ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 28/11/10

Transcript

1 ΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΣΙΜΙΣΚΗ &ΚΑΡΟΛΟΥ ΝΤΗΛ ΓΩΝΙΑ THΛ: ΑΡΤΑΚΗΣ 12 - Κ. ΤΟΥΜΠΑ THΛ: ΟΝΟΜΑ:... ΤΜΗΜΑ:... ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 28/11/10 ΟΜΑΔΑ Α Α1 Να γράψετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων: 1. Νόμοι Ευημερία 3. Εθνικό κόμμα Μονάδες 15 Α2 Να σημειώσετε την ένδειξη Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) δίπλα σε κάθε πρόταση. Σε περίπτωση λάθους να δοθεί η σωστή απάντηση. 1. Στη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου σημαντικό ποσοστό του εργατικού δυναμικού προερχόταν από την Ιταλία. 2. Τη λύση του ζητήματος της ύδρευσης της Αθήνας ανέλαβε η γερμανική εταιρεία ΟΥΛΕΝ. 3. Το 1928 δημιουργήθηκε η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία άρχισε τη λειτουργία της ένα χρόνο αργότερα 4. Το σύνταγμα του 1864 όρισε ως πολίτευμα τη συνταγματική μοναρχία, αντί της μέχρι τότε βασιλευόμενης δημοκρατίας. 5. Ο Δηλιγιάννης υποστήριζε την διάκριση των εξουσιών. Μονάδες 10 Α3 Να αναφέρετε τις συνέπειες της εκλογικής ήττας του Βενιζέλου σε οικονομικό, πολιτικό και πολιτειακό επίπεδο. Μονάδες 15 Α4 Να αναφέρετε τις κύριες θέσεις του προγράμματος του Βενιζέλου κατά την ομιλία του στις 5 Σεπτεμβρίου Μονάδες 10

2 ΟΜΑΔΑ Β Β1 Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο της πηγής και τις πληροφορίες του βιβλίου σας, να προσδιορίσετε τους παράγοντες οι οποίοι οδήγησαν στην Επανάσταση του Μονάδες 25 Ο ΌΘων, δεχθείς άκων την εγκαθίδρυσιν συνταγματικού πολιτεύματος, δεν είχε την διάθεσιν της πιστής εφαρμογής αυτού. Ευθύς εξ αρχής, παραβιάζων το πνεύμα του Συντάγματος, ανεμίχθη εις έργα διοικητικά, επεμβαίνων εις τας βουλευτικάς εκλογάς και προσπαθών εκδήλως να συγκεντρωση εις χείρας του περισσοτέραν εξουσίαν. Προ δε της αντιστάσεως, την οποίαν εύρισκε δεν εδίσταζεν, ως είναι ευνόητον, να λάβη μέτρα πιεστικά κατά της ελευθερίας του τύπου και της ανεξαρτησίας των συνειδήσεων, τουθ' όπερ εξήπτεν ακόμη περισσότερον την κατ' αυτού αντιπολίτευσιν και προητοίμαζε την πτώσιν του. Ο βασιλεύς -όπως γράφει ο Ν. Δραγούμης (Αναμνήσεις, τομ. Β' σ. 122 επ.)- έρρεπε φύσει "προς το σύστημα της συγκεντρώσεως ", πολιτικοί δε, όπως ο Κωλέττης, "τελειοποιήσαντες αυτό, και τον Όθωνα ενεθάρρυναν εις αυστηροτέραν εφαρμογήν και αυτοί εφήρμοσαν απηνέστερον... Η καταστολή της ελευθερίας των δημοκρατικών Αρχών, η καταδίωξις του τύπου, η επέμβασις εις τας εκλογάς τας τε βουλευτικάς και τας των δήμων, η υποβολή πάντων των οπωσούν ανεξάρτητον εχόντων το φρόνημα δημοσίων λειτουργών, και ιδίως των της Θέμιδος...η δια παντός τρόπου πίεσις της συνειδήσεως των δικαστών, η διαστροφή των νόμων, ταύτα, και άλλα εις εν μόνον απέβλεπαν, εις την σύμπτυξιν πάσης δυνάμεως εις χείρας της εξουσίας και την δι' αυτής παγίωσιν κυβερνήσεως πανίσχυρου και διαρκούς.... Η προϊούσα κοινωνική εξέλιξις ενίσχυε το φιλελεύθερον και δημοκρατικόν πνεύμα, ούτως ώστε αι απολυταρχικαί τάσεις να μη είναι ανεκταί και να υπονομεύεται τουναντίον δια συνεχούς δράσεως η βασιλεία του Όθωνος. Βοηθούσης δε και της αναμίξεως των αντιπροσώπων των Προστάτιδων Δυνάμεων εις την πολιτικήν ζωήν της χώρας, η οποία δεν έπαυε κατά τα έτη της απολυταρχίας και της συνταγματικής μοναρχίας, η θέσις του Όθωνος κατέστη τόσον επισφαλής, ώστε ευκόλως ανετράπη δι' επαναστάσεως, μολονότι όπως φαίνεται, δεν ημφεσβητούντο ωρισμέναι αρεταί του και ανεγνωρίζετο η ταύτισις της ηγεμονικής του φιλοδοξίας προς τα εθνικά ιδανικά της εποχής εκείνης (ίδε και Ζ. Παπαντωνίου, Ο ΌΘων, 1934). Α. Σβώλου, Τα Ελληνικά Συντάγματα, σσ

3 Β2 Με αφετηρία τα παραθέματα, να αναλύσετε τις συνθήκες που ευνόησαν την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, τις σοσιαλιστικές ομάδες και τις εργατικές ομαδοποιήσεις στην Ελλάδα στο τέλος του 19ου αρχές 20 ου αιώνα, τις διεκδικήσεις των Ελλήνων εργατών-απεργιακές κινητοποιήσεις-θεσμικές κατακτήσεις. Μονάδες 25 ΠΗΓΗ 1 Εμφάνιση εργατικού κινήματος - Η σοσιαλιστική προπαγάνδα Γενικά μπορούμε να πούμε ότι την εργατική κινητοποίηση της περιόδου ( ) δεν την προκάλεσε τόσο η προοπτική της βιομηχανικής αναπτύξεως των νέων αστικών κέντρων, όσο η κρίση των δομών που ήδη υπήρχαν στα παραδοσιακά κέντρα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα : α) το εργατικό κίνημα να εμφανισθεί πολύ πιο δυναμικό στα παλαιά κέντρα (Σύρο και Πάτρα), από ό,τι στα νέα αναπτυσσόμενα κέντρα (Αθήνα και Πειραιά), και β) πρωτοπορία αυτού του κινήματος ως το 1900 να σταθούν τα τμήματα της παλιάς εργατικής τάξεως, δηλαδή αυτά που είχαν βιοτεχνικό και συντεχνιακό μάλλον χαρακτήρα παρά προλεταριακό. Στην ιδεολογία του κινήματος, αυτό εκφράστηκε με την επικράτηση του αναρχισμού μάλλον, σε βάρος του «ορθόδοξου» σοσιαλισμού. Έτσι, ενώ οι διανοούμενοι στην πρωτεύουσα, με αφορμή την παρουσία των πυρήνων της εργατικής τάξεως, ανακάλυπταν το σοσιαλισμό και καυτηρίαζαν τις υπερβολές του ιδιωτικού κεφαλαίου, στα οικονομικά κέντρα της Παλαιάς Ελλάδος αναπτυσσόταν ένα κίνημα που ζητούσε την προστασία του κράτους προς όφελος των εργαζομένων. Στο κίνημα αυτό ιδιαίτερο ρόλο έπαιξαν επίσης οι σταφιδοπαραγωγοί και οι σταφιδεργάτες της δυτικής Πελοποννήσου. Από τα 1885 ο Πλ. Δρακούλης εξέδιδε το σοσιαλιστικό περιοδικό «Άρδην», εμπνευσμένος από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό κίνημα. Ολόκληρη η αντίληψη του Δρακούλη στηριζόταν στο διπολικό σχήμα κεφάλαιοεργασία. Δεν προέβαλλε αιτήματα, αλλά απευθυνόταν προς τους εργάτες με σκοπό να τους «διαφωτίσει» για τα δικαιώματα τους. Από το 1888 όμως, εμφανίσθηκε η κίνηση του Στ. Καλλέργη, η οποία διατύπωνε μια σειρά από συγκεκριμένα αιτήματα, όχι τόσο προς το ιδιωτικό κεφάλαιο, όσο προς το κράτος. Με την κρίση της σταφίδας, διευκρινίσθηκε στη δυτική Πελοπόννησο ότι το κίνημα των καλλιεργητών δε στρεφόταν εναντίον των ιδιωτών μεγαλογαιοκτημόνων, αλλά εναντίον της κρατικής πολιτικής, του τοκογλύφου, του σταφιδέμπορου και του σταφιδοαποθηκάριου. Στην πρώτη εργατική πρωτομαγιά που γιορτάσθηκε στην Αθήνα το 1894, οι σοσιαλιστές εργάτες, υπό την αιγίδα του Καλλέργη, απευθύνθηκαν προς το κράτος και του ζητούσαν να ασκήσει πιο έντονα τα δικαιώματα του, ώστε να βελτιώσει τη θέση των

4 εργαζομένων. Αιτήματα τους ήταν : α) αναγνώριση της Κυριακής ως αργίας, β) θέσπιση του 8ωρου, γ) συντάξεις σε όσους πέθαιναν στην εργασία. Ανάμεσα στα αιτήματα τους υπήρχαν και γενικότερα, όπως δ) κατάργηση της προσωπικής κρατήσεως για χρέη και ε) κατάργηση των θανατικών εκτελέσεων. Παράλληλα, στον Πύργο, άρχισε να εκδίδεται από το 1893 η αναρχική εφημερίδα «Νέον Φως» και στην Πάτρα, από το 1895, η επίσης αναρχική «Επί τα Πρόσω». Το κίνημα αυτό της «πρωτόγονης» εργατικής τάξεως στην Ελλάδα επρόκειτο να ξεπεραστεί μετά το 1900, από την ανάπτυξη της κυρίως βιομηχανικής εργατικής τάξεως. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΔ', σ. 84 ΠΗΓΗ 2 Φεντερασιόν Η Σοσιαλιστική Εργατική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης ξεκίνησε από τη μικρή πολιτική λέσχη που ίδρυσε ο Αβραάμ Μπεναρόγιας μαζί με λίγους συνεργάτες του κατά τη διάρκεια της επανάστασης των Νεότουρκων, τον Ιούνιο του Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, το Μάιο και Ιούνιο του 1909, η μικρή σοσιαλιστική αυτή ομάδα αναδιοργανώθηκε και ονομάστηκε Σοσιαλιστική Εργατική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης, οργάνωση αποκλειστικά εβραϊκή. Ο Μπεναρόγιας και οι συνεργάτες του έλπιζαν να διευρύνουν την Φεντερασιόν επί ομοσπονδιακής βάσεως, έτσι ώστε να περιλάβει στους κόλπους της σοσιαλιστές όλων των εθνικοτήτων. Ωστόσο οι διαφορές ανάμεσα στις διάφορες εθνικές ομάδες και η έντονη εχθρότητα που επικρατούσε ανάμεσα στις σοσιαλιστικές οργανώσεις εμπόδισε μια τέτοια συνεργασία. Παρ' όλα αυτά, τα πρώτα χρόνια η Φεντερασιόν ανέπτυξε αξιόλογη δραστηριότητα οργανώνοντας τους εργάτες της Μακεδονίας και συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην ανάπτυξη του ελληνικού σοσιαλιστικού και εργατικού κινήματος μετά τους βαλκανικούς πολέμους και την προσάρτηση της Μακεδονίας στην Ελλάδα. Γ. Β. Λεονταρίτη, Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, μτφρ. Σ. Αντίοχος, εκδ. Εξάντας, 1978, σσ ΠΗΓΗ 3 Το ιδρυτικό συνέδριο του Σ.Ε.Κ.Ε Το πρόγραμμα που ψηφίζεται στο ιδρυτικό συνέδριο (του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος-Σ.Ε.Κ.Ε.) τον Νοέμβριο του ζητά σε ό,τι αφορά το πεδίο της οικονομίας : «την δια νόμου καθιέρωσιν οκταώρου και Κυριακής αργίας» την «ίδρυσιν υπό του κράτους ταμείων και συντάξεως...και...δωρεάν παροχήν της ιατρικής περιθάλψεως και φαρμάκων...». Ζητά επίσης την «κατάργησιν των εμμέσων φόρων...», προοδευτική φορολογία στο εισόδημα και στα κεφάλαια, «συμμετοχή του

5 κράτους εις τα κέρδη των μεγάλων μονοπωλίων», εθνικοποίηση των συγκοινωνιών, και των Τραπεζών, των μεταλλείων και «συμμετοχή των εργατών εις την διοίκησιν...» καθώς και την εθνικοποίησιν των τσιφλικιών και των μοναστηριακών κτημάτων και την «παραχώρησιν των εις τας κοινότητας...» Κ. Μοσκώφ, Εισαγωγικά στην Ιστορία του Κινήματος της Εργατικής Τάξης, σσ Καλή Επιτυχία! Διάρκεια 3 Ώρες