ΦΦL 01 Λατινική Γλώσσα Διδάσκουσα: Σοφία Γ. Παπαϊωάννου

Transcript

1 ΦΦL 01 Λατινική Γλώσσα Διδάσκουσα: Σοφία Γ. Παπαϊωάννου Μάθημα 5 ο ( ) Γραμματική για Επανάληψη Παθητική Φωνή: Ενεστώτας, Παρατατικός, Μέλλοντας (Οριστική) όλων των συζυγιών. Η αναφορική αντωνυμία, qui, quae, quod Οι μετοχές (ενεστώτας, μέλλοντα, παρακειμένου) και η κλίση τους Συντακτικό για Επανάληψη Η συντακτική λειτουργία των μετοχών (επιθετική, κατηγορηματική, επιρρηματική) Αιτιατική του τόπου και του χρόνου. Αφαιρετική του τόπου, του χρόνου, του ενεργούντος προσώπου ή του ποιητικού αιτίου Α. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ annus, - ī (α.) έτος c ā sus, - ū s (α.) ευκαιρία, τύχη; cas ū τυχαία causa, -ae (θ.) λόγος, αιτία dignit ā s, - ā tis (θ.) αξιοπρέπεια, αριστεία locus, - ī (α.) τόπος, μέρος (στον πληθυντικό είναι ουδέτερο loca, locorum) memoria, -ae (θ.) μνήμη, θύμηση, ανάμνηση mulier, -eris (θ.) γυναίκα op īniō, - ō nis (θ.) γνώμη, πεποίθεση pars, partis (θ.) μέρος, τμήμα poena, -ae (θ.) τιμωρία, ποινή proelium, proeli ī (ου.) μάχη qu ī, quae, quod ο οποίος, η οποία, το οποίο regnum, - ī (ου.) το βασίλειο, η εξουσία sensus, - ū s (α.) η αίσθηση, το συναίσθημα virtus, - ū tis (θ.) η ανδρεία, αρετή auctorit ās, - ā tis (θ.) εξουσία, κύρος, επιρροή eques, equitis (α.) ιππέας equit ā tus, - ū s (α.) ιππικό f ātum, - ī (ου.) μοίρα, πεπρωμένο gladius, gladi ī (α.) ξίφος impetus, - ū s (α.) επίθεση, έφοδος latus, lateris (ου.) η πλευρά lū na, -ae (θ.) φεγγάρι mundus, - ī (α.) κόσμος portus, - ū s (α.) λιμάνι pretium, preti ī (ου.) τιμή, αντίτιμο regnum, - ī (ου.) βασίλειο saxum, - ī (ου.) βράχος scelus, sceleris (ου.) έγκλημα sōl, sō lis (α.) ήλιος soror, sor ō ris (θ.) αδελφή ΡΗΜΑΤΑ

2 absum, abesse, ā fu ī είμαι απών, απουσιάζω acc ūs ō, acc ūs ā re, acc ūs ā vī, acc ūs ā tum κατηγορώ ag ō, agere, ēgī, actum κάνω, καταφέρω κάτι cēnō, cēnā re, cēnā vī, cēnā tum δειπνώ damn ō, damn ā re, damn ā v ī, damn ā tum καταδικάζω mandō, mandā re, mandā vī, mandā tum διατάζω, κατευθύνω persu ā de ō, persu ā d ē re, persu ā s ī, persu ā sum ( + dat.) πείθω super ō, superā re, superā vī, superā tum κατανικώ, υπερισχύω, περνώ από πάνω vendō, vendere, vendidī, venditum πουλώ vulner ō ( or volner ō ), vulner ā re, vulner ā v ī, vulnerā tum τραυματίζω doce ō, doc ē re, docu ī, doctum διδάσκω, εξηγώ fugi ō, fugere, f ū g ī, fugitum φεύγω, τρέπομαι σε φυγή interfi ci ō, interfi cere, interf ē c ī, interfectum σκοτώνω move ō, mov ēre, mō vī, mō tum κινώ occid ō, occidere, occid ī, occ ā sum πέφτω κάτω, δύω (για τον ήλιο) perveni ō, perven ī re, perv ē n ī, perventum φτάνω ΕΠΙΘΕΤΑ aequus, -a, -um ίσος, δίκαιος alius, -a, -um άλλος proximus, -a, -um ο αμέσως επόμενος, ο ακόλουθος, ο γειτονικός tertius, -a, -um τρίτος tres, tria τρεις, τρια ū nus, -a, -um ένας, μία, ένα alter, altera, alterum ο άλλος (από δύο) cupidus, -a, -um αυτός που επιθυμεί σφόδρα id ō neus, -a, -um κατάλληλος propinquus, -a, -um σχετικός, πλησίον reliquus, -a, -um αυτός που απομένει, ο υπόλοιπος suus, -a, -um ο δικός, η δική, το δικό (κάποιου) t ā lis, -e ο τέτοιος, αυτού του είδους t ō tus, -a, -um (γεν. t ō tius, δοτ. t ō tī ) ολόκληρος ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ, ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ, ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ab από (για χρόνο) aperte ανοιχτά apud ( + αιτ.) στο σπίτι κάποιου atque και d ē ( + αφ.) σχετικά με, αναφορικά με facile εύκολα inter ( + αιτ.) ανάμεσα magis περισσότερο qu ō προς τα πού? quoque επίσης sine ( + αφ.) χωρίς tamen εντούτοις, ωστόσο tandem τουλάχιστον, εν τέλει trans ( + αιτ.) από τη μια μεριά στην άλλη aliquand ō κάποτε

