Νότιον. Περίληψη : Άλλες Ονομασίες. Γεωγραφική Θέση. Ιστορική Περιοχή. Διοικητική Υπαγωγή IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Transcript

1 Για παραπομπή : Ντόουσον Μαρία - Δήμητρα, Καμάρα Αφροδίτη,, 2006, Περίληψη : Το Νότιον, παραλιακή πόλη της Ιωνίας, αποτελούσε το επίνειο της γειτονικής Κολοφώνος και οι μεταξύ τους σχέσεις υπήρξαν ιδιαίτερα στενές. Τον 5ο αι. π.χ. το Νότιον προσχώρησε στη Δηλιακή Συμμαχία. Το 408 π.χ. έγινε βάση του αθηναϊκού στόλου. Το 407 π.χ., στη ναυμαχία που έγινε εκεί, οι Σπαρτιάτες νίκησαν τους Αθηναίους. Τον 3ο αι. π.χ. το Νότιον μετονομάζεται σε Κολοφώνα επί Θαλάσση και συνάπτει συμπολιτεία με την Κολοφώνα, ενώ μετά τη συνθήκη της Απάμειας (188 π.χ.) αναγνωρίζεται ως ελεύθερη πόλη. Από την αρχαία πόλη σώζονται οικοδομικά λείψανα των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν το ιερό της Αθηνάς Πολιάδος, το βουλευτήριο και το θέατρο. Άλλες Ονομασίες Κολοφών η επί θαλάσση, των Κολοφωνίων, Colophon ad Mare, Notium Γεωγραφική Θέση Δυτική Τουρκία Ιστορική Περιοχή Ιωνία Διοικητική Υπαγωγή Επαρχία της Ασίας 1. Θέση Το (σημ. Ahmetbeyli), παραλιακή πόλη της Ιωνίας, δυτικά της Εφέσου, βρισκόταν περίπου 13 χλμ. νότια από την Κολοφώνα (σημ. Değirmendere), 50 χλμ. νότια της Σμύρνης και 2 χλμ. βορειοδυτικά από την Κλάρο. Παραμένει αδιευκρίνιστο αν το της Ιωνίας ταυτίζεται με το της Αιολίδας, το οποίο αναφέρεται από τον Ηρόδοτο Ιστορία Το αποτέλεσε το επίνειο της γειτονικής Κολοφώνος και οι μεταξύ τους σχέσεις ήταν ιδιαίτερα στενές ήδη από τα αρχαϊκά χρόνια. Τον 5ο και 4ο αι. π.χ. η άμεση πολιτική εξάρτηση των δύο πόλεων μαρτυρείται τόσο από τον Θουκυδίδη, 2 ο οποίος το 428/7 αναφέρεται στην πόλη ως των Κολοφωνίων, όσο και από τον Αριστοτέλη, κατά τον οποίο το και η Κολοφώνα αποτέλεσαν παράδειγμα πόλεων που υπήρξαν άλλοτε ενωμένες και άλλοτε ανεξάρτητες. 3 Κατά τον 5ο αι. π.χ. το υπήρξε μέλος της Δηλιακής Συμμαχίας και αναφέρεται στους αθηναϊκούς φορολογικούς καταλόγους συνολικά 18 φορές από το 454/3 μέχρι το 416/5 π.χ. καταβάλλοντας ετήσια εισφορά δραχμών. 4 Το 430 π.χ., όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την Κολοφώνα, οι κάτοικοί της εγκαταστάθηκαν στο, το οποίο χωρίστηκε σε δύο τμήματα. Το ένα τμήμα κατοικήθηκε από τους φιλικά προσκείμενους στους Πέρσες Κολοφωνίους και Νοτιείς, οι οποίοι αποτελούσαν ενιαία πολιτική κοινότητα, ενώ το άλλο ανήκε στην αντίθετη παράταξη, την οποία εκπροσωπούσαν Κολοφώνιοι άποικοι και αναμφίβολα ντόπιοι κάτοικοι. Το 427 π.χ. ο Αθηναίος στρατηγός Πάχης εκδίωξε από το τους φιλικά προσκείμενους στους Πέρσες Κολοφωνίους και το 409 π.χ. η Κολοφώνα απελευθερώθηκε από τους Αθηναίους. 5 Κατά τον λεγόμενο Ιωνικό πόλεμο ( π.χ.), και συγκεκριμένα το 408 π.χ., το έγινε από τον Αλκιβιάδη βάση Δημιουργήθηκε στις 26/9/2017 Σελίδα 1/7

