Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω του σχεδιασμού διαχείρισης υδάτων στην Κύπρο 4/9/2014

Transcript

1 Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω του σχεδιασμού διαχείρισης υδάτων στην Κύπρο 4/9/2014

2 1. Υφιστάμενη Κατάσταση Οι υδάτινοι πόροι συνδέονται άμεσα με το κλίμα καθώς ο υδρολογικός κύκλος εξαρτάται σημαντικά από κλιματικούς παράγοντες. Οι αλλαγές στη θερμοκρασία, η κατανομή των βροχοπτώσεων και το λιώσιμο των πάγων έχουν επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα νερού (Parry et al., 2007). Η κύρια πηγή νερού στην Κύπρο είναι η βροχόπτωση, ενώ ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της βροχόπτωσης εξατμίζεται προτού φτάσει στο έδαφος. Οι δύο κύριοι καταναλωτές νερού είναι ο γεωργικός τομέας και ο οικιακός τομέας, με μερίδιο 60% και 30% αντίστοιχα.

3 1. Υφιστάμενη Κατάσταση (Συνέχεια) Η Κυβέρνηση της Κύπρου για να ικανοποιήσει τη ζήτηση σε πόσιμο νερό και νερό άρδευσης υλοποίησε μια σειρά από υδατικά έργα: Εκμετάλλευση των επιφανειακών υδάτων (π.χ. φράγματα) Εκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων Αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών νερού όπως το θαλασσινό νερό Εκροή από την επεξεργασία των αστικών λυμάτων.

4 2. Μελλοντικές προβλέψεις (Συνέχεια) Αλλαγές στη θερμοκρασία Για την περίοδο υπολογίζεται ότι η αύξηση της ετήσιας μέγιστης θερμοκρασίας θα φτάσει τους C. Όσον αφορά την περίοδο , αναμένεται ακόμα μεγαλύτερη αύξηση η οποία κυμαίνεται μεταξύ 3.0 C 4.2 C.

5 2. Μελλοντικές προβλέψεις (Συνέχεια) Αλλαγές στη βροχόπτωση Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων των κλιματικών μοντέλων δείχνουν ότι για την περίοδο οι αλλαγές στην ετήσια βροχόπτωση δεν είναι τόσο σημαντικές και οι όποιες μειώσεις (περίπου mm ετησίως) περιορίζονται στις ορεινές περιοχές. Οι μεγαλύτερες μειώσεις στη βροχόπτωση αναμένονται στην περίοδο όπου τα αποτελέσματα δείχνουν ότι στις ορεινές, και δυτικές περιοχές, η μείωση θα είναι της τάξης των mm ετησίως ενώ στις νότιες περιοχές, θα είναι της τάξης των mm ετησίως. Στις ανατολικές περιοχές και στην ενδοχώρα οι μείωση της βροχόπτωσης αναμένεται να είναι μικρότερη των 50 mm ετησίως.

6 2. Μελλοντικές προβλέψεις (Συνέχεια) Ακραία φαινόμενα καύσωνα Για την περίοδο υπολογίζεται ότι ο αριθμός των πολύ ζεστών ημερών (θερμοκρασία άνω των 35 C) θα αυξηθεί κατά 34 στις περιοχές της ενδοχώρας, 30 στις ορεινές περιοχές, 19 στις νότιες και 17 στις ανατολικές. Μεγαλύτερες αλλαγές στις πολύ ζεστές ημέρες αναμένονται για την περίοδο Επίσης, για την περίοδο ο αριθμός των θερμών νυκτών αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά στις ορεινές και δυτικές περιοχές και να φτάσει τις 38 και 32 ημέρες αντιστοίχως. Στην υπόλοιπη περιοχή η αύξηση αναμένεται μεταξύ μέρες. Για την περίοδο , οι ορεινές και δυτικές περιοχές παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αύξηση των θερμών νυκτών της τάξης των ημερών ενώ στις υπόλοιπες περιοχές η αύξηση φτάνει τις 55 ημέρες.

7 2. Μελλοντικές προβλέψεις (Συνέχεια) Περίοδοι ξηρασίας Για την περίοδο , αναμένεται αύξηση των ξηρών ημερών, δηλαδή αυτών με βροχόπτωση μικρότερη των 0.5 mm, της τάξης των 4-6 ημερών στις παράκτιες περιοχές και ημερών στις ορεινές περιοχές και στις περιοχές τις ενδοχώρας. Όσον αφορά την περίοδο , αναμένονται μεγαλύτερες αλλαγές στον αριθμό των ξηρών ημερών.

