ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Transcript

1 ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Με πολύ ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις, αναλύσεις και κυρίως εμπεριστατωμένες προτάσεις πάνω στο ακανθώδες θέμα της διαχείρισης των θαλάσσιων απορριμμάτων ολοκληρώθηκε η ανοιχτή εκδήλωση 18 Χρόνια ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ Παίρνουμε μέρος στη Λύση για ένα Περιβάλλον χωρίς Απορρίμματα που πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Εκδηλώσεων ΙANOS, την Τετάρτη 24 Απριλίου Η εκδήλωση, που σηματοδότησε και την έναρξη της φετινής εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ, ξεκίνησε με μια σύντομη ιστορική αναδρομή από τον Πρόεδρο του Δ.Σ. του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, κο Ευάγγελο Κουκιάσα, στα πρώτα «βήματα» της εκστρατείας πριν 18 χρόνια, όταν οι πρώτες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των τοπικών κοινωνιών στις νησιωτικές περιοχές, ανέδειξαν και την ανάγκη συγκέντρωσης συγκεκριμένων στοιχείων για το ρυπαντικό φορτίο των ακτών και των θαλασσών μας, γεγονός που οδήγησε και στη μετεξέλιξη της όλης πρωτοβουλίας σε μια ολιστική εκστρατεία που όχι μόνο προωθεί και ενθαρρύνει τη συμμετοχή των πολιτών, αλλά παράλληλα παράγει πρωτογενή επιστημονικά δεδομένα, μέσα από την συστηματική καταγραφή των απορριμμάτων που συγκεντρώνονται από τους εθελοντές. Την εκδήλωση χαιρέτισε η κα Hoda Elturk, Information Officer UNEP/MAP (Μεσογειακό Πρόγραμμα Δράσης του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον), η οποία αφού αναφέρθηκε συνοπτικά στις συνεργασίες που έχουν προωθηθεί σε ευρω-μεσογειακό επίπεδο για τη διαχείριση των θαλάσσιων απορριμμάτων στη Μεσόγειο, τόνισε την «ανάγκη ανάληψης ισχυρότερων δεσμεύσεων προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης και μελλοντικής υιοθέτησης ενός νομικά δεσμευτικού εργαλείου, το οποίο θα περιλαμβάνει μέτρα και χρονοδιαγράμματα για την εφαρμογή τους» και κατέληξε στους βασικούς στόχους του υπό σχεδιασμό Περιφερειακού Σχεδίου για τη Διαχείριση των Θαλασσίων Απορριμμάτων. Οι στόχοι αυτοί συνοψίζονται στη μείωση των επιπτώσεων των θαλάσσιων απορριμμάτων στο περιβάλλον, την ανθρώπινη υγεία και την οικονομία στη Μεσόγειο σε συμφωνία με τις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις του Πρωτοκόλλου για την Προστασία της Μεσογείου Θάλασσας από τη ρύπανση από χερσαίες πηγές, στην προώθηση της συνεργασίας μέσα από την προώθηση και υλοποίηση διεθνών και περιφερειακών πρωτοβουλιών για τα θαλάσσια απορρίμματα, καθώς και στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και γνώσης σχετικά με τις και τις επιπτώσεις των θαλάσσιων απορριμμάτων

2 Εν συνεχεία, σύντομο χαιρετισμό απεύθυναν εκπρόσωποι των χορηγών της εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ Ο κος Αλέξανδρος Παπαδάκης, Τμήμα Επικοινωνίας και Εταιρικών Σχέσεων της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας Α.Ε. αναφέρθηκε στη σημασία της βιωματικής εμπειρίας των καθαρισμών και στη θετική επενέργειά τους στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των εργαζομένων της εταιρίας, παράμετρο την οποία τόνισε και η κα Αρετή Καλεσάκη από την ΕΡΤ Α.