Πηγή: ΥΠΑΝ. Εισαγωγές-Εξαγωγές 7% Α.Π.Ε. 4% ΥΗΣ 5% Λιγνίτης 50% Φυσικό αέριο 21% Πετρέλαιο 13%

Transcript

1 Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας Όραµα και Πραγµατικότητα Σπύρος Ι. Κιαρτζής ρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ιάλεξη σε Καθηγητές Κλάδου ΠΕ04 11Φεβρουαρίου 2008

2 ΑΠΕ Ελληνική Πραγµατικότητα Ώριµες Τεχνολογίες Παραγωγής ΑΠΕ Βιοµάζα - Βιοκαύσιµα Ηλιοθερµικά & Φωτοβολταϊκά Συστήµατα Αιολικά Πάρκα Συµπεράσµατα 1

3 Ενεργειακό Ισοζύγιο Ενεργειακό τοπίο 2007 ΥΗΣ 5% Α.Π.Ε. 4% Εισαγωγές-Εξαγωγές 7% Φυσικό αέριο 21% Λιγνίτης 50% Πετρέλαιο 13% Λ ιγνίτης Πετρέλαιο Φυσικό αέριο ΥΗΣ Α.Π.Ε. Εισαγωγές-Εξαγωγές Πηγή: ΥΠΑΝ 2

4 Εγκατεστηµένη Ισχύς ΑΠΕ Εξέλιξη εγκατεστηµένης ισχύος ΑΠΕ ΑΙΟΛΙΚΑ µυησ ΒΙΟΜΑΖΑ ΦΒ 1322 Εγκατεστηµένη ισχύς [MW] * 2008* Πηγή: ΥΠΑΝ 3

5 Εξέλιξη εγκατεστηµένης ισχύος ΑΠΕ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Εγκατεστηµένη Ισχύς (MW) M.E.Μ Αιολικά % Βιοµάζα % Μικρά Υδροηλεκτρικά % Φωτοβολταϊκά % Σύνολο % Πηγή: Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας ΜεγάλοιΥΗΣ (> 15 MW) δεσυµπεριλαµβάνονται (εκτιµούνται σε 3,020 MW) ΑΠΕσεµηδιασυνδεµένανησιάπερίπου 210 MW, κυρίως αιολικά πάρκα (21% εγκατ. ισχύος) 4.5 MW σε Φ/Β (εκτίµηση ΚΑΠΕ) 4

6 Συµµετοχή ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας Μέση Ετήσια Μεταβολή (%) 100% = 56 ΤWh 57,5 58,8 60,7 3 Εισαγωγές ΑΠΕ 5,1 6,6 7,1 7,2 1,9 16 Υδροηλ/κά 2,1 2,6 2,9 7,5 20 8,0 3,3 9,6-21 Φυσ. Αέριο 14,4 13,8 21,8 17,3 18 Πετρέλαιο 12,8 13,8 13,8 13,6 5 Λιγνίτης 58,4 55,7 49,6 51,

7 ΑΠΕ: Ο ελληνικός στόχος το 2020 αριστερόςάξονας: εγκατεστήµενα MW ( ) δεξιόςάξονας: εγκατεστηµένα MW (στόχος 2020) πηγή: ΥΠΑΝ παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ (2007): GWh στόχος 2020: εγκατεστηµένη ισχύς ΑΠΕ (2007): στόχος 2020: GWh 987 MW MW 6

8 Νοµικό Πλαίσιο Προηγούµενη νοµοθεσία σχετική µε ΑΠΕ: N. 1559/1985 N. 2244/1994 N. 2742/1999 N. 2773/1999 (96/92) N. 2941/2001 N. 3175/2003 (2003/54/EK) Τρέχουσανοµοθεσία: N.3468/2006 Το νέο ρυθµιστικό πλαίσιο παρέχει καλύτερες ευκαιρίες και ένα σταθερό επενδυτικό περιβάλλον για ΑΠΕ Σηµαντικά διοικητικά εµπόδια γραφειοκρατικής φύσης παραµένουν και προκαλούν χρονικές καθυστερήσεις. 7

