«Στου Κεμάλ το Σπίτι» του Γιώργου Ιωάννου. Aπαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου

Transcript

1 1 «Στου Κεμάλ το Σπίτι» του Γιώργου Ιωάννου Aπαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου 1) Γιατί τα αρχικώς αρνητικά συναισθήματα του αφηγητή απέναντι στη γυναίκα μετατρέπονται εν τέλει σε θετικά; Τι έχει μεσολαβήσει; Είναι δικαιολογημένη μια τέτοια μεταστροφή; Αρχικά πίστευαν πως επρόκειτο για Ελληνίδα που ζούσε σε τουρκόφωνη περιοχή. Για αυτό δεν γνώριζε ελληνικά. Για κάποιον άγνωστο λόγο σε αυτούς αγαπούσε το σπίτι τους. Της φέρονταν λοιπόν ευγενικά. Όταν όμως αντιλήφθηκαν πως πρόκειται για Τουρκάλα, τα συναισθήματά τους άλλαξαν. Ταράχτηκαν και άρχισαν να την υποψιάζονται. Άλλωστε οι αναμνήσεις τους από το 1922 ήταν νωπές και ζούσαν δίπλα στο σπίτι του Κεμάλ. Αργότερα όμως, καθώς η τραγωδία του ξεριζωμού δεν γνωρίζει εθνικότητα, καταλαβαίνουν πολύ καλά τον πόνο και τη νοσταλγία της για το πατρογονικό της σπίτι. Έτσι τελικά τη συμπαθούν. 2) Μέσα στο διήγημα συνυπάρχουν αλλά και συγκρούονται δυο κόσμοι, δυο διαφορετικές εποχές. Πώς καταγράφεται στη συνείδηση του αφηγητή η εισβολή του νέου κόσμου; Είναι δικαιολογημένα τα συναισθήματα που του προκαλεί; Συνυπάρχουν και συγκρούονται δυο διαφορετικοί κόσμοι. Ο παραδοσιακός με τις δοκιμασμένες αξίες και ο νέος με αδοκίμαστο ακόμη τρόπο ζωής. Τον πρώτο που αγαπά ο αφηγητής και οι γύρω του χαρακτηρίζουν: - Η ζεστή ανθρώπινη επαφή μεταξύ τους, το γνήσιο ενδιαφέρον. - Η γραφικότητα, η ομορφιά, ο απλόχωρος χώρος του σπιτιού. ΜΑΡΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ

2 2 - Η αρμονική συνύπαρξη με τον περιβάλλοντα χώρο, τα δένδρα, τη φύση χωρίς να την επιβαρύνουν. Τον νέο κόσμο χαρακτηρίζουν: - Τα άσχημα κτίρια («εξαμβλώματα» κατά τον αφηγητή). - Ο αφανισμός του παλιού στο βωμό του κέρδους οικοδόμων και εργολάβων. - Η αστικοποίηση με όλες τις παρανομίες που ακολουθούν από τους διάφορους επιτήδειους. - Η καταστροφή του περιβάλλοντος (το πηγάδι γίνεται βόθρος). Επομένως η άποψη του αφηγητή σχετικά με την άκριτη εισβολή του νέου θεωρείται δικαιολογημένη. 3) Η απουσία μελοδραματισμού και η ποιητική ελλειπτικότητα χαρακτηρίζουν τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται την εσωτερική φόρτιση και τη συγκίνησή του ο πεζογράφος. Ποια στοιχεία του κειμένου δικαιολογούν αυτή την άποψη; Ο Ιωάννου πέτυχε ενώ όσα έγραψε τον συγκινούσαν και τον πονούσαν να μην κάνει το ύφος μελοδραματικό. Έτσι και η συμπεριφορά της άγνωστης γυναίκας δεν ξεφεύγει τα όρια του μέτρου. Τη συγκίνηση, τη χαρά της -σε κάποιες στιγμές και το σπαραγμό της, όταν βλέπει το σπίτι ρημαγμένο, τον εξωτερικεύει ελάχιστα και τον ζει κυρίως εσωτερικά. Όμως τόσο ο αφηγητής όσο και η οικογένειά του εκφράζονται συγκρατημένα επίσης. Αν και τα συναισθήματά τους απέναντί της έχουν εντάσεις, δεν το δείχνουν ιδιαίτερα. Πάντως δεν κρατά το μέτρο και φτάνει σε ακραίους χαρακτηρισμούς ο αφηγητής για το σπιτονοικοκύρη τους και τους εργολάβους. Χρήσιμες ερμηνευτικές επισημάνσεις O συγγραφέας χρησιμοποιεί την τεχνική της προοικονομίας για να πετύχει τη σταδιακή αποκάλυψη της ταυτότητας της άγνωστης γυναίκας. Αυτό γίνεται στα παρακάτω σημεία: - εκείνη παρουσιάζεται κουρασμένη και ντυμένη στα μαύρα. Άρα προοικονομείται ο πόνος και πως έρχεται από μακριά. - μιλούσε τούρκικα και έτσι προοικονομείται η τούρκική της καταγωγή. - Φαίνεται από καταγωγή αρχοντική. Άρα προοικονομείται η πληροφορία πως ήταν κόρη του μπέη. ΜΑΡΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ

3 3 - αναφέρεται στην αρχή πως καθόταν στο κατώφλι και έτσι προοικονομείται η πληροφορία της γριάς πως θρηνούσε εκεί όταν έφευγε με τις ανταλλαγές πληθυσμών. Βιβλιογραφία Δρουκόπουλος Α., Γιώργος Ιωάννου: ένας οδηγός για την ανάγνωση του έργου του, Αθήνα, Ειρμός, Κοτζιάς Α., Μεταπολεμικοί πεζογράφοι, Αθήνα, Κεδρός, Μερακλής Μ. Γ., Η σύγχρονη Ελληνική Λογοτεχνία ( ) Η πεζογραφία, Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινίδης,1970. Πολίτης Λ., Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας, Μ.Ι.Ε.Τ. Αθήνα, Γιώργος Ιωάννου Ο μόνος λόγος για τον οποίο θα ήθελα να ήμουν πλούσιος, είναι για να μπορώ να ταξιδεύω σε ολόκληρο τον κόσμο και να σπουδάζω όλες τις τέχνες... ΜΑΡΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