Συνεντεύξεις επιζώντων κατοίκων Μακρυνείας από μαθητές του Σχολείου μας

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Συνεντεύξεις επιζώντων κατοίκων Μακρυνείας από μαθητές του Σχολείου μας"

Ζακχαῖος Πολίτης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Γυμνάσιο Γαβαλούς Σχολική Εορτή 28 ης Οκτωβρίου 2012 Υπεύθυνη καθηγήτρια : Τηλιγάδα Ουρανία ΠΕ05 Συνεντεύξεις επιζώντων κατοίκων Μακρυνείας από μαθητές του Σχολείου μας

2 Ιστορικά ντοκουμέντα : Οι δυσκολίες και η πείνα στα χρόνια της Κατοχής

3 Σκοπός αυτής της δραστηριότητας ήταν η άμεση εμπλοκή των μαθητών, ο προβληματισμός και η ευαισθητοποίηση, ο σεβασμός και η κατανόηση προς τους μεγαλύτερους, η συστηματική καταγραφή «οικογενειακής» και τοπικής ιστορίας σχετικά με ένα ιστορικό θέμα που επηρέασε έντονα δυο γενιές και δυστυχώς αφήνει αδιάφορες τις νεότερες. 3

4 «Οι Ιταλοί άρχισαν να καταλαμβάνουν όλη τη Μακρυνεία διώχνοντας τον κόσμο από τα χωριά τους. Εμείς πήγαμε στο βουνό. Πήραμε μαζί μας ελάχιστα πράγματα, ρούχα, κουβέρτες για το κρύο, διάφορα μαγειρικά σκεύη, μια κατσίκα και ένα γάιδαρο φορτωμένο τρόφιμα» «Στο μαγαζί επικρατούσε ένα χάος, οι Ιταλοί μεθούσαν και μια ομάδα συγχωριανών βρήκε την ευκαιρία και τους έπιασαν». 4

5 «Σιγά-σιγά οι αντάρτες άρχισαν να χτυπούν τους Γερμανούς εδώ στη Μακρυνεία, αλλά κυρίως στη Γραμματικού, όπου στήσανε ενέδρα, έπιασαν δύο Γερμανούς και τους σκότωσαν. Την επόμενη μέρα ήρθε η γερμανική φάλαγγα, περικύκλωσε το χωριό και σκότωσαν 60 (εξήντα) άτομα. Ύστερα βάλανε φωτιά και κάψανε τη Γραμματικού, τη Γαβαλού και όλα τα χωριά» «Οι άνθρωποι πηγαίνανε στην ορεινή Ναυπακτία και το 1944 που απελευθερωθήκαμε, γύρισαν όλοι στα χωριά τους και κάνανε μια νέα αρχή». 5

6 «Από τις Παπαδάτες ακούγονταν οι σφαίρες που έριχναν οι Γερμανοί. Εμείς μόλις τις ακούσαμε πήγαμε και κρυφτήκαμε στο ρέμα. Εκεί μαζεύτηκε όλο το χωριό. Χιλιάδες σφαίρες έπεφταν δίπλα μας. Εκείνη τη στιγμή έγινε το πιο τραγικό γεγονός! Οι Γερμανοί μπήκαν στη Ματαράγκα και όποιος ήταν έξω τον σκότωναν. Μια ηλικιωμένη γυναίκα δεν πρόλαβε να φύγει, ένας Γερμανός μπήκε στο σπίτι της και την έσφαξε μπροστά στα μάτια της γιαγιάς μου» «Τα παιδιά που πήγαιναν σχολείο στην αρχή του χωριού φώναζαν ου ι αρχα γκρι- δηλαδή δώστε μας ψωμί». 6

«Οι Ιταλοί στα τανκς τους είχαν προσαρμοσμένα κανόνια τα οποία εκτόξευαν συνεχώς οβίδες, οι οποίες σκότωναν ανθρώπους, αλλά και γκρέμιζαν σπίτια» «Οι Ιταλοί είχαν καταφέρει να εισβάλλουν στη

7 «Οι Ιταλοί στα τανκς τους είχαν προσαρμοσμένα κανόνια τα οποία εκτόξευαν συνεχώς οβίδες, οι οποίες σκότωναν ανθρώπους, αλλά και γκρέμιζαν σπίτια» «Οι Ιταλοί είχαν καταφέρει να εισβάλλουν στη Μακρυνεία, επέταξαν αλλά και γκρέμισαν σπίτια. Ο περισσότερος πληθυσμός έφευγε τα βράδια. Ο ελληνικός κόσμος δυστύχησε. Το φαγητό ήταν λίγο και οι άνθρωποι αποκλείονταν σε έρημους τόπους». 7

8 «Θυμάμαι όταν η γιαγιά μου πήγε να πάρει νερό από το πηγάδι, ήταν ο αδελφός της εκεί (αντάρτης) και αυτή δεν τον γνώρισε και της είπε: «Αδελφή εγώ είμαι δεν με γνώρισες;» Αυτός είχε μακριά μαλλιά, γένια πολλά και ρούχα σκισμένα. Ήταν πολύ αδύνατος, τα παπούτσια του ήταν χαλασμένα από το χιόνι και είχε χιονίστρες στις πατούσες» «Οι γυναίκες έπλεκαν σκαλτσούνια και μάλλινες μπλούζες για τους άντρες που ήταν στον πόλεμο». 8

9 «Θυμάμαι τους Γερμανούς που είχαν περάσει και είχαν κάψει το χωριό και κυρίως τα σπίτια που ήταν κατά μήκος του δρόμου. Επίσης θυμάμαι τη φτώχεια που μάστιζε το χωριό, για παράδειγμα παιδιά έτρωγαν χορτάρια σαν να ήταν πρόβατα, επειδή δεν είχαν να φάνε» «Μάθαμε τα νέα για τον πόλεμο από τους γονείς μας, οι οποίοι το είχαν μάθει από το μοναδικό ραδιόφωνο που υπήρχε στο χωριό που βρισκόταν στο καφενείο». 9

10 «Οι γυναίκες, απ όσο θυμάμαι έφτιαχναν κασκόλ, φανέλες και κάλτσες για τους στρατιώτες» «Οι γονείς μου έκρυβαν τα λίγα λεφτά τους, τα σπαρτά κι ότι άλλο είχαν στα ρέματα και στις πουρνάρες για να μην τα βρουν οι Γερμανοί και οι Ιταλοί. Επίσης θυμάμαι ότι τα βράδια φοβόμασταν να κοιμηθούμε στο σπίτι μας και κοιμόμασταν κάτω στα ρέματα». 10

11 «Το μάθαμε όταν είχαμε πάει στο Κεράσοβο για να μαζέψουμε κάστανα. Έδωσαν σήμα και κατευθείαν πήγαμε στο βουνό. Πολύς κόσμος έχασε τη ζωή του, παιδιά έμειναν ορφανά και αβοήθητα» «Η πείνα κυρίευε εκείνο τον καιρό. Πολλοί πέθαιναν από αρρώστιες όπως τύφος, φυματίωση, πνευμονίες, πανώλη, ψώρα, αλλά κυρίως πείνα» «Μερικοί που είχαν τρόφιμα κρυμμένα όπως αλεύρι, σιτάρι, καλαμπόκι, λάδι και τα έδιναν έναντι αδράς αμοιβής, αυτούς τους έλεγαν μαυραγορίτες. Έπαιρναν ακόμη και χωράφια για ένα κομμάτι ψωμί». 11

12 «Το 1940, στην Κατοχή, στο χωριό επικρατούσε πείνα, ο κόσμος ήταν χωρίς ρούχα, έβγαιναν στο δρόμο και έπεφταν κάτω από την πείνα και άλλοι πήγαν πάνω στα βουνά για να ξεφύγουν από τους Ιταλούς. Πουλούσαν τα ρούχα τους και ότι άλλο είχαν. Μετά ήρθαν οι Γερμανοί. Αυτοί έκαιγαν σπίτια και σκότωναν πολλά άτομα. Ύστερα ήρθε βοήθεια απ έξω ρούχα και φαγητό για να ζήσουμε». 12

13 «Ο πατέρας μου μάχονταν στην πρώτη γραμμή του πολέμου. Πολλές φορές όταν δεν είχαν πού να ξαπλώσουν για να ξεκουραστούν, κοιμόντουσαν επάνω στα πτώματα!» «Φαγητό δεν υπήρχε να φάνε, ήταν όλοι νηστικοί, μια μέρα όμως μια γριούλα τους έδωσε ένα κρεμμύδι το οποίο μοιράστηκαν πέντε άτομα! Επειδή δεν είχαν νερό έτρωγαν χιόνι!» 13

14 «Οι Γερμανοί έμπαιναν στα σπίτια και έψαχναν για όπλα και σε περίπτωση που έβρισκαν, σκότωναν τους κατόχους τους. Στο σπίτι της γιαγιάς έψαξαν μα δεν βρήκαν όπλα. Λίγο πριν φύγουν η γιαγιά τους πρότεινε φαγητό. Εκείνοι κάθισαν να φάνε, αλλά επειδή φοβόντουσαν μήπως έχουν βάλει κάτι μέσα στο φαγητό και τους σκοτώσουν, έβαλαν τους άλλους να δοκιμάσουν και αφού σιγουρεύτηκαν, έφαγαν και τους ευχαρίστησαν δίνοντάς τους μια πλάκα σαπούνι και ένα κουτί σπίρτα». 14

15 «Ο πόλεμος αυτός ήταν οδυνηρός, ο κόσμος πεινούσε και δεν είχε να φάει, έτρωγε μέχρι και έντομα προκειμένου να επιβιώσει. Πολύς κόσμος πέθανε από τον πόλεμο αυτό» «Εγώ ήμουν κοριτσάκι 25 ετών εκείνη την εποχή. Το αίμα μου έβραζε, ήθελα να κάνω πολλά, όμως η Κατοχή με προσγείωσε απότομα. Πάνω που είχαμε απελευθερωθεί από τους Γερμανούς, μας κατέλαβαν οι αντάρτες». 15

16 «Στον πόλεμο κατά των Γερμανών όλοι οι άνθρωποι ήταν ενωμένοι. Αφού απελευθερωθήκαμε από τους Γερμανούς οι άνθρωποι χωρίστηκαν και πολεμούσαν μεταξύ τους. Τότε χάθηκε πολύς κόσμος. Μετά τα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο. Όμως δεν περιμέναμε να φτάσουμε στη σημερινή κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα μας, η πατρίδα μας». 16

17 «Οι Γερμανοί άρχισαν να μας κυνηγούν κι εμείς βγήκαμε στα βουνά. Από εκεί που ήμασταν τους βλέπαμε να μας καίνε τα σπίτια, μέχρι και το τελευταίο. Δεν είχαμε που να μείνουμε» Ο κόσμος πέθαινε από πείνα. Όμως οι συνθήκες ζωής στις πόλεις ήταν χειρότερες. Τα κορίτσια από τις πόλεις έρχονταν στην επαρχία και πουλούσαν τα ρούχα τους, τα κοσμήματα και όλα τους τα πράγματα για λίγο φαγητό». 17

18 «Την εποχή του 40 στο χωριό μας οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να πάνε στο Αγρίνιο με τα πόδια ή με τη συγκοινωνία γιατί δεν τους άφηναν οι Γερμανοί. Γι αυτό πήγαιναν στο Τριχώνιο και μίσθωναν τους λεγόμενους «βεντζινάκηδες», διέσχιζαν τη λίμνη με βάρκα οι ίδιοι ή τους έφερναν ότι ήθελαν». 18

19 Το παρακάτω περιστατικό αφορά το κάψιμο της Καψοράχης. Οι Γερμανοί βρήκαν δύο ομοεθνείς τους σκοτωμένους στην άκρη της λίμνης. Επειδή η Καψοράχη βρίσκεται δίπλα στη λίμνη θεώρησαν πως τους σκότωσαν οι Καψοραχιώτες. Γι αυτό και την έκαψαν ολόκληρη. Όμως στην πραγματικότητα οι Λιθοβουνιώτες τους είχαν σκοτώσει και εναπόθεσαν τα πτώματα κοντά στη λίμνη». 19

20 «Απ ότι θυμάμαι ήμουν στα χωράφια και μαζεύαμε καπνό όταν ακούσαμε την καμπάνα του χωριού να χτυπάει και πολλές σειρήνες επίσης. Τότε στείλαμε τον αδελφό μου να πάει να δει τι συμβαίνει. Όταν γύρισε ήταν στεναχωρημένος. Όταν τον ρωτήσαμε τι γίνεται, μας είπε έτσι απλά «ΠΟΛΕΜΟΣ». Η μητέρα μου κατέρρευσε τότε και εμείς τρομάξαμε πολύ. Αμέσως πήγαμε σπίτι και μαζέψαμε εφόδια». 20

21 «Στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι βοήθησε το Χίτλερ στην πραγματοποίηση των απάνθρωπων ονείρων του. Τότε ήταν και η εποχή του μεγάλου ΟΧΙ που είπε ο ελληνικός λαός στα σχέδια του γελοίου δικτάτορα». 21

22 Την εποχή του 40 ήμουν στην Ε Δημοτικού και πηγαίναμε σχολείο πρωί (8.00 με 12.00) και απόγευμα (14.00 με 16.00). Ξαφνικά, κάποιος Αριστόπουλος Χριστόπουλος μας ανακοίνωσε την εισβολή των Γερμανών και Ιταλών στην Ελλάδα. Είχαν ακουστεί πυροβολισμοί από 40 χλμ. μακριά. Υπάρχει και ένα ποίημα για κάποια χωριά της Μακρυνείας που κάηκαν από τους κατακτητές : Mπουρλέσια και Γραμματικού και Μακρυνού από πέρα, αντάριασαν από καπνό, όλα για μιαν ημέρα. 22

23 1. Αποστολόπουλος Ιωάννης 2. Βαγενάς Χρύσανθος 3. Βδουκάκη Μαρία 4. Γούμενου Αγαθή 5. Ζάχου Άννα 6. Θεοδωροπούλου Χριστίνα 7. Κουμπουλή Χαριτίνη 8. Μακρυκώστα Πηνελόπη 9. Μόσχος Παναγιώτης 10. Μπαγιώργος Ιωάννης 11. Μπάλλας Γεώργιος 12. Πέττα Ευαγγαλία 13. Πλατανιάς Βασίλης 14. Πολύζου Σοφία 15. Χαμηλού Σπυριδούλα 16. Ψαρρά Δάφνη 23

Σχετικά έγγραφα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α