2 Για παραπομπή : Ντόουσον Μαρία - Δήμητρα, Καμάρα Αφροδίτη,, 2006, του αθηναϊκού στόλου. Εκεί έλαβε χώρα το 407 π.χ. μια σημαντική ναυμαχία μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών όπου ο Σπαρτιάτης ναύαρχος Λύσανδρος επέτυχε ολοκληρωτική νίκη εναντίον του στόλου του Αλκιβιάδη. 6 Το 403/2 π.χ. οι Νοτιείς τιμήθηκαν από τους Αθηναίους με ψήφισμα, για την παροχή ασυλίας στους Σαμίους που κατέφυγαν στο μετά την υποταγή της Σάμου, συμμάχου των Αθηναίων, στη Σπάρτη το 404 π.χ. 7 Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου ή τη Βασίλειο Ειρήνη (387 π.χ.), οι στενές σχέσεις Νοτίου και Κολοφώνος ανακάμπτουν, ενώ το παραδίδεται από τον ποιητή Θεόπομπο ( π.χ.) ως χωρίον προκείμενον της Κολοφώνος πόλεως. 8 Γύρω στο 294 π.χ. ο Λυσίμαχος, αφού κατέλαβε την Κολοφώνα, υποχρέωσε πολλούς από τους κατοίκους της να μετοικήσουν στη νέα πόλη της Εφέσου ( π.χ.), ταυτόχρονα όμως μέρος του πληθυσμού ίσως εγκαταστάθηκε και στο. 9 Το 289 π.χ., όταν επιτράπηκε η επιστροφή των Κολοφωνίων στην πατρίδα τους, πιθανολογείται ότι και τότε κάποιοι από τους Κολοφωνίους προτίμησαν να κατοικήσουν στο, το οποίο πλέον μετονομάστηκε σε Κολοφώνα επί Θαλάσση. 10 Επιγραφικά κείμενα από τα τέλη του 4 αι. π.χ. βεβαιώνουν ότι το είχε συνάψει συμπολιτεία με την Κολοφώνα. 11 Οι δύο πόλεις είχαν παρόμοιους θεσμούς, κοινό φορολογικό σύστημα, 12 ίδιο ημερολόγιο, ενώ έκοψαν από κοινού νομίσματα που έφεραν το εθνικό «Κολοφωνίων». 13 Το 218 π.χ. φαίνεται ότι υπάγονται στο βασίλειο του Περγάμου. 14 Το 188 π.χ., με την Ειρήνη της Απάμειας, το αναγνωρίζεται ελεύθερη πόλη. Πιθανολογείται επίσης η κατάληψη της πόλης από τον Αριστόνικο κατά τη διάρκεια της εξέγερσής του εναντίον της Ρώμης ( π.χ.), 15 ενώ το 85 π.χ. γνωρίζουμε ότι λεηλατείται από πειρατές της Κιλικίας. Κατά τους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους το γνωρίζει μεγάλη ευημερία, κυρίως λόγω της γειτνίασής του με το φημισμένο ιερό της Κλάρου. 16 Στους βυζαντινούς χρόνους υπήρξε επισκοπική έδρα και στους Πορτολάνους χάρτες εμφανίζεται με την ονομασία Belveder Τοπογραφία και Οικοδομήματα Το ήταν κτισμένο πάνω σε λόφο (σημ. Giaur Kalesi) στα ανατολικά των εκβολών του ποταμού Άλυ (σημ. Avcı Çay) και κατελάμβανε συνολική έκταση 500x100 μ. Τα περισσότερα οικοδομικά λείψανα χρονολογούνται στους Ελληνιστικούς χρόνους, ενώ κανένα ίχνος οικοδομήματος που να ανήκει στην αρχαϊκή και κλασική περίοδο δεν έχει βρεθεί. Την πόλη την περιέβαλλε οχυρωματικό τείχος μήκους 4 χλμ., που κατασκευάστηκε τον 4ο ή 3ο αι. π.χ. Το τείχος ήταν ορθογώνιας ισόδομης λιθοδομής και σήμερα σώζεται σε σχετικά καλή κατάσταση. Ενισχυόταν από αμυντικούς πύργους και διέθετε τέσσερις τουλάχιστον πύλες που επέτρεπαν την είσοδο στην πόλη, δύο από τις οποίες είναι ορατές σήμερα, μία στη δυτική πλευρά και μία στη βόρεια. Εντοπίστηκε επίσης άνοιγμα στη νοτιοανατολική πλευρά του τείχους. Στο δυτικό τμήμα της ακρόπολης βρέθηκε ιερό διαστάσεων 17,10x38,15 μ., το οποίο σύμφωνα με επιγραφή ήταν αφιερωμένο στην Αθηνά Πολιάδα και χρονολογείται στην εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού ( μ.χ.). Περιλάμβανε έναν κορινθιακό εν παραστάσι ναό διαστάσεων 7,50x16 μ., από τον οποίον σώζονται σήμερα μόνο τα θεμέλια. Ο ναός πατούσε πάνω σε τριβαθμιδωτή κρηπίδα. Η ζωφόρος του έφερε πλούσιο ανάγλυφο διάκοσμο με βουκράνια και γιρλάντες. Ανατολικά του ναού βρέθηκαν τα θεμέλια ενός βωμού, διαστάσεων 5,30x7,72μ. Στοές δωρικού ρυθμού όριζαν τις τέσσερις πλευρές του ιερού συγκροτήματος, ενώ καταστήματα ανοίγονταν στην εξωτερική όψη των στοών. Ο σχεδιασμός του ιερού και η έλλειψη αξονικότητας, κυρίως ως προς την τοποθέτηση του ναού και του βωμού μέσα στην όλη σύνθεση, θυμίζει την κάτοψη του ιερού της Αθηνάς Πολιάδος στο Πέργαμο. Συνεπώς στην αρχιτεκτονική του ιερού στο είναι εμφανής η επιρροή της ελληνιστικής ναοδομίας, ταυτόχρονα όμως υιοθετούνται κάποια στοιχεία της ρωμαϊκής αισθητικής κυρίως ως προς τις διακοσμητικές λεπτομέρειες. Γενικότερα διαπιστώνεται ότι το ιερό εναρμονίζεται απόλυτα με το σύνολο των υπόλοιπων οικοδομημάτων της πόλης, τα οποία κατασκευάστηκαν κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους. Στο χώρο βρέθηκαν γλυπτά των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. 18 Νοτιοδυτικά του ιερού της Αθηνάς αποκαλύφθηκαν αρχιτεκτονικά λείψανα ενός μικρότερου αταύτιστου ναού κορινθιακού ρυθμού που χρονολογείται στην ελληνιστική εποχή. Η αγορά εντοπίστηκε στο κέντρο της ακρόπολης και η σωζόμενη κάτοψή της είναι αποσπασματική. Στην ανατολική πλευρά Δημιουργήθηκε στις 26/9/2017 Σελίδα 2/7

3 Για παραπομπή : Ντόουσον Μαρία - Δήμητρα, Καμάρα Αφροδίτη,, 2006, της βρισκόταν το βουλευτήριο, το οποίο χρονολογείται στον 3ο ή 2ο αι. π.χ. Πρόκειται για ορθογώνιο οικοδόμημα, στο εσωτερικό του οποίου αναπτύσσονταν αμφιθεατρικά σε κάτοψη σχήματος Π τέσσερις σειρές λίθινων καθισμάτων. Μία εσωτερική κιονοστοιχία πίσω από την ψηλότερη σειρά εδωλίων προοριζόταν για τη στήριξη της στέγης. 19 Η αρχιτεκτονική μορφή του οικοδομήματος παρουσίαζε ομοιότητες με το βουλευτήριο της Πριήνης και το βουλευτήριο της Ηράκλειας του Λάτμου. Στην ανατολική πλευρά του λόφου υπήρχε μια δεύτερη αγορά και το θέατρο της πόλης, το οποίο χτίστηκε στην ελληνιστική εποχή, γύρω στο π.χ., μετασκευάστηκε όμως κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Επρόκειτο για ένα μικρό θέατρο ελληνικού τύπου, με κοίλο μεγαλύτερο του ημικυκλίου χτισμένο πάνω σε φυσική πλαγιά εκμεταλλευόμενο την κλίση της. Περιμετρικός διάδρομος διαιρούσε το κοίλον σε δύο τμήματα. Το κάτω τμήμα διαιρούνταν σε 9 κερκίδες και το επάνω σε 11. Το θέατρο ήταν κατασκευασμένο με λιθόπλινθους από τοπικό ασβεστόλιθο. Ο εξωτερικός τοίχος που περιέβαλλε το κοίλον ακολουθούσε το ισόδομο σύστημα, με λαξευμένους γωνιόλιθους, τοποθετημένους σε σειρές με κατά κανόνα το ίδιο ύψος. Καμαροσκέπαστοι διάδρομοι ανοίγονταν στον κεντρικό περιμετρικό διάδρομο και οδηγούσαν απευθείας από το εξωτερικό στο κέντρο του θεάτρου. Το σκηνικό οικοδόμημα ήταν ορθογώνιο και είχε πρόσοψη με πέντε θυρώματα. Σήμερα διατηρούνται τμήματα του κοίλου, ενώ η ορχήστρα και η σκηνή δεν έχουν ανασκαφεί. 20 Έξω από τα τείχη της πόλεως προς τα βόρεια βρισκόταν η νεκρόπολη, όπου βρέθηκαν θαλαμοειδείς τάφοι και τάφοι λαξευτοί στο βράχο. Κοντά στην πόλη έχει επίσης βρεθεί και ένας ναός ιωνικού ρυθμού αφιερωμένος στο Δία. 21 Οι ανασκαφικές έρευνες στο ξεκίνησαν το από τη γαλλική αρχαιολογική σχολή με επικεφαλής τον C. Picard. 22 Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες πραγματοποιήθηκαν το διάστημα και το 1992 στην περιοχή κυρίως του θεάτρου από Τούρκους αρχαιολόγους. Αν και τα σωζόμενα αρχιτεκτονικά λείψανα αποκαθιστούν ελάχιστα την εικόνα της αρχαίας πόλης, ο σημερινός επισκέπτης εντυπωσιάζεται από την πλεονεκτική της θέση και τη μαγευτική θέα του φυσικού τοπίου. 1. Ηρόδ Η ταύτιση αυτή υποστηρίζεται από τον Müller, D., Topographischer Bildkommentar zu den Historien Herodots, 1997, σελ Σύμφωνα επίσης με τον G. Lang, το ιδρύθηκε από Αιολείς αποίκους και ο μελετητής σχετίζει την ονομασία με το ότι αποτελούσε τη νοτιότερη αιολική αποικία. Βλ. Lang, G., Klassische antike Stätten Anatoliens, τόμ. ΙΙ (Norderstedt 2003), σελ Αντίθετα ο L. Rubinstein υποστηρίζει την άποψη ότι το της Αιολίδας και το της Ιωνίας υπήρξαν δύο διαφορετικοί οικισμοί. Βλ. Hansen, M.H. Nielsen, T.H. (επιμ.), An Inventory of Archaic and Classical Poleis (Oxford 2004), σελ , βλ. λ. "Notion" (L. Rubinstein). 2. Θουκ Αριστ. Πολ b. 4. Στους αθηναϊκούς φορολογικούς καταλόγους εμφανίζεται συνήθως το εθνικό της πόλεως και σπάνια το τοπωνύμιο. Γνωρίζουμε επίσης ότι το 428/7 π.χ. η εισφορά του Νοτίου ήταν μόνο 100 δρχ. Το διάστημα 454/3 452/1 και 433/2-416/7 π.χ. το εμφανίζεται στους αθηναϊκούς φορολογικούς καταλόγους μαζί με την Κολοφώνα, ενώ ανάμεσα στο 451/0-440/39 π.χ. ξεχωριστά. Αναλυτικά για το θέμα βλ. Hansen, M.H. Nielsen, T.H. (επιμ.), An Inventory of Archaic and Classical Poleis (Oxford 2004), σελ , βλ. λ. "Notion" (L. Rubinstein) Lang, G., Klassische antike Stätten Anatoliens, τόμ. ΙΙ (Norderstedt 2003), σελ Θουκ Δεν είναι γνωστό αν από το 427 μέχρι το 409 π.χ. οι δύο κοινότητες Κολοφωνίων και Νοτιέων ήταν ενωμένες με έδρα το ή αν μια παραθαλάσσια Νέα Κολοφώνα ιδρύθηκε από Αθηναίους και Κολοφώνιους, βλ. Hansen, M.H. Nielsen, T.H. (επιμ.), An Inventory of Archaic and Classical Poleis (Oxford 2004), σελ. 1078, βλ. λ. "Kolophon" (L. Rubinstein). 6. Το 408 π.χ. ο Αλκιβιάδης έπλευσε με στόλο στο, με στόχο να αναμετρηθεί με τη σπαρτιατική δύναμη που ήταν αγκυροβολημένη στο λιμάνι της Εφέσου υπό την ηγεσία του Λυσάνδρου. Λόγω της καθυστέρησης της αναμέτρησης ο Αλκιβιάδης χώρισε το στόλο του, και ενώ ο ίδιος έπλευσε βορειότερα, όρισε κυβερνήτη της ναυαρχίδας που άφησε στο τον Αντίοχο, με τη διαταγή να αποφύγει την επίθεση. Αθηναϊκά όμως πλοία επιτέθηκαν στο Λύσανδρο, ο οποίος επέτυχε ολοκληρωτική νίκη έναντι των Αθηναίων. Αναλυτικά για τη ναυμαχία στο βλ. Amit, M., "La campagne d Ionie de 407/6 et la Bataille de Notion", GrazBeitr 3 (1975), σελ Andrewes, A., "Notion and Kyzikos, The Sources compared", JHS 102 (1982), σελ Breitenbach, H.R., "Die Seeschlacht bei Notion", 407/6, Historia 20 (1971), σελ Δημιουργήθηκε στις 26/9/2017 Σελίδα 3/7

4 Για παραπομπή : Ντόουσον Μαρία - Δήμητρα, Καμάρα Αφροδίτη,, 2006, 7. Η ιστορική αυτή πληροφορία υποδηλώνει την αυτονομία της πόλης. Άποψη που ενισχύεται και από την παρουσία θεωροδόκων κατά τον 4ο αι. π.χ., επιφορτισμένων με την φιλοξενία θεωρών που ήρθαν να αναγγείλουν και να προσκαλέσουν τους πολίτες σε πανελλήνιους αγώνες, στα Αργεία Ηραία και στα Νέμεια, βλ Hansen, M.H. Nielsen, T.H. (επιμ.), An Inventory of Archaic and Classical Poleis (Oxford 2004), σελ.1090, βλ. λ. "Notion" (L. Rubinstein). 8. FGrH II B 563, απόσπ Παυσ. Ι.9.7, Παυσ Βλ. Παπαχατζής, Ν., Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις, Αχαϊκά και Αρκαδικά (Βιβλία 7 και 8), σελ. 34, υποσημ. 4 Head, B.V., Historia numorum (Oxford 1911), σελ Hotz, W., Die Mittelmeerküste Anatoliens (Darmstadt 1989), σελ Οι παραπάνω μελετητές αναφέρουν ότι τότε το μετονομάστηκε σε Νέα Κολοφώνα. 10. Macriby, Th. Picard, Ch., "Fouilles du Hiéron d Apollon Clarios a Colophon", BCH 39 (1915), σελ Etienne, R. Migeotte, L., "Colophon et les abus des fermiers des taxes", BCH 122 (1998), σελ Cohen, M.G., The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands and Asia Minor (Oxford 1995), σελ. 184, υπoσημ. 5, σελ. 186 RE XVII (Stuttgart 1936), βλ. λ. "Notion" στήλες (J. Keil) Magie, D., Roman Rule in Asia Minor (Princeton 1950), σελ Πρόκειται για τιμητικά ψηφίσματα του 4ου και 3ου αι. π.χ. που αφορούν την απόδοση πολιτικών δικαιωμάτων και ψηφίστηκαν και από τις δυο πόλεις. Εκτενώς βλ. Etienne, R. Migeotte, L., "Colophon et les abus des fermiers des taxes", BCH 122 (1998), σελ Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν επιγραφικά κείμενα σχετικά με το φορολογικό σύστημα στο και την Κολοφώνα, όπου επίσης γίνεται αναφορά στην ύπαρξη φρουρίων, οχυρωμένων δηλαδή θέσεων στην επικράτεια της Κολοφώνος και του Νοτίου. Αναλυτικά βλ. Etienne, R. Migeotte, L., "Colophon et les abus des fermiers des taxes", BCH 122 (1998), σελ RE XVII (Stuttgart 1936), βλ. λ. "Notion" στήλες (J. Keil). Ο B.V. Head υποστηρίζει ότι τα περισσότερα νομίσματα κόπηκαν στη Νέα Κολοφώνα δηλαδή το. Βλ. Head, B.V., Historia numorum (Oxford 1911), σελ Magie, D., Roman Rule in Asia Minor (Princeton 1950), σελ RE XVII (Stuttgart 1936), βλ. λ. "Notion" στήλες (J. Keil). 16. Lang, G., Klassische antike Stätten Anatoliens, τόμ. ΙΙ (Norderstedt 2003), σελ RE XVII (Stuttgart 1936), βλ. λ. "Notion" στήλες (J. Keil). 18. Για τα γλυπτά και τα κινητά ευρήματα που βρέθηκαν στο χώρο του ιερού βλ. Demangel, R. Laumonier, A., "Fouilles de Notion" (1921), BCH 49 (1925), σελ Αναλυτικά για το βουλευτήριο στο Νότιο βλ. Geisz, D., Das antike Rathaus: das griechische Bouleuterion und die frührömische Curia (Wien 1990), σελ. 106, 338 Mc Donald, W.A., The political Meeting places of Greeks (Baltimore 1943), σελ Kockel, V., ʺBouleuteria Architectonische Form und urbanistischer Kontextʺ, στο Wörrle, M. Zanker, P. (επιμ.), Stadtbild und Bürgerbild im Hellenismus: Kolloquium, München, 24. bis 26. Juni 1993 (München 1995), σελ. 32, υποσημ Για το θέατρο βλ. Ciancio Rossetto, P. Pisani Sartorio, G. (επιμ.), Teatri Greci e Romani (Roma 1996), σελ Για το σύνολο των οικοδομημάτων της αρχαίας πόλεως βλ. Bean, G.E., Aegean Turkey (London1966), σελ Akurgal, E., Ancient civilizations and ruins of Turkey:from prehistoric times until the end of the Roman Empire (Istabul 1978), σελ Müller, D., Topographischer Bildkommentar zu den Historien Herodots (Berlin 1997), σελ Lang, G., Klassische antike Stätten Anatoliens, τόμ. ΙΙ (Norderstedt 2003), σελ Εκτενώς για τις πρώτες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή βλ. Demangel, R. Laumonier, A., ʺFouilles de Notionʺ (1921), BCH 47 (1923), σελ Δημιουργήθηκε στις 26/9/2017 Σελίδα 4/7

5 Για παραπομπή : Ντόουσον Μαρία - Δήμητρα, Καμάρα Αφροδίτη,, 2006, Βιβλιογραφία : Lang G.J., Klassische Antike Stätten Anatoliens. Band 2: Larissa-Zeleia, Norderstedt 2003 Hotz W., Die Mittelmeerküsten Anatoliens, Darmstadt 1989 Bean G.E., Aegean Turkey An Archaeological Guide, London 1966 Akurgal E., Ancient Civilizations and Ruins of Turkey From Prehistoric Times until the end of the Roman Empire, 8, Istanbul 1993 Müller D., Topographischer Bildkommentar zu den Historien Herodots. Kleinasien und angrenzende Gebiete mit Südostthrakien und Zypern, Tübingen Berlin 1997 Cohen G.M., The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands and Asia Minor, Berkeley Los Angeles Oxford 1995, Hellenistic Culture and Society 17 Hansen, M.H., Nielsen, T.H. (eds.), An Inventory of Archaic and Classical Poleis, Oxford 2004 Etienne R., Migeotte L., "Colophon et les abus des fermiers des taxes", BCH, 122.1, 1998, Engelmann H., Olshausen E., "Notion", NPauly 8, 2000, Bean G.E., "Notion", R. Stillwell, W. L. MacDonald, M. Holland McAllister, The Princeton Encyclopedia of Classical Sites (PECS), Princeton N.J. 1976, 629 Keil J., "Notion", RE 17, 1936, Δικτυογραφία : Battle of Notium The Sanctuary of Athena Polias at Notium Γλωσσάριo : βουλευτήριο, το Δημόσιο θεατροειδές κλειστό οικοδόμημα στο οποίο συνεδρίαζαν τα συλλογικά όργανα της πόλης, όπως η εκκλησία του δήμου, η βουλή των πρυτάνεων, των δικαστών και των αρχόντων. δωρικός ρυθμός, ο Αρχιτεκτονικός ρυθμός που αναπτύχθηκε στην κυρίως Ελλάδα και στις δωρικές αποικίες, ειδικότερα στη Σικελία και την Κάτω Ιταλία, κατά τον 6ο αι. π.χ. Στο δωρικό ρυθμό ο κίονας εδράζεται απευθείας στο στυλοβάτη, οι ραβδώσεις του κορμού είναι αβαθείς και σχηματίζουν οξείες ακμές, το κιονόκρανο αποτελείται από τον άβακα, τον εχίνο και το υποτραχήλιο, το επιστύλιο έχει αδιάρθρωτη επιφάνεια και η ζωφόρος αποτελείται από δύο εναλλασσόμενα μέλη: τα τρίγλυφα και τις μετόπες. Ο δωρικός ρυθμός χαρακτηρίζεται από τις αναλογίες των κιόνων που είναι βαριές σε σχέση με εκείνες του ιωνικού ρυθμού. ελληνικού τύπου θέατρο, το Το θεατρικό οικοδόμημα όπως αυτό διαμορφώθηκε στον ελλαδικό χώρο κατά την Ελληνιστική περίοδο. Αποτελείται από τρία ξεχωριστά τμήματα που δε συνδέονται μεταξύ τους: το κοίλον, την ορχήστρα και τη σκηνή. Το κοίλον είναι μεγαλύτερο του ημικυκλίου, χτίζεται συνήθως στη φυσική πλαγιά ενός λόφου και ορίζεται πλευρικά από αναλημματικούς τοίχους. Η ορχήστρα είναι κυκλική ή πεταλόσχημη και η σκηνή έχει ορθογώνιο σχήμα και διαθέτει παρασκήνια στις πλευρές. Δημιουργήθηκε στις 26/9/2017 Σελίδα 5/7

6 Για παραπομπή : Ντόουσον Μαρία - Δήμητρα, Καμάρα Αφροδίτη,, 2006, ζωφόρος, η 1. (αρχιτεκτονική) Tμήμα του θριγκού πάνω από το επιστύλιο, το οποίο αποτελείται στο μεν δωρικό ρυθμό από εναλλασσόμενα τρίγλυφα και μετόπες, στο δε ιωνικό από ενιαία επιφάνεια που φέρει συνήθως ανάγλυφη διακόσμηση. 2. (ζωγραφική) Διακοσμητική οριζόντια ταινία που περιτρέχει διάφορα μέρη ενός αγγείου ή το άνω μέρος των τοίχων ενός δωματίου. θύρωμα, το 1. (Αρχ.) Άνοιγμα στον τοίχο της πρόσοψης του σκηνικού οικοδομήματος. Τα μεταξύ των θυρωμάτων διαστήματα διακοσμούνται με ζωγραφικούς πίνακες. 2. (Βυζ.) Γενικά θύρωμα ονομάζεται το πολυτελές πλαίσιο θύρας από ξύλο, λίθο ή μάρμαρο. Συνήθως φέρει ανάγλυφο διάκοσμο. ιωνικός ρυθμός, ο Αρχιτεκτονικός ρυθμός που γεννήθηκε στην Ιωνία και αναπτύχθηκε στη Μικρά Ασία και τα νησιά κατά τον 6ο αι. π.χ. Ο κίονάς του έχει σύνθετη βάση, οι ραβδώσεις του κορμού απολήγουν σε ταινία, το κιονόκρανο είναι ορθογώνιο και χαρακτηρίζεται από τις έλικες, κύριο γνώρισμα του ρυθμού. Ο θριγκός του αποτελείται από τριταινιωτό επιστύλιο, ενιαία ζωφόρο, που συχνά φέρει ανάγλυφες παραστάσεις, και γείσο. Ο ιωνικός ρυθμός χαρακτηρίζεται για τη ραδινότητα των αναλογιών του σε σχέση με το δωρικό. κερκίδες, οι (cunei) Ομόκεντρα σφηνοειδή τμήματα στα οποία χωρίζονται, με τη βοήθεια στενών κλιμάκων, τα καθίσματα του κοίλου του αρχαίου θεάτρου. κοίλο, το (cavea) Το ομόκεντρο, συνήθως ημικυκλικό, πρανές του αρχαίου θεάτρου, όπου κάθονται οι θεατές. κορινθιακός ρυθμός, ο Αρχιτεκτονικός ρυθμός, ο πιο διακοσμητικός από τους αρχαίους ρυθμούς. Αναπτύχθηκε τον 4ο αι. π.χ. στην κυρίως Ελλάδα και αποτέλεσε τον πιο διαδεδομένο ρυθμό κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο. Διαφέρει ελάχιστα από τον ιωνικό, διατηρώντας παραπλήσιες αναλογίες με αυτόν. Ο κίονάς του εμφανίζει τις ίδιες ραβδώσεις, στέφεται όμως από εντελώς διαφορετικό κιονόκρανο, το οποίο αποτελείται από κάλαθο επενδεδυμένη εξωτερικά με τρεις σειρές πλαστικού φυτικού διάκοσμου. Οι δύο κατώτερες επάλληλες σειρές αναπαριστούν φύλλα ακάνθου, ενώ η ανώτερη σειρά περιλαμβάνει τέσσερις έλικες, τοποθετημένες συμμετρικά ανά δύο. Από αυτές, οι δύο ακραίες έχουν μεγαλύτερο ύψος, προεξέχουν κατά τη διαγώνιο και υποστηρίζουν την προέχουσα γωνία του άβακα, ενώ οι μεσαίες κάμπτονται προς τον κεντρικό άξονα του κίονα. Ο θριγκός στον κορινθιακό ρυθμό είναι όμοιος με τον ιωνικό. κρηπίδα, η / κρηπίδωμα, το Η βάση αρχαίου οικοδομήματος. Συχνά περιλαμβάνει μία ή περισσότερες βαθμίδες, συνήθως τρεις. Η ανώτερη από αυτές λέγεται στυλοβάτης, γιατί πάνω της στηρίζονται απευθείας οι κίονες. ναός εν παραστάσι, ο Τύπος ναού με δύο ή περισσότερους κίονες ανάμεσα σε παραστάδες στον πρόναο. ορχήστρα, η Χώρος ανάμεσα στη σκηνή και το κοίλο του αρχαίου θεάτρου, όπου διεξάγονται τα θεατρικά δρώμενα. Είναι συνήθως ημικυκλικού σχήματος και σπανιότερα κυκλικού. σκηνή, η (scaena) Αρχικά το μέρος όπου έπαιζαν οι ηθοποιοί. Αργότερα αποτέλεσε το μόνιμο κτίσμα που έκλεινε τη μία πλευρά του θεάτρου και διέθετε βοηθητικούς χώρους για την προετοιμασία των ηθοποιών και τη φύλαξη των μηχανημάτων. Χρονολόγιο Μέσα 5 ου αι. π.χ. Το Νότιον γίνεται μέλος της Δηλιακής Συμμαχίας 430 π.χ. Οι Πέρσες καταλαμβάνουν την Κολοφώνα και οι κάτοικοι της εγκαθίστανται στο Νότιον 408 π.χ. Το Νότιον γίνεται βάση του Αθηναϊκού στόλου 407 π.χ. Ναυμαχία στο Νότιον, οι Σπαρτίατες επιτυγχάνουν ολοκληρωτική νίκη εναντίον των Αθηναίων. 294 π.χ. Κατάληψη της Κολοφώνος από τον Λυσίμαχο. Οι Κολοφώνιοι εγκαθίστανται στην Έφεσο και πιθανόν και στο Νότιον 289 π.χ. Το Νότιον μετονομάζεται σε Κολοφώνα επί Θαλάσση 188 π.χ. Ειρήνη της Απάμειας, το Νότιον αναγνωρίζεται ως ελεύθερη πόλη Δημιουργήθηκε στις 26/9/2017 Σελίδα 6/7

7 Για παραπομπή : Ντόουσον Μαρία - Δήμητρα, Καμάρα Αφροδίτη,, 2006, 85 π.χ. Η πόλη λεηλατείται από πειρατές. Δημιουργήθηκε στις 26/9/2017 Σελίδα 7/7