Γυναίκα και αρχαιότητα

Transcript

1 Μάθημα : Project Καθηγητής : Ντικούλης Ηλίας Θέμα : Η εξέλιξη της γυναίκας από την αρχαιότητα μέχρι τη σημερινή εποχή Γυναίκα και αρχαιότητα Η θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα ποίκιλε ανάλογα με την εποχή, τον τόπο και την κοινωνική τάξη. Οι γυναίκες στην αρχαία Αθήνα δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα και θεωρούνταν «ανήλικες», ενώ ο όρος της «πολίτιδος» εμφανίστηκε μόνο στο τέλος της Κλασικής περιόδου. Οι κοπέλες παντρεύονταν σε πολύ νεαρή ηλικία άνδρες που είχαν επιλέξει οι πατέρες τους. Ο σύζυγος γινόταν κηδεμόνας της νέας και έπαιρνε προίκα, την οποία διαχειριζόταν ο ίδιος. Σε περίπτωση διαζυγίου, η προίκα επέστρεφε στον πατέρα ή στον πιο κοντινό συγγενή. Στην Αθήνα η πρώτη δυσκολία που αντιμετώπιζε ένα νεογέννητο κορίτσι ήταν να του επιτραπεί να ζήσει. Εξαρτιόνταν άμεσα από την απόφαση του πατέρα. Βασική αρχή στην αθηναϊκή κοινωνία ήταν το ότι η γυναίκα τελούσε μονίμως υπό ανδρική κηδεμονία. Οι γυναίκες περνούσαν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στο γυναικωνίτη, συνήθως στον πάνω όροφο του σπιτιού, γνέθοντας, πλέκοντας ή υφαίνοντας στον αργαλειό. Αυτές, άλλωστε, ήταν και οι μόνες εργασίες που θεωρούνταν ότι άρμοζαν σε γυναίκες αριστοκρατικής καταγωγής. Οι μόνες έξοδοί τους σε δημόσια θέα ήταν σε μεγάλες θρησκευτικές γιορτές, σε γαμήλιες τελετές, γιορτές συγγενών. Δεν υπήρχε θεσμοθετημένη εκπαίδευση για τις γυναίκες και οι όποιες γνώσεις προερχόταν από συγγενείς, φίλες και άλλες γυναίκες του περιβάλλοντός τους. Η γυναίκα στους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους θεωρούνταν, βιολογικά και ψυχολογικά, πλάσμα που δεν είχε την ικανότητα να ελέγξει τον εαυτό της και να αντισταθεί σε εξωτερικά ερεθίσματα. Έπρεπε να είναι σεμνή, όμορφη και υγιής Η γυναίκα στους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους θεωρούνταν, βιολογικά και ψυχολογικά, πλάσμα που δεν είχε την ικανότητα να ελέγξει τον εαυτό της και να αντισταθεί σε εξωτερικά ερεθίσματα. Έπρεπε να είναι σεμνή, όμορφη και υγιής.. Στην Αρχαϊκή και την Κλασική περίοδο, οι γυναικείες μορφές στα αγγεία και τα γλυπτά αποδίδονται κατά κανόνα ευπρεπώς ενδεδυμένες, χωρίς ιδιαίτερη έμφαση στα ανατομικά χαρακτηριστικά. Εξαίρεση αποτελούν οι απεικονίσεις εταίρων, κυρίως στην αγγειογραφία, οι οποίες συχνά εμφανίζονται γυμνές, ενίοτε δε λαμβάνουν μέρος σε τολμηρές ερωτικές σκηνές.

