Newsletter 5/2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ποινικό 3-55 [ 2 ]

Transcript

1

2 Newsletter 5/2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ποινικό 3-55 [ 2 ]

3 ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΕΙΣ Μπέκας Γιάννης: Οικονοµικό έγκληµα και ποινική δικονοµία ηµοσίευση: Αρχείο Νοµολογίας, 2010, σελίδα 507 ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ Αδικήµατα - Ανθρωποκτονία από πρόθεση Αριθµός απόφασης: 707 Έτος: Ανθρωποκτονία από πρόθεση. Ενδείξεις.Έλλειψη ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας. Αναίρεση του Εισαγγελέα. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Κατά τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 299 του ΠΚ όποιος µε πρόθεση σκότωσε άλλον, τιµωρείται µε ισόβια κάθειρξη, κατά δε την παρ. 2 του ίδιου άρθρου, αν η πράξη αποφασίστηκε και εκτελέστηκε σε βρασµό ψυχικής ορµής επιβάλλεται η ποινή της πρόσκαιρης κάθειρξης. Από το συνδυασµό των διατάξεων αυτών προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της ανθρωποκτονίας από πρόθεση, απαιτείται, αντικειµενικώς µεν, η αφαίρεση της ζωής άλλου ανθρώπου, µε θετική ενέργεια ή παράλειψη οφειλόµενης από το νόµο ενέργειας, υποκειµενικώς δε δόλος, που περιλαµβάνει τη γνώση των αντικειµενικών στοιχείων της πράξεως και τη θέληση καταστροφής της ζωής του άλλου ανθρώπου. Από τη διατύπωση του πιο πάνω άρθρου προκύπτει περαιτέρω, ότι, για την ποινική µεταχείριση του δράστη της ανθρωποκτονίας από πρόθεση, γίνεται διάκριση του δόλου σε προµελετηµένο και απροµελέτητο. Στην πρώτη περίπτωση απαιτείται ψυχική ηρεµία του δράστη είτε κατά την απόφαση είτε κατά την εκτέλεση της πράξεως, ενώ στη δεύτερη περίπτωση απαιτείται ο δράστης να βρίσκεται σε βρασµό ψυχικής ορµής και κατά τη λήψη της αποφάσεως και κατά την εκτέλεση της πράξεως. - Στο άρθρο 178 του ΚΠ αναφέρονται ενδεικτικά τα κυριότερα αποδεικτικά µέσα και ανάµεσα σ' αυτά είναι και οι ενδείξεις. Ενδείξεις θεωρούνται γεγονότα, καταστάσεις ή αντικείµενα, που εξαιτίας των ειδικών συνθηκών κάτω από τις οποίες συνέβησαν ή διαµορφώθηκαν, αποκτούν ειδική σηµασία για την βεβαίωση του εγκλήµατος και την εξακρίβωση της ταυτότητος του δράστη. Οι ενδείξεις είναι το αποδεικτικό µέσο που τείνει σε έµµεση απόδειξη, για την ουσιαστική αξιολόγηση του οποίου ο δικαστής είναι υποχρεωµένος να προβεί σε ένα δικανικό συλλογισµό και, σύµφωνα µε το συµπέρασµα αυτού, να σχηµατίσει πεποίθηση για το κάθε κρίσιµο θέµα. Οι ενδείξεις διακρίνονται σε προσωπικές και πραγµατικές. Οι προσωπικές συνίστανται σε γεγονότα, πράξεις ή συναισθήµατα, που αναφέρονται σε τρία κυρίως θέµατα : α) την ύπαρξη κινήτρου για την τέλεση του εγκλήµατος, β) την σχέση του κατηγορουµένου µε το έγκληµα και γ) το "άλλοθι του", η αδυναµία δηλαδή να αποδειχθεί ότι βρισκόταν κάπου αλλού κατά τον κρίσιµο χρόνο. Οι πραγµατικές ενδείξεις µπορεί να βρίσκονται είτε πάνω στο θύµα είτε στον δράστη, είτε στον τόπο του εγκλήµατος είτε σε οποιοδήποτε άλλο τόπο. Ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου µπορεί, σύµφωνα µε το άρθρο 505 παρ.2 ΚΠ (να ζητήσει την αναίρεση οποιασδήποτε αποφάσεως µέσα στην προθεσµία του άρθρου 479 παρ. 2 του ιδίου Κώδικα, δηλαδή µέσα σε ένα µήνα από την καταχώριση της απόφασης στο υπό του άρθρου 473 παρ.3 του αυτού Κώδικα προβλεπόµενο ειδικό βιβλίο. Από τη διάταξη

4 αυτή προκύπτει, ότι ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου δικαιούται να ασκήσει αναίρεση κατά οιασδήποτε αθωωτικής ή καταδικαστικής αποφάσεως εκδιδοµένης υπό οιουδήποτε ποινικού δικαστηρίου και για όλους τους λόγους που διαλαµβάνονται στο άρθρο 510 παρ. 1 ΚΠ. - Έλλειψη της απαιτούµενης από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 ΚΠ ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας της αθωωτικής απόφασης, που ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' του ΚΠ λόγο αναίρεσης αυτής, υπάρχει, όταν δεν εκτίθενται σε αυτήν τα πραγµατικά περιστατικά, που αποδείχτηκαν από την ακροαµατική διαδικασία και θεµελιώνουν την ανυπαρξία των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν τα περιστατικά αυτά και οι νοµικοί συλλογισµοί µε τους οποίους το δικαστήριο της ουσίας κατέληξε σε απαλλακτική για τον κατηγορούµενο κρίση. Ακόµη, έλλειψη τέτοιας αιτιολογίας υπάρχει και όταν από τη στάθµιση του όλου περιεχοµένου του σκεπτικού της απόφασης δεν συνάγεται µε τρόπο αναµφισβήτητο ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη και συνεκτίµησε, προκειµένου να καταλήξει στην κρίση του, όλα ανεξαιρέτως τα αποδεικτικά µέσα. Εξάλλου, πάγια η νοµολογία και η επιστήµη δέχονται, ότι η αιτιολογία δεν δύναται να είναι επιλεκτική, να στηρίζεται δηλαδή σε ορισµένα πραγµατικά δεδοµένα της προδικασίας ή της ακροαµατικής διαδικασίας, χωρίς να συνεκτιµά άλλα, που εισφέρθηκαν σ' αυτή, γιατί τότε δηµιουργούνται λογικά κενά και δεν είναι µια τέτοια αιτιολογία ειδική και εµπεριστατωµένη. Έτσι, για να είναι ειδική και εµπεριστατωµένη η αιτιολογία της αποφάσεως, δεν αρκεί η τυπική ρηµατική αναφορά των κατ' είδος αποδεικτικών µέσων, αλλά πρέπει να συνάγεται ότι το ικαστήριο έλαβε υπόψη του και συνεκτίµησε όλα τα αποδεικτικά µέσα και όχι µερικά από αυτά κατ' επιλογή. Η υποχρέωση για συγκριτική στάθµιση και αξιολογική συσχέτιση του περιεχοµένου όλων των αποδεικτικών µέσων επιβάλλεται από τις συνδυασµένες διατάξεις των άρθρων 177 παρ. 1 και 178 του ΚΠ. Βεβαίως, το αποτέλεσµα του' συσχετισµού, της συνεκτίµησης, της συγκριτικής στάθµισης και της συναξιολόγησης των αποδεικτικών µέσων, δηλαδή από ποιο αποδεικτικό µέσο πείσθηκε τελικά το δικαστήριο, δεν ελέγχεται από τον Άρειο Πάγο. Πλην όµως, πρέπει στην αιτιολογία να αναφέρεται, γιατί πείστηκε από το συγκεκριµένο αποδεικτικό µέσο και όχι από άλλο αντίθετο ή διαφορετικό. ΠΚ: 299, ΚΠ : 177, 178, 473, 479, 505, 510 παρ. 1 στοιχ., ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Σωµατική βλάβη Αριθµός απόφασης: 104 Έτος: Σωµατική βλάβη από αµέλεια. Αναίρεση Εισαγγελέα Αναθεωρητικού ικαστηρίου. Έλλειψη αιτιολογίας. Εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. - Από τον συνδυασµό των άρθρων 211, 212 παρ. 1, 213 παρ. 1, 214 εδ. ε' του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα και 504, παρ. 1, 505 παρ. 2 και 506 εδ. β' του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας, ο Εισαγγελεύς του Αναθεωρητικού ικαστηρίου µπορεί να ζητήσει την αναίρεση οποιασδήποτε αποφάσεως στρατιωτικού δικαστηρίου, µέσα στην προθεσµία του άρθρου 479 παρ. 2, δηλαδή, µέσα σε τριάντα (30) ηµέρες από την καταχώρηση της προσβαλλόµενης τελεσίδικης αποφάσεως [4]

