµοσιφωνικό πανέλο σε όλη την Νότια πλευρά των κλιµακοστασίων. ( ( ΝΟΤΙΑ ΑΝΟΙΓΜΑΤΑ ΟΡΟΦΗΣ Για την άµεση εκµετάλλευση της ηλιακής ακτινοβολίας και τη συµβολή στη θέρµανση των βόρεια προσανατολισµένων χώρων προτείνονται στην οροφή των κατοικιών νότια προσανατολισµένα ανοίγµατα (roof monitors) η λειτουργία των οποίων είναι όµοια µε αυτή του άµεσου ηλιακού κέρδους. Επίσης το σύστηµα διασφαλίζει στο χώρο επαρκή φυσικό φωτισµό και δροσισµό. Απαραίτητη κρίνεται η τοποθέτηση ανακλαστικής επιφάνειας ώστε το φως,να αναδιευθύνεται προς την οροφή ή τους τοίχους. Για να αποκλειστεί η πιθανότητα θερµικής και οπτικής ενόχλησης απαραίτητη είναι και η προσθήκη ασφαλιστικής διάταξης (περσίδες). (σχήµα 1α) ΗΛΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ-ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ Οι προϋποθέσεις για την αποτελεσµατική του λειτουργία είναι : να έχει νότιο προσανατολισµό ( ± 30 ο N), να υπάρχουν παράθυρα ή πόρτες προς το εσωτερικό του κτηρίου σύστηµα σκιασµού και αερισµού να έχει αδιαφανή οροφή για αποφυγή υπερθέρµανσης να αερίζεται ο χώρος ιδιαίτερα τους θερµούς µήνες Πασχαλίδου Αννούλα 22

23 Η ηλιακή ακτινοβολία, διερχόµενη από τα νότια υαλοστάσια του θερµοκηπίου, µετατρέπεται σε θερµική και µέρος αυτής αποδίδεται άµεσα στο χώρο, αυξάνοντας τη θερµοκρασία του, ενώ µέρος της αποθηκεύεται στα δοµικά στοιχεία του χώρου (θερµική µάζα) και αποδίδεται µε χρονική υστέρηση. Για τη µείωση των θερµικών απωλειών κατά τη χειµερινή περίοδο, συνιστάται η νυχτερινή προστασία του υαλοστασίου µε θερµοµονωτικά εσωτερικά πετάσµατα, εκτός αν το τµήµα του κτιριακού κελύφους, µε το οποίο ο ηλιακός χώρος βρίσκεται σε επαφή, είναι θερµο- µονωµένο. Για την αποφυγή υπερθέρµανσης κατά τη θερινή περίοδο απαιτείται σκιασµός της γυάλινης επιφάνειας του θερµοκηπίου, µε εξωτερικά - κατά προτίµηση - κινητά σκίαστρα, µε σταθερά στέγαστρα, ή µε φυλλοβόλο βλάστηση. (σχήµα 3,4,5) ( energy_saving/ktiria/pathitika_iliaka_systimata_emmeso_kerdos_iliakos_xoros.htm) Στα υπό µελέτη κτίρια προτείνεται οι νότιοι εξώστες να έχουν τη δυνατότητα να κλείνουν µε υαλοστάσια τα οποία θα ανοίγουν ή θα αποµακρύνονται το καλοκαίρι. ΕΙ ΙΚΟΙ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΟΙ ΥΑΛΟΠΙΝΑΚΕΣ Η χρήση βελτιωµένων ειδικών υαλοπινάκων (σχήµα 6 ) µπορεί να συνεισφέρει σηµαντικά στην εξοικονόµηση ενέργειας για τη θέρµανση, ψύξη και φωτισµό των κτηρίων και στη βελτίωση των συνθηκών θερµικής και οπτικής άνεσης που διαµορφώνονται στους εσωτερικούς χώρους. Προτείνεται στα Βόρεια ανοίγµατα η χρήση θερµοµονωτικών υαλοπινάκων που εκτός από αυξηµένη θερµοµονωτική ικανότητα, στο διάκενό τους περιέχουν άλλο αέριο (π.χ. αργό) αντί για αέρα. Συνιστώνται σε κτίρια µε µεγάλα ανοίγµατα, όπου απαιτείται υψηλή θερµοµόνωση του κελύφους. ( Αερισμός-δροσισμός κτιρίων Ο φυσικός αερισµός των εσωτερικών χώρων έχει άµεση επίδραση στην υγεία των ενοίκων, στη θερµική άνεση και στην αίσθηση ευεξίας. ιευκολύνει την ανταλλαγή θερµότητας του ανθρώπινου σώµατος µε το περιβάλλον και παράλληλα συµβάλλει στη φυσική ψύξη των δοµικών στοιχείων της κατασκευής. Οι παράµετροι που επηρεάζουν τις συνθήκες φυσικού αερισµού στο εσωτερικό των κτηρίων και θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψη κατά την επιλογή εφαρµογής µεθόδων βελτίωσης είναι :. Η κατεύθυνση των δροσερών ανέµων στην περιοχή,. Οι κατασκευαστικές ρυθµίσεις στο κέλυφος του κτηρίου,. Η θέση και το µέγεθος των ανοιγµάτων. ( Μια κατασκευαστική επέµβαση για την επίτευξη δροσισµού είναι και οι ανεµόπυργοι. Οι αγωγοί αυτοί κατασκευάζονται από σωλήνες αλουµινίου και το άνω άνοιγµα τους ( το οποίο προεξέχει εξωτερικά από την οροφή του δώµατος),είναι στραµµένο προς το βορρά ώστε να εισέρχεται ο δροσερός αέρας κατά τη διάρκεια της νύχτας και να διεισδύει στο εσωτερικό του χώρου µε ελεγχόµενη ταχύτητα προσαγωγής αέρα, δηµιουργώντας ευνοϊκότερο µικροκλίµα για την επόµενη ηµέρα. ( Προτείνεται στα υπό µελέτη κτίρια τρεις ανεµόπυργοι για κάθε κλιµακοστάσιο. Για τη σκίαση των Νότιων ανοιγµάτων ρόλο οριζόντιου προβόλου παίζουν οι εξώστες αλλά προτείνεται πρόσθετα σκίαστρα από πανί ή ξύλινα πλέγµατα τα οποία έχουν τη δυνατότητα να αναιρούνται από τους εξώστες το χειµώνα Φωτισμός κτιρίων Όσον αφορά τις συνθήκες φωτισµού αλλά και δροσισµού οριζόντια στα πλαίσια των ανοιγ- µάτων,πάνω από το επίπεδο του µατιού προτείνεται η τοποθέτηση εξωτερικών και εσωτερικών ηλιακών ραφιών.(light shelves). (σχήµα 7 ) Πρόκειται για σταθερά οριζόντια πλαίσια που έχουν σκοπό να µειώσουν το επίπεδο φωτισµού κοντά στο παράθυρο και να το αυξήσουν στο πίσω µέρος του χώρου.είναι ιδιαίτερα αποτελεσµατικά στις νότιες όψεις γιατί βελτιώνουν τη διανοµή του φυσικού φωτός,προκαλώντας µείωση των επιπέδων φωτισµού κοντά στο παράθυρο και αποφυγή της θάµβωσης. Από πάνω τους,στη συνέχεια του παραθύρου υπάρχει άνοιγµα θυρίδα. Για γεωγραφικό πλάτος 40 ο οι αναλογίες τους πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να σχηµατίζεται ανάµεσα στο εξωτερικό ράφι και στο κατώφλι του ανοίγµατος γωνία 55 ο. (σχήµα 8 ) (σχέδιο 1,5.6) Πασχαλίδου Αννούλα 23

24 Για καλύτερες συνθήκες φυσικού φωτισµού εκτός των παραπάνω επιλέγεται εσωτερικά οι χώροι να είναι ανοιχτόχρωµοι ώστε να έχουν µεγάλη ανακλαστικότητα Ενεργητικά συστήματα ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Η χρήση φωτοβολταϊκών συστηµάτων για την απόδοση ενέργειας σε κτίρια παρουσιάζει σηµαντικά πλεονεκτήµατα, αφού βελτιώνει το ενεργειακό αποτύπωµα και την συντελεστή ε- νεργειακής απόδοσης. Παράλληλα, οδηγεί εν γένει στη µείωση της χρήσης των συµβατικών ορυκτών καυσίµων άρα και τη µείωση της ρύπανσης µέσω της µηδενικής έκλυσης αερίων, µείωση του ηχητικής ρύπανσης λόγω της χαµηλής στάθµης θορύβου, µείωση των εκποµπών ακτινοβολίας µε σηµαντικά οφέλη που αφορούν την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, αλλά και µείωση του οικονοµικού κόστους. Τέλος, η εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών συστηµάτων γίνεται χωρίς να απαιτούνται ιδιαίτερες επεµβάσεις στις οροφές των κτιρίων, ενώ, όταν χρειασθεί έχουν τη δυνατότητα απεγκατάστασης και ανακύκλωσης. ( Τέτοια φωτοβολταικά συστήµατα προτείνονται στις οροφές της οικιστικής ενότητας µε επιπλέον προσθήκη ηλιακών θερµοσιφώνων για παροχή ζεστού νερού. 5..Πεερρι ιβάάλλλλωνν χώρροοςς οοι ικκι ισσττι ικκήήςς εεννόόττηηττααςς 5.1 Κεντρική ιδέα-κριτήρια σχεδιασμού Κυρίαρχος σκοπός της διαµόρφωσης του περιβάλλοντα χώρου της οικιστικής ενότητας στο σύνολό του θα είναι η δηµιουργία ενός χώρου µε ήπιες διαµορφώσεις, παροχή θερµικής και οπτικής άνεσης στους χρήστες αλλά.κυρίαρχη ιδέα σχεδιασµού θα αποτελεί «ο µύθος των Α- µαδρυάδων Νυµφών που είχαν υπό την προστασία τους τα πολύτιµα δέντρα» µε συµβολική φύτευση δέντρων που θα έχουν λειτουργικό αλλά και πολιτιστικό ρόλο. Ο σχεδιασµός του περιβάλλοντος χώρου οικιστικής ενότητας εξασφαλίζει την ευκαιρία για βελτίωση των συνθηκών άνεσης στον υπαίθριο χώρο. Οι πιθανές λύσεις στα συγκεκριµένα προβλήµατα που επιδέχεται ένας τέτοιος χώρος είναι απεριόριστες, ανάλογα µε την τοπική µορφολογία, το κλίµα και την αισθητική φύση της σχεδιαστικής πρότασης. Ανεξάρτητα από την ποικιλία των λύσεων, υπάρχουν συγκεκριµένα θέµατα τα οποία ο µελετητής θα πρέπει να λάβει υπόψη του ώστε να επιτύχει στην παροχή ενός ελκυστικού και άνετου περιβάλλοντος. ( Το πρώτο θέµα που προκύπτει στη διαδικασία σχεδιασµού είναι το προφίλ της εποχιακής χρήσης του ανοιχτού χώρου. Με εξαίρεση την ακουστική άνεση, η οποία δεν επηρεάζεται από την εποχή του χρόνου, η οπτική και κυρίως η θερµική άνεση, απαιτούν διαφορετικές προσεγγίσεις, ώστε να επιτευχθεί ένα ήπιο και ευχάριστο περιβάλλον, σε σχέση µε τις επικρατούσες περιβαλλοντικές συνθήκες. Όσον αφορά τη θερινή περίοδο, για την επίτευξη της άνεσης είναι απαραίτητος ο έλεγχος της θερµοκρασίας. H σκίαση είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας για τον έλεγχο της θερµοκρασίας και σηµαντική παράµετρος οπτικής άνεσης. Για το λόγο αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί ποικιλία σκιάστρων ή τύπων βλάστησης, ανάλογα µε την επιθυµητή µορφή σκιάς. Κατακόρυφα ή κεκλιµένα στοιχεία σκίασης όπως τοίχοι, πετάσµατα ή θάµνοι είναι προτιµότερο να τοποθετούνται στη δυτική πλευρά του οικοπέδου, παίρνοντας υπόψη πιθανούς περιορισµούς που µια τέτοια κατασκευή µπορεί να δηµιουργήσει στον αερισµό του υπαίθριου χώρου. Μια παρό- µοια µορφή σκίασης µπορεί να επιτευχθεί µε δέντρα, µε το πλεονέκτηµα του δροσισµού του αέρα, χωρίς να εµποδίζει την έκθεση στο χειµερινό ήλιο (Σχήµα 8). ( Οριζόντια σκίαστρα, όπως πέργκολες, µπορούν να παρέχουν σκιά για περισσότερες ώρες την ηµέρα και είναι χρήσιµα για τη σκίαση εξωτερικών χώρων (Σχήµα 9).Θα πρέπει όµως να κατασκευάζονται έτσι ώστε να αποφεύγεται ο εγκλωβισµός θερµού αέρα κάτω από την επιφάνεια του σκιάστρου. Στις πέργκολες προτείνονται αναρριχητικά φυλλοβόλα φυτά Η κατεύθυνση των ανέµων (Wind channelling) το καλοκαίρι προς τον χώρο είναι σηµαντική για την απαγωγή της θερµότητας από τον ανοιχτό χώρο. Για την ανακατεύθυνση του αέρα προς ορισµένες περιοχές του ανοιχτού χώρου µπορεί να χρησιµοποιηθούν κατακόρυφα πετάσµατα ή βλάστηση. ( Πασχαλίδου Αννούλα 24

