Όνομα:. Σχολείο:. Τμήμα: Τηλ.: Οικ.:...Κιν.: ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΥΠΡΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 27 ΙΟΥΝΙΟΥ Διάρκεια: 3 ώρες (10:00 13:00)

Transcript

1 Όνομα:. Σχολείο:. Τμήμα: Τηλ.: Οικ.:...Κιν.: ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΥΠΡΟΥ 2 η 8 η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ 2011 ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 27 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 Διάρκεια: 3 ώρες (10:00 13:00) ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΥΣ Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από: Α. Εξήντα (60) ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής (60 μονάδες), και Β. Δύο (2) ερωτήσεις ανοιχτού τύπου (40 μονάδες). 2. Γράφετε ΜΟΝΟ με μπλε ή μαύρο στυλό. 3. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού. 4. Για τις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, η ορθή απάντηση να σημειώνεται με κύκλο γύρω από το γράμμα (Α, Β, Γ ή Δ) που επιλέγετε. 5. Για κάθε ερώτηση πολλαπλής επιλογής υπάρχει μόνο μία ορθή απάντηση και βαθμολογείται με μια μονάδα (+ 1). 6. Για κάθε λανθασμένη απάντηση πολλαπλής επιλογής αφαιρείται 0,25 της μονάδας (- 0,25). 7. Κάθε αναπάντητη ερώτηση πολλαπλής επιλογής βαθμολογείται με μηδέν (0) μονάδες. 8. Οι απαντήσεις για τις ερωτήσεις ανοικτού τύπου να καταγράφονται στο χώρο που παρατίθεται κάτω από κάθε ερώτηση.....

2 Α. ΕΞΗΝΤΑ (60) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (60 ΜΟΝΑΔΕΣ) Ο Γιώργος φύτεψε στο έδαφος σπέρματα ντομάτας. Τώρα έχει ντομάτες, για όλο το καλοκαίρι. Οι ντομάτες περιέχουν πολλές χημικές ουσίες που δεν υπήρχαν στα σπέρματα. Να απαντήσετε στις πιο κάτω ερωτήσεις για να βοηθήσετε το Γιώργο να κατανοήσει τις εμπειρίες από την καθημερινή του ζωή. 1. Ο Γιώργος πρόσεξε ότι μερικές ντοματιές ήταν ψηλότερες ενώ άλλες είχαν περισσότερα φύλλα. Η επιστημονική μέθοδος που θα ακολουθήσει, για να ερευνήσει τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, που θα μπορούσαν να έχουν επηρεάσει την ανάπτυξη των φυτών του, με ιεραρχική διάταξη, περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: Α. παρατήρηση, υπόθεση, μετρήσεις, πείραμα, συμπέρασμα Β. παρατήρηση, υπόθεση, πείραμα, μετρήσεις, συμπέρασμα Γ. υπόθεση, παρατήρηση, μετρήσεις, πείραμα, συμπέρασμα Δ. υπόθεση, παρατήρηση, πείραμα, μετρήσεις, συμπέρασμα. 2. Ο Γιώργος θέλει να παρατηρήσει ένα παρασκεύασμα από κύτταρα της ντοματιάς. Η σωστή σειρά με την οποία χρησιμοποιούμε το μικροσκόπιο είναι: i. Τοποθετούμε στην τράπεζα του μικροσκοπίου την αντικειμενοφόρο πλάκα, με το παρασκεύασμα προς τα πάνω και παρατηρούμε ότι το παρασκεύασμα είναι στη θέση του οπτικού πεδίου. ii. Τοποθετούμε στη θέση μικροσκόπησης τον αντικειμενικό φακό με τη μικρότερη μεγέθυνση. iii. Ανάβουμε την φωτεινή πηγή. iv. Παρατηρούμε και ταυτόχρονα μετακινούμε αν χρειάζεται, με τον μικροκοχλία την τράπεζα. Ο φακός απέχει από το παρασκεύασμα περίπου 1 mm. v. Με μικρές κινήσεις του μικρομετρικού κοχλία προσπαθούμε να εστιάσουμε ώστε να δούμε όσο πιο καθαρά γίνεται το παρασκεύασμα. Α. i, ii, iii, iv, v Β. ii, i, iii, iv, v Γ. ii, iii, i, iv, v Δ. iii, ii, i, iv, v