5 καθαρογραφηµένης στο προβλεπόµενο από το άρθρο 473 παρ. 3 του ΚΠοιν ειδικό βιβλίο. Ειδικά δε, προκειµένου για αθωωτική απόφαση, ενόψει του τεκµηρίου αθωότητας του κατηγορουµένου που θεσπίζεται και από τη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 2 της ΕΣ Α (Ν 53/1974), και δεδοµένου ότι αντικείµενο αποδείξεως στην ποινική δίκη αποτελεί η ενοχή και όχι η αθωότητα εκείνου, τέτοια έλλειψη αιτιολογίας, που ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' του ΚΠ λόγο αναιρέσεως, υπάρχει όταν δεν εκτίθενται στην απόφαση µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγµατικά περιστατικά που αποδείχθηκαν από την ακροαµατική διαδικασία και θεµελιώνουν την ανυπαρξία αντικειµενικών ή υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις από τις οποίες προέκυψαν τα περιστατικά αυτά και οι λόγοι για τους οποίους το ικαστήριο της ουσίας κατέληξε σε απαλλακτική κρίση για τον κατηγορούµενο. - Σύµφωνα µε το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας, λόγο αναιρέσεως συνιστά και η εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως, εσφαλµένη δε ερµηνεία υπάρχει, όταν το δικαστήριο αποδίδει σε αυτή διαφορετική έννοια από εκείνη που πράγµατι έχει, ενώ εσφαλµένη εφαρµογή υφίσταται όταν τούτο δεν υπήγαγε τα πραγµατικά περιστατικά, που δέχθηκε ότι αποδείχθηκαν, στην εφαρµοσθείσα διάταξη. - Με αυτά που δέχθηκε το Τριµελές Αναθεωρητικό ικαστήριο, δεν διέλαβε στην προσβαλλόµενη απόφαση του την απαιτούµενη από τα άρθρα 93 του Συντάγµατος και 139 του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, αφού στην ως άνω απόφαση εµφιλοχώρησαν ασάφειες και αντιφάσεις και ειδικότερα, ενώ αναγνώσθηκε η µε αριθµό πρωτοκόλλου 11634/ ιατροδικαστική έκθεση της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Θεσσαλονίκης και η από ακτινολογική εξέταση της παθούσας από το Γενικό Νοσοκοµείο Σερρών, εν τούτοις το ικαστήριο δεν αποφαίνεται επί του αναφεροµένου στην έκθεση αυτή τραυµατισµού της πολιτικώς ενάγουσας. Γ.. Συγκεκριµένα στην εν λόγω έκθεση του ιατροδικαστή αναγράφεται "κάκωση της δεξιάς πηχεοκαρπικής, µε ακτινοσκοπικό εύρηµα τη λύση της οστικής συνέχειας της στιλοειδούς απόφυσης της δεξιάς ωλένης - εκδορά επί θλαστικής εκχυµωτικής βάσεως του δεξιού αγκώνος". Επ' αυτού η προσβαλλόµενη απόφαση απλώς αναφέρει "είναι πολύ πιθανό αυτή να τραυµατίστηκε από την προσπάθεια της να ρίξει τους πασσάλους του φράχτη..." χωρίς να εξηγείται και να αξιολογείται το είδος και η φύση της σωµατικής βλάβης και ειδικότερα πώς είναι δυνατόν η προσπάθεια της παθούσας να ρίξει τους πασσάλους του φράχτη προκάλεσε τον τραυµατισµό που αναφέρεται στην ως άνω Ιατροδικαστική έκθεση. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, είναι βάσιµος ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' και Ε' του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας σχετικός λόγος αναιρέσεως της κρινόµενης αιτήσεως του Εισαγγελέως του Αναθεωρητικού ικαστηρίου ΚΠ : 504, 505, 506, 510 παρ. 1 στοιχ., 510 παρ. 1 στοιχ. Ε, ηµοσίευση: INLAW 2011 Αδικήµατα - Σωµατική βλάβη Αριθµός απόφασης: 123 Έτος: Θανατηφόρα σωµατική βλάβη από κοινού. Ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία. - Το ικαστήριο της ουσίας διέλαβε στην προσβαλλόµενη απόφασή του την απαιτούµενη από τις προδιαληφθείσες διατάξεις του Συντάγµατος και του ΚΠ [5]

6 ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, αφού εκθέτει σ' αυτή µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγµατικά περιστατικά, τα οποία αποδείχθηκαν από την ακροαµατική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειµενική και υποκειµενική υπόσταση του εγκλήµατος της θανατηφόρας σωµατικής βλάβης από κοινού, για το οποίο καταδικάστηκε ο αναιρεσείων, τις αποδείξεις από τις οποίες συνήγαγε τα περιστατικά αυτά και τους συλλογισµούς, µε βάση τους οποίους έκανε την υπαγωγή τους στις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις των άρθρων 26 παρ. 1 εδ. α', 27 παρ. 1, 45, 311 εδ. α' και 308 παρ. 1 εδ. α' ΠΚ, τις οποίες ορθώς ερµήνευσε και εφάρµοσε και δεν παραβίασε ευθέως ή εκ πλαγίου, µε ελλιπή, δηλονότι ή αντιφατική αιτιολογία. Ειδικότερα αιτιολογείται πλήρως η παραδοχή ότι τον Κ. Θ. (παθόντα) κτυπούσε και ο δεύτερος κατηγορούµενος, δηλαδή ο αναιρεσείων, (όπως και ο πρώτος), µε γροθιές και κλωτσιές στο κεφάλι και στο σώµα. Εποµένως, ο περί του αντιθέτου µοναδικός από το άρθρο στοιχ. ', για έλλειψη ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας, αναφορικά µε την από τον αναιρεσείοντα τέλεση της πιο πάνω αξιόποινης πράξης, λόγος αναίρεσης, πρέπει ν' απορριφθεί ως αβάσιµος. ΠΚ: 26, 27, 45, 308, 311, ΚΠ : 510 παρ. 1 στοιχ., ηµοσίευση: INLAW 2011 Αδικήµατα - Τοκογλυφία Αριθµός απόφασης: 244 Έτος: Τοκοφλυφία. Ηθική αυτουργία. - Κατά τις διατάξεις του άρθρου 404 παρ. 2 εδ. α και β σε συνδυασµό µε τις παραγράφους 1 και 3 του Ποινικού Κώδικα "τοκογλυφία διαπράττει όποιος κατά την παροχή ή την παράταση της προθεσµίας πληρωµής, κατά την ανανέωση ή την προεξόφληση δανείου, συνοµολογεί ή παίρνει για τον εαυτό του ή για τρίτο περιουσιακά ωφελήµατα που υπερβαίνουν το κατά το νόµο θεµιτό ποσοστό του τόκου και όποιος επιδιώκει την εκπλήρωση τοκογλυφικών ωφεληµάτων που πηγάζουν από αυτή την απαίτηση, τιµωρούµενος, αν επιχειρεί κατ' επάγγελµα ή κατά συνήθεια, µετά την τροποποίηση τους µε το άρθρο 14 παρ. 8 του Ν. 2721/1999, µε κάθειρξη µέχρι δέκα ετών. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση της αντικειµενικής υπόστασης του εγκλήµατος αυτού, απαιτείται η εκ µέρους του δράστη ( δανειστή) συνοµολόγηση ή λήψη για τον εαυτό του ή για τρίτο, περιουσιακών ωφεληµάτων που υπερβαίνουν το κατά νόµο θεµιτό ποσοστό του τόκου, κατά την παροχή ή την παράταση της προθεσµίας πληρωµής, κατά την ανανέωση ή την προεξόφληση δανείου. Στη συγκεκριµένη περίπτωση η τοκογλυφία προϋποθέτει τη σύναψη συµβάσεως δανείου ( άρθρο 806 επ. ΑΚ) και όχι δικαιοπραξία άλλης µορφής. Βασικός όρος του αξιοποίνου της συγκεκριµένης συµπεριφοράς είναι τα περιουσιακά ωφελήµατα που συνοµολογεί ή λαµβάνει ο δράστης να υπερβαίνουν το κατά νόµο θεµιτό ποσοστό τόκου. Το έγκληµα αυτό µπορεί να τελεστεί µε δύο τρόπους, οι οποίοι είναι αυτοτελείς και ανεξάρτητοι µεταξύ τους, τελούν δε σε αληθινή πραγµατική συρροή, και ειδικότερα, αφ' ενός µεν µε τη συνοµολόγηση και λήψη τοκογλυφικών ωφεληµάτων, αφ' ετέρου δε µε την επιδίωξη εκπλήρωσης των τοκογλυφικών ωφεληµάτων που έχουν συνοµολογηθεί. "Συνοµολόγηση" είναι η αποτύπωση της συµφωνίας µεταξύ λήπτη και δανειστή για παροχή από τον πρώτο τοκογλυφικών ωφεληµάτων στο πλαίσιο της σύµβασης δανείου. Ως " λήψη" τοκογλυφικών ωφεληµάτων θεωρείται όχι µόνο η είσπραξη [6]

7 χρηµάτων, αλλά και η παραλαβή αξιόγραφων, τα οποία ενσωµατώνουν τόκους µη νόµιµους, χωρίς να απαιτείται και η είσπραξη ή επιδίωξη εισπράξεως. Η συγκεκριµένη µορφή του εγκλήµατος της τοκογλυφίας θεωρείται τετελεσµένη και µόνο µε τη "συνοµολόγηση" της τοκογλυφικής συµβάσεως και µάλιστα τόσο κατά την αρχική σύναψη, όσο και κατά τη µεταγενέστερη παράταση ή και την ανανέωση, έστω και αν στο οφειλόµενο κεφάλαιο συµπεριλαµβάνονται και οι µέχρι τότε παράνοµοι τόκοι και εµφανίζονται ως ενιαίο σύνολο στο οριστικό κεφάλαιο. Ως κατ' επάγγελµα θεωρείται ότι διαπράττεται η τοκογλυφία, σύµφωνα µε το άρθρο 13 στ του ΠΚ, όταν από την επανειληµµένη τέλεση της πράξης ή από την υποδοµή που έχει διαµορφώσει ο δράστης µε πρόθεση επανειληµµένης τέλεσης της πράξης, προκύπτει σκοπός του δράστη για πορισµό εισοδήµατος. Για την επιβαρυντική περίπτωση της κατ' επάγγελµα τέλεσης του εγκλήµατος της τοκογλυφίας δεν προσαπαιτείται να έχει ο δράστης και προηγουµένως καταδικαστεί για όµοια πράξη, ούτε να παραπέµπεται για περισσότερες τέτοιες πράξεις, δεδοµένου ότι κριτήριο συνδροµής του επιβαρυντικού στοιχείου της κατ' επάγγελµα τέλεσης είναι η διαπίστωση είτε ύπαρξης πρόθεσης βιοπορισµού από αυτή, είτε ροπή προς τέλεση αυτής. - Το παραπεµπτικό βούλευµα έχει την απαιτούµενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠ ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 484 παρ. 1 στοιχ. δ του ΚΠ λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σ' αυτό µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγµατικά περιστατικά που προέκυψαν από την ανάκριση ή την προανάκριση και θεµελιώνουν την ύπαρξη επαρκών ενδείξεων ενοχής του κατηγορουµένου στο ακροατήριο. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας α) είναι επιτρεπτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο, και β) αρκεί να αναφέρονται τα αποδεικτικά µέσα γενικώς κατά το είδος τους, χωρίς να απαιτείται να εκτίθεται τι προέκυψε από το καθένα χωριστά. Απαιτείται µόνο να προκύπτει µε βεβαιότητα ότι το Συµβούλιο έλαβε υπόψη του και συνεκτίµησε όλα στο σύνολο τους τα αποδεικτικά µέσα και όχι µόνο ορισµένα από αυτά κατ' επιλογή για το σχηµατισµό της δικανικής του πεποίθησης. Ειδικά στην περίπτωση της ηθικής αυτουργίας, εν όψει του ότι η διάταξη του άρθρου 46 παρ. 1 περ. α του ΠΚ, δεν προκαθορίζει τον τρόπο µε τον οποίο θα πρέπει να προκληθεί η απόφαση στον άλλο για να τελέσει συγκεκριµένη άδικη πράξη, έπεται ότι οποιαδήποτε συµπεριφορά πρόσφορη στο να οδηγήσει άλλον στην απόφαση να εκτελέσει την πράξη αυτή, µπορεί να αποτελέσει ηθική αυτουργία, µε την προϋπόθεση ότι συµβάλλει καθοριστικά στη λήψη της αποφάσεως. Ως εκ τούτου για να είναι ειδική και εµπεριστατωµένη η αιτιολογία του παραπεµπτικού βουλεύµατος, αρκεί να αναφέρεται σ' αυτό ο τρόπος µε τον οποίο ο ηθικός αυτουργός προκάλεσε στο φυσικό αυτουργό την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε, χωρίς να είναι αναγκαίος για την πληρότητα της αιτιολογίας ο καθορισµός της µέχρι τις τελευταίες λεπτοµέρειες, από απόψεως τόπου, τρόπου και χρόνου τέλεσης της πράξεως. - Περίπτωση εσφαλµένης εφαρµογής ουσιαστικής ποινικής διατάξεως, που ιδρύει λόγο αναιρέσεως, κατά το άρθρο 484 παρ. 1 στοιχ. β του ΚΠ συντρέχει, όχι µόνο όταν το Συµβούλιο δεν υπάγει σωστά τα πραγµατικά περιστατικά, τα οποία έχει δεχθεί, στη διάταξη που εφαρµόσθηκε, αλλά και όταν η διάταξη αυτή παραβιάστηκε εκ πλαγίου, για το λόγο ότι έχουν εµφιλοχωρήσει στο πόρισµα του βουλεύµατος που περιλαµβάνεται στο συνδυασµό του διατακτικού προς το σκεπτικό και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήµατος, ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, µε αποτέλεσµα να καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος από τον Άρειο Πάγο για την ορθή ή µη εφαρµογή του νόµου, οπότε το βούλευµα δεν έχει νόµιµη βάση. [7]