2 Στο κοινωνικό πεδίο οι Αθηναίες συμμετείχαν στις κυριότερες θρησκευτικές γιορτές της πόλης. Στα Λήναια και στα Ανθεστήρια προς τιμήν του Διονύσου. Στα Ανθεστήρια υποδέχονταν τη γιορτή του ερχομού της ανοίξεως, των πρώτων λουλουδιών και του νέου κρασιού. Η γιορτή κρατούσε τρεις μέρες. Συμμετείχαν επίσης στην μεγάλη πομπή των Παναθηναίων που ήταν η επισιμότερη γιορτή των αρχαίων Αθηνών προς τιμήν του πολιούχου της πόλεως, θεάς Αθηνάς. Στην καθεαυτό πολιτική ζωή της Αθήνας η θέση των γυναικών ήταν ανύπαρκτη. Οι γυναίκες δε θεωρούνταν πολίτες. Δεν είχαν δικαίωμα εγγραφής στους καταλόγους των πολιτών. Εγγράφονταν μόνο στους καταλόγους της φατρίας τους. Επιπλέον δεν είχαν δικαίωμα κατοχής εγγείου ιδιοκτησίας επομένως ούτε κληρονομιάς το οποίο αποτελούσε βασικό κριτήριο για την ιδιότητα του πολίτη. Οι Σπαρτιάτισσες δεν είχαν άμεση συμμέτοχη στα πολιτικά δρώμενα.αλλά επηρέαζαν τους άντρες τους.η Σπαρτή ως γυναικοκρατουμένη πόλη έχει να κάνει με την ανεξάρτητη οικονομική τους θέση. Γυναίκα και θρησκεία Η γυναίκα έπαιξε σημαντικό ρόλο στη χριστιανική θρησκεία και στην εξέλιξή της. Η Παναγία είχε το σημαντικότερο ρόλο στην εξέλιξη της χριστιανοσύνης, αφού έφερε στον κόσμο τον Μεσσία. Επίσης, σημαντικό και αξιοσημείωτο γεγονός που αφορά τη γυναίκα είναι ο διάλογος του Χριστού με την Σαμαρείτιδα. Ο Ιησούς αναχώρησε από την Ιουδαία για να πάει στην Γαλιλαία, επειδή εκεί δεν προκαλούσε τις κατηγορίες των Φαρισαίων. Περνώντας από την Σαμάρεια, κάθισε σε ένα πηγάδι, ενώ οι μαθητές του είχαν πάει να αγοράσουν τρόφιμα. Στο μεταξύ έρχεται στο πηγάδι μια Σαμαρείτιδα για να πάρει νερό. Ο Χριστός της ζήτησε νερό και εκείνη απόρησε πώς της μιλάει, αφού είναι γυναίκα και μάλιστα αλλοεθνής. Μέσα από την συνομιλία τους ο Χριστός αποκάλυψε ότι γνωρίζει πως η γυναίκα είναι αμαρτωλή. Στις ερωτήσεις της γυναίκας για το αν είναι κάποιος προφήτης του αληθινού Θεού, ο Χριστός της απαντά ότι αυτός είναι ο Μεσσίας. Οι μαθητές που έφτασαν εκείνη την στιγμή απόρησαν που είδαν τον Ιησού να μιλά με μια

3 Σαμαρείτιδα, αλλά δεν είπαν κάτι. Συγκινημένη η γυναίκα, έτρεξε στους συγχωριανούς της να τους ανακοινώσει την παρουσία του Χριστού. Ο Χριστός "καταδέχτηκε" να εμφανιστεί σε μια αμαρτωλή γυναίκα. Ένα από τα μηνύματα που θέλει να περάσει είναι ότι και η γυναίκα έχει αξία σε μια κοινωνία - είναι ισότιμο μέλος, όπως και ο άντρας. Σημαντική είναι και μια άλλη παρατήρηση: η γυναίκα ήταν αμαρτωλή για την εποχή της και το ήξερε. Είχε επίγνωση των λαθών της, αλλά δεν καθησύχαζε την συνείδηση της με το αρνείται την ύπαρξη ενός Θεού - ενός Θεού που ήταν πιθανό να την τιμωρήσει για τα λάθη της. Άλλο ένα γεγονός στο οποίο αξίζει να αναφερθούμε είναι η εμφάνιση του Χριστού στην Μαρία την Μαγδαληνή. Μετά την ταφή του Χριστού, η Μαρία Μαγδαληνή πηγαίνει στο μνήμα αλλά βρίσκει την πέτρα μετατοπισμένη. Φωνάζει τον Πέτρο και τον Ιωάννη οι οποίοι τρέχουν, βλέπουν το άδεια μνήμα και θεωρώντας ότι το σώμα του Χριστού κλάπηκε, γυρίζουν σπίτια τους. Η Μαρία έμεινε στο μνήμα και έκλαιγε, όταν