Έκθεσις περί του εν Καΐρω Β Διεθνούς Αρχαιολ. Συνεδρίου

Transcript

1 Έκθεσις περί του εν Καΐρω Β Διεθνούς Αρχαιολ. Συνεδρίου Σπυρίδων ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΣ Δελτίον XAE 10 (1911), Περίοδος A' Σελ ΑΘΗΝΑ 1911

2 ΕΚβΕΣΙΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ EH P'I'Pß, ß' 4ΙΕΘΪΪ0ΥΣ ÄPXfllOA- lyfle^ploy Κ ι/οι ε ΙΙοόεδοε W W W Τον èv Κάιρφ Βου Αιε&νονς 'Αρχαιολογικού Συνεδρίου μετέσχον υπό την διπλήν ιδιότητα, και ώς δι" ιδιαιτέρας προσωπικής προσκλήσεως τιμηΰεις, και ώς αντιπρόσωπος της ημετέρας Χριστιανικής "Αρχαιολογικής "Εταιρίας. Λαμβάνω of την τιμήν να υποβάλω ΰμΐν ώς οίον τε σύντομοι ε"κϋεσιν περί των εν τω Συνεδρίω γενομένων και ιδίως των υπ' Ρ μου πεπραγμένων, ώς αντιπροσώπου της ημετέρας 'Εταιρίας. TÒ Συνεδριών ήρξατο èv 'Αλεξάνδρεια ήμιεπισήμως τη 24 Μαρτίου, η δε επίσημος εναρξις αυτόν Ιγένετο εν Καιρώ τη 28 Μαρτίου, και άπεπερατώΰη τοϋτο τη 2 'Απριλίου (κατά τήν ήμετέραν χρονολογίαν). Κατά την υπό της Α. Υ. τον Κεδίβου της Αιγύπτου γενομένην μετά πολλής της λαμπρότητος επίσημον εναρξιν èv τφ μεγάλα} θεάτρω της πόλεως ϋπέβαλον γαλλιστί την έξης προσψώνησιν : ( ) Υψηλότατε 5 Κύριοι Σύνεδροι! Ή εν Άΰήναις Χριστιανική 'Αρχαιολογική 'Εταιρία μοι ανέ&ηκε την τιμητικοτάτην &ντολήν, όπως αντιπροσωπεύσω αντην εν τάις Συνεδρίαις ταύταις της 'Αρχαιολογικής Επιστήμης, αιτινες ηδη εγκαινίζονται σήμερον ενταϋ&α. Aia τοϋτο èv ονόματι της Εταιρίας να λάβω δι' ολίγων τον λόγον. ταύτης επιτρέψατε μοι, παρακαλώ, "Εχω την μεγίστην τιμήν ν' άπευ&ύνω εις την Α. Υψηλότητα τον Κεδίβ ηντής χώρας της Αιγύπτου, ενδοξον ημών ΙΙρόεδρον, την εκφρασιν τον βαΰντάτου της Εταιρείας ημών σεβασμού. ( ι ) Πάσαι αϊ προσφωνήσεις παρεδύϋηοαν γραπταί είς to Προεδρείον ΰπως δημοσιε

3 Σπεύδω επίσης va εκφράσω προς τα μέλη του Κομητάτον τον Β! 'Αρχαιολογικού Συνεδρίου τάς ευχαριστίας ημών δια την ευγενή αυτόν πρόσκλησιν, και τα είλικρινέοτατα συγχαρητήρια καί τας εγκαρδιωτάτας ευχάς ημών νπερ επιτυχίας τον Συνεδρίου. Ή ημετέρα εν 'Αθήναις 'Εταιρία της Χριστιανικής "Αρχαιολογίας δύναται να καυχάται, δτι κατώρθωσε μέχρι τονδε πολλά, ΰπερ της χριστιανικής αρχαιότητος, καίτοι τα χρηματικά αυτής μέοα είσι λίαν περιωρισμένα. Συνεπώς λομβάνω την τιμήν να υποβάλω τω Συνεδρίφ τα τέαααρα δελτία, εις εξ τομίδια, τα δημοσιευθέντα υπό της Εταιρίας από του πρώιον èv "Αθήναις Διεθνούς 'Αρχαιολογικού Συνεδρίου (Δελτία Ε.' ÇT.' Ζ.' Η.'), τών προηγουμένων Δελ.τίων υποβληθέντων τότε εν 'Αθήναις. 'Επίσης τον νεώτατον Κατάλογον του ημετέρου Μουσείου, το όποιον είναι μοναδικον εις το είδος του ψν πάση τη 'Ανατολή, περιέχον νπερ τάς δέκα χιλ.ιάδας χριστιανικών αντικειμένων, ων πολλ,ά, δννάμεθα να εΐπωμεν, είναι ανεκτίμητου και μεγίστης άξιας. Τελευτών τάς ολύγας μου λέξεις επαναλαμβάνω τας θερμάς ευχάς ημών νπερ του Συνεδρίου. Το Συνέδρων διηρέθη εις εξ τμήματα. Α.') 'Αρχαιολογία προκλ.ασική. Β.') 'Αρχαιολογία κλασική. Γ. ') Παπυρολογία. Δ.') 'Αρχαιολογία θρησκευτική. Ε.') 'Αρχαιολογία Βυζαντινή. Hpy Νομισματική και Γεωγραφία. "Εν τη ίδιότητί μου ως αντιπροσώπου της ημετέρας 'Εταιρίας νπέβαλον εις το Δ' Τμήμα, το της θρησκευτικής 'Αρχαιολογίας, το παραδοθέν μοι Υπόμνημα του ημετέρου γραμματέως κ. Γ. Ααμπάκη «περί του σκότους του γενομένου κατά την Σταύρωσιν τον Σωτήρος», το όποιον, καθά μοι εϊπεν ό γραμματεύς του Συνεδρίου θέλ,ει δημοσιενθη εν τοις πρακτικοϊς αυτοϋ, όλόκληρον, αν και πασαι αϊ αλλαι ανακοινώσεις δημοσιευθώσιν ολόκληροι, άλλως εν περιλήψει, ώς αϊ αλλαι. Το Ç.' τμήμα, της νομισματικής, περιελάμβανε)' ου μόνον τα νομίσματα άλλα και πάντα τα σχετικά, οίον μετάλλια, δακτυλίους, δακτύλιο λίθους κλ. Διό. τοΰτο εν τφ τμήματι τούτω επέδειξα και το κήρινον δοθέν μοι αποτύπωμα του δακτνλ.ιολίθου, του άνευρεθέντος πέρυσιν εν Κορίνθω παρά του κ. Ααμπάκη, πραγματευθεις [ίταλιστί) περί αύτοΰ.ό δακτυλιόλιθος φέρει, ώς γνωστόν,

4 εγγεγλ,υμμένον άνδρα σταδιοδρομοϋντα, γυμνόπουν και κρατούντα δια της δεξιάς χειρός ατέφανον, ενώ δια της αριστεράς ανασηκώνει τον μανδύαν αύ~ αντοϋ. 'Εκατέρωθεν του ανδρός φέρεται επιγραφή ΠΑΥ.102". Κατά την γνώμην τον κ. Λαμπάκη ενταύθα ουδείς άλλος νοητέος η ô * Απόστολος Παύλος, 6 πρώτος κήρυξ του Ευαγγελίου èv Κορίνθω' και δια τούτο ο όαχτνλιόλιθος είναι εύρημα ανυπολογίστου αξίας και πρωτότυπος, καθότι πρώτην ταντην φοράν εικονίζεται όντως δ 'Αποστολές, του κατασκευαστοϋ καλλιτέχνου (του Β. αιώνος μ.λ, κατάτον κ. Λ.) θελήσαντος να παραστήση τον Τίαΰλον λέγοντα το γνωστόν ρητον (Β' Τιμοθ. δ' 7-SJ α Τον αγώνα το καλόν ηγώνισμαι τον δρόμον τετέλεκα, λοιπόν απόκειται μοι δ της δικαιοσύνης σ τ έ- φ α ν ο ς». 9 Εν τούτοις ο πρόεδρος του τμήματος κ. Babelou εξέφρασε την υπόνοιαν μη δ δακτυ?>ιό?.ιθος δεν παριστά τον απόστολον Παΰλ.ον, αλλ' αθλ^ητήν τίνα ρωμαΐον, αγνωστον, Popi in m Paula ni, ov το όνομα εξε/ιηνίσθη h Κορίνθω. Εις το τέλος της συζητήσεως προσε/.θών δ γνωστός νομισματολόγος και ειδήμων των τοιούτων γάλλος κ. Ράϊναχ εξέφρασε την νποψίαν μη το ha της κεφαλής του γεγλυμμένου ανδρός είναι το γράμμα Τ, και εν τοιαύτη περιπτώσει ό δακτυλιόλ.ιθος θα ήτο τφόνιι έργον χριστιανικόν, γνωστόν δντος δτι το Τ είναι χριστιανικον σύμβολον του Σταύρου. Άλλα δυστυχώς το δοθέν μας αποτύπωμα κήρινον ήτο ατελές h ταϊς λεπτομερείαις και δνσδιάκριτον. "Ωστε, κυρίως ειπείν, το ζήτημα εμεινεν αλυτον \ ). Ώς απλούν μέλος του Συνεδρίου προυκάλεσα συζήτησιν εν τφ.γ Τμή~ μάτι αΰτον επί της ανακοινώσεως του εξ 9 Ολλανδίας κ. Vün-deil-Veu περί τοποθεσιών της Μεσαιωνικής Αλεξανδρείας, κατά το άρχαιότατον συναξάριον του Άγιου Σπυρίδωνος, το οποίον πρώτος ηντνχησα να ενρω εν κώδηξι τών Βιβλιοθηκών της Βιέννης και της Βενετίας καί είχα δημοσίευση προ οκταετίας. Παραδόξως ο κ. Van-den-Ven, ενώ εϊχεν <kvà χείρας αυτού την δημοσίευσίν μου και ουνεζήτει ht* αυτής, ουδέ λ.έξιν εν τω συνεδρία) έλεγε περί του ενρόντος και δημοσιενσαντος τον άνα τάς χείρας του κώδηκα. ( ) Μάλλον επιοταμένη έρευνα τον δακτνλιολίθον δεικνύει, κατά την ήμετέραν γνώμην,. δτι οντε όχημα Τ έχει το οημεΐον τοντο, οντε Π, (νποδηλονντος κατά τον κ. Λαμπάκην τοόνομα Π α ν λ ο ς). Σημειωτέον εν τέλει δτι ή γνώμη τον ημετέρον νομιοματολόγον και είδικοϋ κ. Σβορώνον είναι ηαντη διάφορο;. Ό δακτνλιόλιϋος, έργον πο/.ν αρχαιότερον, ϊοως χοο ι η Β αίώνο; si ρ ο Χ ρ ι ο τ ο ν, παριστάνει τον αιγνπτιον &sòv Σέραπιν (δμοιοτν ηως καί άλλαχον παριοτάμε*ον ), το δε ovo μα, 8 φέρει, Παύλος, εϊναι τον κ τη τ ορός. τον δακτνλιολίϋον, ονχι τον εν αντφ παριστανομένου προοώπον.