8 ΠΚ: 13, 46, 404, ΚΠ : 316, 484, ΑΚ: 806, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Ψευδής βεβαίωση Αριθµός απόφασης: 1172 Έτος: Ψευδής βεβαίωση. - Κατ'άρθρο 242 παρ. 1 ΠΚ "υπάλληλος που στα καθήκοντά του ανάγεται η έκδοση ή η σύνταξη ορισµένων δηµοσίων εγγράφων, αν σε τέτοια έγγραφα βεβαιώνει µε πρόθεση ψευδές περιστατικό που µπορεί να έχει έννοµες συνέπειες, τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους". Ούτω για την στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της ψευδούς βεβαιώσεως απαιτείται αντικειµενικώς α)δηµόσιο κατά την έννοια του άρθρου 438 Κ.Πολ., έγγραφο (άρθρ.13 στοιχ.α ΠΚ) που έχει συνταχθεί από καθ'ύλην και κατά τόπον αρµόδιο δηµόσιο υπάλληλο ή λειτουργό κρατικής υπηρεσίας (δηµόσιας, δηµοτικής ή κοινοτικής) και είναι προορισµένο για εξωτερική κυκλοφορία προς πλήρη απόδειξη έναντι πάντων του γεγονότος που βεβαιώνεται σ'αυτό β)βεβαίωση στο έγγραφο ψευδούς περιστατικού που µπορεί να έχει έννοµες συνέπειες, δηλαδή να επιφέρει γένεση, αλλοίωση, µεταβίβαση, κατάργηση ή απώλεια δικαιώµατος ή εννόµου σχέσεως υποκειµενικώς δε (απαιτείται) δόλος, ο οποίος συνίσταται στη γνώση του δράστου ότι ενεργεί υπό την ιδιότητα του υπαλλήλου εντός της καθ'ύλην και κατά τόπον αρµοδιότητός του και στη θέλησή του να βεβαιώσει ψευδές περιστατικό που µπορεί να έχει έννοµες συνέπειες ή τουλάχιστον στη γνώση ως ενδεχοµένης της παραγωγής αυτών από την πράξη και εκ προοιµίου αποδοχή τούτου. ΠΚ: 242, ΚΠ : 329, 331, 333, 358, 364, 369, 474, 476, 498, 510 παρ. 1 στοιχ., ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Ψευδής βεβαίωση Αριθµός απόφασης: 125 Έτος: Ψευδής καταµήνυση. Ψευδορκία µάρτυρος. Περιεχόµενο κλητηρίου θεσπίσµατος.θυροκόλληση. Παραγραφή. Παραβίαση του δεδικασµένου. Άσκηση ποινικής δίωξης. - Υπαίτιος των πράξεων που προβλέπονται από τα άρθρα 229 παρ. 1 και 224 παρ. 2 του Ποινικού Κώδικα, δηλαδή της ψευδούς καταµηνύσεως και της ψευδορκίας µάρτυρος, είναι στην πρώτη περίπτωση, εκείνος που εν γνώσει καταµηνύει άλλον ψευδώς ή αναφέρει γι' αυτόν ενώπιον της αρχής ότι τέλεσε αξιόποινη πράξη ή πειθαρχική παράβαση, µε σκοπό να προκαλέσει την καταδίωξή του γι' αυτήν και στη δεύτερη περίπτωση της ψευδορκίας µάρτυρος, εκείνος που, ενώ εξετάζεται ενόρκως ως µάρτυς ενώπιον αρχής αρµόδιας να ενεργεί ένορκη εξέταση ή αναφέρεται στον όρκο που έχει δώσει, καταθέτει εν γνώσει του ψέµατα ή αρνείται ή αποκρύπτει την αλήθεια. Έτσι, για τη θεµελίωση και των δύο αυτών εγκληµάτων, απαιτείται εκτός από τα λοιπά στοιχεία. που συγκροτούν την αντικειµενική τους υπόσταση και άµεσος [8]

9 δόλος, που περιλαµβάνει αναγκαία τη γνώση ότι η καταµήνυση είναι ψευδής, στην περίπτωση του άρθρου 229 παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα και ότι τα ενόρκως κατατιθέµενα είναι επίσης ψευδή, στην περίπτωση του άρθρου 224 παρ. 2 του ίδιου Κώδικα. Η ύπαρξη τέτοιου δόλου πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς στην καταδικαστική απόφαση µε παράθεση των περιστατικών που δικαιολογούν τη γνώση αυτή, αλλιώς η απόφαση στερείται της επιβαλλόµενης από το άρθρο 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας και είναι αναιρετέα, κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' του ίδιου Κώδικα. Υπάρχει όµως, και στις περιπτώσεις αυτές, η εν λόγω αιτιολογία, όταν, σύµφωνα µε τις παραδοχές της αποφάσεως, ο σχετικός µε το ψευδές γεγονός ισχυρισµός του δράστη θεµελιώνεται σε προσωπική πεποίθηση ή αντίληψη του ίδιου ή σε δική του πράξη ή παράλειψη, οπότε είναι αυτονόητη η σχετική γνώση του δράστη, χωρίς να απαιτείται παράθεση άλλων, σχετικών µε τη γνώση, περιστατικών. - Κατά το άρθρο 321 παρ. 1 στοιχ. δ' του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας, το κλητήριο θέσπισµα πρέπει, µεταξύ άλλων, να περιέχει τον ακριβή καθορισµό της πράξεως για την οποία κατηγορείται ο κατηγορούµενος, δηλαδή να καθορίζει το έγκληµα κατά τα πραγµατικά περιστατικά που το συνιστούν και τα κατά τον νόµο συστατικά στοιχεία του. Η έλλειψη των στοιχείων αυτών συνεπάγεται ακυρότητα, η οποία, αν δεν προταθεί από τον κατηγορούµενο, καλύπτεται (άρθρα 173 παρ. 1, 174 ΚΠ ), ενώ αν προταθεί και απορριφθεί, ιδρύεται λόγος αναιρέσεως από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Β' του ίδιου Κώδικα. - Κατά το άρθρο 155 παρ. 2 του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας "αν δεν βρεθεί στην κατοικία του εκείνος προς τον οποίο γίνεται η επίδοση ή ο σύνοικος ή ο οικιακός βοηθός ή θυρωρός, όποιος κάνει την επίδοση επικολλά το έγγραφο στην πόρτα της κατοικίας. Αν η θυροκόλληση έγινε επειδή τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 1 εδ. β' και γ' αρνήθηκαν να πάρουν το έγγραφο ή απουσίαζαν ή δεν υπήρχαν, επιδίδεται το αντίγραφο του εγγράφου στον τυχόν διορισµένο αντίκλητο του ενδιαφεροµένου κατηγορουµένου ή αστικώς υπευθύνου. Σ' αυτήν την περίπτωση, τα αποτελέσµατα αρχίζουν από την επίδοση στον αντίκλητο". Από τις διατάξεις αυτές, σε συνδυασµό µε εκείνες του άρθρου 154 παρ. 2 του ίδιου Κώδικα, συνάγεται ότι το κύρος της επιδόσεως δεν επηρεάζεται από ποια. θυροκόλληση ή επίδοση στον αντίκλητο προηγήθηκε της άλλης. Η διάταξη αναφέρεται στο συνήθως συµβαίνον, που είναι προδήλως να προηγείται η θυροκόλληση της επιδόσεως προς τον αντίκλητο, αφού ο δικαστικός επιµελητής δεν γνωρίζει, κατά κανόνα, αν την επίδοση θα ενεργήσει µε θυροκόλληση και κινδυνεύει, αν ακολουθήσει αντίστροφη σειρά, να ενεργήσει περιττή επίδοση, αυτή προς τον αντίκλητο, αν ευρεθούν τα πρόσωπα της παραγράφου 1 εδ. β' του άρθρου 155 ΚΠ και παραλάβουν το έγγραφο. - Κατά τα άρθρα 111, 112 και 113 του Ποινικού Κώδικα, το αξιόποινο εξαλείφεται µε την παραγραφή, η οποία για τα πληµµελήµατα είναι πενταετής και αρχίζει από την ηµέρα που τελέστηκε η αξιόποινη πράξη, αναστέλλεται δε για όσο χρόνο διαρκεί η κυρία διαδικασία και µέχρι να καταστεί αµετάκλητη η καταδικαστική απόφαση, όχι όµως περισσότερο από τρία έτη. Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 320, 321, 339, 340 και 343 του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας προκύπτει ότι η κυρία διαδικασία στο ακροατήριο αρχίζει είτε µε την έναρξη της προπαρασκευαστικής διαδικασίας, δηλαδή µε την επίδοση στον κατηγορούµενο της κλήσεως ή του κλητηρίου θεσπίσµατος είτε µε την χωρίς εναντίωση εµφάνισή του στο ακροατήριο, κατά τη συζήτηση της υποθέσεως. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. ΣΤ' του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας, ιδρύεται λόγος αναιρέσεως για παραβίαση του δεδικασµένου, ώστε µε τον αναιρετικό αυτό λόγο να διασφαλίζεται η εφαρµογή από τα δικαστήρια της [9]