Ε., αναφερόμενη στην προσωπική της συμμετοχή σε καθαρισμούς στο πλαίσιο της εκστρατείας. Ο κύκλος των χαιρετισμών ολοκληρώθηκε με τον δημοσιογράφο της εφημερίδας Ελεύθερος Τύπος, κο Γιάννη Ευαγγελίδη, ο οποίος τόνισε ότι «σε περιόδους κρίσης και με οικονομικούς όρους, αυτό που κοστίζει δεν είναι η προστασία αλλά η ρύπανση του περιβάλλοντος...». Η επόμενη ενότητα της εκδήλωσης ήταν αφιερωμένη στην πολυετή διαδρομή της εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ και στα πολύτιμα δεδομένα που έχουν παραχθεί τα τελευταία χρόνια από τη συστηματική συμπλήρωση των Φύλλων Καταγραφής Απορριμμάτων και Παρατήρησης Φυσικών Περιοχών και την επιστημονική επεξεργασία τους από το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Πατρών (Ε.ΘΑ.ΓΕ.Φ.Ω.). Η κα Ναταλία Ρουμελιώτη, Υπεύθυνη θεμάτων Παράκτιας Διαχείρισης του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, παρουσίασε τον απολογισμό της εκστρατείας Τα τελευταία 17 χρόνια, η εκστρατεία έχει συμβάλει καθοριστικά στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση χιλιάδων εθελοντών, σχετικά με τα προβλήματα που δημιουργεί η παρουσία των απορριμμάτων στο παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον. Παράλληλα, από το 2006 και μετά, η εκστρατεία έχει πάρει και μια νέα διάσταση, αυτή της καταγραφής των απορριμμάτων, που καθιστά τους εθελοντές πολύτιμους αρωγούς της εκστρατείας και συμμέτοχους στην επιστημονική έρευνα μέσα από τη συλλογή πρωτογενών δεδομένων. Τα τελευταία επτά χρόνια έχουν λάβει μέρος περισσότεροι από εθελοντές, οι οποίοι πραγματοποίησαν καθαρισμούς σε φυσικές περιοχές συνολικά 41 νομών της Ελλάδας. Όσον αφορά τους συμμετέχοντες φορείς, τα σχολεία αναδεικνύονται κάθε χρόνο ο πιο πιστός σύμμαχος, κάτι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο. Τέλος, παρουσίασε την ιστοσελίδα της εκστρατείας,, καθώς και τον τρόπο που μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να δηλώσουν συμμετοχή και προσκάλεσε τους παρευρισκομένους να συμμετάσχουν στους κεντρικούς καθαρισμούς του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS στην παραλία Ελληνικού και το Π. Φάληρο, στις 19 και 22 Μαΐου, αντίστοιχα. O κος Γιώργος Παπαθεoδώρου, Καθηγητής στο Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Πατρών, ξεκίνησε την τοποθέτησή του μιλώντας «για την πρόκληση να μετατραπεί το χυδαίο (τα σκουπίδια) σε επιστήμη» και

3 χαρακτηρίζοντας το θέμα των απορριμμάτων ως το «οικολογικό πρόβλημα του 21 ου αιώνα». Αναφερόμενος στη σημασία της καταγραφής απορριμμάτων από τους εθελοντές, ο κος Παπαθεοδώρου υπογράμμισε ότι τα στοιχεία και οι κρίσιμες πληροφορίες που προέκυψαν από την επεξεργασία των Φύλλων Καταγραφής δε θα υπήρχε άλλος τρόπος να εξαχθούν, πέρα από την εργασία που κατέθεσαν οι εθελοντές. Αναφορικά με το υλικό και την αρχική χρήση των απορριμμάτων, ο κος Παπαθεοδώρου εστίασε μεταξύ άλλων στη διαχρονική κυριαρχία του πλαστικού σε σχέση με τα άλλα απορρίμματα, το οποίο εμφανίζεται στη Μεσόγειο 10% περίπου επαυξημένο σε σχέση με άλλες θάλασσες και βρίσκεται σε συμφωνία με άλλες μελέτες που έχουν εκπονηθεί στην περιοχή. Τέλος, ο κος Παπαθεοδώρου αναφέρθηκε στις τρεις βασικές προκλήσεις σε σχέση με τα θαλάσσια απορρίμματα, οι οποίες είναι η αλλαγή του υποστρώματος και των οικοσυστημάτων λόγω της συσσώρευσής τους, η μετανάστευση ειδών μέσω των απορριμμάτων και ο κατακερματισμός των πλαστικών. Η ενότητα ολοκληρώθηκε με την πρώτη δημόσια προβολή και ακρόαση του τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού αντίστοιχα- κοινωνικού μηνύματος της φετινής εκστρατείας, τα οποία αποτελούν και φέτος ευγενική προσφορά της διαφημιστικής εταιρίας Bold Ogilvy & Mather. Οι εμπνευστές της φετινής διαφημιστικής καμπάνιας, κ.