Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι Σωστές και ποιες Λάθος.

Transcript

1 ΟΜΑΔΑ Α Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι Σωστές και ποιες Λάθος. 1. Το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας υδρευόταν μετά την έλευση των προσφύγων από το Αδριάνειο Υδραγωγείο. 2. Η ΟΥΛΕΝ κατασκεύασε το φράγμα και την τεχνητή λίμνη στο Μαραθώνα 3. Το 1920 ο Βενιζέλος ηττήθηκε στις εκλογές 4. Το 1910 οι πρόοδοι της ελληνικής οικονομίας ήταν εμφανείς 5. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή έφτασαν στο ελληνικό κράτος Έλληνες χριστιανοί 10 μονάδες Α.1.2. Να γράψετε δίπλα σε κάθε γεγονός την χρονολογία που αυτό αντιστοιχεί. Α. Ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος Β. Επιβολή δικτατορίας από τον Ιω. Μεταξά Γ. Μικρασιατική καταστροφή Σελίδα 1 από 6

2 Δ. Διχοτόμηση του χαρτονομίσματος Ε. Σύγκρουση στο Κιλελέρ 10 μονάδες Α.2.1. Για ποιους λόγους το εργατικό κίνημα καθυστέρησε να αναπτυχθεί στην Ελλάδα; 15 μονάδες Α.2.2. Ποιες οι συνέπειες των Βαλκανικών πολέμων για την Ελλάδα; 15 μονάδες ΘΕΜΑ Β1 Με βάση το περιεχόμενο των παραθεμάτων και τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε στις ενέργειες του Κουμουνδούρου για να αντιμετωπιστεί το επισιτιστικό πρόβλημα της χώρας και να τις συγκρίνετε με την αγροτική πολιτική του Τρικούπη, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την στάση των αγοραστών γης στη Θεσσαλία (Ελλήνων του εξωτερικού). 25 μονάδες ΚΕΙΜΕΝΟ Α Είναι εμφανής ο διαχωρισμός ανάμεσα σε δύο φάσεις της πορείας του ελληνικού δασμολογίου επί των εισαγομένων σιτηρών: στην πρώτη φάση, που φθάνει ως τα 1884, ο δασμός έχει μειωθεί στο έπακρο, ενώ στην δεύτερη, που άρχεται από το ίδιο έτος 1884, μια νέα ισχυρότατα προστατευτική των εγχωρίων σιτηρών πολιτική εγκαινιάζεται. Σελίδα 2 από 6

3 Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια ριζική αλλαγή κατευθυντήριας γραμμής: η προς του 1880 πολιτική φέρει την σφραγίδα της ισχυράς προσωπικότητας του Αλεξ. Κουμουνδούρου, ενώ η εν συνεχεία νέα κατεύθυνση υπαγορεύεται από τον Χαρίλαο Τρικούπη. [...] Ο Κουμουνδούρος ύψωσε τον δασμό επί των εισαγομένων βιομηχανικών ειδών τελικής κατανάλωσης, υπό τον όρο ότι υπήρχε εγχώρια παρεμφερής παραγωγή. Αφ ετέρου επέφερε μια εντυπωσιακή μείωση στον δασμό επί των σιτηρών και των πρώτων υλών. Είναι σαφές ότι, κατά την σύλληψη του δασμολογίου Κουμουνδούρου, τα σιτηρά θεωρήθηκαν μάλλον ως πρώτες ύλες για την βιομηχανία -δηλαδή ως αγαθά εισερχόμενα στην αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης- απολύτως πρώτης ανάγκης. Στην προοπτική πρέπει να εγγραφούν και οι προσπάθειες του Κουμουνδούρου υπέρ της προσάρτησης της Θεσσαλίας. Η επαρχία αυτή ήταν ήδη φημισμένη για τον γεωργικό πλούτο της και δη για τις δημητριακές δυνατότητές της. Θα ήταν δυνατόν, ως ελληνική επαρχία, να δώσει επί τέλους μια οριστική λύση στο ελληνικό σιτικό πρόβλημα. Πλην όμως, οι μαζικές αγορές Θεσσαλικής γης από τους Έλληνες μεγιστάνες του εξωτερικού ανέτρεψαν αιφνιδίως τα σχέδια του Κουμουνδούρου: η Θεσσαλία του 1880, κυριαρχούμενη από τα τσιφλίκια, αρνήθηκε ν αναλάβει τον ρόλο του ελληνικού σιτοβολώνα. Αντιθέτως, εμφανίστηκε ως μια περιοχή αποφασισμένη να επωφεληθεί της προνομιακής θέσης της, πουλώντας ακριβά τις υπηρεσίες που της ζητούσε η Ελλάδα και αντλώντας εξ αυτού το μέγιστο κέρδος. Κ. Βεργόπουλου, Το αγροτικό ζήτημα στην Ελλάδα. Η κοινωνική ενσωμάτωση της γεωργίας, σσ ΚΕΙΜΕΝΟ Β Ο αιφνίδιος σχηματισμός της μεγάλης γαιοκτησίας από τους Έλληνες χρηματιστές του εξωτερικού υποχρέωσε τον Τρικούπη να διαμορφώσει ένα ολόκληρο σύστημα οικονομικής προστασίας της τσιφλικικής οικονομίας. Σελίδα 3 από 6

