Καθ. ΕΜΠ Α. Μοροπούλου, Εκπρόσωπος Ε/ΤΕΕ

Transcript

1 Ο ρόλος των Μηχανικών και οι θέσεις του ΤΕΕ απέναντι στην πρόκληση των Μεγάλων Υποδοµών για την Ερευνητική & Τεχνολογική Ανάπτυξη της Ελλάδας και της Ευρώπης Καθ. ΕΜΠ Α. Μοροπούλου, Εκπρόσωπος Ε/ΤΕΕ

2 Η σηµαντική συµβολή των Ελλήνων Μηχανικών στην Ερευνητική & Τεχνολογική Ανάπτυξη Ο ρόλος και οι πρωτοβουλίες του ΤΕΕ

3 Η συµβολή των Ελλήνων Μηχανικών στην Ερευνητική και Τεχνολογική Ανάπτυξη της χώρας είναι ιδιαίτερα σηµαντική. Σύµφωνα µε έρευνα του ΤΕΕ (2003), από το σύνολο των µελών του ΤΕΕ, περισσότεροι από µηχανικοί (~ 10%) ασχολούνται µε την Έρευνα στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα, στα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας, στις Εταιρίες Έρευνας και Ανάπτυξης, στο ηµόσιο αλλά και σε επιχειρήσεις του Ιδιωτικού τοµέα (βιοµηχανία, υπηρεσίες) Αριθµός Σύνολο Πολυτεχνεία / Πολυτεχνικές Σχολές Ερευνητικοί Φορείς Τεχνολογικοί Φορείς Μηχανικοί Σύνολο 77.7% Φορέας

4 Από τα άτοµα του ερευνητικού δυναµικού της χώρας (στοιχεία 1999), οι είναι ερευνητές, δηλαδή οι µηχανικοί αποτελούν ~ το 1/3 τους, παίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη του Εθνικού Χώρου Έρευνας και Τεχνολογίας. Η πραγµατικότητα αυτή υπαγορεύει την ανάγκη παρέµβασης και πρωτοβουλιών του ΤΕΕ στη διαµόρφωση µιας εθνικής στρατηγικής για την Έρευνα Τεχνολογία µε ενίσχυση της συµµετοχής και της αναγνώρισης του ερευνητικού ρόλου των Ελλήνων µηχανικών. Ειδικότερα, το ΤΕΕ ενδιαφέρεται και προωθεί: την ενίσχυση της συµβολής των Ελλήνων µηχανικών και την αναγνώριση του ρόλου τους στην παροχή υπηρεσιών στην Έρευνα και στην Τεχνολογική Ανάπτυξη της χώρας την αναγνώριση και θεσµοθέτηση του ρόλου των νέων ερευνητών και την ανάπτυξη του Ελληνικού Ερευνητικού Χώρου τη συνεργασία των Ελλήνων Μηχανικών και των ερευνητικών φορέων τους µε τους κοινωνικούς και οικονοµικούς εταίρους τους στην έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (αύξηση δαπανών των επιχειρήσεων για έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη), καθώς και στην προώθηση της καινοτοµίας στις ελληνικές επιχειρήσεις (µε έµφαση στον κατασκευαστικό τοµέα κ.ά.), παράλληλα µε τη διεκδίκηση αύξησης της κρατικής χρηµατοδότησης της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης.

5 Η σύνθεση της χρηµατοδότησης της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης (0.69% επί του ΑΕΠ της Ακαθάριστης Εγχώριας απάνης για Ε&ΤΑ, σύµφωνα µε στοιχεία της ΓΓΕΤ για το έτος 1999), που αποτελεί λιγότερο από το 1/3 των αντίστοιχων µέσων δαπανών σε ευρωπαϊκές χώρες, συντίθεται κατά 51% από κρατική χρηµατοδότηση 27,5% από δαπάνες επιχειρήσεων 21.5% από ιδία συµµετοχήτωναειστηνέρευνα. Παράλληλα µε τα ανωτέρω, βασικός στόχος του ΤΕΕ είναι η διαδικτύωση των µηχανικών ώστε να µπορέσουν να ανταποκριθούν στον καταιγισµό των πληροφοριών και των εξελίξεων, αλλά και στις απαιτήσεις του ανταγωνισµού στις συνθήκες της παγκοσµιοποίησης.