κ. Γιάννης Πάλλης, Art Director, και Γιώργος Κανελλόπουλος, Copyrighter, ανέλυσαν διεξοδικά τη σύλληψή της, η οποία στηρίχθηκε στην ανάγκη αποτύπωσης του μεγέθους, συμβαδίζοντας με την εξέλιξη της εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ που φέτος εστίασε όχι μόνο στα ποιοτικά, αλλά και στα ποσοτικά ευρήματα από την επεξεργασία των Φύλλων Καταγραφής. Για την αξία και την εμπειρία της συμμετοχής σε εθελοντικούς καθαρισμούς μίλησαν εν συνεχεία εκπρόσωποι φορέων που έχουν πάρει μέρος στην εκστρατεία ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ. Η κα Κλαίρη Χατζηγιάννη, Προϊσταμένη Σχέσεων Τύπου της Toyota Hellas, δήλωσε ότι οι εργαζόμενοι της εταιρίας μαζί με τις οικογένειές τους συμμετέχουν με ενθουσιασμό εδώ και 8 χρόνια στην εκστρατεία του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS και τόνισε τη σημασία της εμπλοκής των παιδιών στις συγκεκριμένες δράσεις που έχουν συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση της περιβαλλοντικής τους ευαισθησίας. Ο κος Παναγιώτης Τασιαδάμης από τη ΜΚΟ Υδροναύτες, εστίασε στο πρόβλημα των βενθικών απορριμμάτων και στη σημασία αξιοποίησης των σχετικών στοιχείων από την εκστρατεία ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ. Αναφέρθηκε σε παραδείγματα ιδιαίτερα επιβλαβών για τα οικοσυστήματα απορριμμάτων, όπως μπαταριών αυτοκινήτων και διχτυών και επεσήμανε ότι, σύμφωνα με την εμπειρία του στις «θαλάσσιες χωματερές», «η κατάσταση στο βυθό είναι χειρότερη από ό,τι στις ακτές». Τέλος, ο κος Νίκος Ζαχαράκης από το ΚΕΘΕΑ Παρέμβαση αναφέρθηκε στην εμπειρία που είχαν τα μέλη του ΚΕΘΕΑ κατά τη διάρκεια καθαρισμού στο Εθνικό Πάρκο

4 Σχινιά Μαραθώνα και η οποία προκάλεσε ανάμεικτα συναισθήματα στους συμμετέχοντες: αφενός, ικανοποίησης για την προσφορά στο φυσικό περιβάλλον και, αφετέρου, έκπληξης και προβληματισμού για τον όγκο και το είδος των απορριμμάτων. Το δεύτερο μέρος της Ανοιχτής Εκδήλωσης ξεκίνησε με την προβολή βιντεοσκοπημένου μηνύματος του Ευρωπαίου Επιτρόπου Περιβάλλοντος κου Janez Potočnik. Ο κος Potočnik, αναφέρθηκε στο πρόβλημα των θαλάσσιων απορριμμάτων στη Μεσόγειο, τις πολύπλευρες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις του, κάνοντας λόγο για την ανάγκη ανάληψη δράσης για την αντιμετώπισή του. Υπογράμμισε τη συλλογή αξιόπιστων δεδομένων που θα καλύπτουν όλη τη Μεσόγειο ως έναν από τους βασικούς παράγοντες, εκφράζοντας και την ευγνωμοσύνη του προς το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, το Πανεπιστήμιο Πατρών και τους χιλιάδες εθελοντές της εκστρατείας για τη συμβολή τους στη κάλυψη αυτή της σημαντικής έλλειψης. Πέραν αυτού, απαιτείται η πλήρης εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας, η ενίσχυση της συνεργασίας με τη βιομηχανία συσκευασιών και τις γειτονικές χώρες, καθώς και δράσεις ενημέρωσης των πολιτών και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης κυρίως των νεότερων γενεών. Το μήνυμα του Ευρωπαίου Επιτρόπου Περιβάλλοντος, έδωσε τροφή για μια