Newsletter 03-04/2012 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ποινικό [ 2 ]

Transcript

1

2 Newsletter 03-04/2012 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ποινικό [ 2 ]

3 ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ Αδικήµατα - Αγορανοµικά αδικήµατα Αριθµός απόφασης: 1911 Έτος: Παρότρυνση ή παρενόχληση προσώπου ή οµάδας προσώπων να δεχθεί ή να αποκρούσει ταξιδιωτική ή µεταφορική υπηρεσία, υπηρεσίες εστίασης ή ψυχαγωγίας ή τουριστικού καταλύµατος ή προϊόντα εµπορικού καταστήµατος. Κλητήριο θέσπισµα. Έλλειψη ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας. Εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 3 εδ. α του N. 2160/1993 περί ΕΟΤ κλπ. όπως ίσχυε, πριν αντικατασταθεί µε το άρθρο 53 του N. 3498/2006,ορίζετο, «Όποιος παροτρύνει και παρενοχλεί πρόσωπο ή οµάδα προσώπων να δεχτεί ή να αποκρούσει ταξιδιωτική ή µεταφορική υπηρεσία, υπηρεσίες εστίασης ή ψυχαγωγίας ή τουριστικού καταλύµατος ή προϊόντα εµπορικού καταστήµατος, τιµωρείται µε τη διάταξη του άρθρου 458 του Ποινικού Κώδικα». Η παραπάνω διάταξη αντικαταστάθηκε, µε το άρθρο 53 του N. 3498/2006, ως εξής: «όποιος παροτρύνει και παρενοχλεί µε οποιονδήποτε τρόπο πρόσωπο ή οµάδα προσώπων να δεχθεί ή να αποκρούσει ταξιδιωτική ή µεταφορική υπηρεσία, υπηρεσίες εστίασης ή ψυχαγωγίας ή τουριστικού καταλύµατος ή προϊόντα εµπορικού καταστήµατος τιµωρείται µε φυλάκιση µέχρι έξι (6) µηνών ή µε χρηµατική ποινή τουλάχιστον χιλίων (1.000) ευρώ ή και µε τις δύο αυτές ποινές». Από τα παραπάνω συνάγεται ότι και µετά την προαναφερθείσα αντικατάσταση του άρθρου 4 ή 3 εδ. α του N. 2160/1993 δε διαφοροποιήθηκε η περιγραφή και τα στοιχεία της αντικειµενικής και υποκειµενικής υποστάσεως της προβλεπόµενης από αυτήν αξιόποινης πράξεως, παρά µόνον, ενώ πρώτα τιµωρείτο σε βαθµό πταίσµατος, µετά την τροποποίηση του 2006, τιµωρείται πλέον σε βαθµό πληµµελήµατος. - Από τις διατάξεις των άρθρων 173 παρ. 1, 174 παρ. 2, και 321 παρ.1 στοιχ. δ' και 4 ΚΠ, προκύπτει ότι το κλητήριο θέσπισµα, µε το οποίο κλητεύεται ο κατηγορούµενος στο ακροατήριο, πρέπει να περιέχει, µεταξύ άλλων στοιχείων, τον ακριβή καθορισµό της πράξεως για την οποία κατηγορείται και µνεία του άρθρου του ποινικού νόµου που την προβλέπει. Ως άρθρο του ποινικού νόµου νοείται κάθε διάταξη που τυποποιεί το έγκληµα και καθορίζει την απειλούµενη ποινή. ιαφορετικά υπάρχει σχετική ακυρότητα, η οποία καλύπτεται, αν, εκείνος που κλητεύθηκε στη δίκη, εµφανιστεί και δεν προβάλλει αντιρρήσεις στην πρόοδο της δίκης. Αν ο κατηγορούµενος δεν εµφανισθεί τότε η ακυρότητα αυτή δεν καλύπτεται και µπορεί να προταθεί στο δευτεροβάθµιο δικαστήριο µόνο µε ειδικό λόγο εφέσεως κατά της εκκλητής αποφάσεως. Εφόσον η εν λόγω ακυρότητα δεν προταθεί ως λόγος εφέσεως καλύπτεται. Αν δεν καλυφθεί η ακυρότητα αυτή, ιδρύεται λόγος αναιρέσεως, κατά το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Β ΚΠ. - Η καταδικαστική απόφαση στερείται της απαιτουµένης από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠ ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' ΚΠ λόγο αναιρέσεως, όταν δεν εκτίθεται σε αυτή, µε πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις τα πραγµατικά περιστατικά, που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, σχετικά µε την αποδιδόµενη στον κατηγορούµενο αξιόποινη πράξη και τα αποδεικτικά µέσα από τα οποία συνήγαγε το δικαστήριο την ουσιαστική κρίση του περί της ενοχής του

4 κατηγορουµένου. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι επιτρεπτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό της αποφάσεως, που αποτελούν ενιαίο σύνολο και αρκεί να αναφέρονται τα αποδεικτικά µέσα γενικά κατά το είδος τους, χωρίς να εκτίθεται τι προέκυψε χωριστά από το καθένα από αυτά. Ούτε είναι απαραίτητη η αξιολογική συσχέτιση και σύγκριση των διαφόρων αποδεικτικών µέσων και των µαρτυρικών καταθέσεων µεταξύ τους, ούτε απαιτείται να προσδιορίζεται ποιο βαρύνει περισσότερο για το σχηµατισµό της δικαστικής κρίσεως. Απαιτείται µόνο να προκύπτει ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη και συνεκτίµησε για το σχηµατισµό της δικανικής του πεποίθησης όλα τα αποδεικτικά στοιχεία. (ΟλΑΠ 1/2005). Ειδικότερα, δεν υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας της αποφάσεως και στην περίπτωση που αυτή εξαντλείται σε επανάληψη του διατακτικού της αποφάσεως, το οποίο, όµως, εκτός από τα τυπικά στοιχεία του κατηγορητηρίου, περιέχει και πραγµατικά περιστατικά τόσο αναλυτικά και µε τόση πληρότητα, ώστε να καθίσταται περιττή η διαφοροποίηση της διατυ-πώσεως του σκεπτικού της. - Κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε του ΚΠ, λόγο αναιρέσεως της αποφάσεως αποτελεί και η εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Εσφαλµένη ερµηνεία τέτοιας διατάξεως υπάρχει όταν το δικαστήριο αποδίδει σ' αυτήν διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγµατικά έχει, εσφαλµένη δε εφαρµογή συντρέχει όταν το δικαστήριο δεν έκανε σωστή υπαγωγή των πραγµατικών περιστατικών που δέχτηκε ότι αποδείχθηκαν στη διάταξη που εφήρµοσε, αλλά και όταν η παραβίαση γίνεται εκ πλαγίου, πράγµα που συµβαίνει όταν στο πόρισµα της αποφάσεως, που περιλαµβάνεται στον συνδυασµό αιτιολογικού και διατακτικού και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήµατος, έχουν εµφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, µε αποτέλεσµα να καθίσταται ανέφικτος ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής ή µη εφαρµογής του νόµου, οπότε η απόφαση στερείται νόµιµης βάσεως. ΠΚ: 458, ΚΠ : 173, 174, 321, 510 παρ.1 στοιχ. Β, 510 παρ.1 στοιχ., 510 παρ.1 στοιχ. Ε, Νόµοι: 2160/1993, άρθ. 4, Νόµοι: 3498/2006, άρθ. 53, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Ανθρωποκτονία από πρόθεση Αριθµός απόφασης: 1550 Έτος: Απόπειρα ανθρωποκτονίας µε ενδεχόµενο δόλο. Ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία. Εσφαλµένη ερµηνεία ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Ηθική αυτουργία. - Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτουµένη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 ΚΠ ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγον αναιρέσεως εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. ' ιδίου Κώδικος, όταν αναφέρονται σ' αυτή µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγµατικά περιστατικά, τα οποία απεδείχθησαν από την ακροαµατική διαδικασία και από τα οποία το δικαστήριο που την εξέδωσε συνήγαγε την ύπαρξη των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος για το οποίο κατεδικάσθη ο κατηγορούµενος, τα αποδεικτικά µέσα από τα οποία προέκυψαν τα περιστατικά αυτά και οι νοµικοί συλλογισµοί µε βάση τους οποίους έγινε η υπαγωγή των περιστατικών στην εφαρµοσθείσα ουσιαστική ποινική διάταξη. Η άνω αιτιολογία περιλαµβάνει (και) την αναφορά των αποδεικτικών µέσων? αρκεί η γενική [4]

5 κατά το είδος των έκθεση, χωρίς να απαιτείται να µνηµονεύεται ιδιαιτέρως τί προέκυψεν εξ ενός εκάστου αυτών, δηλαδή δεν απαιτείται να διευκρινίζεται εκ ποίου ή ποίων, µάρτυρος, εγγράφου κλπ., απεδείχθη η κάθε παραδοχή. Ωστόσο πρέπει να δηµιουργείται η βεβαιότης, ήτοι να προκύπτει χωρίς αµφιβολία, ότι το δικαστήριο έλαβεν υπ' όψη του και συνεξετίµησεν όλα τα αποδεικτικά µέσα και όχι µόνον µερικά εξ αυτών για να µορφώσει την καταδικαστική του κρίση για τον κατηγορούµενο, όταν δε εξαίρονται ορισµένα εξ αυτών, δεν σηµαίνει ότι δεν ελήφθησαν υπ' όψη τα άλλα, ούτε ανακύπτει ανάγκη αιτιολογήσεως, γιατί δεν εξαίρονται άλλα. Εξ άλλου, δια την ύπαρξη της αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελεί ενιαίο σύνολο. Η ύπαρξη του δόλου δεν είναι αναγκαίο κατ' αρχή να αιτιολογείται ιδιαιτέρως, αφού ο δόλος ενυπάρχει στη θέληση παραγωγής των περιστατικών που συγκροτούν την αντικειµενική υπόσταση του εγκλήµατος και προκύπτει από τις ειδικές συνθήκες τελέσεώς του, διαλαµβάνεται δε περί αυτού αιτιολογία στην κυρία αιτιολογία για την ενοχή και προκύπτει από τα περιστατικά που αναφέρονται σ'αυτή, εκτός εάν αξιώνονται από το νόµο πρόσθετα στοιχεία, για την υποκειµενική υπόσταση του εγκλήµατος, όπως η εν γνώσει ορισµένου περιστατικού τέλεση της πράξεως (άµεσος δόλος) ή η επιδίωξη ορισµένου σκοπού περαιτέρω (εγκλήµατα µε υπερχειλή υποκειµενική υπόσταση). - Εσφαλµένη ερµηνεία ουσιαστικής ποινικής διατάξεως, που θεµελιώνει τον εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' ΚΠ λόγον αναιρέσεως, υπάρχει όταν το δικαστήριο αποδίδει σ' αυτή διάφορο έννοια εκείνης που πράγµατι έχει, ενώ εσφαλµένη είναι η εφαρµογή της όταν το δικαστήριο δεν υπήγαγε ορθώς τα πραγµατικά περιστατικά, τα οποία εδέχθη ως αποδειχθέντα, στην εφαρµοσθείσα ουσιαστική ποινική διάταξη. Περίπτωση εσφαλµένης εφαρµογής ουσιαστικής ποινικής διατάξεως υπάρχει και όταν η παραβίαση αυτής γίνεται εκ πλαγίου, πράγµα που συµβαίνει, όταν στο πόρισµα της αποφάσεως, που περιλαµβάνεται στο συνδυασµό του σκεπτικού µε το διατακτικό της, έχουν εµφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, µε αποτέλεσµα να καθίσταται ανέφικτος ο αναιρετικός έλεγχος περί της ορθής ή µη εφαρµογής του νόµου, οπότε η απόφαση στερείται νοµίµου βάσεως. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 46 παρ. 1 ΠΚ «Με την ποινή του αυτουργού τιµωρείται επίσης: α) όποιος µε πρόθεση προκάλεσε σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε». Εξ αυτής προκύπτει ότι για την ύπαρξη ηθικής αυτουργίας απαιτούνται α) πρόκληση από τον ηθικό αυτουργό σε κάποιον άλλο της αποφάσεως να διαπράξει ορισµένη άδικη πράξη, η πρόκληση δε αυτή µπορεί να γίνει µε οποιοδήποτε τρόπο ή µέσο, όπως υπόσχεση, πειθώ, φορτικότητα, απειλή, υπόσχεση αµοιβής, β) διάπραξη από άλλον της πράξεως αυτής και γ) δόλος του ηθικού αυτουργού, δηλαδή ηθεληµένη πρόκληση της αποφάσεως για την διάπραξη από τον άλλον της αντικειµενικής υποστάσεως ορισµένου εγκλήµατος µε γνώση, θέληση ή αποδοχή της συγκεκριµένης εγκληµατικής πράξεως. ΠΚ: 46, 84, 299, 309, 385, ΚΠ : 333, 358, 510 παρ. 1 στοιχ., 510 παρ. 1 στοιχ. Ε, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Ανθρωποκτονία από πρόθεση Αριθµός απόφασης: 167 Έτος: 2010 [5]

6 - Ανθρωποκτονία από πρόθεση. Συναυτουργία. Βαριά σωµατική ή διανοητική πάθηση του παθόντος. Έλλειψη ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας. Εσφαλµένη εφαρµογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. - Κατά την παρ. 1 του αρ. 299 του ΠΚ, όπως ισχύει µετά την κατάργηση της ποινής του θανάτου µε το άρ.33 παρ.1 του Ν. 2172/1993 «όποιος µε πρόθεση σκότωσε άλλον τιµωρείται µε ισόβια κάθειρξη», κατά δε την παρ.2 του ιδίου άρθρου «αν η πράξη αποφασίσθηκε και εκτελέστηκε σε βρασµό ψυχικής ορµής, επιβάλλεται η ποινή της πρόσκαιρης κάθειρξης». Κατά δ ε το άρθρο 42 παρ.1 του ΠΚ «όποιος έχοντας αποφασίσει να εκτελέσει κακούργηµα ή πληµµέληµα επιχειρεί πράξη που περιέχει τουλάχιστον αρχή εκτελέσεως, τιµωρείται, αν το κακούργηµα ή το πληµµέληµα δεν ολοκληρώθηκε, µε ποινή ελαττωµένη». Κατά την έννοια της τελευταίας αυτής διατάξεως, πράξη που περιέχει αρχή εκτελέσεως, είναι εκείνη µε την οποία αρχίζει η πραγµάτωση της αντικειµενικής υποστάσεως του εγκλήµατος, καθώς και εκείνη η ενέργεια, που τελεί σε τοιαύτη συνάφεια και οργανικό δεσµό µε την πράξη, ώστε, στην συγκεκριµένη περίπτωση, θεωρείται, κατά την κοινή αντίληψη, τµήµα αυτής, που αµέσως οδηγεί, στην περίπτωση επιτυχούς εκβάσεώς της, στην επέλευση του εγκληµατικού αποτελέσµατος, αν από οποιοδήποτε λόγο δεν ανακοπεί. - Από το άρθρο 45 ΠΚ, το οποίο ορίζει, ότι «αν δύο ή περισσότεροι από κοινού τέλεσαν αξιόποινη πράξη, καθένας τους τιµωρείται ως αυτουργός της πράξης», συνάγεται, ότι συναυτουργία είναι η άµεση και αυτοπρόσωπη ταυτόχρονη ή διαδοχική σύµπραξη δύο ή περισσοτέρων στην αντικειµενική υπόσταση του εγκλήµατος, που διαπράττεται µε κοινό δόλο τους, δηλαδή µε συναπόφασή τους, την οποία έλαβαν ή πριν από την πράξη τους ή κατά την τέλεσή της, ώστε καθένας τους θέλει ή αποδέχεται την τέλεσή της και θέλει ή αποδέχεται να ενώσει τη δράση του µε τη δράση του άλλου. εν είναι δε απαραίτητο για την πληρότητα της αιτιολογίας να εξειδικεύονται λεπτοµερώς στην απόφαση οι µερικότερες ενέργειες του καθενός εκ των συναυτουργών. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 310 ΠΚ, αν η πράξη του άρθρου 308 του ιδίου κώδικα είχε ως επακόλουθο τη βαριά σωµατική ή διανοητική πάθηση του παθόντος επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών (παρ. 1). Bαριά σωµατική ή διανοητική πάθηση υπάρχει ιδίως αν η πράξη προξένησε στον παθόντα κίνδυνο ζωής ή βαριά και µακροχρόνια αρρώστια ή σοβαρό ακρωτηριασµό ή αν τον εµπόδισε σηµαντικά και για πολύ χρόνο να χρησιµοποιεί το σώµα ή τη διάνοιά του (παρ. 2). Αν ο υπαίτιος επεδίωκε το αποτέλεσµα, που προξένησε, τιµωρείται µε κάθειρξη µέχρι δέκα ετών (παρ. 3). Από τη διάταξη αυτή, σε συνδυασµό και προς εκείνη του άρθρου 308 ΠΚ, το οποίο προβλέπει και τιµωρεί την απλή σωµατική βλάβη, προκύπτει, ότι το έγκληµα της βαριάς σωµατικής βλάβης είναι έγκληµα ευθύνης από το αποτέλεσµα και για τη στοιχειοθέτησή του απαιτείται ο υπαίτιος να προξενήσει µε πρόθεση σε άλλον σωµατική κάκωση ή βλάβη της υγείας του, που είχε ως επακόλουθο βαριά σωµατική ή διανοητική πάθηση του άλλου, όπως ενδεικτικώς προσδιορίζεται στην παρ.2 του ιδίου άρθρου, και αν µε το επακόλουθο αυτό µπορεί να αποδοθεί σε αµέλεια του δράστου, τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών, αν δε ο δράστης το επεδίωκε, δηλαδή είχε ως προς το επακόλουθο αυτό άµεσο δόλο, τιµωρείται µε κάθειρξη µέχρι δέκα ετών. Ο δε άµεσος δόλο δεν έχει ανάγκη ειδικής αιτιολογίας όταν ενυπάρχει στα στοιχεία της πραγµατώσεως του εγκλήµατος αυτού. - Έλλειψη της απαιτουµένης από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 ΚΠ ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας, που ιδρύει λόγο αναιρέσεως του βουλεύµατος κατά το άρθρο 484 παρ. 1 στοιχ. ε' του ΚΠ, υπάρχει, όταν δεν εκτίθενται σε αυτό µε πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγµατικά περιστατικά, στα οποία στηρίχτηκε η κρίση του ικαστικού Συµβουλίου [6]

7 για την συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις που τα θεµελίωσαν, οι σκέψεις και οι νοµικοί συλλογισµοί, µε τους οποίους έγινε η υπαγωγή των πραγµατικών περιστατικών που απεδείχθησαν στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρµόστηκε. Για την ύπαρξη τοιαύτης αιτιολογίας, α) είναι επιτρεπτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο και β) αρκεί να αναφέρονται τα αποδεικτικά µέσα γενικώς κατά το είδος τους, χωρίς να απαιτείται να εκτίθεται τί προέκυψε από καθένα από αυτά, ούτε είναι απαραίτητη η αξιολογική συσχέτιση και σύγκριση των διαφόρων αποδεικτικών µέσων και των µαρτυρικών καταθέσεων µεταξύ τους ή να προσδιορίζεται ποιό βαρύνει περισσότερο για το σχηµατισµό της δικαστικής κρίσεως. Απαιτείται µόνο να προκύπτει ότι το ικαστήριο (ή το ικαστικό Συµβούλιο) έλαβε υπόψη και συνεξετίµησε όλα τα αποδεικτικά στοιχεία, για το σχηµατισµό της δικανικής του πεποιθήσεως, και όχι µόνο µερικά από αυτά. Η αιτιολογία µπορεί να γίνει επιτρεπτώς και µε αναφορά στην πρόταση του Εισαγγελέως Εφετών και δι' αυτής στο πρωτόδικο βούλευµα στο οποίο συµπληρωµατικά αναφέρεται, καλύπτει δε η αναφορά αυτή και το κεφάλαιο της µνείας των αποδεικτικών µέσων. - Περίπτωση εσφαλµένης εφαρµογής ουσιαστικής ποινικής διατάξεως, που ιδρύει λόγο αναιρέσεως κατά το άρθρο 484 παρ. 1 στοιχ. β' του ΚΠ, συντρέχει όχι µόνον όταν το Συµβούλιο Εφετών δεν υπάγει σωστά τα πραγµατικά περιστατικά, τα οποία έχει δεχθεί, στη διάταξη που εφαρµόστηκε, αλλά και όταν η διάταξη αυτή παραβιάστηκε εκ πλαγίου, για το λόγο ότι έχουν εµφιλοχωρήσει στο πόρισµα του βουλεύµατος, που περιλαµβάνεται στο συνδυασµό του διατακτικού προς το σκεπτικό και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήµατος, ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, µε αποτέλεσµα να καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος από τον 'Αρειο Πάγο της ορθής ή µη εφαρµογής του νόµου, οπότε το βούλευµα στερείται νοµίµου βάσεως. ΠΚ: 42, 25, 299, 308, 310, ΚΠ : 484, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Ανθρωποκτονία από πρόθεση Αριθµός απόφασης: 238 Έτος: Ανρθωποκτονία από πρόθεση. όλος. Απόπειρα ανθρωποκτονίας.ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία του βουλεύµατος. - Σύµφωνα µε τη διάταξη του άρθρου 299 παρ. 1 του ΠΚ, όπως ισχύει µετά την κατάργηση της ποινής του θανάτου µε το άρθρο 33 παρ.1 του Ν. 2172/1993, «όποιος µε πρόθεση σκότωσε άλλον τιµωρείται µε ισόβια κάθειρξη». Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη συγκρότηση του εγκλήµατος της ανθρωποκτονίας µε πρόθεση απαιτείται αντικειµενικώς µεν η αφαίρεση ξένης ζωής µε θετική ενέργεια ή µε παράλειψη ενέργειας που οφείλεται από το νόµο, υποκειµενικώς δε δόλος που περιλαµβάνει τη γνώση των αντικειµενικών στοιχείων της πράξεως και τη θέληση αφαίρεσης ζωής άλλου ανθρώπου. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 27 παρ.1 του ΠΚ, µε δόλο πράττει όποιος θέλει την παραγωγή των περιστατικών που κατά νόµο απαρτίζουν την έννοια αξιόποινης πράξεως. Επίσης, όποιος γνωρίζει ότι από την πράξη του ενδέχεται να παραχθούν τα περιστατικά αυτά τα αποδέχεται. Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι µε άµεσο δόλο ενεργεί εκείνος που θέλει την παραγωγή του εγκληµατικού αποτελέσµατος, καθώς και αυτός που δεν το επιδιώκει, αλλά προβλέπει ότι τούτο αποτελεί αναγκαία [7]

8 συνέπεια της πράξεώς του και δεν αφίσταται αυτής, µε ενδεχόµενο δε δόλο πράττει εκείνος, ο οποίος προβλέπει ως δυνατό το εγκληµατικό αποτέλεσµα και το αποδέχεται. Όµως, η συνδροµή του στοιχείου της αποδοχής είναι ζήτηµα αποδείξεως και δεν προκαθορίζεται µόνο από το βαθµό της πιθανότητας µε την οποία προβλέφθηκε το εγκληµατικό αποτέλεσµα, ούτε από τη διαπίστωση ότι ο δράστης, µολονότι είδε τούτο ως δυνατό, προχώρησε στην πράξη του. - Από το συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 42 παρ. 1 και 299 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα συνάγεται, ότι απόπειρα ανθρωποκτονίας υπάρχει, όταν αυτός που αποφάσισε να σκοτώσει άλλον επιχειρεί, µε πρόθεση πραγµατώσεως του σκοπού αυτού, πράξη που περιέχει τουλάχιστον αρχή εκτελέσεως του εν λόγω εγκλήµατος. Ως τέτοια θεωρείται κάθε ενέργεια του δράστη, η οποία, αποτελώντας τµήµα της αντικειµενικής υποστάσεως του εγκλήµατος, οδηγεί ευθέως στην πραγµάτωσή του ή τελεί αυτή σε τέτοια αναγκαία και άµεση σχέση συνάφειας, ώστε κατά την κοινή αντίληψη να θεωρείται ως τµήµα αυτής, στην οποία αµέσως οδηγεί, αν δεν ήθελε ανακοπεί από οποιονδήποτε λόγο. Η ανθρωποκτόνος πρόθεση του δράστη δεν είναι πάντοτε εµφανής και κατά το πλείστον προκύπτει από την καταγραφή και εκτίµηση διαφόρων αντικειµενικών στοιχείων, όπως οι προηγούµενες σχέσεις δράστη - θύµατος, το είδος του µέσου που χρησιµοποιήθηκε, η κατεύθυνση του πλήγµατος ή της βολής, ο αριθµός των πληγµάτων, η απόσταση της βολής, το µέρος του σώµατος που τυχόν επλήγη, οι συνθήκες υπό τις οποίες έλαβε χώρα η πράξη, η µεταγενέστερη συµπεριφορά του δράστη κ.ο.κ. Είναι δε δυνατή αληθινή συρροή δύο αποπειρών ανθρωποκτονίας, και όταν πρόκειται για «διαζευκτικό» δόλο, όταν, δηλαδή, ο δράστης κατευθύνει την εγκληµατική του ενέργεια στην πραγµάτωση περισσοτέρων αδίκων αποτελεσµάτων, ενώ ένα µόνο από αυτά µπορεί να επέλθει (λ.χ. πυροβολεί µία φορά µόνο εναντίον δύο προσώπων) ή στις παραπλήσιες περιπτώσεις της «αστοχίας βολής», όταν, δηλαδή, ο δράστης, πυροβολώντας εναντίον δύο ατόµων, τραυµάτισε τον ένα, ενώ αστόχησε ως προς τον άλλο. - Το βούλευµα του Συµβουλίου Εφετών που απορρίπτει έφεση του κατηγορουµένου κατά πρωτοδίκου παραπεµπτικού βουλεύµατος έχει την από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ.3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠ απαιτούµενη ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγο αναιρέσεως από το άρθρο 484 παρ.1 στοιχ. δ του ΚΠ, όταν αναφέρονται σ' αυτό, µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγµατικά περιστατικά που προέκυψαν από την κύρια ανάκριση ή την προανάκριση για τα αντικειµενικά και υποκειµενικά στοιχεία του εγκλήµατος που αποδίδεται στον κατηγορούµενο, τα αποδεικτικά µέσα από τα οποία προέκυψαν τα περιστατικά αυτά και οι νοµικές σκέψεις µε βάση τις οποίες το Συµβούλιο έκρινε ότι τα εν λόγω περιστατικά, αναγόµενα στις εφαρµοστέες ουσιαστικές ποινικές διατάξεις, συνιστούν σοβαρές ενδείξεις για την παραποµπή του κατηγορουµένου στο ακροατήριο του αρµόδιου δικαστηρίου. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι επιτρεπτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο και αρκεί να αναφέρονται τα αποδεικτικά µέσα γενικώς κατά το είδος τους, χωρίς να εκτίθεται τι προέκυψε χωριστά από το καθένα από αυτά. Ούτε είναι απαραίτητη η αξιολογική συσχέτιση και σύγκριση των διαφόρων αποδεικτικών µέσων και των µαρτυρικών καταθέσεων µεταξύ τους, ούτε απαιτείται να προσδιορίζεται πιο βάρυνε περισσότερο για το σχηµατισµό της δικαστικής κρίσης. Απαιτείται µόνο να προκύπτει ότι το συµβούλιο έλαβε υπόψη και συνεκτίµησε για το σχηµατισµό της δικανικής του πεποίθησης όλα τα αποδεικτικά µέσα και όχι µόνο µερικά από αυτά. Ειδικά η αυτοψία, η οποία διενεργείται κατά το άρθρο 180 του ΚΠ, µε την συνδροµή ορισµένων προϋποθέσεων, από ανακριτικό υπάλληλο, το δικαστικό συµβούλιο ή το δικαστήριο, αποτελεί ιδιαίτερο και αυτοτελές είδος αποδεικτικού µέσου, [8]

9 διακρινόµενο των εγγράφων, το οποίο, µάλιστα, µνηµονεύεται και στη διάταξη του άρθρου 178 του ΚΠ, πρέπει δε, για τη δηµιουργία βεβαιότητας ότι έλαβε και αυτήν υπόψη του το ικαστήριο, να αναφέρεται ειδικά στην αιτιολογία, µεταξύ των αποδεικτικών µέσων που αξιολογήθηκαν. ιαφορετικά, αν δηλαδή δεν µνηµονεύεται µεταξύ των αποδεικτικών µέσων, δεν προκύπτει βεβαιότητα ότι το ικαστήριο έλαβε υπόψη του και το ιδιαίτερο αυτό αποδεικτικό µέσο, χωρίς να αρκεί η αναφορά στα έγγραφα, και ιδρύεται ο αναφερόµενος λόγος αναιρέσεως. Σε περίπτωση, όµως, που η αυτοψία διενεργήθηκε, κατά τη διαδικασία της αστυνοµικής προανακρίσεως και κατά τον χρόνο της αστυνοµικής διερευνήσεως του εγκλήµατος, χωρίς να έχει διαταχθεί από το ικαστήριο, τότε δεν αποτελεί ξεχωριστό αποδεικτικό στοιχείο, ώστε να απαιτείται η ξεχωριστή αναφορά του στο αιτιολογικό της αποφάσεως, για να προκύπτει η διερεύνηση και η αξιολόγησή του. εν αποτελούν, όµως, λόγο αναιρέσεως η εσφαλµένη εκτίµηση των αποδείξεων και, ειδικότερα, η εσφαλµένη αξιολόγηση των καταθέσεων των µαρτύρων, η παράλειψη αναφοράς και αξιολογήσεως κάθε αποδεικτικού µέσου χωριστά, καθόσον στις περιπτώσεις αυτές, µε την επίφαση της ελλείψεως αιτιολογίας, πλήττεται η αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του Συµβουλίου. Η επιβαλλόµενη από τις παραπάνω διατάξεις του Συντάγµατος και του ΚΠ ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία υπάρχει και όταν το Συµβούλιο Εφετών αναφέρεται µερικώς ή εξολοκλήρου στην ενσωµατωµένη στο βούλευµα πρόταση του Εισαγγελέα Εφετών, αρκεί να εκτίθενται στην τελευταία µε σαφήνεια και πληρότητα τα προκύψαντα από την ανάκριση ή την προανάκριση πραγµατικά περιστατικά, τα αποδεικτικά µέσα από τα οποία προέκυψαν αυτά και οι σκέψεις που στηρίζουν την παραπεµπτική πρόταση, µε την οποία συντάσσεται και η κρίση του Συµβουλίου. - Κατά το άρθρο 484 παρ. 1 στοιχ. β του ΚΠ, συνιστά λόγο αναιρέσεως του βουλεύµατος και η εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή της ουσιαστικής ποινικής διατάξεως, που εφαρµόσθηκε στο βούλευµα. Εσφαλµένη ερµηνεία τέτοιας διατάξεως υπάρχει όταν το συµβούλιο αποδίδει σ' αυτήν διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγµατικά έχει, εσφαλµένη δε εφαρµογή συντρέχει όταν το συµβούλιο, χωρίς να παρερµηνεύει αυτή, δεν υπάγει στην αληθινή έννοιά της τα προκύψαντα από την ανάκριση και δεκτά γενόµενα από αυτό περιστατικά, αλλά τα υπάγει σε άλλη διάταξη νόµου, που δεν αρµόζει στη συγκεκριµένη περίπτωση, αλλά και όταν η διάταξη αυτή παραβιάσθηκε εκ πλαγίου, πράγµα που συµβαίνει, όταν στο βούλευµα εµφιλοχώρησαν, κατά την έκθεση και ανάπτυξη των πραγµατικών περιστατικών, ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, ώστε να µην είναι εφικτός ο έλεγχος από τον Άρειο Πάγο για την ορθή ή όχι εφαρµογή του νόµου, οπότε το βούλευµα στερείται νόµιµης βάσης. ΠΚ: 27, 42, 299, ΚΠ : 484, ηµοσίευση: INLAW 2012 Αδικήµατα - Ανθρωποκτονία από πρόθεση Αριθµός απόφασης: 120 Έτος: Απόπειρα ανθρωποκτονίας κατά συρροή. Ληστεία τετελεσµένη και σε απόπειρα από κοινού και κατά συρροή. Επικίνδυνη σωµατική βλάβη κατά συρροή. Παράνοµη οπλοφορία κατ' εξακολούθηση. Παράνοµη οπλοχρησία κατ' εξακολούθηση. Άσκοποι πυροβολισµοί κατ' εξακολούθηση. [9]

10 ΠΚ: 26, 27, 42, 45, 94, 98, 299, 308, 309, 380, ΚΠ : 183, , 473, 474, 484, Νόµοι: 2168/1993, άρθ. 1, 10, 12, 13α, 14, ηµοσίευση: INLAW 2012 Αδικήµατα - Εγκλήµατα κατά της ασφάλειας των συγκοινωνιών Αριθµός απόφασης: 1913 Έτος: ιατάραξη της ασφάλειας των συγκοινωνιών. Ενδεχόµενος δόλος. Έννοια «της αποδοχής» του εγκληµατικού αποτελέσµατος. «Συµβιβασµός» δε του δράστη µε την επέλευση του εγκληµατικού αποτελέσµατος. Συναυτουργία. Ψευδής βεβαίωση. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 290 παρ. 1 ΠΚ, «όποιος µε πρόθεση διαταράσσει την ασφάλεια της συγκοινωνίας στους δρόµους ή στις πλατείες τιµωρείται: α) µε φυλάκιση, αν από την πράξη µπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, β) µε κάθειρξη, αν επήλθε θάνατος». Ως διατάραξη της ασφάλειας της συγκοινωνίας νοείται η πράξη που καθιστά τη διεξαγωγή της συγκοινωνίας µη ασφαλή, δηµιουργώντας συνθήκες που καθιστούν τη συνέχιση της ασφαλούς κινήσεως αδύνατη ή πολύ δυσχερή, που καθιστούν δηλαδή τη συγκοινωνία επικίνδυνη. Στο µέτρο που η κίνηση στους δρόµους ούτως ή άλλως περικλείει κινδύνους, η έννοια της διαταράξεως της ασφάλειας της συγκοινωνίας στοιχειοθετείται όταν η πράξη έχει ως αποτέλεσµα την επαύξηση του συνηθισµένου κινδύνου που ενυπάρχει σε κάθε κίνηση στους δρόµους. Η διάταξη προστατεύει κυρίως την ασφάλεια της οδικής συγκοινωνίας. Πρόκειται για έγκληµα συγκεκριµένης διακινδυνεύσεως, για τη στοιχειοθέτηση του οποίου δεν αρκεί µόνο η διατάραξη - όταν δηλ. δηµιουργούνται συνθήκες κινδύνου, κατά την ανωτέρω έννοια, για την ασφαλή διεξαγωγή της συγκοινωνίας- αλλά πρέπει, επί πλέον, από αυτή να µπορεί να προκύψει κίνδυνος (θανάτου ή σωµατικής βλάβης) για άνθρωπο (ή να επήλθε όντως τέτοιος κίνδυνος). Η ελεγχόµενη πράξη διαταράξεως µπορεί να υπάγεται σε υποχρεωτική κυκλοφοριακή ρύθµιση ή, αντιθέτως, να µην υπάρχει νοµοθετική πρόβλεψη, αρκεί ότι σε κάθε περίπτωση η πράξη αυτή θεωρείται πρόσφορη και ικανή, εξ αιτίας της εντάσεως ποιότητας και µορφής της, να προκαλέσει κίνδυνο ανθρώπου. Κάθε επικίνδυνη παρατεινόµενη συµπεριφορά οδηγών αυτοκινήτων στους δρόµους (επικίνδυνη οδήγηση, οδήγηση υπό καθεστώς µέθης, κακή συντήρηση του κινούµενου πεπαλαιωµένου οχήµατος, το οποίο έφερε τεχνικά και µηχανικά ελαττώµατα, υπερβολική ταχύτητα, υπερφόρτωση του αυτοκινήτου, κακή πρόσδεση του φορτίου σε καρότσες φορτηγών ή πορτ - µπαγκάζ αυτοκινήτων κ.λπ.) αποτελεί καθαυτή αξιόποινη πράξη διαταράξεως, κατά «την ανωτέρω έννοια, διότι α) θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια της συγκοινωνίας της οδού επί της οποίας κινείται το όχηµα και β) δηµιουργεί µε την κίνηση του στους δρόµους έναν εν δυνάµει κίνδυνο για αόριστο αριθµό προσώπων, αφού, π.χ., η κακή συντήρηση πεπαλαιωµένου οχήµατος, το οποίο κανονικά έπρεπε να έχει αποσυρθεί από την κυκλοφορία, µπορεί να προκαλέσει ατύχηµα και να έχει ως αποτέλεσµα την προσβολή της ζωής ή της σωµατικής ακεραιότητας αόριστου αριθµού ατόµων. Υποκείµενο του εγκλήµατος της διαταράξεως της ασφαλείας των συγκοινωνιών µπορεί να είναι όχι µόνον ο οδηγός του αυτοκινήτου, αλλά και εκείνος που δεν πραγµατοποίησε τον έλεγχο ασφαλείας που όφειλε. Τούτο δε, γιατί το εν λόγω έγκληµα µπορεί να τελεσθεί και µε παράλειψη, εφόσον υπάρχει σχετική νοµική υποχρέωση δράσεως, η οποία µπορεί να πηγάζει από ρητή διάταξη νόµου, από προηγούµενη σύµβαση ή από ορισµένη άδικη [10]

11 συµπεριφορά από την οποία δηµιουργήθηκε κίνδυνος επελεύσεως του εγκληµατικού αποτελέσµατος. Υποκειµενικώς απαιτείται πρόθεση, δηλαδή άµεσος ή ενδεχόµενος δόλος. Με άµεσο δόλο, κατά την έννοια του άρθρου 27 παρ.1 ΠΚ, ενεργεί όποιος επιδιώκει την παραγωγή του εγκληµατικού αποτελέσµατος, καθώς και αυτός που δεν το επιδιώκει, αλλά προβλέπει ότι τούτο αποτελεί την αναγκαία συνέπεια της πράξεως ή παραλείψεως του και δεν αφίσταται αυτής, ενώ µε ενδεχόµενο δόλο πράττει εκείνος ο οποίος προβλέπει ως ενδεχόµενο το εγκληµατικό αποτέλεσµα και το αποδέχεται. Η απαιτούµενη, κατά τον νόµο, πρόθεση πρέπει να καλύπτει, όχι τον θάνατο ή τη σωµατική βλάβη, ή ακόµη τη δηµιουργία κινδύνου για τη ζωή και τη σωµατική ακεραιότητα είτε των επιβατών του συγκοινωνιακού µέσου, είτε των χρησιµοποιούντων την οδό, αλλά τη διατάραξη της ασφάλειας της χερσαίας συγκοινωνίας και τη δυνατότητα προκλήσεως κινδύνου από αυτήν. Ενδεχόµενος δόλος, η ύπαρξη του οποίου πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς, υπάρχει στην περίπτωση, κατά την οποία ο δράστης δεν προβλέπει µεν το εγκληµατικό αποτέλεσµα, αλλά αποβλέπει σε κάτι άλλο, προβλέπει, όµως, ότι η εκπλήρωση της επιδιώξεως του αυτής θα έχει ως πιθανή συνέπεια την πραγµάτωση του εγκληµατικού αποτελέσµατος και, παρά ταύτα, προχωρεί στην τέλεση της πράξεως του. - Για τον προσδιορισµό της εννοίας «της αποδοχής» του εγκληµατικού αποτελέσµατος εκ µέρους του δράστη, του βουλητικού, δηλαδή, στοιχείου του ενδεχοµένου δόλου, η επιστήµη, αλλά και η νοµολογία, δεν ανατρέχουν στους χώρους του συναισθηµατικού, αλλά στο γνωσιολογικό στοιχείο, το οποίο ενεργεί συµπληρωµατικά. Προσφέρει, δηλαδή, κατάλληλες ενδείξεις για τη βουλητική στάση του δράστη, προσδίδοντας σ' αυτή το ακριβές περιεχόµενο της. Έτσι, «αποδέχοµαι» τον κίνδυνο επελεύσεως του αποτελέσµατος σηµαίνει ότι σταθµίζω τα υπέρ και τα κατά µε βάση τα δεδοµένα στοιχεία και αποφασίζω να προβώ στην πράξη, για το λόγο ότι αυτό είναι σηµαντικότερο από το φόβο µήπως επέλθει τελικώς το αποτέλεσµα. Η αποδοχή του εγκληµατικού αποτελέσµατος αποτελεί, κατά τα ανωτέρω, το κυρίαρχο στοιχείο της έννοιας του ενδεχοµένου δόλου και εννοιολογικά είναι εντελώς διαφορετική από την πίστη ότι δεν θα επέλθει το εγκληµατικό αποτέλεσµα, η οποία αποτελεί, κατά το άρθρο 28 ΠΚ, στοιχείο της ενσυνείδητης αµέλειας, αλλά και την ειδοποιό διαφορά µεταξύ αυτής και ενδεχοµένου δόλου, αφού η πρόβλεψη του εγκληµατικού αποτελέσµατος αποτελεί κοινό στοιχείο και των δύο. ηλαδή ο ενδεχόµενος δόλος και η ενσυνείδητη αµέλεια µοιάζουν στο γνωστικό ή διανοητικό στοιχείο, αφού και στις δύο περιπτώσεις ο δράστης πιθανολογεί την επέλευση του αποτελέσµατος. ιαφέρουν, όµως, ριζικά στο βουλητικό στοιχείο, διότι στην ενσυνείδητη αµέλεια ο δράστης αποκρούει εσωτερικά το αποτέλεσµα, ενεργεί, όµως, γιατί εσφαλµένα πιστεύει ότι θα το αποφύγει, ενώ στον ενδεχόµενο δόλο ο δράστης την κρίσιµη χρονική στιγµή της πράξεως ή της παραλείψεως του δεν απώθησε από τη συνείδηση του το εγκληµατικό αποτέλεσµα που είχε προβλέψει και εντεύθεν το επιδοκίµασε. Έτσι, ενδεχόµενος δόλος υπάρχει όταν ο δράστης γνωρίζει το αποτέλεσµα ως πιθανό (ενδεχόµενο) και το αποδέχεται, υπό την έννοια ότι το επιδοκιµάζει ή συµβιβάζεται µε αυτό, δηλαδή προχωρεί στην επιδίωξη του στόχου του παρά τον υψηλό βαθµό επικινδυνότητας της συµπεριφοράς του, αδιαφορεί για την τύχη του εννόµου αγαθού, ενώ συγχρόνως δεν έχει λόγους να πιστεύει σε µια επιτυχή έκβαση του πράγµατος και στη µη επέλευση του αποτελέσµατος. Σ' ότι αφορά ειδικά στην υποκειµενική υπόσταση του εγκλήµατος της διαταράξεως της ασφάλειας των συγκοινωνιών, για την κατάφαση του δόλου αρκεί να γνωρίζει και να αποδέχεται ο δράστης, έστω και ως ενδεχόµενο, ότι, µε τη θέση σε κυκλοφορία πεπαλαιωµένου αυτοκινήτου µε ελαττώµατα και χωρίς συντήρηση, παραβιάζει τους κανόνες ασφαλούς κινήσεως και ότι από την παραβίαση αυτή µπορεί το αυτοκίνητο να προκαλέσει ατύχηµα ή να υποστεί τέτοιο και να µην αντιδράσει, όπως θα [11]

12 αντιδρούσε ένα επιµελώς συντηρηµένο όχηµα καινά δηµιουργηθεί έτσι κίνδυνος ανθρώπου. Εξαιρετικά δυσχερές ζήτηµα στο πλαίσιο του ενδεχοµένου δόλου είναι η διάγνωση του βουλητικού στοιχείου, που είναι στενά συνδεδεµένο και ισοδύναµο µε το γνωστικό. Ο «συµβιβασµός» δε του δράστη µε την επέλευση του εγκληµατικού αποτελέσµατος πρέπει να τεκµηριώνεται µε τη βοήθεια αντικειµενικών κριτηρίων, όπως η ιδιαίτερα υψηλή επικινδυνότητα της εγκληµατικής συµπεριφοράς, η εµµονή του δράστη στην κινδυνώδη δράση από ιδιοτελείς σκοπούς (π.χ. µεγιστοποίηση επιχειρηµατικού κέρδους), η αυτοδιακινδύνευση του δράστη, που εκτίθεται στον ίδιο κίνδυνο επελεύσεως του εγκληµατικού αποτελέσµατος µε το θύµα, και η λήψη µέτρων για την αυτοπροστασία του. Η ύπαρξη δεδοµένων, όπως ο ιδιοτελής σκοπός, κάθε απόλυτη αδιαφορία, αναδεικνύουν την εµµονή στην κινδυνώδη δράση σε αναµφισβήτητα εχθρική (για το έννοµο αγαθό) απόφαση. Περαιτέρω, χρήσιµο κριτήριο είναι η βεβαιότητα του δράστη ότι δεν θα επέλθει το αξιόποινο αποτέλεσµα (οπότε αυτή οδηγεί προς την ενσυνείδητη αµέλεια) ή η απλή, δηλαδή, ατεκµηρίωτη ελπίδα του δράστη ότι δεν θα επέλθει το εγκληµατικό αποτέλεσµα (οπότε αυτή οδηγεί προς τον ενδεχόµενο δόλο). Με τους όρους αυτούς ολοκληρώνεται η νοµοτυπική µορφή διαταράξεως της ασφάλειας των συγκοινωνιών κατά το άρθρο 290 1α ΠΚ, ακόµη κι όταν η πράξη δεν έχει οδηγήσει στην πρόκληση οποιουδήποτε βλαπτικού αποτελέσµατος. Αν δε η παραπάνω πράξη είχε ως περαιτέρω αιτιατό αποτέλεσµα να προκληθεί θάνατος από αµέλεια του δράστη, η συµπεριφορά στοιχειοθετεί το έγκληµα του άρθρου β ΠΚ και αντιµετωπίζεται ως κακούργηµα µε ποινή πρόσκαιρης κάθειρξης 5-20 ετών (άρθρο 51 1, 52 ΠΚ), ποινή η οποία αντιστοιχεί στην πραγµατική βαρύτητα και επικινδυνότητα της πράξης. Στην τελευταία αυτή περίπτωση πρέπει να παρατίθενται και τα πραγµατικά περιστατικά που θεµελιώνουν την αµέλεια, καθώς και το είδος αυτής, χωρίς να είναι αναγκαίο να αναφέρεται ρητά και η διάταξη του άρθρου 29 ΠΚ. - Από τις διατάξεις του άρθρου 216 παρ. 1 και 2 ΠΚ προκύπτει, ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της πλαστογραφίας απαιτείται αντικειµενικώς µεν από την αρχή κατάρτιση εγγράφου από τον υπαίτιο, που το εµφανίζει ότι καταρτίστηκε από άλλον, ή νόθευση γνησίου εγγράφου, δηλαδή αλλοίωση της έννοιας του περιεχοµένου του εγγράφου, υποκειµενικώς δε δόλος που περιλαµβάνει τη γνώση και τη θέληση πραγµάτωσης των περιστατικών που απαρτίζουν την αντικειµενική υπόσταση και σκοπός του δράστη να παραπλανήσει µε τη χρήση του πλαστού άλλον για γεγονός που µπορεί να έχει έννοµες συνέπειες, όπως είναι εκείνο το γεγονός το οποίο είναι πρόσφορο για τη δηµιουργία, διατήρηση, µεταβολή ή απόσβεση δικαιώµατος ή έννοµης σχέσης, ασχέτως αν επιτεύχθηκε ή όχι η παραπλάνηση. Η χρήση πλαστού ή νοθευµένου εγγράφου, η οποία αποτελεί επιβαρυντική περίσταση, σύµφωνα µε το τελευταίο εδάφιο της παρ, 1 του άρθρου 216, στοιχειοθετείται αντικειµενικά όταν ο δράστης καταστήσει προσιτό το έγγραφο αυτό στον τρίτο και του δώσει τη δυνατότητα να λάβει γνώση του περιεχοµένου του, χωρίς να απαιτείται και να λάβει πράγµατι γνώση του εγγράφου ή και να παραπλανηθεί από αυτό ο τρίτος, ή όταν χρησιµοποιηθεί το πλαστό έγγραφο κατά οποιονδήποτε τρόπο άµεσα ή έµµεσα µε άλλο πρόσωπο που διατελεί σε καλή πίστη ως προς την πλαστότητα του εγγράφου. Ως έγγραφο, που αποτελεί το υλικό αντικείµενο της πλαστογραφίας, νοείται, κατά το αρθρ. 13 εδ. γ' ΠΚ, κάθε γραπτό που προορίζεται ή είναι πρόσφορο να αποδείξει γεγονός, που έχει έννοµη σηµασία, υπό την έννοια δε αυτή, έγγραφο είναι και ο αριθµός πλαισίου αυτοκινήτου, η συναρµολόγηση ανταλλακτικών, η εντοίχιση ξένου αριθµού πλαισίου κ.λ.π. Για την κακουργηµατική δε µορφή της πλαστογραφίας που προβλέπεται στο εδάφιο α' της παρ. 3 του αυτού άρθρου, όπως το εδάφιο αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 14 [12]

13 παρ. 2α του ν. 2721/1999, προσαπαιτείται ο υπαίτιος της πράξεως να σκόπευε να προσπορίσει στον εαυτό ταυ ή σε άλλον περιουσιακό όφελος, βλάπτοντας τρίτον, εφόσον το όφελος που επιδίωξε ή η αντίστοιχη συνολική ζηµία που προκλήθηκε, υπερβαίνουν το ποσό των ευρώ, είναι δε αδιάφορο αν ο σκοπός επιτεύχθηκε ή όχι. Ως περιουσιακό όφελος νοείται η βελτίωση της περιουσιακής καταστάσεως του δράστη ή άλλου υπέρ του οποίου ενεργεί, η οποία επέρχεται µε την αύξηση της οικονοµικής αξίας της περιουσίας του ωφελούµενου ή την προσπόριση άλλων ωφεληµάτων οικονοµικού χαρακτήρα ή µε την αποσόβηση της µειώσεως της περιουσίας του µε βλάβη άλλου, η οποία από µόνη της αρκεί για τη θεµελίωση της πλαστογραφίας, αν το όφελος ή η βλάβη υπερβαίνουν τα ευρώ. - Κατά το άρθρο 45 ΠΚ, αν δύο ή περισσότεροι τέλεσαν από κοινού αξιόποινη πράξη, καθένας τιµωρείται ως αυτουργός αυτής. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι επί συναυτουργίας απαιτείται αντικειµενικώς σύµπραξη των συναυτουργών στην εκτέλεση της ίδιας πράξεως και υποκειµενικώς κοινός δόλος όλων όσοι συµπράττουν, ο οποίος υπάρχει όταν ο κάθε αυτουργός θέλει ή αποδέχεται την πραγµάτωση της αντικειµενικής υποστάσεως του διαπραττοµένου εγκλήµατος, γνωρίζοντας ότι και οι λοιποί συµµέτοχοι πράττουν µε δόλο τελέσεως του ίδιου εγκλήµατος. Συναυτουργία είναι δυνατή και στην κατάρτιση πλαστού εγγράφου, χωρίς να απαιτείται αναφορά των επί µέρους ενεργειών καθενός εκ των συναυτουργών, αλλά αρκεί η αναφορά στην απόφαση των πραγµατικών περιστατικών, βάσει των οποίων το δικαστήριο δέχθηκε ότι ο δράστης συµµετείχε στην τέλεση του εγκλήµατος ως συναυτουργός. - Κατά τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 242 του ΠΚ, υπάλληλος που στα καθήκοντα του ανάγεται η έκδοση ή σύνταξη ορισµένων δηµόσιων εγγράφων, αν σε τέτοια έγγραφα βεβαιώνει µε πρόθεση ψευδώς περιστατικό που µπορεί να έχει έννοµες συνέπειες, τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της ψευδούς βεβαιώσεως (διανοητικής πλαστογραφίας), που αποτελεί έγκληµα περί την υπηρεσία, απαιτούνται α) ο δράστης να είναι υπάλληλος, κατά την έννοια των άρθρων 13 στοιχ. α1 και 263α του ΠΚ (όπως το άρθρο 263α προστέθηκε µε το ν.δ. 1234/1972 και αντικατ. µε το άρθρο 4 4 του ν. 1738/1987), β) ο υπάλληλος αυτός να είναι αρµόδιος καθ' ύλην και κατά τόπον για τη σύνταξη ή έκδοση του εγγράφου και να ενεργεί µέσα στα πλαίσια της υπηρεσίας που του έχει ανατεθεί, γ) έγγραφο, κατά την έννοια του άρθρου 13 στοιχ. γ' του ΠΚ, και δη δηµόσιο, όπως αυτό προσδιορίζεται από το άρθρο 438 του ΚΠολ, ήτοι έγγραφο που συντάσσεται από αρµόδιο καθ' ύλη και κατά τόπο δηµόσιο υπάλληλο ή λειτουργό και προορίζεται για εξωτερική κυκλοφορία προς πλήρη απόδειξη κάθε γεγονότος που βεβαιώνεται µ' αυτό, έναντι πάντων, δ) βεβαίωση στο έγγραφο αυτό ψευδούς περιστατικού που µπορεί να έχει έννοµες συνέπειες, δηλαδή περιστατικού που είναι σηµαντικό για τη γένεση, διατήρηση, µεταβολή, απόσβεση δικαιώµατος ή έννοµης, δηµόσιας ή ιδιωτικής, σχέσεως ή καταστάσεως, ψευδές δε είναι το περιστατικό όταν δεν ανταποκρίνεται στην πραγµατικότητα, και ειδικότερα όταν βεβαιώνεται περιστατικό που δεν είναι αληθές ή δεν αναφέρεται περιστατικό αληθές που έπρεπε να αναφερθεί, εφόσον, στην τελευταία περίπτωση, υπήρχε νοµική υποχρέωση να βεβαιώσει τούτο ο υπάλληλος και τούτο υπέπεσε στην αντίληψη του (όπως, π.χ., παράλειψη υπαλλήλου του ΚΤΕΟ ή του Τµήµατος Συγκοινωνιών του Υπουργείου Υποδοµών, Μεταφορών και ικτύων να αναφέρει στην έκθεσή του τη νόθευση του αριθµού πλαισίου του αυτοκινήτου, την οποία διαπίστωσε, κλπ.) και ε)δόλος του δράστη, που συνίσταται στη γνώση και τη θέλησή του να βεβαιώσει ψευδή πραγµατικά περιστατικά που µπορούν να έχουν έννοµες συνέπειες ή τουλάχιστον στη γνώση ότι από τα περιστατικά αυτά είναι ενδεχόµενο να παραχθούν οι έννοµες αυτές συνέπειες και στην εκ προοιµίου αποδοχή του ενδεχοµένου αυτού. [13]