9 ιαδικασία αδειοδότησης Αίτηση για χορήγηση Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (συνοδεύεται από Προµελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) Ρ.Α.Ε. (Η Ρ.Α.Ε. διαβιβάζει την Π.Π.Ε. στην αρµόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση υπηρεσία που συλλέγει γνωµοδοτήσεις και εγκρίσεις από συναρµόδιους φορείς) ΥΠ.ΑΝ. Άδεια Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας ιατύπωση Όρων Σύνδεσης στο Σύστηµα ή στο ίκτυο (Προσφορά) (.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε. /.Ε.Η. Α.Ε.) Απόφαση Έγκρισης Επέµβασης ή Παραχώρησης (Υπ. Αγρ. Ανάπτυξης / Περιφέρεια) Σύµβαση Σύνδεσης µε το Σύστηµα ή το ίκτυο (.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε. /.Ε.Η. Α.Ε.) Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων Άδεια Εγκατάστασης (Περιφέρεια ή Υπουργείο Ανάπτυξης για τα έργα κατηγορίας Α1 και εντός Natura) Σύµβαση Αγοραπωλησίας Ηλεκτρικής Ενέργειας (.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε. /.Ε.Η. Α.Ε.) Άδεια Λειτουργίας Ηλεκτρικής Ενέργειας (Περιφέρεια ή Υπουργείο Ανάπτυξης για τα έργα κατηγορίας Α1 και εντός Natura) 8

10 Εξέλιξη τιµολογίων ΑΠΕ (διασυνδεµένο δίκτυο) τεχνολογία Αιολικά / Βιοµάζα / Μικρά Υδροηλεκτρικά /MWh /MWh (+3.86 %) /MWh (+5.69 %) Φωτοβολταϊκά (>100 kwp) /MWh /MWh (+0.75 %) /MWh (+1.07 %) Ηλιοθερµικά /MWh /MWh (+1.23 %) /MWh (+1.85 %) 9

11 Σύγκριση τιµολογίων αιολικής ενέργειας στην ΕΕ Source: EREF 10

12 Ενδεικτικά οικονοµοτεχνικά στοιχεία ΑΠΕ τεχνολογία κόστος (M /MW) χρόνος κατασκευής (κατόπιν αδειοδότησης) ενδεικτική ελάχιστη επένδυση [M ] συντελεστής χρησιµοποίησης Αιολικά 1.5 > 2.5 yrs 15 [10 MW] 2500 h/yr (28%) Βιοµάζα yr 12 [5 MW] 7500 h/yr (85%) Μικρά υδροηλεκτρικά 1.6 1,5 yrs 3,2 [2 MW] 4500 h/yr (51%) Φωτοβολταϊκά yr 5 [1 MW] 1300 h/yr (15%) Ηλιοθερµικά yrs 200 [50 MW] 2500 h/yr (28%) 11

13 ΑΠΕ Ελληνική Πραγµατικότητα Ώριµες Τεχνολογίες Παραγωγής ΑΠΕ Βιοµάζα - Βιοκαύσιµα Ηλιοθερµικά & Φωτοβολταϊκά Συστήµατα Αιολικά Πάρκα Συµπεράσµατα 12

14 Ώριµες Τεχνολογίες ΑΠΕ για Παραγωγή Ενέργειας Αιολική Ενέργεια Φωτοβολταϊκά Υδροηλεκτρικά Βιοµάζα Γεωθερµία Υπόλοιπες Εφαρµογές Υβριδικά Σχήµατα 13

15 Παραγωγή Ηλεκτρισµού από Αιολική Ενέργεια εµπόδια για την αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας: θόρυβος από τη λειτουργία των ανεµογεννητριών σπάνιες ηλεκτροµαγνητικές παρεµβολές στις τηλεπικοινωνίες πιθανά προβλήµατα αισθητικής αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών οµάδων πίεσης 14