πολύ γόνιμη συζήτηση με άξονα το πρόβλημα της θαλάσσιας και παράκτιας ρύπανσης, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι θεσμικών φορέων, ΜΚΟ και μέλη της επιστημονικής κοινότητας. Πρώτος πήρε τον λόγο, μέσω τηλεδιάσκεψης, ο Ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων κος Νίκος Χρυσόγελος, ο οποίος χαρακτήρισε το πρόβλημα των θαλάσσιων και παράκτιων απορριμμάτων ως ένα σύνθετο πρόβλημα που απαιτεί συνεκτική πολιτική σχεδιασμού κι εφαρμογής, καταγραφή, αξιολόγηση και, παράλληλα, πολιτικές και κοινωνικές συνέργειες. Αναφέρθηκε σε νομοθετικές πρωτοβουλίες, όπως την Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική, την Οδηγία Πλαίσιο για τα Απορρίμματα, τη Στρατηγική ZERO WASTE και παράλληλα εντόπισε ζητήματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης, όπως τη λειτουργία χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων δίπλα σε ακτές, αλλά και την ευρεία χρήση της πλαστικής σακούλας και των συσκευασιών μιας χρήσης, η απαγόρευση της οποίας πρέπει πλέον να θεσμοθετηθεί. Ο κος Χρυσόγελος τόνισε, επίσης, την οικονομική διάσταση του προβλήματος και το κόστος που προκύπτει από τη συνεχή υποβάθμιση τομέων άμεσα συνδεδεμένων με την κατάσταση της θάλασσας, όπως της αλιείας και του τουρισμού. Ο κος Μάνος Δασενάκης, Καθηγητής Τμήματος Χημείας στο Καποδιστριακό Παν/μιο της Αθήνας επεσήμανε ότι τα απορρίμματα καίτοι αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα που απαντάται και στους ωκεανούς, εμφανίζεται ιδιαίτερα οξυμένο στη Μεσόγειο, καθώς πρόκειται για μια κλειστή θάλασσα που ευνοεί τη συσσώρευση ρυπαντικού φορτίου. Ο κος

5 Δασενάκης σημείωσε ότι η κακοδιαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα γενικότερο θέμα που αντανακλάται και στο παράκτιο/ θαλάσσιο περιβάλλον και πως η αντιμετώπισή του απαιτεί κινητοποίηση των τοπικών κοινωνιών, οργάνωση των μετρήσεων και ανταλλαγή επιστημονικών δεδομένων. Η κα Έμυ Ζέρβα, Γεωπόνος, Εξωτερική Συνεργάτης Ειδικής Γραμματείας Υδάτων αναφέρθηκε στην πρόοδο ενσωμάτωσης της Οδηγίας Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική 2008/56/ΕΚ και δήλωσε ότι η ΕΓΥ έχει ολοκληρώσει την κατάρτιση των τριών πρώτων δράσεων του σταδίου της Προετοιμασίας και μετά τη διενέργεια δημόσιας διαβούλευσης εγκρίθηκε η απαιτούμενη από την Οδηγία-Πλαίσιο δέσμη περιβαλλοντικών στόχων και δεικτών για τα θαλάσσια ύδατα. Η κα Ζέρβα αναφέρθηκε επίσης στην Οδηγία 2006/7/Εκ για τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης, η οποία επίσης έχει ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη, τονίζοντας παράλληλα ότι η Ελλάδα, εφαρμόζοντας τα κριτήρια της ισχύουσας εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας, κατατάσσεται ανάμεσα στις 2-3 κορυφαίες χώρες της Ευρώπης. Τέλος, έκανε λόγο για την κατάρτιση του Μητρώου ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης, το οποίο έχει σαν στόχο την επιλογή των κατάλληλων μέτρων αντιμετώπισης της ρύπανσης στα νερά κολύμβησης, επιτρέπει την αποτελεσματικότερη διαχείριση των αντίστοιχων πόρων και επιτυγχάνει την ενημέρωση των πολιτών, μέσω του διαδραστικού ιστοτόπου που έχει δημιουργηθεί, σχετικά με την ποιότητα των νερών και των διαχειριστικών μέτρων που λαμβάνονται κατά περίπτωση. Δευτερολογώντας ο κος Παπαθεοδώρου υπογράμμισε ότι «κλειδί» για την αντιμετώπιση των απορριμμάτων στο θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον αποτελεί η ευαισθητοποίηση και διαμόρφωση περιβαλλοντικής παιδείας στους πολίτες με παράλληλη μέριμνα από τους αρμόδιους φορείς για δημιουργία υποδομών διοχέτευσης των απορριμμάτων και αντίστοιχα αναχαίτισης της χερσαίας ρύπανσης, όπου αυτό χρειάζεται π.χ. με κατασκευή διχτυών σε εκβολές ποταμών. Στο θέμα της παιδείας των πολιτών αναφέρθηκε και ο εκπρόσωπος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, Μηχανικός Περιβάλλοντος κο Δημήτρης Χωματίδης, παρατηρώντας ότι ακόμα και σε περιοχές που υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές (π.χ. κάδοι απορριμμάτων) συχνά οι λουόμενοι που δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι, δεν τις χρησιμοποιούν. Ο κος Χωματίδης τόνισε επίσης την ανάγκη της πρόληψης και της ριζικής μεταστροφής στον βιομηχανικό σχεδιασμό, ούτως ώστε να περιοριστεί ο όγκος της συσκευασίας και να προωθηθούν τα βιοπλαστικά, ενώ αναφέρθηκε και σε ειδικότερες μορφές ρύπανσης όπως τα πετρελαιοειδή απόβλητα, για τη διαχείριση των οποίων υπάρχει σημαντικό νομοθετικό κενό, και τις μπαταρίες οι οποίες έχουν μικρό όγκο αλλά ανυπολόγιστη τοξικότητα.

6 Η κα Χριστίνα Ζέρη, Ερευνήτρια Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας, Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών αναφέρθηκε ειδικότερα στο πρόβλημα των μικροπλαστικών. Όπως τόνισε, τα μικροπλαστκά αποτελούν τεράστια απειλή για τα πτηνά και τα είδη της θάλασσας, καθώς η κατάποσή τους μπορεί να προκαλέσει θάνατο άμεσα ή έμμεσα μέσω του αισθήματος κορεσμού, ενώ οι τοξικοί ρύποι που περιέχονται στη σύστασή τους μπορούν μέσω της τροφικής αλυσίδας να καταλήξουν και στον ίδιο τον άνθρωπο. Τις επιπτώσεις των πλαστικών και γενικότερα της θαλάσσιας και παράκτιας ρύπανσης στα θαλάσσια κητώδη υπογράμμισε τέλος και ο κος Βαγγέλης Παράβας, Υπεύθυνος Τομέα Προστασίας και Πολιτικής της Mom/ Εταιρεία μελέτης και προστασίας της Μεσογειακής φώκιας, Εκπρόσωπος του προγράμματος LIFE09/NF «Θάλασσα», φωτίζοντας ειδικότερες απειλές που αντιμετωπίζουν τα θαλάσσια θηλαστικά, όπως τη ρύπανση των σπηλιών που αποτελούν τα ενδιαιτήματά τους. Ο κος Παράβας καταθέτοντας την εμπειρία του από την υλοποίηση του προγράμματος «Θάλασσα» δήλωσε ότι εξακολουθεί να υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών και τόνισε την ανάγκη προβολής του θετικού παραδείγματος δράσης, όπως στην περίπτωση της εκστρατείας ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ερωτήσεις του κοινού προς τους ομιλητές και ευρεία συζήτηση. Η εκστρατεία τελεί υπό την αιγίδα του Μεσογειακού Προγράμματος Δράσης του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP/ MAP) και υλοποιείται με την επιστημονική υποστήριξη του Εργαστηρίου Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών (Ε.ΘΑ.ΓΕ.Φ.Ω.). Χορηγός είναι η Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ και υποστηρικτές η TNT και η Rolopack A.B.E.E. Χορηγοί επικοινωνίας είναι oι: Ελεύθερος Τύπος, Τύπος της Κυριακής, ΟΙΚΟτύπος, ΕΡΤ, KOSMOS 93,6, ΕΡΑ Δίκτυο και Πρώτο Πρόγραμμα. Ευχαριστούμε επίσης θερμά τις εταιρίες Bold Ogilvy & Mather και Animal Print για την υποστήριξή τους. Περισσότερες πληροφορίες Λουκία Καλαϊτζή Υπεύθυνη Τύπου & Επικοινωνίας Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS