ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΕΙ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (πρώην ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ)

Transcript

1 ΠΡΑΞΗ ΜΟ.ΔΙ.Π. του ΤΕΙ πρώην (ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ) ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΕΙ (πρώην ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ) Συντάκτης: Συνεργάτης ΜΟΔΙΠ Δρ. Χρήστος Γενιτσαρόπουλος Επιμέλεια, Μορφοποίηση & Ανάρτηση Οδηγού: Τσακίρη Αθανσία - Μάιος 2013-

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : Το Νομικό πλαίσιο της Διασφάλισης Ποιότητας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων στην Ελλάδα Εισαγωγή Κωδικοποίηση των θεμελιωδών αρχών της Νομοθεσίας Το Εσωτερικό Σύστημα Διασφάλισης της Ποιότητας (Ε.Σ.Δ.Π.) του Ιδρύματος Συνοπτική παρουσίαση βασικών σημείων Εσωτερικής Αξιολόγησης Τα είδη των Εσωτερικών Εκθέσεων Διαδικασία και Χρονοδιάγραμμα της Εσωτερικής Αξιολόγησης Αρμοδιότητες ΜΟ.ΔΙ.Π...9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: Τα Κριτήρια Διασφάλισης Ποιότητας Ακαδημαϊκών Μονάδων Προγράμματα σπουδών Διδακτικό έργο Ερευνητικό έργο Σχέσεις με κοινωνικούς / πολιτιστικούς / παραγωγικούς (ΚΠΠ) φορείς Στρατηγική ακαδημαϊκής ανάπτυξης Διοικητικές υπηρεσίες και υποδομές...20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο : Το Ευρωπαϊκό περιβάλλον αξιολόγησης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Εισαγωγή Ευρωπαϊκές αρχές και κατευθυντήριες οδηγίες για την εσωτερική διασφάλιση ποιότητας εντός των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης Ευρωπαϊκές αρχές για την εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας της ανώτατης εκπαίδευσης Οι σημαντικότεροι σταθμοί και γεγονότα που διαμόρφωσαν την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στον Ευρωπαϊκό Χώρο. Ιστορική αναδρομή.28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 o : Προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας αξιολόγησης των Ακαδημαϊκών Μονάδων. Μεταφορά καλών πρακτικών Παράγοντες που επηρεάζουν την Ποιότητα των ΑΕΙ Τα στάδια της αξιολόγησης Η Τεχνική Service Quality (Servqual) 34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο : Χρήσιμη βιβλιογραφία-πηγές...37

3 Συντομογραφίες ΑΕΙ: Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. (Πανεπιστήμια και ΤΕΙ). ΟΜ.Ε.Α.: Ομάδες Εσωτερικής Αξιολόγησης. ΜΟ.ΔΙ.Π.: Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας του Ιδρύματος. Α.ΔΙ.Π.: Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας. Ε.Ε.Α.: Επιτροπή Εξωτερικής Αξιολόγησης. Ε.Σ.Δ.Π.: Εσωτερικό Σύστημα Διασφάλισης της Ποιότητας

4 Εισαγωγή Κάθε ίδρυμα είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση και συνεχή βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου του, καθώς και για την αποτελεσματική λειτουργία και απόδοση των υπηρεσιών του, σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές, ιδίως εκείνες του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης 1, και τις αρχές και κατευθύνσεις της Α.ΔΙ.Π.. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : Το Νομικό πλαίσιο της Διασφάλισης Ποιότητας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων στην Ελλάδα 1.1. Εισαγωγή Η διαδικασία διασφάλισης ποιότητας των ελληνικών ΑΕΙ προβλέπεται κατά κύριο λόγο με βάση το Νόμο 3374/2005. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι Νόμοι με τους οποίους ρυθμίζεται η διαδικασία της διασφάλισης ποιότητας, με τον πιο σημαντικό για τα ίδια τα ΑΕΙ να είναι ο Νόμος 4009/2011 και ειδικότερα το άρθρο Κωδικοποίηση των θεμελιωδών αρχών της Νομοθεσίας. Προκειμένου να διευκολυνθεί το έργο των ΟΜ.Ε.Α. αλλά και όλων όσων συμμετέχουν στη διαδικασία της αξιολόγησης καθώς επίσης για να εμπεδωθεί η έννοια της Διασφάλισης της Ποιότητας από όλα τα μέλη της Ακαδημαϊκής Κοινότητας του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας κρίθηκε σκόπιμο να κωδικοποιηθεί η Νομοθεσία. Ειδικότερα, θα καταγραφούν με συνοπτικό τρόπο τα πιο σημαντικά στοιχεία της διαδικασίας. Τα πιο σημαντικά σημεία είναι: Το διδακτικό, ερευνητικό και κάθε άλλο έργο των ΑΕΙ υπόκειται σε διαρκή αξιολόγηση. Η αξιολόγηση συνίσταται στη συστηματική και λεπτομερή καταγραφή του έργου των ιδρυμάτων με τη χρήση αντικειμενικών κριτηρίων, την καταγραφή αποκλίσεων και αδυναμιών (σε σχέση με τους αρχικούς στόχους) και στη συνέχεια τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των αποκλίσεων και των αδυναμιών. Ποιοι υπόκεινται σε αξιολόγηση; o Σε αξιολόγηση υπόκεινται οι ακαδημαϊκές μονάδες (Σχολές ή Τμήματα) και διαμέσου αυτών το Ίδρυμα συνολικά. o Η αξιολόγηση είναι δυνατόν να έχει ως αυτοτελές αντικείμενο τα προγράμματα προπτυχιακών ή μεταπτυχιακών σπουδών ή και τις λοιπές υπηρεσίες που παρέχονται από τις ακαδημαϊκές μονάδες αλλά και τα Ιδρύματα συνολικά. Ποια είναι τα στάδια της αξιολόγησης; Η διαδικασία έχει δυο στάδια: o Το πρώτο αφορά στην εσωτερική αξιολόγηση. Αναφέρεται στην αξιολόγηση του επιτελούμενου έργου από τις ίδιες τις ακαδημαϊκές μονάδες. o Το δεύτερο στάδιο αφορά στην εξωτερική αξιολόγηση. Πραγματοποιείται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες. 1 Με την υπογραφή της Διακήρυξης της Μπολόνιας το 1999, οι ευρωπαίοι Υπουργοί Παιδείας διακήρυξαν τη βούληση να εδραιώσουν μέχρι το 2010 τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης, δηλαδή να εναρμονίσουν τη δομή των σπουδών στην Ευρώπη.

5 o o o o o Η διαδικασία εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης επαναλαμβάνεται το αργότερο κάθε τέσσερα χρόνια από την έναρξη της προηγούμενης αξιολόγησης. Κατά την επανάληψη της διαδικασίας αξιολόγησης εξετάζεται και η υλοποίηση των πορισμάτων της προηγούμενης αξιολόγησης. Η ΜΟ.ΔΙ.Π. συγκροτείται με απόφαση του Συμβουλίου του ιδρύματος και αποτελείται από τον πρύτανη ή έναν από τους αναπληρωτές του, ως πρόεδρο, πέντε καθηγητές του Α.Ε.Ι., έναν εκπρόσωπο κάθε κατηγορίας προσωπικού με δικαίωμα ψήφου όταν συζητούνται θέματα της αντίστοιχης κατηγορίας προσωπικού, έναν εκπρόσωπο των προπτυχιακών φοιτητών και έναν εκπρόσωπο των μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψήφιων διδακτόρων, εφόσον υπάρχουν, ως μέλη, όπως ειδικότερα καθορίζεται στον Οργανισμό (Ν.4009/2011, άρθρο 14, παρ.2).[προσοχή: η σύνθεση έχει αλλάξει σε σχέση με το Ν.3374/2005]. Οι Ακαδημαϊκές μονάδες (στο εξής τμήματα) κάθε ιδρύματος υποβάλλουν κατ έτος στη ΜΟ.ΔΙ.Π. του Ιδρύματος μια εσωτερική έκθεση που περιλαμβάνει συγκεντρωτικά στοιχεία με ποσοτικά δεδομένα για όλο το πλέγμα των δραστηριοτήτων και των υπηρεσιών τους. Με βάση τις (ετήσιες) εσωτερικές εκθέσεις των τμημάτων, η ΜΟ.ΔΙ.Π. συντάσσει κάθε διετία την αντίστοιχη εσωτερική έκθεση του οικείου ιδρύματος. Ποια είναι τα Κριτήρια και οι Δείκτες αξιολόγησης; (τι μετριέται;) o Το διδακτικό έργο. Ενδεικτικά, η ποιότητα της διδακτικής διαδικασίας, η οργάνωση του διδακτικού έργου, η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, η σύνδεση της έρευνας και της διδασκαλίας κ.α. o Η ποιότητα του ερευνητικού έργου. Ενδεικτικά, οι δημοσιεύσεις, τα ερευνητικά προγράμματα, η πρωτοτυπία της έρευνας, η συμμετοχή των φοιτητών στην έρευνα κ.α. o Η ποιότητα των προγραμμάτων σπουδών. Ενδεικτικά, η ανταπόκριση του προγράμματος σπουδών στις απαιτήσεις της κοινωνίας και της αγοράς κ.α. o Η ποιότητα των λοιπών υπηρεσιών. Ενδεικτικά, η αποτελεσματικότητα των διοικητικών υπηρεσιών, η φοιτητική μέριμνα, οι συνεργασίες με άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα ή ερευνητικά κέντρα. Ποια είναι η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης; o Η εσωτερική αξιολόγηση πραγματοποιείται με ευθύνη κάθε τμήματος, σε συνεργασία με τη ΜΟ.ΔΙ.Π. (σύμφωνα με τα Κριτήρια και τους Δείκτες που αναφέρθηκαν πιο πάνω). o Τα Τμήματα που υποβάλλονται σε αξιολόγηση ορίζουν με αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων τις Ο.Μ.Ε.Α. o Οι ΟΜΕΑ συγκροτούνται από μέλη ΔΕΠ ή ΕΠ των βαθμίδων του Καθηγητή και του Αναπληρωτή Καθηγητή. Επίσης, συμμετέχει και ένας εκπρόσωπος των φοιτητών. Ποια είναι τα καθήκοντα της ΟΜ.Ε.Α.; 1. Έχει την ευθύνη διεξαγωγής της διαδικασίας αξιολόγησης στο οικείο Τμήμα. 2. Παρακολουθεί την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων, με τη συνεργασία των διδασκόντων.