25 Τα φυλλοβόλα δέντρα επιτρέπουν την έκθεση στον ήλιο, αλλά τα αειθαλή είναι αποδοτικά ως ανεµοφράκτες.επίσης τα φυλλοβόλα και πλατύφυλλα µπορούν να ενισχύσουν το δροσισµό µε εξατµισοδιαπνοή. (Σχήµα 8,10). Τα υλικά των επιφανειών αποτελούν σηµαντικό παράγοντα που επηρεάζει τόσο το θερµικό όσο και το οπτικό περιβάλλον. Ανοιχτά χρώµατα και ανακλαστικές επιφάνειες µπορεί να αποτρέψουν την υπερθέρµανση των επιφανειών, αλλά µπορεί να δηµιουργήσουν θάµβωση και α- νάκλαση της θερµότητας προς τους χρήστες του χώρου και τις επιφάνειες των γύρω κτηρίων. Αντιθέτως, σκουρόχρωµες επιφάνειες µπορεί να υπερθερµανθούν, όταν εκτεθούν στην ηλιακή ακτινοβολία. Η επικάλυψη επιφανειών µε βλάστηση όχι µόνο εµποδίζει τις ανακλάσεις, αλλά και συνεισφέρει στο δροσισµό του αέρα µέσω εξατµισοδιαπνοής. ( Η περιφερειακή φύτευση θα µπορούσε να προσφέρει εκτός των άλλων και ηχητική και α- ντιρρυπαντική προστασία.εκτός των άλλων σηµαντική είναι η κατάλληλη επιλογή ειδών για φύτευση έτσι ώστε να είναι προσαρµοσµένα στις κλιµατολογικές συνθήκες της περιοχής και να µην απαιτούν µεγάλες ποσότητες ύδατος για άρδευση. Η κάλυψη επίσης χώρων µε µαλακά υλικά συνιστάται να είναι φυσικός χλοοτάπητας ή φλοιοί δέντρων. Η σχεδιαστική πρόταση θα πρέπει να έχει µια συνδυαστική ολοκληρωµένη µορφή λαµβάνοντας υπόψη όλες τις παραµέτρους άνεσης και τα ειδικά µορφολογικά και κλιµατικά χαρακτηριστικά της τοποθεσίας. ( 5.2 Χρήσεις χώροι Οι χώροι που προτείνονται στο σχεδιασµό της οικιστικής ενότητας είναι: 1.Χώρος αναψυχής δραστηριοτήτων Ο χώρος είναι ανοιχτός,µε φυσικό χλοοτάπητα,φέρει κεντρικό καθιστικό χώρο και κατασκευές για δραστηριότητες. 2.Χώρος συγκέντρωσης-πλατεία Ο χώρος φέρει µικρό αµφιθέατρο,σιντριβάνι,χώρο συγκέντρωσης,καθιστικά και γειτνιάζει µε δρόµο του εµπορικού κέντρου του οικισµού. 3.Χώρος κεντρικός χλόης. Ο χώρος αυτός είναι επίσης ανοιχτός φέρει φυσικό χλοοτάπητα µε καλλωπιστική φύτευση και επιδαπέδιο σκάκι. 4.Χώρος κατοικίας Ο χώρος φέρει εννέα οικοδοµές για κατοικία Στον περιβάλλοντα χώρο της περιοχής κατοικίας υπάρχει η δυνατότητα στάθµευσης αυτοκινήτων και ποδηλάτων και φέρει φυτεύσεις λειτουργικές και καλλωπιστικές. 5. Χώρος εµπορίου κατοικίας Οι τρείς νότιες οικοδοµές φέρουν στο ισόγειο εµπορικά καταστήµατα και στους ορόφους κατοικίες. Τα εµπορικά έχουν άνετο χώρο µπροστά και δυνατότητα στάθµευσης αυτοκινήτων και ποδηλάτων. Υπάρχει επίσης καλλωπιστική φύτευση όπως και θέα (καφετέρια, ζαχαροπλαστείο,γυµναστήριο) 6.Χώρος λαχανόκηπων Στο Βόρειο χώρο µετά τις κατοικίες µικρή έκταση προσφέρεται για δηµιουργία λαχανόκηπων. 7.Χώρος ανακύκλωσης Στα Βόρεια -ανατολικά των κατοικιών προτείνεται να λειτουργήσει χώρος συγκέντρωσης των υλικών για ανακύκλωση από τους µικρούς κάδους που προτείνονται ανά τον οικισµό και µετά κεντρική διάθεσή τους εκτός οικισµού για επεξεργασία. 5.3 Υλικά χρώματα-κατασκευές Οι αστικές περιοχές παρουσιάζουν µειωµένη ανακλαστικότητα στην ηλιακή ακτινοβολία. Οι κυριότεροι λόγοι είναι δύο: Οι σκουρόχρωµες επιφάνειες των κτιρίων και των δρόµων παρουσιάζουν µεγάλη απορροφητικότητα στην ηλιακή ακτινοβολία. Οι πολλαπλές ανακλάσεις της ηλιακής ακτινοβολίας που συµβαίνουν ανάµεσα στα κτίρια των δρόµων αυξάνουν την απορρόφηση τους. Πασχαλίδου Αννούλα 25

26 Οι τυπικές τιµές ανακλαστικότητας των πόλεων κυµαίνονται γύρω στα Λόγω της πυκνότητας τους, οι ευρωπαϊκές πόλεις παρουσιάζουν συγκριτικά µικρότερη ανακλαστικότητα, από τις γύρω από αυτές αγροτικές περιοχές. Οι συνθήκες θερµικής άνεσης στον υπαίθριο χώρο εξαρτώνται σε µεγάλο βαθµό από την α- κτινοβολούµενη επιφανειακή θερµοκρασία του εδάφους και των κτιριακών κατασκευών που τον περιβάλλουν, δεδοµένου ότι η ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί το σηµαντικότερο παράγοντα διαµόρφωσης µικροκλιµατικών συνθηκών. Εποµένως, στο πλαίσιο ένταξης βιοκλιµατικών παραµέτρων στο σχεδιασµό των υπαίθριων χώρων, πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στα υλικά επίστρωσης τους. Κατά κανόνα είναι σκληρά υλικά µε σηµαντική επίδραση στη διαµόρφωση της αισθητικής του χώρου αλλά και του µικροπεριβάλλοντος του. Τα υλικά επίστρωσης των αστικών υπαίθριων χώρων διακρίνονται κατά κανόνα από τρεις παράγοντες: την αντοχή τους στη συνεχή χρήση, το χαµηλό κόστος και τις βιοκλιµατικές τους ιδιότητες. Σε πόλεις µε µεσογειακό κλίµα, δηλαδή, επικράτηση υψηλών θερµοκρασιών κατά τους καλοκαιρινούς µήνες, η µειωµένη απορροφητικότητα ως προς την ηλιακή ακτινοβολία είναι ιδιαίτερα θεµιτή. Κατά κανόνα τα σκληρά υλικά, χαρακτηρίζονται από υψηλή απορροφητικότητα, µε συνέπεια να εκπέµπουν θερµοκρασία προς το περιβάλλον. Ιδιαίτερα, κατά τις απογευµατινές ώρες οι στενότεροι δρόµοι, συχνά µέσα σε συνθήκες άπνοιας και ατµοσφαιρικής ρύπανσης, α- ποβάλλουν µε πολύ αργό ρυθµό το συσσωρευµένο θερµικό απόθεµα (. Πολυχρονόπουλος, 2002). Μειωµένη απορροφητικότητα σηµαίνει υψηλή ανακλαστικότητα (ανοιχτόχρωµα υλικά) στην ηλιακή ακτινοβολία. Υλικά υψηλής ανακλαστικότητας θεωρούνται υλικά µε συντελεστή ανακλαστικότητας πάνω από 0,6. Θεµιτή επίσης, είναι η αυξηµένη υδατοπερατότητα του υλικού, ούτως ώστε να επιτρέπει τη συγκράτηση νερού και υγρασίας στο έδαφος. Το τσιµέντο και η άσφαλτος δεν είναι υδατοπερατά υλικά σε αντίθεση µε τις φυσικές ή κεραµικές πλάκες, τα βότσαλα, τα υλικά µε διάκενα στην επιφάνεια τους ή µε ανοιχτούς αρµούς στις µεταξύ τους συνδέσεις. Οι σκληρές επιφάνειες είναι προτιµότερο να περιορίζονται στους χώρους κίνησης - συγκέντρωσης των ανθρώπων, ενώ στους χώρους στάσης είναι προτιµότερα τα πορώδη υλικά ή υλικά µε διάκενα. Ο σωστός συνδυασµός διαφορετικών υλικών, ως προς την υφή και το οπτικό αποτέλεσµα, συµβάλλει στην αισθητική ποιότητα, του υπό διαµόρφωση χώρου. Στον υπό µελέτη περιβάλλονται χώρο της οικιστικής ενότητας τα υλικά ανά χώρο είναι : άπεδα πλατείας δρόµων πεζοδρόµων πεζοδροµίων Τα υλικά που χρησιµοποιήθηκαν στον οικισµό έχουν επιλεγεί βάση των φυσικών τους χαρακτηριστικών, της αισθητικής τους και της κλίµακας τους, επισηµαίνοντας τα λειτουργικά χαρακτηριστικά του χώρου, και συµβάλλοντας στη διαµόρφωση της γενικότερης αισθητικής του. Ο χώρος συγκέντρωσης (σχέδιο 2) διαστρώνεται µε πιεσµένο χώµα. Ο κυκλικός χώρος µε την πέργκολα σκίασης και το σιντριβάνι καθώς και το υπερυψωµένο δάπεδο του µικρού αµφιθεάτρου διαστρώνεται µε εµποτισµένη ξυλεία. Τα περιβάλλοντα της πλατείας πεζοδρόµια ό- πως και τα υπόλοιπα του οικισµού διαστρώνονται µε κυβόλιθο χρώµατος γκρι εν ξηρώ. Οι χώροι µπροστά από τις εισόδους των κτιρίων διαστρώνονται µε γκρι και χρώµατος ώ- χρας κυβόλιθους. Ο ποδηλατόδροµος διαστρώνεται µε κυβόλιθο χρώµατος ανοιχτής ώχρας.οι πεζοδροµη- µένοι οδοί της οικιστικής ενότητας διαστρώνονται µε χρώµατος ώχρας κυβόλιθο πάντα εν ξηρώ. Οι θέσεις στάθµευσης αυτοκινήτων διαστρώνονται µε γκρι χαλίκι και οι θέσεις στάθµευσης ποδηλάτων µε ανοιχτό γκρι χαλίκι. Σε ορισµένους χώρους φύτευσης διαστρώνεται πλευρικά του πεζοδροµίου λευκό βότσαλο. Τα παραπάνω επιλεγµένα υλικά είναι φυσικά, ψυχρά υλικά, µε υψηλή θερµοχωρητικότητα και µικρή εµπεριεχόµενη ενέργεια. Επίσης είναι υδροπερατά δια των αρµών τους και έτσι διασφαλίζεται µέρος του κύκλου του νερού στον οικισµό. (Πινακίδα 2) Πασχαλίδου Αννούλα 26