8 3. Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον τομέα των υδάτινων πόρων της Κύπρου Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους υδάτινους πόρους της Κύπρου μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής: Επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα νερού Επιπτώσεις στην ποιότητα του νερού Πλημμύρες Ξηρασίες

9 4. Αξιολόγηση της ευπάθειας των υδάτινων πόρων της Κύπρου στην κλιματική αλλαγή Επιπτώσεις Ευπάθεια στην κλιματική αλλαγή Σημαντικότητα Ικανότητα Συνολική επίπτωσης (Α) προσαρμογής (Β) ευπάθεια (Α-Β) Διαθεσιμότητα πόσιμου νερού σε αστικές περιοχές Πολύ υψηλή (7) Υψηλή έως Πολύ υψηλή (6) Χαμηλή (1) σε ορεινές περιοχές Πολύ υψηλή (7) Χαμηλή έως μέτρια (2) Υψηλή (5) Διαθεσιμότητα νερού άρδευσης σε πεδινές & παράκτιες περιοχές σε ορεινές περιοχές Πολύ υψηλή (7) Μέτρια (3) Μέτρια έως Υψηλή (4) Πολύ υψηλή (7) Χαμηλή έως Μέτρια (2) Υψηλή (5) Ποιότητα νερού των επιφανειακών υδάτινων σωμάτων των υπογείων υδάτινων σωμάτων Μέτρια έως Υψηλή (3.9) Μέτρια (3) Χαμηλή (0.9) Υψηλή έως πολύ υψηλή (6) Χαμηλή έως Μέτρια (2) Μέτρια έως Υψηλή (4) Πλημμύρες Μέτρια έως Υψηλή (3.4) Μέτρια (3) Χαμηλή (0.5) Ξηρασίες Πολύ υψηλή (7) Μέτρια (3) Μέτρια έως Υψηλή (4)

10 5. Αξιολόγηση μέτρων προσαρμογής Στα πλαίσια του προγράμματος CYPADAPT αναπτύχθηκε ένα εργαλείο το οποίο επεξεργάζεται τις αξιολογήσεις των συμμετεχόντων για τα προτεινόμενα μέτρα και παράγει εναλλακτικά σενάρια προσαρμογής, ανάλογα με: το ύψος της ευπάθειας του συστήματος στην κλιματική αλλαγή, τη βαρύτητα που αποδίδεται στα κριτήρια αξιολόγησης καθώς και τη βαρύτητα που αποδίδεται στις διαφορετικές ομάδες των αξιολογητών Ευπάθεια = Επίπτωση Ικανότητα προσαρμογής όπου Επίπτωση = Ευαισθησία x Έκθεση

11 5. Αξιολόγηση μέτρων προσαρμογής (i)μέτρα για την αύξηση της διαθεσιμότητας νερού Αύξηση της ικανότητας αποθήκευσης των επιφανειακών υδάτων Δίκτυα παροχής νερού Μεταφορά νερού Εισαγωγή νερού Κατασκευή μονάδων αφαλάτωσης Επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων αστικών λυμάτων Χρήση όμβριων υδάτων (ii)μέτρα για την μείωση της ζήτησης νερού Αντικατάσταση των δικτύων μεταφοράς νερού για τη μείωση των απωλειών Παροχή επιδοτήσεων για την επαναχρησιμοποίηση ημιακάθαρτου νερού στα σπίτια για συγκεκριμένες χρήσεις Παροχή τεχνικής και οικονομικής βοήθειας στους γεωργούς για την υιοθέτηση προηγμένων συστημάτων άρδευσης Εγκατάσταση μετρητών παροχής νερού για την παρακολούθηση της κατανάλωσης και των αποτελεσμάτων των μέτρων εξοικονόμησης νερού Μείωση της κατάτμησης των αγροτεμαχίων για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας στην άρδευση Διοργάνωση εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού

12 5. Αξιολόγηση μέτρων προσαρμογής (iii)μέτρα για την ποιότητα νερού Διασφάλιση της ποιότητας του νερού Έλεγχος απόληψης επιφανειακού και υπόγειου νερού Ελέγχους περιλαμβανομένης και της απαίτησης για αδειοδότηση τεχνητού εμπλουτισμού των υδροφορέων Μέτρα για τις σημειακές και διάχυτες πηγές απορρίψεων που ενδέχεται να προκαλέσουν ρύπανση Μέτρα για τις αρνητικές επιπτώσεις στην κατάσταση του ύδατος Απαγόρευση απόρριψης ρύπων απευθείας στα υπόγεια νερά Εξάλειψη της ρύπανσης επιφανειακών υδάτων από ουσίες προτεραιότητας Πρόληψη της σημαντικής διαρροής ρύπων από τεχνικές εγκαταστάσεις (iv)μέτρα για τις πλημμύρες Δίκτυο αποχέτευσης για τη συλλογή των όμβριων υδάτων Εφαρμογή Αειφόρων Συστημάτων Αποχέτευσης Όμβριων Εφαρμογή της Οδηγίας για τις Πλημμύρες (v)μέτρα για τις ξηρασίες Εφαρμογή περικοπών στην παροχή νερού για τις διάφορες χρήσεις ανά προτεραιότητα σημαντικότητας Σχέδιο διαχείρισης ξηρασίας