16 Παραγωγή Ηλεκτρισµού από Φωτοβολταϊκά Συστήµατα µειονεκτήµατα : υψηλό κόστος κατασκευής αποθήκευση ενέργεια πλεονεκτήµατα : µηδενική ρύπανση αθόρυβη λειτουργία αξιοπιστία και µεγάλη διάρκεια ζωής απεξάρτηση από τροφοδοσία καυσίµων δυνατότητα επέκτασης µηδενικό κόστος παραγωγής ενέργειας ελάχιστη συντήρηση 15

17 Παραγωγή Ηλεκτρισµού από Υδροηλεκτρικά µειονεκτήµατα : µεγάλο κόστος κατασκευής φραγµάτων και εγκατάστασης εξοπλισµού µεγάλος χρόνος για την αποπεράτωση του έργου περιβαλλοντική αλλοίωση της περιοχής του έργου η διεθνής πρακτική σήµερα προσανατολίζεται στην κατασκευή έργων µικρότερης κλίµακας (µικρότερα φράγµατα, συστοιχίες µικρών ΥΗΣ) 16

18 Παραγωγή Ηλεκτρισµού από Βιοµάζα Μειονεκτήµατα: το κόστος συλλογής και επεξεργασίας των υλικών, (αντιµετωπίζεται µε δηµιουργία µονάδων πλησίον των παραγόµενων υλών) µικρό ενεργειακό περιεχόµενο σε σχέση µε ίση µάζα ορυκτού καυσίµου Πλεονεκτήµατα: µεγαλύτερη διαφοροποίηση των χρησιµοποιούµενων πρώτων υλών αποκεντρωµένη παραγωγή την εισαγωγή νέων «καθαρών» τεχνολογιών καύσης στερεών καυσίµων αύξηση των µονάδων συµπαραγωγής θερµότητας και ηλεκτρισµού 17

19 Παραγωγή Ηλεκτρισµού από Γεωθερµία αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο : προβλήµατα από την απόρριψη των γεωθερµικών ρευστών στο περιβάλλον της περιοχής ή δύσοσµα αέρια (π.χ. υδρόθειο). προβλήµατα διάβρωσης και δηµιουργίας αποθέσεων, κυρίως στις σωληνώσεις µεταφοράς των ρευστών. 18

20 ιάφορες Εφαρµογές Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας 19

21 ΑΠΕ Ελληνική Πραγµατικότητα Ώριµες Τεχνολογίες Παραγωγής ΑΠΕ Βιοµάζα - Βιοκαύσιµα Ηλιοθερµικά & Φωτοβολταϊκά Συστήµατα Αιολικά Πάρκα Συµπεράσµατα 20

22 Συµπαραγωγή Θερµότητας & Ηλεκτρισµού από Βιοµάζα 21

23 Κάτοψη µονάδας ΣΗΘ από Βιοµάζα 22

24 Λόγοι προώθησης βιοκαυσίµων 23

25 Μετατροπή βιοµάζας σε βιοκαύσιµα Βιοχηµική µέθοδος παραγωγής βιοαιθανόλης Βιοντίζελ από φυτικά έλαια και ζωικά λίπη Θερµοκαταλυτική διεργασία παραγωγής υγρών καυσίµων 24

26 Παραγωγή βιοντίζελ Τι είναι το Βιοντίζελ (Μεθυλεστέρας); Τρανσεστεροποίηση Εστεροµάδα O O R 1 O + O 3 R 1 O 3 O R 2 O O + O 3 Na + O R 2 O 3 + O O O R 3 O + O 3 R 3 O 3 O Καταλύτης 1 Λάδιήλίπος 1 Τριγλυκερίδιο + 3Μεθανόλη + 3 Αλκοόλη 3 Μεθυλεστέρας 1 Τριεστέρας + 1 Γλυκερίνη Παράδειγµα για R: 25

27 ιάγραµµα παραγωγής βιοντίζελ ιάγραµµα παραγωγής Βιοντίζελ Από Φυτικά λάδια Μη ραφιναρισµένο λάδι Ραφιναρισµένο λάδι Χρησιµοποιηµένα λάδια ιάφορα λάδια Αποφωσφάτωση & Εξουδετέρωση Αποφωσφάτωση Αποχρωµατισµός Μεθανόλη +καταλύτης Θερµική εξουδετέρωση Εστεροποίηση Προεργασία Χηµικά Μεθανόλη + καταλύτης Τρανςεστεροποίηση Συµπύκνωση διαλύµατος γλυκερίνης Αντίδραση Πλύσιµο & ξήρανση Απόσταξη & Αποχρωµατισµός Καθαρισµός Βιοντίζελ Ακατέργαστη γλυκερίνη > 80% conc. Φαρµακευτική Γλυκερίνη > 99.5% conc. Σταθερή Ποιότητα Προϊόντος 26

28 ιυλιστήριο παραγωγής βιοντίζελ 27

29 υναµικότητα παραγωγής βιοντίζελ στην Ελλάδα (τέλος 2007) 561 km3 AGROINVEST % ΠΕΤΑΣ (Πάτρα) ΕΛΙΝΟΙΛ (Βόλος) ΕΛΒΥ (Κιλκίς) % % % Αποφορολητέο όριο (2010) 175κm3 Μικροί % υναµικότητα Παραγωγής Βιοντίζελ, km3 % υναµικότητας 28

30 Βιοαιθανόλη Πλεονέκτηµα: εγχώρια παραγωγή του συνόλου της πρώτης ύλης σήµερα Απόφαση της ΕΒΖ για µετατροπή 2 εργοστασίων (Ξάνθη, Λάρισα) σε µονάδες παραγωγής βιοαιθανόλης Πολιτική βούληση του ΥΠΑΝ για συµµετοχή των βιοκαυσίµων στο σύνολο της παραγωγής πετρελαιοειδών (ντήζελ+βενζίνες) Μειονεκτήµατα : Ελλάδα και ΕΕ πλεονασµατική σε βενζίνες Έλλειψη ευρωπαϊκού προτύπου (υπό συζήτηση το pren : 2006) Προβλήµατα κατά τη µεταφορά κυρίως ανάµειξης µε νερό) Βιοκαύσιµα 1ης γενιάς : χρονικός ορίζοντας 15 χρόνια ακόµα 29

31 ΑΠΕ Ελληνική Πραγµατικότητα Ώριµες Τεχνολογίες Παραγωγής ΑΠΕ Βιοµάζα - Βιοκαύσιµα Ηλιοθερµικά & Φωτοβολταϊκά Συστήµατα Αιολικά Πάρκα Συµπεράσµατα 30

32 Θερµικά Ηλιακά Συστήµατα 31

33 Θερµικά Ηλιακά Συστήµατα 32

34 Θερµικά Ηλιακά Συστήµατα Οικονοµική αξιολόγηση Πηγή: ΚΑΠΕ 33

35 Παραγωγή Ηλεκτρισµού από Φωτοβολταϊκά Συστήµατα 34

36 Παραγωγή Ηλεκτρισµού από Φωτοβολταϊκά Συστήµατα 35

37 Φωτοβολταϊκά Συστήµατα Οικονοµική Αξιολόγηση Πηγή: ΚΑΠΕ 36

38 Ηλιοθερµικά Συστήµατα για Ηλεκτροπαραγωγή 37

39 Ηλιοθερµικά Συστήµατα Οικονοµικά Στοιχεία 38

40 ΑΠΕ Ελληνική Πραγµατικότητα Ώριµες Τεχνολογίες Παραγωγής ΑΠΕ Βιοµάζα - Βιοκαύσιµα Ηλιοθερµικά & Φωτοβολταϊκά Συστήµατα Αιολικά Πάρκα Συµπεράσµατα 39