3 Β. ΑΣΚΗΣΕΙΣ (για το σπίτι) Να βάλετε τα παρακάτω ουσιαστικά μαζί με την αναφορική αντωνυμία στην πτώση, γένος και αριθμό της παρένθεσης (i) casus (γενική ενικού) (ii) dignitas (ονομαστική ενικού) (iii) poena (αιτιατική πληθυντικού) (iv) virtus (δοτική πληθυντικού ) (v) regnum (αφαιρετική ενικού) (vi) sensus (ονομαστική πληθυντικού ) (vii) memoria (γενική πληθυντικού) (viii) proelium (δοτική ενικού) (ix) mulier (αιτιατική ενικού) (x) opinio (ονομαστική πληθυντικού) (για το σπίτι) Να δώσετε το σωστό τύπο της μετοχής (i) d oceo (παρακείμενος, αιτιατική πληθυντικού θηλυκό) (ii) f ugio (ενεστώτας, ονομαστική ενικού, αρσενικό) (iii) interfi cio (παρακείμενος, αφαιρετική πληθυντικού, αρσενικό) (iv) moveo (παρακείμενος, αφαιρετική ενικού, αρσενικό) (v) occido (ενεστώτας, αιτιατική ενικού, αρσενικό) (vi) pervenio (μέλλοντας, ονομαστική πληθυντικού, αρσενικό) (vii) capio (παρακείμενος, αιτιατική πληθυντικού, ουδέτερο) (viii) video (μέλλοντας, ονομαστική ενικού θηλυκό) (ix) a mo (ενεστώτας, αφαιρετική ενικού, θηλυκό) (x) p ono (παρακείμενος, αιτιατική πληθυντικού, αρσενικό) TRY THIS Να μεταφράσετε τις ακόλουθες προτάσεις (για την τάξη) 1. veni Athenas, inquit Democritus, neque me quisquam ibi agnovit. (Cicero Tusculanae Disputationes 5.104) Ήλθα στην Αθήνα, είπε ο Δημόκριτος, και ούτε με αναγνώρισε κανείς εκεί. 2. magna est hominum opinio de te, magna commendatio liberalitatis, magna memoria consulatus tui. (Cicero Epistulae ad Familiares 1.7.9) Μεγάλη είναι η γνώμη των ανθρώπων για εσένα, μεγάλος ο έπαινος της ευγενικής σου συμπεριφοράς, μεγάλη η μνήμη της υπατικής σου θητείας. 3. ego eo die casu apud Pompeium cenavi. (Cicero Epistulae ad Familiares 1.2.3) Την ημέρα εκείνη εγώ από σύμπτωση είχα δειπνήσει στο σπίτι του Πομπήιου. 4. de litterarum missione sine causa abs te accusor. (Cicero Epistulae ad Atticum 1.5.3) Κατηγορούμαι από εσένα χωρίς αιτία για την αποστολή επιστολών. 5. hic locus aequum fere spatium a castris... Ariovisti et Caesaris aberat. (Caesar De Bello Gallico ) Αυτός ο τόπος βρίσκονταν μακριά από το στρατόπεδο του Αριόβιστου και του Καίσαρα περίπου ίση απόσταση. 6. omnia tela totius accusationis in Oppianicum coniciebantur, aperiebatur causa insidiarum, Fabriciorum familiaritas commemorabatur. (Cicero Pro Cluentio 50).

4 Όλα τα βέλη της κατηγορίας στο σύνολό της εκτοξεύονταν ενάντια στον Οππιάνικο, αποκαλύπτονταν η αιτία της ενέδρας, μνημονεύονταν η συγγένεια των Φαβρικίων. 7. proximique < Belgae > sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt. qua de causa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt, quod fere cotidianis proeliis cum Germanis contendunt. (Caesar De Bello Gallico ) Οι Βέλγοι είναι γείτονες με τους Γερμανούς, οι οποίοι κατοικούν από την απέναντι πλευρά του Ρήνου, και με τους οποίους συνεχώς διεξάγουν πόλεμο. Για τον λόγο αυτό και οι Ελβετοί επίσης ξεπερνούν τους υπόλοιπους Γαλάτες στην ανδρεία, διότι αγωνίζονται ενάντια στους Γερμανούς με σχεδόν καθημερινές μάχες. 8. ibi casu rex erat Ptolemaeus, puer aetate, magnis copiis cum sorore Cleopatra bellum gerens, quam... per suos propinquos atque amicos regno expulerat. (Caesar Bellum Civile ) Εκεί κατά τύχη ήταν βασιλιάς ο Πτολεμαίος, ένα παιδί στην ηλικία, που διεξήγαγε πόλεμο με μεγάλο στράτευμα ενάντια στην αδελφή του την Κλεοπάτρα, την οποία με τη βοήθεια των συγγενών και των φίλων του είχε εκδιώξει από το βασίλειο. 9. hi primum cum gladiis non in regnum appetentem, sed in regnantem impetum fecerunt. (Cicero Philippicae 2.114) Αυτοί αρχικά έκαναν έφοδο με τα ξίφη τους όχι ενάντια σε κάποιον που ζητούσε το βασίλειο αλλά ενάντια σε κάποιον που ήδη βασίλευε. 10. libenter Caesar petentibus Haeduis dat veniam excusationemque accipit. (Caesar De Bello Gallico 6.4.3) Πρόθυμα ο Καίσαρας, επειδή του το ζητούσαν οι Αιδούοι, έδειξε επιείκεια και δέχθηκε την συγγνώμη τους. 11. duo Numidae cum litteris missi ad Hannibalem... per agros pabulatoribus Romanis ad Q. Clodium propraetorem deducuntur. (Livy Ab Urbe Condita ) Δύο Νουμίδες οι οποίοι είχαν σταλεί από τον Αννίβα με επιστολές οδηγούνται μέσα από τα ρωμαϊκά βοσκοτόπια ενώπιον του Κόιντου Κλωδίου του προπραίτωρα, 12. mortem igitur omnibus horis impendentem timens, qui poterit animo consistere? (Cicero De Senectute 74) Ποιος επομένως θα μπορέσει να επιδείξει θάρρος, όταν / εάν φοβάται πως ο θάνατος κρέμεται πάνω από το κεφάλι του όλες τις ώρες; Γ. ΚΕΙΜΕΝΟ Ο Ρωμύλος και ο Ρέμος Ex Rhea Silvia nātī sunt duo fīliī, Rōmulus et Remus. Pater eōrum, ut fāma est, Mārs deus erat. Sed nec deī nec hominēs mātrem et puerōs ā crūdēlitāte rēgiā dēfendērunt. Sacerdōs in custōdiam data est; puerōs rēx in Tiberim inicī iussit. Forte Tiberis abundāverat, neque eī quī puerōs ferēbant adīre ad altam aquam poterant. Itaque puerōs in alveō posuērunt atque in tenuī aquā relīquērunt. Sed alveus in siccō sēdit. Deinde lupa sitiēns sīc enim est trāditum- ex montibus quī circā sunt ad puerōrum vāgītum cursum flexit. Faustulus, pāstor rēgius, eam invēnit puerōs nutrientem. Ab eō atque Lārentiā uxōre puerī ēducātī sunt. Cum prīmum adolēvērunt, vēnārī coepērunt et in latrōnēs praedā onustos impetūs facere pāstōribusque praedam dīvidere. Dum quīdam lūdī celebrantur, latrōnēs īrātī ob praedam āmissam impetum in Rōmulum et Remum fēcērunt; captum Remum rēgī Amuliō trādidērunt. Puerōs

5 praedam ex agrīs Numitōris ēgisse incūsābant. Sīc ad supplicium Numitōrī Remus dēditur. Ab initiō Faustulus crēdiderat pueros iussū rēgis expositōs apud sē ēducārī. Tum periculō Remi mōtus rem Rōmulō aperit. Forte Numitor quoque audīverat fratrēs geminōs esse; tum comparāns et aetātem eōrum et nōbilem animum Remī nepōtem agnovit. Romulus cum manū pāstōrum in rēgem Amulium impetum facit; Remus aliā parātā manū adiuvat. Ita rēx interfectus est. Imperium Albānum Numitōrī avō ab iuvenibus restitūtum est. Deinde Romulus et Remus in eīs locīs ubi expositī ubique educātī erant urbem condere cōnstituērunt. Romulus, I (αρσεν. 2 ης ) Remus, -i (αρσεν. 2 ης ) Mars, Martis (αρσεν. 3 ης ) regius, -a, -um (επίθετο 1 ης -2 ης κλίσης) custodia, -ae (θηλ. 1 ης ) Tiberis, Tiberis, (αιτ.) Tiberim (αρσεν.) inicio, inieci, iniectum, inicere (3 ης ) alveus, -i (αρσεν. 2 ης ) tenuis, -is, -e (επίθετο 3 ης ) siccum, -i (ουδετ. 2 ης ) sedeo, sedi, sessum, sedere (2) lupa, -ae (θηλ. 1 ης ) sitio, sitivi, sitire (4) est traditum (trado, tradidi, traditum, trader, 3) circa (επίρρημα) vagitus, -us (αρσεν. 4 ης ) cursus, -us (αρσεν. 4 ης ) flecto, flexi, flexum, flectere (3) Faustulus, -i (αρσεν. 2 ης ) pastor, pastoris (αρσεν. 3 ης ) nutrio, nutrivi, nutritum, nutrire (4) Larentia, -ae (θηλ. 1 ης ) educo (1) venor, venatus sum, venari (1 αποθ.) latro, latronis (αρσεν. 3 ης ) onustus, -a, -um (επίθετο 1 ης -2 ης κλίσης) divido, divisi, divisum, dividere (3) celebro (1) ob (πρόθεση+αιτιατική) in (+αιτιατική προσώπου) incuso (1) (+αιτιατική, +απαρέμφατο) Λεξιλόγιο ο Ρωμύλος (ιδρυτής της Ρώμης) ο Ρέμος (αδελφός του Ρωμύλου) ο Άρης (πατέρας του Ρωμύλου και του Ρέμου) βασιλικός συνοδεία, φυλακή Τίβερης (το ποτάμι που διασχίζει τη Ρώμη) ρίχνω μέσα το καλάθι λεπτός, ρηχός η ξέρα κάθομαι, σταματώ η λύκαινα διψώ (απρόσωπο παθητικό ρήμα) παραδίδεται κοντά κλάμα, παράπονο τρέξιμο, μονοπάτι, πορεία λυγίζω, αλλάζω ο Φαύστυλος (ο βοσκός που βρήκε το Ρωμύλο και το Ρέμο) ο βοσκός τρέφω, φροντίζω η Λαρέντια (γυναίκα του Φαυστύλου) αναθρέφω, μορφώνω κυνηγώ ο ληστής φορτωμένος χωρίζω, μοιράζω συχνάζω, γιορτάζω εξαιτίας εναντίον κατηγορώ, παραπονιέμαι

6 ad (+αιτιατική) supplicium, -i (ουδετ. 2 ης ) dedo, dedidi, deditum, dedere (3) initum, -i (ουδετ. 2 ης ) iussu (+γενική) expono, exposui, expositum, exponere (3) geminus, -a, -um (επίθετο 1 ης -2 ης κλίσης) comparo (1) aetas, aetatis (θηλ. 3 ης ) animus, -i (αρσεν. 2 ης ) nepos, nepotis (αρσεν. 3 ης ) manus, -us (αρσ. 4ης) avus, -i (αρσεν. 2 ης ) restituo, restitui, restitutum, restituere (3) (εδώ) με σκοπό να... στον ενικό: τιμωρία. στον πληθυντικό: προσευχές υποχωρώ, παραδίνω η αρχή με εντολή... εκθέτω, εξηγώ δίδυμος, διπλός συγκρίνω ηλικία, διάρκεια ζωής πνεύμα, νους ο εγγονός χέρι, συμμορία ο παππούς επαναφέρω