Πρόταση ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2012) 428 final 2012/0205 (CNS) Πρόταση ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξία όσον αφορά τον μηχανισμό ταχείας αντίδρασης για την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ EL EL

2 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1. ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Στην Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης και στο παράρτημα IV («Φορολογικές πολιτικές των κρατών μελών με αναπτυξιακό προσανατολισμό και βελτίωση του φορολογικού συντονισμού στην ΕΕ»), η Επιτροπή έχει υπογραμμίσει την ανάγκη να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα του ΦΠΑ στο πλαίσιο της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Επισημάνθηκε ότι η βελτίωση της είσπραξης των φόρων και η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αύξηση των κρατικών εσόδων. Οι μηχανισμοί για την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ εξελίσσονται ταχέως και τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν ενίοτε καταστάσεις όπου η ισχύουσα ενωσιακή νομοθεσία περί ΦΠΑ δεν παρέχει νομική βάση για τα μέτρα που επιθυμούν να λάβουν για την καταπολέμηση αυτής της πρακτικής. Μέχρι σήμερα, οι περιπτώσεις αυτές έχουν αντιμετωπιστεί είτε με τροποποίηση της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας 2 (εφεξής η «οδηγία ΦΠΑ») είτε με τη χορήγηση μεμονωμένων παρεκκλίσεων στα κράτη μέλη βάσει του άρθρου 395 της οδηγίας ΦΠΑ. Το εν λόγω άρθρο παρέχει επί του παρόντος τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να τους χορηγείται παρέκκλιση για την καταπολέμηση της απάτης (η απλούστευση είναι ο άλλος πιθανός στόχος δυνάμει του εν λόγω άρθρου). Αυτό απαιτεί (θετική) πρόταση της Επιτροπής, μια διαδικασία η οποία μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 8 μήνες, σύμφωνα με το άρθρο 395 παράγραφος 4 της οδηγίας ΦΠΑ, και ομόφωνη έγκριση από το Συμβούλιο, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω καθυστερήσεις. Και στις δύο περιπτώσεις, η διαδικασία είναι, εκ φύσεως, αργή και δυσκίνητη, ενώ τα φαινόμενα απάτης εξελίσσονται ταχέως σε διεθνές επίπεδο, π.χ. αλυσιδωτή απάτη (απάτη τύπου carousel) στον τομέα των υπηρεσιών οι οποίες παρέχονται πολύ γρήγορα στον επόμενο εμπορευόμενο (αντί για τον πιο παραδοσιακό τύπο απάτης στα εμπορεύματα). Η διαδικασία για τη χορήγηση παρεκκλίσεων ή για την τροποποίηση της οδηγίας ΦΠΑ μπορεί επομένως να οδηγήσει σε σημαντική και ανεπανόρθωτη οικονομική ζημία. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η εκτιμώμενη ζημία ύψους 5 δισεκατομμυρίων ευρώ μεταξύ Ιουνίου 2008 και Δεκεμβρίου 2009 όσον αφορά την εμπορία ποσοστώσεων εκπομπών για τα δικαιώματα εκπομπής αερίων θερμοκηπίου 3. Τα κράτη μέλη μπορούν, συνεπώς, να επιχειρήσουν να λάβουν άμεσα μέτρα, χωρίς να υπάρχει κατάλληλη νομική βάση στην ενωσιακή νομοθεσία. Ωστόσο, η κατάσταση παραμένει μη ικανοποιητική, δεδομένου ότι τα μέτρα αυτά, ακόμη και όταν είναι κατάλληλα και αναλογικά σε σχέση με την περίπτωση της απάτης, θα μπορούσαν να αμφισβητηθούν ενώπιον των δικαστηρίων, λόγω έλλειψης νομικής βάσης COM(2011) 815 τελικό της ΕΕ L 347 της , σ. 1 Δελτίο Τύπου της Europol, της 9ης Δεκεμβρίου 2009, «Απάτη σχετικά με τις πιστώσεις ρύπων προκαλεί περισσότερα από 5 δισ. ευρώ ζημιές για τον ευρωπαίο φορολογούμενο» EL 2 EL