6 Ησυµβολή των Ελλήνων Μηχανικών στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας Τεχνολογίας Ο ρόλος και οι πρωτοβουλίες του ΤΕΕ

7 Στρατηγική για την Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη στην ΕΕ ΗΈρευνα& Τεχνολογική Ανάπτυξη (Ε&ΤΑ) παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της οικονοµικής ανάπτυξης και της απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελώντας τον κορµό της οικονοµίας βασισµένης στη γνώση. εδοµένης της σπουδαιότητάς της, η Ευρωπαϊκή Έρευνα ενισχύεται εντός της ΕΕ και ως στόχος τίθεται η αύξηση του προϋπολογισµού για τη χρηµατοδότησή της. Στόχος της ΕΕ είναι το έτος 2010 το 3% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) να καταναλώνεται στην Έρευνα & Τεχνολογική Ανάπτυξη, ενώ σήµερα διατίθεται µόνο το 2% του ΑΕΠ σε Ε&ΤΑ και µε τους σηµερινούς ρυθµούς ανάπτυξης ο στόχος του 3% φαίνεται πολύ δύσκολα υλοποιήσιµος. Για να µπορέσει να υλοποιηθεί ο στόχος αυτός πρέπει να προσδιοριστούν κατάλληλα οι ερευνητικές και τεχνολογικές προτεραιότητες της ΕΕ, το χρονοδιάγραµµα υλοποίησης της προσπάθειας, το µέγεθος των πιστώσεων και ο ρυθµός µε τον οποίο αυτές πρέπει να διατεθούν και να απορροφηθούν.

8 Να εδραιωθεί ησυνεργασίαµεταξύ των φορέων της βιοµηχανίας και της πανεπιστηµιακής κοινότητας. Στρατηγική για την Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη στην ΕΕ Προκειµένου να υλοποιηθεί η Στρατηγική για την Έρευνα & Τεχνολογική Ανάπτυξη στην ΕΕ, πρέπει: Να συγκεντρωθεί η «κρίσιµη µάζα» στους τοµείς ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και να ολοκληρωθούν τα consortium τόσο για τις ερευνητικές υποδοµές όσο και για τα δίκτυα και τη συµπαραγωγή Ε&Τ µε όλους τους ερευνητικά ανταγωνιστικούς φορείς Να ενισχυθεί η αριστείαµέσω του ανταγωνισµού σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και της διακρατικής συνεργασίας Να συντονιστούν οι τοπικές και εθνικές πρωτοβουλίες και δραστηριότητες σε τοµείς ενδιαφέροντος για συγκεκριµένες χώρες (π.χ. αντιµετώπιση φυσικών καταστροφών) ή παγκοσµίου ενδιαφέροντος (π.χ. κλιµατική αλλαγή) Να αυξηθεί η Ευρωπαϊκή χρηµατοδότηση Να ενισχυθεί ο ρόλος των Ε&Τ φορέων παραγωγών της γνώσης µε έµφαση στη διαδικτύωση µεταξύ τους

9 Η ανάπτυξη της Ε&Τ και η εισαγωγή καινοτοµίας µοχλός στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας Στην Ευρώπη των 15, η Ελλάδα παρουσιάζει δυναµική συµβολή στην Ευρωπαϊκή έρευνα. Σύµφωνα µε ανάλυσητου5 ου ΠΠ, η κατανοµή των συνολικών προτάσεων ανά ειδικό πρόγραµµα σε τοµείς µεσηµαντική συµβολή των µηχανικών είναι: Ενέργεια Περιβάλλον: 18% Αειφόρος Οικονοµική Ανάπτυξη: 20% Κοινωνία της Πληροφορίας: 22% Ποιότητα Ζωής: 29% Καινοτοµία - ΜΜΕ 2% ιεθνής Ρόλος 3% Κατανοµή των Συνολικών Προτάσεων ανά Ειδικό Πρόγραµµα Ανθρώπινο υναµικό 6% Πυρηνική Ενέργεια 0% Ποιότητα Ζωής 29% Ενέργεια - Περιβάλλον 18% Αειφόρος Οικονοµική Ανάπτυξη 20% Κοινωνία της Πληροφορίας 22%

10 Η ανάπτυξη της Ε&Τ και η εισαγωγή καινοτοµίας µοχλός στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας Στην Ευρώπη των 25 πλέον, από τα στοιχεία που υπάρχουν µέχρι σήµερα για το 6 ο ΠΠ, γίνεται φανερό ότι τα παραπάνω ποσοστά µειώνονται, αλλά παραµένει σηµαντική η ελληνική δραστηριότητα στους τοµείς που µετέχουν οι Μηχανικοί. Στο πλαίσιο αυτό το ΤΕΕ προωθεί τη δηµιουργία ισχυρών ελληνικών συµπράξεων για την προώθηση της ελληνικής συµµετοχής σε προγράµµατα έρευνας, τεχνολογίας και καινοτοµίας της ΕΕ µε Ευρωπαίους ερευνητικούς και τεχνολογικούς εταίρους. Βασική επιδίωξη είναι η ελληνική συµµετοχή στηνπροώθησηέργων µεγάλου µεγέθους και υψηλού προϋπολογισµού, που αποφασίζονται στους κόλπους της ΕΕ και τα οποία δε θα πρέπει να αποβούν σε βάρος χωρών όπως η Ελλάδα, που δε διαθέτουν µεγάλης κλίµακας ερευνητικές υποδοµές. Προς το σκοπό αυτό θα επιδιωχθεί να βρει αντίκρυσµα και στην Ελλάδα η συγχρηµατοδότηση ερευνητικών προγραµµάτων από επιχειρηµατικούς φορείς έτσι, ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα των προτάσεων και να µην αποτελέσει το ζήτηµα αυτό τροχοπέδη στην ελληνική συµµετοχή στην ευρωπαϊκή έρευνα.

11 ΗανάπτυξητηςΕ&Τ καιηεισαγωγήκαινοτοµίας µοχλός στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας Λιγότερες από τις µισές επιχειρήσεις στην ΕΕ των 15 αναπτύσσουν κατά το διάστηµα δράσεις καινοτοµίας, και από αυτές οι µεγάλες επιχειρήσεις σε συγκέντρωση συντελεστών παραγωγής είναι διπλάσιες σε αριθµό απότιςµικροµεσαίες επιχειρήσεις (EURΟSTAT 2004). Σκοπός του ΤΕΕ είναι να συνδράµει µε κάθε τρόπο τους µηχανικούς που ασχολούνται µε την έρευνα, αλλά και να ενισχύσει την ερευνητική προσπάθεια στη χώρα µας σε κρίσιµους τοµείς της τεχνικής ανάπτυξης µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή και ιδιαίτερα την ελληνική ανταγωνιστικότητα. Σε σχέση µε τις βασικές προτεραιότητες της έρευνας, πρέπει να σηµειώσουµε ότι το 6 ο ΠΠ µειώνει στο ~ 15% το ποσοστό της χρηµατοδότησης των θεµατικών προτεραιοτήτων για την ποιότητα ζωής, την αειφόρο ανάπτυξη, την ενέργεια και το περιβάλλον που στο 5 ο ΠΠ απορροφούσε 67%, υποβαθµίζοντας δραστικά τοµείς τεχνολογικής προτεραιότητας, όπου η Ευρώπη κατείχε την πλέον ανταγωνιστική θέση, καθώς και την εισαγωγή καινοτοµιών στις ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις της, ειδικότερα δε στις µικροµεσαίες.

12 ΗανάπτυξητηςΕ&Τ καιηεισαγωγήκαινοτοµίας µοχλός στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας Γι αυτό, η παρέµβαση του ΤΕΕ συνδέεται µε την αναπροσαρµογή των προτεραιοτήτων της έρευνας µε έµφαση στην ενίσχυση των στρατηγικών τοµέων της Ευρωπαϊκής ανάπτυξης, όπως: την αειφόρο κατασκευή την αντιµετώπιση των φυσικών καταστροφών τη θαλάσσια και παράκτια έρευνα και τεχνολογία τις τεχνολογίες τροφίµων και γεωργικής παραγωγής την ανάπτυξη των πόλεων την προστασία της πολιτιστικής κληρονοµιάς την προστασία και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος. Οι τοµείς αυτοί, οι οποίοι επιβίωσαν, χάριν στο οριζόντιο τοµέα δράσης για την επιστηµονικήυποστήριξητωνπολιτικών, µε υποδεκαπλάσια χρηµατοδότηση των πόρων που τους αναλογούσε στο 5 ο ΠΠ, πρέπει σήµερα να ξαναβρούν τη θέση που τους ανήκει στρατηγικά στην Ε&Τ της ΕΕ όπως υπαγορεύει η ανάγκη ενίσχυσης ανταγωνιστικότητας της ανάπτυξης.

13 Οι δράσεις του ΤΕΕ Στα πλαίσια αυτά το ΤΕΕ επιδιώκει την ενίσχυση της συµµετοχής και της αναγνώρισης του ερευνητικού ρόλου των Ελλήνων µηχανικών στον Ευρωπαϊκό χώρο έρευνας και προωθεί την ενίσχυση της συµµετοχής στο 6ο Πρόγραµµα Πλαίσιο, καθώς και την παρακολούθηση και παρέµβαση στη διαµόρφωση του 7ου Προγράµµατος Πλαισίου σε συνεργασία µε τα Εθνικά Σηµεία Επαφής που έχουν εξουσιοδοτηθεί από τη ΓΓΕΤ για τη διάχυση πληροφόρησης σχετικά µε την έρευνα, τεχνολογία και καινοτοµία. Το ΤΕΕ στην κατεύθυνση αυτή έχει οργανώσει: Ηµερίδα «Συµµετοχή των Ελλήνων Μηχανικών στον Ευρωπαϊκό Χώρο της Έρευνας και της Τεχνολογίας», Αθήνα, 5 Μαρτίου 2003, ιοργάνωση ΤΕΕ Ηµερίδα «Νέες προκηρύξεις Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Προγραµµάτων 6 ο ΠΠ Αεροναυτική και ιάστηµα, Νανοτεχνολογίες, νανοεπιστήµες, νέα υλικά, διεργασίες και διατάξεις παραγωγής (NanoMatPro), Έρευνα µε γνώµονα τις πολιτικές για το περιβάλλον, την ενέργεια και τις µεταφορές (Policy-oriented research), ιεθνής συνεργασία (INCO)», Θεσσαλονίκη, 24 Νοεµβρίου 2003 & Αθήνα, 25 Νοεµβρίου 2003, Συνδιοργάνωση ΤΕΕ, ΓΓΕΤ, ίκτυο ΠΡΑΞΗ

14 Οι δράσεις του ΤΕΕ ιεθνές Φόρουµ Επιχειρηµατικών Συναντήσεων «οµικά Υλικά και Κατασκευές», Αθήνα, 12 εκεµβρίου 2003, Συνδιοργάνωση ΕΚΤ, ΤΕΕ µε το Ελληνικό Κέντρο Αναδιανοµής Καινοτοµίας HIRC µε τις εταιρείες ΕΚΕΠΙΣ AE, EBETAM AE Ηµερίδα «Ενηµέρωση για Νέες Προκηρύξεις Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Προγραµµάτων 6 ο Πρόγραµµα Πλαίσιο Νέες δυνατότητες συνεργασίας µε τα Νέα Αναπτυσσόµενα Κράτη (ανοικτές προκηρύξεις INTAS)», Αθήνα 12 Ιουλίου 2004, Συνδιοργάνωση ΤΕΕ, ΓΓΕΤ, ίκτυο ΠΡΑΞΗ Τρέχουσες Ηµερίδες «Οι Ερευνητικές Υποδοµές και η τρέχουσα πρόσκληση υποβολής προτάσεων», Ηράκλειο, 20 εκεµβρίου 2004, Συνδιοργάνωση ΙΤΕ, ΓΓΕΤ, ΕΚΤ, ΤΕΕ & «Μεγάλες Υποδοµές για την Ερευνητική και Τεχνολογική Ανάπτυξη της Ευρώπης: Οι Ερευνητικές Υποδοµές και η τρέχουσα πρόσκληση υποβολής προτάσεων του 6 ου ΠΠ της ΕΕ», Αθήνα, 21 εκεµβρίου 2004, Συνδιοργάνωση ΤΕΕ, ΓΓΕΤ, ΕΚΤ, µε την υποστήριξη της ΕΕ.

15 Οι δράσεις του ΤΕΕ Παράλληλα, δηµιουργεί τις υποδοµές της καταγραφής διαδικτύωσης και κινητικότητας των Ελλήνων Μηχανικών και συγκεκριµένα: ολοκληρώνει το Αρχείο Ελλήνων Μηχανικών που ασχολούνται µε την έρευνα έχει αναµορφώσει τις ιστοσελίδες του στην Τράπεζα πληροφοριών του ΤΕΕ, ώστε να ενηµερώνονται άµεσα οι Έλληνες µηχανικοί γι όλες τις εξελίξεις και κυρίως για τις προκηρύξεις; Ερευνητικών προγραµµάτων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο συµβάλλει σε συνεργασία µε τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα και Ερευνητικά Κέντρα της χώρας στη διαµόρφωση προϋποθέσεων εθνικής υποστήριξης για τη συµµετοχή των Ελλήνων µηχανικών στην προετοιµασία των ευρωπαϊκών τεχνικών κοινοπραξιών στους αντίστοιχους τοµείς αναλαµβάνει δράσεις διαδικτύωσης και επικοινωνίας των Ελλήνων µηχανικών µε τους φορείς της έρευνας και της βιοµηχανίας, ώστε να υποστηρίξει τη µεταφορά τεχνογνωσίας και την ενίσχυση του ρόλου των Ελλήνων µηχανικών στην ανάπτυξη χωρών, όπως οι 10 νεοενταχθείσες χώρες στην ΕΕ, οι προς σύνδεση χώρες (παραευξείνιες, βαλκανικές, µεσογειακές) καθώς και οι τρίτες χώρες που απολαµβάνουν αναπτυξιακής βοήθειας από την ΕΕ (Ηµερίδα «Ενηµέρωση για Νέες Προκηρύξεις Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Προγραµµάτων 6 ο Πρόγραµµα Πλαίσιο Νέες δυνατότητες συνεργασίας µε τα Νέα Αναπτυσσόµενα Κράτη (ανοικτές προκηρύξεις INTAS)», Αθήνα, 12 Ιουλίου 2004)

16 Οι δράσεις του ΤΕΕ Οργανώνει επιστηµονικές Ηµερίδες και Συνέδρια σε όλους τους τοµείς Ε&Τ ενδιαφέροντος των µηχανικών µε έµφαση στην κατασκευή, το περιβάλλον, την ενέργεια, την προστασία της πολιτιστικής κληρονοµιάς, την αειφόρο ανάπτυξη, την κοινωνία της πληροφορίας. Ιδιαίτερη είναι η σηµασία που δίνει το ΤΕΕ στο Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη όπως φαίνεται και στη φετινή διοργάνωση της HELECO 05 (5 ης ιεθνούς Έκθεσης και Συνεδρίου για την Τεχνολογία Περιβάλλοντος), µεέµφαση στις θεµατικές ενότητες: - ατµόσφαιρα - αειφόρος ανάπτυξη - ενέργεια και περιβάλλον - περιβάλλον: µεθοδολογικά και διαχειριστικά εργαλεία - περιβαλλοντική εκπαίδευση - πολιτικές ανάπτυξης και περιβάλλοντος - στερεά απόβλητα - υδατικοί πόροι καθώς και µε τη διοργάνωση συνάντησης για τη συγκρότηση του Εθνικού Φόρουµ «Τεχνολογική Πλατφόρµα για την Έρευνα και Τεχνολογία στην Κατασκευή µε έµφαση στην Αειφόρο Κατασκευή και την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονοµιάς» στις 5 Φεβρουαρίου 2005, ώρα 11:30 13:30, που θα συνδεθεί µε το Στρογγυλό Τραπέζι «Αειφόρος Κατασκευή».

17 Προς ένα Όραµα για την Ερευνητική και Τεχνολογική Ανάπτυξη της Ευρώπης καθώς και για το ρόλο των Μεγάλων Υποδοµών Η Στρατηγική ενίσχυσης του ρόλου των Μηχανικών

18 Η σηµερινή συγκυρία καθιστά την Ε&Τ µοχλό στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ανάπτυξης µε ζητούµενη την εισαγωγή καινοτοµιών, την οργάνωση της οικονοµίας της γνώσης, την επιστηµονική υποστήριξη στη λήψη αποφάσεων, τόσο στον πρωτογενή τοµέα, όσο και στη βιοµηχανική ανάπτυξη µε έµφαση στην κατασκευή, καθώς και στις υπηρεσίες. Η εκτίµηση τόσο της Λισσαβόνας όσο και Ελληνικών µελετών για το µέλλον της βιοµηχανίας και της κατασκευής (ΙΟΒ, ΙΟΚ 2004) συνδέουν τόσο την αντιµετώπιση των κρίσιµων προβληµάτων της ανεργίας και της δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας, όσο και της αύξησης της παραγωγικότητας και της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας µε την ενίσχυση της Ε&ΤΑ και την άµεση εισαγωγή και την ανάπτυξη των πορισµάτων της στην οικονοµία, την πολιτική, καθώς και στην παράλληλη ενίσχυση των µηχανισµών µεταφοράς τεχνογνωσίας από την ΕΕ σε τρίτες χώρες.

19 Στρατηγικός για την ΕΕ και την Ελλάδα είναι ο κλάδος των κατασκευών και η υποδειγµατική Ε&Τ ανάπτυξη στα πλαίσιά του θα αποτελέσει µοχλό για την κρίσιµη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς του. Γι αυτό και η ανταπόκριση στη συγκυρία συνδέεται µε την ανάγκη διαµόρφωσης ενός οράµατος για την ανάπτυξη της µεταβιοµηχανικής Ευρώπης µε έµφαση: στην αναδιάρθρωση της βιοµηχανικής παραγωγής µε την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην ενίσχυση µεταφοράς διάχυσης και προβολής της Ε&Τ στον τοµέα των κατασκευών ως υποδειγµατικού κλάδου της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας στην ανάπτυξη, διαχείριση και διατήρηση του περιβάλλοντος µε έµφαση στο δοµηµένο περιβάλλον, την προστασία της πολιτιστικής κληρονοµιάς, την ενέργεια και την αειφόρο ανάπτυξη στη σύνδεση της Ε&Τ µε τη γεωργική βιοµηχανία και την αγροτική παραγωγή στην ενίσχυση της καινοτοµίας στον τοµέα των υπηρεσιών µε έµφαση στην κοινωνία της πληροφορίας και στη ριζική αναδιάρθρωση του τουρισµού.

20 Το όραµα αυτό θα πρέπει να αρθρωθεί ως προϊόν προβληµατισµών, αναζητήσεων και διαλόγου ανάµεσα στους κοινωνικούς, οικονοµικούς και Ε&Τ φορείς της Ευρώπης µέσα από την υποστήριξη µελετών για το µέλλον της ανάπτυξης (foresight studies) ηµερίδων αναζήτησης και διαλόγου (exploratory workshops) Το ΤΕΕ στην κατεύθυνση αυτή έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες και συµβάλλει στους Ευρωπαϊκούς προβληµατισµούς στους τοµείς: της κατασκευής (µε την πρόσκληση για τη συγκρότηση του Εθνικού Φόρουµ «Τεχνολογική Πλατφόρµα για την Έρευνα και Τεχνολογία στην Κατασκευή µε έµφαση στην Αειφόρο Κατασκευή και στην Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονοµιάς» στις 5 Φεβρουαρίου 2005 στα πλαίσια της HELECO 05 για τη συµµετοχή στην Ευρωπαϊκή Πλατφόρµα τεχνολογίας της κατασκευής) της προστασίας της πολιτιστικής κληρονοµιάς (Ευρωπαϊκό Συνέδριο «Καινοτόµες Τεχνολογίες και Υλικά για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονοµιάς Βιοµηχανία, Έρευνα, Εκπαίδευση: Ευρωπαϊκές Απόψεις και Προοπτικές», Αθήνα, εκεµβρίου 2003, Συνδιοργάνωση ΤΕΕ, ΕΜΠ, µε την υποστήριξη της ΕΕ) ενώ παράλληλα οργανώνει στη Θεσσαλία Μαρτίου 2005 & 1 Απριλίου 2005 Συνέδριο µε θέµα «Νέες τεχνολογίες στη γεωργική βιοµηχανία και αγροτική παραγωγή».

21 Γι αυτό και στα πλαίσια αυτής της Ηµερίδας το ΤΕΕ ως συνδιοργανωτής δίνει έµφαση στη συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης µε τησυµµετοχή εκπροσώπων της βιοµηχανίας, των πανεπιστηµίων, των οργανισµών και των ιδιωτών που ασχολούνται µε την έρευνα και την τεχνολογία, γύρω από ένα κοινό όραµα καιµία κοινή προσέγγιση, στον τρόπο διεξαγωγής της έρευνας και ανάπτυξης της τεχνολογίας, µε ιδιαίτερη έµφαση στον σαφή προσδιορισµό µιας Στρατηγικής Ερευνητικής Ατζέντας. εδοµένης και της συγκυρίας στην κατασκευή στη µετα-ολυµπιακή περίοδο επικεντρώνουµετιςπροτάσειςµας στο πεδίο αυτό.

22 Ο κατασκευαστικός κλάδος στην ΕΕ Ο κατασκευαστικός κλάδος είναι στρατηγικός για την ΕΕ, καθώς παρέχει τις κατασκευές και τις υποδοµές προς όλους τους φορείς. Είναι ο µεγαλύτερος βιοµηχανικός κλάδος στην ΕΕ, αντιπροσωπεύοντας ~ το 10% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Οι δαπάνες για την κατασκευή αναµένεται να παρουσιάσουν συνεχή αύξηση κατά 4.6% το χρόνο γιαταεπόµενα τέσσερα χρόνια στην Ευρώπη ενώ αναµένεται να είναι πολύ µεγαλύτερες στην Ινδία και στην Κίνα.

23 Ο κατασκευαστικός κλάδος στην Ελλάδα Στην Ελλάδα ο κατασκευαστικός κλάδος είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόµενους κλάδους της ελληνικής οικονοµίας, παρά τα σοβαρά και χρονίζοντα διαρθρωτικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει, ενώ σύµφωνα µε τοιοκ, το ποσοστό συµµετοχής του στο ΑΕΠ, στην τριετία , προβλέπεται να προσεγγίσει το 10%, αρκετά δηλ. υψηλότερο από την ανάλογη ποσοστιαία συµµετοχή του 1997 (6,4%). Η αύξηση των δραστηριοτήτων του κατασκευαστικού κλάδου ώθησε τους βασικούς κλάδους παραγωγής δοµικών υλικών (τσιµέντο, έτοιµο σκυρόδεµα, χάλυβας, αλουµίνιο, πλινθοκεραµοποιία κ.ά σεµία γενικευµένη τάση µεγέθυνσης των παραγωγικών τους δυναµικοτήτων για να µπορέσουν να αντεπεξέλθουν στην αυξηµένη ζήτηση των προϊόντων που προκάλεσε η συνεχιζόµενη διεύρυνση των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων, από δε την άποψη απασχόλησης ο κατασκευαστικός κλάδος απασχόλησε το 2003, άµεσα εργαζόµενους, από τους οποίους οι ήταν Μηχανικοί και Μελετητές, χωρίς να συνεκτιµηθούν οι απασχολούµενοι στην Έρευνα και την Τεχνολογία. Οι προοπτικές όµως για την Ελλάδα στην περίοδο (ΚΕΠΕ, ΙΟΚ), δεν εµφανίζονται ευοίωνες, τα δε έργα υποδοµής στη χώρα δεν αναµένεται να γνωρίσουν ανάλογη ανάπτυξη στη στη µετα-ολυµπιακή περίοδο ή στο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Γιανααντιµετωπίσει ο κατασκευαστικός κλάδος τον έντονο διεθνή ανταγωνισµό απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές, επανατοποθέτηση προτεραιοτήτων και εισαγωγή καινοτοµιών.

24 Στρατηγική για τον κατασκευαστικό κλάδο Η Στρατηγική για τον κατασκευαστικό κλάδο συνίσταται σε: Εκβιοµηχάνιση των διαδικασιών κατασκευής µε στόχο τη µείωση του κόστους και τη βελτίωση της ποιότητας ηµιουργία ασφαλούς και υγιεινού περιβάλλοντος εργασίας και διαβίωσης για τους Ευρωπαίους πολίτες Ενέργειες για τη µείωση της καταναλισκόµενης ενέργειας, των πρώτων υλών και άλλων πηγών, καθώς και εκσυγχρονισµός της βιοµηχανίας των πρώτων υλών Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του Ευρωπαϊκού κατασκευαστικού κλάδου έναντι των ΗΠΑ, της Ασίας κ.λ.π.

25 Στρατηγική για τον κατασκευαστικό κλάδο Εισαγωγή καινοτοµίας και έρευνας Βελτίωση της ποιότητας του δοµηµένου περιβάλλοντος και της δυνατότητας πρόσβασης σε όλους τους πολίτες Ενίσχυση της βιώσιµης ανάπτυξης, διατήρηση και προστασία του δοµηµένου περιβάλλοντος και των ιστορικών κτηρίων, µνηµείων και έργων της πολιτιστικής κληρονοµιάς Σχεδιασµό, ανάπτυξη και την πιλοτική εφαρµογή συστηµάτων παρακολούθησης και ελέγχου o ολικής ποιότητας της κατασκευής και των υποδοµών o προληπτικής συντήρησης και διατήρησης των κατασκευών o διαχείρισης του περιβάλλοντος για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο δοµηµένο περιβάλλον για την αύξηση ου χρόνου ζωής κατασκευών και υποδοµών

26 Προκαταρκτική οµήτου7 ου ΠΠ Βασικά Εργαλεία της έρευνας Σύµφωνα µε την προκαταρκτική δοµή πουέχειδηµοσιευθεί για το 7 ο ΠΠ, τα βασικά εργαλεία της έρευνας θα είναι: ηµιουργία Ευρωπαϊκών Κέντρων Αριστείας µέσω συνεργασίας Εργαστηρίων Ανάπτυξη Ευρωπαϊκών Τεχνολογικών Πρωτοβουλιών (Τεχνολογικές Πλατφόρµες) Ενίσχυση της Βασικής Έρευνας, καλλιεργώντας την ανταγωνιστικότητα µεταξύ οµάδων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο Προσέλκυση των βέλτιστων ερευνητών στην Ευρώπη Ανάπτυξη Ερευνητικών Υποδοµών ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος Ενίσχυση του συντονισµού Εθνικών Ερευνητικών Προγραµµάτων

27 Ερευνητικές Υποδοµές Οι Ερευνητικές Υποδοµές αφορούν σε Υποδοµές που προσφέρουν βασικές υπηρεσίες στην ερευνητική κοινότητα σε ακαδηµαϊκούς και / ή βιοµηχανικούς τοµείς αναφορικά µε βασική ή εφαρµοσµένη έρευνα και έχουν ξεκάθαρη Ευρωπαϊκή διάσταση & ενδιαφέρον. Περιλαµβάνουν όλο το εύρος των επιστηµονικών και τεχνολογικών πεδίων. Μέσω της προσέλκυσης χρηστών από διάφορες χώρες και µέσω της κατάλληλης διαδικτύωσης, δοµούν την Επιστηµονική Ευρωπαϊκή Κοινότητα και διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στην καθιέρωση και ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας

28 Μεγάλες Ερευνητικές Υποδοµές της Ευρώπης και 7 ο ΠΠ Ενόψει του 7 ου ΠΠ: Οι επιστήµονες καλούνται να ανταποκριθούν σε προκλήσεις (κοινωνικές, οικονοµικές κ.λ.π.) και ολοένα πιο περίπλοκα προβλήµατα Χρειάζονται εποµένως τις κατάλληλες µεγάλου πλέον µεγέθους υποδοµές, τα κατάλληλα όργανα, εργαλεία και συστήµατα, προκειµένου: o να παραχθεί και να προωθηθεί η γνώση o να δοθούν στην Ευρώπη τα κατάλληλα µέσα προκειµένου να δραστηριοποιείται σε σφαιρικό πλέον επίπεδο, υπερβαίνοντας το τοπικό και εθνικό o να χρησιµοποιηθεί επαρκώς το δηµόσιο κεφάλαιο

29 Μεγάλες Ερευνητικές Υποδοµές της Ευρώπης και 7 ο ΠΠ Γιατολόγοαυτόπροτείνεται: η συνέχιση υποστήριξης των υπαρχουσών υποδοµών, µε έµφαση στην ολοκλήρωση τους µε τη συµµετοχή και άλλων ανταγωνιστικών ευρωπαϊκών φορέων η υποστήριξη δηµιουργίας νέων υποδοµών σε αντικείµενα προτεραιότητας που δεν εξυπηρετούνται ηδηµιουργία πρωτοκόλλων µε προδιαγραφές ποιότητας για τη χρήση των ευρωπαϊκών υποδοµών και η ενιαία αξιοποίηση των δεδοµένων τους µε τοσχεδιασµό και την ανάπτυξη συστηµάτων ποιότητας Ηδηµιουργία ολοκληρωµένων δικτύων πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για όλα τα παραπάνω και συνεπώς θα πρέπει να προβλεφθούν και να χρηµατοδοτηθούν δράσεις ολοκλήρωσης των consortium σε όλους τους τοµείς

30 Προτεραιότητες για τη δηµιουργία Νέων Υποδοµών Πρωταρχικός στόχος είναι η ανάπτυξη της καινοτοµίας και της αειφορίας. Οι Μεγάλες Υποδοµές στον κλάδο της βιοµηχανίας και της κατασκευής πρέπει να αναπτυχθούν στην κατεύθυνση: της εισαγωγής υψηλής µετρητικής τεχνολογίας παρακολούθησης και ελέγχου υλικών, έργων, παραγωγικών διαδικασιών σε πραγµατικό χρόνο και σε πραγµατική κλίµακα, µε παράλληλο σχεδιασµό και ανάπτυξη βάσεων δεδοµένων, συστηµάτων ποιότητας, έµπειρων συστηµάτων για την αποτίµηση των δεδοµένων, καθώς και την ανάδειξη δεικτών αναγκαιότητας επέµβασης και κατωφλίων προειδοποίησης και συναγερµού

31 Προτεραιότητες για τη δηµιουργία Νέων Υποδοµών Ειδικά στον τοµέα της αειφόρου κατασκευής και της προστασίας της πολιτιστικής κληρονοµιάς µε: Ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών φορτίων στις κατασκευές µε στόχο τη βιώσιµηδιατήρησήτουςµε: εντοπισµό των εξωγενών περιβαλλοντικών παραγόντων που δρουν στα υλικά και τις κατασκευές και των ενδογενών σχετικών µε τα υλικά και την κατασκευή παραγόντων ελαχιστοποίηση της αλληλεπίδρασης µεταξύ των υλικών & κατασκευών και του περιβάλλοντός τους, οδηγώντας σε βιώσιµα υλικά και κατασκευές, σωστή διαχείριση και χρήση των πηγών, διατήρηση του δοµηµένου περιβάλλοντος και βελτίωση της ποιότητας ζωής

32 Προτεραιότητες για τη δηµιουργία Νέων Υποδοµών Αξιοποίηση της παρεχόµενης εµπειρίας από τα ιστορικά υλικά και τις κατασκευές µε: προηγµένη διάγνωση για τον εντοπισµό των µηχανισµών φθοράς, αποτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, δοµητική ανάλυση των κατασκευών µε τη χρήση µη καταστρεπτικών τεχνικών παρακολούθησης και ελέγχου και συµπληρωµατικά εργαστηριακών αναλυτικών τεχνικών σχεδιασµό, εφαρµογή, αποτίµηση, παρακολούθηση και έλεγχο στο χρόνο συµβατών υλικών και επεµβάσεων συντήρησης και προστασίας, βάσει των ιδιοτήτων των ιστορικών υλικών και της συµπεριφοράς των ιστορικών κατασκευών, µε στόχο τη βελτίωση της συµπεριφοράς της κατασκευής έναντι των δράσεων φθοράς των υλικών, καθώς και των περιβαλλοντικών και σεισµικών φορτίων στρατηγικό σχεδιασµό µέσω διαχείρισης δεδοµένων (υλικών, δοµικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών, πολιτιστικών) και χρήσης επιστηµονικών εργαλείων λήψης αποφάσεων µε σκοπό τη βιώσιµη διατήρηση των κατασκευών

33 Προτεραιότητες για τη δηµιουργία Νέων Υποδοµών Το ΤΕΕ Θα συµβάλλει: στην ολοκλήρωση των υπαρχόντων ευρωπαϊκών δικτύων και υποδοµών µε κινητοποίηση τω αντίστοιχων Ε&Τ φορέων θα υποστηρίξει προτάσεις για νέες ερευνητικές υποδοµές σε συνεργασία µε τη βιοµηχανία και τον κατασκευαστικό κλάδο στα πλαίσια των στόχων της εθνικής πλατφόρµας για την κατασκευή όπως θα αναµορφωθούν στις 5 Φεβρουαρίου 2005 θα προτείνει Ευρω-Μεσογειακές Ηµέρες αναζήτησης και διαλόγου (exploratory workshop) µε τον ISSA για την προληπτική συντήρηση στον κατασκευαστικό τοµέα.