6 o o 3. Ενημερώνει τα μέλη και τα όργανα του Τμήματος για τα αποτελέσματα που προκύπτουν. 4. Συντάσσει την έκθεση εσωτερικής αξιολόγησης του Τμήματος, την οποία διαβιβάζει στη ΜΟ.ΔΙ.Π. του Ιδρύματος και μέσω αυτής στην Α.ΔΙ.Π. Την ευθύνη και τις αρμοδιότητες αξιολόγησης της λειτουργίας κάθε Ιδρύματος συνολικά έχει η ΜΟ.ΔΙ.Π. (η οποία λειτουργεί ως Ομάδα Εσωτερικής Αξιολόγησης του Ιδρύματος). Η διαδικασία της εσωτερικής αξιολόγησης διαρκεί δυο συνεχόμενα διδακτικά εξάμηνα. Τι περιέχει η Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης; o Περιέχει μια κριτική-αξιολογική ανάλυση της πορείας εφαρμογής των στόχων του υπό αξιολόγηση έργου. o Τα θετικά και αρνητικά σημεία που προκύπτουν από τη διαδικασία της αξιολόγησης. o Τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι. o Κάθε άλλο μέτρο διασφάλισης και βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών από το Τμήμα. Τι είναι η εξωτερική αξιολόγηση; Πότε και από ποιόν πραγματοποιείται; o Πραγματοποιείται από επιτροπή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων και στηρίζεται στην εξέταση των αποτελεσμάτων της εσωτερικής αξιολόγησης. o Η επιτροπή πραγματοποιεί επιτόπια επίσκεψη. o Η Επιτροπή Εξωτερικής Αξιολόγησης (Ε.Ε.Α.) συγκροτείται μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή της έκθεσης εσωτερικής αξιολόγησης του Τμήματος. o Τα αποτελέσματα της εξωτερικής αξιολόγησης συνοψίζονται στην έκθεση αξιολόγησης των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων (έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης). Πότε αρχίζει η αξιολόγηση; o Οι διαδικασίες εφαρμόζονται με τη σύνταξη των πρώτων εσωτερικών εκθέσεων (ετήσιων) κάθε Τμήματος. o Οι διαδικασίες αξιολόγησης νεοϊδρυθεισών Τμημάτων εφαρμόζονται μετά από παρέλευση έξι ετών από την έναρξη λειτουργίας τους. Η προθεσμία αυτή μπορεί είτε να παραταθεί είτε συντομευθεί ύστερα από τεκμηριωμένη πρόταση του οικείου Ιδρύματος προς την Α.ΔΙ.Π Το Εσωτερικό Σύστημα Διασφάλισης της Ποιότητας (Ε.Σ.Δ.Π.) του Ιδρύματος. Μια από τις θεμελιώδεις αρχές του Νόμου 4009/2011 είναι και η εφαρμογή Ε.Σ.Δ.Π. του Ιδρύματος. Βασικός στόχος του ΕΣΔΠ είναι, η ανάπτυξη συγκεκριμένης πολιτικής, στρατηγικής των απαραίτητων διαδικασιών για τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας του έργου και των υπηρεσιών του ιδρύματος. Το Ε.Σ.Δ.Π. του Ιδρύματος και οι διαδικασίες υλοποίησής του καθορίζονται με απόφαση του Συμβουλίου, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του πρύτανη και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθώς και στον ιστότοπο του ιδρύματος. Τα ανωτέρω αναθεωρούνται το αργότερο κάθε έξι έτη.

7 Φυσικά, αρμόδια για την ανάπτυξη του Ε.Σ.Δ.Π. είναι η ΜΟ.ΔΙ.Π. του ιδρύματος. Ο Εσωτερικός Κανονισμός του Ιδρύματος ορίζει τα θέματα σχετικά με την οργάνωση και λειτουργία της ΜΟ.ΔΙ.Π., καθώς και τις ειδικότερες αρμοδιότητές της. Η ΜΟ.ΔΙ.Π. είναι επιπλέον είναι αρμόδια για: την οργάνωση, λειτουργία και συνεχή βελτίωση του εσωτερικού συστήματος διασφάλισης της ποιότητας του ιδρύματος, το συντονισμό και την υποστήριξη των διαδικασιών αξιολόγησης των ακαδημαϊκών μονάδων και των λοιπών υπηρεσιών του ιδρύματος την υποστήριξη των διαδικασιών εξωτερικής αξιολόγησης και πιστοποίησης των προγραμμάτων σπουδών και του εσωτερικού συστήματος διασφάλισης της ποιότητας του ιδρύματος, στο πλαίσιο των αρχών, κατευθύνσεων και οδηγιών της ΑΔΙΠ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1.Στο πλαίσιο της Πράξης: «ΜΟ.ΔΙ.Π. του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας» 2 έχει συνταχθεί Οδηγός Διασφάλισης Ποιότητας ο οποίος προσφέρεται ως υπόδειγμα εφαρμογής εσωτερικού συστήματος διασφάλισης της ποιότητας. 2.Επίσης, χρήσιμες πληροφορίες μπορούν να αντληθούν και από τα επόμενα κεφάλαιο του παρόντος εγχειριδίου Συνοπτική παρουσίαση βασικών σημείων Εσωτερικής Αξιολόγησης. Στη συνέχεια παρουσιάζονται με συνοπτικό τρόπο βασικά σημεία προκειμένου να γίνει ακόμη πιο κατανοητή η διαδικασία της αξιολόγησης. Ειδικότερα αυτά τα σημεία είναι: Η Εσωτερική Αξιολόγηση είναι μια τακτικά επαναλαμβανόμενη συμμετοχική διαδικασία η οποία διαρκεί δυο συνεχόμενα διδακτικά εξάμηνα και επαναλαμβάνεται το αργότερο κάθε τέσσερα έτη. Η Εσωτερική Αξιολόγηση αφορά ουσιαστικά μια διαδικασία αυτοαξιολόγησης. Ποσοτικά στοιχεία που αφορούν το υφιστάμενο και επιθυμητό επίπεδο ποιότητας καταγράφονται κάθε χρόνο στην Ετήσια Εσωτερική Έκθεση του Τμήματος. Η διαδικασία Εσωτερικής Αξιολόγησης ενός Τμήματος ολοκληρώνεται με τη σύνταξη της Έκθεσης Εσωτερικής Αξιολόγησης, η οποία εγκρίνεται από το Τμήμα και στη συνέχεια διαβιβάζεται στην ΑΔΙΠ μέσω της ΜΟΔΙΠ του Ιδρύματος. Υπεύθυνη για τη σύνταξη της είναι η ΟΜ.Ε.Α. που ορίζεται από το Τμήμα για τη διάρκεια της Εσωτερικής και Εξωτερικής Αξιολόγησης. Η Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης βασίζεται σε στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το Τμήμα και έχει συμπεριλάβει στις Ετήσιες Εσωτερικές Εκθέσεις. Η Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης δεν πρέπει να αναλώνεται σε απλή παράθεση στοιχείων αλλά να υπεισέρχεται κριτικά στην ανάλυση και στην αξιολόγηση τους με στόχο 2 Αποτελεί παραδοτέο της Πράξης «ΜΟ.ΔΙ.Π. του Τ.Ε.Ι. Στερεάς Ελλάδας», με κωδικό MIS , όπως προβλέπεται στο Τεχνικό Δελτίο της Πράξης «ΜΟ.ΔΙ.Π. του Τ.Ε.Ι. Στερεάς Ελλάδας», Πακέτο Εργασίας Π.Ε.1: Λειτουργία της ΜΟ.ΔΙ.Π. του Τ.Ε.Ι. Στερεάς Ελλάδας. Δράση Δ.1.3: Σχεδιασμός Συστημάτων & Διαδικασιών Διασφάλισης Ποιότητας.. Χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ και το ΕΠΕΔΒΜ. Με συγχρηματοδότηση το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και Εθνικούς Πόρους.