14 - Σύµφωνα, εξάλλου, µε τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 242 ΠΚ, όπως συµπληρώθηκε µε τα άρθρα 1 7 β του Ν. 2408/1996 και 14 παρ. 6 του Ν. 2721/1999, «αν όµως ο υπαίτιος κάποιας από τις πράξεις των παραγράφων 1 και 2 είχε σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον αθέµιτο όφελος ή να βλάψει παράνοµα άλλον, επιβάλλεται κάθειρξη, εάν το συνολικό όφελος ή η συνολική βλάβη υπερβαίνουν το ποσό των είκοσι πέντε εκατοµµυρίων ( ) δραχµών ( ευρώ)». Για την στοιχειοθέτηση, συνεπώς, της κακουργηµατικής µορφής της ψευδούς βεβαιώσεως προσαπαιτείται, πέραν τον ανωτέρω εκτεθέντων, σκοπός του δράστη να περιποιήσει στον εαυτό του ή σε άλλον αθέµιτο όφελος ή να βλάψει παράνοµα άλλον, χωρίς να είναι αναγκαία και η επίτευξη του, το δε όφελος ή η βλάβη να υπερβαίνουν συνολικά το ποσό των ευρώ ( δρχ.). Λόγω της αναδροµικότητας του ηπιότερου νόµου (άρθρο 2 1 ΠΚ), η διάταξη, όπως ισχύει µετά την έναρξη ισχύος του ν. 2721/1999 ( ), που θέτει το κατώτατο όριο της βλάβης και του αντιστοίχου οφέλους για το χαρακτηρισµό της ψευδούς βεβαιώσεως ως κακουργήµατος, καταλαµβάνει και τις πράξεις που τελέσθηκαν πριν από την ισχύ τούτου. Για το διάστηµα από της ισχύος του ν. 2408/1996 µέχρι την ισχύ του ν. 2721/1999, αφότου τέθηκε, ως κατώτατο όριο το συνολικό ποσό των ευρώ, επί µερικότερων πράξεων ψευδούς βεβαιώσεως κατ» εξακολούθηση, για το χαρακτηρισµό του κακουργήµατος απαιτείται το όφελος ή η βλάβη τουλάχιστον µιας από τις µερικότερες πράξεις (και όχι του συνόλου αυτών) να υπερβαίνει το ποσό των ευρώ, υπερισχύει, δηλαδή, για το διάστηµα αυτό, ο Ν. 2408/1996 ως επιεικέστερος του νεότερου. Πρέπει, κατά συνέπειαν, στην περίπτωση αυτή να προσδιορίζεται το όφελος ή η βλάβη από κάθε µερικότερη πράξη, εκτός αν όλες οι πράξεις του κατ' εξακολούθηση εγκλήµατος απέβλεπαν στην πραγµατοποίηση του αυτού ενιαίου οφέλους ή στην πρόκληση της αυτής ενιαίας ζηµίας, οπότε κάθε επί µέρους προσδιορισµός του οφέλους ή της ζηµίας δεν είναι νοητός. Η πράξη δε της ψευδούς βεβαιώσεως τελεί σε σχέση αληθινής συρροής µε την πλαστογραφία. - Κατά το άρθρο 98 παρ. 1 ΠΚ, «αν περισσότερες από µία πράξεις του ίδιου προσώπου συνιστούν εξακολούθηση του ίδιου εγκλήµατος, το δικαστήριο µπορεί, αντί να εφαρµόσει τη διάταξη του άρθρου 94 παρ. 1, να επιβάλει µία και µόνο ποινή για την επιµέτρηση της το δικαστήριο λαµβάνει υπόψη το όλο περιεχόµενο των µερικότερων πράξεων». Τέλος, από τη διάταξη του αρθρ. 46 παρ. 1 εδ. α' του ΠΚ, που ορίζει ότι «µε την ποινή του αυτουργού τιµωρείται επίσης: α) όποιος µε πρόθεση προκάλεσε σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε», συνάγεται ότι για την ύπαρξη ηθικής αυτουργίας πρέπει να συντρέχουν α) πρόκληση και παραγωγή από τον ηθικό αυτουργό σε κάποιον άλλον της αποφάσεως να διαπράξει ορισµένη αξιόποινη πράξη, η δε πρόκληση αυτή δύναται να γίνει µε οποιονδήποτε τρόπο και µέσο, όπως υπόσχεση ή χορήγηση αµοιβής πειθώ, φορτικότητα, απειλή, συµβουλή, εντολή, εκµετάλλευση πλάνης κ.λ.π., β) διάπραξη από τον άλλον (ο οποίος αποφάσισε µε τον τρόπο αυτό) της πράξεως αυτής και γ) δόλος του ηθικού αυτουργού, δηλαδή ηθεληµένη πρόκληση της αποφάσεως για τη διάπραξη από τον άλλον της αντικειµενικής υποστάσεως ορισµένου εγκλήµατος, µε γνώση και θέληση ή αποδοχή της συγκεκριµένης εγκληµατικής πράξεως. Από τη διάταξη δε αυτή σε συνδυασµό µε εκείνες των άρθρων 49 παρ. 2 και 242 παρ. 1 και 3 ΠΚ συνάγεται ότι ο σκοπός του πορισµού αθέµιτου οφέλους ή της παράνοµης βλάβης του άλλου πρέπει να συντρέχει ιδιαιτέρως και αυτοτελώς και στο πρόσωπο του ηθικού αυτουργού, για να έχει και γι' αυτόν η πράξη της ηθικής αυτουργίας σε ψευδή βεβαίωση κακουργηµατικό χαρακτήρα, ο οποίος, πάντως, ηθικός αυτουργός, αν δεν έχει την ιδιότητα του υπάλληλου, µπορεί, σύµφωνα µε τη διάταξη του όρθρου 49 παρ. 1 του ΠΚ, να τιµωρηθεί µε ποινή ελαττωµένη. Στην περίπτωση, λοιπόν, της ηθικής αυτουργίας, για να είναι ειδική και εµπεριστατωµένη η αιτιολογία της [14]

15 καταδικαστικής αποφάσεως (ή του παραπεµπτικού βουλεύµατος), πρέπει να αναφέρονται σαφώς ο τρόπος και τα µέσα µε τα οποία ο ηθικός αυτουργός προκάλεσε στη συγκεκριµένη περίπτωση στο φυσικό αυτουργό την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε, καθώς και τα πραγµατικά περιστατικά από τα οποία το δικαστήριο (ή το συµβούλιο) συνήγαγε ότι ο ηθικός αυτουργός προκάλεσε, µε τον τρόπο και τα µέσα αυτά, στο φυσικό αυτουργό την απόφαση του αυτή. ΠΚ: 13, 27, 28, 29, 45, 216, 242, 290, Ν : 1225/1972, άρθ. 1, 2, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Λατοµείων εκµετάλλευση Αριθµός απόφασης: 1508 Έτος: Παράνοµη λειτουργία λατοµείων. Ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία. - Κατά τις διατάξεις του άρθρου 9 παρ.1 του Ν. 1428/1984 «Η εκµετάλλευση των δηµοτικών, κοινοτικών και ιδιωτικών λατοµείων, καθώς και των λατοµείων των ΝΠ, επιτρέπεται µόνο κατόπιν άδειας εκµεταλλεύσεως, που χορηγεί ο νοµάρχης...», κατά δε τις διατάξεις του άρθρου 16 παρ.1 του ιδίου νόµου, όπως αντικ. µε το άρθρο 8 του Ν. 2702/1999, «Όποιος εκµεταλλεύεται ή εξορύσσει ή αποκοµίζει αδρανή υλικά, µάρµαρα ή βιοµηχανικά ορυκτά χωρίς να έχει αποκτήσει σχετικό δικαίωµα, τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) µηνών και µε τις διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 5 του ν. 5895/1933 και µε πρόστιµο από πέντε εκατοµµύρια ( ) έως πενήντα εκατοµµύρια ( ) δρχ., που επιβάλλεται µε απόφαση του Επιθεωρητή Μεταλλείων...». - Η κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠ απαιτούµενη ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' του ΚΠ προβλεπόµενο λόγο αναιρέσεως υπάρχει όταν, προκειµένου για καταδικαστική απόφαση, αναφέρονται σ' αυτή, µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγµατικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις που τα θεµελιώνουν και οι σκέψεις µε βάση τις οποίες υπήχθησαν τα περιστατικά αυτά στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρµόσθηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό, που αποτελούν ενιαίο σύνολο και αρκεί να αναφέρονται τα αποδεικτικά µέσα γενικώς κατά το είδος τους, χωρίς να είναι αναγκαίο να αναφέρονται αναλυτικά ένα προς ένα όλα τα αποδεικτικά µέσα και τι προέκυψε από το καθένα απ' αυτά χωριστά. Ειδικότερα, δεν υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας της αποφάσεως και στην περίπτωση που αυτή εξαντλείται σε επανάληψη του διατακτικού της αποφάσεως, το οποίο, όµως, εκτός από τα τυπικά στοιχεία του κατηγορητηρίου, περιέχει και πραγµατικά περιστατικά τόσο αναλυτικά και µε τόση πληρότητα, ώστε να καθίσταται περιττή η διαφοροποίηση της διατυπώσεως του αιτιολογικού της. ΚΠ : 510 παρ. 1 στοιχ., Νόµοι: 1428/1984, άρθ. 9, Νόµοι: 2702/1999, άρθ. 8, ηµοσίευση: INLAW 2011 [15]

16 Αδικήµατα - Μαστροπεία Αριθµός απόφασης: 1889 Έτος: Μαστροπεία. Ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία. - Κατ' άρθρον 349 παρ. 3 εδ. α' ΠΚ όποιος κατ' επάγγελµα ή από κερδοσκοπία προάγει στην πορνεία γυναίκες τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον δέκα οκτώ µηνών και µε χρηµατική ποινή. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής η προαγωγή στην πορνεία συνίσταται στην καθ'οιονδήποτε τρόπο (παροτρύνσεις, πιέσεις κλπ) και µε οποιαδήποτε µέσα (παροχή καταλύµατος, ανεύρεση ερωτικών συντρόφων κλπ) παρακίνηση της γυναίκας που δεν είναι ακόµη πόρνη, να τραπεί στην πορνεία ή και η ενίσχυση της τυχόν ειληµµένης και µη πραγµατοποιηθείσης ακόµη αποφάσεως αυτής να πράξει τούτο. ράστης µπορεί να είναι είτε άνδρας είτε γυναίκα, θύµα όµως µόνο γυναίκα, αδιακρίτως ηλικίας. εν είναι αναγκαίο να υπάρχουν πλείονες γυναίκες θύµατα (εκ της χρήσεως του όρου «γυναίκες», δεν προκύπτει το αντίθετο), ούτε η γυναίκα να είναι «αµέµπτων» ηθών, είναι όµως αναγκαίο να µην είναι ήδη πόρνη και εποµένως στοιχείο της αντικειµενικής υποστάσεως του εγκλήµατος της µαστροπείας είναι η προαγωγή στην πορνεία να αφορά γυναίκα που δεν είναι ήδη πόρνη. Πορνεία είναι η παράδοση του ιδίου σώµατος, σε πλείονα πρόσωπα άνευ εκλογής δηλ. η παροχή κατά συνήθεια σαρκικών ηδονών σε αόριστο αριθµό προσώπων, αντί χρηµατικής ή άλλης υλικής αµοιβής. Η προαγωγή στην πορνεία πρέπει επίσης να γίνεται κατ' επάγγελµα ή από κερδοσκοπία. Κατ' επάγγελµα ενεργεί ο δράστης όταν από την επανειληµµένη τέλεση της πράξεως ή από την υποδοµή που έχει διαµορφώσει µε πρόθεση επανειληµµένης τελέσεως, προκύπτει σκοπός του για πορισµό εισοδήµατος, από κερδοσκοπία δεν ενεργεί ο δράστης µε κίνητρο και σκοπό τον προσπορισµό αθεµίτου περιουσιακού οφέλους ή ενός αθεµίτου κέρδους θετικού ή αποθετικού, αποτιµητού όµως σε χρήµα, ανεξαρτήτως της επιτεύξεώς του, ενώ δεν δηµιουργείται ασάφεια από την παραδοχή της τελέσεως της πράξεως και κατ' επάγγελµα και από κερδοσκοπία. - Η απαιτουµένη κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 ΚΠ., όπως το τελευταίο ετροποποιήθη µε το άρθρο 2 παρ. 5 Ν. 2408/1996, ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία της δικαστικής αποφάσεως, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. ' ΚΠ λόγον αναιρέσεως υπάρχει όταν, προκειµένου για καταδικαστική απόφαση, περιέχονται σ' αυτή µε πληρότητα και σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις ή κενά τα πραγµατικά περιστατικά, τα οποία προέκυψαν από την ακροαµατική διαδικασία και στήριξαν την κρίση του δικαστήριο για την συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις γενικώς, που τα θεµελίωσαν, κατά το είδος των και οι σκέψεις µε τις οποίες έγινε η υπαγωγή των περιστατικών, που απεδείχθησαν στην εφαρµοσθείσα ουσιαστική ποινική διάταξη. ια την ύπαρξη τοιαύτης αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο και αρκεί να αναφέρονται τα αποδεικτικά µέσα γενικά κατά το είδος των χωρίς να εκτίθεται τι προέκυψε χωριστά από το καθένα. - Με αυτά που εδέχθη το Τριµελές Εφετείο Ιωαννίνων, δεν διέλαβε στην προσβαλλοµένη απόφασή του την απαιτουµένη ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, αφού δεν εκθέτει ούτε στο σκεπτικό ούτε στο διατακτικό αν η αναφεροµένη αλλοδαπή, την οποίαν ο κατηγορούµενος προήγαγε στην πορνεία, δεν [16]

17 ήτο και προηγουµένως πόρνη, υπό την προαναφερθείσα έννοια πράγµα, όπερ συνιστά στοιχείο της αντικειµενικής υποστάσεως του εγκλήµατος του άρθρου 349 παρ. 3 εδ. α' ΠΚ, κατά τα άνω εκτεθέντα. ι' ο και ο σχετικός τρίτος λόγος, που αφορά την έλλειψη αιτιολογίας της αποφάσεως είναι βάσιµος και πρέπει να γίνει δεκτός όσον αφορά µόνο το αδίκηµα της µαστροπείας άρθρον 349 παρ. 3 ΠΚ. Μετά ταύτα πρέπει να γίνει δεκτή εν µέρει η κρινοµένη αίτηση και να αναιρεθεί η προσβαλλοµένη απόφαση εν µέρει και δη καθ' ο µέρος ο αναιρεσείων κατεδικάσθη για την άνω πράξη της µαστροπείας και κατά συνέπεια και ως προς την διάταξή της για την συνολική ποινή. ΠΚ: 349, ΚΠ : 365, 510 παρ. 1 στοιχ. Α, 510 παρ. 1 στοιχ., ηµοσίευση: INLAW 2008 Αδικήµατα - Μαστροπεία Αριθµός απόφασης: 1568 Έτος: Μαστροπεία. Σωµατεµπορία. Συναυτουργία. Ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία. Εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. - Κατά το άρθρο 349 παρ. 1α και 2α του ΠΚ, όποιος για να εξυπηρετήσει την ακολασία άλλων προάγει στην πορνεία ανήλικο, που είναι νεότερο των δέκα πέντε ετών ο δράστης τιµωρείται µε κάθειρξη και χρηµατική ποινή πενήντα χιλιάδων έως εκατό χιλιάδων ευρώ. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, η προαγωγή στην πορνεία συνίσταται στην καθ' οιονδήποτε τρόπο (παροτρύνσεις, πιέσεις κ.λπ.) και µε οποιαδήποτε µέσα (παροχή καταλύµατος, ανεύρεση ερωτικών συντρόφων κλπ) παρακίνηση της γυναίκας (ανήλικης ή ενήλικης) που δεν είναι ακόµη πόρνη, να τραπεί στην πορνεία ή και η ενίσχυση της τυχόν ειληµµένης και µη πραγµατοποιηθείσης ακόµη αποφάσεως αυτής να πράξει τούτο. ράστης µπορεί να είναι είτε άνδρας είτε γυναίκα, θύµα όµως µόνο γυναίκα, αδιακρίτως ηλικίας και µε τη διάκριση ως προς το ύψος της ποινής εάν αυτή είναι νεώτερη των 15 ετών. εν είναι αναγκαίο η γυναίκα να είναι «αµέπτων» ηθών, είναι όµως αναγκαίο να µη είναι ήδη πόρνη. Πορνεία είναι η παράδοση του ιδίου σώµατος σε πλείονα πρόσωπα, άνευ εκλογής, δηλαδή η παροχή κατά συνήθεια σαρκικών ηδονών σε αόριστο αριθµό προσώπων, αντί χρηµατικής ή άλλης υλικής αµοιβής. - Κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 351 του ΠΚ, όπως αυτό ισχύει µετά την αντικατάστασή του µε το άρθρο 8 του Ν. 3064/2001 «όποιος µε τη χρήση βίας, απειλή ή άλλον εξαναγκαστικού µέσου ή την επιβολή ή κατάχρηση εξουσίας προσλαµβάνει, µεταφέρει ή προωθεί εντός ή εκτός της επικράτειας, κατακρατεί, υποθάλπει, παραδίδει µε ή χωρίς αντάλλαγµα σε άλλον ή παραλαµβάνει από άλλον πρόσωπο µε σκοπό να προβεί ο ίδιος ή άλλος στη γενετήσια εκµετάλλευσή του τιµωρείται µε κάθειρξη µέχρι δέκα ετών και χρηµατική ποινή δέκα χιλιάδων έως πενήντα χιλιάδων ευρώ. Κατά την παράγραφο 4 εδ. α, β και δ ΠΚ του ίδιου άρθρου, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών και χρηµατική ποινή πενήντα χιλιάδων έως εκατό χιλιάδων ευρώ στον υπαίτιο, σύµφωνα µε τις προηγούµενες παραγράφους, αν η πράξη (της σωµατεµπορίας) στρέφεται κατά ανηλίκου (περίπτωση α'), ή τελέσθηκε από ένα από τα πρόσωπα που αναφέρονται στα στοιχ. γ' της παραγράφου 2 του άρθρου 349 του ΠΚ (περίπτωση β') ή τελείται κατ' επάγγελµα (άρθρο 13 περ. στ' ΠΚ - περίπτωση δ'). [17]