27 5.4 Εξοπλισμός α.καθιστικά Τα καθιστικά που προτείνονται είναι: Ξύλινα παγκάκια µε υψηλή αισθητική, αντοχή σε δυσµενείς καιρικές συνθήκες και ασφαλή στη χρήση. Τα καθιστικά θα τοποθετηθούν σε κοµβικά σηµεία όλων των χώρων που θα δια- µορφωθούν (Σχέδιο 2) (Πινακίδα 3) β.στέγαστρα-πέργκολες Οι πέργκολες είναι κατασκευές πάνω στις οποίες στηρίζονται και αναπτύσσονται αναρριχώ- µενα φυτά.. Οι πέργκολες µπορούν µεταξύ άλλων να χρησιµοποιηθούν για να προστατέψουν ένα µονοπάτι. Είναι κατασκευασµένες από ξύλο, µέταλλο, ή πλαίσιο από συρµατόπλεγµα. Χρησιµοποιούµε αναρριχώµενα φυτά, κατά προτίµηση φυλλοβόλα (κλίµα, αµπέλοψη κ.α.), ώ- στε να επιτυγχάνουµε το θερινό σκιασµό και αντίστοιχα τον χειµερινό ηλιασµό του χώρου που καλύπτουν. ( Πέργκολες προτείνονται µπροστά από τις οικοδοµές του οικισµού κατασκευασµένες από ξύλο ανθεκτικό και µέταλλο.(σχέδιο 1,2) (Πινακίδα 2) γ.κάδοι απορριµµάτων-ανακύκλωση Είναι πολύ σηµαντικό για τους δηµότες να µάθουν να σέβονται το περιβάλλον τους και να µην προκαλούν σ αυτό οποιασδήποτε µορφής ρύπανση. Στο χώρο του οικισµού χρειάζονται διαφορετικοί κάδοι για διαφορετικές χρήσεις: - Οι κάδοι συλλογής χαρτιού, γυαλιού και πλαστικών οι οποίοι θα πρέπει να είναι µεγαλύτεροι και διαφορετικού χρώµατος. - Οι κάδοι των κοινών απορριµµάτων, οι οποίοι είναι µικρότεροι σε µέγεθος και πρέπει να βρίσκονται κυρίως όπου υπάρχουν καθιστικά. Πρέπει να είναι υψηλής αισθητικής και ευδιάκριτοι καθώς και λειτουργικοί. (σχέδιο 1, 2) (Πινακίδα 3) δ.εξοπλισµός αθλητικών και λοιπών δράσεων Σε έναν χώρο (3) προτείνεται η κατασκευή υπαίθριου παιχνιδιού σκάκι µε καθιστικά για παρακολούθηση. Επίσης στο χώρο δραστηριοτήτων (1) προτείνεται η τοποθέτηση µαρµάρινων παιχνιδιών αγαλµάτων αλλά και ιδιαίτερων κατασκευών για αναψυχή µικρών παιδιών. (σχέδιο 1,2) (Πινακίδα 2) η.σήµανση Η µελέτη σήµανσης πρέπει να λαµβάνει υπόψη τις ανάγκες και ιδιαιτερότητες όλων των α- τόµων, ιδιαίτερα δε των εµποδιζόµενων ατόµων στα οποία περιλαµβάνονται και τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες. Από την παραπάνω κατηγορία τα άτοµα που αντιµετωπίζουν τα µεγαλύτερα προβλήµατα στην ανεµπόδιστη, αυτόνοµη και ασφαλή διακίνηση είναι αυτά που έχουν κινητικές κι αισθητήριες αναπηρίες. Αν για τους υπόλοιπους πολίτες η ύπαρξη σήµανσης και παροχής πληροφοριών συµβάλλει στον καλύτερο προσανατολισµό και ασφάλειά τους, για τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη δυνατότητα πρόσβασης, κίνησης και παραµονής τους στους δηµόσιους χώρους. Όταν υπάρχει σήµανση αναφερόµενη σε προσφερό- µενες εξυπηρετήσεις σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες πρέπει απαραίτητα να συνοδεύεται από το ιεθνές Σύµβολο Πρόσβασης Αναπήρων ( ΣΠ). Πάντως το πρόβληµα της πρόσβασης δεν είναι κάτι που σχετίζεται ιδιαίτερα µε τους ανάπηρους. Η προσβασιµότητα πρέπει να θεωρείται µία βασική ποιότητα του δοµηµένου περιβάλλοντος. Η παροχή πληροφοριών µόνο µε χρωµατικό κώδικα πρέπει να αποφεύγεται. Άτοµα µε αχρωµατοψία µπορεί να αντιµετωπίσουν δυσκολία στην κατανόησή της. Σήµανση που αφορά µία συγκεκριµένη πληροφορία πρέπει να εµφανίζεται πάντα µε τον ίδιο τρόπο, ώστε να είναι εύκολα αναγνωρίσιµη. Η πολυσήµανση, τα εκτενή κείµενα, ο συνδυασµός ή η παράθεση διαφηµιστικών πινακίδων και πινακίδων σήµανσης πρέπει να αποφεύγονται γιατί προκαλούν σύγχυση. Επίσης οι επιφάνειες των πινακίδων πρέπει να είναι µη ανακλαστικές (µατ) σε έντονη χρωµατική αντίθεση µε τον περιβάλλοντα χώρο. Προτείνονται εκτός των µεµονωµένων σηµάτων στο χώρο και τέσσερις πινακίδες παροχής πληροφοριών για τον οικισµό σε τέσσερα κοµβικά σηµεία εισόδου Βόρεια (δύο) προς την πλευρά της Γεωργούλα, υτικά προς την πλευρά της Φλώρου και Νότια προς την Λάµψα. (Πινακίδα 2) Πασχαλίδου Αννούλα 27