10 ουσίας του άρθρου 57 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα, σύµφωνα µε το οποίο, αν κάποιος έχει καταδικασθεί αµετάκλητα ή αθωωθεί ή έχει πάψει η ποινική δίωξη εναντίον του, δεν µπορεί να ασκηθεί και πάλι σε βάρος του δίωξη για την ίδια πράξη, ακόµη και αν δοθεί σ' αυτή διαφορετικός χαρακτηρισµός, ενώ κατά την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου "αν παρά την ήπιο πάνω απαγόρευση ασκηθεί ποινική δίωξη, κηρύσσεται απαράδεκτη λόγω δεδικασµένου". - Από τις διατάξεις των άρθρων 36 και 43 του Κώδικα Ποινικής δικονοµίας προκύπτει ότι ο Εισαγγελέας έχει υποχρέωση, µετά από έρευνα της εγκλήσεως ή της µηνύσεως, εφόσον θεωρεί υποστατή την κατηγορία να ασκήσει ποινική δίωξη και να διατάξει προανάκριση ή κυρία ανάκριση ή να παραπέµψει τον κατηγορούµενο, µε απευθείας κλήση, στο ακροατήριο του αρµόδιου δικαστηρίου. Για την περίπτωση που έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για ορισµένο έγκληµα και ακολουθήσει άσκηση για το ίδιο νέας ποινικής διώξεως, ο Κώδικας Ποινικής ικονοµίας δεν περιέχει ρητή ρύθµιση για την εντεύθεν εκκρεµοδικία και την τύχη της δεύτερης ποινικής διώξεως. Όµως, µε ανάλογη εφαρµογή των όσων ορίζει το άρθρο 57 παρ. 3 ΚΠ για το δεδικασµένο, πρέπει, αν η προηγηθείσα ποινική δίωξη έχει κριθεί οριστικά, όχι όµως και αµετάκλητα, η δεύτερη να κηρύσσεται αµετάκλητη, άλλως, ιδρύεται (µε την εκδίκαση και της δεύτερης κατηγορίας) ο αναιρετικός λόγος της υπερβάσεως εξουσίας µε την αρνητική του µορφή. Εποµένως, για να υπάρχει δεδικασµένο ή εκκρεµοδικία απαιτείται, εκτός των άλλων, και ταυτότητα της πράξεως, η οποία υπάρχει όταν η νέα κατηγορία συγκροτείται εξ αντικειµένου από τα ίδια πραγµατικά περιστατικά, από τα οποία απαρτίζεται, κατά τα ουσιώδη αντικειµενικά στοιχεία της και η προηγούµενη, ανεξαρτήτως του νοµικού χαρακτηρισµού, που δόθηκε σε καθεµία απ' αυτές. ΠΚ: 111, 112, 113, 224, 229, ΚΠ : 154, 155, 320, 321, 339, 340, 343, 510 παρ. 1 στοιχ., 510 παρ. 1 στοιχ. ΣΤ, ηµοσίευση: INLAW 2011 Αδικήµατα - Ψευδής καταµήνυση Αριθµός απόφασης: 1486 Έτος: Ψευδής καταµήνυση. Ψευδορκία. Συκοφαντική δυσφήµηση. Έλλειψη ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας της καταδικαστικής αποφάσεως. Εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. - Από τη διάταξη του άρ. 229 παρ. 1 του ΠΚ προκύπτει όχι υπαίτιος της πράξης της ψευδούς καταµηνύσεως είναι εκείνος που εν γνώσει του καταµηνύει άλλον ψευδώς ή αναφέρει γι' αυτόν ενώπιον της αρχής ότι τέλεσε αξιόποινη πράξη ή πειθαρχική παράβαση, µε σκοπό να προκαλέσει την καταδίωξη του. Για τη στοιχειοθέτηση της πράξης αυτής, απαιτείται η πράξη, που αποδίδεται σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα, να είναι αξιόποινη ή πειθαρχικώς κολάσιµη και ψευδής, ο υπαίτιος να γνώριζε την αναλήθειά της και να απέβλεπε µε αυτήν στο να κινηθεί ποινική ή πειθαρχική δίωξη εναντίον εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η καταγγελία του ψευδοµηνυτή. Για την πληρότητα δε της αιτιολογίας της καταδικαστικής για ψευδή καταµήνυση απόφασης, πρέπει, εκτός άλλων, να εξειδικεύεται η καταµηνυθείσα πράξη, να αναφέρονται ο επιδιωκόµενος από το δράστη της ψευδούς καταµήνυσης σκοπός, και επί πλέον, δεδοµένου ότι για τη θεµελίωση της υποκειµενικής υπόστασης του άνω εγκλήµατος απαιτείται ειδικός δόλος, δηλαδή γνώση του δράστη ότι η ανακοίνωση ή καταµήνυση είναι ψευδής, η απόφαση πρέπει να αιτιολογείται ειδικά µε παράθεση των [10]

11 περιστατικών τα οποία δικαιολογούν τη γνώση αυτή αλλιώς είναι αναιρετέα µε βάση τον προαναφερόµενο λόγο. - Από τη διάταξη του αρ. 224 παρ.2 ΠΚ προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της ψευδορκίας µάρτυρα απαιτείται: α) Ο µάρτυρας να εκθέσει ενόρκως ενώπιον αρχής η οποία είναι αρµόδια για την ένορκη εξέταση του, β) τα πραγµατικά περιστατικά που κατέθεσε να είναι ψευδή και γ) να υφίσταται άµεσος δόλος του ότι αυτά που κατέθεσε είναι ψευδή ή ότι έχει γνώση των αληθών αλλά σκοπίµως τα αποκρύπτει ή αρνείται να καταθέσει. Η ένορκη κατάθεση του δράστη του πιο πάνω εγκλήµατος πρέπει να αναφέρεται σε γεγονότα αντικειµενικώς ανακριβή και όχι σε κρίσεις, γνώµες ή πεποιθήσεις, εκτός αν αυτές είναι αναπόσπαστα συνδεδεµένες µε τα γεγονότα που κατέθεσε. - Από το συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 362 και 363 του ΠΚ, κατά την πρώτη των οποίων "όποιος µε οποιονδήποτε τρόπο ενώπιον τρίτου ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που µπορεί να βλάψει την τιµή ή την υπόληψη του τιµωρείται µε φυλάκιση µέχρι δύο ετών ή µε χρηµατική ποινή" και κατά τη δεύτερη "αν στην περίπτωση του άρθρου 362 (προηγούµενη) το γεγονός είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε ότι αυτό είναι ψευδές τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον τριών µηνών", προκύπτει, ότι το έγκληµα της συκοφαντικής δυσφηµήσεως προϋποθέτει είτε ισχυρισµό ενώπιον τρίτου ψευδούς γεγονότος που µπορεί να βλάψει την τιµή ή την υπόληψη άλλου, είτε διάδοση σε τρίτον τέτοιου γεγονότος, το οποίο ανακοινώθηκε προηγουµένως στον υπαίτιο από άλλον. Ως γεγονός δε, κατά την έννοια των πιο πάνω διατάξεων, θεωρείται κάθε συγκεκριµένο περιστατικό του εξωτερικού κόσµου, που ανάγεται στο παρελθόν ή το παρόν, υποπίπτει στις αισθήσεις και είναι δεκτικό αποδείξεως, καθώς και κάθε συγκεκριµένη σχέση ή συµπεριφορά, αναφερόµενη στο παρόν ή το παρελθόν, που υποπίπτει στις αισθήσεις και αντίκειται στην ηθική και την ευπρέπεια. Για την υποκειµενική θεµελίωση του εν λόγω εγκλήµατος απαιτείται άµεσος δόλος, που συνίσταται στην ηθεληµένη ενέργεια του ισχυρισµού ή της διαδόσεως ενώπιον τρίτου του ψευδούς γεγονότος, εν γνώσει του δράστη ότι αυτό είναι ψευδές και δύναται να βλάψει την τιµή ή την υπόληψη του άλλου. εν αρκεί δηλαδή ο απλός ή ο ενδεχόµενος δόλος. - Έλλειψη της απαιτούµενης από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠ ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας της καταδικαστικής αποφάσεως, που ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ.,' του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, υπάρχει όταν δεν εκτίθενται σ' αυτή µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγµατικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία και στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του ικαστηρίου για τη συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις που τα θεµελιώνουν και οι νοµικοί συλλογισµοί µε βάση τους οποίους έγινε η υπαγωγή των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρµόσθηκε. Η ύπαρξη του δόλου δεν είναι αναγκαίο κατ' αρχήν να αιτιολογείται ιδιαιτέρως στην καταδικαστική απόφαση, γιατί ο δόλος ενυπάρχει στη θέληση παραγωγής των περιστατικών που συγκροτούν την αντικειµενική υπόσταση του εγκλήµατος και προκύπτει από τις ειδικότερες συνθήκες τελέσεως του, διαλαµβάνεται δε περί αυτού (δόλου) αιτιολογία στην κύρια αιτιολογία για την ενοχή. Όταν όµως αξιώνονται από το νόµο πρόσθετα στοιχεία για την υποκειµενική υπόσταση του εγκλήµατος, όπως, κατά τα ανωτέρω, επί του εγκλήµατος της συκοφαντικής δυσφηµήσεως, η "εν γνώσει" ορισµένου περιστατικού τέλεση της πράξεως, άµεσος δηλαδή δόλος, πρέπει η ύπαρξη τέτοιου δόλου να αιτιολογείται ειδικώς στην απόφαση µε παράθεση των περιστατικών που δικαιολογούν τη γνώση αυτή. Εξάλλου, για την ύπαρξη της άνω αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο και σε σχέση µε τα αποδεικτικά µέσα [11]