18 - Κατά το άρθρο 45 του ΠΚ κάθε συναυτουργός µιας αξιόποινης πράξης τιµωρείται ως αυτουργός αυτής. Προϋπόθεση για την τέλεση µιας πράξης κατά συναυτουργία είναι α) ο κοινός δόλος των δραστών και β) η αυτοπρόσωπη και άµεση σύµπραξη καθενός αυτών (δραστών). Η σύµπραξη µπορεί να συνίσταται, είτε στο ότι ο καθένας πραγµατώνει την όλη αντικειµενική υπόσταση του εγκλήµατος, είτε στο ότι το έγκληµα πραγµατώνεται µε συγκλίνουσες επί µέρους πράξεις των συµµετόχων ταυτόχρονες ή διαδοχικές, η δε πράξη να είναι άδικη για όλους τους συναυτουργούς. - Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούµενη, κατά τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγµατος και 139 ΚΠ, ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. ' του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σε αυτή µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγµατικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του ικαστηρίου για τη συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις που τα θεµελιώνουν και οι νοµικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρµόσθηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο και σε σχέση µε τα αποδεικτικά µέσα πρέπει να προκύπτει µε βεβαιότητα ότι έχουν ληφθεί όλα στο σύνολό τους και όχι ορισµένα µόνο από αυτά. Για τη βεβαιότητα δε αυτή αρκεί να µνηµονεύονται όλα, έστω κατά το είδος τους (µάρτυρες, έγγραφα, κλπ.), χωρίς ανάγκη ειδικότερης αναφοράς τους και µνείας του τι προέκυψε χωριστά από καθένα από αυτά, ενώ το γεγονός ότι εξαίρονται ορισµένα αποδεικτικά µέσα δεν υποδηλώνει ότι δεν λήφθηκαν υπόψη τα άλλα. εν αποτελούν όµως λόγους αναιρέσεως η εσφαλµένη εκτίµηση εγγράφων, η εσφαλµένη αξιολόγηση των καταθέσεων των µαρτύρων, η παράλειψη αναφοράς και αξιολογήσεως κάθε αποδεικτικού στοιχείου χωριστά και η παράλειψη της µεταξύ τους αξιολογικής συσχετίσεως των αποδεικτικών στοιχείων, καθόσον στις περιπτώσεις αυτές πλήττεται η αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του ικαστηρίου της ουσίας. - Η επιβαλλόµενη κατά τα ανωτέρω ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία της αποφάσεως πρέπει να υπάρχει όχι µόνο ως προς την κατηγορία, αλλά να επεκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισµούς που προβάλλονται από τον κατηγορούµενο ή το συνήγορο του. Τέτοιοι ισχυρισµοί είναι εκείνοι που προβάλλονται στο ικαστήριο της ουσίας, σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 170 παρ. 2 και 333 παρ. 2 ΚΠ, και τείνουν στην άρση του άδικου χαρακτήρα της πράξης ή την άρση ή µείωση της ικανότητας καταλογισµού ή την εξάλειψη του αξιοποίνου της πράξεως ή τη µείωση της ποινής. Η απόρριψη ενός τέτοιου ισχυρισµού, όπως είναι και οι ισχυρισµοί για µη καταλογισµό της πράξης του δράστη λόγω πραγµατικής πλάνης του (άρθρο 30 παρ. 1 του ΠΚ), ή για αναγνώριση στο πρόσωπο του κατηγορουµένου ελαφρυντικών περιστάσεων, πρέπει να αιτιολογείται ιδιαιτέρως. Όταν, όµως, ο αυτοτελής ισχυρισµός δεν προβάλλεται παραδεκτά και κατά τρόπο πλήρη και ορισµένο ή ο φερόµενος ως αυτοτελής ισχυρισµός δεν είναι στην πραγµατικότητα αυτοτελής, κατά την έννοια που προαναφέρθηκε, αλλά αρνητικός της κατηγορίας, το ικαστήριο δεν υποχρεούται να απαντήσει, και µάλιστα ιδιαίτερα και αιτιολογηµένα, αφού δεν υπάρχει υποχρέωση ιδιαίτερης απαντήσεως σε απαράδεκτο ισχυρισµό ή σε ισχυρισµό αρνητικό της κατηγορίας. - Κατά το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Ε' ΚΠ λόγο αναιρέσεως αποτελεί και η εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Εσφαλµένη ερµηνεία υπάρχει όταν ο ικαστής αποδίδει στο νόµο διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγµατικά έχει, ενώ εσφαλµένη εφαρµογή υπάρχει όταν το ικαστήριο της ουσίας δεν υπάγει σωστά τα πραγµατικά περιστατικά που δέχτηκε ότι αποδείχθηκαν στη διάταξη που εφαρµόσθηκε. Περίπτωση δε εσφαλµένης εφαρµογής ουσιαστικής [18]

19 ποινικής διατάξεως συνιστά και η εκ πλαγίου παραβίαση της διατάξεως αυτής, η οποία υπάρχει, όταν στο πόρισµα της αποφάσεως, που περιλαµβάνεται στο συνδυασµό του αιτιολογικού µε το διατακτικό και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήµατος, έχουν εµφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, µε αποτέλεσµα να καθίσταται ανέφικτος ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής ή µη εφαρµογής του νόµου, οπότε η απόφαση στερείται νόµιµης βάσεως. ΠΚ: 4, 13, 45, 349, 351, ΚΠ : 510 παρ.1 στοιχ., 510 παρ.1 στοιχ. Ε, ηµοσίευση: INLAW 2009 Αδικήµατα - Ναρκωτικά Αριθµός απόφασης: 610 Έτος: Κατοχή και χρήση ναρκωτικών. Ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 12 παρ. 1 εδ. α του N. 1729/1987, όπως ισχύει µετά την αντικατάστασή της µε το άρθρο 14 του N. 2161/1993, «όποιος για δική του αποκλειστική χρήση προµηθεύεται ή κατέχει µε οποιονδήποτε τρόπο ναρκωτικά σε ποσότητα, που αποδεδειγµένα εξυπηρετεί αποκλειστικά της δικές του ανάγκες ή κάνει χρήση αυτών ή καλλιεργεί φυτά κάνναβης σε αριθµό ή έκταση που δικαιολογούνται µόνο για δική του αποκλειστική χρήση τιµωρείται µε φυλάκιση». Κατά δε τη διάταξη της παραγ. 3 του ίδιου άρθρου «Βούλευµα ή απόφαση ότι ο υπαίτιος δεν πρέπει να τιµωρηθεί, µπορεί να εκδοθεί και ο δράστης της παραγράφου 1 του παρόντος να κριθεί ατιµώρητος χωρίς να διαταχθεί προηγουµένως η επί µέρους του παρακολούθηση θεραπευτικού προγράµµατος, όταν το δικαστικό συµβούλιο ή το δικαστήριο εκτιµώντας τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες τελέστηκε η πράξη και την προσωπικότητα του δράστη, κρίνει ότι η αξιόποινη πράξη ήταν τελείως συµπτωµατική και δεν είναι πιθανόν να επαναληφθεί αυτή ή κάποια άλλη του παρόντος νόµου». Κατά την αληθή έννοια των άνω διατάξεων (σηµειώνεται ότι το ίδιο ορίζεται και από το άρθρο 29 παρ. 1 και 3 του ΚΝΝ 3459/2006) ως συµπτωµατική προµήθεια για σκοπό χρήσεως και περιστασιακή θεωρείται η χρήση η οποία δικαιολογείται µε βάση τις ειδικές συνθήκες και την προσωπικότητα του υπαιτίου. Το δικαστήριο ενώπιον του οποίου φέρεται η υπόθεση δικαιούται να κρίνει το δράστη ατιµώρητο, εφόσον βεβαιωθεί ότι συντρέχουν, στη συγκεκριµένη περίπτωση, ειδικά µνηµονευόµενες συνθήκες σε συνδυασµό µε την προσωπικότητα, η οποία διαµορφώνεται από την ηλικία, τις διανοητικές λειτουργίες, τη δυνατότητα κρίσης και τις επί µέρους περιστάσεις. - Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούµενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 939 του ΚΠ ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγο αναιρέσεώς της από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. του ιδίου Κώδικα, όταν αναφέρονται σ' αυτή µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγµατικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις που τα θεµελιώνουν και οι νοµικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρµόστηκε. Ως προς τις αποδείξεις, αρκεί αυτές να αναφέρονται στην απόφαση κατ' είδος, χωρίς να είναι απαραίτητο να διευκρινίζεται από ποίο ή ποία αποδεικτικά µέσα αποδείχθηκε η κάθε παραδοχή. Για την ύπαρξη τέτοιας [19]

20 αιτιολογίας, είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο. εν αποτελούν όµως λόγους αναιρέσεως η εσφαλµένη εκτίµηση των αποδείξεων και ειδικότερα η εσφαλµένη εκτίµηση των εγγράφων, η εσφαλµένη αξιολόγηση των καταθέσεων των µαρτύρων, η παράλειψη αναφοράς και αξιολόγησης κάθε αποδεικτικού στοιχείου χωριστά και η παράλειψη της µεταξύ τους αξιολογικής συσχετίσεως των αποδεικτικών στοιχείων, καθόσον στις περιπτώσεις αυτές πλήττεται η αναιρετική ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου της ουσίας. Η επιβαλλοµένη ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία των αποφάσεων, πρέπει να υπάρχει, όχι µόνο ως προς την κατηγορία, αλλά να επεκτείνεται και στους προβαλλόµενους από τον κατηγορούµενο ή από τον συνήγορό του, κατά τρόπο σαφή και ορισµένο, αυτοτελείς ισχυρισµούς. Αυτοί δεν είναι εκείνοι, οι οποίοι προβάλλονται στο δικαστήριο της ουσίας, σύµφωνα µε τα άρθρα 170 παρ. 2 και 333 παρ. 2 του ΚΠ και τείνουν στην άρση του άδικου χαρακτήρα της πράξης ή της ικανότητας για καταλογισµό ή στη µείωση αυτής ή στην εξάλειψη του αξιοποίνου της πράξεως ή στη µείωση της ποινής. ΚΠ : 510 παρ. 1 στοιχ., Νόµοι: 1729/1987, άρθ. 12, Νόµοι: 2161/1993, άρθ. 14, ηµοσίευση: INLAW 2009 Αδικήµατα - Ναρκωτικά Αριθµός απόφασης: 1495 Έτος: Παραβίαση των διατάξεων του Κώδικα περί Ναρκωτικών. Συναυτουργία. Ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία. Εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. - Κατά το άρθρο 5 παρ. 1 περ. ζ' του Ν. 1729/1987 (ήδη άρθρο 20 του Κώδικα Νόµων για τα Ναρκωτικά), όπως έχει αντικατασταθεί µε το άρθρο 10 του Ν. 2161/1993 και ίσχυε κατά τον χρόνο τελέσεως της πράξεως για την οποία καταδικάσθηκαν οι αναιρεσείοντες ( ), το έγκληµα της κατοχής ναρκωτικών, στα οποία περιλαµβάνεται και η ηρωίνη, το οποίο τιµωρείται µε κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών και µε χρηµατική ποινή µέχρι ευρώ και αν ο δράστης είναι υπάλληλος, ο οποίος λόγω της υπηρεσίας του ασχολείται µε τα ναρκωτικά, µε κάθειρξη 15 ετών και χρηµατική ποινή µέχρι ευρώ (άρθρο 6 παρ. 1 του ίδιου νόµου), πραγµατώνεται αντικειµενικώς µε τη φυσική εξουσίαση των ουσιών αυτών από τον δράστη, κατά τρόπο που να µπορεί αυτός σε κάθε στιγµή να διαπιστώνει την ύπαρξή τους και να τις διαθέτει πραγµατικά κατά την βούλησή του, ενώ για την υποκειµενική θεµελίωση του απαιτείται δόλος, ο οποίος περιλαµβάνει τη γνώση της ιδιότητας των ουσιών ως ναρκωτικών και την θέληση ή αποδοχή του δράστη να τελέσει την πράξη, µε την οποία πραγµατώνεται η αντικειµενική υπόσταση του. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 8 του Ν. 1729/1987 (ήδη άρθρο 23 του ανωτέρω Κώδικα), όπως ίσχυε κατά τον ως άνω ενδιαφέροντα χρόνο, µε τις σ' αυτό προβλεπόµενες (βαρύτερες των ανωτέρω) ποινές τιµωρείται ο παραβάτης των άρθρων 5, 6 και 7 του ίδιου νόµου, αν, εκτός άλλων περιπτώσεων, ενεργεί κατ' επάγγελµα ή οι περιστάσεις τελέσεως µαρτυρούν ότι είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος. Κατά το όρθρο 13 στοιχ. στ' και ζ' ΠΚ, κατ' επάγγελµα τέλεση του εγκλήµατος συντρέχει όταν από την επανειληµµένη τέλεση της πράξεως ή από την υποδοµή που έχει διαµορφώσει ο δράστης, µε πρόθεση επανειληµµένης τελέσεως της πράξεως, προκύπτει σκοπός του δράστη για πορισµό [20]