4 Καταρχήν ο Τρικούπης, σε αντίθεση με την πολιτική του Αλ. Κουμουνδούρου, πενταπλασίασε το δασμό πάνω στα εισαγόμενα σιτηρά το 1884, ενώ κατά το 1892 τον ήδη υψηλό δασμό τον αύξησε ακόμα κατά 1.60%. Ο σκοπός του ήταν προφανής: να περιορίσει την εισαγωγή του αλλοδαπού σίτου, ώστε ο εγχώριος να υπερτιμηθεί και να διογκωθεί η έγγειος πρόσοδος των τσιφλικούχων. Παράλληλα, ο Τρικούπης πρόσφερε δύο ακόμα δώρα στους νεοπαγείς τσιφλικούχους της Θεσσαλίας: α) Κατάργησε τη φορολογία της δεκάτης επί των σιτηρών, η οποία αντιπροσώπευε το σημαντικό ποσοστό του 70% των εσόδων του συνόλου των εγγείων φόρων ή το 12% των συνολικών εσόδων του δημόσιου προϋπολογισμού. Τη δεκάτη αντικατέστησε ο λεγόμενος «φόρος αροτριώντων κτηνών», ο οποίος απέφερε μόλις το 1/3 των εσόδων της πρώτης. Ο νέος φόρος ανακούφισε τους τσιφλικούχους διπλά, όχι μόνο γιατί μειώθηκε ποσοτικά η αξίωση του δημοσίου, αλλά και γιατί ο νέος φόρος ήταν εύκολο να επιβαρύνει τελικά τους καλλιεργητές, εφόσον δε συνδεόταν με την ιδιοκτησία αλλά με τον αριθμό των ζώων που χρησιμοποιούνταν. β) Κατάργησε το τελωνείο Θεσσαλίας, για να διευκολύνει τις εποχικές μετακι-νήσεις της νομαδικής κτηνοτροφίας στις περιοχές των ελληνοτουρκικών συνόρων. Η κατάργηση του τελωνείου αυτού σήμαινε βέβαια ζημιά του δημοσίου κατά δραχμές, όμως έδωσε τη δυνατότητα στους τσιφλικούχους να αυξήσουν τα ενοίκια για την παραχώρηση εκτάσεων για βοσκή. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΔ, σσ ΘΕΜΑ Β2 Με βάση την πηγή αλλά και τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα παρακάτω: Σελίδα 4 από 6

5 Α. Ποιοι λόγοι επέβαλαν την κυριαρχία της μεθόδου clearing (κλήρινγκ) στις διεθνείς συναλλαγές και πώς ακριβώς λειτουργούσε αυτή η μέθοδος; Β. Να αναλύσετε τις επιπτώσεις που είχε η μέθοδος clearing για το εμπόριο της Ελλάδας αλλά και για τις πρακτικές στο εσωτερικό της. 25 μονάδες Η βασική αρχή της νέας εμπορικής πολιτικής ήταν ότι οι εισαγωγές έπρεπε, όσο ήταν δυνατόν, να πληρώνονται με τα εξαγόμενα εθνικά προϊόντα. Η μέθοδος των clearing αποφεύγει σε μεγάλο βαθμό την παρεμβολή του συναλλάγματος και γι αυτό συγκρίνεται με τις πρωτόγονες μορφές των ανταλλαγών. Με το μηχανισμό αυτό, κάθε χώρα εξωθείται να μην εισάγει προϊόντα άλλης, παρά μόνο υπό τον όρο ότι και αυτή η τελευταία δέχεται να εισάγει σ αντιστάθμιση προϊόντα ίσης αξίας της πρώτης. Η μορφή αυτή του εμπορίου προτιμήθηκε στο μεσοπόλεμο από πολλές χώρες, γιατί επέτρεπε την εξοικονόμηση συναλλάγματος και για τις δυο εμπορευόμενες πλευρές. [ ] Η μέθοδος των clearing επέτρεπε διάφορες παραλλαγές γύρω από το ποσοστό των εισαγωγών που θα καλυπτόταν με εξαγόμενα προϊόντα και γύρω από το ποσοστό που θα καλυπτόταν με καθαρό συνάλλαγμα. Οι συγκεκριμένες συμφωνίες κλείστηκαν με βάση τα στοιχεία των προηγούμενων ετών. Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου ήταν ότι στηριζόταν σε συμφωνίες ολιγόμηνης διάρκειας, πράγμα που έδινε στο μηχανισμό των clearing μια ιδιαίτερη ευκαμψία προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. [ ] Το κράτος παράλληλα ανέλαβε την προώθηση των εξαγωγών, σαν ένα μέσο για τη βελτίωση των δημοσιονομικών πραγμάτων. Η οργάνωση του εξωτερικού εμπορίου με επίκεντρο το κράτος είχε μια ακόμα αξιοσημείωτη επίπτωση: παρακίνησε τους εμπόρους να οργανωθούν σε ενώσεις εισαγωγέων και εξαγωγέων, με την κρατική αιγίδα. Στα πλαίσια αυτών των ενώσεων, ο κάθε έμπορος διατηρούσε μια προσωπική μερίδα από τις εισαγωγές ή εξαγωγές με βάση τις επιδόσεις των τελευταίων χρόνων. Έτσι, η ανάπτυξη του εμπορικού clearing εκτός από τις άλλες επιπτώσεις που είχε, ενίσχυσε και τον έλεγχο του κράτους πάνω στο εξωτερικό εμπόριο και οδήγησε στην «καρτελλοποίηση» της ελληνικής αγοράς. Στην ουσία, το εμπορικό clearing με την τάση της δημοσιοποίησης του εξωτερικού Σελίδα 5 από 6

6 εμπορίου, εμφάνιζε πια τους εμπόρους σαν απλούς φορείς των αναγκών και των θελήσεων της κρατικής πολιτικής. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΕ, σελ 341 ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό. 5. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 1 ώρα μετά την έναρξη. Να έχετε επιτυχία!! ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΕΩΡΓΕΛΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Σελίδα 6 από 6