ΕΥΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΩΝ ΤΡΟΠΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ ΣΤΙΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΥΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΩΝ ΤΡΟΠΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ ΣΤΙΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ."

Transcript

1 ΕΥΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΩΝ ΤΡΟΠΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ ΣΤΙΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ. Καΐκα. 1, Μπαµπάτσου Χ. 2, Ζέρβας Ε. 1 1 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο, Σχολή Θετικών Επιστηµών και Τεχνολογίας Ρήγα Φεραίου 167, Πάτρα, Ελλάδα, τηλ: zervas@eap.gr 2 ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Τµήµα ιεθνών Οικονοµικών Σχέσεων & Ανάπτυξης, , Κοµοτηνή, Ελλάδα ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η τροπική γεωγραφία έχει θεωρηθεί στη σχετική βιβλιογραφία σαν ένας κρίσιµος παράγοντας που συντέλεσε στη σχετικά καθυστερηµένη οικονοµική ανάπτυξη πολλών αναπτυσσόµενων χωρών καθώς έχει παρατηρηθεί πως οι θερµότερες χώρες είναι συνήθως οικονοµικά φτωχότερες. Σαν συνέπεια, οι κλιµατικές αλλαγές που προκλήθηκαν κυρίως από την ανάπτυξη των σύγχρονων αναπτυγµένων οικονοµιών κατά το παρελθόν, αναµένεται να έχουν µεγαλύτερη επίπτωση στις θερµότερες χώρες (πληµµύρες, ξηρασίες, υψηλές θερµοκρασίες). Καθώς η οικονοµία των αναπτυσσόµενων τροπικών οικονοµιών βασίζεται κυρίως στον αγροτικό τοµέα και τα οικοσυστήµατα, οι κλιµατικές αλλαγές επιβαρύνουν ακόµα περισσότερο την ήδη συγκριτικά χαµηλή οικονοµική ανάπτυξή τους λόγω της χαµηλής προσαρµοστικής ικανότητάς τους στις αλλαγές αυτές. Σκοπός της παρούσας εργασίας, είναι η επισκόπηση πρόσφατων ερευνών που σχετίζονται µε το αυτό το θέµα και η ανακεφαλαίωση των πιθανών επιπτώσεων των κλιµατικών αλλαγών στις τροπικές οικονοµίες. Ο σκοπός είναι να καταδείξει την ουσιώδη σηµασία των κλιµατικών αλλαγών στη οικονοµική ανάπτυξη των φτωχών τροπικών χωρών. VULNERABILITY OF TROPICAL DEVELOPING ECONOMIES ON CLIMATE CHANGE Kaika D. 1, Babatsou Ch. 2, Zervas E. 1 1 Hellenic Open University, School of Science and Engineering, Riga Feraiou 167, Patra, Greece, tel: zervas@eap.gr 2 Democritus University of Thrace, Dept. of International Economic Relations & Development, , Komotini, Greece ABSTRACT Tropical geography has been considered in the literature as a critical factor that contributes to the relatively late economic growth of many developing countries. Usually, it has been observed that warmer countries are economically poorer. As a result, climate change which caused mainly by the development of developed economies in the past, is expected to have greater impact in warmer countries (floods, droughts, high temperatures). The economy of developing tropical countries is based primarily on agriculture and ecosystems. By this way, climate changes further burden the already comparatively low economic growth of these countries because of their low adaptive capacity on such changes. The purpose of this paper is to review recent research related to this topic and summarize the potential impacts of climate change on tropical economies. The main purpose is to demonstrate the essential importance of climate change on the economic development of poor tropical economies. 1

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι χώρες που εντάσσονται γεωγραφικά στη τροπική ζώνη εµφανίζουν τη χαµηλότερη ανάπτυξη και τους πιο αργούς ρυθµούς οικονοµικής µεγέθυνσης. Μία ερµηνεία φαίνεται να προέρχεται από την επίδραση της ιδιόµορφης τροπικής γεωγραφίας και του κλίµατος σε συνδυασµό µε την επίδραση ιστορικών και θεσµικών παραγόντων. Οι κλιµατικές αλλαγές µε κύριο γνώρισµα την αύξηση της µέσης θερµοκρασίας αναµένεται να επιβαρύνουν περισσότερο τις συνθήκες οικονοµικής ανάπτυξης των τροπικών αυτών χωρών. Στην εργασία που ακολουθεί επιχειρείται η επισκόπηση µερικών ερευνών σχετικά µε την επίδραση των κλιµατικών αλλαγών στις φτωχές αναπτυσσόµενες ή υπανάπτυκτες οικονοµίες των τροπικών χωρών. Απώτερος στόχος είναι η κατανόηση της ευρύτερης αλληλεπίδρασης µεταξύ της (ήδη) χαµηλής οικονοµικής ανάπτυξης που προκύπτει από την επιρροή των υπαρχουσών κλιµατικών και γεωγραφικών συνθηκών των οικονοµιών αυτών και της πρόσθετης επιβάρυνσης που αναµένεται να προκύψει από τις κλιµατικές αλλαγές. Η δοµή µε την οποία θα αναπτυχθούν τα ζητήµατα αυτά είναι η ακόλουθη. Αρχικά θα εντοπιστούν στο παγκόσµιο χάρτη οι πιο φτωχές χώρες. Στη συνέχεια θα παρουσιαστούν πρόσφατες έρευνες οι οποίες εξετάζουν το κλίµα και τη γεωγραφία σαν παράγοντα (µη) οικονοµικής ανάπτυξης. Σε αυτό το σηµείο, η περιγραφή κάποιων χαρακτηριστικών των οικονοµιών αυτών είναι χρήσιµη προκειµένου να αναδειχθεί ο «ευπαθής» χαρακτήρας τους. Ολοκληρώνοντας, παρουσιάζονται οι πιθανές επιπτώσεις των κλιµατικών αλλαγών στις οικονοµίες αυτές καταδεικνύοντας την ουσιώδη σηµασία των κλιµατικών αλλαγών στην δυνατότητα οικονοµικής ανάπτυξης των φτωχών υπανάπτυκτων χωρών. 2. ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ ΧΩΡΩΝ Σύµφωνα µε στοιχεία της Παγκόσµιας τράπεζας για το έτος 2005 [1] µε βάση το ΑΕΠ σε σταθερές τιµές δολαρίου, οι σαράντα πιο φτωχές χώρες βρίσκονται στην ήπειρο της Αφρικής (Λαϊκή ηµοκρατία του Κονγκό, Μπουρουντί, Λιβερία, Μαλάουι, Γουινέα, Αιθιοπία, Ερυθραία, Νιγηρία, Κεντρική ηµοκρατία της Αφρικής, Σιέρα Λεόνε, Μαδαγασκάρη, Τογκό, Μπουρκίνα Φάσο, Ρουάντα, Μαλί, Γκάνα, Ουγκάντα, Τσαντ, Μοζαµβίκη, Τανζανία, Γκάµπια, Μπενίν, Ζάµπια, Κοµόρες, Γουινέα, Κένυα, Μαυριτανία, Ζιµπάµπουε, Σοµαλία), στην Ασία (Τατζικιστάν, Νεπάλ, Κιργιζιστάν, Λάο, Μπαγκλαντές, Καµπότζη, Αφγανιστάν, Βόρεια Κορέα, Μιανµάρ) και λιγότερες στην Ωκεανία (νησιά του Σολοµώντα) και στα νησιά της Καραϊβικής (Αϊτή). Οι χώρες αυτές έχουν κατά κεφαλή ετήσιο εισόδηµα κάτω από 1.000,00$. Από τις σαράντα αυτές χώρες, οι 34 ανήκουν στη τροπική ζώνη που ορίζεται από τον τροπικό του Καρκίνου βόρεια και τον τροπικό του Αιγόκερου στο νότιο ηµισφαίριο. Από τις 34 αυτές χώρες οι 29 ανήκουν στην Αφρική. Ήδη από τις 10 πιο φτωχές χώρες οι 9 ανήκουν στην τροπική ζώνη της Αφρικής. Ειδικά οι χώρες της τροπικής Αφρικής εµφανίζουν διαχρονικά τους χαµηλότερους ρυθµούς ανάπτυξης σε όλο τον κόσµο [2]. Η παρούσα εργασία δεν εστιάζει µόνο στις χώρες της τροπικής Αφρικής αν και µοιραία λόγω της δεινής οικονοµικής τους κατάστασης αφιερώνεται µεγαλύτερο µέρος της διερεύνησης σε αυτές τις χώρες. Αντικείµενο εξέτασης αποτελούν οι φτωχές χώρες σε παγκόσµια κλίµακα που σύµφωνα µε τα στοιχεία ανήκουν στη πλειονότητά τους στη τροπική γεωγραφική ζώνη. Εποµένως, κέντρο αναφοράς και συζήτησης της εργασίας αυτής είναι οι φτωχές τροπικές οικονοµίες. 3. Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΣΑΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η οικονοµική θεωρία πρόσφατα άρχισε να εξετάζει τη σηµασία των γεωγραφικών και κλιµατικών δοµών µιας χώρας για την οικονοµική ανάπτυξη [3]. Η διαπίστωση του 2

3 φαινοµένου πως οι φτωχότερες (οικονοµικά) χώρες είναι συνήθως οι πιο θερµές, έδωσε το έναυσµα για την εκτίµηση των γεωφυσικών και κλιµατολογικών συνθηκών σαν µία ερµηνευτική παράµετρο που «ευθύνεται» για τη (µη) οικονοµική ανάπτυξη. Ήδη οι Bloom και Sachs [2] σε σχετική µελέτη τους για την Αφρικανική ήπειρο, εισηγήθηκαν πως ποικίλες διαστάσεις της τροπικής γεωγραφίας, της δηµογραφίας και της δηµόσιας υγείας είναι ζωτικής σηµασίας και προκύπτει ισχυρή αιτιότητα από τους παράγοντες αυτούς στην οικονοµική ανάπτυξη. Οι εµπειρικές τους εκτιµήσεις αν και κατά οµολογία τους ανακριβείς- δίνουν κατά τα 2/3 σαν ερµηνευτικούς παράγοντες για την αποτυχία της οικονοµικής ανάπτυξης τις µη «οικονοµικές» συνθήκες που προαναφέρθηκαν, και µόλις το 1/3 να οφείλεται στην οικονοµική πολιτική και στους θεσµούς. Πιο πρόσφατα, λαµβάνοντας υπόψη το γεωγραφικό πλάτος, οι Bloom et al [4] συγκρίνουν την περίπτωση µιας υψηλού εισοδήµατος ισορροπίας σταθερής κατάστασης 1 που βασίζεται στη βιοµηχανική παραγωγή και τις υπηρεσίες έναντι µιας χαµηλού εισοδήµατος που βασίζεται στον αγροτικό τοµέα. Η υψηλού εισοδήµατος σταθερή κατάσταση είναι ανεξάρτητη από το γεωγραφικό πλάτος ενώ η πιθανότητα µιας οικονοµίας να ακολουθήσει µία µεγέθυνση σταθερής κατάστασης υψηλού εισοδήµατος αυξάνεται καθώς αυξάνεται το γεωγραφικό πλάτος. Επεκτείνοντας το µοντέλο τους µε τη χρήση πιο σηµαντικών γεωγραφικών µεταβλητών, εισηγούνται πως οι δροσερές, παραλιακές χώρες µε συχνή πυκνή ετήσια βροχόπτωση είναι σε καλύτερη θέση. Στη χαµηλού εισοδήµατος κατάσταση ισορροπίας, το εισόδηµα αυξάνεται όσο αυξάνονται οι ευνοϊκές αυτές γεωγραφικέςκλιµατικές συνθήκες αυξάνοντας την πιθανότητα µιας συγκεκριµένης χώρας να προσεγγίσει µία υψηλού εισοδήµατος σταθερή κατάσταση ισορροπίας. Εποµένως, όσο αυξάνεται η θερµοκρασία και η απόσταση από τη θάλασσα και µειώνεται το γεωγραφικό πλάτος και η βροχόπτωση, το εισόδηµα τείνει να είναι πιο χαµηλό. Ο Nordhaus [5] επιχειρεί να διερευνήσει τη επίδραση της γεωγραφίας δηµιουργώντας πλεγµατικά δεδοµένα που µετρούν την ένταση της οικονοµικής δραστηριότητας ανά µονάδα γεωγραφικής περιοχής (g-econ database). Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα, η γεωγραφία της Αφρικής έχει σηµαντικές αρνητικές επιπτώσεις στη πυκνότητα παραγωγής και στο κατά κεφαλή προϊόν σε σχέση µε τις βιοµηχανικές χώρες (ή εναλλακτικά τις εύκρατες περιοχές). Όµως, δεν έχει από γεωγραφική άποψη µειονεκτική θέση σε σχέση µε άλλες χώρες που έχουν επίσης χαµηλό γεωγραφικό πλάτος. Εποµένως, η γεωγραφία συµβάλλει σηµαντικά στη χαµηλή οικονοµική ανάπτυξη της Αφρικής αλλά άλλοι παράγοντες φαίνεται να συµβάλλουν εξίσου σηµαντικά. Είναι σηµαντικό να τονιστεί πως οι προαναφερόµενες έρευνες, εισηγούνται πως οι µη γεωγραφικοί-κλιµατικοί παράγοντες όπως η οικονοµική πολιτική που ασκείται µε βάση τις πολιτικές αποφάσεις σε συνάρτηση µε το ιστορικό και θεσµικό πλαίσιο, παίζουν επίσης σηµαντικό ρόλο στην πορεία της οικονοµικής ανάπτυξης. Η θεώρηση όµως των γεωφυσικών παραγόντων σαν θεµελιώδεις µεταβλητές της διαδικασίας οικονοµικής µεγέθυνσης πρόσθετα της λειτουργίας των ενδογενών µεταβλητών του συστήµατος, δηµιουργεί ένα πιο ρεαλιστικό πλαίσιο για την ερµηνεία των διαφορών στο επίπεδο οικονοµικής ανάπτυξης των διαφόρων οικονοµιών. 4. ΕΥΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ ΤΡΟΠΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ Στην ενότητα αυτή θα επιχειρηθεί να αναδειχτούν σε γενικές γραµµές κάποια χαρακτηριστικά των τροπικών οικονοµιών που τους προσδίδουν τον ευπαθή χαρακτήρα τους σε σχέση µε τις χώρες µε εύκρατο κλίµα στα µεσαία γεωγραφικά πλάτη. Οι περισσότερες από τις τροπικές χώρες βασίζονται στην αγροτική παραγωγή που καταλαµβάνει το µεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ τους σε σχέση µε τις πλουσιότερες χώρες [1]. Σαν αποτέλεσµα, οι 1 Ισορροπία σταθερής κατάστασης: Μια οικονοµία ισορροπεί όταν οι µεταβλητές του οικονοµικού συστήµατος µεγεθύνονται µε σταθερό ρυθµό ή δεν µεταβάλλονται. Είναι µία ιδεατή κατάσταση στάσιµης ισορροπίας του οικονοµικού συστήµατος. 3

4 οικονοµικές δραστηριότητες της αγροτικής παραγωγής οι οποίες βασίζονται στις φυσικές πηγές όπως γη και νερό, είναι περισσότερο ευάλωτες στις καιρικές και κλιµατικές συνθήκες. Αντίθετα, οι οικονοµικές δραστηριότητες που βασίζονται σε τεχνικές πηγές είναι πιο ελέγξιµες ως προς τις µεταβολές τους [6]. Οι χώρες στα χαµηλά γεωγραφικά πλάτη «ξεκινούν» την αναπτυξιακή τους διαδικασία µε ήδη σχετικά ψηλά επίπεδα θερµοκρασίας, γεγονός που εισάγει τη διαπίστωση ότι οι παραγωγικοί τοµείς των οικονοµιών αυτών είναι ήδη στα όρια των αντοχών τους σε όρους κλίµατος-θερµοκρασίας. Υψηλότερα επίπεδα θερµοκρασίας θα ωθήσουν τους κλιµατικά ευαίσθητους παραγωγικούς (οικονοµικούς) τοµείς των χωρών αυτών πέρα από τα όρια των αντοχών τους [7]. Η γεωργική παραγωγή των τροπικών οικονοµιών είναι αρκετά ιδιόµορφη ακριβώς λόγω της κλιµατικής και γεωγραφικής µορφολογίας τους. Σύµφωνα µε τους Bloom και Sachs [2] οι χώρες της τροπικής ζώνης έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Η θερµοκρασία στο ύψος της θάλασσας είναι σταθερά υψηλή σε όλη τη διάρκεια του έτους και οι διακυµάνσεις εξαρτώνται από το υψόµετρο (µείωση 0,6 ο C ανά 100 µέτρα) και την απόσταση από τη θάλασσα (αύξηση θερµοκρασίας στο εσωτερικό των ηπείρων, µείωση θερµοκρασιών παραλιακά ή από τους µουσώνες). Η ηλιακή ακτινοβολία είναι υψηλή σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Χαµηλές θερµοκρασίες (πάγωµα) παρατηρούνται σε πολύ υψηλά υψόµετρα όπως στις τροπικές Άνδεις και στα υψηλότερα βουνά της ανατολικής Αφρικής. Η διάρκεια της ηµέρας όλο το χρόνο είναι σχεδόν ίση µε τη διάρκεια της νύχτας. Τα τροπικά κλίµατα των διαφόρων χωρών ποικίλουν ανάλογα το γεωγραφικό πλάτος, το υψόµετρο, τα ωκεάνια ρεύµατα, τις οροσειρές και τη θέση των χωρών µέσα στις ηπείρους. Έτσι γύρω από τον ισηµερινό στην Αφρική και στις περισσότερες τροπικές περιοχές υπάρχει µία έντονη ζώνη βροχόπτωσης που δηµιουργεί τα τροπικά δάση της δυτικής Αφρικής, του Αµαζονίου και της νοτιοανατολικής Ασίας. Πέρα από τη ζώνη αυτή στην Αφρική υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις σαβάνας βόρεια και νότια οι οποίες χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα υψηλές θερµοκρασίες όλο το χρόνο και βροχή µόνο κατά τους καλοκαιρινούς µήνες ενώ βορειότερα και νοτιότερα στις στέπες υπάρχουν υψηλές θερµοκρασίες και πολύ περιορισµένη βροχόπτωση κατά τους καλοκαιρινούς µήνες. Το αποτέλεσµα είναι ένα µεγάλο µέρος της Αφρικής να πάσχει από έλλειψη επαρκούς βροχόπτωσης και να αντιµετωπίζει τον κίνδυνο µεγάλων (άνω του έτους) περιόδων ξηρασίας [2]. Επιπλέον, η Αφρική είναι µία τεράστια αχανής ήπειρος στην οποία µεγάλα εσωτερικά της τµήµατα (χώρες) είναι ιδιαίτερα θερµά καθώς δεν ευνοούνται από τη θαλάσσια γειτνίαση (πρόσβαση) και τους µουσώνες όπως συµβαίνει στις νησιώτικες οικονοµίες της νοτιοανατολικής Ασίας. Στην ανατολική Αφρική, στα υψηλά υψόµετρα η θερµοκρασία πέφτει στη διάρκεια της νύχτας και το εύφορο ηφαιστιογενές έδαφος ωθεί πολλούς ανθρώπους να συγκεντρώνεται στα όρη στα υψηλά υψόµετρα µακριά από τις παραλίες. Οι χώρες αυτές έχουν τη χαµηλότερη συγκέντρωση αστικού πληθυσµού [1]. Η αποµάκρυνση του πληθυσµού από τα παράλια όµως, συνεπάγεται την οικονοµική αποµόνωση των κοινωνιών αυτών, καθώς αυξάνεται το κόστος µεταφοράς και συναλλαγών µε τις περιφερειακές και διεθνείς αγορές. Πρόσθετα, οι υψηλές θερµοκρασίες σε συνδυασµό µε τη χαµηλή βροχόπτωση δεν ευνοούν την αγροτική παραγωγή και αυξάνουν τις ασθένειες των καλλιεργειών. Το αποτέλεσµα είναι ο περιορισµός των ειδών διατροφής που µπορούν να καλλιεργηθούν σε τροπικές φυτείες (γλυκοπατάτες, γιαµ, κασάβα, καρύδες, φοινικέλαιο, κακάο, καφέ, τσάι, µπανάνα, µάνγκο, παπάγια κα) που έχει σαν επακόλουθο την αναγκαστική εισαγωγή πολλών ειδών διατροφής. Όµως και τα χαρακτηριστικά του πληθυσµού είναι ιδιόµορφα. Το προσδόκιµο ζωής στις τροπικές ζώνες είναι από τα πιο χαµηλά. Για το 2008 ο µέσος όρος του προσδόκιµου ζωής στις σαράντα πιο φτωχές χώρες του κόσµου είναι τα 56 έτη όταν το αντίστοιχο για τις 30 πιο πλούσιες χώρες του ΟΟΣΑ είναι τα 80 έτη [1]. Οι Bloom και Sachs [2] σε µία απλή εµπειρική µελέτη, εκτιµούν ότι τα θερµότερα κλίµατα συσχετίζονται µε χαµηλό προσδόκιµο ζωής. Η ερµηνεία τους για τη διαπίστωση αυτή όµως δεν έγκειται στην επίδραση της ίδιας 4

5 της θερµοκρασίας στο ανθρώπινο σώµα (καταπόνηση, σκληρή σωµατική προσπάθεια για εργασία). Μάλλον η ερµηνεία δίνεται από το ότι οι υψηλές θερµοκρασίες επηρεάζουν άµεσα τη διατροφή και τη φύση των ασθενειών που µε τη σειρά τους επιδρούν έµµεσα στην ανθρώπινη νοσηρότητα και θνησιµότητα. Στην υποσαχάρια Αφρική µόνο, το 42,5% των χαµένων ετών ζωής οφείλεται σε λοιµώδη και παρασιτικά νοσήµατα ενώ το µεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσµού πλήττεται από την ελονοσία και το AIDS καθώς η παροχή και πρόσβαση στην υγειονοµική περίθαλψη είναι ανεπαρκής λόγω της φτώχειας του πληθυσµού και της χαµηλής οικονοµικής ανάπτυξης. Η τεχνολογική ανάπτυξη που θα µπορούσε να βελτιώσει την αποδοτικότητα της γεωργίας και να καταστήσει καλύτερες τις συνθήκες της υγείας είναι χαµηλή στις τροπικές οικονοµίες λόγω της χαµηλής οικονοµικής ανάπτυξης. Ειδικά στη περίπτωση της τροπικής Αφρικής, η αποµόνωση του πληθυσµού και οι υψηλές αποστάσεις από τις παγκόσµιες αγορές, δεν ευνοούν τη διάχυση της τεχνολογίας από τις οικονοµίες του ανεπτυγµένου κόσµου που επενδύουν σε έρευνα και ανάπτυξη. Το αποτέλεσµα είναι µία σοβαρή τεχνολογική υστέρηση των αποµονωµένων χωρών αυτών [3] που οδηγεί στην χρήση µη εξελιγµένων (πρωτόγονων) µεθόδων παραγωγής στις αγροτικές καλλιέργειες. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά δηµιουργούν έναν φαύλο κύκλο αλληλεπιδράσεων µεταξύ διαφόρων επιµέρους παραµέτρων. Η φτώχεια του πληθυσµού στερεί τη δυνατότητα για καλύτερες συνθήκες διατροφής, υγιεινής διαβίωσης και πρόσβασης σε υγειονοµική περίθαλψη, ανατροφοδοτώντας τη µη δυνατότητα οικονοµικής ανάπτυξης. Σαν επακόλουθο, η χαµηλή ανάπτυξη οδηγεί στη χαµηλή προσαρµοστική ικανότητα των χωρών αυτών. Με τον όρο «προσαρµοστική ικανότητα» εννοούµε τη διαδικασία εκείνη η οποία θα βελτιώσει τις συνθήκες που απαιτούνται ώστε να µειωθούν οι αρνητικές επιδράσεις των επερχόµενων κλιµατικών αλλαγών. Πρόσθετα, µε την ίδια διαδικασία, µία οικονοµία µπορεί να εκµεταλλευτεί και τις θετικές επιδράσεις των κλιµατικών αλλαγών ώστε να ωφεληθεί. Η προσαρµοστική ικανότητα όµως, σύµφωνα µε τους Tol et al [6], προσδιορίζεται από την τεχνολογική ικανότητα, από την κατανοµή των οικονοµικών πόρων και από το ανθρώπινο, πολιτικό και κοινωνικό κεφάλαιο. Οι συνθήκες αυτές είναι καλύτερες στις πλουσιότερες χώρες ακριβώς λόγω της προηγµένης ανάπτυξή τους. Με αυτή την έννοια, οι πλουσιότερες χώρες είναι σε θέση να προστατευθούν καλύτερα από τις κλιµατικές αλλαγές σε σχέση µε τις φτωχές χώρες. Τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν προηγουµένως δεν επαρκούν για την κατανόηση του συνολικού χαρακτήρα της ευπάθειας των τροπικών χωρών. Πρέπει να σηµειωθεί πως οι φτωχές τροπικές χώρες υπήρξαν στο παρελθόν αποικίες των ανεπτυγµένων οικονοµιών της εύκρατης γεωγραφικής ζώνης. Στην οικονοµική θεωρία υπάρχουν αντικρουόµενες απόψεις σχετικά µε το κατά πόσο η αποικιακή κυριαρχία συνέβαλλε στην οικονοµική ανάπτυξη των µητροπόλεων ή την οικονοµική στασιµότητα των αποικούµενων χωρών. Για τον Sachs [3] η αποικιακή κυριαρχία αποθάρρυνε τη µακροχρόνια αναπτυξιακή δυνατότητα των αποικιών µέσω τριών παραγόντων: µε την παραµέληση παροχής θεµελιωδών δηµοσίων αγαθών (στοιχειώδης εκπαίδευση και υγεία) στους ντόπιους πληθυσµούς, µε τη δηµιουργία πολιτικών καταπιεστικών µηχανισµών (καταναγκαστική εργασία, κεφαλικοί φόροι) για την απόσπαση των πόρων των ντόπιων, και µε την ενεργή καταστολή της τοπικής βιοµηχανίας προς όφελος των κερδοφόρων σοδειών (µονοκαλλιέργειες) και της εξορυκτικής µεταλλευτικής βιοµηχανίας. Όσο για τη µετααποικιακή εποχή, οι πλούσιες χώρες χρησιµοποιούν συχνά το δικαίωµα της ισχυρής ψήφου τους στο ΝΤ ώστε να επιβάλλουν δρακόντειες ρυθµίσεις στις φτωχές αυτές χρεωµένες χώρες. Οι φτωχές τροπικές χώρες έχοντας αναξιόπιστες κυβερνήσεις και όντας επιβαρυµένες από αφόρητο εξωτερικό χρέος, αδυνατούν να ανταπεξέλθουν, ενώ το διεθνές σύστηµα καθυστερεί ή εµποδίζει τη προφανή λύση της διαγραφής του χρέους. Το αποτέλεσµα είναι µία συνεχιζόµενη αστάθεια και χαµηλή ανάπτυξη των τροπικών οικονοµιών, ώστε να εξαρτώνται συνεχώς από τους διεθνείς πιστωτές τους [3]. 5

6 5. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ Οι κλιµατικές αλλαγές προκαλούνται από τη συσσώρευση των αερίων του θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα. Πρώτη και κύρια συνέπεια είναι η αύξηση της µέσης θερµοκρασίας η οποία δηµιουργεί αλυσιδωτές επιπτώσεις στις φυσικές ισορροπίες. Σαν άµεσο αποτέλεσµα, αναµένεται αύξηση των ακραίων και εποχιακών τιµών που µπορεί να πάρει η θερµοκρασία. Επίσης, τα επίπεδα της βροχόπτωσης µεταβάλλονται, αυξάνοντας τις ακραίες διακυµάνσεις, οδηγώντας σε ακραία αύξηση της βροχόπτωσης σε κάποιες περιοχές αλλά και ξηρασία σε κάποιες άλλες. Τέλος, οι πάγοι στους πόλους λιώνουν µε αποτέλεσµα την αύξηση της στάθµης της θάλασσας. Υπάρχουν πολλά σενάρια πρόβλεψης της αύξησης της µέσης θερµοκρασίας µε εκτιµήσεις για ήπια αύξηση από 2,5 ο C έως έντονη αύξηση 5,2 ο C µέχρι το 2100 [7], [8]. Με βάση αυτά τα σενάρια, διαµορφώνονται αντίστοιχα εναλλακτικά σενάρια για τον κίνδυνο εµφάνισης ακραίων καιρικών φαινοµένων, τον κίνδυνο για µοναδικά και απειλούµενα συστήµατα, τη κατανοµή των επιπτώσεων, τις συναθροιστικές επιπτώσεις στις αγορές και τον κίνδυνο υψηλής κλίµακας ασυνέχειας (εµφάνιση ιδιόµορφων φαινοµένων όπως µείωση παγετώνων και αλλαγή στο κλιµατικό σύστηµα της γης) [8], [9]. Οι άµεσες επιπτώσεις των κλιµατικών αλλαγών ποικίλουν. Στη νότια Ασία, και πιο συγκεκριµένα στην ευρύτερη περιοχή της Ινδίας, οι κλιµατικές αλλαγές µπορεί να αυξήσουν την ένταση των καταρρακτωδών βροχών µειώνοντας τον αριθµό των βροχερών ηµερών. Οι πληµµύρες ενδέχεται να γίνουν πιο έντονες χωρίς να αποκλείονται ξηρασίες. Η άνοδος της θερµοκρασίας όλους τους µήνες θα καταστήσει τη ξηρή περίοδο πριν τους µουσώνες (Απρίλιο-Μαιο) ιδιαίτερα θερµή αυξάνοντας έτσι τη θνησιµότητα. Η αλλαγή στη συχνότητα των βροχών, στους κύκλους των µουσώνων σε συνδυασµό µε τις ακραίες τιµές της θερµοκρασίας, επηρεάζει τις αποδόσεις των καλλιεργειών. Η µέση απόδοση των καλλιεργειών στη βόρεια Ινδία µπορεί να µειωθεί 70% µέχρι το 2100 όταν στον αιώνα αυτό ο πληθυσµός θα έχει αυξηθεί σηµαντικά απαιτώντας 5 εκ τόνους πρόσθετη τροφή ετησίως για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών. Σήµερα, κατά τη διάρκεια των ξηρών περιόδων, το νερό από τους πάγους των Ιµαλάϊων τροφοδοτεί τα ποτάµια που µε τη σειρά τους υδροδοτούν τις καλλιέργειες. Εάν οι προβλέψεις για την υποχώρηση των πάγων επιβεβαιωθούν, θα υπάρξουν σηµαντικές συνέπειες στις αρδευόµενες καλλιέργειες αλλά και στις ορεινές κοινότητες που θα βρεθούν αντιµέτωπες µε πιο ασταθές έδαφος [10]. Στην υποσαχάρια Αφρική, επιπλέον εκ άνθρωποι ενδέχεται να βρεθούν στον κίνδυνο της πείνας µε µία αύξηση 3 ο C, καθώς οι κλιµατικές αλλαγές αναµένεται να µειώσουν τις κλιµατικά κατάλληλες καλλιεργήσιµες περιοχές, αφού δεν θα υπάρχει κατάλληλος βιότοπος για το 25-42% των φυτικών ειδών. Οι αυξηµένες θερµοκρασίες ευνοούν την εξάπλωση της ελονοσίας και άλλων επιδηµιών. Οι βροχοπτώσεις αναµένεται να γίνουν ασταθείς. Πολλές έρευνες εκτιµούν αστάθεια στη ροή του ποταµού του Νείλου µε µείωση στη ροή του από 0-75%, γεγονός που έχει σοβαρές επιπτώσεις στους ανθρώπους που εξαρτώνται άµεσα από αυτόν. Η άνοδος της στάθµης της θάλασσας κατά 1 µέτρο µπορεί να βυθίσει τη πρωτεύουσα της Γκάµπια ενώ οι ζηµιές στη καλλιέργεια µάνγκο, κάσιους και ινδικής καρύδας στη Κένυα ανέρχονται σε πάνω από 470 εκ δολάρια [10]. Οι χώρες της Λατινικής Αµερικής και της Καραϊβικής επηρεάζονται σηµαντικά από τη κλιµατική µεταβλητότητα και τα ακραία φαινόµενα (El Nino). Η οικονοµία των περιοχών αυτών εξαρτάται ιδιαίτερα από τους φυσικούς πόρους που είναι ευαίσθητοι στο κλίµα. Οι συνθήκες διαβίωσης για πολλούς ανθρώπους ενδέχεται να επηρεαστούν από τη µείωση της παραγωγής αραβόσιτου κατά 15% µέχρι το 2055 στις χώρες των Άνδεων και της κεντρικής Αµερικής. Από το δάσος του Αµαζονίου εξαρτώνται 1 εκ. άνθρωποι (400 διαφορετικών φυλών-ιθαγενών) τόσο για τη διαβίωσή τους, όσο και για εξασφαλίσουν ιατρικό υλικό. Από το λιώσιµο των πάγων των Άνδεων υπάρχει αυξηµένος κίνδυνος έλλειψης νερού για τις 6

7 καθηµερινές ανάγκες, την υδροηλεκτρική ενέργεια και τη γεωργία. Ο ρυθµός µετάδοσης του δάγκειου πυρετού αναµένεται επίσης να αυξηθεί [10]. Οι άµεσες αυτές επιπτώσεις των κλιµατικών αλλαγών παράγουν έµµεσες επιπτώσεις στην οικονοµική ζωή των χωρών αυτών. Η υψηλή και έντονη βροχόπτωση είναι πιθανό να δηµιουργήσει προβλήµατα στις υπάρχουσες µεταφορές, και στις επικοινωνίες. Η χαµηλή βροχόπτωση επηρεάζει την απόδοση των καλλιεργειών και µειώνει την ροή του νερού για άρδευση και ενέργεια σε κάποιες περιοχές. Μόνο στην Αιθιοπία, η µεταβλητότητα του υδροφόρου ορίζοντα ενδέχεται να µειώσει το ρυθµό αύξησης του ΑΕΠ κατά 38% και να αυξήσει το ρυθµό της φτώχειας κατά 25% [10]. Η µείωση της απόδοσης των τοπικών καλλιεργειών συνεπάγεται την αύξηση της τιµής των παραγόµενων προϊόντων αλλά και την αύξηση της εισαγωγής ειδών διατροφής από τις εύκρατες χώρες. Η απώλεια της παραγωγής ενδέχεται να οδηγήσει άλλους 145 εκ ανθρώπους να ζουν µε ηµερήσιο εισόδηµα κάτω των 2$ την ηµέρα στη νότια Ασία και την υποσαχάρια Αφρική µε ένα ήπιο µεταβολών κλιµατικό σενάριο, ενώ ο αριθµός αυτός φτάνει τα 220 εκ ανθρώπους µε το υψηλών (έντονων) αλλαγών κλιµατικό σενάριο επιπτώσεων [10]. Οι υψηλές θερµοκρασίες αυξάνουν τη θνησιµότητα των ανθρώπων και ευνοούν τις επιδηµίες αυξάνοντας τις ανάγκες για ιατροφαρµακευτική περίθαλψη. Πληθυσµοί ολόκληροι ενδέχεται να αναγκαστούν να µεταναστεύσουν σε άλλες χώρες προκειµένου να βρουν καλύτερες συνθήκες ζωής ενώ δεν αποκλείεται τοπικά να αυξηθούν οι συγκρούσεις µεταξύ φυλών ή κρατών για τη πρόσβαση στους εναποµείναντες τοπικούς φυσικούς πόρους. Όλες αυτές οι επιπτώσεις συνδυάζονται µε επιδείνωση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων και απώλεια του ΑΕΠ ανατροφοδοτώντας έναν φαύλο κύκλο µεταξύ χαµηλής ανάπτυξης και περεταίρω επιδείνωσης από τις συνεχόµενες επιδράσεις των κλιµατικών αλλαγών. Πολλές µελέτες επιχειρούν να εκτιµήσουν την απώλεια στο ΑΕΠ που θα φέρουν οι κλιµατικές αλλαγές. Για τους Mendelsohn et al [7] οι κλιµατικές επιπτώσεις είναι πιο επιβαρυντικές στις φτωχότερες χώρες οι οποίες θα υποστούν ζηµιά της τάξης του 12-23% του ΑΕΠ τους στα πιο αυστηρά σενάρια εξέλιξης της θερµοκρασίας. Αντίθετα, το εύρος των επιπτώσεων για τις πιο πλούσιες χώρες κυµαίνεται από ζηµιά 0,1% έως όφελος 0,9% του ΑΕΠ τους. Σχεδόν όλες οι εκτιµήσεις τους µε βάση τρία διαφορετικά κλιµατικά σενάρια δείχνουν ότι οι φτωχές χώρες της Αφρικής και της νοτιοανατολικής Ασίας θα υποστούν ανεπανόρθωτες ζηµιές. Οι Tol et al [6] σηµειώνουν πως οι θερµές χώρες δεν αναµένεται να ωφεληθούν από την αύξηση της θερµοκρασίας όπως αναµένεται να συµβεί στα µεσαία γεωγραφικά πλάτη σε κάποιες χώρες. Για τον Stern [10] µε ένα ήπιο κλιµατικών αλλαγών σενάριο, η επίπτωση του ΑΕΠ στην Ινδία, νοτιοανατολική Ασία, Αφρική και Μέση Ανατολή κυµαίνεται από 2-2,5% ενώ µε βάση το υψηλών επιπτώσεων κλιµατικό σενάριο οι απώλειες κυµαίνονται από 2,7-3,5% χρησιµοποιώντας όµως απλοποιηµένες συναθροιστικές µεθόδους υπολογισµού. Πρέπει να σηµειωθεί ότι πολλά από τα σενάρια αυτά εκτιµούν υποθετικές ζηµιές µε βάση τις τρέχουσες συνθήκες των χωρών. Ήδη νέα επικαιροποιηµένα στοιχεία αυξάνουν τον κίνδυνο εµφάνισης των επιµέρους επιπτώσεων [9]. Οι πραγµατικές ζηµιές θα γίνουν στο µέλλον, όπου οι κοινωνίες θα έχουν αλλάξει σε όρους πληθυσµού, οικονοµικού µεγέθους και οικονοµικής δοµής, τεχνολογίας και κοινωνικοπολιτικών συνθηκών [6]. Ήδη στις δεκαετίες που ακολουθούν ο πληθυσµός θα αυξηθεί σηµαντικά [11] ειδικά στις φτωχές αναπτυσσόµενες χώρες. Οι επερχόµενες κλιµατικές αλλαγές κλιµατικές δεν έχουν δείξει ακόµα τη σοβαρότητα και το µέγεθος των επιπτώσεών τους και δεν αποκλείεται να γίνεται υποτίµηση σήµερα των επιπτώσεων αυτών. Τέλος, ίσως το πιο σηµαντικό από όλα, εάν στον επόµενο αιώνα η εκποµπή των ρύπων συνεχιστεί µε αµείωτους ρυθµούς, τότε η αύξηση της µέσης θερµοκρασίας θα είναι ακόµα υψηλότερη προκαλώντας ακόµα πιο επώδυνες αλλαγές στις φυσικές ισορροπίες. 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 7

8 Γίνεται φανερό πως για τις τροπικές οικονοµίες υπάρχει µία ισχυρή αλληλεπίδραση µεταξύ του φυσικού τους περιβάλλοντος (όπως αυτό διαµορφώνεται από τη γεωγραφία και το κλίµα τους) και των ιστορικών και σύγχρονων πολιτικοκοινωνικών συνθηκών που διαµορφώνουν την βάση για την οικονοµική τους εξέλιξη. Ήταν (είναι) τέτοιες οι συνθήκες που οδήγησαν τις χώρες αυτές σε χαµηλούς ρυθµούς ανάπτυξης. Οι κλιµατικές αλλαγές έρχονται να επιβαρύνουν τις ήδη επιβαρυµένες συνθήκες, καθώς οι επιπτώσεις τους αναµένεται να επηρεάσουν περισσότερο τις οικονοµίες αυτές. Το αποτέλεσµα είναι µια ανατροφοδότηση µεταξύ χαµηλών δυνατοτήτων ανάπτυξης και πιέσεων από τις κλιµατικές αλλαγές. Το ουσιώδες ζήτηµα είναι οι επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής στην οικονοµία των τροπικών χωρών που ούτως ή άλλως είναι ευπαθείς λόγω των ιδιόµορφων κλιµατικών και γεωγραφικών συνθηκών, της χαµηλής οικονοµικής ανάπτυξης και των διαφόρων ιστορικών και θεσµικών παραγόντων. Η αίσθηση που αναδεικνύεται από τη σχετική βιβλιογραφία είναι πως οι επιπτώσεις των κλιµατικών αλλαγών κατανέµονται άνισα στην παγκόσµια οικονοµία, ακριβώς όπως άνισα δηµιουργήθηκε στο παρελθόν η αιτία του προβλήµατος. Και πάλι, η αποτίµηση των επιπτώσεων είναι δύσκολη καθώς δεν είναι πλήρως κατανοητή η γνώση των ίδιων των επιπτώσεων των κλιµατικών αλλαγών. Είναι φανερό όµως, πως οι θερµές χώρες δεν αναµένεται να ωφεληθούν από την αύξηση της θερµοκρασίας αλλά µάλλον να επιβαρυνθούν. Το εύλογο ερώτηµα που προκύπτει εποµένως είναι εάν η ανισοκατανοµή των επιπτώσεων των κλιµατικών αλλαγών θα ωθήσει τις χώρες που έχουν το προβάδισµα στη λήψη κατάλληλων µέτρων, και φυσικά µε ποιο κριτήριο θα παρθούν οι όποιες αποφάσεις. εν πρέπει σε καµία περίπτωση να λησµονείται πως οι κλιµατικές αλλαγές είναι παγκόσµιο φαινόµενο και δεν έχουν τοπικό χαρακτήρα. Οι επιπτώσεις τους όµως, κατανέµονται άνισα και δυσχεραίνουν τη θέση των φτωχών οικονοµικά τροπικών οικονοµιών. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. World Bank (2010) World Development Indicators, 2010 at: 2. Bloom D.E., Sachs J.D. (1998) Geography, Demography, and Economic Growth in Africa, Brookings Papers on Economic Activity (2), pp Sachs J.D. (2001) Tropical Underdevelopment NBER Working Papers Series, working paper Bloom D.E., Canning D., Sevilla J. (2003) Geography and Poverty Traps, Journal of Economic Growth 8, pp Nordhaus W.D. (2006) Geography and macroeconomics: New data and new findings PNAS, March 7, vol.103, no. 10, pp Tol R.S.J., Downing T.E., Kuik O.J., Smith J.B. (2004) Distributional aspects of climate change impacts Global Environmental Change 14, pp Mendelsohn R., Dinar A., Williams L. (2006) The distributional impact of climate change on rich and poor countries, Environment and Development Economics 11, pp IPCC AR4, Climate Change 2007, Synthesis Report, available at 9. Smith J.B., Schneider S.H., Oppenheimer M., Yohe G.W., Hare W., Mastrandre M.D., Patwardhan A., Burton I., Corfee-Morlot J., Magadza C.H.D., Fussel H-M., Pittock A.B., Rahman A., Suarez A., van Ypersele J-P. (2009) Assessing dangerous climate change through an update of the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) reasons for concern, PNAS, March 17, vol.106, no. 11, pp Stern N. H. (2007) The economics of Climate Change The Stern review. Camridge, Great Britain, pp United Nations, (2004) World Population to 2300, available at: 8

9 9

Α1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες

Α1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες Α1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω τη θέση της Αφρικής στον κόσμο; Θα χρησιμοποιήσω τον Παγκόσμιο Χάρτη Ποια είναι η θέση της Αφρικής στον κόσμο; Η απάντηση μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν.