3 Η ενίσχυση του συστήματος ΦΠΑ στην ΕΕ αποτελεί επίσης έναν από τους βασικούς στόχους της ανακοίνωσης για το μέλλον του ΦΠΑ 4 η οποία υποβλήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2011, και η παρούσα πρόταση αναφέρθηκε ως δράση προτεραιότητας για την επίτευξη του εν λόγω στόχου. Σκοπός της παρούσας πρότασης είναι επομένως να προβλεφθεί μια διαδικασία στην οδηγία ΦΠΑ, η οποία, σε πολύ ειδικές περιπτώσεις, θα παρέχει νομική βάση που θα δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να λαμβάνουν άμεσα μέτρα. Η διαδικασία αυτή θα ονομάζεται μηχανισμός ταχείας αντίδρασης (εφεξής «ΜΤΑ») Ο ΜΤΑ δεν αποσκοπεί να αντικαταστήσει το ισχύον σύστημα παρέκκλισης. Το πεδίο εφαρμογής του περιορίζεται συνεπώς σε περιπτώσεις μαζικής και αιφνίδιας απάτης σε συγκεκριμένο(-ους) τομέα(-είς) οικονομικής δραστηριότητας, σε ένα συγκεκριμένο κράτος μέλος, η οποία δεν μπορεί να σταματήσει με παραδοσιακά μέσα ελέγχου και επιβολής και η οποία μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημίες. Δεδομένου ότι ο νέος αυτός μηχανισμός θα φέρει προστιθέμενη αξία μόνο αν οι αποφάσεις μπορούν να λαμβάνονται ταχύτερα από ό, τι βάσει των υφιστάμενων διαδικασιών, προτείνεται η Επιτροπή να κάνει χρήση των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων, όπως προβλέπεται στο άρθρο 291 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή της οδηγίας ΦΠΑ, και για την πρόληψη των ζημιών για τον προϋπολογισμό και των παραβιάσεων των αρχών της φορολογικής δικαιοσύνης. Για την έκδοση των εκτελεστικών αποφάσεων, που επιτρέπουν μέτρο παρέκκλισης για την καταπολέμηση της απάτης από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος που υποβάλλει σχετική αίτηση, θα εφαρμόζεται η διαδικασία εξέτασης, όπως προβλέπεται ρητά σε θέματα φορολόγησης στο άρθρο 2 παράγραφος 2 στοιχείο β) σημείο v) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή 5 (εφεξής ο «κανονισμός επιτροπολογίας»), της οποίας οι πρακτικές και νομικές πτυχές παρατίθενται στο άρθρο 5 του εν λόγω κανονισμού. Σε συνδυασμό με το άρθρο αυτό, η Επιτροπή θα εγκρίνει άμεσα εφαρμοστέες πράξεις βάσει δεόντως αιτιολογημένων λόγων επείγουσας ανάγκης, κατά την έννοια του άρθρου 8 του κανονισμού επιτροπολογίας. Αυτή είναι η ταχύτερη επιλογή για την παροχή νομικής βάσης ενόψει της εφαρμογής μέτρου παρέκκλισης σε κράτος μέλος σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η διαδικασία αυτή τονίζει, όπως έχει ήδη αναφερθεί, τον έκτακτο χαρακτήρα του ΜΤΑ και εξηγεί το περιορισμένο πεδίο εφαρμογής του. Κατά παρέκκλιση από την προβλεπόμενη συνήθη περίοδο εφαρμογής των 6 μηνών που προβλέπεται στο άρθρο 8 παράγραφος 2 του κανονισμού επιτροπολογίας, προτείνεται να αυξηθεί κατά ένα έτος κατ ανώτατο όριο η περίοδος εφαρμογής κάθε έγκρισης που χορηγείται στο πλαίσιο του ΜΤΑ. Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να ακολουθούν εν τω μεταξύ την τυπική διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 395 της οδηγίας ΦΠΑ ή να εφαρμόσουν άλλα μέτρα καταπολέμησης της απάτης για τα οποία δεν απαιτείται παρέκκλιση. 4 5 COM(2011) 851 τελικό ΕΕ L 55 της , σ. 13. EL 3 EL

4 Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 3 του κανονισμού επιτροπολογίας, η πράξη θα πρέπει να υποβληθεί στην αρμόδια επιτροπή επιτροπολογίας, η οποία θα είναι η Μόνιμη επιτροπή διοικητικής συνεργασίας (SCAC), εντός 14 ημερών από την έκδοσή της από την Επιτροπή. Το άρθρο 3 παράγραφος 5 του κανονισμού επιτροπολογίας παρέχει τη δυνατότητα, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, να μπορεί να λάβει τη γνώμη της επιτροπής μέσω γραπτής διαδικασίας. και η Επιτροπή προτίθεται να κάνει χρήση της εν λόγω δυνατότητας, ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία όσο το δυνατόν περισσότερο. Όπως προβλέπεται στο άρθρο 3 παράγραφος 5 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού επιτροπολογίας, ένα κράτος μέλος δεν θα μπορεί να περατώσει τη γραπτή διαδικασία, κατόπιν αιτήματος, προκειμένου να συγκαλέσει συνεδρίαση, δεδομένου ότι αυτό θα επιβραδύνει σημαντικά όλη τη διαδικασία. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι, αν η επιτροπή διατυπώσει αρνητική γνώμη, η Επιτροπή πρέπει να καταργήσει αμέσως την παρέκκλιση σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 4 του κανονισμού επιτροπολογίας. Όσον αφορά το περιεχόμενο των παρεκκλίσεων που θα μπορούσαν να εγκριθούν στο πλαίσιο του ΜΤΑ, προτείνεται να καταρτιστεί και να εγκριθεί κατάλογος μέτρων για την καταπολέμηση της απάτης, διότι, μόλις υποβληθεί αίτηση στο πλαίσιο του ΜΤΑ, τα κράτη μέλη δεν θα έχουν στη διάθεσή τους καθόλου χρόνο ή θα έχουν ελάχιστο χρόνο για τη διεξαγωγή συζήτησης επί της ουσίας σχετικά με το είδος των μέτρων που πρέπει να ληφθούν για την καταπολέμηση της απάτης. Κατ αυτόν τον τρόπο η Επιτροπή θα μπορεί επίσης να εργαστεί βασιζόμενη, σε μεγάλο βαθμό, σε προκαθορισμένα κείμενα, μειώνοντας έτσι τις προθεσμίες διεκπεραίωσης των υποθέσεων και μεταφράσης. Το μόνο μέτρο καταπολέμησης της απάτης επί του παρόντος που προσδιορίζεται στην παρούσα πρόταση είναι ο λεγόμενος μηχανισμός αντίστροφης επιβάρυνσης, σύμφωνα με τον οποίο ο υποκείμενος στον φόρο λήπτης καθίσταται υπόχρεος για την καταβολή του ΦΠΑ, αντί, κατά γενικό κανόνα, του προμηθευτή των αγαθών ή του παρόχου των υπηρεσιών. Στο βαθμό που ο λήπτης απολαύει πλήρους δικαιώματος έκπτωσης, θα υπολογίσει και θα εκπέσει τον ΦΠΑ στην ίδια δήλωση ΦΠΑ και το αποτέλεσμα είναι ότι δεν πραγματοποιείται πραγματική καταβολή ή επιστροφή, μειώνοντας έτσι τις δυνατότητες απάτης. Το μέτρο αυτό, και παρά τις ενδεχόμενες μεσοπρόθεσμες αρνητικές συνέπειές του, αποδεικνύεται ότι αποτελεί αποτελεσματικό εργαλείο για τον τερματισμό της απάτης (και ιδίως της αλυσιδωτής απάτης), όταν στοχεύει σε ορισμένους συγκεκριμένους τομείς. Το Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα μετά από πρόταση της Επιτροπής, θα πρέπει να καθορίσει τα άλλα μέτρα, ώστε τα μέτρα αυτά να θεσπιστούν πριν αποτελέσουν αντικείμενο αίτησης στο πλαίσιο του ΜΤΑ. Σε διαδικαστικό επίπεδο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποστείλουν αίτηση στην Επιτροπή, αναφέροντας την πρόθεσή τους να θεσπίσουν μέτρο παρέκκλισης βάσει του συστήματος ΜΤΑ. Οι εξαιρετικές περιστάσεις της κατάστασης απάτης θα πρέπει να εξηγηθούν λεπτομερώς ώστε να αιτιολογηθεί η εφαρμογή του ΜΤΑ η Επιτροπή θα ζητήσει συμπληρωματικές πληροφορίες, εφόσον απαιτείται. Όταν θα έχει στη διάθεσή της όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες, η Επιτροπή θα εγκρίνει το μέτρο ή θα ενημερώσει το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος σχετικά με την απόρριψη του εν λόγω μέτρου εντός ενός μηνός. Προκειμένου να απλοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η διαδικασία, η αίτηση κράτους μέλους θα πρέπει να καταρτίζεται βάσει τυποποιημένου εντύπου, το οποίο εγκρίνεται από την Επιτροπή και περιέχει προκαθορισμένο κατάλογο ερωτήσεων που επιτρέπει την ταχύτερη και πιο ολοκληρωμένη εξέταση και αξιολόγηση του φαινομένου της απάτης για την οποία υποβάλλεται αίτηση παρέκκλισης. Όσον αφορά την εσωτερική της οργάνωση, η Επιτροπή θα EL 4 EL

5 διασφαλίσει τη δρομολόγηση επιταχυνόμενης διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Η παρέκκλιση θα χορηγηθεί από την ίδια την Επιτροπή χωρίς να πρέπει να αναμένει απόφαση του Συμβουλίου και μάλιστα πριν διατυπώσει γνώμη η αρμόδια επιτροπή. Επιπλέον, η έκδοση της απόφασης θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί βάσει μίας μόνο από τις γλωσσικές εκδόσεις, δεδομένου ότι θα αφορά μόνο ένα κράτος μέλος. Ο συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων θα πρέπει να καθιστά δυνατή την τήρηση της προθεσμίας ενός μηνός, αφού λάβει η Επιτροπή όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες. 2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την ενδεχόμενη χρήση ενός ΜΤΑ είχε ήδη πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της προαναφερθείσας ανακοίνωσης σχετικά με το μέλλον του ΦΠΑ. Πριν από την εν λόγω δημόσια διαβούλευση, πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις με τα κράτη μέλη (μέσω της Ομάδας εμπειρογνωμόνων «Στρατηγική κατά της φοροδιαφυγής») από τις οποίες προκύπτει ότι υπήρχε πραγματικό ενδιαφέρον για την καθιέρωση ενός τέτοιου μηχανισμού. Η παρούσα πρόταση είναι κυρίως διαδικαστικού χαρακτήρα. Αποσκοπεί στην επιτάχυνση, σε επείγουσες περιπτώσεις, της δυνατότητας που υφίσταται ήδη για τα κράτη μέλη να τους χορηγείται έγκριση παρέκκλισης από τις διατάξεις της οδηγίας ΦΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό η εκτίμηση επιπτώσεων ήταν συνεπώς άνευ αντικειμένου. Μόνο τα επόμενα εθνικά μέτρα, που επιτρέπονται στο πλαίσιο του ΜΤΑ (όπως εκείνα που επιτρέπονται σήμερα βάσει του άρθρου 395), θα μπορούσαν να έχουν ορισμένες επιπτώσεις οι οποίες, σε κάθε περίπτωση, δεν θα πρέπει να είναι σημαντικές, λαμβανομένων υπόψη του περιορισμένου πεδίου εφαρμογής τους και της περιορισμένης διάρκειάς τους. Επιπλέον, καθώς δεν είναι γνωστό για ποιες συγκεκριμένες και ειδικές περιπτώσεις ένα κράτος μέλος θα μπορούσε να ζητήσει την προτεινόμενη διαδικασία ΜΤΑ, δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθούν οι ποσοτικές επιπτώσεις του ΜΤΑ σε σχέση με την τρέχουσα διαδικασία παρέκκλισης, δεδομένου ότι είναι προφανές ότι αυτές θα εξαρτώνται πάντοτε από την συγκεκριμένη περίπτωση. 3. ΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Ενόψει της καλύτερης υποστήριξης των κρατών μελών για την καταπολέμηση επιθετικών μορφών απάτης όσον αφορά τον ΦΠΑ, το προτεινόμενο μέτρο συμπληρώνει τη διαδικασία έγκρισης ορισμένων μέτρων παρέκκλισης για να εξασφαλιστεί μια ταχύτερη και, ως εκ τούτου, καταλληλότερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων. Η εν λόγω πρόταση τροποποιεί συνεπώς την οδηγία ΦΠΑ. Η δράση της ΕΕ δικαιολογείται για λόγους επικουρικότητας, σύμφωνα με τη νομική βάση που επιτρέπει στην Ένωση να ενεργεί στον τομέα της έμμεσης φορολογίας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 113 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γίνεται χρήση των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων της Επιτροπής βάσει του άρθρου 291 της ΣΛΕΕ και σύμφωνα με τον κανονισμό επιτροπολογίας, ο οποίος ορίζει ότι η διαδικασία εξέτασης πρέπει να χρησιμοποιείται για φορολογικά θέματα. Ο κίνδυνος ανεπανόρθωτων οικονομικών ζημιών δικαιολογεί την προσφυγή σε άμεσα εκτελεστικές πράξεις. Κατά συνέπεια, η διαδικασία για την έγκριση αυτού του είδους μέτρου παρέκκλισης θα επιταχυνθεί. EL 5 EL

6 Τα προαναφερόμενα φαινόμενα αιφνίδιας και μαζικής απάτης πολύ συχνά έχουν διεθνή διάσταση (π.χ. η λεγόμενη αλυσιδωτή απάτη και η απάτη του αφανούς εμπόρου) Όταν έρχονται αντιμέτωπα με νέες μορφές εμπορίου (π.χ. υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενο διεθνών συναλλαγών), τα κράτη μέλη δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν μεμονωμένα τα εν λόγω (άυλα) κυκλώματα απάτης στα οποία εμπλέκονται πολλές χώρες ταυτόχρονα. Ως εκ τούτου, ο στόχος καταπολέμησης της απάτης μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο μέσω μιας οδηγίας, η οποία προσφέρει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, να αποκτήσουν ταχύτερα από ό,τι είναι σήμερα δυνατόν νομική βάση για την εφαρμογή ενός μέτρου παρέκκλισης. Συνεπώς, η παρούσα πρόταση δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου. Το προτεινόμενο μέσο είναι οδηγία δεδομένου ότι η νομοθετική πράξη που τροποποιείται είναι οδηγία και συνεπώς καμία άλλη νομοθετική πράξη δεν θα ήταν κατάλληλη. 4. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η παρούσα πρόταση δεν έχει καμία αρνητική επίπτωση στον προϋπολογισμό της ΕΕ. EL 6 EL

7 2012/0205 (CNS) Πρόταση ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξία όσον αφορά τον μηχανισμό ταχείας αντίδρασης για την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 113, Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια, Έχοντας υπόψη τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 6, Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής 7, Αποφασίζοντας σύμφωνα με ειδική νομοθετική διαδικασία, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) Η φορολογική απάτη στον τομέα του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) οδηγεί σε σημαντικές απώλειες του προϋπολογισμού και επηρεάζει τις συνθήκες ανταγωνισμού και, συνεπώς, τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Ειδικές μορφές αιφνίδιας και μαζικής φοροδιαφυγής έχουν αναπτυχθεί πρόσφατα ειδικά μέσω της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων που διευκολύνουν το ταχύ παράνομο εμπόριο σε μεγάλη κλίμακα. (2) Σύμφωνα με την οδηγία 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας 8 τα κράτη μέλη επιτρέπεται να υποβάλουν αίτηση παρέκκλισης από την εν λόγω οδηγία, προκειμένου να αποτραπούν ορισμένες μορφές φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής. Για την έγκριση της εν λόγω παρέκκλισης απαιτείται η υποβολή πρότασης από την Επιτροπή και η έγκρισή της από το Συμβούλιο. Η πρόσφατη εμπειρία έδειξε ότι η διαδικασία για τη χορήγηση παρεκκλίσεων δεν είναι πάντοτε αρκετά ευέλικτη ώστε να εξασφαλίζει την ταχεία και κατάλληλη αντίδραση στα αιτήματα των κρατών μελών ΕΕ C της, σ.. ΕΕ C της, σ.. ΕΕ L 347 της , σ. 1 EL 7 EL

8 (3) Προκειμένου να διασφαλιστεί η αρχή της φορολογικής δικαιοσύνης και η εφαρμογή της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η τρέχουσα διαδικασία παρέκκλισης δεν είναι κατάλληλη, είναι αναγκαίο να καθιερωθεί μια νέα διαδικασία για τη χορήγηση παρεκκλίσεων, που ονομάζεται «μηχανισμός ταχείας αντίδρασης». (4) Προκειμένου να καταστεί δυνατή η ταχύτερη έγκριση των αναγκαίων παρεκκλίσεων και να διασφαλιστούν ομοιόμορφοι όροι για την εφαρμογή της οδηγίας 2006/112/ΕΚ, θα πρέπει να ανατίθενται στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες όσον αφορά την άδεια που παρέχεται στο αιτούν κράτος μέλος να θεσπίζει μέτρα παρέκκλισης στο ειδικό πλαίσιο του μηχανισμού ταχείας αντίδρασης. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή 9. (5) Η Επιτροπή θα πρέπει να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις που έχουν άμεση εφαρμογή σε δεόντως δικαιολογημένες περιπτώσεις όσον αφορά την άδεια που παρέχεται στο αιτούν κράτος μέλος να θεσπίζει μέτρα παρέκκλισης, εφόσον το απαιτούν λόγοι επείγουσας ανάγκης. Εκτελεστικές πράξεις άμεσα εφαρμοστέες απαιτούνται σε περιπτώσεις αιφνίδιων και μαζικών μορφών απάτης οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντικές και ανεπανόρθωτες ζημίες. (6) Είναι αναγκαίο να παραταθεί η μέγιστη διάρκεια ισχύος των άμεσα εφαρμοστέων εκτελεστικών πράξεων ώστε να επιτραπεί στο οικείο κράτος μέλος να θεσπίσει εν τω μεταξύ μονιμότερα μέτρα. Κατ αυτόν τον τρόπο θα υπήρχε επίσης, ενδεχομένως, επαρκής χρόνος για την εφαρμογή της διαδικασίας παρέκκλισης που προβλέπεται στο άρθρο 395 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ. (7) Ο ορισμός του παραλήπτη ως υπόχρεου για την καταβολή του ΦΠΑ (αντιστροφή της επιβάρυνσης) είναι ένα αποτελεσματικό μέτρο ώστε να σταματήσουν αμέσως οι πιο γνωστές μορφές φοροδιαφυγής σε ορισμένους τομείς. Ωστόσο, επειδή η κατάσταση μπορεί να εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου, μπορεί επίσης να είναι αναγκαίο να επιτραπούν άλλα μέτρα. Προς τον σκοπό αυτόν, το Συμβούλιο θα πρέπει, ενδεχομένως, κατόπιν προτάσεως της Επιτροπής, να καθορίσει οποιοδήποτε άλλο μέτρο το οποίο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του μηχανισμού ταχείας αντίδρασης. Είναι σκόπιμο να καθοριστεί το είδος των μέτρων που θα μπορούσαν να εγκριθούν ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος που απαιτείται για την έγκριση των παρεκκλίσεων από την Επιτροπή. (8) Είναι επίσης αναγκαίο να καταρτιστεί το τυποποιημένο έντυπο των αιτήσεων από τα κράτη μέλη προκειμένου να διευκολυνθεί η κατανόησή τους και η επακόλουθη επεξεργασία τους. Προκειμένου να διασφαλίζονται ενιαίοι όροι για την εφαρμογή της οδηγίας 2006/112/ΕΚ, θα πρέπει να ανατίθενται εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή όσον αφορά το εν λόγω τυποποιημένο έντυπο. (9) Προκειμένου να επιταχυνθεί η έκδοση των εκτελεστικών πράξεων που σχετίζονται με την άδεια που παρέχεται στο αιτούν κράτος μέλος να θεσπίζει μέτρα παρέκκλισης στο ειδικό πλαίσιο του μηχανισμού ταχείας αντίδρασης, ο πρόεδρος της επιτροπής θα πρέπει να εφαρμόσει τη γραπτή διαδικασία, κατά την έννοια του άρθρου 3 9 ΕΕ L 55 της , σ. 13. EL 8 EL

9 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011. Είναι επίσης αναγκαίο να αποκλειστεί η πιθανότητα για ένα μέλος της επιτροπής να ζητήσει τον τερματισμό της έγγραφης διαδικασίας, χωρίς αποτέλεσμα. (10) Δεδομένου ότι ο στόχος της δράσης που πρέπει να αναληφθεί, για την αντιμετώπιση φαινομένων αιφνίδιας και μαζικής απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, τα οποία πολύ συχνά έχουν διεθνή διάσταση, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, διότι δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν μεμονωμένα τα κυκλώματα απάτης που συνδέονται με νέες μορφές συναλλαγών στις οποίες εμπλέκονται πολλές χώρες ταυτόχρονα, και ο οποίος μπορεί, συνεπώς, να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο ΕΕ, εξασφαλίζοντας ταχύτερη και, ως εκ τούτου, καταλληλότερη και αποτελεσματικότερη αντίδραση σε αυτά τα φαινόμενα, η Ένωση μπορεί να θεσπίσει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, που διατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των εν λόγω στόχων. (11) Επομένως, η οδηγία 2006/112/EΚ πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως, ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ: Άρθρο 1 Στον τίτλο ΧΙΙΙ κεφάλαιο 2 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ, παρεμβάλλεται το ακόλουθο Τμήμα 1α: «Τμήμα 1α Μηχανισμός ταχείας αντίδρασης για την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ Άρθρο 395α 1. Η Επιτροπή μπορεί να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις με τις οποίες επιτρέπει σε κάθε κράτος μέλος να λαμβάνει τα ακόλουθα ειδικά μέτρα κατά παρέκκλιση από την παρούσα οδηγία, για την καταπολέμηση αιφνίδιων και μαζικών μορφών φοροδιαφυγής στον τομέα του ΦΠΑ που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντικές και ανεπανόρθωτες οικονομικές ζημίες: α) τον ορισμό του παραλήπτη ως υπόχρεου για την καταβολή του ΦΠΑ για ορισμένες παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών κατά παρέκκλιση από το άρθρο 193, μετά από αίτηση που αναφέρεται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου για το εν λόγω μέτρο β) κάθε άλλο μέτρο που καθορίζεται από το Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα μετά από πρόταση της Επιτροπής. Για τους σκοπούς του στοιχείου α), το ειδικό μέτρο θα πρέπει να υπόκειται σε κατάλληλα μέτρα ελέγχου από τα κράτη μέλη όσον αφορά τους υποκείμενους στο φόρο που παρέχουν τα αγαθά ή τις υπηρεσίες για τις οποίες ισχύει το εν λόγω μέτρο. EL 9 EL

10 Οι εκτελεστικές πράξεις που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παρούσας παραγράφου εγκρίνονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 395β παράγραφος 2. Για δεόντως αιτιολογημένους επιτακτικούς λόγους επείγουσας ανάγκης όσον αφορά την άδεια που παρέχεται στο αιτούν κράτος μέλος να θεσπίσει μέτρα παρέκκλισης που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παρούσας παραγράφου, η Επιτροπή θεσπίζει άμεσα εφαρμοστέες εκτελεστικές πράξεις σύμφωνα με τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 395β παράγραφος 3. Οι εν λόγω πράξεις παραμένουν σε ισχύ για διάστημα που δεν υπερβαίνει το ένα έτος. 2. Το κράτος μέλος που επιθυμεί να θεσπίσει το μέτρο που προβλέπεται στην παράγραφο 1 υποβάλλει σχετική αίτηση στην Επιτροπή. Το κράτος μέλος παρέχει στην Επιτροπή τις πληροφορίες στις οποίες αναφέρεται ο ενδιαφερόμενος τομέας, το είδος και τα χαρακτηριστικά της απάτης, ο αιφνίδιος και μαζικός χαρακτήρας της και οι συνέπειές της όσον αφορά την σημαντική και ανεπανόρθωτη οικονομική ζημία. Σε περίπτωση που η Επιτροπή κρίνει ότι δεν έχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, έρχεται σε επαφή με το εν λόγω κράτος μέλος εντός ενός μηνός από την παραλαβή της αίτησης και προσδιορίζει ποιες πρόσθετες πληροφορίες απαιτούνται. Μόλις η Επιτροπή συγκεντρώσει όλες τις πληροφορίες που θεωρεί απαραίτητες για την εκτίμηση της αίτησης, εγκρίνει, εντός προθεσμίας ενός μηνός, το ειδικό μέτρο ή, σε περίπτωση που η Επιτροπή απορρίψει το αιτούμενο μέτρο, ενημερώνει σχετικά το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος. 3. Η Επιτροπή εκδίδει εκτελεστική πράξη για τη θέσπιση τυποποιημένου εντύπου για την υποβολή των πληροφοριών που αναφέρονται στην παράγραφο 2 πρώτο εδάφιο. Η εκτελεστική πράξη εκδίδεται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 395β παράγραφος 2. Άρθρο 395β 1. Η Επιτροπή επικουρείται από την επιτροπή που έχει συσταθεί με το άρθρο 58 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 904/2010 του Συμβουλίου(*). Πρόκειται για επιτροπή κατά την έννοια του κανονισμού (EΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(**). 2. Οσάκις γίνεται αναφορά στην παρούσα παράγραφο, εφαρμόζεται το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/ Οσάκις γίνεται αναφορά στην παρούσα παράγραφο, εφαρμόζεται το άρθρο 8 σε συνδυασμό με το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011. Αν η γνωμοδότηση της επιτροπής πρέπει να ληφθεί μέσω γραπτής διαδικασίας, η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται χωρίς αποτέλεσμα όταν, εντός της προθεσμίας έκδοσης της γνωμοδότησης, το αποφασίσει ο πρόεδρος της επιτροπής. EL 10 EL

11 (*) ΕΕ L 268 της , σ. 1. (**) ΕΕ L 55 της , σ. 13.» Άρθρο 2 1. Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν προς την παρούσα οδηγία το αργότερο την 1η Ιανουαρίου Ανακοινώνουν αμέσως στην Επιτροπή το κείμενο των εν λόγω διατάξεων. Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, αναφέρονται στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από παρόμοια αναφορά κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Οι λεπτομερείς διατάξεις για την αναφορά αυτή καθορίζονται από τα κράτη μέλη. 2. Τα κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή το κείμενο των ουσιωδών διατάξεων εσωτερικού δικαίου τις οποίες θεσπίζουν στον τομέα που διέπεται από την παρούσα οδηγία. Άρθρο 3 Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρθρο 4 Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη. Βρυξέλλες, Για το Συμβούλιο Ο Πρόεδρος EL 11 EL