της παρουσιάστηκαν δυο άγγελοι και πίσω ο Ιησούς (τον οποίο η Μαρία δεν γνώρισε αρχικά). Όταν ο Χριστός φώναξε την Μαρία με το όνομα της, εκείνη κατάλαβε ότι ήταν αυτός και ο Χριστός της είπε να μεταφέρει το μήνυμα της ανάστασης του και στους υπόλοιπους μαθητές.. Αποτελούσε τιμή το γεγονός ότι ο Χριστός διάλεξε μια γυναίκα για να μεταφέρει το μήνυμα της αναστάσεως του και δείχνει έμπρακτα ότι καθόλου δεν υποβαθμίζει την θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Η γυναίκα γίνεται αυτή που θα μεταφέρει το χαρμόσυνο μήνυμα και οι απόστολοι με την σειρά τους θα το μεταφέρουν σε όλα τα έθνη. Ακόμα ένα σημαντικό σημείο είναι ότι η Μαγδαληνή (μαζί με άλλες γυναίκες) ήταν ομάδα και ισότιμο μέλος με τους υπόλοιπους μαθητές του Χριστού. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό για μια κοινωνία που θεωρούσε την γυναίκα κάτι κατώτερο, που δεν χρειάζεται κάποιος να συναναστρέφεται μαζί της. Η θέση της γυναίκας στην τουρκοκρατία Στα χρόνια της σκλαβιάς η Ελληνίδα κράτησε σεμνή και αυστηρή την οικογενειακή ζωή των Ελλήνων. Σαν σύζυγος και σαν μητέρα ήταν η δέσποινα του σπιτιού, που χάραζε βαθειά στην ψυχή των παιδιών κάθε νέας γενιάς την πίστη στο Χριστό και στην Εκκλησία, την αγάπη στην

4 πατρίδα Ελλάδα, την περιφρόνηση στη σκλαβιά και στο θάνατο, το σεβασμό και τη γενναιοψυχία με τον ηρωισμό, έτσι που να αποτελούν μόνιμα γνωρίσματα για όλους τους Έλληνες. Η μητρότητα ήταν ιδιαίτερα σημαντική, γιατί χρειάζονταν πολεμιστές και έδινε στη γυναίκα κεντρικό ρόλο. Η παρουσία των γυναικών στην ελληνική επανάσταση ήταν καθοριστική,οι γυναίκες αυτές θα λάμβαναν θέση σε όλες τις πολεμικές επιχειρήσεις,δηλαδή κουβαλούσαν στην πλάτη τους τα τρόφιμα,νερό,τα πολεμοφόδια και εμψύχωναν τους πολεμιστές με τα πατριωτικά τραγούδια τους Η συμβολή των γυναικών στις πολεμικές επιχειρήσεις του Αγώνα είχε την αποδοχή των οπλαρχηγών, δεν έλειψαν όμως και τα περιστατικά απαξίωσης της γυναικείας συμμετοχής. Η Ελληνίδα της Τουρκοκρατίας για ν αποφύγει όσο μπορούσε την ατίμωση των κατακτητών, προσπαθούσε να μεταδώσει την επιδημία της ευλογιάς, καταστρέφοντας τη νεανική ομορφιά του προσώπου της, ή δημιουργούσε οικογένεια από τα δεκατέσσερα χρόνια της, πιστεύοντας ότι δεν θα γεννήσει σκλάβους, Η γυναικεία δουλεία ξεκίνησε στο Οθωμανικό Χαρέμι επί Ορχάν Μπέη, αλλά από τη περίοδο του σουλτάνου Μεχμέτ (Πορθητή) ο αριθμός των σκλάβων γυναικών στο Χαρέμι αυξήθηκε τάχιστα. Ξεκινώντας από τα μέσα της περιόδου του Βαγιαζήτ του Β ʼ, η παράδοση των σουλτάνων, να παντρεύονται τις κόρες των γειτονικών ηγεμόνων, τερματίστηκε. Μετά από αυτή τη περίοδο, έγινε νέα παράδοση για τους σουλτάνους να παντρεύονται γυναίκες σκλάβες του Χαρεμιού. Από εκείνον τον αιώνα το Χαρέμι και το Σουλτανάτο βασίζονται πάνω στις σκλάβες γυναίκες. Θαυμαστό παράδειγμα Οι Σουλιώτισσες, οι ηρωικοί τους θάνατοι μνημονεύονται ως δείγματα σπάνιας τόλμης και δύναμης. Τριακόσιες γυναίκες τα έβαλαν με τρείς χιλιάδες Τουρκαλβανούς. Άλλες πάλι μετέφεραν πολεμοφόδια αγνοώντας τον κίνδυνο του