41 υναµικό Αιολικής Ενέργειας 40

42 Απορρόφηση ισχύος σε περιοχές υψηλού δυναµικού Θράκη :Από 200 σε 550 MW (1 300 εκτιµώµενοεκµ. δυναµικό) ΝΑΠελοπόννησος:Από 40 σε 320 MW (1 000εκτιµώµενοεκµ. δυναµικό) Ευβοια:Από 200 σε 730 MW (1 300 εκτιµώµενοεκµ. δυναµικό). Συνολικά 1 160νέα MW (*όροι σύνδεσης µέχρι τώρα για MW σεόλητηχώρααπότον ΕΣΜΗΕ) Το 40% του εκτιµώµενου δυναµικού βρίσκεται στις παραπάνω περιοχές. Ακόµα και µε την επέκταση των έργων διασύνδεσης περίπου 2000 ΜW θα παραµείνει ανεκµετάλλευτο. 41

43 Επενδύσεις σε Αιολικά Πάρκα στην Ελλάδα Οι περιοχές υψηλού αιολικού δυναµικού (Νησιά Αιγαίου, Νότια Εύβοια, Αν. Πελοπόννησος, Θράκη) έχουν ήδη προσελκύσει µεγάλο αριθµό επενδυτών. Κύριο χαρακτηριστικό των ιδιαίτερα ανεµωδών και συνήθως αραιοκατοικηµένων περιοχών είναι η ανεπάρκεια της υποδοµής µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Οι δυνατότητες επενδύσεων αιολικής ενέργειας έχουν περιοριστεί από τις δυνατότητες διείσδυσης στο ηλεκτρικό δίκτυο. Οι κυριότερες επεµβάσεις ενίσχυσης του δικτύου που έχουν δροµολογηθεί για τις περιοχές της Ν. Εύβοιας, ΝΑ Πελοποννήσου και Αν.Μακεδονίας - Θράκης. Σηµαντικός αριθµός περιοχών µεσαίου αιολικού δυναµικού (6,5 8,5 m/s) ανεκµετάλλευτο. 42

44 Προγραµµατισµένα έργα ενίσχυσης δικτύου µεταφοράς Υ/Σ ΨΑΧΝΩΝ Υ/Σ ΣΧΗΜΑΤΑΡΙΟΥ Υ/Σ ΑΛΙΒΕΡΙΟΥ Υ/Σ Ν. ΜΑΚΡΗΣ Υ/Σ ΠΟΛΥΠΟΤΑΜΟΥ Υ/Σ Ν.ΕΥΒΟΙΑΣ Υ/Σ ΑΡΓΟΥΣ Υ/Σ ΑΣΤΡΟΥΣ Υ/Σ ΜΟΛΑΩΝ 43

45 Αιολικές εφαρµογές 44

46 ΑΠΕ Ελληνική Πραγµατικότητα Ώριµες Τεχνολογίες Παραγωγής ΑΠΕ Βιοµάζα - Βιοκαύσιµα Ηλιοθερµικά & Φωτοβολταϊκά Συστήµατα Αιολικά Πάρκα Συµπεράσµατα 45

47 Συµπεράσµατα Θετικό οικονοµικό και θεσµικό περιβάλλον ανάπτυξης των ΑΠΕ στην Ελλάδα Σηµαντικές χρονικές καθυστερήσεις λόγω γραφειοκρατίας Πιθανοί κίνδυνοι λόγω διοικητικών µεταβολών, τροποποίησης ενεργειακής απόδοσης της µονάδας και τεχνολογικών αναβαθµίσεων ροµολογηµένα έργα αναβάθµισης ηλεκτρικού δικτύου ιεθνείς δεσµεύσεις της χώρας για µείωση εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου και κοινή ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική Σοβαρές επενδυτικές ευκαιρίες µε σηµαντικές οικονοµικές αποδόσεις 46

48 Αντί επιλόγου...