12 πρέπει να προκύπτει µε βεβαιότητα ότι έχουν ληφθεί όλα στο σύνολό τους και όχι ορισµένα µόνο από αυτά. Για τη βεβαιότητα δε αυτή αρκεί να µνηµονεύονται όλα, έστω κατά το είδος τους (µάρτυρες, έγγραφα, κλπ.), χωρίς ανάγκη ειδικότερης αναφοράς τους και µνείας του τι προέκυψε χωριστά από καθένα από αυτά, ενώ το γεγονός ότι εξαίρονται ορισµένα αποδεικτικά µέσα δεν υποδήλωνε! ότι δεν λήφθηκαν υπόψη τα άλλα. εν αποτελούν όµως λόγους αναιρέσεως η εσφαλµένη εκτίµηση εγγράφων, η εσφαλµένη αξιολόγηση των καταθέσεων των µαρτύρων, η παράλειψη αναφοράς και αξιολογήσεως κάθε αποδεικτικού στοιχείου χωριστά και η παράλειψη της µεταξύ τους αξιολογικής συσχετίσεως των αποδεικτικών στοιχείων, καθόσον στις περιπτώσεις αυτές πλήττεται η αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του ικαστηρίου της ουσίας. - Κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' ΚΠοιν λόγο αναιρέσεως αποτελεί και η εσφαλµένη ερµηνεία ή εφαρµογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως. Εσφαλµένη ερµηνεία υπάρχει όταν ο ικαστής αποδίδει στο νόµο διαφορετική έννοια από εκείνη που πραγµατικά έχει, ενώ εσφαλµένη εφαρµογή υπάρχει όταν το ικαστήριο της ουσίας δεν υπάγει σωστά τα πραγµατικά περιστατικά που δέχτηκε ότι αποδείχθηκαν στη διάταξη που εφαρµόσθηκε. Περίπτωση δε εσφαλµένης εφαρµογής ουσιαστικής ποινικής διατάξεως συνιστά και η εκ πλαγίου παραβίαση της διατάξεως αυτής, η οποία υπάρχει, όταν στο πόρισµα της αποφάσεως, που περιλαµβάνεται στο συνδυασµό του αιτιολογικού µε το διατακτικό και ανάγεται στα στοιχεία και την ταυτότητα του εγκλήµατος, έχουν εµφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, µε αποτέλεσµα να καθίσταται ανέφικτος ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής ή µη εφαρµογής του νόµου, οπότε η απόφαση στερείται νόµιµης βάσεως. ΠΚ: 224, 229, 362, 363, ΚΠ : 510 παρ. 1 στοιχ., 510 παρ. 1 στοιχ. Ε, ηµοσίευση: INLAW 2010 Ακάλυπτη επιταγή - Έγκληση & Πολιτικώς ενάγων Αριθµός απόφασης: 774 Έτος: Ακάλυπτη επιταγή. Παράσταση πολιτικής αγωγής.αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Κατά το άρθρο 79 παρ. 1 του Ν. 5960/1933 περί επιταγής, όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 1 του Ν. 1325/1972, τιµωρείται µε τις σ' αυτό ποινές όποιος εκδίδει επιταγή που δεν πληρώθηκε από τον πληρωτή γιατί δεν είχε σ' αυτόν αντίστοιχα διαθέσιµα κεφάλαια κατά το χρόνο της εκδόσεως της επιταγής ή της πληρωµής της. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της εκδόσεως ακάλυπτης επιταγής απαιτείται, αντικειµενικώς, αφενός έκδοση έγκυρης επιταγής, που συντελείται µε τη συµπλήρωση των υπό του νόµου απαιτουµένων στοιχείων επί του εντύπου και την επ' αυτού θέση της υπογραφής του εκδότη και αφετέρου έλλειψη αντιστοίχων διαθεσίµων κεφαλαίων στον πληρωτή κατά το χρόνο οπωσδήποτε της πληρωµής, υποκειµενικώς δε γνώση του εκδότη για την έλλειψη αυτή και θέληση ή αποδοχή πραγµατώσεως της αντικειµενικής υποστάσεως του εν λόγω εγκλήµατος. - Η παρά το νόµο παράσταση του πολιτικώς ενάγοντος στη διαδικασία του ακροατηρίου επιφέρει απόλυτη ακυρότητα, σύµφωνα µε το άρθρο 171 παρ. 2 ΚΠοιν, εκ της οποίας ιδρύεται λόγος αναιρέσεως κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α' του ίδιου Κώδικα. Παρά το νόµο παράσταση υπάρχει όταν δεν συντρέχουν στο [12]

13 πρόσωπο του πολιτικώς ενάγοντος οι όροι της ενεργητικής και της παθητικής νοµιµοποιήσεως για την άσκηση της πολιτικής αγωγής, σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 63 και 64 ΚΠοιν ή όταν παραβιάσθηκε η κατά το άρθρο 68 του ίδιου Κώδικα διαδικασία, που προβλέπεται για την άσκηση της πολιτικής αγωγής. Η πολιτική αγωγή, µε την οποία επιδιώκεται η αποκατάσταση της ηθικής βλάβης, µπορεί να ασκηθεί ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου µόνον από τα πρόσωπα που έχουν το δικαίωµα αυτό σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 914 και 932 ΑΚ. ικαιούχος είναι όποιος υπέστη αµέσως ηθική βλάβη από την αξιόποινη πράξη που αποδίδεται στον κατηγορούµενο (φυσικό ή νοµικό πρόσωπο). ΚΠ : 63, 64, 510 παρ. 1 στοιχ. Α, ΑΚ: 914, 932, Νόµοι: 5960/1933, άρθ. 23, 40-47, 79, ηµοσίευση: INLAW 2011 Ακυρότητα - Πρόταση εισαγγελέα Αριθµός απόφασης: 103 Έτος: Απόλυτη ακυρότητα βουλεύµατος. Έκδοση βουλεύµατος, χωρίς προηγούµενη έγγραφη πρόταση του αρµόδιου Εισαγγελέως επί της ουσίας της υποθέσεως. - Σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 32 παρ. 1, 138 παρ. 2 και 3, 171 παρ. 1 στοιχ. β', 308 παρ. 1 εδ. β' και γ' και 481 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα, απόλυτη ακυρότητα, που ιδρύει τον από το άρθρο 484 παρ. 1 στοιχ. α' του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας λόγο αναιρέσεως επιφέρει και η έκδοση βουλεύµατος, χωρίς προηγούµενη έγγραφη πρόταση του αρµόδιου Εισαγγελέως επί της ουσίας της υποθέσεως. - Όπως προκύπτει από το προσβαλλόµενο βούλευµα, το Συµβούλιο αποφάνθηκε για την ως άνω παραποµπή, χωρίς να υπάρχει εισαγγελική πρόταση επί της κατηγορίας για την παραπάνω πράξη που αποδίδεται στον κατηγορούµενο δικηγόρο. Εποµένως, από την έλλειψη αυτή υπάρχει απόλυτη ακυρότητα του προσβαλλόµενου βουλεύµατος και ο µοναδικός λόγος από το άρθρο 484 παρ. 1 στοιχ. α' του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας είναι βάσιµος. ΚΠ : 32, 138, 171, 484, ηµοσίευση: INLAW 2011 Αναίρεση - Αναίρεση κατά βουλεύµατος Αριθµός απόφασης: 213 Έτος: Απαράδεκτη αίτηση αναίρεσης κατά βουλεύµατος. - Σύµφωνα µε άρθρο 482 παράγραφος 1 του ΚΠ, όπως ισχύει µετά την αντικατάστασή του µε το άρθρο 41 παρ. 1 του Ν. 3160/2003 "ο κατηγορούµενος έχει το δικαίωµα να ζητήσει την αναίρεση βουλεύµατος όταν: α) τον παραπέµπει στο ακροατήριο για κακούργηµα. Σε εγκλήµατα που συρρέουν ή είναι συναφή, ο κατηγορούµενος µπορεί να ζητήσει την αναίρεση για όλα, έστω και αν το ένδικο αυτό µέσο επιτρέπεται µόνο για ένα από αυτά, και β) παύει προσωρινά την ποινική δίωξη εναντίον του". Πριν από την κατά τα ανωτέρω αντικατάστασή της, η παράγραφος 1 του άρθρου 482 του ΚΠ είχε ως εξής: "Εκτός από τις περιπτώσεις της παραγράφου [13]