3 Να χρησιμοποιήσετε την παρακάτω εικόνα για να απαντήσετε τις ερωτήσεις 3 ως 9 3. Η σωστή σειρά από το μικρότερο στο μεγαλύτερο επίπεδο οργάνωσης των ζωντανών οργανισμών είναι: i. ιστός ii. κύτταρο iii. όργανο iv. οργανίδιο v. οργανισμός vi. οργανικό σύστημα Α. ii, iv, i, iii, vi, v Β. iv, ii, i, iii, vi, v Γ. iv, ii, i, vi, iii, v Δ. v, ii, iii, i, vi, v 4. Το φύλλο της ντοματιάς είναι: Α. ιστός Β. όργανο Γ. οργανικό σύστημα Δ. οργανισμός. 5. Δύο είδη κυττάρων που περιέχουν χλωροπλάστες και φαίνονται στην πιο πάνω εικόνα είναι: Α. τα κύτταρα του πασσαλώδους παρεγχύματος και τα κύτταρα της άνω επιδερμίδας Β. τα κύτταρα του πασσαλώδους παρεγχύματος και όλα τα κύτταρα της κάτω επιδερμίδας Γ. τα κύτταρα της άνω επιδερμίδας και όλα τα κύτταρα της κάτω επιδερμίδας Δ. τα κύτταρα του πασσαλώδους παρεγχύματος και τα κύτταρα του σπογγώδους παρεγχύματος.

4 6. Κατά τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης παράγεται: Α. άμυλο και οξυγόνο Β. ενέργεια και οξυγόνο Γ. γλυκόζη και χλωροφύλλη Δ. γλυκόζη και οξυγόνο. 7. Τα καταφρακτικά κύτταρα που βρίσκονται στην επιδερμίδα του φύλλου: Α. έχουν χλωροπλάστες και ρυθμίζουν το άνοιγμα του στόματος Β. έχουν χλωροπλάστες και ρυθμίζουν το ρυθμό της φωτοσύνθεσης Γ. δεν έχουν χλωροπλάστες αλλά ρυθμίζουν το ρυθμό της φωτοσύνθεσης Δ. δεν έχουν χλωροπλάστες αλλά ρυθμίζουν το άνοιγμα του στόματος. 8. Η διαδικασία που επιτελείται στα στόματα των φύλλων και συντελεί στην απορρόφηση νερού από το έδαφος στις ρίζες του φυτού ονομάζεται: Α. αναπνοή Β. διαπνοή Γ. απέκκριση Δ. φωτοσύνθεση. 9. Οι αυτότροφοι οργανισμοί μετατρέπουν τη(ν). ενέργεια σε χημική ενέργεια. Α. μηχανική Β. ηλεκτρική Γ. θερμική Δ. φωτεινή. 10. Το ριζικό τριχίδιο: Α. παράγει γλυκόζη και οξυγόνο Β. έχει μικρή επιφάνεια και μεγάλο όγκο Γ. προσλαμβάνει νερό και άλατα από το έδαφος Δ. διαιρείται και παράγει νέα κύτταρα. 11. Το φλοίωμα μεταφέρει. σε όλα τα μέρη (κύτταρα) του φυτού. A. θρεπτικές ουσίες B. άλατα Γ. νερό Δ. νερό και άλατα. 12. Τα αμινοξέα είναι τα δομικά υλικά των: Α. πρωτεϊνών Β. υδατανθράκων Γ. λιπιδίων Δ. νουκλεοτιδίων.

5 13. Οι παρακάτω ουσίες ανήκουν στην κατηγορία των πολυσακχαριτών: Α. η γλυκόζη και το άμυλο Β. η γλυκόζη, η κυτταρίνη και το άμυλο Γ. το γλυκογόνο, η κυτταρίνη και το άμυλο Δ. το τριγλυκερίδιο, το γλυκογόνο και το άμυλο. 14. Δύο δομές που συναντάμε στα προκαρυωτικά και τα ευκαρυωτικά κύτταρα είναι: Α. οι χλωροπλάστες και το κυτταρικό τοίχωμα Β. ο πυρήνας και τα μιτοχόνδρια Γ. ο πυρήνας και οι χλωροπλάστες Δ. η πλασματική μεμβράνη και τα ριβοσώματα. 15. Στο σύμπλεγμα Golgi: Α. παράγονται οι πρωτεΐνες B. απλά ανόργανα μόρια μετατρέπονται σε οργανικές ουσίες Γ. τροποποιούνται οι πρωτεΐνες και παίρνουν την τελική τους μορφή Δ. εξασφαλίζεται ενέργεια, που είναι απαραίτητη για τις λειτουργίες του κυττάρου. 16. Στα λυσοσώματα μπορούμε να ανιχνεύσουμε: I. πρωτεΐνες II. ένζυμα III μικρόβια A. ΙΙ μόνο Β. ΙΙΙ μόνο Γ. ΙΙ και ΙΙΙ μόνο Δ. Ι, ΙΙ και ΙΙΙ. 17. Τα σωματικά κύτταρα ενός ανθρώπινου οργανισμού περιέχουν: Α. το ίδιο γενετικό υλικό Β. μόνο νουκλεϊνικά οξέα, υδατάνθρακες και πρωτεΐνες Γ. μόνο νουκλεϊνικά οξέα, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπος Δ. μόνο νουκλεϊνικά οξέα, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες λίπος και νερό. 18. Tα χημικά στοιχεία που συναντούμε σε όλες τις οργανικές ουσίες των κυττάρων είναι: Α. οξυγόνο, υδρογόνο και άνθρακας B. οξυγόνο, υδρογόνο και άζωτο Γ. άζωτο, υδρογόνο και άνθρακας Δ. άζωτο, υδρογόνο και νάτριο.

6 Τα ένζυμα διευκολύνουν τις χημικές αντιδράσεις που γίνονται μέσα σε ένα οργανισμό. Να παρατηρήσετε προσεκτικά το παρακάτω διάγραμμα που απεικονίζει τον τρόπο με τον οποίο δρουν τα ένζυμα και να απαντήσετε τις ερωτήσεις 19-21: 19.Ένα χαρακτηριστικό των ενζύμων που παρατηρούμε στο διάγραμμα είναι ότι: Α. λειτουργεί σε ένα ευρύ φάσμα ph Β. αυξάνει την ταχύτητα της χημικής αντίδρασης Γ. καταλύει οποιανδήποτε αντίδραση Δ. παραμένει όπως ήταν πριν από την αντίδραση. 20.Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό των ενζύμων που παρατηρούμε στο διάγραμμα είναι ότι: Α. λειτουργεί σε ένα ευρύ φάσμα θερμοκρασίας Β. αυξάνει την επιφάνεια της χημικής αντίδρασης Γ. δεν καταστρέφει το κύτταρο Δ. η δράση του ενζύμου είναι ειδική. 21. To χαρακτηριστικό των ενζύμων που τα καθιστά απαραίτητα για τους ζωντανούς οργανισμούς είναι ότι κάθε ένζυμο: Α. αυξάνει την ταχύτητα της μιτωτικής διαίρεσης Β. αυξάνει την ταχύτητα της χημικής αντίδρασης Γ. αυξάνει την ταχύτητα της κυτταρικής αναπνοής Δ. λειτουργεί σε ένα ευρύ φάσμα θερμοκρασίας. 22. Η χημική ενέργεια στα κύτταρα των οργανισμών μπορεί να μετατραπεί σε: Α. θερμική και μηχανική Β. φωτεινή και θερμική Γ. χημική, μηχανική, ηλεκτρική και θερμική Δ. χημική, μηχανική, ηλεκτρική, θερμική και σε ακτινοβολία. 23. Όταν η θερμοκρασία του σώματος αρχίσει να πέφτει: Α. συστέλλονται οι σκελετικοί μύες Β. ενεργοποιούνται οι ιδρωτοποιοί αδένες Γ. διαστέλλονται τα αγγεία του δέρματος Δ. ενεργοποιούνται τα ένζυμα.

7 24. Η ελονοσία είναι μια ασθένεια που μεταδίδεται όταν ο άνθρωπος έρθει σε επαφή με: Α. σταγονίδια Β. σκόνη Γ. αίμα Δ. μολυσμένο κουνούπι. 25. Ο ιός που βρίσκεται σε «λανθάνουσα κατάσταση» μέσα στο κύτταρο: Α. αναπαράγεται Β. τρέφεται Γ. αναπνέει Δ. δεν εκδηλώνει κανένα χαρακτηριστικό. 26.Ανοιχτό κυκλοφορικό σύστημα διαθέτουν: Α. τα χταπόδια Β. οι αρκούδες Γ. τα έντομα Δ. οι γαιοσκώληκες. 27.Το DNA δομείται από: Α. ριβο(ζο)νουκλεοτίδια Β. δε(σ)οξυριβοζονουκλεοτίδια Γ. αμινοξέα Δ. μόρια γλυκόζης. 28. Κάθε αλυσίδα του DNA σχηματίζεται όταν το σάκχαρο ενός νουκλεοτιδίου συνδέεται με: Α. τη βάση του επόμενου νουκλεοτιδίου Β. τη φωσφορική ομάδα του επόμενου νουκλεοτιδίου Γ. το αντίστοιχο σάκχαρο του επόμενου νουκλεοτιδίου Δ. ένα αμινοξύ. 29. H μετάφραση του mrna γίνεται στο ριβόσωμα με τη συμμετοχή: Α. μορίων trna Β. μορίων υδατάνθρακα Γ. μορίων DNA Δ. λιπιδίων 30. Το Κεντρικό Δόγμα της βιολογίας παρουσιάζεται με τη σειρά: A. DNA μεταγραφή (παραγωγή mrna) μετάφραση (πρωτεΐνοσύνθεση) Β. DNA μετάφραση (παραγωγή mrna) μεταγραφή (πρωτεΐνοσύνθεση) Γ. DNA μετάφραση (παραγωγή trna) μεταγραφή (πρωτεΐνοσύνθεση) Δ. DNA μεταγραφή (παραγωγή DNA ) μετάφραση (πρωτεΐνοσύνθεση).

8 31. Σε ένα δίκλωνο μόριο DNA η αδενίνη είναι συμπληρωματική με την: Α. αδενίνη B. κυτοσίνη Γ. θυμίνη Δ. ουρακίλη. 32. Τα κύτταρα που προκύπτουν από τη μείωση είναι: Α. δύο πανομοιότυπα μεταξύ τους Β. δύο πανομοιότυπα με το αρχικό Γ. τέσσερα διπλοειδή κύτταρα Δ. τέσσερα απλοειδή κύτταρα. 33. Στον άνθρωπο ένα μυϊκό κύτταρο έχει.. χρωματοσώματα: Α. 23 Β. 24 Γ. 46 Δ Η αντιγραφή του DNA: A. γίνεται στον πυρήνα του κυττάρου Β. γίνεται στο ριβόσωμα Γ. γίνεται με τη συμμετοχή του trna Δ. έχει σαν αποτέλεσμα τη παραγωγή ενός συγκεκριμένου υδατάνθρακα. 35. Ομόλογα είναι τα χρωματοσώματα τα οποία: Α. προκύπτουν από την αντιγραφή ενός μορίου DNA Β. αποτελούνται από μόρια πρωτεϊνών Γ. περιέχουν γενετικές πληροφορίες που αφορούν ίδιες ιδιότητες Δ. εκδηλώνουν πάντα τη δράση τους. 36. Δύο (2) μαύρα κουνέλια ζευγάρωσαν και γέννησαν τέσσερα (4) άσπρα κουνελάκια (το γονίδιο που ελέγχει το μαύρο χρώμα επικρατεί στο αλληλόμορφό του που ελέγχει το λευκό χρώμα τριχώματος). Σε τι ποσοστό, περίπου των γεννήσεων, αναμένεται να γεννηθούν άσπρα κουνελάκια; A. 25 % Β. 50 % Γ. 75 % Δ. 100 %. 37. Μια ουσία από τις παρακάτω αποκλείεται να είναι τελικό προϊόν της πέψης: Α. το λιπαρό οξύ Β. το αμινοξύ Γ. η γλυκόζη Δ. το γλυκογόνο.

9 38. Ποιο από τα παρακάτω δε σχετίζεται με το σάλιο; Α. η άμυνα του οργανισμού Β. η κατάποση Γ. η πέψη των πρωτεϊνών Δ. η πέψη των υδατανθράκων. 39. Η κυτταρίνη δεν υδρολύεται στο πεπτικό σύστημα του ανθρώπου, είναι όμως χρήσιμη, επειδή: Α. βοηθά στη γαλακτοματοποίηση των λιπαρών ουσιών Β. είναι πηγή βιταμίνης C Γ. αποθηκεύεται, ως εφεδρικό υλικό, στο συκώτι Δ. αυξάνει την κινητικότητα του εντέρου. 40. Οι κύριες λειτουργίες του πεπτικού συστήματος είναι: A. η πέψη και η απέκκριση B. η πέψη, η απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών και η απέκκριση Γ. η πέψη η αφόδευση και η αφομοίωση Δ. η πέψη, η απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών και η αφόδευση. 41. Μερικοί άνθρωποι έχουν την κακή συνήθεια, όταν κάθονται ή όταν στέκονται να σκύβουν. Η κακή αυτή συνήθεια προκαλεί μόνιμη: Α. κάμψη της σπονδυλικής στήλης προς τα πλάγια Β. αύξηση του οσφυϊκού κυρτώματος Γ. αύξηση του θωρακικού κυρτώματος Δ. κάμψη της σπονδυλικής στήλης προς τα πίσω Η ιδιότητα των μυών να αντιδρούν μετά από κάποιο ερέθισμα του νευρικού συστήματος και να κινούν τα διάφορα μέρη του σώματος λέγεται μυϊκή συστολή. Με τη συστολή του τρικέφαλου μυός επιτυγχάνεται: Α. η προς τα κάτω κίνηση του αντιβραχίονα Β. η προς τα πάνω κίνηση του αντιβραχίονα Γ. η προς τα κάτω κίνηση του βραχίονα Δ. η προς τα πάνω κίνηση του βραχίονα. 43. Η διαδρομή που περιγράφει πιο ορθά την κίνηση του οξυγόνου από την πνευμονική φλέβα προς τα κύτταρα είναι: Α. δεξιός κόλπος δεξιά κοιλία αορτή αρτηρία τριχοειδή αγγεία Β. αριστερός κόλπος αριστερή κοιλία αορτή αρτηρία τριχοειδή αγγεία Γ. δεξιά κοιλία δεξιός κόλπος αορτή αρτηρία τριχοειδή αγγεία Δ. αριστερή κοιλία αριστερός κόλπος αορτή αρτηρία τριχοειδή αγγεία.

10 44. Ο ρόλος των βαλβίδων στις φλέβες είναι να: Α. ελαττώνουν την πίεση του αίματος Β. εμποδίζουν την αντίστροφη μετακίνηση του αίματος Γ. σταθεροποιούν τη ροή του αίματος Δ. ελαττώνουν τη ροή του αίματος. 45. Δύο άχρηστες χημικές ουσίες που μεταφέρονται από το πλάσμα του αίματος είναι: Α. το γλυκογόνο και το διοξείδιο του άνθρακα Β. η χοληστερόλη και το διοξείδιο του άνθρακα Γ. οι βιταμίνες και το διοξείδιο του άνθρακα Δ. η ουρία και το διοξείδιο του άνθρακα. 46. Το οξυγόνο μεταφέρεται από τα ερυθρά αιμοσφαίρια στα κύτταρα με: Α. ώσμωση Β. ενεργητική μεταφορά Γ. διάχυση Δ. κανένα από τα παραπάνω. 47. Οι αριθμοί που περιγράφουν πιο ορθά την πορεία που ακολουθεί ο αέρας στο αναπνευστικά σύστημα είναι: 1. Ρινική κοιλότητα 2. Βρόγχοι 3. Λάρυγγας 4. Κυψελίδες 5. Τραχεία Α Β Γ Δ Η σύσταση του εκπνεόμενου αέρα είναι περίπου: Α. 79% Άζωτο, 20% οξυγόνο, 0.04% διοξείδιο του άνθρακα Β. 16% Άζωτο, 79% οξυγόνο, 4% διοξείδιο του άνθρακα Γ. 79% Άζωτο, 16% οξυγόνο, 4% διοξείδιο του άνθρακα Δ. 20% Άζωτο, 79% οξυγόνο, 0.04% διοξείδιο του άνθρακα.

11 Να παρατηρήσετε το παρακάτω σχήμα που απεικονίζει το γεννητικό σύστημα της γυναίκας και να απαντήσετε τις ερωτήσεις 49-50: 49. Ο συνδυασμός αριθμών που δίνει τα μέρη του σχήματος ωοθήκη, ωαγωγός, μήτρα, με τη σειρά που είναι γραμμένα είναι: Α. 1, 5, 2 Β. 1, 5, 4 Γ. 3, 4, 5 Δ. 3, 5, Κάθε 28 περίπου μέρες ωριμάζει ένα ωάριο εναλλάξ από κάθε ωοθήκη. Από την 6 η μέχρι την 13 η μέρα: Α. το ωάριο που δεν έχει γονιμοποιηθεί αποβάλλεται μαζί με βλέννα, αίμα και κυτταρικά υπολείμματα μέσω του κόλπου Β. το ωάριο ελευθερώνεται μέσα στη σάλπιγγα και ξεκινά το ταξίδι του με προορισμό τον κόλπο Γ. ένα ωάριο ωριμάζει σε μια από τις δύο ωοθήκες Δ. το ωάριο εμφυτεύεται στο ενδομήτριο και η γονιμοποίηση του μπορεί να γίνει μόνο κατά το χρονικό διάστημα που βρίσκεται στο ενδομήτριο. 51. Στο πιο κάτω σχήμα απεικονίζονται τα ομόλογα χρωματοσώματα ενός ανθρώπινου σωματικού κυττάρου. H αλλαγή στο γενετικό υλικό που παρατηρείται αφορά αλλαγή:

12 Α. στα αλληλόμορφα γονίδια του οργανισμού Β. στον αριθμό των χρωματοσωμάτων του ανθρώπινου γαμέτη Γ. στον αριθμό των χρωματοσωμάτων Δ. στα φυλετικά χρωματοσώματα. 52. Στα άνθη που διαθέτουν νήμα στημόνων και στύλο υπέρου με μεγάλο μήκος η επικονίαση γίνεται με τη βοήθεια: A. των εντόμων Β. του ανέμου Γ. των νυχτερίδων Δ. του ανθρώπου. 53. Η γονιμοποίηση στα άνθη επιτυγχάνεται όταν: A. μεταφέρεται ο γυρεόκοκκος από τον ανθήρα στο στίγμα Β. μεταφέρεται ο γυρεόκοκκος από τον ανθήρα στην ωοθήκη Γ. η προεκβολή του γυρεόκοκκου ενωθεί με την ωοθήκη Δ. ο αρσενικός γαμέτης ενωθεί με το ωάριο. 54. Μετά τη γονιμοποίηση η ωοθήκη αρχίζει να αναπτύσσεται σε: Α. φυτικό έμβρυο Β. καρπό Γ. κοτυληδόνες Δ. σπέρμα. 55. Η σωστή σειρά, της επεξήγησης που δίνεται πιο κάτω, ώστε να φτάσει το ερέθισμα στο κέντρο όρασης του εγκεφάλου είναι: I. οπτικό νεύρο II. κόρη III. κρυσταλλοειδής φακός IV. αμφιβληστροειδής αδένας Α. II, III, IV, I Β. III, II, IV, I Γ. II, III, IV, I Δ. II, III, I, IV.

13 Να χρησιμοποιήσετε την παρακάτω εικόνα για να απαντήσετε τις ερωτήσεις Η αλεπού είναι: Α. καταναλωτής πρώτης τάξης Β. καταναλωτής δεύτερης τάξης Γ. καταναλωτής τρίτης τάξης Δ. παραγωγός. 57. Στο τροφικό πλέγμα παρουσιάζονται. τροφικές αλυσίδες. Α. μηδέν Β. τέσσερις Γ. έξι Δ. δέκα. Να χρησιμοποιήσετε το παρακάτω διάγραμμα που απεικονίζει μέρος του κύκλου του άνθρακα για να απαντήσετε τις ερωτήσεις Φωτεινή ενέργεια Άνθρακας που περιέχεται στην ατμόσφαιρα Άνθρακας που περιέχεται στα φυτά 4 Άνθρακας που περιέχεται στα ζώα 2 6 Άνθρακας που περιέχεται στα ορυκτά καύσιμα

14 58. Η διαδικασία της κυτταρικής αναπνοής σημειώνεται με τα γράμματα: Α. 2, 6, 4 Β. 3, 4 Γ. 3, 4, 5 Δ. 3, Ο άνθρακας που περιέχεται στα ζώα βρίσκεται στους: A. υδατάνθρακες B. υδατάνθρακες, στις πρωτεΐνες, στο λίπος, στις βιταμίνες και στο DNA. Γ. υδατάνθρακες, στις πρωτεΐνες και στο λίπος Δ. υδατάνθρακες και στις πρωτεΐνες. 60. Τα άτομα που ανήκουν στο ίδιο είδος: Α. παρουσιάζουν ομοιότητες μόνο στην εξωτερική μορφή Β. παρουσιάζουν ομοιότητες στην εσωτερική οργάνωση Γ. διασταυρώνονται μεταξύ τους Δ. διασταυρώνονται μεταξύ τους και δημιουργούν γόνιμους απογόνους. (Σύνολο 60 μονάδες)

15 Β. ΔΥΟ (2) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ (40 ΜΟΝΑΔΕΣ) 1. Ένας μαθητής θέλει να μετρήσει το ποσοστό της απώλειας νερού από τα φύλλα ντοματιάς όταν αυτά βρίσκονται σε διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες. Αποφάσισε να μετρήσει τη μεταβολή στη μάζα των φύλλων μετά από τρεις ώρες όταν τα φύλλα βρίσκονται σε θερμό δωμάτιο. Έκοψε ένα κλαδί με πέντε φύλλα και το έδεσε με κλωστή από το μίσχο του και μετά στερέωσε την κλωστή πάνω σε δύο ορθοστάτες, όπως φαίνεται στο διάγραμμα. Έπειτα, αφού έκοψε τα 5 φύλλα, μέτρησε την αρχική μάζα του κάθε φύλλου ξεχωριστά και στερέωσε το κάθε φύλλο πάνω στην κλωστή που συνδέει τους δύο ορθοστάτες. (α) Όταν, μετά από τρεις ώρες, μέτρησε τη μάζα του κάθε φύλλου, ανακάλυψε ότι όλα τα φύλλα είχαν: Α. αυξημένη μάζα Β. μειωμένη μάζα Γ. σταθερή μάζα. (μονάδα 1) (β) Ποια συσκευή χρησιμοποίησε για να μετρήσει τη μάζα των φύλλων;... (μονάδα 1)

16 (γ) Γιατί ο μαθητής χρησιμοποίησε πέντε φύλλα και όχι μόνο ένα;... (μονάδα 1) (δ) Ο μαθητής επανέλαβε το πείραμά του με πέντε διαφορετικά φύλλα, αλλά αυτή τη φορά μείωσε τη θερμοκρασία στο δωμάτιο. Να ονομάσετε δύο περιβαλλοντικές συνθήκες (μεταβλητές) που θα πρέπει να ελέγχονται. Για κάθε περίπτωση να περιγράψετε τον τρόπο που θα μπορούσε να επιτευχθεί ο έλεγχος. Περιβαλλοντική συνθήκη 1... Έλεγχος Περιβαλλοντική συνθήκη 2 Έλεγχος (μονάδες 4) (ε) Να προβλέψετε τι θα συμβεί στη μάζα των φύλλων, όταν η θερμοκρασία στο εργαστήριο είναι μειωμένη. Δώστε ένα λόγο για την απάντησή σας.. (μονάδες 2)

17 (ζ) Να περιγράψετε πείραμα με το οποίο ο μαθητής θα μπορούσε να ανιχνεύσει την παρουσία αμύλου σε ένα φύλλο ντοματιάς.... (μονάδες 7) (η) Για ποιο λόγο απομακρύνουμε τη χλωροφύλλη από το φύλλο στο συγκεκριμένο πείραμα; (μονάδα 1)

18 (θ) Να αναφέρετε τρία μέτρα ασφαλείας που θα πάρετε ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος για ατύχημα κατά τη διάρκεια του πειράματος. (Σύνολο 20 μονάδες) (μονάδες 3) 2. (Α) Μία μαθήτρια αποφάσισε να ανιχνεύσει την παρουσία γλυκόζης και πρωτεΐνης στη ντομάτα. (i) Να ονομάσετε το χημικό αντιδραστήριο που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει η μαθήτρια προκειμένου να ανιχνεύσει την παρουσία γλυκόζης στη ντομάτα. (ii) Ποια αλλαγή περιμένουμε να παρατηρήσουμε για να μπορέσουμε να συμπεράνουμε με ασφάλεια ότι η ντομάτα περιέχει γλυκόζη; (iιι) Να ονομάσετε το χημικό αντιδραστήριο που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ο Γιώργος προκειμένου να ανιχνεύσει την παρουσία πρωτεΐνης στη ντομάτα.

19 (iv) Ποια αλλαγή περιμένουμε να παρατηρήσουμε για να μπορέσουμε να συμπεράνουμε με ασφάλεια ότι η ντομάτα περιέχει πρωτεΐνη; (μονάδες 4) (Β) Οι μαθητές ενός γυμνασίου χρησιμοποίησαν πέντε παγίδες για να πιάσουν τα μικρά ζώα που ζουν στον οικότοπο της ντοματιάς κατά τη διάρκεια της μέρας. Η πιο κάτω φωτογραφία δείχνει τη ντοματιά και μία παγίδα. Το πιο κάτω κλειδί δείχνει τα διάφορα είδη των παγιδευμένων ζώων. αράχνη σκαθάρι σαλιγκάρι γυμνοσάλιαγκας μυρμήγκι Στην επόμενη σελίδα φαίνονται τα ζωύφια που παγιδεύτηκαν στις πέντε παγίδες.

20

21 (α) Να συμπληρώστε τον πίνακα για να απεικονίσετε τα αποτελέσματα. Είδος ζώου Συνολικός αριθμός σε πέντε παγίδες Γυμνοσάλιαγκας Σκαθάρι Μυρμήγκι Αράχνη Σαλιγκάρι (μονάδες 4) (β) Στην επόμενη σελίδα να φτιάξετε ένα ιστόγραμμα για να απεικονίσετε τα πιο πάνω αποτελέσματα

22 (μονάδες 3) (γ) Τι έκαναν οι μαθητές για να είναι οι μετρήσεις του πειράματος όσο το δυνατόν πιο σωστές (αξιόπιστη έρευνα); (μονάδα 1)

23 (δ) Να εισηγηθείτε δύο ενέργειες που θα μπορούν να γίνουν για να είναι ασφαλείς οι μαθητές κατά τη διάρκεια της έρευνας πεδίου. (μονάδες 2) (Γ) Ο Γιώργος έχει ακούσει ότι τα μαγνητικά πεδία του κινητού τηλεφώνου μπορεί να επηρεάζουν την ανάπτυξη των νεαρών φυτών. Να περιγράψετε τη μέθοδο που θα χρησιμοποιήσει για να διερευνήσει κατά πόσο το μαγνητικό πεδίο ενός τηλεφώνου επηρεάζει την ανάπτυξη των νεαρών φυτών. (Σύνολο 20 μονάδες) (μονάδες 6) ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ 100