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν. Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν. 1 Που συμβαίνουν οι περισσότερες βροχοπτώσεις; Κυρίως στη θάλασσα. Και μάλιστα στο Ισημερινό. Είδαμε γιατί στο προηγούμενο μάθημα. Ρίξε μία ματιά.

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ

PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ ΑΦΡΙΚΗ Η Αφρική είναι η δεύτερη σε έκταση και πληθυσμό ήπειρος της γης με πληθυσμό περίπου 1 δισ κατοίκους.

Διαβάστε περισσότερα

Τάσεις και Προοπτικές για τον Παγκόσμιο Αγροτικό Τομέα και την Ανάπτυξη Γεώργιος Ραψομανίκης Επικεφαλής Οικονομολόγος Διεύθυνση Εμπορίου και Διεθνών

Τάσεις και Προοπτικές για τον Παγκόσμιο Αγροτικό Τομέα και την Ανάπτυξη Γεώργιος Ραψομανίκης Επικεφαλής Οικονομολόγος Διεύθυνση Εμπορίου και Διεθνών Τάσεις και Προοπτικές για τον Παγκόσμιο Αγροτικό Τομέα και την Ανάπτυξη Γεώργιος Ραψομανίκης Επικεφαλής Οικονομολόγος Διεύθυνση Εμπορίου και Διεθνών Αγορών 1908-2016 Τιμές σιταριού, $/τόννο Απόκλιση Πραγματική

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ενότητα: Φυσική Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος Μέρος 5 ο Η ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Δημήτρης Μελάς Καθηγητής Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ένα φυσικό

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ Οι επιμέρους μελέτες ανέδειξαν τον πλούτο των φυσικών πόρων που διαθέτει η χώρα μας αλλά και τους κινδύνους που απειλούν το φυσικό

Διαβάστε περισσότερα

Το κλίµα της Ανατολικής Μεσογείου και της Ελλάδος: παρελθόν, παρόν και µέλλον

Το κλίµα της Ανατολικής Μεσογείου και της Ελλάδος: παρελθόν, παρόν και µέλλον Περιεχόµενα Κεφάλαιο 1 Το κλίµα της Ανατολικής Μεσογείου και της Ελλάδος: παρελθόν, παρόν και µέλλον 1.1 Εισαγωγή 1 1.2 Παλαιοκλιµατικές µεταβολές 3 1.3 Κλιµατικές µεταβολές κατά την εποχή του Ολοκαίνου

Διαβάστε περισσότερα

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ Το κλίμα της Ευρώπης Το κλίμα της Ευρώπης Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ και ΚΛΙΜΑ Καιρός: Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή, σε

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ -ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΦΥΣΙΚΗ -ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ Γιάννης Λ. Τσιρογιάννης Γεωργικός Μηχανικός M.Sc., PhD Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ Ηπείρου Τμ. Τεχνολόγων Γεωπόνων Κατ. Ανθοκομίας Αρχιτεκτονικής Τοπίου ΦΥΣΙΚΗ -ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ Κλιματική αλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική Αλλαγή. Χρήστος Σπύρου ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, ΑΘΗΝΑ.

Κλιματική Αλλαγή. Χρήστος Σπύρου ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, ΑΘΗΝΑ. ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, 176 71 ΑΘΗΝΑ Κλιματική Αλλαγή Χρήστος Σπύρου scspir@gmail.com Βασικό σύγγραμμα: Κατσαφάδος Π. και Μαυροματίδης Η., 2015: Εισαγωγή στη Φυσική της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου Παρουσίαση Γιώργος Σέκκες Καθηγητής Γεωγραφίας Λευκωσία 2017 Ερώτηση! Ποια η διάφορα µεταξύ του κλίµατος

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα»

«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» «Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» του Δημήτρη Κοσμά, icsd07055@icsd.aegean.gr d και της Γεωργίας Πολυζώη, icsd07105@icsd.aegean.gr 1 Δείκτης: Επιφανειακή Θερμοκρασία Ως μέση επιφανειακή θερμοκρασία,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. στην. Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. στην. Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 28.5.2014 COM(2014) 319 final ANNEXES 1 to 7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ στην Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για να αποφευχθεί η εκτροπή του εμπορίου ορισμένων

Διαβάστε περισσότερα

GROUNDSWELL: PREPARING FOR INTERNAL CLIMATE MIGRATION

GROUNDSWELL: PREPARING FOR INTERNAL CLIMATE MIGRATION GROUNDSWELL: PREPARING FOR INTERNAL CLIMATE MIGRATION Η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας Groundswell: Preparing for internal climate migration (Προετοιμασία για την εσωτερική κλιματική μετανάστευση) (2018)

Διαβάστε περισσότερα

Ηλικιακή σύνθεση πληθυσµού

Ηλικιακή σύνθεση πληθυσµού Ηλικιακή σύνθεση πληθυσµού Ηλικιακή πληθυσµιακή δοµή Χρήση διαγραµµάτων ηλικιακής δοµής 3 ηλικιακές κατηγορίες προαναπαραγωγική (0-14 ετών) αναπαραγωγική (15-44 ετών) µετα-αναπαραγωγική (45-85+ ετών) 1

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Η ηλιακή ακτινοβολία που πέφτει στην επιφάνεια της Γης απορροφάται κατά ένα μέρος από αυτήν, ενώ κατά ένα άλλο μέρος εκπέμπεται πίσω στην ατμόσφαιρα με την μορφή υπέρυθρης

Διαβάστε περισσότερα

Φαινόµενο του Θερµοκηπίου

Φαινόµενο του Θερµοκηπίου Φαινόµενο του Θερµοκηπίου Αλεξάνδρου Αλέξανδρος, Κυριάκου Λίντα, Παυλίδης Ονήσιλος, Χαραλάµπους Εύη, Χρίστου ρόσος Φαινόµενο του θερµοκηπίου Ανακαλύφθηκε το 1824 από τον Γάλλο µαθηµατικό Fourier J. (1768)

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Β : Συνέπειες

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Β : Συνέπειες ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Β : Συνέπειες Βαθμοί Κελσίου Άνοδος της θερμοκρασίας Άμεσο αποτέλεσμα της έντασης του φαινομένου του θερμοκηπίου: η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,8 βαθμούς από

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα ιοικητικών Υπηρεσιών Β.Ε.Ο. ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ Θ Ε ΣΣΑΛΟ Ν Τ Κ ΗΣ Αριθ. Πρωτ.

Τµήµα ιοικητικών Υπηρεσιών Β.Ε.Ο. ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ Θ Ε ΣΣΑΛΟ Ν Τ Κ ΗΣ Αριθ. Πρωτ. Τµήµα ιοικητικών Υπηρεσιών Β.Ε.Ο. Από: Embαssy ο - Office ο Econ. & Com. Affairs Αποστολή: Πέµπτη, 10 Ιουλίου 2014 4:36 µµ Προς: 'Embαssy ο - Ο8 of Econ. & Com. Affairs' Θέµα: Ετήσια

Διαβάστε περισσότερα

Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τις τιμές των τροφίμων

Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τις τιμές των τροφίμων 8 Αυγούστου 2012 Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τις τιμές τροφίμων Επιστήμες / Περιβάλλον - Οικολογία Η αλλαγή του κλίματος μείωσε την παγκόσμια παραγωγή σίτου και καλαμποκιού περισσότερο από 3% κατά τις τρεις

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω του σχεδιασμού διαχείρισης υδάτων στην Κύπρο 4/9/2014

Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω του σχεδιασμού διαχείρισης υδάτων στην Κύπρο 4/9/2014 Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω του σχεδιασμού διαχείρισης υδάτων στην Κύπρο 4/9/2014 1. Υφιστάμενη Κατάσταση Οι υδάτινοι πόροι συνδέονται άμεσα με το κλίμα καθώς ο υδρολογικός κύκλος εξαρτάται σημαντικά

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα λόγια για την διεθνή οργάνωση Actionaid:

Λίγα λόγια για την διεθνή οργάνωση Actionaid: Τι είναι η Actionaid; Η ActionAid είναι διεθνής μη κερδοσκοπική, μη κυβερνητική οργάνωση με στόχο την καταπολέμηση της φτώχειας και της ανισότητας. Λίγα λόγια για την διεθνή οργάνωση Actionaid: Η ActionAid

Διαβάστε περισσότερα

Με τον όρο φτώχεια αναφερόμαστε στην οικονομική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έλλειψη αναγκαίων πόρων για την ικανοποίηση βασικών ανθρώπινων

Με τον όρο φτώχεια αναφερόμαστε στην οικονομική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έλλειψη αναγκαίων πόρων για την ικανοποίηση βασικών ανθρώπινων Με τον όρο φτώχεια αναφερόμαστε στην οικονομική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έλλειψη αναγκαίων πόρων για την ικανοποίηση βασικών ανθρώπινων αναγκών. Οι βασικές ανάγκες που ορίζουν το όριο της φτώχειας

Διαβάστε περισσότερα

«Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος»

«Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος» «Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος» Χρήστος Σ. Ζερεφός Ακαδημαïκός Ακαδημία Αθηνών 28 Νοεμβρίου 2017 Χωρίς την παρουσία των αερίων

Διαβάστε περισσότερα

1. Τα αέρια θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα είναι 2. Η ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας στο εξωτερικό όριο της ατµόσφαιρας Ra σε ένα τόπο εξαρτάται:

1. Τα αέρια θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα είναι 2. Η ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας στο εξωτερικό όριο της ατµόσφαιρας Ra σε ένα τόπο εξαρτάται: 1. Τα αέρια θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα είναι 1. επικίνδυνα για την υγεία. 2. υπεύθυνα για τη διατήρηση της µέσης θερµοκρασίας του πλανήτη σε επίπεδο αρκετά µεγαλύτερο των 0 ο C. 3. υπεύθυνα για την τρύπα

Διαβάστε περισσότερα

Ε λ Νίνιο (El Niño) ονοµάζεται το θερµό βόρειο θαλάσσιο ρεύµα που εµφανίζεται στις ακτές του Περού και του Ισηµερινού, αντικαθιστώντας το ψυχρό νότιο ρεύµα Humboldt. Με κλιµατικούς όρους αποτελει µέρος

Διαβάστε περισσότερα

Oι Κατηγορίες Κλιμάτων :

Oι Κατηγορίες Κλιμάτων : ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ Oι Κατηγορίες Κλιμάτων : Κατηγορία Α : Τροπικά κλίματα Στην πρώτη κατηγορία, που συμβολίζεται με το κεφαλαίο Α, εντάσσονται όλοι οι τύποι του Τροπικού κλίματος. Κοινό χαρακτηριστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΓΗΣ (Οκτώβριος 2007)

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΓΗΣ (Οκτώβριος 2007) ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΓΗΣ (Οκτώβριος 2007) Συγγραφέας: ΜΗΝΑΣ ΚΑΦΑΤΟΣ Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Με την πρόσφατη έκθεση της διακυβερνητικής επιτροπής σχετικά με την κλιματική αλλαγή (το λεγόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Περιφέρεια Κρήτης Ημερίδα: «Κλιματική Αλλαγή και Γεωργία» Ηράκλειο, Παρασκευή 22 Μαρτίου 2019 Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα Μιχαήλ Σιούτας,

Διαβάστε περισσότερα

Τρίκαλα, 27/12/2011. Συνεντεύξεις. «Μεγαλύτερες σε διάρκεια ξηρασίες»

Τρίκαλα, 27/12/2011. Συνεντεύξεις. «Μεγαλύτερες σε διάρκεια ξηρασίες» Τρίκαλα, 27/12/2011 Συνεντεύξεις «Μεγαλύτερες σε διάρκεια ξηρασίες» Τι επισημαίνει στην ΕΡΕΥΝΑ για την περιοχή μας ο κ. Σοφοκλής Ε. Δρίτσας, ερευνητής στο Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1)το γεωγραφικό πλάτος 2)την αναλογία ξηράς/θάλασσας 3)το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Εισαγωγή Η υπερθέρµανση του πλανήτη θεωρείται το πιο σηµαντικό περιβαλλοντικό πρόβληµα σε παγκόσµιο επίπεδο Υπάρχει όµως µεγάλη αβεβαιότητα και σηµαντική επιστηµονική διαµάχη

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική Αλλαγή και Επιπτώσεις στην Περιοχή μας

Κλιματική Αλλαγή και Επιπτώσεις στην Περιοχή μας Ε.ΠΕ.ΧΗ.ΔΙ. University of Crete Κλιματική Αλλαγή και Επιπτώσεις στην Περιοχή μας Καθ. Μαρία Κανακίδου Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Κρήτης mariak@uoc.gr Ημερίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΣΕΕ-GREENPEACE-ATTAC Ελλάς

ΓΣΕΕ-GREENPEACE-ATTAC Ελλάς ΓΣΕΕ-GREENPEACE-ATTAC Ελλάς Το Πρωτόκολλο του Κιότο Μια πρόκληση για την ανάπτυξη και την απασχόληση «Από το Ρίο στο Γιοχάνεσµπουργκ και πέρα από το Κιότο. Ποιο µέλλον για τον Πλανήτη;» ρ Μιχαήλ Μοδινός

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική Αλλαγή και Υδάτινο Περιβάλλον

Κλιματική Αλλαγή και Υδάτινο Περιβάλλον Κλιματική Αλλαγή και Υδάτινο Περιβάλλον Μ.Α. Ευστρατίου Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας Πανεπιστήμιο Αιγαίου Department of Marine Sciences University of the Aegean Τί είναι κλίμα ; Κλίμα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. ηµήτρης Μελάς Αριστοτέλειο Πανε ιστήµιο Θεσσαλονίκης Τµήµα Φυσικής - Εργαστήριο Φυσικής της Ατµόσφαιρας

Η ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. ηµήτρης Μελάς Αριστοτέλειο Πανε ιστήµιο Θεσσαλονίκης Τµήµα Φυσικής - Εργαστήριο Φυσικής της Ατµόσφαιρας Η ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ηµήτρης Μελάς Αριστοτέλειο Πανε ιστήµιο Θεσσαλονίκης Τµήµα Φυσικής - Εργαστήριο Φυσικής της Ατµόσφαιρας Το φαινόµενο του θερµοκηπίου είναι ένα φυσικό φαινόµενο µε ευεργετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΜΑΚΡΑΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΜΑΚΡΑΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΜΑΚΡΑΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Εμμανουέλα Ιακωβίδου Επιβλέπων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΝΕΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Μάριος Τσέζος, Καθηγητής Ε.Μ.Π.

ΤΟ ΝΕΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Μάριος Τσέζος, Καθηγητής Ε.Μ.Π. ΤΟ ΝΕΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Μάριος Τσέζος, Καθηγητής Ε.Μ.Π. Περιβαλλοντική Μηχανική και Γεωπεριβάλλον Αν αναρωτηθεί κανείς

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική Αλλαγή & Κοινωνικές Επιπτώσεις. Διεθνές Συνέδριο ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗστοΚΛΙΜΑ Συνεδριακό Κέντρο Φιλοξενία, Λευκωσία 27 28 Μαρτίου, 2014

Κλιματική Αλλαγή & Κοινωνικές Επιπτώσεις. Διεθνές Συνέδριο ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗστοΚΛΙΜΑ Συνεδριακό Κέντρο Φιλοξενία, Λευκωσία 27 28 Μαρτίου, 2014 Κλιματική Αλλαγή & Κοινωνικές Επιπτώσεις Διεθνές Συνέδριο ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗστοΚΛΙΜΑ Συνεδριακό Κέντρο Φιλοξενία, Λευκωσία 27 28 Μαρτίου, 2014 Καθηγητής Κωνσταντίνος Ν Φελλάς Αντιπρύτανης Έρευνας & Ακαδημαϊκού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ 11: Νέα Οικονομική Γεωγραφία

ΔΙΑΛΕΞΗ 11: Νέα Οικονομική Γεωγραφία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΛΕΞΗ 11: Νέα Οικονομική Γεωγραφία Δρ. Βασίλης Τσέλιος

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσµια εικόνα του περιβάλλοντος Θεοδότα Νάντσου WWF Ελλάς

Παγκόσµια εικόνα του περιβάλλοντος Θεοδότα Νάντσου WWF Ελλάς Παγκόσµια εικόνα του περιβάλλοντος Θεοδότα Νάντσου WWF Ελλάς Παγκόσµια προβλήµατα Αιτίες της περιβαλλοντικής καταστροφής Λύσεις Τι γίνεται στην Ελλάδα; Ορισµοί Πρόβληµα: Απώλεια βιοποικιλότητας Περίπου

Διαβάστε περισσότερα

Kεφάλαιο 10 ο (σελ ) Οι κλιµατικές ζώνες της Γης

Kεφάλαιο 10 ο (σελ ) Οι κλιµατικές ζώνες της Γης Γεωγραφία ΣΤ τάξης - Β Ενότητα «Το Φυσικό Περιβάλλον» 1 Kεφάλαιο 10 ο (σελ. 39 42) Οι κλιµατικές ζώνες της Γης ιδακτικοί στόχοι: - να κατανοούµε την έννοια του κλίµατος - να γνωρίζουµε τους βασικούς παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

''Σεπτέμβριος 2015: οι ακραίες μέγιστες θερμοκρασίες στο 1ο δεκαήμερο και κλιματολογικά στοιχεία του μήνα''

''Σεπτέμβριος 2015: οι ακραίες μέγιστες θερμοκρασίες στο 1ο δεκαήμερο και κλιματολογικά στοιχεία του μήνα'' ''Σεπτέμβριος 2015: οι ακραίες μέγιστες θερμοκρασίες στο 1ο δεκαήμερο και κλιματολογικά στοιχεία του μήνα'' Ο Σεπτέμβριος ως μεταβατικός μήνας από το καλοκαίρι στο φθινόπωρο, ιδιαίτερα το πρώτο δεκαήμερο,

Διαβάστε περισσότερα

«Από την έρευνα στη διδασκαλία» Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας Σάββατο 16 Απριλίου 2016

«Από την έρευνα στη διδασκαλία» Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας Σάββατο 16 Απριλίου 2016 Βιογραφικό σημείωμα Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Μαθηματικά και Οικονομικά στις ΗΠΑ (1974) και στην Αγγλία (1978). Στη δεκαετία του 1980 εργάστηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες. Από το 1990

Διαβάστε περισσότερα

Οι κλιματικές ζώνες διακρίνονται:

Οι κλιματικές ζώνες διακρίνονται: Οι κλιματικές ζώνες διακρίνονται: την τροπική ζώνη, που περιλαμβάνει τις περιοχές γύρω από τον Ισημερινό. Το κλίμα σε αυτές τις περιοχές είναι θερμό και υγρό, η θερμοκρασία είναι συνήθως πάνω από 20 βαθμούς

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Οικολογίας και Περιβαλλοντικής Χηµείας

Αρχές Οικολογίας και Περιβαλλοντικής Χηµείας Αρχές Οικολογίας και Περιβαλλοντικής Χηµείας Ανθρωπογενής κλιµατική αλλαγή -Ερηµοποίηση Νίκος Μαµάσης Τοµέας Υδατικών Πόρων Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2014 ιακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

1. Το φαινόµενο El Niño

1. Το φαινόµενο El Niño 1. Το φαινόµενο El Niño Με την λέξη Ελ Νίνιο, προσφωνούν οι Ισπανόφωνοι το Θείο Βρέφος. Η ίδια λέξη χρησιµοποιείται για να εκφράσει µια µεταβολή του καιρού στις ακτές του Περού, που εµφανίζεται εδώ και

Διαβάστε περισσότερα

Περιφερειακή Ανάπτυξη

Περιφερειακή Ανάπτυξη ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Περιφερειακή Ανάπτυξη Διάλεξη 2: Οικονομική Ανάπτυξη και Οικονομική Μεγέθυνση (κεφάλαιο 1, Πολύζος Σεραφείμ) Δρ. Βασιλείου Έφη Τμήμα Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός «η θέσπιση πλαισίου για την προστασία των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων».

Σκοπός «η θέσπιση πλαισίου για την προστασία των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων». ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: «Κλιματική Αλλαγή, επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία. Ενσωμάτωση Γνώσης και Εφαρμογή πολιτικών προσαρμογής στην τοπική αυτοδιοίκηση» Δρ. Ιωάννης Ματιάτος Υδρογεωλόγος, Επιστημονικός

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

Το οικονομικό κύκλωμα

Το οικονομικό κύκλωμα Το οικονομικό κύκλωμα 1 Το εισόδημα των νοικοκυριών: Y = C + S C = a + by APC = C Y APS = S Y Συνολική ζήτηση (κλειστή οικονομία): AD = C + I + G 2 Το οικονομικό κύκλωμα Η κυκλική ροή του εισοδήματος σε

Διαβάστε περισσότερα

γλυκό νερό που υπάρχει στον κόσμο θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες των ανθρώπων και στο μέλλον βροχοπτώσεις ήταν ομοιόμορφα κατανεμημένες

γλυκό νερό που υπάρχει στον κόσμο θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες των ανθρώπων και στο μέλλον βροχοπτώσεις ήταν ομοιόμορφα κατανεμημένες Το γλυκό νερό που υπάρχει στον κόσμο θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες των ανθρώπων και στο μέλλον, εάν οι βροχοπτώσεις ήταν ομοιόμορφα κατανεμημένες στην επιφάνεια του πλανήτη και αν όλες οι περιοχές

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΡΟ. Η Σημασία του Υδάτινοι Πόροι Ο πόλεμος του Νερού. Αυγέρη Βασιλική Ανδριώτη Μαρινα Βλάχου Ελίνα

ΝΕΡΟ. Η Σημασία του Υδάτινοι Πόροι Ο πόλεμος του Νερού. Αυγέρη Βασιλική Ανδριώτη Μαρινα Βλάχου Ελίνα ΝΕΡΟ Η Σημασία του Υδάτινοι Πόροι Ο πόλεμος του Νερού Αυγέρη Βασιλική Ανδριώτη Μαρινα Βλάχου Ελίνα Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ καλύπτει το 70,9% του πλανήτη μας είναι απαραιτητο για την διατήρηση της ζώης στη γη και

Διαβάστε περισσότερα

Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή. Νικόλαος Σ. Μουσιόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ.

Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή. Νικόλαος Σ. Μουσιόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ. Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή Νικόλαος Σ. Μουσιόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ. AUT/LHTEE Εισαγωγή (1/3) Για 1-2 αιώνες, δηλ. ένα ελάχιστο κλάσμα της παγκόσμιας ιστορίας, καίμε μέσα σε ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1ο. ΕΤΟΣ ΕΚΤΑΣΗ σε τετρ. χλμ. Α. Ε. Π. ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΣ ΚΡΑΤΗ ΗΠΕΙΡΟΣ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΠΥΚΝ ΙΔΡΥΣΗΣ. ΚΕΦΑΛΗ σε $ κατά.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1ο. ΕΤΟΣ ΕΚΤΑΣΗ σε τετρ. χλμ. Α. Ε. Π. ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΣ ΚΡΑΤΗ ΗΠΕΙΡΟΣ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΠΥΚΝ ΙΔΡΥΣΗΣ. ΚΕΦΑΛΗ σε $ κατά. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1ο Άγιος Βικέντιος & Γρεναδίνες Καραϊβική Κοινοβ. Δημοκρατία 1979 1979 389 104217 268 0,645 6.016 2010 Άγιος Μαρίνος Ευρώπη Κοινοβ. Δημοκρατία 301 301 61,2 30.324 495 1,662 41.900 2007 Άγιος

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωγραφική εξάπλωση των εντόμων-εισβολέων

Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωγραφική εξάπλωση των εντόμων-εισβολέων Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωγραφική εξάπλωση των εντόμων-εισβολέων Λιακατάς Αθανάσιος 1 και Παπαδόπουλος Θ. Νικόλαος 2 1 Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, Π.Ε. Λάρισας, Περιφέρεια

Διαβάστε περισσότερα

Η ΖΩΗ ΣΤΑ ΤΡΟΠΙΚΑ ΔΑΣΗ

Η ΖΩΗ ΣΤΑ ΤΡΟΠΙΚΑ ΔΑΣΗ Η ΖΩΗ ΣΤΑ ΤΡΟΠΙΚΑ ΔΑΣΗ Οι περιοχές των τροπικών δασών όπως βλέπεις και στον παραπάνω παγκόσμιο χάρτη, βρίσκονται στη Νότια Αμερική(γύρω από τον ισημερινό), στη Βόρεια Αμερική(ανάμεσα από τον Τροπικό του

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική Αλλαγή. Χρήστος Σπύρου ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, ΑΘΗΝΑ.

Κλιματική Αλλαγή. Χρήστος Σπύρου ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, ΑΘΗΝΑ. ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, 176 71 ΑΘΗΝΑ Κλιματική Αλλαγή Χρήστος Σπύρου scspir@gmail.com Βασικό σύγγραμμα: Κατσαφάδος Π. και Μαυροματίδης Η., 2015: Εισαγωγή στη Φυσική της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ (1/9) Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, είναι ένα φυσικό φαινόμενο που είναι σημαντικό για να διατηρεί θερμή την επιφάνεια της γης. Τα αέρια των θερμοκηπίων

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ. Α. Μπαρτζώκας 29 Μαρτίου 2009

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ. Α. Μπαρτζώκας 29 Μαρτίου 2009 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Α. Μπαρτζώκας 29 Μαρτίου 2009 ΣΤΟΧΟΙ Το γνωστικό αντικείµενο της Αναπτυξιακής Οικονοµικής ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΓΟΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ Βασικές πηγές στατιστικών στοιχείων σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

4o Ετήσιο Συνέδριο Αγροτεχνολογίας «Η Ελληνική Γεωργία με το Βλέμμα στο Μέλλον» Μαρία Σπανού Αντιπρόεδρος Διευθύνουσα Σύμβουλος ΣΠΑΝΟΣ Α.Β.Ε.Ε.Τ.

4o Ετήσιο Συνέδριο Αγροτεχνολογίας «Η Ελληνική Γεωργία με το Βλέμμα στο Μέλλον» Μαρία Σπανού Αντιπρόεδρος Διευθύνουσα Σύμβουλος ΣΠΑΝΟΣ Α.Β.Ε.Ε.Τ. 4o Ετήσιο Συνέδριο Αγροτεχνολογίας «Η Ελληνική Γεωργία με το Βλέμμα στο Μέλλον» Μαρία Σπανού Αντιπρόεδρος Διευθύνουσα Σύμβουλος ΣΠΑΝΟΣ Α.Β.Ε.Ε.Τ. Περιεχόμενα 1. Τι είναι η κλιματική αλλαγή 2. Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ 1 Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑ 9 &10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Τσαντήλας Χρίστος, Ευαγγέλου Ελευθέριος Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ, Γενική Διεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

To φαινόμενο του θερμοκηπίου. Υπερθέρμανση του πλανήτη

To φαινόμενο του θερμοκηπίου. Υπερθέρμανση του πλανήτη To φαινόμενο του θερμοκηπίου Υπερθέρμανση του πλανήτη Έχουμε ασχοληθεί, κατά διαστήματα με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ως προς τον μηχανισμό δημιουργίας του, την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη εξ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΛΙΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΙΤΟΝΟΕΙΔΗ ΚΑΜΠΥΛΗ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΛΙΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΙΤΟΝΟΕΙΔΗ ΚΑΜΠΥΛΗ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΛΙΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΙΤΟΝΟΕΙΔΗ ΚΑΜΠΥΛΗ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Καλύβας Θ., Ζέρβας Ε.¹ ¹ Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο,

Διαβάστε περισσότερα

Ισότητα των Φύλων και Εκπαίδευση

Ισότητα των Φύλων και Εκπαίδευση Έκθεση UNICEF: ΠΡΟΟ ΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙ ΙΑ - Νο2 Πηγή: http://www.unicef.gr/reports/pfc05a.php Ισότητα των Φύλων και Εκπαίδευση Ηµεροµηνία έκδοσης: 18 Απριλίου 2005 Η ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΤΩΝ ΚΟΡΙΤΣΙΩΝ ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙ ΣΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ KOPPEN Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1) το

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ KOPPEN Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1) το ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ KOPPEN Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1) το γεωγραφικό πλάτος 2) την αναλογία ξηράς/θάλασσας 3) το

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική αλλαγή, δυναμική Hurst- Kolmogorov και αβεβαιότητα

Κλιματική αλλαγή, δυναμική Hurst- Kolmogorov και αβεβαιότητα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ΔΠΜΣ Επιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων Για το μάθημα «Διαχείριση Υδατικών Πόρων» Κλιματική αλλαγή, δυναμική Hurst- Kolmogorov και αβεβαιότητα Μαρία Καραναστάση Γεωργία

Διαβάστε περισσότερα

Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας. Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας. Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας Γιάννης Κυριόπουλος, MD, MPH, MSc, PhD Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Εισαγωγή Ως ένα νόσημα με σοβαρό και υψηλό φορτίο

Διαβάστε περισσότερα

Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας Γιάννης Κυριόπουλος, MD, MPH, MSc, PhD

Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας Γιάννης Κυριόπουλος, MD, MPH, MSc, PhD Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας Γιάννης Κυριόπουλος, MD, MPH, MSc, PhD Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Εισαγωγή Ως ένα νόσημα με σοβαρό και υψηλό φορτίο

Διαβάστε περισσότερα

Ατµοσφαιρική ρύπανση. - ª º πƒπ ƒà π ºÀ. appleôúú ıì ÂÈ ÙÔ ÈÔÏÔÁÈÎfi ÚÔÏfiÈ ÙˆÓ ÒˆÓ. º π B

Ατµοσφαιρική ρύπανση. - ª º πƒπ ƒà π ºÀ. appleôúú ıì ÂÈ ÙÔ ÈÔÏÔÁÈÎfi ÚÔÏfiÈ ÙˆÓ ÒˆÓ. º π B º π B Ατµοσφαιρική ρύπανση - ª º πƒπ ƒà π ºÀ Νοτιάς, υγρασία και συννεφιά αυξάνουν, σύµφωνα µε έρευνα, τα αναπνευστικά προβλήµατα στην Αθήνα. Αυτός ο καιρικός συνδυασµός ευνοεί το σχηµατισµό του νέφους,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1 Περιεχόμενα ΕΝΟΤΗΤΑ Α : ΧΑΡΤΕΣ Α1.4 Ποιον χάρτη να διαλέξω;. 3 Α1.3 Η χρήση των χαρτών στην καθημερινή

Διαβάστε περισσότερα

Συνολική διάδοση του υπερβολικού βάρους ενηλίκων & της παχυσαρκίας ανά γεωγραφική περιφέρεια

Συνολική διάδοση του υπερβολικού βάρους ενηλίκων & της παχυσαρκίας ανά γεωγραφική περιφέρεια Συνολική διάδοση του υπερβολικού βάρους ενηλίκων & της παχυσαρκίας ανά γεωγραφική περιφέρεια Ευρωπαϊκή ήπειρος Αλβανία 2008-9 Πανεθνικά 10302 15-49 44.8 8.5 29.6 9.7 DHS Αρμενία 2005 Πανεθνικά 6016 15-49

Διαβάστε περισσότερα

BeWater. Τί γνωρίζουμε σχετικά με την λεκάνη απορροής του Πεδιαίου;