8 την εξαγωγή συμπερασμάτων και προτάσεων που θα οδηγήσουν στην βελτίωση της ποιότητας του Τμήματος Τα είδη των Εσωτερικών Εκθέσεων. Ετήσιες Εσωτερικές Εκθέσεις: συντάσσονται από τα Τμήματα. Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης Τμήματος: συντάσσεται περιοδικά (ανά τετραετία) από την ΟΜ.Ε.Α. του Τμήματος. Εσωτερική Έκθεση Ιδρύματος: συντάσσεται από την ΜΟ.ΔΙ.Π (ανά διετία) Διαδικασία και Χρονοδιάγραμμα της Εσωτερικής Αξιολόγησης. Για τη διεξαγωγή της Εσωτερικής Αξιολόγησης σε κάθε Ακαδημαϊκή Μονάδα και Ίδρυμα συγκροτούνται ειδικά όργανα: (α) (β) η Ομάδα Εσωτερικής Αξιολόγησης (ΟΜ.Ε.Α.), ως υπεύθυνη για την εσωτερική αξιολόγηση της Ακαδημαϊκής Μονάδας, η Μονάδα Διασφάλισης της Ποιότητας (ΜΟ.ΔΙ.Π.), ως υπεύθυνη για την εσωτερική αξιολόγηση του Ιδρύματος. Σε επίπεδο Ακαδημαϊκής Μονάδας (Σχολής ή Τμήματος): - Η Εσωτερική Αξιολόγηση πραγματοποιείται με ευθύνη της ΟΜ.Ε.Α. της Ακαδημαϊκής Μονάδας και προϋποθέτει τη σύνταξη Ετήσιων Εσωτερικών Εκθέσεων για τη λειτουργία της κατά τη διάρκεια δύο συνεχόμενων διδακτικών εξαμήνων. Οι Ετήσιες Εσωτερικές Εκθέσεις υποβάλλονται με ευθύνη της Ακαδημαϊκής Μονάδας στη ΜΟ.ΔΙ.Π. του οικείου Ιδρύματος πριν από τη λήξη του ακαδημαϊκού έτους. - Η διαδικασία Εσωτερικής Αξιολόγησης ολοκληρώνεται περιοδικά με τη σύνταξη της Έκθεσης Εσωτερικής Αξιολόγησης, η οποία υποβάλλεται στη ΜΟ.ΔΙ.Π. του οικείου Ιδρύματος και μέσω αυτής κοινοποιείται στην Α.ΔΙ.Π., προκειμένου να ενεργοποιηθεί η Διαδικασία Εξωτερικής Αξιολόγησης της Ακαδημαϊκής Μονάδας. Η Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης υποβάλλεται στη ΜΟ.ΔΙ.Π. δύο μήνες μετά την υποβολή της Ετήσιας Εσωτερικής Έκθεσης του συγκεκριμένου έτους. Αντίστοιχα, σε επίπεδο Ιδρύματος: - Η Εσωτερική Αξιολόγηση πραγματοποιείται με ευθύνη της ΜΟ.ΔΙ.Π. του Ιδρύματος. - Προϋποθέτει την ανά διετία σύνταξη από τη ΜΟ.ΔΙ.Π. Εσωτερικών Εκθέσεων για τη λειτουργία του Ιδρύματος, οι οποίες βασίζονται στις Ετήσιες Εσωτερικές Εκθέσεις των Ακαδημαϊκών Μονάδων. - Η διαδικασία Εσωτερικής Αξιολόγησης του Ιδρύματος ολοκληρώνεται με τη σύνταξη περιοδικών Εκθέσεων Εσωτερικής Αξιολόγησης για τη λειτουργία του Ιδρύματος, που συντάσσονται από την οικεία ΜΟ.ΔΙ.Π., λαμβάνοντας υπόψη τις Ετήσιες Εσωτερικές Εκθέσεις των Ακαδημαϊκών Μονάδων του Ιδρύματος. Οι Εκθέσεις Εσωτερικής Αξιολόγησης των Ιδρυμάτων κοινοποιούνται στην Α.ΔΙ.Π. προκειμένου να ενεργοποιηθεί η Διαδικασία Εξωτερικής Αξιολόγησης του Ιδρύματος.

9 Η Διαδικασία Εσωτερικής Αξιολόγησης επαναλαμβάνεται το αργότερο κάθε τέταρτο έτος από την έναρξη της προηγούμενης αξιολόγησης (βλ. συνημμένο διάγραμμα) Αρμοδιότητες ΜΟ.ΔΙ.Π. Οι αρμοδιότητες της ΜΟ.ΔΙ.Π. προσδιορίζονται από τον Ν.3374/2005 και περιλαμβάνουν: (α) (β) Την ανά διετία σύνταξη Εσωτερικής Έκθεσης για τη λειτουργία του Ιδρύματος, στην οποία λαμβάνονται υπόψη οι αντίστοιχες Ετήσιες Εσωτερικές Εκθέσεις των Τμημάτων και Σχολών του Ιδρύματος (Ν.3374/2005, άρθρο 2 5). Την ανά τετραετία σύνταξη Έκθεσης Εσωτερικής Αξιολόγησης για τη λειτουργία του Ιδρύματος. Επίσης, η ΜΟ.ΔΙ.Π. ενεργοποιεί τη διαδικασία Εξωτερικής Αξιολόγησης των Ακαδημαϊκών Μονάδων του Ιδρύματος, διαβιβάζοντας στην Α.ΔΙ.Π. τις Εκθέσεις Εσωτερικής Αξιολόγησης αυτών (Ν.3374/2005, άρθρο 5 2). Πέρα από τα ανωτέρω, η ΜΟ.ΔΙ.Π. έχει τη συνολική ευθύνη για τον συντονισμό και την υποστήριξη των διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας και αξιολόγησης τόσο σε επίπεδο Ιδρύματος όσο και σε επίπεδο ακαδημαϊκών μονάδων.

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: Τα Κριτήρια Διασφάλισης Ποιότητας Ακαδημαϊκών Μονάδων 3. Τα βασικά κριτήρια της αξιολόγησης ορίζονται από το Νόμο 3374/2005 (άρθρο 3), ως ακολούθως: Σχήμα 1 3 Πηγή: ΑΔΙΠ. Διασφάλιση Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση-Ανάλυση Κριτηρίων Διασφάλισης Ποιότητας Ακαδημαϊκών Μονάδων. Έκδοση 3, Οκτώβριος 2011.

11 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Η ΑΔΙΠ τον Οκτώβριο του 2011 ανακοίνωσε νέες συμπληρωματικές οδηγίες και κριτήρια με στόχο την πληρέστερη αποτίμηση του έργου ενός Τμήματος. Τα κριτήρια της αξιολόγησης τυποποποιούνται, συμπληρώνονται και εξειδικεύονται με βάση τις κατευθύνσεις και τα πρότυπα που εκδίδει η Α.ΔΙ.Π και είναι τα ακόλουθα: 1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ A. Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών 1.A.1 Ανταπόκριση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών στους στόχους του Τμήματος και τις ανάγκες της κοινωνίας. 1.A.1.1 Υπάρχουν διαδικασίες ελέγχου της ανταπόκρισης αυτής; Πόσο αποτελεσματικά εφαρμόζονται; 1.A.1.2 Υπάρχουν διαδικασίες αξιολόγησης και αναθεώρησης του Προγράμματος Σπουδών; Πόσο αποτελεσματικά εφαρμόζονται; 1.Α.1.3 Πώς δημοσιοποιείται το Πρόγραμμα Σπουδών; 1.Α.1.4 Υπάρχει αποτελεσματική διαδικασία παρακολούθησης της επαγγελματικής εξέλιξης των αποφοίτων; Πώς χρησιμοποιούνται τα αποτελέσματά της; 1.Α.2 Δομή, συνεκτικότητα και λειτουργικότητα του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών. 1.Α.2.1 Ποιο είναι το ποσοστό των μαθημάτων κορμού / ειδίκευσης / κατευθύνσεων στο σύνολο των μαθημάτων; 1.Α.2.2 Πόσα μαθήματα ελεύθερης επιλογής προσφέρονται ; 1.Α.2.3 Ποιο είναι το ποσοστό των υποχρεωτικών μαθημάτων / μαθημάτων υποχρεωτικής επιλογής / μαθημάτων ελεύθερης επιλογής στο σύνολο των μαθημάτων; 1.Α.2.4 Ποια είναι η ποσοστιαία σχέση μεταξύ μαθημάτων υποβάθρου, μαθημάτων επιστημονικής περιοχής, μαθημάτων γενικών γνώσεων και μαθημάτων ανάπτυξης δεξιοτήτων στο σύνολο των μαθημάτων; 1.Α.2.5 Πώς κατανέμεται ο χρόνος μεταξύ θεωρητικής διδασκαλίας, ασκήσεων, εργαστηρίων, άλλων δραστηριοτήτων; 1.Α.2.6 Πώς οργανώνεται και συντονίζεται η ύλη μεταξύ των μαθημάτων; Παρατηρείται επικάλυψη ύλης μεταξύ των μαθημάτων; Υπάρχουν κενά ύλης; Είναι ορθολογική η έκταση της ύλης των μαθημάτων; Υπάρχει διαδικασία επανεκτίμησης, αναπροσαρμογής και επικαιροποίησης της ύλης των μαθημάτων; 1.Α.2.7 Εφαρμόζεται σύστημα προαπαιτούμενων μαθημάτων; Πόσο λειτουργικό είναι; Ποιο είναι το ποσοστό των μαθημάτων που εντάσσονται στο σύστημα; 1.Α.2.8 Πόσα μαθήματα προσφέρονται από άλλα και πόσα σε άλλα προγράμματα σπουδών; Ποια είναι αυτά; 1.Α.2.9 Ποιες ξένες γλώσσες διδάσκονται στο Τμήμα; Είναι υποχρεωτικά τα σχετικά μαθήματα;

12 1.Α.3Το εξεταστικό σύστημα. 1.Α.3.1 Εφαρμόζονται, και σε ποια έκταση, πολλαπλοί (σε είδος και χρόνο) τρόποι αξιολόγησης των φοιτητών; Ποιοι συγκεκριμένα; 1.Α.3.2 Πώς διασφαλίζεται η διαφάνεια της διαδικασίας αξιολόγησης των φοιτητών; 1.Α.3.3 Υπάρχει διαδικασία αξιολόγησης της εξεταστικής διαδικασίας και ποια είναι αυτή; 1.Α.3.4 Πόσο διαφανής είναι η διαδικασία ανάθεσης και εξέτασης της πτυχιακής/ διπλωματικής εργασίας; 1.Α.3.5 Υπάρχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές ποιότητας για την πτυχιακή/ διπλωματική εργασία; Ποιες; 1.Α.4 Διεθνής διάσταση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών. 1.Α.4.1 Υπάρχει συμμετοχή διδασκόντων από το εξωτερικό; Σε ποιο ποσοστό; 1.Α.4.2 Υπάρχει συμμετοχή αλλοδαπών φοιτητών (απόλυτος αριθμός και ποσοστό); 1.Α.4.3 Πόσα και ποια μαθήματα διδάσκονται (και) σε ξένη γλώσσα; 1.Α.4.4 Σε πόσα (και ποια) προγράμματα διεθνούς εκπαιδευτικής συνεργασίας (π.χ. ERASMUS, LEONARDO, TEMPUS, ALPHA) σε επίπεδο προπτυχιακών σπουδών συμμετέχει το Τμήμα; 1.Α.4.5 Υπάρχουν συμφωνίες διμερούς συνεργασίας με ιδρύματα και φορείς του εξωτερικού; Ποιες; 1.Α.4.6 Υπάρχουν διεθνείς διακρίσεις του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών; Ποιες; 1.Α.4.6 Εφαρμόζεται το σύστημα μεταφοράς διδακτικών μονάδων (ECTS); 1.Α.4.7 Υπάρχουν και διανέμονται ενημερωτικά έντυπα εφαρμογής του ECTS; 1.Α.5 Πρακτική άσκηση των φοιτητών. 1.Α.5.1 Υπάρχει ο θεσμός της πρακτικής άσκησης των φοιτητών; Είναι υποχρεωτική η πρακτική άσκηση για όλους τους φοιτητές; 1.Α.5.2 Αν η πρακτική άσκηση δεν είναι υποχρεωτική, ποιο ποσοστό των φοιτητών την επιλέγει; Πώς κινητοποιείται το ενδιαφέρον των φοιτητών; 1.Α.5.3 Πώς καλλιεργείται το ενδιαφέρον των φοιτητών σε περίπτωση που η πρακτική άσκηση είναι υποχρεωτική; 1.Α.5.4 Πώς έχει οργανωθεί η πρακτική άσκηση των φοιτητών του Τμήματος; Ποια είναι η διάρκειά της; Υπάρχει σχετικός εσωτερικός κανονισμός; 1.Α.5.5 Ποιες είναι οι κυριότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει το Τμήμα στην οργάνωση της πρακτικής άσκησης των φοιτητών; 1.Α.5.6 Σε ποιες ικανότητες εφαρμογής γνώσεων στοχεύει η πρακτική άσκηση; Πόσο ικανοποιητικά κρίνετε τα αποτελέσματα; Πόσο επιτυχής είναι η εξοικείωση των ασκουμένων με το περιβάλλον του φορέα εκτέλεσης της πρακτικής άσκησης; 1.Α.5.7 Συνδέεται το αντικείμενο απασχόλησης κατά την πρακτική άσκηση με την εκπόνηση πτυχιακής / διπλωματικής εργασίας; 1.Α.5.8 Δημιουργούνται με την πρακτική άσκηση ευκαιρίες για μελλοντική απασχόληση των πτυχιούχων;

13 1.Α.5.9 Έχει αναπτυχθεί δίκτυο διασύνδεσης του Τμήματος με κοινωνικούς, πολιτιστικούς ή παραγωγικούς φορείς με σκοπό την πρακτική άσκηση των φοιτητών; 1.Α.5.10 Ποιες πρωτοβουλίες αναλαμβάνει το Τμήμα προκειμένου να δημιουργηθούν θέσεις απασχόλησης φοιτητών (σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο); 1.Α.5.11 Υπάρχει στενή συνεργασία και επαφή μεταξύ των εκπαιδευτικών / εποπτών του Τμήματος και των εκπροσώπων του φορέα εκτέλεσης της πρακτικής άσκησης; 1.Α.5.12 Υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και απαιτήσεις για τη συνεργασία του Τμήματος με τους φορείς εκτέλεσης της πρακτικής άσκησης; Ποιες; 1.Α.5.13 Πώς παρακολουθούνται και υποστηρίζονται οι ασκούμενοι φοιτητές; 2. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ 2.1 Αποτελεσματικότητα του διδακτικού προσωπικού Υπάρχει διαδικασία αξιολόγησης των διδασκόντων από τους φοιτητές; Πώς εφαρμόζεται; Πώς αξιοποιούνται τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των διδασκόντων από τους φοιτητές; Ποιος είναι ο μέσος εβδομαδιαίος φόρτος διδακτικού έργου των μελών του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος; Πόσα από τα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος διδάσκουν στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών; Υπάρχουν θεσμοθετημένες από το Τμήμα υποτροφίες/βραβεία διδασκαλίας; Συνεισφέρουν στο διδακτικό έργο οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες του Τμήματος και σε τί ποσοστό; 2.2 Ποιότητα και αποτελεσματικότητα της διδακτικής διαδικασίας Ποιές συγκεκριμένες διδακτικές μέθοδοι χρησιμοποιούνται; Υπάρχει διαδικασία επικαιροποίησης του περιεχομένου των μαθημάτων και των διδακτικών μεθόδων; Ποιο είναι το ποσοστό των φοιτητών που συμμετέχουν στις εξετάσεις; Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας των φοιτητών στις εξετάσεις; Ποιος είναι ο μέσος βαθμός πτυχίου; Ποια είναι η μέση διάρκεια σπουδών για τη λήψη πτυχίου; 2.3 Οργάνωση και εφαρμογή του διδακτικού έργου Πώς γνωστοποιείται στους φοιτητές η ύλη των μαθημάτων στην αρχή του εξαμήνου; Περιγράφονται οι μαθησιακοί στόχοι των μαθημάτων και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα; Υπάρχει διαδικασία μέτρησης της επίτευξης των μαθησιακών στόχων των μαθημάτων; Σε ποιο βαθμό τηρείται το ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθημάτων; Είναι ορθολογική η οργάνωση και δομή του ωρολογίου προγράμματος μαθημάτων;

14 Πόσα (και ποια) από τα βασικά εισαγωγικά Μαθήματα διδάσκονται από μέλη ΔΕΠ/ΕΠ των δύο ανώτερων βαθμίδων; Πόσα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος διδάσκουν μαθήματα που δεν εμπίπτουν στο στενό ή ευρύτερο γνωστικό τους πεδίο; 2.4 Εκπαιδευτικά βοηθήματα Είδη και αριθμός βοηθημάτων (π.χ. βιβλία, σημειώσεις, υλικό σε ιστοσελίδες, κλπ) που διανέμονται στους φοιτητές Υπάρχει διαδικασία επικαιροποίησης των βοηθημάτων; Πώς εφαρμόζεται; Πώς και πότε συγκεκριμένα διατίθενται τα βοηθήματα; Ποιο ποσοστό της διδασκόμενης ύλης καλύπτεται από τα βοηθήματα; Παρέχεται βιβλιογραφική υποστήριξη πέραν των διανεμόμενων συγγραμμάτων; 2.5 Μέσα και υποδομές Αίθουσες διδασκαλίας: (α) Αριθμός και χωρητικότητα. (β) Επάρκεια, καταλληλότητα και ποιότητα. (γ) Βαθμός χρήσης. (δ) Επάρκεια, καταλληλότητα και ποιότητα του υποστηρικτικού εξοπλισμού Εκπαιδευτικά εργαστήρια: (α) Αριθμός και χωρητικότητα (β) Επάρκεια, καταλληλότητα και ποιότητα των χώρων. (γ) Βαθμός χρήσης. (δ) Επάρκεια, καταλληλότητα και ποιότητα του εργαστηριακού εξοπλισμού. (ε) Επάρκεια αποθηκών (εργαστηριακού εξοπλισμού, αντιδραστηρίων, κλπ) Είναι διαθέσιμα τα εκπαιδευτικά εργαστήρια για χρήση εκτός προγραμματισμένων ωρών; Επάρκεια και ποιότητα των χώρων και του εξοπλισμού των κλινικών Σπουδαστήρια: (α) Αριθμός και χωρητικότητα (β) Επάρκεια, καταλληλότητα και ποιότητα των χώρων. (γ) Βαθμός χρήσης Προσωπικό Διοικητικής/Τεχνικής/Ερευνητικής Υποστήριξης (α) Αριθμός και ειδικότητες (β) Επάρκεια ειδικοτήτων 2.6 Αξιοποίηση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) Χρησιμοποιούνται ΤΠΕ στην παρουσίαση των μαθημάτων; Πώς; Χρησιμοποιούνται ΤΠΕ στη διδασκαλία; Πώς; Χρησιμοποιούνται ΤΠΕ στην εργαστηριακή εκπαίδευση; Πώς;

15 Χρησιμοποιούνται ΤΠΕ στην αξιολόγηση των φοιτητών; Πώς; Χρησιμοποιούνται ΤΠΕ στην επικοινωνία των φοιτητών με τον διδάσκοντα; Πώς; Ποιο το ύψος των επενδύσεων του Τμήματος σε ΤΠΕ κατά την τελευταία πενταετία; 2.7 Αναλογία διδασκόντων/διδασκομένων και η μεταξύ τους συνεργασία Αναλογία διδασκόντων/διδασκομένων στα μαθήματα Αναλογία διδασκόντων/διδασκομένων στα εργαστήρια Έχουν οι διδάσκοντες ανακοινωμένες ώρες γραφείου για συνεργασία με τους φοιτητές; Τις τηρούν; Αξιοποιούνται από τους φοιτητές; 2.8 Σύνδεση της διδασκαλίας με την έρευνα Πώς μεθοδεύεται η εκπαίδευση των φοιτητών στην ερευνητική διαδικασία (π.χ. αναζήτηση και χρήση βιβλιογραφίας); Παρέχεται στους φοιτητές δυνατότητα συμμετοχής σε ερευνητικά έργα; 2.9 Συνεργασίες με εκπαιδευτικά κέντρα του εσωτερικού και του εξωτερικού και με το κοινωνικό σύνολο Με ποια εκπαιδευτικά κέντρα του εσωτερικού συνεργάζεται το Τμήμα και πώς; Με ποια εκπαιδευτικά κέντρα του εξωτερικού συνεργάζεται το Τμήμα και πώς; Αναπτύσσονται συγκεκριμένες εκπαιδευτικές συνεργασίες με τοπικούς, περιφερειακούς ή εθνικούς κοινωνικούς φορείς; 2.10 Κινητικότητα του διδακτικού προσωπικού και των φοιτητών Υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός του Τμήματος σχετικά με την κινητικότητα των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας; Πόσες και ποιες συμφωνίες έχουν συναφθεί για την ενίσχυση της κινητικότητας του διδακτικού προσωπικού ή/και των φοιτητών; Πόσα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος μετακινήθηκαν προς άλλα Ιδρύματα στο πλαίσιο ακαδημαϊκών/ερευνητικών δραστηριοτήτων κατά την τελευταία πενταετία; Πόσα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού άλλων Ιδρυμάτων μετακινήθηκαν προς το Τμήμα στο πλαίσιο ακαδημαϊκών/ερευνητικών δραστηριοτήτων κατά την τελευταία πενταετία; Πόσοι φοιτητές του Τμήματος μετακινήθηκαν προς άλλα Ιδρύματα στο πλαίσιο ακαδημαϊκών/ερευνητικών δραστηριοτήτων κατά την τελευταία πενταετία; Πόσοι φοιτητές άλλων Ιδρυμάτων μετακινήθηκαν προς το Τμήμα στο πλαίσιο ακαδημαϊκών/ερευνητικών δραστηριοτήτων κατά την τελευταία πενταετία; Υπάρχουν διαδικασίες αναγνώρισης του εκπαιδευτικού έργου που πραγματοποιήθηκε σε άλλο Ίδρυμα; Πόσο ικανοποιητική είναι η λειτουργία και η στελέχωση του κεντρικού Γραφείου Διεθνών / Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και των συνδέσμων τους; Τι ενέργειες για την προβολή και ενημέρωση της ακαδημαϊκής κοινότητας για τα προγράμματα κινητικότητας αναλαμβάνει το Τμήμα;

16 Οργανώνονται εκδηλώσεις για τους εισερχόμενους φοιτητές από άλλα Ιδρύματα; Πώς υποστηρίζονται οι εισερχόμενοι φοιτητές; Πόσα μαθήματα διδάσκονται σε ξένη γλώσσα για εισερχόμενους αλλοδαπούς σπουδαστές; Υπάρχει πρόσθετη (από το Τμήμα ή/και το Ίδρυμα) οικονομική ενίσχυση των φοιτητών και των μελών του ακαδημαϊκού προσωπικού που λαμβάνουν μέρος στα προγράμματα κινητικότητας; Πώς προωθείται στο Τμήμα η ιδέα της κινητικότητας φοιτητών και μελών του ακαδημαϊκού προσωπικού και της Ευρωπαϊκής διάστασης γενικότερα; Πώς ελέγχεται η ποιότητα (και όχι μόνον η ποσότητα) της κινητικότητας του ακαδημαϊκού προσωπικού; 3 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ 3.1 Προαγωγή της έρευνας στο πλαίσιο του Τμήματος Υπάρχει συγκεκριμένη ερευνητική πολιτική του Τμήματος; Ποια είναι; Πώς παρακολουθείται η υλοποίηση της ερευνητικής πολιτικής του Τμήματος; Πώς δημοσιοποιείται ο απολογισμός υλοποίησης της ερευνητικής πολιτικής του Τμήματος; Παρέχονται κίνητρα για τη διεξαγωγή έρευνας στα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας; Ποια είναι αυτά; Πώς ενημερώνεται το ακαδημαϊκό προσωπικό για δυνατότητες χρηματοδότησης της έρευνας; Πώς υποστηρίζεται η ερευνητική διαδικασία; Υπάρχουν θεσμοθετημένες από το Τμήμα υποτροφίες έρευνας; Πώς διαχέονται τα ερευνητικά αποτελέσματα στο εσωτερικό του Τμήματος; Πώς διαχέονται τα ερευνητικά αποτελέσματα εκτός Τμήματος, στην ελληνική και διεθνή ακαδημαϊκή και επιστημονική κοινότητα; Πώς διαχέονται τα ερευνητικά αποτελέσματα στο τοπικό και εθνικό κοινωνικό περιβάλλον; 3.2 Ερευνητικά προγράμματα και έργα που εκτελούνται στο Τμήμα Ποια ερευνητικά προγράμματα και δραστηριότητες υλοποιήθηκαν ή βρίσκονται σε εξέλιξη κατά την τελευταία πενταετία; Ποιο ποσοστό μελών ΔΕΠ/ΕΠ αναλαμβάνει ερευνητικές πρωτοβουλίες; Συμμετέχουν εξωτερικοί συνεργάτες ή/και μεταδιδακτορικοί ερευνητές στα ερευνητικά προγράμματα; 3.3 Ερευνητικές υποδομές Αριθμός και χωρητικότητα ερευνητικών εργαστηρίων Επάρκεια, καταλληλότητα και ποιότητα των χώρων των ερευνητικών εργαστηρίων Επάρκεια, καταλληλότητα και ποιότητα του εργαστηριακού εξοπλισμού.

17 Καλύπτουν οι διαθέσιμες υποδομές τις ανάγκες της ερευνητικής διαδικασίας; Ποια ερευνητικά αντικείμενα δεν καλύπτονται από τις διαθέσιμες υποδομές; Πόσο εντατική χρήση γίνεται των ερευνητικών υποδομών; Πόσο συχνά ανανεώνονται οι ερευνητικές υποδομές; Ποια είναι η ηλικία του υπάρχοντος εξοπλισμού και η λειτουργική του κατάσταση και ποιες οι τυχόν ανάγκες ανανέωσης/επικαιροποίησης; Πώς χρηματοδοτείται η προμήθεια, συντήρηση και ανανέωση των ερευνητικών υποδομών; 3.4 Επιστημονικές δημοσιεύσεις των μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος κατά την τελευταία πενταετία Πόσα βιβλία/μονογραφίες δημοσίευσαν τα μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος; Πόσες εργασίες δημοσίευσαν τα μέλη ΔΕΠ/ΕΠ; (α) Σε επιστημονικά περιοδικά με κριτές ; (β) Σε επιστημονικά περιοδικά χωρίς κριτές; (γ) Σε Πρακτικά επιστημονικών συνεδρίων με κριτές; (δ) Σε Πρακτικά επιστημονικών συνεδρίων χωρίς κριτές; Πόσα κεφάλαια δημοσίευσαν τα μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος σε συλλογικούς τόμους; Πόσες άλλες εργασίες (π.χ. βιβλιοκρισίες) δημοσίευσαν τα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος; Πόσες ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια που δεν εκδίδουν Πρακτικά έκαναν τα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος; (α) Σε συνέδρια με κριτές (β) Σε συνέδρια χωρίς κριτές 3.5 Αναγνώριση της έρευνας που γίνεται στο Τμήμα από τρίτους Πόσες ετεροαναφορές (citations) υπάρχουν σε δημοσιεύσεις μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος; Πόσες αναφορές του ειδικού ή του επιστημονικού τύπου έγιναν σε ερευνητικά αποτελέσματα μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος κατά την τελευταία πενταετία; Πόσες βιβλιοκρισίες για βιβλία μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά; Πόσες συμμετοχές μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος σε επιτροπές επιστημονικών συνεδρίων υπήρξαν κατά την τελευταία πενταετία; Να γίνει διάκριση μεταξύ ελληνικών και διεθνών συνεδρίων Πόσες συμμετοχές μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος σε συντακτικές επιτροπές επιστημονικών περιοδικών υπάρχουν; Να γίνει διάκριση μεταξύ ελληνικών και διεθνών περιοδικών Πόσες προσκλήσεις μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος από άλλους ακαδημαϊκούς / ερευνητικούς φορείς για διαλέξεις/παρουσιάσεις κλπ. έγιναν κατά την τελευταία πενταετία; 4 Πολλές από τις ερωτήσεις αυτές μπορούν να απαντηθούν συγκεντρωτικά συμπληρώνοντας τον Πίνακα 16.

18 Πόσα μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος και πόσες φορές έχουν διατελέσει κριτές σε επιστημονικά περιοδικά; Πόσα διπλώματα ευρεσιτεχνίας απονεμήθηκαν σε μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος; Υπάρχει πρακτική αξιοποίηση (π.χ. βιομηχανικές εφαρμογές) των ερευνητικών αποτελεσμάτων των μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος; 3.6 Ερευνητικές συνεργασίες του Τμήματος Υπάρχουν ερευνητικές συνεργασίες και ποιές (α) Με άλλες ακαδημαϊκές μονάδες του ιδρύματος; (β) Με φορείς και ιδρύματα του εσωτερικού; (γ) Με φορείς και ιδρύματα του εξωτερικού; 3.7 Διακρίσεις και βραβεία ερευνητικού έργου που έχουν απονεμηθεί σε μέλη του Τμήματος Ποια βραβεία ή/και διακρίσεις έχουν απονεμηθεί σε μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος; (α) σε επίπεδο ακαδημαϊκής μονάδας; (β) σε επίπεδο ιδρύματος; (γ) σε εθνικό επίπεδο; (δ) σε διεθνές επίπεδο; Ποιοι τιμητικοί τίτλοι (επίτιμοι διδάκτορες, επισκέπτες καθηγητές, ακαδημαϊκοί, αντεπιστέλλοντα μέλη ακαδημιών κλπ). έχουν απονεμηθεί από άλλα ιδρύματα σε μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος; 3.8 Συμμετοχή των φοιτητών στην έρευνα Πόσοι προπτυχιακοί φοιτητές συμμετέχουν σε ερευνητικές δραστηριότητες του Τμήματος; Πόσοι μεταπτυχιακοί και πόσοι υποψήφιοι διδάκτορες; 4 ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ / ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥΣ / ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥΣ (ΚΠΠ) ΦΟΡΕΙΣ 4.1 Συνεργασίες του Τμήματος με ΚΠΠ φορείς Ποια έργα συνεργασίας με ΚΠΠ φορείς εκτελούνται ή εκτελέσθηκαν στο Τμήμα κατά την τελευταία πενταετία; Πόσα μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος συμμετείχαν σ αυτά; Πόσοι προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές του Τμήματος συμμετείχαν σε αυτά; Πώς αναγνωρίζεται και προβάλλεται η επιστημονική συνεργασία του Τμήματος με ΚΠΠ φορείς; 4.2 Δυναμική του Τμήματος για ανάπτυξη συνεργασιών με ΚΠΠ φορείς Υπάρχουν μηχανισμοί και διαδικασίες για την ανάπτυξη συνεργασιών; Πόσο αποτελεσματικοί είναι κατά την κρίση σας;

19 Πώς αντιμετωπίζουν τα μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος την ανάπτυξη τέτοιων συνεργασιών; Πώς αντιμετωπίζουν οι ΚΠΠ φορείς την ανάπτυξη τέτοιων συνεργασιών; Διαθέτει το Τμήμα πιστοποιημένα εργαστήρια για παροχή υπηρεσιών; Αξιοποιούνται οι εργαστηριακές υποδομές του Τμήματος στις συνεργασίες με ΚΠΠ φορείς; 4.3 Δραστηριότητες του Τμήματος προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης και ενίσχυσης συνεργασιών με ΚΠΠ φορείς Ανακοινώνονται τα αποτελέσματα των έργων συνεργασίας σε ειδικά περιοδικά ή στον τύπο; Οργανώνει ή συμμετέχει το Τμήμα σε εκδηλώσεις με σκοπό την ενημέρωση ΚΠΠ φορέων σχετικά με τους σκοπούς, το αντικείμενο και το παραγόμενο έργο του Τμήματος; Υπάρχει επαφή και συνεργασία με αποφοίτους του Τμήματος που είναι στελέχη ΚΠΠ φορέων; 4.4 Σύνδεση της συνεργασίας με ΚΠΠ φορείς με την εκπαιδευτική διαδικασία Εντάσσονται οι εκπαιδευτικές επισκέψεις των φοιτητών σε ΚΠΠ χώρους στην εκπαιδευτική διαδικασία; Οργανώνονται ομιλίες / διαλέξεις στελεχών ΚΠΠ φορέων; Απασχολούνται στελέχη ΚΠΠ φορέων ως διδάσκοντες; 4.5 Συμβολή του τμήματος στην τοπική, περιφερειακή και εθνική ανάπτυξη Πόσο σταθερές και βιώσιμες είναι οι υπάρχουσες συνεργασίες; Συνάπτονται προγραμματικές συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ Τμήματος και ΚΠΠ φορέων; Εκπροσωπείται το Τμήμα σε τοπικούς και περιφερειακούς οργανισμούς και αναπτυξιακά όργανα; Συμμετέχει ενεργά το Τμήμα στην εκπόνηση τοπικών /περιφερειακών σχεδίων ανάπτυξης; Υπάρχει διάδραση ή/και συνεργασία του Τμήματος με το περιβάλλον του, ιδίως με αντίστοιχα Τμήματα άλλων ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης; Αναπτύσσει το Τμήμα και διατηρεί σχέσεις με την τοπική και περιφερειακή κοινωνία, καθώς και με την τοπική, περιφερειακή ή/και εθνική οικονομική υποδομή; Πώς συμμετέχει το Τμήμα στα μείζονα περιφερειακά, εθνικά και διεθνή ερευνητικά και ακαδημαϊκά δίκτυα; Το Τμήμα διοργανώνει ή/και συμμετέχει στη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων που απευθύνονται στο άμεσο κοινωνικό περιβάλλον;

20 5 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 5.1 Υπάρχει διαδικασία διαμόρφωσης συγκεκριμένου βραχυ-μεσοπρόθεσμου (λ.χ. 5ετούς) σχεδίου ανάπτυξης; Πόσο αποτελεσματική κρίνετε ότι είναι η διαδικασία αυτή; 5.2 Υπάρχει διαδικασία παρακολούθησης αυτού του σχεδίου ανάπτυξης; Πόσο αποτελεσματική κρίνετε ότι είναι; 5.3 Υπάρχει διαδικασία δημοσιοποίησης αυτού του σχεδίου ανάπτυξης και των αποτελεσμάτων του; 5.4 Ποια είναι η συμμετοχή της ακαδημαϊκής κοινότητας στη διαμόρφωση και παρακολούθηση της υλοποίησης, και στη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των αναπτυξιακών του στρατηγικών; 5.5 Συγκεντρώνει και αξιοποιεί το Τμήμα τα απαιτούμενα για τον αποτελεσματικό σχεδιασμό της ακαδημαϊκής ανάπτυξής του στοιχεία και δείκτες; 5.6 Τι προσπάθειες κάνει το Τμήμα προκειμένου να προσελκύσει μέλη ακαδημαϊκού προσωπικού υψηλού επιπέδου; 5.7 Πώς συνδέεται ο προγραμματισμός προσλήψεων και εξελίξεων μελών του ακαδημαϊκού προσωπικού με το σχέδιο ακαδημαϊκής ανάπτυξης του Τμήματος; 5.8 Πόσους φοιτητές ζητάει τεκμηριωμένα το Τμήμα ανά έτος; Πόσοι φοιτητές τελικά σπουδάζουν ανά έτος και ποια είναι η προέλευσή τους ανά τρόπο εισαγωγής (εισαγωγικές εξετάσεις, μετεγγραφές, ειδικές κατηγορίες, κλπ); 5.9 Τι προσπάθειες κάνει το Τμήμα προκειμένου να προσελκύσει φοιτητές υψηλού επιπέδου; 6 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 6.1 Αποτελεσματικότητα των διοικητικών και τεχνικών υπηρεσιών Πώς είναι στελεχωμένη και οργανωμένη η Γραμματεία του Τμήματος και των Τομέων; Πόσο αποτελεσματικές θεωρείτε πως είναι οι παρεχόμενες υπηρεσίες και το ωράριο λειτουργίας της Γραμματείας του Τμήματος και των Τομέων για την εξυπηρέτηση των αναγκών του διδακτικού προσωπικού και των φοιτητών; Πόσο αποτελεσματική είναι η συνεργασία των διοικητικών υπηρεσιών του Τμήματος με εκείνες της κεντρικής διοίκησης του Ιδρύματος; Πόσο ικανοποιητική για τις ανάγκες του Τμήματος είναι (α) η οργάνωση και το ωράριο λειτουργίας της Βιβλιοθήκης; (β) των Υπηρεσιών Πληροφόρησης; Πώς είναι στελεχωμένα και πώς οργανώνονται τα Εργαστήρια ή/και τα Σπουδαστήρια του Τμήματος; Πόσο αποτελεσματική θεωρείτε πως είναι η λειτουργία τους; Πώς υποστηρίζονται οι υποδομές και υπηρεσίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών του Τμήματος; Πόσο αποτελεσματικές είναι;

21 6.2 Υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας Πώς εφαρμόζεται ο θεσμός του Σύμβουλου Καθηγητή; Πόσο αποτελεσματικά υποστηρίζεται η πρόσβαση των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας στη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών; Υπάρχει υπηρεσία υποστήριξης των εργαζόμενων φοιτητών; Πόσο αποτελεσματική είναι η λειτουργία της; Υπάρχει υπηρεσία υποστήριξης των περισσότερο αδύναμων φοιτητών και εκείνων που δεν ολοκληρώνουν εμπρόθεσμα τις σπουδές τους; Πόσο αποτελεσματική είναι η λειτουργία της; Παρέχονται υποτροφίες στους άριστους φοιτητές ή σε ειδικές κατηγορίες φοιτητών (πέραν των υποτροφιών του ΙΚΥ); Υπάρχει συγκεκριμένη πολιτική του Τμήματος για την ομαλή ένταξη των νεοεισερχόμενων στο Τμήμα φοιτητών; Πόσο αποτελεσματική είναι; Πώς συμμετέχουν οι φοιτητές στη ζωή του Τμήματος και του Ιδρύματος γενικότερα; Πώς υποστηρίζονται ειδικά οι αλλοδαποί φοιτητές που μετακινούνται προς το Τμήμα; 6.3 Υποδομές πάσης φύσεως που χρησιμοποιεί το Τμήμα Επάρκεια και ποιότητα των τεκμηρίων της βιβλιοθήκης Επάρκεια και ποιότητα κοινόχρηστου τεχνικού εξοπλισμού Επάρκεια και ποιότητα χώρων και εξοπλισμού σπουδαστηρίων Επάρκεια και ποιότητα γραφείων διδασκόντων Επάρκεια και ποιότητα χώρων Γραμματείας Τμήματος και Τομέων Επάρκεια και ποιότητα χώρων συνεδριάσεων Επάρκεια και ποιότητα άλλων χώρων (διδασκαλεία, πειραματικά σχολεία, μουσεία, αρχεία, αγροκτήματα, εκθεσιακοί χώροι κλπ) Επάρκεια και ποιότητα υποδομών ΑΜΕΑ Πώς εξασφαλίζεται η πρόσβαση των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας σε υποδομές και εξοπλισμό του Ιδρύματος; 6.4 Αξιοποίηση νέων τεχνολογιών από τις διάφορες υπηρεσίες του Τμήματος (πλην εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου) Ποιες από τις λειτουργίες του Τμήματος υποστηρίζονται από ΤΠΕ; Ποιες από αυτές και πόσο χρησιμοποιούνται από τις διοικητικές υπηρεσίες, τους φοιτητές και το ακαδημαϊκό προσωπικό του Τμήματος; Πόσα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος διαθέτουν ιστοσελίδα στο διαδίκτυο; Πόσο συχνά ανανεώνεται ο ιστότοπος του Τμήματος στο διαδίκτυο; 6.5 Διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στη χρήση υποδομών και εξοπλισμού Γίνεται ορθολογική χρήση των διαθέσιμων υποδομών του Τμήματος; Πώς διασφαλίζεται; Γίνεται ορθολογική χρήση του διαθέσιμου εξοπλισμού του Τμήματος; Πώς διασφαλίζεται;

22 6.6 Διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στη διαχείριση οικονομικών πόρων Προβλέπεται διαδικασία σύνταξης και εκτέλεσης προϋπολογισμού του Τμήματος; Πόσο αποτελεσματικά εφαρμόζεται; Προβλέπεται διαδικασία κατανομής πόρων; Πόσο αποτελεσματικά εφαρμόζεται; Προβλέπεται διαδικασία απολογισμού; Πόσο αποτελεσματικά εφαρμόζεται;

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο : Το Ευρωπαϊκό περιβάλλον αξιολόγησης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Εισαγωγή Η διασφάλιση της ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση δεν είναι αποκλειστικά Ευρωπαϊκή μέριμνα. Σε όλον τον κόσμο υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για ποιότητα και για αρχές, πράγμα που απηχεί τόσο την ταχεία ανάπτυξη της ανώτατης εκπαίδευσης και του κόστους που αυτή συνεπάγεται για την δημόσια και ιδιωτική οικονομία. Κατά συνέπεια, Αν η Ευρώπη θέλει να επιτύχει η φιλοδοξία της να γίνει η πιο δυναμική, βασισμένη στην γνώση, οικονομία του κόσμου (Στρατηγική της Λισαβώνας), θα πρέπει η Ευρωπαϊκή ανώτατη εκπαίδευση να αποδείξει ότι αντιμετωπίζει με σοβαρότητα την ποιότητα των προγραμμάτων σπουδών και των τίτλων που απονέμει και ότι είναι πρόθυμη να υιοθετήσει τα μέσα για να διασφαλίσει και να αποδείξει αυτή την ποιότητα. Πρέπει να υπάρξει ανταπόκριση στις πρωτοβουλίες και τις απαιτήσεις που αναδύονται τόσο εντός όσο και εκτός Ευρώπης απέναντι στην διεθνοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης. Η προσήλωση όλων όσων εμπλέκονται στην διαμόρφωση αυτών των προτάσεων προοιωνίζεται θετικές εξελίξεις για την πραγματοποίηση μιας αληθινά Ευρωπαϊκής διάστασης στην διασφάλιση της ποιότητας, χάρη στην οποία θα ενισχυθεί η ελκυστικότητα της ανώτατης εκπαίδευσης που προσφέρει ο ΕΧΑΕ. 5 5 Αρχές και κατευθυντήριες οδηγίες για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στον Ευρωπαϊκό Χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Ευρωπαϊκή Ένωση, Ελσίνκι, Φιλανδία, 2009 (3 η Έκδοση). Μετάφραση από ΑΔΙΠ Μάρτιος 2012.

24 Σχήμα 2

25 3.2.Ευρωπαϊκές αρχές και κατευθυντήριες οδηγίες για την εσωτερική διασφάλιση ποιότητας εντός των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης 1 ο Πολιτική και διαδικασίες διασφάλισης ποιότητας Τα ιδρύματα πρέπει να έχουν συγκεκριμένη πολιτική και συναφείς διαδικασίες για την διασφάλιση της ποιότητας και του επιπέδου των προγραμμάτων σπουδών και των απονεμόμενων τίτλων. Πρέπει επίσης να δεσμεύονται ρητά ότι θα αναπτύσσουν ένα πολιτισμό που αναγνωρίζει την σπουδαιότητα της ποιότητας και της διασφάλισης ποιότητας για το έργο τους. Για να το επιτύχουν, πρέπει τα ιδρύματα να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μία στρατηγική συνεχούς βελτίωσης της ποιότητας. Η στρατηγική, η πολιτική και οι διαδικασίες πρέπει να έχουν επίσημο χαρακτήρα και να είναι δημοσιοποιημένες. Πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν συγκεκριμένο ρόλο για τους φοιτητές και τους άλλους ενδιαφερόμενους φορείς. 2 ο Έγκριση, παρακολούθηση και περιοδική αναθεώρηση των προγραμμάτων σπουδών και των απονεμόμενων τίτλων Tα ιδρύματα πρέπει να έχουν επίσημους μηχανισμούς για την έγκριση, την περιοδική αναθεώρηση και παρακολούθηση των προγραμμάτων σπουδών τους και των απονεμόμενων τίτλων. 3 ο Αξιολόγηση των φοιτητών: Οι φοιτητές πρέπει να αξιολογούνται σύμφωνα με δημοσιοποιημένα κριτήρια, κανονισμούς και διαδικασίες που εφαρμόζονται με συνέπεια. 4 ο Διασφάλιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού προσωπικού: Τα ιδρύματα πρέπει να έχουν τρόπους, με τους οποίους θα διασφαλίζουν ότι το προσωπικό που ασχολείται με την εκπαίδευση των φοιτητών έχει τα απαραίτητα προσόντα και ικανότητες. Οι τρόποι αυτοί πρέπει να είναι γνωστοί σε εκείνους που αναλαμβάνουν τις αξιολογήσεις και να σχολιάζονται στις εκθέσεις τους. 5 ο Εκπαιδευτικές υποδομές και υποστήριξη των φοιτητών: Τα ιδρύματα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι διαθέσιμες υποδομές για την υποστήριξη της μάθησης είναι επαρκείς και κατάλληλες για καθένα από τα προσφερόμενα προγράμματα. 6 ο Πληροφοριακά συστήματα: Τα ιδρύματα πρέπει να εγγυώνται την συγκέντρωση, ανάλυση και αξιοποίηση έγκυρων πληροφοριών για την αποτελεσματική διαχείριση των προγραμμάτων σπουδών και των λοιπών λειτουργιών και δραστηριοτήτων τους. Αφετηρία για την αποτελεσματική ΔΠ των ιδρυμάτων είναι η αυτογνωσία. Είναι σημαντικό να διαθέτουν τα ιδρύματα μέσα συλλογής και ανάλυσης των σχετικών με τις δραστηριότητές τους