14 2 του άρθρου 310 και της παρ. 2 του άρθρου 476, έχουν δικαίωµα να ζητήσουν επίσης την αναίρεση του βουλεύµατος: Α) ο κατηγορούµενος όταν το βούλευµα: α) τον παραπέµπει στο ακροατήριο για κακούργηµα. Σε εγκλήµατα που συρρέουν ή είναι συναφή, ο κατηγορούµενος µπορεί να ζητήσει την αναίρεση για όλα, έστω και αν το ένδικο µέσο επιτρέπεται µόνο για ένα, σύµφωνα µε τα στοιχεία α', β' και γ'. β) παύει προσωρινά την ποινική δίωξη εναντίον του, και γ) αποφαίνεται ότι δεν πρέπει να γίνει κατηγορία εναντίον του, δεχόµενο έµπρακτη µετάνοια. Β) ο πολιτικώς ενάγων µε τους όρους του άρθρου 480 παρ. 2, όταν το βούλευµα: α) παύει προσωρινά ή οριστικά την ποινική δίωξη κατά του κατηγορουµένου, β) αποφαίνεται ότι δεν πρέπει να γίνει κατηγορία εναντίον του ή κηρύσσει την ποινική δίωξη απαράδεκτη. Γ) Ο τρίτος που άσκησε έφεση κατά του βουλεύµατος των πληµµελειοδικών, στην περίπτωση του άρθρου 310 παρ. 2 εδάφιο τελευταίο". Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι µετά την αντικατάσταση της παραγράφου 1 του άρθρου 482 του ΚΠ µε την διάταξη του άρθρου 41 παρ. 1 του Ν 3160/2003, δεν χορηγείται πλέον δικαίωµα αναίρεσης στον πολιτικώς ενάγοντα, εναντίον οποιουδήποτε βουλεύµατος των Συµβουλίων Πληµµελειοδικών ή Εφετών (ΑΠ 1263/2006, ΑΠ 1760/2006 Ποιν ικ ), αν δεν τυχόν ασκηθεί µια τέτοια αναίρεση, αυτή θεωρείται ότι ασκήθηκε από µη δικαιούµενο πρόσωπο. - Σύµφωνα µε το άρθρο 476 παρ. 1 ΚΠ, όταν το ένδικο µέσο ασκήθηκε από πρόσωπο που δεν είχε το δικαίωµα ή εναντίον απόφασης ή βουλεύµατος για τα οποία δεν προβλέπεται, ή όταν ασκήθηκε εκπρόθεσµα ή χωρίς να τηρηθούν οι νόµιµες διατυπώσεις που ορίζονται από το νόµο για την άσκησή του, καθώς και όταν έγινε νόµιµα παραίτηση από το ένδικο µέσο ή σε κάθε άλλη περίπτωση που ο νόµος ρητά προβλέπει ότι το ένδικο µέσο είναι απαράδεκτο, το αρµόδιο να κρίνει σχετικά δικαστικό συµβούλιο ή του δικαστήριο (ως συµβούλιο), ύστερα από πρόταση του εισαγγελέα και αφού ακούσει τους διαδίκους που εµφανιστούν, κηρύσσει απαράδεκτο το ένδικο µέσο και διατάσσει την εκτέλεση της απόφασης ή του βουλεύµατος που έχει προσβληθεί και την καταδίκη εκείνου που άσκησε το ένδικο µέσο. ΚΠολ : 482, ΚΠ : 463, 476, ηµοσίευση: INLAW 2011 Αναίρεση - Γενικά Αριθµός απόφασης: 216 Έτος: Αίτηµα για αναβολή της συζήτησης προκειµένου ο αιτών να ζητήσει νοµική βοήθεια µε το ευεργέτηµα της πενίας λόγω οικονοµικής αδυναµίας. Απόρριψη του αιτήµατος και της αίτησης αναίρεσης. - Κατά το άρθρο 515 παρ. 1 ΚΠοιν, µε αίτηση ενός από τους διαδίκους ή του Εισαγγελέα µπορεί το ικαστήριο του Αρείου Πάγου σε ιδιαιτέρως εξαιρετικές περιπτώσεις να αναβάλει για µια µόνο φορά τη συζήτηση σε ρητή δικάσιµο. ΚΠ : 515, ηµοσίευση: INLAW 2011 Αναίρεση - Εκπρόθεσµη αναίρεση [14]

15 Αριθµός απόφασης: 544 Έτος: Εκπρόθεσµη αναίρεση. Ανωτέρα βία. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 476 παρ. 1 του Κώδικα Ποινικής ικονοµίας, όπως ισχύει µετά την αντικατάσταση του µε το άρθρο 2 παρ. 18 του νόµου 2408/1996, όταν το ένδικο µέσο ασκήθηκε, εκτός των άλλων περιπτώσεων, εκπροθέσµως, το δικαστικό συµβούλιο ή το δικαστήριο (σε συµβούλιο), που είναι αρµόδιο να κρίνει σχετικά, ύστερα από πρόταση του εισαγγελέα και αφού ακούσει τους διαδίκους που εµφανισθούν, κηρύσσει απαράδεκτο το ένδικο µέσο και διατάσσει την εκτέλεση του βουλεύµατος ή της αποφάσεως που έχει προσβληθεί και την καταδίκη στα έξοδα εκείνου που άσκησε το ένδικο µέσο. Εξάλλου, από τον συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 462 και 473 παρ. 2 του ίδιου Κώδικα συνάγεται ότι η προθεσµία ασκήσεως του ένδικου µέσου της αναιρέσεως, όταν αυτή ασκήθηκε µε δήλωση που επιδόθηκε στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, είναι εικοσαήµερη και αν η δηµοσίευση της προσβαλλόµενης αποφάσεως έγινε µε παρόντα τον κατηγορούµενο, αρχίζει από τότε που η τελεσίδικη απόφαση καταχωρίστηκε καθαρογραφηµένη στο ειδικό βιβλίο που τηρείται για τον σκοπό αυτό από τη γραµµατεία του ποινικού δικαστηρίου, αν δε η δηµοσίευση αυτής έγινε µε απόντα τον κατηγορούµενο, η προθεσµία αρχίζει από την επίδοση της καταχωρισµένης στο ειδικό βιβλίο τελεσίδικης αποφάσεως. Περαιτέρω, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 465, 473 και 474 παρ. 2 του αυτού ως άνω Κώδικα και τη γενική αρχή του δικαίου, που πηγάζει από το άρθρο 255 του Αστικού Κώδικα, σύµφωνα µε την οποία ουδείς υποχρεούται στα αδύνατα, αν από λόγους ανώτερης βίας ή από άλλο ανυπέρβλητο κώλυµα αδυνατεί ο δικαιούµενος να ασκήσει εµπροθέσµως το ένδικο µέσο που του ανήκει, συγχωρείται να γίνει αργότερα, µέσα όµως στη νόµιµη προθεσµία, που αρχίζει στην περίπτωση αυτή από τότε που θα παύσει ο λόγος της ανώτερης βίας ή θα εξαλειφθεί το ανυπέρβλητο κώλυµα. Τα περιστατικά που συνιστούν τη ανώτερη βία ή το ανυπέρβλητο κώλυµα, πρέπει να αναφέρονται στην έκθεση ασκήσεως του ένδικου µέσου και ταυτοχρόνως να γίνεται επίκληση των αποδεικτικών στοιχείων, τα οποία αποδεικνύουν τους σχετικούς ισχυρισµούς. Αν δεν διαλάβει τέτοια περιστατικά ή αν τα περιστατικά αυτά δεν αποδεικνύονται από τα επικαλούµενα και προσκοµιζόµενα αποδεικτικά µέσα, το ένδικο µέσο απορρίπτεται ως εκπρόθεσµο και συνεπώς απαράδεκτο. ΚΠ : 465, 473, 474, 476, ηµοσίευση: INLAW 2009 Αναίρεση - Εκπρόθεσµη αναίρεση Αριθµός απόφασης: 1138 Έτος: Εκπρόθεσµη αναίρεση.στην έννοια της ανωτέρας βίας δεν περιλαµβάνεται η από αµέλεια ή από άγνοια των σχετικών δικονοµικών διατάξεων µη άσκηση του ένδικου µέσου από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του κατηγορουµένου. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 476 παρ. 1 του ΚΠ, όπως ισχύει µετά την αντικατάστασή του µε το άρθρο 2 παρ. 18 του νόµου 2408/1996, όταν το ένδικο µέσο ασκήθηκε, εκτός των άλλων περιπτώσεων, εκπροθέσµως, το δικαστικό συµβούλιο ή το δικαστήριο (σε συµβούλιο), που είναι αρµόδιο να κρίνει σχετικά, ύστερα από πρόταση του εισαγγελέα και αφού ακούσει τους διαδίκους που εµφανισθούν, [15]

16 κηρύσσει απαράδεκτο το ένδικο µέσο και διατάσσει την εκτέλεση του βουλεύµατος ή της αποφάσεως που έχει προσβληθεί και την καταδίκη στα έξοδα εκείνου που άσκησε το ένδικο µέσο. Επίσης, από το συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 462 και 473 παρ. 2 του ίδιου Κώδικα συνάγεται ότι η προθεσµία ασκήσεως του ενδίκου µέσου της αναιρέσεως, όταν αυτή ασκήθηκε µε δήλωση που επιδόθηκε στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, είναι εικοσαήµερη και αν η δηµοσίευση της προσβαλλόµενης αποφάσεως έγινε µε παρόντα τον κατηγορούµενο, αρχίζει από τότε που η τελεσίδικη απόφαση καταχωρίστηκε καθαρογραµµένη στο ειδικό βιβλίο που τηρείται για τον σκοπό αυτό από τη γραµµατεία του ποινικού δικαστηρίου. Περαιτέρω, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 465, 473 και 474 παρ. 2 του αυτού ως άνω Κώδικα και τη γενική αρχή του δικαίου, που πηγάζει από το άρθρο 255 του Αστικού Κώδικα, σύµφωνα µε την οποία ουδείς υποχρεούται στα αδύνατα, αν από λόγους ανώτερης βίας ή από άλλο ανυπέρβλητο κώλυµα αδυνατεί ο δικαιούµενος να ασκήσει εµπροθέσµως το ένδικο µέσο που του ανήκει, συγχωρείται να γίνει αργότερα, µέσα όµως στη νόµιµη προθεσµία, που αρχίζει στην περίπτωση αυτή από τότε που θα παύσει ο λόγος της ανωτέρας βίας ή θα εξαλειφθεί το ανυπέρβλητο κώλυµα. Τα περιστατικά που συνιστούν τη ανώτερη βία ή το ανυπέρβλητο κώλυµα, πρέπει να αναφέρονται στην έκθεση ασκήσεως του ένδικου µέσου και ταυτοχρόνως να γίνεται επίκληση των αποδεικτικών στοιχείων, τα οποία αποδεικνύουν τους σχετικούς ισχυρισµούς. Αν δεν διαλάβει τέτοια περιστατικά ή αν τα περιστατικά αυτά δεν αποδεικνύονται από τα επικαλούµενα και προσκοµιζόµενα αποδεικτικά µέσα, το ένδικο µέσο απορρίπτεται ως εκπρόθεσµο και συνεπώς απαράδεκτο (ΟλΑΠ 15/1987, ΑΠ 544/2009, ΑΠ 1510/2008). Όµως, στην έννοια της ανωτέρας βίας δεν περιλαµβάνεται η από αµέλεια ή από άγνοια των σχετικών δικονοµικών διατάξεων µη άσκηση του ένδικου µέσου από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του κατηγορουµένου. ΚΠ : 462, 465, 473, 474, 476, ΑΚ: 255, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αναίρεση - Εκπρόθεσµη αναίρεση Αριθµός απόφασης: 1351 Έτος: Προθεσµία αναίρεσης. - Στην προστεθείσα µε το άρθρο 9 του Ν. 969/1979 παρ. 3 στο άρθρο 473 ΚΠ ορίζεται ότι "η προθεσµία για την άσκηση της αναίρεσης αρχίζει από τότε που η τελεσίδικη απόφαση θα καταχωριστεί καθαρογραφηµένη στο ειδικό βιβλίο που τηρείται από τη γραµµατεία του ποινικού δικαστηρίου". Ο όρος "τελεσίδικη απόφαση" που απαντάται στον Κώδικα Ποινικής ικονοµίας µόνο στην ανωτέρω διάταξη χρησιµοποιείται µε την γενική έννοια της αποφάσεως που δεν µπορεί να προσβληθεί µε τα προβλεπόµενα από τον νόµο τακτικά ένδικα µέσα, όπως είναι µόνο η έφεση. Ο σκοπός της ανωτέρω διατάξεως, συνίσταται στην ανάγκη να έχει λάβει ο ενδιαφερόµενος διάδικος πλήρη γνώση του αιτιολογικού της αποφάσεως, ώστε να είναι σε θέση να θεµελιώσει προβλεποµένους από το άρθρο 510 παρ. 1 ΚΠ λόγους αναιρέσεως και ιδίως αυτόν της ελλείψεως αιτιολογίας, να αποφεύγεται δε η άσκηση µαταίως αιτήσεως αναιρέσεως, όταν δεν προκύπτει νόµιµος λόγος, ώστε να αποτρέπεται η εντεύθεν ταλαιπωρία και οικονοµική επιβάρυνση του διαδίκου (ΟλΑΠ 6/2002). Από τη διάταξη της άνω παρ. 3 του άρθρου 473 ΚΠ, σε συνδυασµό µε την παρ. 1 του ιδίου άρθρου προκύπτει ότι όπου ειδική διάταξη νόµου δεν ορίζει [16]

17 διαφορετικά, η προθεσµία για την άσκηση ενδίκων µέσων όπως και της αναιρέσεως, η οποία γίνεται µε δήλωση στο γραµµατέα του δικαστηρίου που εξέδωσε την απόφαση (άρθρ. 474 παρ. 1 ΚΠ ) είναι δέκα ηµέρες από της ανωτέρω καταχωρίσεως στο ειδικό βιβλίο. Περαιτέρω, κατ' άρθρο µόνο παρ. 3 του Ν. 2243/1994 "Στα εγκλήµατα που διαπράττονται δια του τύπου, οι προβλεπόµενες στον Κώδικα Ποινικής ικονοµίας µε ποινή ακυρότητας ή απαραδέκτου προθεσµίας που υπερβαίνουν τις πέντε (5) ηµέρες, συντέµνονται στο ήµισυ. Το κλάσµα που τυχόν προκύπτει συµληρώνεται ως την επόµενη ακέραιη µονάδα...". Από τη διάταξη αυτή, προκύπτει ότι επί αναιρέσεως κατά καταδικαστικής αποφάσεως για εγκλήµατα που διαπράττονται δια του τύπου, η προς τούτο χορηγουµένη από το άρθρο 473 παρ. 1 ΚΠ προθεσµία των δέκα ηµερών, όταν το ένδικο αυτό µέσο ασκείται από εκείνον που κατεδικάσθη µε δήλωση στο γραµµατέα του δικαστηρίου που εξέδωσε την απόφαση (ή των είκοσι ηµερών) όταν ασκείται από τον ανωτέρω µε δήλωση που επιδίδεται στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου (άρθρ. 473 παρ. 2), συντέµνεται στο ήµισυ, δηλαδή σε πέντε ηµέρες (ή 10 αντιστοίχως) και αρχίζει από της καταχωρίσεως της τελεσιδίκου αποφάσεως στο άνω ειδικό βιβλίο της γραµµατείας του ποινικού δικαστηρίου. Εξ άλλου κατά συναγοµένη από το άρθρο 255 ΑΚ γενική αρχή του δικαίου, ότι κανείς δεν υποχρεούται στα αδύνατα, ο αναιρεσείων µπορεί να επικαλεσθεί στην αίτηση αναιρέσεως τον λόγον εξ αιτίας του οποίου κατέστη αδύνατη η εµπρόθεσµη άσκησή της καθώς και τα αποδεικτικά µέσα που τον στηρίζουν. Τέλος κατ' άρθρο 513 παρ. 1 σε συνδ. µε άρθρο 476 παρ. 1 ΚΠ όταν η αναίρεση ησκήθη εκπρόθεσµα το δικαστήριο του Αρείου Πάγου απορρίπτει την αίτηση ως απαράδεκτη. ΚΠ : 473, 476, 583, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αναίρεση - Ερηµοδικία Αριθµός απόφασης: 214 Έτος: Ερηµοδικία αναιρεσείοντος. Απόρριψη αναίρεσης. - Κατά το άρθρο 513 παρ. 1 εδ. γ' ΚΠ, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κλητεύει τον αναιρεσείοντα και τους λοιπούς διαδίκους στο ακροατήριο του ικαστηρίου του Αρείου Πάγου. Η κλήση αυτή γίνεται µε επίδοση σύµφωνα µε τα άρθρα και µέσα στην προθεσµία του άρθρου 166. Κατά το άρθρο 514 εδ. α' του ίδιου Κώδικα, εάν ο αιτών την αναίρεση δεν εµφανισθεί, η αίτηση του απορρίπτεται. ΚΠ : , 513, 514, ηµοσίευση: INLAW 2011 Ανάκριση - Περάτωση της κύριας ανάκρισης Αριθµός απόφασης: 1332 Έτος: Περάτωση της ανάκρισης. Περαιτέρω ανάκριση. Μαρτυρία συγκατηγορουµένου. - Κατά το άρθρο 308 παρ. 2 του ΚΠ οι διάδικοι δικαιούνται να γνωστοποιήσουν και προφορικά στον Εισαγγελέα πριν καταρτήσει την πρόταση του, ότι επιθυµούν να γνωρίσουν το περιεχόµενο της. Ο Εισαγγελέας οφείλει σ' αυτή την περίπτωση να [17]

18 ειδοποιήσει το διάδικο που άσκησε το δικαίωµα αυτό, αν κατοικεί στην έδρα του ικαστηρίου, διαφορετικά τον αντίκλητο που έχει διορίσει στην έδρα αυτή, για να προσέλθει και λάβει γνώση της πρότασης του, µέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες. Η ειδοποίηση αυτή µπορεί να γίνει και προφορικά ή τηλεφωνικά, οπότε αποδεικνύεται µε βεβαίωση του αρµόδιου γραµµατέα της Εισαγγελίας που επισυνάπτεται στη δικογραφία. Αν ο διάδικος δεν κατοικεί στην έδρα του δικαστηρίου και δεν διόρισε αντίκλητο, δεν ειδοποιείται, χωρίς πάντως να εµποδίζεται από το λόγο αυτό να γνωρίσει την πρόταση του Εισαγγελέα και µετά την υποβολή της στο Συµβούλιο. Για το σκοπό αυτό κατατίθεται στο γραµµατέα της Εισαγγελίας αντίγραφο της πρότασης. Η διάταξη αυτή εφαρµόζεται όχι µόνο στη διαδικασία ενώπιον του Συµβουλίου Πληµµελειοδικών, αλλά και στη διαδικασία ενώπιον του Συµβουλίου Εφετών και του Αρείου Πάγου, η παραβίαση δε αυτής, όταν εκείνος που ζήτησε να λάβει γνώση της πρότασης του Εισαγγελέα πριν να υποβληθεί στο Συµβούλιο και δεν ειδοποιήθηκε να λάβει γνώση, είναι ο κατηγορούµενος, επιφέρει απόλυτη ακυρότητα (άρθρο 171 παρ.1 στοιχ. α'του ΚΠ ) που ιδρύει τον' αναιρετικό λόγο του άρθρου 484 παρ. 1 στοιχ. α'του ΚΠ. - Όπως προκύπτει από την διάταξη του άρθρου 312 του ΚΠ η διενέργεια περαιτέρω ανακρίσεως, και όταν ζητηθεί από τον κατηγορούµενο, ανήκει στην κρίση του οικείου συµβουλίου, η δε σχετική κρίση προκύπτει, και έτσι αιτιολογείται πλήρως, από το ότι αιτιολογείται η κρίση περί παραποµπής του κατηγορουµένου, όταν δηλαδή προκύπτουν οι απαιτούµενες αποχρωσες ενδείξεις ενοχής από τα υπάρχοντα αποδεικτικά µέσα που αναφέρει. - Από το άρθρο 211Α του ΚΠ κατά το οποίο "µόνη η µαρτυρική κατάθεση ή η απολογία προσώπου συγκατηγορουµένου για την ίδια πράξη δεν αρκεί δεν είναι αρκετή για την καταδίκη του κατηγορουµένου", συνάγεται ότι η απαγόρευση αυτή ισχύει µόνο κατά το στάδιο της ακροαµατικής διαδικασίας και συγκεκριµένα όταν το δικαστήριο άγεται σε καταδικαστική κρίση και ως µόνο αποκλειστικό αποδεικτικό µέσο λαµβάνεται η µαρτυρία αυτή, δεν έχει δε εφαρµογή η απαγόρευση αυτή στο ενδιάµεσο στάδιο, κατά την εκτίµηση των στοιχείων περί παραποµπής του κατηγορουµένου σε δίκη. Εξ άλλου από καµία διάταξη του ΚΠ δεν απαγορεύεται και µάλιστα επί ποινή ακυρότητας η λήψη υπόψη ληφθεισών κατά την προδικασία απολογιών άλλων κατηγορουµένων ή υποµνήµατος αυτών. ΚΠ : 211Α, 308, 309, 312, 484, ηµοσίευση: INLAW 2010 Ανώνυµη εταιρεία - Αδικήµατα µελών.σ. Αριθµός απόφασης: 241 Έτος: Αδικήµατα µελών ιοικητικού Συµβουλίου Ανώνυµης Εταιρείας. Ισολογισµός. Ορκωτοί Ελεγκτές. - Όπως προκύπτει από τα άρθρα 42α έως και 42ε του Ν /1920 ο ισολογισµός της ΑΕ, που συντάσσεται ετησίως, πρέπει να εµφανίζει µε απόλυτη σαφήνεια την αληθινή οικονοµική κατάσταση της εταιρείας και δη την πραγµατική εικόνα της περιουσιακής διαρθρώσεως, της χρηµατοοικονοµικής θέσεως της εταιρείας και των αποτελεσµάτων της χρήσεως αυτής. Οι βραχυπρόθεσµες απαιτήσεις της εταιρείας, ήτοι εκείνες η προθεσµία εξοφλήσεως των οποίων λήγει µέχρι του τέλους της επόµενης (ετήσιας) χρήσεως, καθώς και οι µακροπρόθεσµες, ήτοι εκείνες που η προθεσµία εξοφλήσεώς των λήγει µετά το τέλος της επόµενης (ετήσιας) χρήσεως, [18]