πολέμου, άλλες σφαγιάστηκαν, κατακρημνίστηκαν, πνίγηκαν έπεσαν από το Ζάλογγο ποτέ όμως δεν έπαψαν να αγωνίζονται για την Ελευθερία της πατρίδος τους, ποτέ δεν έσκυψαν το κεφάλι και δεν υποτάχθηκαν στον Τούρκικο ζυγό. Παρουσιάστηκε εκπληκτική η φυσιογνωμία της Μπουμπουλίνας. Δύο φορές χήρα στη ζωή της και μητέρα πολλών παιδιών, ήταν καπετάνισσα στα πλοία του δεύτερου άνδρα της Δημήτρη Μπούμπουλη. Στις Σπέτσες όλοι την είχαν παραδεχτεί για άξια καπετάνισσα. Όταν οι

5 Τούρκοι της αμφισβήτησαν το δικαίωμα να κατέχει και να διαχειρίζεται αυτή τα πλοία-κληρονομιά του άνδρα της- έφθασε ως την Κωνσταντινούπολη να βρει το δίκιο της και πλησίασε τη μητέρα του Σουλτάνου, όπου και της αναγνωρίσθηκε το δικαίωμα να έχει τα πλοία και την περιουσία του άνδρα της. Τότε μυήθηκε στην Φιλική Εταιρία τα τελευταία χρόνια πριν από την Επανάσταση. Ήταν από τις λίγες γυναίκες που μυήθηκαν και κράτησε καλά το μυστικό, καθώς προετοιμάσθηκε για τον Αγώνα. Επίσης και η Μαντώ Μαυρογένους, που ύψωσε την επαναστατική σημαία στη Μύκονο. Ήταν αριστοκράτισσα, ίσως η πιο πολύφερνη νέα Ελληνίδα της εποχής. Με δικές της δαπάνες εξόπλισε πλοία και κατεδίωκε τους πειρατές που έκαναν αποβάσεις- επιθέσεις στη Μύκονο. Τα πλοία της συμμετείχαν το «21» σε όλες τις επιχειρήσεις του Ελληνικού στόλου στην Εύβοια και στον Παγασητικό. η ίδια η Μαντώ, ντυμένη με ανδρικά ρούχα, συμετέχει σε μάχες ως επικεφαλής στρατιωτικού τμήματος, που είχε εξοπλίσει η Ίδια, με δικές της δαπάνες.επειδή ήταν μορφωμένη, μιλούσε και έγραφε Γαλλικά, Γερμανικά και Ιταλικά, κατατόπιζε τους ξένους φιλέλληνες στα διάφορα ζητήματα και αλληλογραφούσε με το εξωτερικό, προσπαθώντας να ξυπνήσει και να ενεργοποιήσει φιλελληνικά κινήματα στους λαούς της Ευρώπης. Και όταν τελείωσε ο επαναστατικός αγώνας και ελευθερώθηκε η Ελλάδα, και ήταν αμέτριτα τα ορφανά, η Μαντώ έθεσε τον εαυτό της στην υπηρεσία των ορφανών. Το 1475 η Λήμνος δέχθηκε την κατακτητική επίθεση των Τούρκων, υπό την αρχηγία του Σουλεϊμάν πασά. Σώθηκε από μια νέα κόρη, την Μαρούλα Κλαδά. Η νεαρή κόρη μόλις είδε τον αγαπημένο πατέρα της να φονεύεται από τους Τούρκους, ζώσθηκε αμέσως τα όπλα του και όρμησε εναντίον των Τούρκων, ενώ την ακολουθούσαν, παρακινημένοι από την τόλμη της, οι νησιώτες συμπατριώτες της. Οι Τούρκοι, έκπληκτοι και φοβισμένοι, υποχώρησαν, η Λήμνος δεν έπεσε τότε και συνέχιζε να παραμένει ελεύθερη. Το Σεπτέμβριο του 1570 οι Τούρκοι κατέκτησαν την Κύπρο. Μετά την άλωση της Λευκωσίας, νέοι και νέες αρπάχθηκαν και επιβιβάσθηκαν στα πλοία, για να πωληθούν δούλοι. Ανάμεσά τους και μία νεαρή Ελληνίδα, η Μαρία η Συγκλητική, καθώς δεν ήθελε να υποφέρει την ατιμία, αποφάσισε να εκδικηθεί τον κατακτητή, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη της γαλέρας, όπου βρισκόταν. Η γαλέρα και

6 δυο πλοία που ήταν αγκυροβολημένα δίπλα της, ανατινάχθηκαν στον αέρα, τα πολύτιμα λάφυρα, κατεστραμμένα, διασκορπίστηκαν στη θάλασσα και στον αέρα και η λεία της σκλαβιάς, χίλιες νεανίδες, έγιναν παρανάλωμα της φωτιάς. Γενικά Παραδείγματα ελληνίδων γυναικών που σημάδεψαν τον ελληνικό αγώνα είναι : Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα Μαντώ Μαυρογένους Δόμνα Βισβίζη Δέσπω Μπότσαρη Μόσχω Τζαβέλα Δέσποινα Κανάρη Ελένη Κίτσου Ασημίνα Γκούρα Φωτεινή και η Ζαμπέτα Κολοκοτρώνη Αλλά και ξένων γυναικών: Δούκισσα της Πλακεντίας, Ρωξάνδρα Στούρτζα Καλλιρόη Περέν Η θέση της γυναίκας στη σημερινή εποχή Από πολύ παλιά, οι γυναίκες θεωρούνταν πιο αδύναμες, ευαλώτες και σχετίζονταν με πάρα πολλές προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες.δυστυχώς ακόμα και στη σύγχρονη εποχή οι γυναίκες κυρίως στις ανατολικές και υποανάπτυκτες χώρες δεν είναι ίσες με τους άνδρες σε δικαιώματα και υποχρεώσεις αλλά θεωρούνται πολύ κατώτερες σε σημείο που πιστεύεται οτι είναι κτήματα ή περιουσία του συζύγου τους.ο ρόλος του ειναι καθαρά αναπαραγωγικός.μεγαλώνουν, φροντίζουν τα παιδιά και ασχολούνται με τις δουλειές του σπιτιού.δεν παίρνουν μέρος στη λήψη αποφάσεων όσον αφορά το σπίτι και την οικογένεια.ο σύζυγός τους έχει δικαίωμα να εχει ως και 7 γυναίκες και μπορεί ανά πασα στιγμή να τις χωρίσει λέγοντας 3 φορές τη φράση «σε χωρίζω».σύμφφωνα με το δίκαιο κάποιων ανατολικών χωρών όπως τη Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κ.ά. οι γυναίκες φοράνε μπούργκες ακόμα και οταν η ενδυμασία αυτή είναι τελείως ακατάλληλη για την εποχή, δεν επιτρέπεται να φανεί κανένα σημείο του σώματός τους, απαγορεύεται να οδηγήσουν, και δεν

7 έχουν καμιά θέση στο κοινοβούλιο.μάλιστα, στην περίπτωση που κάνουν κάποιο παράπτωμα οι ποινές που δέχονται είναι εξευτελισμός, λιθοβολισμός και θάνατος.τα 2/3 των αναλφαβήτων σε όλον τον κόσμο είναι γυναίκες.πολλές πέφτουν θύμτα σεξουαλικής κακοποίησης μία ή και περισσότερες φορές στη ζωή τους, ενώ ορισμένες υφίστανται την ειδεχθή πράξη του ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων (κλειτοριδεκτομή).στην Ινδία,στο Πακιστάν αλλά και σε αλλές ανατολικές χώρες όσες κυοφορούν θηλυκά έμβρυα υποβάλλονται σε άμβλωση ενώ όσων τα μωρά γεννηθούν, τα θανατώνουν.επιπλέον πολλά κορίτσια αναγκάζονται να παντρευτούν από πολύ μικρή ηλικία χωρις τη θέλησή τους.βέβαια, πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν και χώρες όπως η Τουρκία οι οποίες προσπαθούν να εξευρωπαϊστούν με σκοπό να σταματήσουν οι βαρβαρότητες και να εκλείψουν η προκατάληψη, η ανισότητα και οι διακρίσεις όπως ισχύει στη Δύση.Οι γυναίκες στη Δύση ζουν πολύ διαφορετικά. Είναι ίσες σε σχέση με τους άνδρες. Έχουν δικαίωμα στη μόρφωση, στην ανώτατη εκπαίδευση και στην επαγγελματική επιτυχία.είναι ανεξάρτητες και εχουν τις ίδιες ελευθερίες και υποχρεώσεις με τους άνδρες. Μοιράζονται τις ευθύνες και τις απαραίτητες δουλειές στο πλαίσιο της οικογένειας και αντιμετωπίζονται με πολύ καλύτερο τρόπο σε σύγκριση με αυτές των υποανάπτυκτων χωρών. Γυναίκα και πολιτική Η αναγνώριση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών στην Ελλάδα το 1952, σήμαινε ταυτόχρονα την αναγνώριση και όλων των άλλων πολιτικών δικαιωμάτων, όπως την κατάργηση των ανισοτήτων που