26 πληροφοριών. Χωρίς αυτά δεν θα γνωρίζουν τί λειτουργεί καλά και πού πρέπει να προσέξουν, ή τα αποτελέσματα καινοτόμων λειτουργιών. Σε κάθε ίδρυμα, τα απαιτούμενα για την ΔΠ πληροφοριακά συστήματα εξαρτώνται σε κάποιο βαθμό από τις τοπικές συνθήκες, πρέπει όμως να καλύπτουν τουλάχιστον: τον ρυθμό προόδου και επιτυχίας των φοιτητών, την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων, την ικανοποίηση των φοιτητών από τα προγράμματά τους, την αποτελεσματικότητα των διδασκόντων, τα στοιχεία ταυτότητας του φοιτητικού πληθυσμού, τις διατιθέμενες μαθησιακές υποδομές και το κόστος τους, τους κρίσιμους δείκτες της λειτουργίας του ίδιου του ιδρύματος. Αξία επίσης έχει να συγκρίνονται τα ιδρύματα με άλλους παρόμοιους οργανισμούς εντός και πέρα από τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Αυτό τους επιτρέπει να διευρύνουν την αυτογνωσία τους και να μεθοδεύουν δυνατούς τρόπους βελτίωσης της λειτουργίας τους. 7 ο Δημοσιοποίηση: Τα ιδρύματα πρέπει να δημοσιοποιούν τακτικά επικαιροποιημένες, αμερόληπτες και αντικειμενικές πληροφορίες, τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές, σχετικά με τα προγράμματά τους και τους προσφερόμενους τίτλους Ευρωπαϊκές αρχές για την εξωτερική διασφάλιση της ποιότητας της ανώτατης εκπαίδευσης 1 ο Χρήση των διαδικασιών εσωτερικής διασφάλισης της ποιότητας: Οι εξωτερικές διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας πρέπει να λαμβάνουν υπ όψη την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας. 2 ο Ανάπτυξη διαδικασιών εξωτερικής διασφάλισης της ποιότητας: Οι σκοποί και οι στόχοι των διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας πρέπει να ορίζονται από όλους τους υπευθύνους (συμπεριλαμβανομένων των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης) προτού αναπτυχθούν οι συγκεκριμένες διαδικασίες και πρέπει να δημοσιοποιούνται μαζί με την περιγραφή των διαδικασιών που θα εφαρμόζονται. 3 ο Κριτήρια λήψης αποφάσεων: Κάθε επίσημη απόφαση που λαμβάνεται ως αποτέλεσμα μιας δραστηριότητας διασφάλισης ποιότητας πρέπει να βασίζεται σε ρητά δημοσιοποιημένα κριτήρια που εφαρμόζονται με συνέπεια.

27 4 ο Για κάθε στόχο, κατάλληλες διαδικασίες: Όλες οι διαδικασίες εξωτερικής διασφάλισης ποιότητας πρέπει να σχεδιάζονται με τρόπο που να διασφαλίζει ότι είναι οι κατάλληλες για να επιτυγχάνονται οι συγκεκριμένοι σκοποί και στόχοι, για τους οποίους έχουν ορισθεί. 5 ο Εκθέσεις: Οι εκθέσεις πρέπει να δημοσιοποιούνται και να συντάσσονται με τέτοια μορφή, ώστε να είναι σαφείς και άμεσα προσιτές στο αναγνωστικό κοινό, για το οποίο προορίζονται. Ο αναγνώστης πρέπει να μπορεί εύκολα να εντοπίσει κάθε απόφαση, παρατήρηση ή σύσταση που περιλαμβάνεται στην έκθεση. 6 ο Διαδικασίες παρακολούθησης: Οι εκθέσεις διασφάλισης ποιότητας που περιέχουν συστάσεις για ενέργειες ή απαιτούν κάποιο σχέδιο δράσης πρέπει να έχουν προκαθορισμένη διαδικασία παρακολούθησης (follow-up), η οποία που εφαρμόζεται με συνέπεια. 7 ο Περιοδικές αξιολογήσεις : Η εξωτερική διασφάλιση ποιότητας των ιδρυμάτων ή/και των προγραμμάτων σπουδών πρέπει να πραγματοποιείται σε περιοδική βάση. Η διάρκεια του κύκλου και οι διαδικασίες επαναξιολόγησης που θα χρησιμοποιούνται πρέπει να είναι σαφώς καθορισμένες και δημοσιοποιημένες εκ των προτέρων. 8 ο Συστημικές αναλύσεις : Οι οργανισμοί διασφάλισης ποιότητας πρέπει κατά διαστήματα να παράγουν συνοπτικές εκθέσεις, στις οποίες περιγράφονται και αναλύονται τα γενικά ευρήματα των αξιολογήσεων, πιστοποιήσεων κλπ. που πραγματοποίησαν. Παρατήρηση: Οι Ενότητες έχουν αντληθεί από την Έκθεση: Αρχές και κατευθυντήριες οδηγίες για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στον Ευρωπαϊκό Χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Ευρωπαϊκή Ένωση, Ελσίνκι, Φιλανδία, 2009 (3 η Έκδοση). Μετάφραση από ΑΔΙΠ Μάρτιος 2012.

28 3.4. Οι σημαντικότεροι σταθμοί και γεγονότα που διαμόρφωσαν την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στον Ευρωπαϊκό Χώρο. Ιστορική αναδρομή Magna Charta Universitatum 1998 Διακύρηξη της Σορβόννης 1999 Διακήρυξη Μπολόνιας 2001 Ανακοίνωση Πράγας 2003 Σύνοδος Βερολίνου 2005 Σύνοδος Μπέργκεν 2007 Σύνοδος Λονδίνου 2009 Σύνοδος Λουβέν 1988 Κύριοι άξονες εκπαίδευσης στην Ευρώπη Ευρωπαϊκός χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης (πλαίσιο τίτλων σπουδώνκινητικότητα σπουδαστών) Τονίστηκε η σπουδαιότητα της Διασφάλισης Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση Τονίστηκε η ανάγκη ανάπτυξης κοινών κριτηρίων Διασφάλισης Ποιότητας Αρχή Ευρωπαϊκού Μητρώου Διασφάλισης Ποιότητας 2013 Προτεραιότητες δεκαετίας: ποιότητα, διά βίου μάθηση, φοιτητοκεντρική διδασκαλία, έρευνα, καινοτομία. Σταθμοί διαμόρφωσης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στον Ευρωπαϊκό Χώρο Σχήμα 3

29 Magna Charta Universitatum (1988) Εκπρόσωποι όλων των Πανεπιστημίων συγκεντρώθηκαν στην Μπολόνια και υπέγραψαν το Magna Charta Universitatum. Η Magna Charta καθόρισε τους βασικούς άξονες της εκπαίδευσης στην Ευρώπη, δηλαδή: Συνεργασία των Ευρωπαίων σε ένα περιβάλλον όλο και πιο διεθνές και μεταβαλλόμενο. Η δια βίου εκπαίδευση αποτελεί επένδυση για το πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό μέλλον της Ευρώπης. Ο επαρκής εφοδιασμός του εκπαιδευτικού προσωπικού. Η πολιτική ισοτιμίας τίτλων. Διακήρυξη της Σορβόννης (1998) Τον Μάιο του 1998 στο Παρίσι, οι αρμόδιοι για την Ανώτατη Εκπαίδευση Υπουργοί της Γαλλίας και της Ιταλίας καθώς του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας υπέγραψαν την ονομαζόμενη «Διακήρυξη της Σορβόννης» (Sorbonne Declaration) με στόχο την οικοδόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης. Η Διακήρυξη της Σορβόννης εστιάστηκε: Στην προοδευτική σύγκλιση του συνόλου πλαισίου των τίτλων σπουδών και των κύκλων σε έναν ανοικτό ευρωπαϊκό χώρο ανώτατης εκπαίδευσης. Σε κοινό σύστημα τίτλων σπουδών δηλαδή το Bachelor's degree σε προπτυχιακό επίπεδο και το Master's and doctoral degree σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Στην ενίσχυση και διευκόλυνση της κινητικότητας σπουδαστών και διδασκόντων. Για παράδειγμα, οι φοιτητές θα πρέπει να φοιτούν τουλάχιστον ένα εξάμηνο σπουδών στο εξωτερικό. Διακήρυξη της Μπολόνια (1999) Η Διακήρυξη της Μπολόνια αποτελεί για την εκπαίδευση τη φυσική συνέχεια όσων αποφασίσθηκαν και εφαρμόζονται στην Ε.Ε. με τη συνθήκη του Μάαστριχτ. Οι ευρωπαίοι υπουργοί, αρμόδιοι για την Ανώτατη Εκπαίδευση, συνήλθαν στην Μπολόνια για να θέσουν τις βάσεις για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης μέχρι το Επικράτησε η άποψη ότι ο Ευρωπαϊκός Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης αποτελεί προϋπόθεση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ελκυστικότητας για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στην Ευρώπη. Στη «Διακήρυξη της Μπολόνια» (Bologna Declaration) τέθηκαν οι βάσεις για: Την απασχολήσιμότητα των φοιτητών και την δια βίου μάθηση. Την προώθηση της κινητικότητας με την άρση των εμποδίων και ίδρυση συστήματος πιστωτικών μονάδων (όπως το ECTS3: European Credit Transfer System). Την υιοθέτηση συστήματος δύο κύκλων σπουδών.