19 καταχωρίζονται στους οικείους λογαριασµούς του κυκλοφορούντος ενεργητικού, άρα και στον ισολογισµό της αµέσως προηγούµενης χρήσεως, υπό την εξυπακουόµενη όµως προϋπόθεση ότι έχουν ήδη συντελεσθεί τα λοιπά παραγωγικά των απαιτήσεων αυτών περιστατικά. Οι αµφοτεροβαρείς συµβάσεις καταχωρίζονται στο σκέλος του παθητικού και παρά πόδας του ισολογισµού (ΑΠ 809/2001, ΕΕµπ ). - Κατά το άρθρο 57 εδ. β του ίδιου ως άνω νόµο "τιµωρείται µε φυλάκιση και µε χρηµατική ποινή δραχµών ή µε την µια των ποινών αυτών, όποιος εν γνώσει συνέταξε ή ενέκρινε ισολογισµό εναντίον των διατάξεων του παρόντος νόµου ή του καταστατικού". Κατά τα άρθρα 3 και 16 του Π 226/1992 "Περί συστάσεως και λειτουργίας του Σώµατος Ορκωτών Ελεγκτών", οι Ορκωτοί Ελεγκτές είναι αποκλειστικά αρµόδιοι για την άσκηση του τακτικού ελέγχου της οικονοµικής διαχείρισης και των οικονοµικών καταστάσεων, πλην των άλλων Νοµικών Προσώπων, και των Ανωνύµων Εταιρειών, συνιστάται δε ο τακτικός έλεγχος των οικονοµικών καταστάσεων στην εξέταση των τηρουµένων βιβλίων κ.τ.λ.. Ο ορκωτός λογιστής είναι υπάλληλος κατά την έννοια του άρθρου 13 γ και 263Α του ΚΠ, αρµόδιος για την σύνταξη και έκδοση εγγράφων (ΟλΑΠ 6/1995). Η έννοια του δηµοσίου εγγράφου δεν προσδιορίζεται στο άρθρο 13 γ του ΚΠ ή άλλη διάταξη του ΠΚ. Για το λόγο αυτό έχει εφαρµογή και στην περιοχή του Ποινικού δικαίου το άρθρο 438 του ΚΠολ, κατά το οποίο "έγγραφα που έχουν συνταχθεί κατά τους νόµιµους τύπους από δηµόσιο υπάλληλο ή λειτουργό ή πρόσωπο που ασκεί δηµόσια υπηρεσία ή λειτουργία, αποτελούν πλήρη απόδειξη για όλους ως προς όσα βεβαιώνονται στο έγγραφο ότι έγιναν από το πρόσωπο που συνέταξε το έγγραφο ή ότι έγιναν ενώπιόν του, αν το πρόσωπο αυτό είναι καθ' ύλην και κατά τόπον αρµόδιο να κάνει αυτή τη βεβαίωση. Ανταπόδειξη επιτρέπεται µόνο µε προσβολή του εγγράφου ως πλαστού". Στην ποινική όµως διαδικασία η αποδεικτική δύναµη των δηµοσίων εγγράφων δεν είναι όπως στην πολιτική δίκη, αλλά επιτρέπεται κατά του περιεχοµένου αυτών το εµµάρτυρο µέσο, πολύ δε περισσότερο άλλες έγγραφες αποδείξεις, σύµφωνα µε την από το άρθρο 177 του ΚΠ καθιερωµένη αρχή της ελεύθερης εκτίµησης των αποδείξεων της ποινικής διαδικασίας. - Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούµενη από τις διατάξεις των άρθρων 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠ ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον λόγο αναιρέσεως από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. του ίδιου κώδικα, όταν αναφέρονται σε αυτήν µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγµατικά περιστατικά που αποδείχθηκαν από τη διαδικασία στο ακροατήριο, σχετικά µε τα αντικειµενικά και υποκειµενικά στοιχεία του εγκλήµατος, οι αποδείξεις που θεµελίωσαν τα περιστατικά αυτά και οι νοµικοί συλλογισµοί µε τους οποίους το δικαστήριο υπήγαγε τα περιστατικά που αποδείχθηκαν στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρµόστηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Ως προς τα αποδεικτικά µέσα πρέπει να προκύπτει µε βεβαιότητα ότι έχουν ληφθεί όλα στο σύνολό τους και όχι ορισµένα από αυτά, για τη βεβαιότητα δε αυτή αρκεί να µνηµονεύονται γενικώς κατά το είδος τους (µάρτυρες, έγγραφα κτλ), χωρίς να είναι ανάγκη να εκτίθεται τι προέκυψε από το καθένα χωριστά ή να αξιολογούνται και να συγκρίνονται µεταξύ τους ή να συσχετίζονται ειδικώς ή να προσδιορίζεται η αποδεικτική βαρύτητα του καθένα χωριστά. ΚΠ : 13, 263Α, 510 παρ. 1 στοιχ., Νόµοι: 2190/1920, άρθ. 42α-42ε, 57, ηµοσίευση: INLAW 2011 [19]

20 Απάτη - Απάτη επί δικαστηρίω Αριθµός απόφασης: 347 Έτος: Απάτη επί δικαστηρίω. εδικασµένο. - Κατά το άρθρο 386 παρ. 1 ΠΚ, "όποιος µε σκοπό να αποκοµίσει ο ίδιος ή άλλος παράνοµο περιουσιακό όφελος βλάπτει ξένη περιουσία πείθοντας κάποιον σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή µε την εν γνώσει παράσταση ψευδών γεγονότων ως αληθινών ή την αθέµιτη απόκρυψη ή παρασιώπηση αληθινών γεγονότων, τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον τριών µηνών και, αν η ζηµία που προξενήθηκε είναι ιδιαίτερα µεγάλη, µε φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών" Από τη διάταξη αυτή, προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της απάτης απαιτούνται: α) σκοπός του δράστη να περιποιήσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνοµο περιουσιακό όφελος, χωρίς να είναι αναγκαία και η πραγµάτωση του οφέλους αυτού, β) η εν γνώσει παράσταση ψευδών γεγονότων ως αληθινών ή η αθέµιτη απόκρυψη ή παρασιώπηση αληθινών γεγονότων, από την οποία, ως παραγωγό αιτία, παραπλανήθηκε κάποιος και προέβη στην επιζήµια για τον ίδιο ή άλλον συµπεριφορά και γ) βλάβη ξένης, κατά το αστικό δίκαιο, περιουσίας, η οποία να τελεί σε αιτιώδη σύνδεσµο µε τις παραπλανητικές ενέργειες ή παραλείψεις του δράστη και η οποία υπάρχει και σε περίπτωση µειώσεως ή χειροτερεύσεως της περιουσίας του παθόντος, έστω και αν αυτός έχει ενεργό αξίωση προς αποκατάστασή της. Ως γεγονότα νοούνται τα πραγµατικά περιστατικά που ανάγονται στο παρελθόν ή το παρόν και όχι εκείνα που πρόκειται να συµβούν στο µέλλον, όπως είναι οι απλές υποσχέσεις ή συµβατικές υποχρεώσεις. Όταν όµως οι τελευταίες συνοδεύονται ταυτόχρονα µε ψευδείς διαβεβαιώσεις και παραστάσεις άλλων ψευδών γεγονότων που αναφέρονται στο παρόν ή το παρελθόν, κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να δηµιουργούν την εντύπωση της µελλοντικής εκπλήρωσης µε βάση την εµφανιζόµενη ήδη στο παρόν ψευδή κατάσταση πραγµάτων από το δράστη που έχει ειληµµένη την πρόθεση να µην εκπληρώσει την υποχρέωσή του, τότε θεµελιώνεται το έγκληµα της απάτης (ΟλΑΠ 1420/1986 ΠΧ ΛΖ/162, ΑΠ 1636/2006 ΠΧ' ) ΠΧ' ). Εξάλλου, κατά την παρ. 3 εδ. β' του ίδιου άρθρου 386, όπως αντικ. µε το άρθρο 14 παρ. 4 του ν. 2721/1999, η απάτη έχει κακουργηµατικό χαρακτήρα αν το περιουσιακό όφελος ή η προξενηθείσα ζηµία υπερβαίνει συνολικά το ποσό των δραχµών ή ευρώ. Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων το έγκληµα της απάτης µπορεί να τελεσθεί και µε παραπλάνηση του δικαστή που δικάζει σε πολιτική δίκη, κάθε φορά που υποβάλλεται σ' αυτόν ψευδής ισχυρισµός που υποστηρίζεται µε την εν γνώσει προσαγωγή και επίκληση πλαστών ή νοθευµένων εγγράφων ή γνησίων µεν, αλλά µε ανακριβές περιεχόµενο. Η απάτη επί δικαστηρίου είναι τετελεσµένη όταν, µε τους ψευδείς ισχυρισµούς και µε την προσαγωγή αναληθών αποδεικτικών στοιχείων, εκδίδεται οριστική απόφαση υπέρ των απόψεων του δράστη ή άλλου σε βάρος του αντιδίκου του, απόπειρα δε αυτής συντρέχει στην περίπτωση κατά την οποία ο δικαστής δεν παραπλανάται από τους ψευδείς ισχυρισµούς και τα ανακριβή αποδεικτικά στοιχεία και απορρίπτει ως αβάσιµη την αγωγή ή την αίτηση ή όταν δεν εκδίδεται οριστική απόφαση. Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 46 παρ. 1 εδ. α' ΠΚ, µε την ποινή του αυτουργού τιµωρείται όποιος µε πρόθεση προκάλεσε σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε. Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι για την ύπαρξη αξιόποινης ηθικής αυτουργίας απαιτείται να συντρέχουν αντικειµενικώς: 1) πρόκληση στον αυτουργό της απόφασης να διαπράξει ορισµένη άδικη πράξη, η οποία µπορεί να γίνει µε οποιονδήποτε τρόπο, όπως µε συµβουλή, απειλή, υπόσχεση ή χορήγηση αµοιβής ή άλλων ανταλλαγµάτων, µε [20]