απαγόρευαν την είσοδο τους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, από τα οποία οι γυναίκες βρίσκονταν αποκλεισμένες για πολύ καιρό. Η συμμετοχή των γυναικών στη λήψη αποφάσεων καθίσταται επιτακτική, όχι μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά σε ολόκληρη την υφήλιο. Το ευρωπαϊκό δίκτυο «Γυναίκες στα Κέντρα Αποφάσεων» ( ) έχει διατυπώσει σειρά επιχειρημάτων που συνηγορούν υπέρ της ανάγκης της συμμετοχής των γυναικών στην πολιτική ζωή και σε ηγετικές θέσεις: 1.Ενίσχυση της δημοκρατίας 2. Εφαρμογή της αρχής της ισότητας των δύο φύλων ως βασικού ανθρωπίνου δικαιώματος

8 3. Αξιοποίηση πολύτιμων ανθρώπινων πόρων 4. Εμπλουτισμός του πολιτικού πολιτισμού με διαφορετικές εμπειρίες, ενδιαφέροντα και συστήματα αξιών Τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών είναι μια πολύ πρόσφατη υπόθεση. Οι γυναίκες στην Ευρώπη άρχισαν να αναδύονται από το σκοτάδι και να εμφανίζονται στο προσκήνιο της δημόσιας ζωής μόλις στις αρχές του 19ου αιώνα. Περιέργως, η μετάβαση στη δημοκρατία, που συνέπεσε χρονικά με τη βιομηχανική επανάσταση και το διαφωτισμό στην Ευρώπη, στην πραγματικότητα δεν οδήγησε στην αναγνώριση των γυναικών ως ισότιμων ανθρώπινων υπάρξεων με τους άνδρες. Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, η Olympe de Gouz αποκεφαλίστηκε, γιατί τόλμησε να διεκδικήσει ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες. Μόνο μετά από πολυετείς αγώνες, οι γυναίκες, έχοντας ξεπεράσει τον παραδοσιακό τους ρόλο, πέτυχαν τελικά, τουλάχιστον από νομική άποψη, να αναγνωρισθούν πλήρως ως πολιτικά όντα ίσα προς τους άνδρες. Η αναγνώριση των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών, η μαζική συμμετοχή τους στις εκπαιδευτικές και οικονομικές δραστηριότητες, οι αλλαγές τόσο στους κοινωνικούς ρόλους των δύο φύλων, όσο και στη δομή της οικογένειας, συνιστούν εξελίξεις οι οποίες αποτέλεσαν τη μεγαλύτερη ειρηνική επανάσταση στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο φεμινισμός, ως κοινωνική θεωρία της ισότητας ανδρών και γυναικών και ως κίνημα που μάχεται για τη συμμετοχή των γυναικών στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή, εμφανίστηκε στην Ευρώπη τον 19 ο αιώνα. Την ίδια εποχή, τα σοσιαλιστικά και συνδικαλιστικά κινήματα διαδραμάτιζαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην προβολή των αιτημάτων για κοινωνική χειραφέτηση στην Ευρώπη. Εντούτοις, η κοινωνία εξεταζόταν κυρίως από οικονομική άποψη και όλα τα άλλα θέματα θεωρούντο δευτερεύοντα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οποιαδήποτε συζήτηση περί δικαιωμάτων των γυναικών να εκλαμβάνεται ως απειλή κατά της ενότητας του κινήματος και ως αποπροσανατολισμός από το βασικό εχθρό, τον καπιταλισμό. Τα τελευταία 40 χρόνια, σημειώθηκαν δραματικές αλλαγές σε συμπεριφορές, νοοτροπίες και δομές: οι γυναίκες κατόρθωσαν να εξέλθουν από την οικιακή σφαίρα και να εισέλθουν στον εργασιακό κόσμο, αποκτώντας αυξανόμενες ευθύνες στην επαγγελματική τους ζωή, την παιδεία, κοινωνικές δραστηριότητες.

9 Δυστυχώς, η θεαματική αύξηση της γυναικείας συμμετοχής στην εκπαιδευτική και οικονομική ζωή δεν συνοδεύτηκε ούτε από ανακατανομή των οικογενειακών ευθυνών ούτε από εκπροσώπηση των γυναικών στους δημοκρατικούς θεσμούς και στη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Η σημερινή πολιτική πραγματικότητα χαρακτηρίζεται από ένα σοβαρό δημοκρατικό έλλειμμα, δεδομένου ότι η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, είτε είναι μειοψηφία είτε απουσιάζει εντελώς από τα κέντρα αποφάσεων. Είναι προφανές ότι αυτό που είχε γράψει πριν από χρόνια ο έλληνας ιστορικός Θουκυδίδης, δηλαδή "άνδρες γάρ πόλις", εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα και αποτελεί τη βασική αρχή που διέπει τη διάρθρωση και τη λειτουργία του πολιτικού μας συστήματος. Παράλληλα, οι συνεχιζόμενες άμεσες και έμμεσες διακρίσεις και ανισότητες εις βάρος των γυναικών στην αγορά εργασίας, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, οι απρόσφορες κοινωνικές υποδομές, η άνιση κατανομή χρόνου και ευθυνών μεταξύ ανδρών και γυναικών, η βία και η σεξουαλική παρενόχληση, η προβολή στρεβλών προτύπων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα διπλά μέτρα και σταθμά περί σεξουαλικής ηθικής, που εξακολουθούν να υπάρχουν σε πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες, αποτελούν προβλήματα τα οποία συνδέονται διαλεκτικά με τη χαμηλή συμμετοχή ή τον αποκλεισμό των γυναικών από τις δομές της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας. Γυναίκα και τηλεόραση Με την αλλαγή της κοινωνίας και της θέσης της γυναίκας μέσα σε αυτή, άλλαξε και ο τρόπος με τον οποίο αυτή παρουσιάζεται στις ταινίες και στα σίριαλ. Έχουμε πια την παρουσίαση της γυναίκας ως ανεξάρτητης, που αναζητάει βέβαια την συντροφιά του άντρα, αλλά όχι για να κρεμαστεί πάνω του. Υπάρχουνε βέβαια και οι σειρές που παρουσιάζουν ένα πρότυπο γυναίκας πονηρό, που καταφέρνει να πείσει τον άντρα με πλάγιους τρόπους. Δυστυχώς όμως, πολλές είναι οι εκπομπές που οι ίδιες οι γυναίκες επιλέγουν να υποβαθμίζουν την θέση τους μόνες και να εξευτελίζονται. Στη διαφήμιση υπάρχουν συγκεκριμένα στερεότυπα με τα οποία παρουσιάζεται η γυναίκα, με μεγαλύτερο πρόβλημα τον έντονα σεξουαλικό χαρακτήρα με τον οποίο προβάλλεται. Στον τομέα της παρουσίασης έχουμε τρεις κατηγορίες: την παρουσίαση ψυχαγωγικών εκπομπών, την παρουσίαση ειδήσεων και ενημερωτικών εκπομπών και την παρουσίαση reality show - κάθε μία με τα δικά της στερεότυπα.

10 Νιώθουμε θαυμασμό προς τις γυναίκες που παρουσιάζουν δελτία ειδήσεων και ενημερωτικές εκπομπές - κυριαρχούν σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο και χειρίζονται με ίσους όρους τις συζητήσεις με άντρες. Μας κυριεύει μια πίκρα σχετικά με τα στερεότυπα που θέλουν την γυναίκα μόνο αντικείμενο σεξουαλικής εκμετάλλευσης, αλλά παράλληλα αισθανόμαστε και μια απέχθεια για τις γυναίκες που δέχονται να εξευτελιστούν με τέτοιο τρόπο για να κερδίσουν χρήματα, δόξα και αναγνώριση αλλά και μια αγανάκτηση για το γεγονός ότι ενώ υπάρχουν κανόνες δεοντολογίας, δεν τηρούνται. Αγανάκτηση επίσης αισθανόμαστε με τον τρόπο τον οποίο η γυναίκα χειραγωγείται μέσω της διαφήμισης, αλλά και για το γεγονός ότι τα δικαιώματα τα οποία κατέκτησε πριν κάποια χρόνια με το κίνημα του φεμινισμού, αντί να τα χρησιμοποιήσει για να διεκδικήσει κάτι καλύτερο, τα εγκατέλειψε για να γίνει με δική της θέληση κάτι κατώτερο (και μάλιστα με εξευτελιστικό τρόπο).