5 Επίσης μετέαχον εν τω αντφ τ μη μάτι της συζητήσεως επί της άνακοινώοεως τον καθηγητού κ. S Cini. Wide, περί θρησκευτικής τίνος επιγραφής ανευρεθείσης εν Σοννίφ εν σχέσει προς τους μεταφρχστάς της Παλαιάς Διαθήκης. Άλλα περί των τελευταίων τούτων παραλείπω να κάμω εύρύτερον λόγον εν τη Εκθέσει ταύτη, διότι δεν ενδιαφέρουσι την ήμετέραν Έταιρείαν. Το Συνέδρων κατά την τελευταίαν αϋτοϋ γενικήν των μελών απάντων συνεδρίαν, εψήφισε κανονισμον άμετάβλητον, καθ 9 ον τα Διεθνή Αρχαιολογικά Συνέδρια θα όρίζωνται και διευθύνωνται, κατά το πρόγραμμα εις τάς λεπτομέρειας αύτοϋ υπό Διεθνούς διαρκούς Επιτροπής, έδρευούσης tv Αθήναις, ης μέλη θα ηναι δ παρ* ήμιν Γεν. "Εφορος των Αρχαιοτήτων και οι κατά καιρούς Διευθυνται των èv ενταύθα ξένων αρχαιολογικών Σχολών, υπό την προεδρείαν της Α. Υ. του Διαδόχου του Ελληνικού Θρόνου, τη πρωτοβουλία και προστασία του όποιου είχε συνέλθει το Α 0 * Συνέδριον èv Αθήναις. Δεν κρίνω ασκοπον να προσθέσω δτι διαρκοΰντος του Συνεδρίου τα αιγυπτιακά Μουσεία της Αλεξανδρείας και του Καΐρου ήσαν πάσιν ήμιν προσιτά. Ταϋτα, ιδίθ)ς τα èv Καΐρφ, περιλαμβάνουσι και Ικανάς χριστιανικός αρχαιότητας, αξίας Ιδιαιτέρας μελέτης, οίον εικόνας ιεράς, ανάγλυφα και αγαλμάτια του Ι. Χρίστου, ίεροτελεστικα σκεύη, ελληνικούς κώδηκας ευχών και εκκλησιαστικής χρήσεως και δμοια. "Ενεκα του στενού του χρόνου δυστυχώς δεν ήδυνήθημεν να μελχτήσωμεν αυτά λεπτομερώς. Περί τών άπονεμηθεισών τοις κυρίοις Συνέδροις τιμών και τών γενομένων προς αυτούς υποδοχών και περιποιήσεων παρά τε της Α. Υ. του Κεδίβου και τών èv "Αλεξάνδρεια και Καΐρφ αρχών αλλά και Ιδιωτών κρίνω περιττον να εΐπω πολλά' δεν δύναμαι δμως να υή κάμω Ιδιαιτέραν μνείαν τών èξόχωv δειγμάτο)ν φιλοξενίας, αγάπης και πατριωτικού èvθoυσιaσμoϋ τών ημετέρων εκέΐ ομογενών, δι' ών ϋπεδέχθηααν τους εξ Έλλ,άδος συνεδριαστάς. Μετ' εξιδιασμένης προς υ μα; ύπο/.ήψεως, κύριε Πρόεδρε, διατελώ θεράπων Έν Άϋψαις m 18 'Απριλίου ^ΙΙΎΡΙΔΩΝ ^ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΣ