ΗΜΕΡΙΔΑ Σ.Ε.Γ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΓΕΩΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Transcript

1 Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου: Δρ Πέτρος Κουτσοβίτης Επιστημονικοί Συνεργάτες: Αμαλία Ρούφη Δρ Παύλος Τυρολόγου

2 Υπόβαθρο Το έργο INTRAW είναι μέρος του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ορίζοντας 2020 για την Έρευνα και την Καινοτομία. Το ακρωνύμιο INTRAW προέρχεται από τον τίτλο International cooperation on Raw Materials. Το έργο αυτό χρηματοδοτείται από την ΕΕ, είναι διάρκειας 36 μηνών και ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2015 για την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας για θέματα Ο.Π.Υ. Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για τις ορυκτές πρώτες ύλες Υπό το συντονισμό της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Γεωλόγων, το έργο INTRAW συγκεντρώνει μία διεθνή κοινοπραξία από 15 εταίρους με μεγάλη εμπειρία στον τομέα της έρευνας, της καινοτομίας, της εκπαίδευσης, της βιομηχανίας, του εμπορίου και της διεθνούς δικτύωσης στην οικονομική αλυσίδα των Ο.Π.Υ.

3 Υπόβαθρο Οι Ο.Π.Υ είναι θεμελιώδους σημασίας για την οικονομία, την ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρώπη και απαραίτητες για τη διατήρηση και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας. Η ανάγκη διασφάλισης αξιόπιστης, βιώσιμης και χωρίς στρεβλώσεις πρόσβασης σε κρίσιμης σημασίας μη ενεργειακές πρώτες ύλες είναι επιβεβλημένη. Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για τις ορυκτές πρώτες ύλες Κατά την τελευταία δεκαετία η παγκόσμια ζήτηση για Ο.Π.Υ βρίσκεται στη βάση μιας νέας αναπτυξιακής πορείας και αναμένεται ότι από το 2030 αυτή θα έχει διπλασιαστεί. Στο πλαίσιο αυτό, η διασφάλιση της προμήθειας τους αποτελεί μια πρόκληση για την ΕΕ καθώς και για τις άλλες τεχνολογικά προηγμένες χώρες. Υπό το πρίσμα αυτό, η παροχή των εγχώριων Ο.Π.Υ με βιώσιμο και υπεύθυνο τρόπο αποτελεί πλέον βασικό και αναβαθμισμένο στόχο πολιτικής της ΕΕ.

4 Υπόβαθρο Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την Ευρώπη, όπου η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων αλλά και η οικονομική ανάπτυξη εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από αυτές. Έχει υπολογιστεί ότι 30 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ είναι άμεσα συνδεδεμένες με την δυνατότητα πρόσβασης στις Ο.Π.Υ. Ωστόσο, στα κράτη μέλη λαμβάνει χώρα πολύ μικρή πρωτογενή παραγωγή, με το μεγαλύτερο μέρος να παράγεται και να παρέχεται από τρίτες χώρες. Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για τις ορυκτές πρώτες ύλες

5 Υπόβαθρο Η συμβολή στη συνολική προσφορά Ο.Π.Υ από το σύνολο των 28 χωρών-μελών της ΕΕ μπορεί να εκτιμηθεί σε ποσοστό περίπου 9%, με τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία, να βρίσκονται στην υψηλότερη κατάταξη λόγω της μεγάλης βιομηχανικής τους παραγωγής. Τα επιμέρους αυτά κράτη-μέλη έχουν ήδη εκπονήσει μελέτες και χαράξει πολιτικές για τον προσδιορισμό των πρώτων υλών που είναι σημαντικές για τις οικονομίες τους, τις δράσεις για την εξασφάλιση μακροπρόθεσμης παροχής τους ή την τοποθέτηση ζητημάτων εντός του ευρύτερου πλαισίου αποδοτικότητας των πόρων. Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για τις ορυκτές πρώτες ύλες

6 Υπόβαθρο Όραμα Στόχοι Προσέγγιση Ολοκλήρωση Η πρωτοβουλία για την έναρξη του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Έρευνα και την Καινοτομία σχετικά με τις Ο.Π.Υ προήλθε από ανησυχίες οφειλόμενες σε συνδυασμό πολλών σύνθετων παραγόντων που συνδέονται με τη σημασία των Ο.Π.Υ και τις μεταβαλλόμενες συνθήκες προσφοράς και ζήτησης. Η στρατηγική σημασία του ασφαλούς εφοδιασμού και της ορθολογικής και βιώσιμης διαχείρισης των Ο.Π.Υ αναπτύσσεται ήδη ως τομέας πολιτικής της ΕΕ από το 2008 σε πλήρη εναρμόνιση με τις πολιτικές για την Ευρώπη του 2020 μέσω των προγραμμάτων της Πρωτοβουλίας για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες και του Σχεδίου Στρατηγικής εφαρμογής για την Ευρωπαϊκή Συνεργασία και την Καινοτομία με τρείς στόχους:

7 Υπόβαθρο Στόχοι Προσέγγιση Ολοκλήρωση Όραμα Το INTRAW θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο συντονισμό και ευθυγράμμιση των δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ενισχύοντας τις συνέργειες με διεθνή προγράμματα έρευνας και καινοτομίας. Με το έργο αυτό επιδιώκεται η αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού ρόλου καθώς και η αξιοποίηση των επιστημονικών δυνατοτήτων για τη βιώσιμη πρόσβαση και την παροχή των Ο.Π.Υ για τη βιομηχανία της ΕΕ.

8 Υπόβαθρο Όραμα Προσέγγιση Ολοκλήρωση Στόχοι Στόχοι Το έργο INTRAW αποσκοπεί στο να χαρτογραφήσει και να αναπτύξει νέες ευκαιρίες και δυνατότητες συνεργασίας της ΕΕ με χώρες που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαχείριση Ο.Π.Υ, με σκοπό την ανάδειξη και ανάπτυξη θεμάτων όπως: Έρευνα και Καινοτομία Πολιτικές και στρατηγικές για τις Ο.Π.Υ Κοινά προγράμματα εκπαίδευσης και δεξιοτήτων Διευκόλυνση διαδικασιών αδειοδότησης, δικαιωμάτων καινοτομίας και φορολογικών πολιτικών Ανάπτυξη συστημάτων αναφοράς δεδομένων Διαχείριση και υποκατάσταση των κρίσιμων Ο.Π.Υ Ορθές γεωλογικές πρακτικές εξερεύνησης, εξόρυξης, επεξεργασίας και ανακύκλωσης

9 Υπόβαθρο Όραμα Προσέγγιση Ολοκλήρωση Στόχοι Στόχοι Στα πλαίσια του INTRAW πραγματοποιείται η χαρτογράφηση των βέλτιστων πρακτικών και η ανάπτυξη νέων ευκαιριών συνεργασίας που σχετίζονται με τις Ο.Π.Υ μεταξύ της ΕΕ και των 5 τεχνολογικά προηγμένων χωρών μη μελών της ΕΕ (Αυστραλία, Καναδά, Ιαπωνία, Νότια Αφρική και Ηνωμένες Πολιτείες). Με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται η συγκριτική αξιολόγηση και ανάλυση των επιπτώσεων των επί μέρους αυτών κλάδων, απαντώντας σε παρόμοιες παγκόσμιες προκλήσεις όπως στην περίπτωση των χωρών που απαρτίζουν τους BRICS. Έρευνα και Καινοτομία Πολιτικές και στρατηγικές για τις Ο.Π.Υ Κοινά προγράμματα εκπαίδευσης και δεξιοτήτων Διευκόλυνση διαδικασιών αδειοδότησης, δικαιωμάτων καινοτομίας και φορολογικών πολιτικών Ανάπτυξη συστημάτων αναφοράς δεδομένων Διαχείριση και υποκατάσταση των κρίσιμων Ο.Π.Υ Ορθές γεωλογικές πρακτικές εξερεύνησης, εξόρυξης, επεξεργασίας και ανακύκλωσης

10 2014 BRICS Development Bank Οι BRICS είναι μια χαλαρή οικονομική και εμπορική ένωση των χωρών που περιλαμβάνουν την Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και την Νότια Αφρική. Παρουσιάζουν στοιχεία δυναμικής οικονομικής ανάπτυξης με πολύ σημαντική παραγωγή και εμπορία Ο.Π.Υ. Στο τομέα αυτό, τα συγκριτικά τους ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα περιλαμβάνουν την δυνατότητα υψηλής παραγωγής, το χαμηλό κόστος εργασίας καθώς και εναρμονισμένες εμπορικές συναλλαγές μέσω συμφωνιών που περιλαμβάνονται στο intra-brics trade.

11 Η μεγαλύτερη παραγωγή Ο.Π.Υ βρίσκεται συγκεντρωμένη σε λίγες χώρες οι οποίες είναι εκτός της ΕΕ. Σε αυτές περιλαμβάνονται: η Βραζιλία (νιόβιο), οι ΗΠΑ (βηρύλλιο), η Νότια Αφρική (πλατίνα και χρώμιο), η Κίνα (σπάνιες γαίες, αντιμόνιο, μαγνήσιο και βολφράμιο), και η Ρωσία (πλατινοειδή).

12 Η συγκέντρωση της παραγωγής έχει συνδυαστεί με τον αυξανόμενο ανταγωνισμό για υλικά από τις αναδυόμενες οικονομίες, καθώς και με τη χάραξη μεμονωμένων οικονομικών και στρατηγικών πολιτικών. Αυτές συνέβαλαν στο περιορισμό της προσφοράς από τους σημαντικότερους προμηθευτές του κόσμου, θέτοντας σε αυξανόμενο κίνδυνο την αλυσίδα εφοδιασμού. Η μεταβλητότητα των τιμών τους είναι πηγή συνεχούς ανησυχίας για τα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς αυτό μειώνει την ανταγωνιστικότητα της παραγωγής σε σύγκριση με τις άλλες οικονομίες, με σαφή αντίκτυπο σε ολόκληρη τη βιομηχανική αλυσίδα. Η ΕΕ διαθέτει πολλά αλλά μη αξιοποιημένα και επαρκώς μελετημένα κοιτάσματα, ωστόσο η υφιστάμενη οικονομική και περιοριστική πολιτική, σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο ανταγωνισμό της χρήσης γης περιορίζει την εκμετάλλευση τους.

13 Η ανακύκλωση δυνητικά μπορεί να μειώσει τη ζήτηση για Ο.Π.Υ, ωστόσο, αυτή έχει περιορισμένη εφαρμογή. Ως εκ τούτου, ένα μεγάλο μέρος της βιομηχανίας και της οικονομίας της Ευρώπης είναι εξαρτημένη από τις διεθνείς αγορές για την πρόσβαση σε βασικές πρώτες ύλες.

14 Προσέγγιση

15 Ικανότητα στήριξης των αποτελεσμάτων του έργου Παροχή δεδομένων για τις Ο.Π.Υ από τις παραγωγικές μονάδες Προυποθέσεις Περιοριστικοί Επιτυχίας παράγοντες Έργου Παραγωγική ικανότητα των απασχολουμένων του έργου Επαρκή κινητοποίηση των εμπλεκόμενων φορέων

16 Υπόβαθρο Όραμα Στόχοι Προσέγγιση Ολοκλήρωση Προσέγγιση Τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων χαρτογράφησης και μεταφοράς γνώσης που σήμερα πραγματοποιούνται από την κοινοπραξία του έργου θα χρησιμοποιηθούν ως βάση αναφοράς για τη σύσταση και την λειτουργία του Διεθνούς Παρατηρητηρίου της ΕΕ για τις Ο.Π.Υ ως οριστικοποιημένη υποδομή διαχείρισης τους. Το Παρατηρητήριο θα είναι ένα μόνιμο διεθνές σώμα που θα παραμείνει σε λειτουργία μετά το πέρας του έργου με στόχο τη καθιέρωση και τη διατήρηση ισχυρών μακροχρόνιων σχέσεων με τους σημαντικότερους διεθνείς παράγοντες που διαχειρίζονται θέματα τεχνολογικής και επιστημονικής ανάπτυξης των Ο.Π.Υ.

17 Υπόβαθρο Όραμα Στόχοι Προσέγγιση Ολοκλήρωση Προσέγγιση Διαμέσου τρίτων εταίρων της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Γεωλόγων (EFG), που εκπροσωπούν τα μέλη των επαγγελματικών γεωεπιστημονικών οργανώσεων σε 18 Ευρωπαϊκές χώρες, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τη Νότια Αφρική και τον Καναδά, θα δημιουργηθεί ένα ευρύ δίκτυο που θα περιλαμβάνει περισσότερους από γεωεπιστήμονες που θα δώσουν περαιτέρω ώθηση στο έργο.

18 Αποτελέσματα Τα αποτελέσματα της ανάλυσης είναι τώρα επίσημα διαθέσιμα σε πέντε εκθέσεις - μία για κάθε μία από τις χώρες αναφοράς. Αυτές οι εκθέσεις παρουσιάζουν την ιστορική οικονομική ανάπτυξη των χωρών κατά τη διάρκεια του 20 ου και του 21 ου αιώνα σε γενικές γραμμές, και ειδικότερα σε σχέση με την πρωτογενή διαχείριση πρώτων υλών. Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για τις ορυκτές πρώτες ύλες Τρεις επιπλέον εκθέσεις για τις 5 χώρες αναφοράς θα είναι τα επόμενα αποτελέσματα του έργου που πρόκειται να δημοσιευθούν εντός των προσεχών μηνών και οι οποίες εστιάζουν στα ειδικά θέματα: Έρευνας και Καινοτομίας Εκπαίδευσης και Ενημέρωσης Βιομηχανίας και Εμπορίου

19

20 Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου: Δρ Πέτρος Κουτσοβίτης Επιστημονικοί Συνεργάτες: Αμαλία Ρούφη Δρ Παύλος Τυρολόγου