28 5.5 Φωτισμός Ο φωτισµός ενός εξωτερικού χώρου, είτε αυτός είναι ιδιωτικός είτε δηµόσιος, αποτελεί στοιχείο πολύ σηµαντικό, το οποίο διαφοροποιείται σηµαντικά από διάφορα άλλα τεχνικά στοιχεία. Ανάλογα µε τα χαρακτηριστικά των στοιχείων που τον απαρτίζουν (φωτιστικά), την ηµέρα αποτελεί αρχιτεκτονικό στοιχείο που ολοκληρώνει την αισθητική εικόνα του χώρου και που εντάσσεται στο γενικότερο αρχιτεκτονικό πλέγµα. Κατά τις νυχτερινές ώρες όµως, ο φωτισµός ενός εξωτερικού χώρου, αποκτά ακόµη µεγαλύτερη σηµασία, καθώς επιτρέπει να γίνονται ορατά τα υπόλοιπα στοιχεία του χώρου, αναδεικνύει ορισµένα αξιόλογα και ουσιώδη στοιχεία (όπως µνηµεία, εντυπωσιακά φυτά κ.λ.π.), διευκολύνει τη µετακίνηση των περαστικών και γενικά, δίνει µια ιδιαίτερη νότα στη συνολική εικόνα του χώρου. (Κανταρτζής Ν. Α,2003) Τα φωτιστικά που χρησιµοποιούνται στους εξωτερικούς χώρους, είναι ειδικά κατασκευασµένα και χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα µεγάλη ανθεκτικότητα στις καιρικές συνθήκες. Άλλο χαρακτηριστικό τους είναι η στεγανότητα τους, που ορίζεται από το βαθµό προστασίας IP και που αποτελεί κύριο κριτήριο επιλογής ενός φωτιστικού. Οι λάµπες, που χρησιµοποιούνται για το φωτισµό, είναι λευκού χρώµατος (Λάµπες Ατµών Υδραργύρου/ MBP) ή κίτρινου φωτός (Λάµπες Ατµών Νατρίου/ SAP). Το κίτρινο φως χρησι- µοποιείται κυρίως για τη φωταγώγηση µνηµείων ή κτηρίων, λόγω της υφής του δοµικού υλικού, ενώ το λευκό για τη φωταγώγηση δρόµων. Ανάλογα µε την ένταση του φωτισµού που παράγουν και το σκοπό για τον οποίο χρησιµοποιούνται, τα φωτιστικά σώµατα µπορούν να διακριθούν στις παρακάτω κατηγορίες: Σώµατα χαµηλού φωτισµού, µε τον οποίο αναδεικνύονται ιδιαίτεροι χώροι ή εντυπωσιακά στοιχεία. Σώµατα µέσου φωτισµού, µε τον οποίο σηµατοδοτούνται και ορίζονται οι κεντρικές πορείες του χώρου. Σώµατα υψηλού φωτισµού, µε τον οποίο δηµιουργείται συνεχής ζώνη φωτός και εξασφαλίζεται ασφαλής και άνετη µετακίνηση. (Κανταρτζής Ν. Α,2003) Σώµατα σηµειακού φωτισµού, δηλαδή προβολέων. Είναι η κύρια πηγή φωτισµού που χρησιµοποιείται για την ανάδειξη σηµείων αναφοράς, όπως εντυπωσιακά φυτά και άλλα. Μια καλή επιλογή θα ήταν να τοποθετηθούν «φωτιστικά ηλιακής ενέργειας». Στο εµπόριο υπάρχει µεγάλη ποικιλία µε τέτοιου τύπου φωτιστικά σώµατα εξωτερικού χώρου (Κανταρτζής Ν. Α,2003) (Πινακίδα 3) (σχέδιο 2) 5.6 Φύτευση Η παρουσία βλάστησης στους υπαίθριους χώρους έχει πολλαπλή σηµασία και είναι αναγκαία για τους εξής λόγους: ιευκολύνει τη λειτουργία της φύσης στο αστικό περιβάλλον. Λειτουργεί σαν προπετάσµατα ή φίλτρο προστασίας από το θόρυβο, τη ρύπανση και τον άνεµο, για τους ανθρώπους που κινούνται στους ελεύθερους χώρους. Η βλάστηση λειτουργεί ηχοπροστατευτικά γιατί απορροφά µέρος του εκπεµπόµενου θορύβου, ανεµοπροστατευτικά, διότι ελαττώνει την ταχύτητα του ανέµου στα χαµηλά ύψη και βοήθα στην ανακατεύθυνση των αέριων ρευµάτων και τέλος, ως απορρυπαντικό στοιχείο γιατί κατακρατά τη σκόνη, συµβάλλει στην οξυγόνωση του αέρα της πόλης Λειτουργεί ως ρυθµιστής της θερµοκρασίας, διότι απορροφά σε υψηλό ποσοστό την ηλιακή ακτινοβολία και συµβάλλει στον αερισµό της πόλης και το δροσισµό της. Έχει χαµηλή θερµοχωρητικότητα σε σχέση µε τα δοµικά υλικά των κτιρίων. Λειτουργεί ως ηλιοπροστασία, εξασφαλίζοντας σκίαση σε επιφάνειες κίνησης και στάσης. Λειτουργεί ως συνδετικό αντιληπτικό και λειτουργικό στοιχείο στον ιστό της πόλης (ΕΠΑ/ τόµος β σελ. 133). Η βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών στους αστικούς υπαίθριους χώρους, διαµέσου των οργανωµένων φυτεύσεων, σχετίζεται κυρίως µε το σκιασµό που προσφέρει η βλάστηση. Η επιλογή των κατάλληλων φυτικών στοιχείων, σε σχέση µε το είδος, τη µορφή, το µέγεθος και το τρόπο που εντάσσονται στο χώρο, είναι καθοριστική για την επιτυχή αξιοποίηση των βιοκλιµατικών χαρακτηριστικών της βλάστηση, στους ελευθέρους χώρους. Πασχαλίδου Αννούλα 28

29 Όσον αφορά το είδος της φύτευσης, τα στοιχεία της καταλληλότητας του είναι τα εξής: Η αντοχή του επιλεγµένου είδους στην αστική ρύπανση. Η αντοχή στις τοπικές κλιµατικές συνθήκες. Στην περίπτωση της Αθήνας, όπου το κλίµα κατά τους καλοκαιρινούς µήνες είναι θερµό και ξηρό, καταλληλότερα θεωρούνται τα φυτά µε δυνατότητα προσαρµογής σε θερµοκρασίες υψηλότερες των ^ και µε περιορισµένη ανάγκη για νερό. Η διεποχική παρουσία του φυλλώµατος -αειθαλή ή φυλλοβόλα δέντρα-, συµβάλλει αισθητά στον έλεγχο των περιβαλλοντικών συνθηκών σε κάθε εποχή. Το ποσοστό του ηλιακού φωτός που διαπερνά το δέντρο, µειώνεται ή αυξάνεται ανάλογα µε την πυκνότητα του φυλλώ- µατος και των κλαδιών. Κατά µέσο όρο η διαπερατότητα κατά την χειµερινή περίοδο κυ- µαίνεται γύρω στο 45-55%, ενώ την άνοιξη 15-25% και 10% το καλοκαίρι, ανάλογα µε το δέντρο. Η ταχύτητα ανάπτυξης του φυτού. Η δυνατότητα προσαρµογής του φυτού σε συγκεκριµένη ποιότητα εδάφους (υγρό, ξηρό, όξινο κτλ). Η δυνατότητα αποφυγής εµπλοκής του ριζικού συστήµατος του δέντρου µε υπόγεια δίκτυα υποδοµής της πόλης. Η εύκολη προσαρµογή του στην έντονη ηλιοφάνεια και ανάγκη για σκιασµό. Όσον αφορά την επιλογή της µορφής- σχήµατος, η επιλογή της φύτευσης έγκειται στις εξής παραµέτρους: Το σχήµα της κόµης. Τις αναλογίες (σχέση ύψους κορµού και φυλλώµατος). Το µέγεθος του φυτού. Την πυκνότητα του φυλλώµατος. Τη δυνατότητα ή µη απόρριψης του φυλλώµατος κατά τους χειµερινούς µήνες. Τέλος, ιδιαίτερη σηµασία έχει η γεωµετρική συγκρότηση της φύτευσης στον αστικό χώρο: Πρέπει να ελεγχθεί η καταλληλότητα των γεωµετρικών χαρακτηριστικών ενός δέντρου σε σχέση µε τον προσανατολισµό και ιδιαίτερα σε σχέση µε τη ηλιακή πορεία και τις κλιµατικές συνθήκες, σε όλο το µήκος του έτους και στη διάρκεια της ηµέρας για το συγκεκριµένο σηµείο αναφοράς. Οι αποστάσεις των φυτεύσεων, έτσι ώστε να επιτευχθεί η επιθυµητή σκίαση (σε καθιστικά, σε πεζόδροµους και πεζοδρόµια κτλ.). Με τις επιλογές κατάλληλων φυτεύσεων και την κατάλληλη χωροθέτησή τους, είναι δυνατό να επιτευχθεί µείωση της διάρκειας της ανεπιθύµητης ακτινοβολίας στο επίπεδο κίνηση των πεζών σε ποσοστό µεγαλύτερο του 50%, γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα σηµαντική την εισαγωγή βιοκλιµατικών παραµέτρων στον σχεδιασµό υπαιθρίων χώρων. (Πολυχρονόπουλος, 2002) Οι φυτεύσεις που προτείνονται στους χώρους του οικισµού της οικιστικής ενότητας είναι (σχέδιο3)( πινακίδα 1): 1. Χώρος αναψυχής δραστηριοτήτων Στο χώρο αναψυχής κυριαρχεί ο φυσικός χλοοτάπητας µε σηµειακή κεντρική φύτευση στον καθιστικό χώρο µιας σοφόρας (Sophora japonica) (εικόνα 9.20 ) αλλά και πλευρικά του ποδηλατόδροµου προσφέρουν σκίαση.πλάγια των ιαπωνικών βηµάτων στον χλοοτάπητα προτείνεται φύτευση λεβάντας (Lavandula angustifolia) (εικόνα 9.4) για χρώµα και άρωµα. Προς τα Βόρεια του χώρου οι δαµασκηνιές (Prunus ceracifera) (εικόνα 9.2 ) οι καλλωπιστικές προσφέρουν χρώµα αλλά και σκίαση.η εποχιακή φύτευση στο Νοτιοανατολικό άκρο του χώρου δίνει εποχιακό χρώµα στο χώρο. Στη Νότια πλευρά η φύτευση δαφνοκερασιάς (Prunus laurocerasus) (εικόνα 9.6 ) αλλά και δάφνης (Laurus nibilis) (εικόνα 9.18 ) προσφέρουν ηχοµόνωση και αντιρρύπανση από το κυκλοφοριακό φόρτο της οδού Λάµψα. 2. Χώρος συγκέντρωσης-πλατεία Στην πλατεία κυριαρχεί η αναρριχώµενη βουκαµβίλια (Biouganvillea spectabilis) (εικόνα 9.30 ) στο χώρο συγκέντρωσης δίπλα στο σιντριβάνι. Τα αρωµατικά τεύκρο (Teucrium fruticans) (εικόνα 9.3) και σαντολίνα (Santolina chamaecyparissus) (εικόνα 9.8 ) δίνουν άρωµα στο µικρό αµφιθέατρο. Η φύτευση της σοφόρας παρέχει σκίαση και οι νεραντζιές (Citrus au- Πασχαλίδου Αννούλα 29

30 rantium) (εικόνα 9.27 ) και ιβίσκοι (Hibiskus syriacus) (εικόνα 9.26 ) δίνουν αναφορές στις παραδοσιακές φυτεύσεις των Αθηνών. Τα παρτέρια µε ετήσιες ή πολυετείς πόες δίνουν εποχιακό χρώµα. 3. Χώρος κεντρικός χλόης. Στο χώρο επικρατεί ο φυσικός χλοοτάπητας µε εποχιακά παρτέρια στα δύο ανατολικά άκρα του. Τα σφενδάµια (Acer pseudoplatanum) (εικόνα 9.12 ) σκιάζουν τους διερχόµενους διαβάτες το καλοκαίρι και ηλιάζουν µε το φυλλοβόλο χαρακτήρα τους το χειµώνα. Στη Νότια πλευρά η φύτευση δαφνοκερασιάς αλλά και δάφνης προσφέρουν ηχοµόνωση και αντιρρύπανση από το κυκλοφοριακό φόρτο της οδού Λάµψα. 4. Χώρος κατοικίας Στις ανατολικές και δυτικές πλευρές των οικοδοµών του οικισµού που δε φέρουν ανοίγµατα η φύτευση αριζόνικας αλλά και κυπαρισσιού (Cupressus sempervierens) (εικόνα 9.15) παρέχει ηλιοπροστασία το καλοκαίρι. Οι ελιές (Olea europaea) (εικόνα 9.11) στους χώρους στάθµευσης αυτοκινήτων προσφέρουν σκιά αλλά και παραπέµπουν συµβολικά στο ιερό δέντρο της Αθηνάς και των Ολυµπιακών α- γώνων στην Αθήνα. Καλλωπιστικές φυτεύσεις στον περιβάλλοντα χώρο κατοικίας δίνουν χρώµα και αίσθηση εναλλαγής των εποχών.στις πέργκολες που φέρουν οι οικοδοµές στη νότια πλευρά αναρριχώνται φυτά φυλλοβόλα κάµψις (Bignonia radicans) (εικόνα 9.29 ), βιστέρια (Wisteria synensis) (εικόνα 9.25 ), κληµατίδα (Climatis alpina) (εικόνα 9.27), τριανταφυλλιά (Rosa spp) (εικόνα 9.7), µε πλούσια ανθοφορία τα οποία ηλιοπροστατεύουν το καλοκαίρι και ηλιάζουν το χειµώνα. 5. Χώρος λαχανόκηπων -ανακύκλωσης Στο χώρο προτείνεται η διαµόρφωση µικρής έκτασης λαχανόκηπων.στη Βόρεια και Βορειοδυτική πλευρά προτείνεται ανεµοφράκτης µε λεµονοκυπάρισσο (Cupressus macrocarpa) (εικόνα 9.14) και αριζόνικα (Cupressus arizonica) (εικόνα 9.13 ). 5.7 Κυκλοφορία- επίπεδα Α) Πεζοί -ποδηλάτες Η κυκλοφορία στον οικισµό είναι κυρίως για τους πεζούς και ποδηλάτες. Όπως φαίνεται στο σχέδιο 4 υπάρχει περιφερειακός πεζόδροµος-ποδηλατόδροµος στα Βορειοδυτικά,Βόρεια, Βόρεια Ανατολικά.Υπάρχουν δύο πεζόδροµοι που διασχίζουν τον χώρο κατοικίας από Ανατολή προς ύση. Επίσης προς τα Νότιο δυτικά,νότια υπάρχει περιφερειακά πεζόδροµος - ποδηλατόδροµος. Η κυκλοφορία των ΑΜΕΑ είναι ανεµπόδιστη στην πλατεία γιατί διαµορφώνονται οµαλές κλίσεις εισόδου-εξόδου σε αυτήν αλλά και δυνατότητας κυκλοφορίας εντός αυτής. Β) Κυκλοφορία οχηµάτων Η κυκλοφορία οχηµάτων προτείνεται να περιορισθεί µόνο επί της κεντρικής οδού που διασχίζει το οικισµό,των πλευρικών οδών που οδηγούν σε χώρους στάθµευσης περιφερειακά της πλατείας για ανεφοδιασµό των εµπορικών καταστηµάτων και Νότιο υτικά. Γ) Επίπεδα Η κλίση του οικοπέδου προς τα Νότια είναι περίπου 5% οµαλά διαµορφωµένη. Τα επίπεδα των δρόµων (Α- ) είναι σχεδόν επίπεδα µε κλιµάκωση της παραπάνω κλίσης στους χώρους µπροστά και πίσω από τις οικοδοµές (σχέδιο 8) 5.8 Άρδευση του χώρου Η εγκατάσταση αυτόµατου αρδευτικού συστήµατος είναι αναγκαία αφού µόνον έτσι µπορεί να ελεγχθεί η ποσότητα του νερού άρδευσης αλλά και η άνετη οικονοµική άρδευση του εξωτερικού περιβάλλοντος του οικισµού. Επιπλέον, η άρδευση µε αυτόµατο σύστηµα είναι πιο αποδοτική γιατί διανέµει τις απαραίτητες ποσότητες νερού σε όλη την επιφάνεια του εδάφους χωρίς να καταστρέφει τη δοµή του (σε αντίθεση µε το λάστιχο του ποτίσµατος, που τροφοδοτεί το έδαφος µε νερό σηµειακά και σε µεγάλη πίεση νερού καταστρέφει τη δοµή του εδάφους). Ο σχεδιασµός του δικτύου άρδευσης πρέπει να είναι σωστός και ακριβής έτσι ώστε το νερό να διατίθεται στα φυτά του κήπου και να µη σπαταλιέται βρέχοντας διαδρόµους και καθιστικά.( ( Ο αρδευτικός σχεδιασµός θα πρέπει να είναι ένας συνδυασµός των παρακάτω παραγόντων: Πασχαλίδου Αννούλα 30

31 Εξοικονόµηση νερού Απόδοση εξοπλισµού Τοπικές συνθήκες Κόστος εγκατάστασης Η άρδευση ενός χώρου µε φυτά γίνεται µε δυο τρόπους. Τεχνητή βροχή Αρδεύονται µε τεχνητή βροχή όλα τα είδη των χλοοταπήτων. Ο πιο σηµαντικός παράγοντας για ένα αποδοτικό και οικονοµικό στην κατανάλωση νερού αρδευτικό δίκτυο για χλοοτάπητα είναι η οµοιοµορφία διαβροχής η οποία εξασφαλίζει: Οµοιόµορφη κάλυψη των αναγκών που έχουν τα φυτά σε νερό, άρα και την οµοιόµορφη ανάπτυξη Τη µείωση του κόστους κατανάλωσης νερού Τη µείωση του κόστους συντήρησης του αρδευτικού δικτύου Τη διάρκεια αύξησης ζωής του αρδευτικού εξοπλισµού Υπόγεια στάγδην άρδευση. Πρωτοποριακή άρδευση µε σταγόνες υπογείως για όλα τα είδη των δέντρων και θάµνων. Αποτελεί καινοτοµία στο χώρο της άρδευσης γιατί: εν επηρεάζεται καθόλου από τις καιρικές συνθήκες, π.χ. δυνατός αέρας (που συνήθως στέλνει το νερό έξω από τους χώρους που θέλουµε να ποτίσουµε.), ήλιος (εξάτµιση), κτλ. Εγγυάται οµοιοµορφία άρδευσης σε κάθε είδος εδάφους ανεξαρτήτως των καιρικών φαινοµένων (π.χ άνεµος) Είναι δυνατή η εργασία στο χώρο (κούρεµα γκαζόν, κλάδεµα κτλ.) ακόµα και κατά τη διάρκεια της άρδευσης Είναι δυνατή η άρδευση του χλοοτάπητα σε νησίδες, στενόµακρα σχήµατα και χώρους µε ακανόνιστο γεωµετρικό σχήµα. Είναι το µοναδικό σύστηµα που επιτρέπει την χρήση ανακυκλωµένου νερού, (βιολογικός καθαρισµός 3ου βαθµού) ακόµα και για το πότισµα του γκαζόν. ( 5.9 Το νερό Το νερό ανέκαθεν αποτελούσε σηµαντικό στοιχείο στη διαµόρφωση των υπαίθριων χώρων µέσα στην πόλη, τόσο ως λειτουργικό στοιχείο για την επιβίωση και την καθηµερινή ζωή των οικισµών, όσο και ως στοιχείο µε βιοκλιµατικά χαρακτηριστικά, όπως ο δροσισµός. Το νερό διαθέτει χαµηλή ανακλαστικότητα και κατ' επέκταση µεγάλη θερµοχωρητικότητα, µε αποτέλεσµα να απορροφά σηµαντικό µέρος της ηλιακής ακτινοβολίας. Επιπλέον, διαθέτει την ιδιότητα της εξάτµισης, που συµβάλλει στη µείωση της θερµοκρασίας του περιβάλλοντος. Τέλος, το υγρό στοιχείο δηµιουργεί µια αίσθηση ευχαρίστησης για το χρήστη του χώρου, ενώ µε τον κατάλληλο σχεδιασµό µπορεί συµβάλλει στην αναβάθµιση της αισθητικής εικόνας των αστικών ελεύθερων χώρων. Στον υπό µελέτη οικισµό προτείνεται η δηµιουργία σιντριβανιού στην πλατεία του οικισµού Αερισμός του χώρου Στον αστικό σχεδιασµό υπαίθριων χώρων, µεγάλη σηµασία έχει η επιδίωξη µεταβολής των ανεπιθύµητων συνθηκών του ανέµου, µέσω των στοιχείων του σχεδιασµού. Περισσότερο από κάθε άλλο κλιµατικό παράγοντα, οι ανεµικές συνθήκες µπορούν να ελεγχθούν και να τροποποιηθούν µε τον κατάλληλο σχεδιασµό. υο παράµετροι χαρακτηρίζουν τον άνεµο: η µέση ταχύτητα του ανέµου και το φάσµα στροβιλισµών. Και τα δυο επηρεάζονται από την τοπιογραφία της περιοχής και από τη διάρθρωση της αστικής δόµησης. Η ταχύτητα του ανέµου στο επίπεδο του δρόµου, µπορεί να ελαττωθεί ή να αυξηθεί ανάλογα µε τον τρόπο που τοποθετούνται τα στοιχεία του αστικού σχεδιασµού, τα οποία πρέπει να υπηρετούν τις διαφορετικές ανάγκες για άνεση σε διαφορετικές κλιµατικές συνθήκες. Τα δέντρα, παίζουν σηµαντικό ρόλο στο σχεδιασµό αστικών υπαιθρίων χώρων σε σχέση µε τον άνεµο. Επειδή δεν είναι άκαµπτα όπως τα κτίρια, δεν παρεµποδίζουν το πέρασµα του αέρα. Πασχαλίδου Αννούλα 31

32 Η αντίσταση τους στο αέρα είναι πιο µικρή από την αντίσταση που ασκούν τα κτίρια. Εποµένως, προκαλούν επιβράδυνση στην ταχύτητα του αέρα και ανακατανέµουν τη διεύθυνση των αέριων ρευµάτων. Λόγοι που σχετίζονται µε τις συνθήκες άνεσης έναντι του αέρα: Ο προσανατολισµός των δρόµων, σε σχέση µε την διεύθυνση του ανέµου. Το µέγεθος και το ύψος των κτιρίων. Η πυκνότητα του δοµηµένου χώρου. Ο τρόπος που τοποθετούνται µέσα στην πόλη οι ουρανοξύστες και η σχέση που έχουν µε τα χαµηλά κτίρια. Ο τρόπος που σχεδιάζονται οι ελεύθεροι χώροι µέσα στην πόλη. Οι αστικές συνθήκες του αέρα, ιδιαίτερα κοντά στο επίπεδο του δρόµου, έχουν άµεση επίδραση: στην υγειά των ανθρώπων. στις συνθήκες άνεσης. στην κατανάλωση ενέργειας για θέρµανση και δροσισµό. στη συγκέντρωση των ατµοσφαιρικών ρύπων. (Αττάρτ Βίλλυ, 2004) Ο σχεδιασµός του οικισµού έλαβε υπόψη τις παραπάνω παραµέτρους µε τον κατάλληλο προσανατολισµό των δρόµων αλλά και φυτεύσεων, όπως και αποστάσεων µεταξύ των οικοδο- µών, διασφαλίζεται ο αερισµός του οικισµού Συμπεράσματα Στην πρόταση σχεδιασµού του νέου οικισµού έγινε προσπάθεια να ενσωµατωθούν τα κριτήρια βιοκλιµατικού σχεδιασµού, τόσο για τη δηµιουργία των οικοδοµών κατοικίας, όσο και για τον περιβάλλοντα χώρο. όθηκε µέριµνα στο να δηµιουργηθεί ένας οικισµός φιλικός στο χρήστη, καλύπτοντας τις ανάγκες για στέγαση,στάθµευση, αναψυχή, αλλά και πρόσβαση σε βασικά εµπορικά αγαθά. Επίσης µε την πολύ περιορισµένη κυκλοφορά οχηµάτων στο χώρο διασφαλίζεται ένα ποιοτικό επίπεδο περιβάλλοντος από πλευράς άνεσης, ασφάλειας και αισθητικής. Οι οικοδοµές-κατοικίες του οικισµού ακολουθούν ως προς το ύψος την κλίση του εδάφους, και έχοντας Ν και ΝΑ προσανατολισµό (14 ο ) και απόσταση µεταξύ τους 15 µέτρων διασφαλίζεται ο ηλιασµός τους. Στις οικοδοµές έχουν ενσωµατωθεί όλα τα βιοκλιµατικά µέσα για την διασφάλιση της οπτικής και θερµικής άνεσης των κατοίκων. Η ανάγκη για στέγαση 450 τουλάχιστον ατόµων κρίνει απαραίτητη τη δηµιουργία πολυώροφων οικοδοµών οι οποίες θα µπορούσαν να αποφευχθούν αν το οικόπεδο ήταν µεγαλύτερης έκτασης. Το µικροκλίµα της οικιστικής ενότητας εκτός της µέριµνας για Βόρεια ανεµοπροστασία ευνοείται µε τη χρήση υλικών υδροπερατών, εκτεταµένης φύτευσης και παρουσίας νερού. Η ηχητική και αντιρρυπαντική προστασία του οικισµού διασφαλίζεται µε την περιφερειακή φύτευση αειθαλών φυτών προς τις οδούς που φέρουν βαρύ κυκλοφοριακό φορτίο. Η εφαρµογή βιοκλιµατικών κριτηρίων για το σχεδιασµό ενός οικισµού δεν επαρκούν για τη διασφάλιση ενός υψηλής στάθµης περιβάλλοντος αν δεν συνοδεύεται µε σχετική περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των χρηστών του. Πασχαλίδου Αννούλα 32

33 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Α.ΒΙΒΛΙΑ-ΕΡΓΑΣΙΕΣ Αθανασούλης Ρογκάκος Α., Αραβαντινός Α., Βλαστός, Θ. Κοσµάκη Π., Μπιρµίλη Κ.,Παπαγιάννης Θ., Πολυζο Ι., Σκίκος Γ.,Στάµου Α. 1999, «Σχεδιασµός Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις και Μέθοδοι Εκτίµησής τους»,τόµος Α Εκδ. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο. Πάτρα. Σελ Αξαρλή Κ., Γιάννας Σ., Ευαγγελινός Ε., Ζαχαρόπουλος Η., Μάρδα Ν., Βιοκλιµατικός Σχεδιασµός Κτιρίων, ΕΑΠ, Πάτρα Αραβαντινός Ι. Α., Πολεοδοµικός σχεδιασµός για µια βιώσιµη ανάπτυξη του αστικού χώρου. Εκδόσεις Συµµετρία. Αθήνα. Σελ Αττάρτ Βίλλυ, 2004, «Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΑΝΑΠΛΑΣΕΩΝ ΤΩΝ Υ- ΠΑΙΘΡΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΚΟΥΜΟΥΝ ΟΥΡΟΥ». ΕΜΠ - ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ. Αθήνα. Κανταρτζής Ν. Αλέξανδρος, «Φωτισµός κήπων», Εκδόσεις Γραφικές Τέχνες, Αφοι ΡΟΗ Α.Ε. Αθήνα 2003 Μπουγουλιά Σ.Κ. ( 2006) «Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΥ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ : ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΤΕΙ ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ» ιπλωµατική Εργασία, ΕΑΠ Πολυχρονόπουλος., «Η ένταξη βιοκλιµατικών αρχών στον αστικό σχεδιασµό. Ο έλεγχος του ηλιασµού και σκιασµού στον αστικό ιστό», ιδακτορική ιατριβή, ΕΜΠ, 2002, σελ Γ. ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΜΕ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΧΡΥΣΟΜΑΛΛΙ ΟΥ ΝΙΟΒΗ Αρχιτέκτονος Μηχ., Aναπληρώτρια Καθηγήτρια,του Τοµέα Επιστήµης & Τεχνολογίας των Κατασκευών στο Τµήµα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ (09/04/2012). ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΧΩΡΙΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ _toixoi.htm (14/03/2012) _xoros.htm(21/03/2012) m Πασχαλίδου Αννούλα 33

34 (20/04/2012) (21/04/2012) (21/04/2012) (21/04/2012) (09/04/2012) (09/04/2012) Σηµείωση Η µελέτη εκπονήθηκε στο πλαίσιο των µεταπτυχιακών σπουδών της συγγραφέως στο ΕΛΛΗΝΙ- ΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ-ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ- ΜΕ- ΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ: «Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός Πόλεων και Κτιρίων» ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΠΣΠ 60 «Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός πόλεων και Ανοιχτών χώρων» το ακαδηµαϊκό έτος υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας κας Αλκµήνης Πάκα. Πασχαλίδου Αννούλα 34

35 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΧΑΡΤΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ ΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ -ΣΧΕ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ-ΠΙΝΑΚΙ ΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ-ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV-ΣΧΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V- ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VΙ- ΣΧΕ ΙΑ Πασχαλίδου Αννούλα 35

36 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ ΧΑΡΤΕΣ Χάρτης 1 Νοµός Αττικής Πασχαλίδου Αννούλα 36

37 Χάρτης 2 Περιοχή Αµπελοκήπων Πασχαλίδου Αννούλα 37

38 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙΙ ΟΡΥΦΟΡΙΙΚΕΣ ΕΙΙΚΟΝΕΣ-ΣΧΕ ΙΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ορυφορική εικόνα 1. Περιοχή µελέτης (πηγή :google earth) Πασχαλίδου Αννούλα 38

39 ορυφορική εικόνα 2. Περιοχή µελέτης (πηγή :google earth) Πασχαλίδου Αννούλα 39

40 ορυφορική εικόνα 3. Περιοχή µελέτης (πηγή :google earth) Πασχαλίδου Αννούλα 40

41 ορυφορική εικόνα 4. Περιοχή µελέτης (πηγή :bing.com) Πασχαλίδου Αννούλα 41

42 ορυφορική εικόνα 5. Περιοχή µελέτης (πηγή :bing.com) Πασχαλίδου Αννούλα 42

43 ορυφορική εικόνα 6. Περιοχή µελέτης (πηγή :bing.com) Πασχαλίδου Αννούλα 43

44 ορυφορική εικόνα 7. Περιοχή µελέτης (πηγή :bing.com) Πασχαλίδου Αννούλα 44

45 ορυφορική εικόνα 8. Περιοχή µελέτης (πηγή :bing.com) Πασχαλίδου Αννούλα 45

46 ορυφορική εικόνα 9. Περιοχή µελέτης (πηγή :ktimatologio.com) Πασχαλίδου Αννούλα 46

47 ορυφορική εικόνα-σχεδιάγραµµα 1. Παρακείµενες χρήσεις Πασχαλίδου Αννούλα 47

48 ορυφορική εικόνα-σχεδιάγραµµα 2. Γεωγραφική θέση- τοπογραφία Πασχαλίδου Αννούλα 48

49 ορυφορική εικόνα-σχεδιάγραµµα 3. Έκταση οικοπέδου Πασχαλίδου Αννούλα 49

50 ορυφορική εικόνα-σχεδιάγραµµα 4. Πρόσβαση παρακείµενες χρήσεις γης Πασχαλίδου Αννούλα 50

51 ορυφορική εικόνα-σχεδιάγραµµα 5. Μικροκλίµα περιοχής µελέτης Πασχαλίδου Αννούλα 51

52 Σχεδιάγραµµα 1. Χαρακτήρας χώροι περιοχής µελέτης (υφιστάµενη κατάσταση) Πασχαλίδου Αννούλα 52

53 ορυφορική εικόνα-σχεδιάγραµµα 7. Κυκλοφορία θεες-επίπεδα περιοχής µελέτης Πασχαλίδου Αννούλα 53

54 ορυφορική εικόνα-σχεδιάγραµµα 8.Φύτευση περιοχής µελέτης Πασχαλίδου Αννούλα 54

55 Σχεδιάγραµµα 2.Ιδεόγραµµα χώρων (σχεδιασµός περιβάλλοντος χώρου οικισµού) Πασχαλίδου Αννούλα 55

56 Πινακίδα 1 Προτεινόµενη φύτευση περιβάλλοντος χώρου οικισµού Πασχαλίδου Αννούλα 56

57 Πινακίδα 2 Προτεινόµενες κατασκευές- υλικά περιβάλλοντος χώρου οικισµού Πασχαλίδου Αννούλα 57

58 Πινακίδα 3 Προτεινόµενος εξοπλισµός περιβάλλοντος χώρου οικισµού Πασχαλίδου Αννούλα 58

59 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙΙΙΙ-ΠΙΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 1.ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Σταθµός Αστεροσκοπείου Γεωγραφικό µήκος/πλάτος ύψος σταθµού ,43 37,58 Μήνας Ώρες ηλιοφάνειας Βαροµετρική πίεση Μέση θερ- µο- κρασία αέρα Απόλυτη µέγιστη θερµοκρασία Απόλυτη ελάχιστη Σχετική Μέση Βροχό- ιεύθυνση θερµοκρασία Υγρασία Νέφωση πτωση ανέµου Ολική ηλιακή ακτινοβολία σε οριζόντιο επιπ. ιάχυτη ηλιακή ακτινοβολία σε οριζόντιο επιπ. Ταχύτητα ανέµου h mm Hg oc oc oc % 8 σε mm m/sec 1 133,9 1017,6 9,5 22,6-4 69,8 5 32,2 Βορειοδ. 54,93 29,56 2, ,9 1016,6 9,8 25,3-4 68,8 5,3 47,8 Βορειοδ. 71,29 35,15 2, ,4 1015,4 12,1 26,9-2 66,9 4,9 46,4 Βορειοδ. 108,62 51,52 2, ,4 1013,1 15,8 29,8 4,3 60,4 4,6 39,6 Νοτιοδ. 142,68 60,04 2, ,2 1013,7 20,4 35,5 8,1 54,6 4,2 13,5 Νοτιοδ. 186,37 67,90 1, ,1 1012,4 25,3 41,7 11,8 48,8 2,6 9,1 Νοτιοδ. 196,90 65,95 2, ,8 1011,8 27,7 42, ,5 1,8 3,3 Βορειοδ. 213,65 69,69 2, ,6 1012,2 26, ,7 4,8 Βορειοδ. 193,44 60,55 2, ,5 1015,3 23,7 38,6 12,2 55,2 2,2 6,6 Βορειοδ. 142,50 48,97 2, ,6 1017,9 18,5 33,5 6,3 64,7 3,8 48 Βορειοδ. 126,48 32,70 2, ,6 1017,8 14,1 27,3 0,9 71,6 4,9 56,3 Βορειοδ. 67,86 29, ,2 1017,2 11,2 21,6 0,2 72,4 5,1 60,9 Βορειοδ. 50,78 26,03 2,4 Σύν. 1555,51 577,68 Σταθµοί: Ελληνικού Αττικής, Φιλαδέλφειας Αττικής, Αλεξανδρούπολης, Αργοστολίου, Άρτας, Βόλου, Ηρακλείου Κρήτης, Ιεράπετρας Κρήτης, Ιωαννίνων, Καλαµάτας, Κέρκυρας, Κυθήρων, Λάρισας, Μεθώνης Μεσσηνίας, Μήλου, Μίκρας Θεσσαλονίκης, Μυτιλήνης, Νάξου, Πάρου, Πάτρας, Ρεθύµνου Κρήτης, Ρόδου, Σάµου,Σαντορίνης, Σερρών, Χανίων Κρήτης, Χίου Πασχαλίδου Αννούλα 59

60 Πίνακας 2. Χαρακτηριστικά διαμερισμάτων Α/Α Α.ΔΙΑΜΕΡ./ΚΑΤΑΣΤΗΜ Β.ΔΙΑΜΕΡ./ΚΑΤΑΣΤΗΜ Γ.ΔΙΑΜΕΡ./ΚΑΤΑΣΤΗΜ ΣΥΝ.ΔΙΑΜΕΡ./ΚΑΤΑΣΤΗΜ. ΟΡΟΦΟΙ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΥΝΟΛΟ m2 m2 m2 m2 m ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ 822 Πίνακας 3. Χαρακτηριστικά κατοικιών Α/Α Α.ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ Β.ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ Γ.ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΣΥΝ.ΔΙΑΜ. ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΟ Σ.ΟΡΟΦΟΥ ΟΡΟΦΟΙ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΥΝΟΛΟ m2 m2 m2 m2 m2 m ,5 295, ,5 295, ΣΥΝΟΛΟ Πασχαλίδου Αννούλα 60

61 Πίνακας 4. Χαρακτηριστικά εξωστών Α/Α ΜΠΑΛΚΟΝΙΑ OΡΟΦΟΥ ΟΡΟΦΟΙ ΣΥΝΟΛΟ m2 m ΣΥΝΟΛΟ 5240 Πασχαλίδου Αννούλα 61

62 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙV-ΣΧΗΜΑΤΑ Σχήµα 1. Θερµοσιφωνικά πανέλα (πηγή : ( Σχήµα 1α. Νότια προσανατολισµένα ανοίγµατα (roof monitors) (πηγή : ( Σχήµα 2. Αρχή λειτουργίας τοίχου θερµικής αποθήκευσης (πηγή: Πασχαλίδου Αννούλα 62

63 Σχήµα 3. Αρχή λειτουργίας θερµοκηπίου (χειµώνας) (πηγή: oros.htm) Σχήµα 4. Αρχή λειτουργίας θερµοκηπίου (καλοκαίρι) (πηγή: oros.htm) Σχήµα 5. Αρχή λειτουργίας θερµοκηπίου (καλοκαίρι) Πασχαλίδου Αννούλα 63

64 (πηγή: oros.htm) Σχήµα 6 Λειτουργία ειδικών θερµοµονωτικών υαλοπινάκων (πηγή: Σχήµα 7 Λειτουργία εξωτερικών και εσωτερκών ηλιακών ραφιών (πηγή: Σχήµα 8.Γωνίες προσπτώσεις ηλιακού φωτός και σχέση ύψους ανοίγµατος και πλάτους ο- ριζόντιου σκίαστρου. (πηγή: Πασχαλίδου Αννούλα 64

65 Σχήµα 8: Φυλλοβόλα δέντρα προσφέρουν σκιά το καλοκαίρι και, αν επιλεγούν κατάλληλα µπορούν να ενισχύσουν το δροσισµό µε εξατµισοδιαπνοή. Το χειµώνα επιτρέπουν τον ηλιασµό του χώρου. (πηγή: Σχήµα 9: Στοές κατά µήκος πεζοδρόµων παρέχουν σκιά και προστασία από τη βροχή. (πηγή: Σχήµα 10: έντρα µε πυκνά φυλλώµατα µπορούν να λειτουργήσουν ως ανε- µοφράγµατα το χειµώνα όταν τοποθετούνται στην πλευρά του επικρατούντος ανέ- µου. (πηγή: Πασχαλίδου Αννούλα 65

66 Σχήµα 11 Σχεδιασµός σκιάστρου για χειµερινό ηλιασµό / θερινή ηλιοπροστασία και ενίσχυση του φυσικού φωτισµού (πηγή : Πασχαλίδου Αννούλα 66

67 Σχήµατα 12. Οριζόντιες προεξοχές για σκίαση νότιας όψης (πηγή: Σχήµα 13. Σκίαστρα κεκλιµένα, διακοπτόµενα σε νότια όψη (πηγή: Πασχαλίδου Αννούλα 67

68 Σχήµα 14. ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΓΡΑΦΙΑ ΙΚΤΥΟΥ Υ ΡΕΥΣΗΣ (πηγή : (15/11/2010) α) β) Σχήµα 15. α) Μικτό δίκτυο υδατοδιανοµής, β) Ακτινωτό δίκτυο υδατοδιανοµής (πηγή :Πολεοδοµικός Σχεδιασµός Α. Αραβαντινός 2007) Σχήµα 16. Κυκλοφοριακό δίκτυο υδατοδιανοµής Πασχαλίδου Αννούλα 68

69 (πηγή :Πολεοδοµικός Σχεδιασµός Α. Αραβαντινός 2007) Σχήµα 17. Τυπική διάταξη δικτύων σε επισκέψιµη σήραγγα σωληνώσεων (πηγή :Πολεοδοµικός Σχεδιασµός Α. Αραβαντινός 2007) Πασχαλίδου Αννούλα 69

70 Σχήµα 18.Συνιστώσες αστικού υδροσυστήµατος (Πηγή :Α. Ευστρατιάδης &. Κουτσογιάννης ΤΥΠΙΚΑ Υ ΡΑΥΛΙΚΑ ΕΡΓΑ Ενότητα 2.1: Εισαγωγή στα δίκτυα διανοµής) ( Σχήµα 19. Πεζοδρόµιο µε προδιαγραφές (Πηγή : (15/12/2010) Πασχαλίδου Αννούλα 70

71 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V- ΕΙΙΚΟΝΕΣ Εικόνα 4.Θερµοσιφωνικά πανέλα. (πηγή : Εικόνα 1.Εξωτερικά κατακόρυφα σκίαστρα σε σχολικό κτίριο (πηγή: Εικόνα 2.Εξωτερικά οριζόντια σκίαστρα σε κτίριο (Πηγή: Εικόνα 3.Σκίαση µε πέργκολα σε δώµα κτηρίου (Πηγή: Πασχαλίδου Αννούλα 71

72 Εικόνα 4.Πάρκο οδού Λάµψα Εικόνα 5.Πάρκο οδού Λάµψα Πασχαλίδου Αννούλα 72

73 Εικόνα 6.Γηροκοµείο Αθηνών. Στην επιγραφή βλέπουµε τα ονόµατα του Ευστάθιου και της Παλµύρας Λάµψα. Ο Ευστάθιος Λάµψας ήταν και ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου Μεγ. Βρετανία και της βίλας Μαργαρίτα. Ο παράπλευρος,στο Γηροκοµείο, δρόµος φέρει το όνοµα του. Εικόνα 7. Πεζόδροµος (Πηγή: (22/12/2010) Πασχαλίδου Αννούλα 73

74 Εικόνα 8. Πεζοδρόµια µε δυνατότητες εξοικονόµησης νερού (Πηγή : Πασχαλίδου Αννούλα 74

75 ΦΥΤΕΥΣΗ ΟΙΚΙΣΜΟΥ Εικόνα 9.1 Φωτίνια Photinia serrulata "Red Robin" Οικογένεια: Rosaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 5 m Μεγ. πλάτος: 4 m Εικόνα 92 αµασκηνιά καλλωπιστική Prunus cerasifera Family: Rosaceae Classification: Dicotyledonous folliage tyle: Deciduous Sun position: Water: Moderately moist soils Hardines: Max. height: 8 m / 26.2 ft Max. width: 6 m / 19.7 ft Εικόνα 93 Τεύκριο θαµνώδες Teucrium fruticans Οικογένεια: Lamiaceae (Labiatae) Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Ξηρά εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 1.5 m Μεγ. πλάτος: 2 m Εικόνα 9.4 Λεβάντα Lavandula angustifolia Οικογένεια: Lamiaceae (Labiatae) Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Ξηρά εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 0.6 m Μεγ. πλάτος: 1 m Πασχαλίδου Αννούλα 75

76 Εικόνα 9.5 Αγγελική, Πιττόσπορο Pittosporum tobira Οικογένεια: Pittosporaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 4 m Μεγ. πλάτος: 4 m Εικόνα 9.6 αφνοκέρασος Laurus cerassus "Rotundifolia" Οικογένεια: Rosaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 4 m Μεγ. πλάτος: 4 m Εικόνα 9.7 Τριανταφυλλιά Rosa spp Οικογένεια: Rosaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Φυλλοβόλο Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 5 m Εικόνα 9.8 Λεβαντίνη Santolina incana Οικογένεια: Asteraceae (Compositae) Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Ξηρά εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 0.5 m Μεγ. πλάτος: 1 m Πασχαλίδου Αννούλα 76

77 Εικόνα 9.9 Βιβούρνο Viburnum tinus "Lucidum" Οικογένεια: Caprifoliaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 3 m Μεγ. πλάτος: 3 m Εικόνα 9.10 Τούγια Platycladus orientalis "Golden Ball" Συνώνυµα: Thuja orientalis "Golden Ball" Οικογένεια: Cupressaceae Κατάταξη: Κωνοφόρο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 2 m Μεγ. πλάτος: 1 m Εικόνα 9.11 ελιά Olea europaea, Ανήκει στην οικογένεια Oleaceae Η ελιά είναι η καλλιεργούµενη ποικιλία (var. Europaea) του ιδίου είδους.. Εικόνα 9.12 Σφενδάµι ψευδοπλάτανος Acer pseudoplatanus Οικογένεια: Aceraceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Φυλλοβόλο Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Υγρά εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 30 m Μεγ. πλάτος: 15 m Πασχαλίδου Αννούλα 77

78 Εικόνα 9.13 Cupressus arizonica Κυπαρίσσι Αριζόνας, Αριζόνα Οικογένεια: Cupressaceae Κατάταξη: Κωνοφόρο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 12 m Μεγ. πλάτος: 5 m Εικόνα 9.14 Cupressus macrocarpa Κυπαρίσσι µακρόκαρπο Γκολντ κρεστ, Γκολντ κρεστ Οικογένεια: Cupressaceae Κατάταξη: Κωνοφόρο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 10 m Μεγ. πλάτος: 3 m Εικόνα 9.15 Cupressus sempervirens Κυπαρίσσι αειθαλές Οικογένεια: Cupressaceae Κατάταξη: Κωνοφόρο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Ξηρά εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 30 m Μεγ. πλάτος: 4 m Εικόνα 9.16 Forsythia x intermedia "Spring Glory" Φορσύθια Οικογένεια: Oleaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Φυλλοβόλο Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 2.5 m Μεγ. πλάτος: 2.5 m Πασχαλίδου Αννούλα 78

79 Εικόνα 9.17 Koelreuteria paniculata Κερλεουτέρια Συνώνυµα: Koerleuteria japonica Οικογένεια: Sapindaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Φυλλοβόλο Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 8 m Μεγ. πλάτος: 6 m Εικόνα 9.18 Laurus nobilis άφνη ευγενής, άφνη Απόλλωνος Οικογένεια: Lauraceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Ξηρά εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 10 m Μεγ. πλάτος: 8 m Εικόνα 9.19 Rosmarinus officinalis ενδρολίβανο έρπων Συνώνυµα: Rosmarinus officinalis "Lavandulaceus", Rosmarinus eriocalyx Οικογένεια: Lamiaceae (Labiatae) Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Ξηρά εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 0.5 m Μεγ. πλάτος: 2 m Εικόνα 9.20 Sophora japonica Σοφόρα κρεµοκλαδής Οικογένεια: Fabaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Φυλλοβόλο Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 5 m Μεγ. πλάτος: 5 m Πασχαλίδου Αννούλα 79

80 Εικόνα 9.21 Viburnum tinus Βιβούρνο το κοινό, Άγρια δάφνη,ψευδοδάφνη Οικογένεια: Caprifoliaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Αειθαλές Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 3 m Μεγ. πλάτος: 3 m Εικόνα 9.22 Spiraea aquilegifolium Σπειραία Οικογένεια: Rosaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Φυλλοβόλο Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 2 m Μεγ. πλάτος: 2 m Εικόνα 9.23 Syringa vulgaris Πασχαλιά Οικογένεια: Oleaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Φυλλοβόλο Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 5 m Μεγ. πλάτος: 5 m Εικόνα 9.24 Viburnum opulus Βιβούρνο χιονανθές, Χιονόσφαιρα Συνώνυµα: Viburnum opulus "Sterile" Οικογένεια: Caprifoliaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Φυλλοβόλο Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 3 m Μεγ. πλάτος: 3 m Πασχαλίδου Αννούλα 80

81 Εικόνα 9.25 Wisteria sinensis Γλυτσίνα Συνώνυµα: Wisteria chinensis,glicine sinensis, Glicine chinensis Οικογένεια: Fabaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Φυλλοβόλο Έκθεση στον ήλιο: Ανθεκτικότητα: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Μεγ. ύψος: 20 m Εικόνα 9.26 Hibiscus syriacus Υβίσκος Οικογένεια: Malvaceae Κατάταξη: ικοτυλήδονο Είδος φυλλώµατος: Φυλλοβόλο Έκθεση στον ήλιο: Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Ανθεκτικότητα: Μεγ. ύψος: 4 m Μεγ. πλάτος: 3 m Εικόνα 9.27 Citrus aurantium Νερατζιά Αντοχή στον πάγο: Απαιτήσεις σε νερό: Απαιτήσεις σε φως: Φωτόφιλα Είδος Φυλλώµατος: Αειθαλή Είδος Φυτού: Καρποφόρα Εποχή ανθοφορίας: Άνοιξη, Καλοκαίρι Κοινό όνοµα: Νερατζιά Οικογένεια φυτού: Rutaceae Χρώµα άνθους: Μέγιστο Ύψος: Λευκό 10m Μέγιστη ιάµετρος: 6m Εικόνα 9.28 Climatis alpine κληµατίδα Αντοχή στον πάγο: Απαιτήσεις σε νερό: Απαιτήσεις σε φως: Ηµισκυόφυτα, Φωτόφιλα Είδος Φυλλώµατος: Φυλλοβόλα Είδος Φυτού: Αναρριχώµενα Εποχή ανθοφορίας: Άνοιξη, Καλοκαίρι Κοινό όνοµα: Κληµατίδα Οικογένεια φυτού: Raunculaceae Χρώµα άνθους: Μέγιστο Ύψος: Ροζ 5m Μέγιστη ιάµετρος: 3m Πασχαλίδου Αννούλα 81

82 Εικόνα 9.29 Bignonia campsis κάµψις Οικογένεια : Bignoniaceae Καταγωγή : Βόρεια Αµερική Περιγραφή : Φυτό αναρριχώµενο, φυλλοβόλο. Ταχύτητα ανάπτυξης γρήγορη. Ύψος αναρρίχησης µέχρι 15 m, φύλλα σύνθετα, αποτελούµενα από 7-9 οδοντωτά φυλλάρια, ανοιχτοπράσινα, φωτεινά. Βλαστοί µεγάλοι ζωηροί ξυλώδεις που γαντζώνουν στους τοίχους µε εναέρια ριζίδια. Ανθοφορία : Άνθη µεγάλα cm, µορφής χωνιού η σάλπιγγας, κόκκινου η πορτοκαλοκόκκινου χρώµατος, σε µεγάλες επάκριες ταξιανθίες τύπου στάχεις. Ανθίζει από Ιούνιο µέχρι Σεπτέµβριο. Τα άνθη καταλήγουν σε καρπούς τύπου λοβού. Πολλαπλασιασµός : Πολλαπλασιάζετε µε σπόρο, καταβολάδες και µοσχεύµατα. Απαιτήσεις : Χρειάζεται γόνιµα, βαθειά καλά στραγγιζόµενα εδάφη και ηλιόλουστες θέσεις. Αντέχει σε αλκαλικά εδάφη. Ανθεκτικό στο κρύο. Μαζεύει πολλά µυρµήγκια που ανεβαίνουν επάνω της µε σκοπό να φάνε αφίδες, που προσβάλουν το φυτό. ιακοσµητική αξία : Τα πορτοκαλοκόκκινα άνθη του, το φωτεινό του φύλλωµα και η δυνατότητα αναρρίχησης. Χρησιµότητα : Χρησιµοποιείται για κάλυψη φρακτών, συρµατοπλεγµάτων και τοίχων. Εικόνα 9.30 Bougainvillea spectabilis (B. speciosa) Μπουκανβίλλια Οικογένεια : Nyctaginaceae Καταγωγή : Βραζιλία Περιγραφή : Αναρριχώµενος θάµνος,ηµιαειθαλής, πολύ γρήγορης ανάπτυξης που µπορεί να φθάσει σε ύψος 8-10 m. Κορµός και διακλαδώσεις ξυλοποιηµένα, µε µεγάλου µήκους και πολύ πυκνούς βλαστούς, που φέρουν αγκάθια. Φύλλα σκουροπράσινα, γυαλιστερά, ωοειδή οξύληκτα, κατ εναλλαγή. Ανθοφορία : Άνθη µικρά, κιτρινωπά, ανά τρία, µορφής χωνιού η σωληνοειδή, ασήµαντα. Τα άνθη περιβάλλονται από πολύ εντυπωσιακά βράκτια φύλλα, µε ιδιαίτερα έντονα χρώµατα (κόκκινα, ιώδη, λευκά, ρόδινα, πορτοκαλί, πορφυρά), τα οποία βρίσκονται σε επάκριες ταξιανθίες που σχεδόν καλύπτουν όλο το φυτό, δίνοντας έτσι ένα πολύ εντυπωσιακό αποτέλεσµα και για πολύ παρατεταµένη περίοδο του έτους (από νωρίς την Άνοιξη µέχρι αργά το φθινόπωρο ). Πολλαπλασιασµός : Πολλαπλασιάζετε µε ηµιξυλοποιηµένα µοσχεύµατα η καταβολάδες. Απαιτήσεις : εν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις, προτιµά όµως τα πλούσια καλά στραγγιζόµενα εδάφη. Είναι ευαίσθητο στο κρύο και αναπτύσσεται καλύτερα σε ηλιόλουστα, προφυλα- µένα σηµεία του κήπου από τους ανέµους. Τοποθετείται κοντά σε φράχτες και τοίχους µε σκοπό την αναρρίχησή του, η οποία γίνεται µόνο µε υποστήριξη. Φυτό που αντέχει στις παραθαλάσσιες περιοχές. Χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις σε ανάγκες άρδευσης. Αφαίρεση των ξερών κλαδιών νωρίς την Άνοιξη είναι επιβεβληµένη. ιακοσµητική αξία : Το πλούσιο χρώµα των βρακτίων φύλλων, η ποσότητα και η παρατεταµένη περίοδος άνθισης προσδίδουν στο φυτό µια εντυπωσιακή παρουσία. Χρησιµότητα : Χρησιµοποιείται σαν αναρριχώµενο φυτό σε τοίχους, πέργολες και φράχτες. Πολλές φορές χρησιµοποιείται σαν θάµνος. Με κατάλληλο κλάδεµα µπορεί να δια- µορφωθεί σε µικρό δέντρο. Σε φυτοδοχεία διακοσµεί µπαλκόνια σαν αναρριχώµενο, θάµνος η κρεµαστό φυτό. Πασχαλίδου Αννούλα 82

83 Εικόνα 9.31 Albizia julibrissin Ακακία Κωνσταντινουπόλεως Αντοχή στον πάγο: Απαιτήσεις σε νερό: Απαιτήσεις σε φως: Φωτόφιλα Είδος Φυλλώµατος: Φυλλοβόλα Είδος Φυτού: ένδρα Εποχή ανθοφορίας: Καλοκαίρι Κοινό όνοµα: Ακακία Κωνσταντινουπόλεως Οικογένεια φυτού: Fabaceae Χρώµα άνθους: Μέγιστο Ύψος: Ροζ 10m Μέγιστη ιάµετρος: 6m ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΓΚΑΖΟΝ ΜΙΓΜΑ Νο 21 (MISTRAL) Οικονοµικό µίγµα γενικής χρήσης για όλες τις περιοχές της χώρας.25% Lolium perenne Mathilde / 20% Festuca rubra Gondolin 10% Festuca ovina Ridu / 45% Festuca arundinacea Fawn ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΠΟΣ/ΣΤΡ Σακ/25 κιλών κιλά/στρ. Πασχαλίδου Αννούλα 83

84 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VΙΙ- ΣΧΕ ΙΙΑ Σχέδιο 1. Γενική οργάνωση αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων

85 Σχέδιο 2. Κατασκευές υλικά εξοπλισµός φωτισµός αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων Πασχαλίδου Αννούλα 85

86 Σχέδιο 3. Φύτευση αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων Πασχαλίδου Αννούλα 86

87 Σχέδιο 4. Κυκλοφορία οχηµάτων ροές πεζών αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων Πασχαλίδου Αννούλα 87

88 Σχέδιο 5. Κατόψεις οικοδοµών και διαµερισµάτων αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων Πασχαλίδου Αννούλα 88

89 Σχέδιο 6.1. Μελέτη ηλιασµού (21 Ιουνίου και ώρα 12:00) αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων Πασχαλίδου Αννούλα 89

90 Σχέδιο 6.2. Μελέτη ηλιασµού (21 Ιουνίου και ώρα 15:00) αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων Πασχαλίδου Αννούλα 90

91 Σχέδιο 6.3. Μελέτη ηλιασµού (21 εκεµβρίου και ώρα 12:00) αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων Πασχαλίδου Αννούλα 91

92 Σχέδιο 6.4. Μελέτη ηλιασµού (21 εκεµβρίου και ώρα 15:00) αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων Πασχαλίδου Αννούλα 92

93 Σχέδιο 7. Κατοικίες και διαµερίσµατα αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων Πασχαλίδου Αννούλα 93

94 Σχέδιο 8. Τοµή στον άξονα Β-Ν του αειφορικού οικισµού Αµαδρυάδων Πασχαλίδου Αννούλα 94

95 ISBN Πασχαλίδου Αννούλα 95