BeWater. Τί γνωρίζουμε σχετικά με την λεκάνη απορροής του Πεδιαίου; BeWater Τί γνωρίζουμε σχετικά με την λεκάνη απορροής του Πεδιαίου; Adriana Bruggeman, Corrado Camera, Elias Giannakis, Christos Zoumides & Katerina Charalambous Λεκάνη απορροής Πεδιαίου Κατάντη Αστική

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΘΕΜΑΤΑ. ήταν ο κάθε ένας από αυτούς και σε ποιον από αυτούς σχηματίστηκε η Ελλάδα;

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΘΕΜΑΤΑ. ήταν ο κάθε ένας από αυτούς και σε ποιον από αυτούς σχηματίστηκε η Ελλάδα; ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ 1 ο (Μονάδες 3,3) 1. Ποια είναι η διοικητική ιεραρχία των πόλεων στην Ελλάδα; Πως λέγεται ο διοικητής του κάθε διοικητικού τομέα; 2. Ποιους γεωλογικούς αιώνες περιλαμβάνει η γεωλογική

Διαβάστε περισσότερα

Διάρκεια: Περίπου λεπτά, ανάλογα με την ηλικία και τις ικανότητες

Διάρκεια: Περίπου λεπτά, ανάλογα με την ηλικία και τις ικανότητες Τρόφιμα Εργαστήριο Το εργαστήριο αυτό σχεδιάστηκε για να βοηθήσει τους νέους να σκεφτούν κριτικά για το πώς να διορθώσουν το προβληματικό σύστημα τροφίμων παγκόσμια. ΘΕΜΑ Σύστημα Τροφίμων Ηλικία: 11-16

Διαβάστε περισσότερα

Εξωγενείς. παράγοντες ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ

Εξωγενείς. παράγοντες ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Κεφάλαιο 3 ο : Αποσάθρωση Εξωγενείς παράγοντες Ονοµάζονται εκείνοι οι παράγοντες που συντελούν στην καταστροφή του αναγλύφου Ο φυσικός τους χώρος είναι η επιφάνεια της γης. Έχουν σαν έδρα τους την ατµόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο χώρος µπορεί να διακριθεί σε 2 κατηγορίες το δοµηµένοαστικόχώρο και το µη αστικό, µη δοµηµένο ύπαιθρο αγροτικό ή δασικό χώρο. Αστικός χώρος = ήλιος, αέρας, το νερό, η πανίδα, η χλωρίδα,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΕΓΑΣΗΣ ΑΙΤΟΥΝΤΩΝ ΑΣΥΛΟ ΚΑΙ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Στο πλαίσιο των υποχρεώσεών του ως φορέας για την Διαχείριση των

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ; Οικονοµική είναι η µελέτη του τρόπου µε τον οποίο οι άνθρωποι επιλέγουν να κατανείµουν τους σπάνιους πόρους τους. Λόγω της σπανιότητας δεν είναι δυνατόν να εκπληρωθούν όλες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ;

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Καθώς έχουν περάσει, από το 2008 οπότε και ξέσπασε η μεγαλύτερη καπιταλιστική κρίση μετά την κρίση του 1929, οι πάντες σχεδόν συμπεριφέρονται σαν να έχει ξεπεραστεί η κρίση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΑ -ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΑΝΕΜΟΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΖΗΜΑΤΑ -ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΑΝΕΜΟΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΙΖΗΜΑΤΑ - ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΖΗΜΑΤΩΝ ΚΥΚΛΟΣ ΝΕΡΟΥ Αρχικός µηχανισµός: ιάβρωση των Πετρωµάτων ανάντη των φραγµάτων. Ορισµός ιάβρωσης ιάβρωση = Η αποκόλληση και µετακίνηση σωµατιδίων πετρώµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ.. Όλα όσα πρέπει να μάθετε για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, πως δημιουργείται το πρόβλημα και τα συμπεράσματα που βγαίνουν από όλο αυτό. Διαβάστε Και Μάθετε!!! ~ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 4. Η ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΒΟΡΡΑ-ΝΟΤΟΥ. Βασικά θέματα προς Συζήτηση:

ΕΝΟΤΗΤΑ 4. Η ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΒΟΡΡΑ-ΝΟΤΟΥ. Βασικά θέματα προς Συζήτηση: ΕΝΟΤΗΤΑ 4. Η ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΒΟΡΡΑ-ΝΟΤΟΥ Βασικά θέματα προς Συζήτηση: 1 Η έννοια της ανάπτυξης Η εξέλιξη των σχέσεων Βορρά Νότου υπό το πρίσμα της ΕΕ. Τα κύρια προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ. Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες

ΑΣΚΗΣΗ. Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες ΑΣΚΗΣΗ Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες Για πιο λόγο είναι η σχέση είναι Θετική ή Αρνητική (δικαιολογήστε

Διαβάστε περισσότερα

ERASMUS Δημοτικό Σχολείο Αγίων Τριμιθιάς Χρίστος Τομάζος Στ 2

ERASMUS Δημοτικό Σχολείο Αγίων Τριμιθιάς Χρίστος Τομάζος Στ 2 ERASMUS 1 Δημοτικό Σχολείο Αγίων Τριμιθιάς Χρίστος Τομάζος 17.12.2016 Στ 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Γαλλία 3-7 Ισπανία.. 8-13 Γερμανία 14-20 Ιταλία. 21-25 2 ΓΑΛΛΙΑ: Θέση και σύνορα 4 Κλίμα 5 Πρωτεύουσα. 6 Βιομηχανία...

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑ. ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών

ΚΛΙΜΑ. ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών ΚΛΙΜΑ ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Κλίµα Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η γνώση του κλίµατος που επικρατεί σε κάθε περιοχή, για τη ζωή του ανθρώπου και τις καλλιέργειες. Εξίσου

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Μακρο-οικονομική: Εισαγωγή στην Μακροοικονομία Διδάσκων: Μποζίνης Η. Αθανάσιος Οικονομική παγκοσμιοποίηση και άνιση ανάπτυξη Οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΕΓΑΣΗΣ ΑΙΤΟΥΝΤΩΝ ΑΣΥΛΟ ΚΑΙ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ Α ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2015 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Στο

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονα Θέματα Διεθνούς Πολιτικής

Σύγχρονα Θέματα Διεθνούς Πολιτικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Σύγχρονα Θέματα Διεθνούς Πολιτικής Μάθημα 10 ο : Η Αφρική Ιωάννης Παπαγεωργίου, Επίκουρος Καθηγητής, ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΧΕΙ ΜΝΗΜΗ : ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΧΕΙ ΜΝΗΜΗ : ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ 1. Εισαγωγή ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΧΕΙ ΜΝΗΜΗ : ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Γεωργία Τζόουνς Βαρθάλη Εκπαιδευτικός Β Βάθμιας Εκπαίδευσης jonesvarth@yahoo.gr Το ότι το νερό έχει μνήμη είναι μια θεωρία που αναπτύχθηκε από το Γάλλο

Διαβάστε περισσότερα

Τα Βουνά του Φεγγαριού

Τα Βουνά του Φεγγαριού Τα Βουνά του Φεγγαριού Ομάδα μελέτης: Αναστασία Ευσταθοπούλου Θοδωρής Σιαδήμος Κωστής Σουλίδης Λευτέρης Τσουκανέλης Επιμέλεια: Γιώργος Παναγιωτόπουλος Ιστορία Οι πρώτες ιστορικές αναφορές από τον Διογένη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗ 24.11.2005 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ MILANKOVITCH

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗ 24.11.2005 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ MILANKOVITCH TZΕΜΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Α.Μ. 3507 ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗ 24.11.2005 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ MILANKOVITCH Όλοι γνωρίζουμε ότι η εναλλαγή των 4 εποχών οφείλεται στην κλίση που παρουσιάζει ο άξονας περιστροφής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΥΣ ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου 3. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

Θέρμανση θερμοκηπίων με τη χρήση αβαθούς γεωθερμίας γεωθερμικές αντλίες θερμότητας

Θέρμανση θερμοκηπίων με τη χρήση αβαθούς γεωθερμίας γεωθερμικές αντλίες θερμότητας Θέρμανση θερμοκηπίων με τη χρήση αβαθούς γεωθερμίας γεωθερμικές αντλίες θερμότητας Η θερμοκρασία του εδάφους είναι ψηλότερη από την ατμοσφαιρική κατά τη χειμερινή περίοδο, χαμηλότερη κατά την καλοκαιρινή

Διαβάστε περισσότερα

Πλημμύρες & αντιπλημμυρικά έργα

Πλημμύρες & αντιπλημμυρικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Πλημμύρες & αντιπλημμυρικά έργα Φυσικές καταστροφές Νίκος Μαμάσης, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Άδεια Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΑΝΑΠΤΥΞΗΣΤΗ ΙΕΘΝΗΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣΤΑΣΕΙΣ. Α. Μπαρτζώκας 23 Μαρτίου 2009

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΑΝΑΠΤΥΞΗΣΤΗ ΙΕΘΝΗΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣΤΑΣΕΙΣ. Α. Μπαρτζώκας 23 Μαρτίου 2009 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΑΝΑΠΤΥΞΗΣΤΗ ΙΕΘΝΗΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣΤΑΣΕΙΣ Α. Μπαρτζώκας 23 Μαρτίου 2009 Τι είναι η Οικονοµική Ανάπτυξη; 2 Οικονοµική µεγέθυνση Αύξηση εµπορίου και επενδύσεων Οικονοµική ανάπτυξη εκβιοµηχάνιση

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ - ΚΛΙΜΑ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ και ΚΛΙΜΑ ΕΛΛΑ ΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ - ΚΛΙΜΑ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ και ΚΛΙΜΑ ΕΛΛΑ ΟΣ ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ - ΚΛΙΜΑ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ και ΚΛΙΜΑ ΕΛΛΑ ΟΣ ύο Μέρη Γενική Κλιµατολογία-Κλίµα Μεσογείου Κλίµα Ελλάδος ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ & ΚΛΙΜΑ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ιδάσκων Χρήστος Μπαλαφούτης Καθηγητής Τοµέα Μετεωρολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Ακραία Κλιματικά Φαινόμενα και Κλιματική Αλλαγή: Η περίπτωση της Ελλάδας

Ακραία Κλιματικά Φαινόμενα και Κλιματική Αλλαγή: Η περίπτωση της Ελλάδας Ακραία Κλιματικά Φαινόμενα και Κλιματική Αλλαγή: Η περίπτωση της Ελλάδας Χρήστος Σ. Ζερεφός Ακαδημαϊκός Μουσείο Κως, 20 Μαΐου Ακρόπολης, 2016 31 Οκτωβρίου 2018 Το πανόραμα των Αθηνών από των Λόφο των Νυμφών

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου»

Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου» Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου» Επιβλέπουσα καθηγήτρια: κ.τρισεύγενη Γιαννακοπούλου Ονοματεπώνυμο: Πάσχος Απόστολος Α.Μ.: 7515 Εξάμηνο: 1 ο Το φαινόμενο

Διαβάστε περισσότερα