AKΡΟΑΣΕΙΣ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ AΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΙΣΘΕΙΣΑ ΕΠΙΤΡΟΠΟ. κα Μargot WALLSTRÖM

Transcript

1 EL AKΡΟΑΣΕΙΣ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ AΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΙΣΘΕΙΣΑ ΕΠΙΤΡΟΠΟ κα Μargot WALLSTRÖM (Σχέσεις µε τα θεσµικά όργανα και στρατηγική επικοινωνίας) Μέρος A Γενικές ερωτήσεις I. εδοµένα προσωπικού και επαγγελµατικού χαρακτήρα 1. Ποιες πτυχές των προσόντων σας και της επαγγελµατικής σας εµπειρίας θεωρείτε ότι είχαν ιδιαίτερη σηµασία για τον διορισµό σας και τα µελλοντικά σας καθήκοντα ως Επιτρόπου; Πρώτον, και κυριότερο, είµαι σταθερά προσηλωµένη στο ευρωπαϊκό σχέδιο και πιστεύω ότι σε όλη µου τη σταδιοδροµία έχω εργαστεί σκληρά για την υπεράσπιση της δηµοκρατίας και της διαφάνειας. Θεωρώ βασικό να µιλώ µε τον κόσµο, και όχι απλώς να µιλώ στον κόσµο. Σηµασία έχει να κάνεις διάλογο. Επιδίωξα να εφαρµόζω στην πράξη αυτή την αρχή σε όλη µου την πολιτική σταδιοδροµία, και θα ήθελα να πιστεύω ότι αυτό συνέβαλε και στο ότι είµαι σήµερα υποψήφια. Όσον αφορά την επαγγελµατική µου εµπειρία, η θητεία µου ως βουλευτή και εν συνεχεία ως Υπουργού στη σουηδική κυβέρνηση (όπου υπηρέτησα ως υπουργός επί επτά χρόνια) µε δίδαξε τους κανόνες της πολιτικής. Υπήρξα επίσης διευθύνων σύµβουλος σε ένα περιφερειακό τηλεοπτικό δίκτυο και εργάσθηκα σε επιχείρηση του κλάδου των µέσων ενηµέρωσης, έτσι ώστε να γνωρίζω καλά την πραγµατικότητα της επικοινωνίας και πέρα από τη σφαίρα της πολιτικής. Στη νέα οµάδα της Επιτροπής πρέπει να συνδυάσουµε τις εµπειρίες µας. Έχοντας υπηρετήσει ως Επίτροπος της ΕΕ από το 1999, έχω οπωσδήποτε επίγνωση του σηµαντικού ρόλου που διαδραµατίζουν τα διάφορα ευρωπαϊκά θεσµικά όργανα, καθώς και της σηµασίας που έχει η συνεργασία µεταξύ τους. 1

2 II. Ανεξαρτησία 2. Πώς αντιλαµβάνεστε την υποχρέωση να ασκείτε τα καθήκοντά σας µε ανεξαρτησία και πώς ακριβώς σκοπεύετε να εφαρµόσετε την αρχή αυτή στην πράξη; Μετά την πενταετή θητεία µου ως Επιτρόπου, έχω οπωσδήποτε πλήρη επίγνωση των νοµικών υποχρεώσεων που προκύπτουν από τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Η διάταξη όµως σύµφωνα µε την οποία τα µέλη της Επιτροπής ασκούν τα καθήκοντά τους µε απόλυτη ανεξαρτησία, δεν αποτελεί απλώς νοµική υποχρέωση, αλλά πολιτική επιταγή. Αποστολή µας είναι να εκπληρώσουµε τα καθήκοντά µας προς το γενικό συµφέρον της Κοινότητας και να υλοποιήσουµε το ευρωπαϊκό σχέδιο. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχω ενστερνισθεί απόλυτα τις αρχές αυτές. Εκτέλεσα τα καθήκοντά µου ως Επιτρόπου κατά τρόπο διαφανή, διατηρώντας στενή επαφή µε µεγάλο αριθµό ενδιαφεροµένων και ζητώντας τη γνώµη τους. Ακούγοντας όσο το δυνατόν περισσότερες φωνές, και λαµβάνοντας υπόψη όλα τα συµφέροντα που διακυβεύονται, πιστεύω ότι εξασφάλισα την κατάλληλη ισορροπία και κατόρθωσα να διαφυλάξω την ανεξαρτησία και την ακεραιότητά µου, πράγµα το οποίο θα συνεχίσω οπωσδήποτε, εφόσον λάβω και πάλι την εµπιστοσύνη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 3. Θα µπορούσατε να δώσετε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λεπτοµέρειες για τις πρόσφατες και τις τρέχουσες επιχειρηµατικές σας δραστηριότητες, τα οικονοµικά και πολιτικά σας συµφέροντα και θέσεις και οποιαδήποτε άλλη υποχρέωση που ενδεχοµένως δεν συµβαδίσει µε τα µελλοντικά σας καθήκοντα; εν έχω επιχειρηµατικά, οικονοµικά ή πολιτικά συµφέροντα, θέσεις ή άλλες δεσµεύσεις που θα µπορούσαν να έρθουν σε σύγκρουση µε τα µελλοντικά µου καθήκοντα ως Επιτρόπου. Γνωρίζω καλά και έχω αποδεχθεί πλήρως τον κώδικα συµπεριφοράς των Επιτρόπων. Έχω δηλώσει δηµόσια τα οικονοµικά µου συµφέροντα και περιουσιακά στοιχεία. Η δήλωση αυτή περιλαµβάνει επίσης πληροφορίες για τις επαγγελµατικές δραστηριότητες του συζύγου µου. Πιστεύω ότι η πρακτική αυτή είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση της πλήρους διαφάνειας των θεσµικών οργάνων και της αξιοπιστίας εκείνων που έχουν λάβει πολιτική εντολή. III. Μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2

3 4 Είναι σαφές ότι µέχρι την πλήρη επικύρωση της συνταγµατικής συνθήκης, η Επιτροπή και τα µέλη της δεσµεύονται από τις υφιστάµενες συνθήκες. Ωστόσο, µετά την έγκριση της συνταγµατικής συνθήκης, ποιες είναι κατά τη γνώµη σας οι ενέργειες τις οποίες µπορεί ήδη να αναλάβει η Επιτροπή, χωρίς να περιµένει την επίσηµη επικύρωσή της; Η συνταγµατική συνθήκη είναι αποτέλεσµα µιας δηµοκρατικής και συµµετοχικής διαδικασίας, της σύµβασης για το µέλλον της Ευρώπης. Για πρώτη φορά, οι εκπρόσωποι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των εθνικών κοινοβουλίων εργάσθηκαν µαζί µε τους εκπροσώπους των εθνικών κυβερνήσεων για να αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση ένα σχέδιο ευρείας αποδοχής, καθώς και δηµοκρατικούς και αποτελεσµατικούς θεσµούς. Οπωσδήποτε, τα επόµενα δύο χρόνια θα εστιάσουµε στη διαδικασία επικύρωσης. Έργο των εθνικών κυβερνήσεων, που υπέγραψαν τη συνταγµατική συνθήκη, είναι να φέρουν σε αίσιο πέρας τη διαδικασία αυτή. Πέραν αυτού, καθήκον της Επιτροπής είναι να ενηµερώσει το κοινό για όλες τις πτυχές της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να ενηµερώσει τους ευρωπαίους πολίτες κατά τρόπο σαφή και αντικειµενικό για το τι σηµαίνει το Σύνταγµα, χωρίς να αναµιγνύεται αδικαιολόγητα σε εθνικού χαρακτήρα αντιπαραθέσεις. Στο βαθµό που η συνταγµατική συνθήκη κωδικοποιεί τρέχουσες πρακτικές ή ευρείας αποδοχής αρχές, η Επιτροπή θα πρέπει να ακολουθεί τις πρακτικές και τις αρχές αυτές. Για παράδειγµα, το νέο κεφάλαιο για τη δηµοκρατική ζωή της Ένωσης περιέχει διατάξεις που είναι θεµελιώδεις, αλλά και ευρείας αποδοχής: ισότητα των ευρωπαίων πολιτών, δηµοκρατία, συµµετοχή, διαφάνεια, διάλογος. Είµαι βέβαιη ότι µια νέα ώθηση στην εφαρµογή των αρχών αυτών θα αποδειχθεί ιδιαίτερα επωφελής για τη λειτουργία της διευρυµένης Ευρώπης. Από την άποψη αυτή, θεωρώ ότι η εντολή µου, που εστιάζεται στη συνεργασία µε το Κοινοβούλιο και τα άλλα όργανα, αλλά και µε τα εθνικά Κοινοβούλια, καθώς και στην ενηµέρωση και την επικοινωνία, προσφέρεται σε µεγάλο βαθµό για την ερµηνεία του πνεύµατος της συνταγµατικής συνθήκης. 5. Η στρατηγική της Λισσαβόνας αποτελεί δεκαετή στρατηγική που αποσκοπεί να καταστήσει την ΕΕ την δυναµικότερη, πλέον ανταγωνιστική και αειφόρο οικονοµία στον κόσµο έως το Η στρατηγική της Λισσαβόνας περιλαµβάνει τους τρεις πυλώνες της αειφόρου ανάπτυξης: την οικονοµία, τις κοινωνικές υποθέσεις και το περιβάλλον. Το έτος 2010 θα συµπέσει µε τη λήξη της θητείας σας. Ως Επίτροπος, σε ποιες ενέργειες θα προβαίνατε για να επιταχύνετε την 3

4 πρόοδο των στόχων της Λισσαβόνας και, κατά την άποψή σας, ποιες θα έπρεπε να είναι οι κύριες προτεραιότητες; Από άποψη χρονοδιαγράµµατος, βρισκόµαστε στο µέσο της πορείας προς την υλοποίηση του προγράµµατος της Λισσαβόνας. Ωστόσο, είναι για µένα σαφές ότι η Ένωση δεν θα είναι σε θέση να επιτύχει τον στρατηγικό της στόχο µέχρι το 2010, εκτός αν τα επόµενα πέντε χρόνια έχοµε µια θεαµατική οικονοµική ανάκαµψη. Η Επιτροπή πρέπει να συζητήσει το θέµα αυτό και να λάβει σταθερή θέση. Χωρίς να προδικάζω την έκβαση των σχετικών συζητήσεων στην Επιτροπή, πιστεύω προσωπικά ότι το έργο της οµάδας του κ. Kok, πριν από την ενδιάµεση αναθεώρηση του 2005, θα µας βοηθήσει να κατανοήσουµε τους διάφορους περιορισµούς που προέκυψαν στην πορεία αυτή και να βρούµε τρόπους να τους ξεπεράσουµε. Η Επιτροπή έχει αναλύσει εµπεριστατωµένα πώς εφαρµόσθηκε η στρατηγική της Λισσαβόνας κατά τα τέσσερα τελευταία χρόνια και µπορούν ήδη να αντιµετωπιστούν κάποια βασικά ζητήµατα που επρόκειτο να τεθούν στην ενδιάµεση αναθεώρηση του Για παράδειγµα, είναι σαφές ότι υπάρχει σοβαρό πρόβληµα αφοµοίωσης των στόχων και των µεθόδων της Λισσαβόνας. Μια διαδικασία διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων και εκσυγχρονισµού του είδους και του µεγέθους αυτών που σχεδιάστηκαν στη Λισσαβόνα και το Γκέτεµποργκ απαιτεί ευρεία κοινωνική υποστήριξη και ενεργό συµµετοχή όλων των σχετικών παραγόντων, σε κοινοτικό, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Ενόψει των µελλοντικών µου ευθυνών στον τοµέα των σχέσεων µεταξύ των θεσµικών οργάνων, καθώς και στον τοµέα της ενηµέρωσης και επικοινωνίας, αισθάνοµαι ιδιαίτερα την υποχρέωση να συµβάλω σε µια ευρύτερη συµµετοχή στη στρατηγική της Λισσαβόνας. Πρέπει να υποστηρίξουµε τη µέθοδο της Λισσαβόνας µε µια περισσότερο ανοικτή και συµµετοχική πολιτική, και οπωσδήποτε θεωρώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στρατηγικό εταίρο στην προσπάθεια αυτή. Η καλύτερη διακυβέρνηση, ωστόσο, αποτελεί µέρος µόνο της λύσης πρέπει επίσης να εστιάσουµε καλύτερα τις ενέργειές µας, όπως έχω πει επανειληµµένα, στις επενδύσεις µε την ευρύτερη έννοια. Πρέπει να επενδύσουµε στην επιστήµη και την τεχνολογία για το µέλλον, καθώς και στους ανθρώπους, δηλαδή στην παιδεία, την κατάρτιση, την ειδίκευση. Η ευηµερία µας εξαρτάται κυρίως από την ανάπτυξη της γνώσης και την τεχνολογική πρόοδο. Χωρίς τις επενδύσεις αυτές, τόσο από ιδιωτικούς όσο και δηµόσιους πόρους, θα είναι αδύνατο να γεννηθεί µια νέα δυναµική στην ευρωπαϊκή οικονοµία και να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναµικό της. 4

5 Για την αναζωογόνηση των επενδύσεων, πρέπει οπωσδήποτε να δηµιουργηθεί ένα θετικό και αξιόπιστο όραµα για το µέλλον, που µπορεί να κατευθύνει τη συµπεριφορά επενδυτών, να τονώσει την επιχειρηµατικότητα και να δηµιουργήσει νέες συνέργιες µεταξύ δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα. Πιστεύω ότι η στρατηγική της Λισσαβόνας πρέπει να εντάσσεται σταθερά στο ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο της διατηρήσιµης ανάπτυξης, µε ολοένα µεγαλύτερη έµφαση στις συνέργιες µεταξύ των τριών πυλώνων: του οικονοµικού, του κοινωνικού και του περιβαλλοντικού. Αυτή ήταν η φιλοσοφία από την οποία προέκυψε το πρόγραµµα δράσης για τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες (ETAP), µια από τις πλέον καινοτόµες προτάσεις της θητείας µου ως Επιτρόπου αρµόδιας για το περιβάλλον. Το πρόγραµµα αυτό προσφέρει µια θετική προοπτική για µια περιβαλλοντικά βιώσιµη οικονοµία και προτείνει ένα ευρύ φάσµα εργαλείων και µέσων για την υλοποίησή του (χρηµατοδότηση έρευνας, τεχνολογικές πλατφόρµες, µέσα οικονοµικής πολιτικής, ιδίως όσον αφορά τη φορολογία και τις δηµόσιες συµβάσεις, εθελοντικές προσεγγίσεις, κλπ.). Θα συνόψιζα τα βασικά µου µηνύµατα σχετικά µε την στρατηγική της Λισσαβόνας ως εξής: καθιέρωση ενός θετικού οράµατος για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου η οικονοµική ευηµερία, η κοινωνική συνοχή και η περιβαλλοντική αειφορία αποτελούν αµοιβαία ενισχυόµενους στόχους ευρεία υιοθέτηση αυτού του οράµατος κινητοποιώντας όλους τους σχετικούς φορείς σε κοινοτικό, εθνικό και τοπικό επίπεδο δηµιουργία ενός ευρέος φάσµατος συγκεκριµένων µέσων για την προώθηση των επενδύσεων στη γνώση και την τεχνολογία και, κυρίως, στους ανθρώπους. 6. Με ποιο τρόπο προτίθεστε να βελτιώσετε τη δηµόσια εικόνα της Επιτροπής; Από µια πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόµετρου προκύπτει ότι, ενώ περίπου το 80% των ευρωπαίων πολιτών γνωρίζουν την Επιτροπή, την εµπιστεύονται λιγότεροι από τους µισούς. Ακόµη πιο ανησυχητική είναι η τάση µείωσης του ποσοστού αυτού. Οι τάσεις όµως δεν αποτελούν κάτι µοιραίο. Είναι προφανές ότι κάτι πρέπει να γίνει ωστόσο, δεν µπορούµε απλώς να δηµιουργήσουµε εµπιστοσύνη πρέπει να την κερδίσουµε. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να αναθεωρήσουµε την επικοινωνιακή µας στρατηγική. Γνωρίζουµε ότι το µείζον πρόβληµα σχετικά µε την εικόνα της Επιτροπής σχετίζεται µε µια αίσθηση έλλειψης δηµοκρατικής νοµιµοποίησης. Για να αλλάξει αυτή η αντίληψη θα πρέπει να αντιµετωπίσουµε τις ίδιες τις αιτίες που τη δηµιούργησαν. Από την πλευρά µου, θα προσπαθήσω να εξασφαλίσω 5

6 διαφάνεια και να διευκολύνω έναν εποικοδοµητικό διάλογο µεταξύ της Επιτροπής, των άλλων ευρωπαϊκών και εθνικών θεσµικών οργάνων, των ενδιαφεροµένων µερών και, φυσικά, του κοινού. Μόνο χάρη σ αυτή τη διαφάνεια και τον διάλογο µπορεί να βελτιωθεί η δηµόσια εικόνα της Επιτροπής. Κανένας συγκεκριµένος φορέας δεν µπορεί από µόνος του να «πωλήσει» ή να διαφηµίσει το ευρωπαϊκό σχέδιο. Για να επιτύχει, η Επιτροπή θα πρέπει να αρχίσει να µιλά µε µία και ξεκάθαρη φωνή, αλλά σε πολλές διαφορετικές γλώσσες. Αυτό σηµαίνει ότι η Επιτροπή πρέπει να αρχίσει έναν εποικοδοµητικό διάλογο µε τους πολίτες σχετικά µε τα διάφορα εθνικά και περιφερειακά θέµατα. Θα πρέπει να θεωρήσουµε καθήκον µας τη διοργάνωση φόρουµ διαλόγου, ακόµη και υπό µορφή απλών τόπων συνάντησης. Στην περίπτωση αυτή πιστεύω ότι θα διαδραµατίσουν κάποιο ρόλο και οι αντιπροσωπείες της Επιτροπής στα κράτη µέλη. Ο Επίτροπος σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί το πρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου, οι Επίτροποι πρέπει να είναι όσο το δυνατόν επί τόπου παρόντες στις συζητήσεις για εθνικά θέµατα στις χώρες καταγωγής τους και για τα θέµατα της αρµοδιότητάς τους, συµβάλλοντας µε την προστιθέµενη αξία της ευρωπαϊκής προοπτικής. Ωστόσο, δεν είναι µόνον η Επιτροπή επιφορτισµένη µε το καθήκον αυτό. Η συµµετοχή στη λήψη αποφάσεων και στην εφαρµογή της πολιτικής στην ΕΕ σηµαίνει κοινή ευθύνη της Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου κατά τη γνωστοποίηση αυτών των πολιτικών και αποφάσεων στο κοινό, πράγµα που απαιτεί ενίσχυση και συντονισµό των σχέσεων µεταξύ των θεσµικών οργάνων. IV. ηµοκρατική λογοδοσία προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 7. Πώς αντιλαµβάνεστε τη λογοδοσία σας προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο; Σε προσωπικό επίπεδο θα ήθελα να υπογραµµίσω ότι θεωρώ προνόµιο το ότι µου ζητήθηκε να αναλάβω την ευθύνη του τοµέα των σχέσεων µε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη δεύτερη θητεία µου ως Επιτρόπου. Καθώς έχω ήδη εκλεγεί µέλος του Σουηδικού Κοινοβουλίου το 1979, η θητεία µου ως βουλευτή αποτέλεσε µια ανεκτίµητη πολιτική εµπειρία που µε βοήθησε να σχηµατίσω άποψη για τη δηµοκρατική διαδικασία. Προτίθεµαι να αναλάβω προσωπικά την οικοδόµηση καλών σχέσεων µε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. 6

7 Έχει πρωταρχική πολιτική σηµασία οι Επίτροποι, ατοµικά και ως σώµα, να λογοδοτούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως το µόνο άµεσα εκλεγόµενο ευρωπαϊκό όργανο. Αυτό είναι βασικό για την παγίωση της δηµοκρατικής δοµής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον είναι για µένα σαφές ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Κοινοβούλιο θα πρέπει να είναι φυσικοί σύµµαχοι στην προώθηση της ευρωπαϊκής ατζέντας. Αυτό προκύπτει και από την προσωπική µου εµπειρία ως Επιτρόπου για το περιβάλλον. Ως Επίτροπος θα µεριµνήσω ώστε εγώ και οι συνάδελφοί µου να τηρήσουµε και να υλοποιήσουµε πλήρως τις δεσµεύσεις που έχει ήδη αναλάβει η Επιτροπή βάσει της συµφωνίας πλαίσιο που υπογράφτηκε τον Ιούνιο του 2000 µεταξύ των δύο οργάνων. Ο κ. Barroso, την οµιλία του ενώπιον του Κοινοβουλίου έχει ήδη δεσµευθεί για µια «εταιρική σχέση µε το Κοινοβούλιο». Θα εργασθώ µε τον πρόεδρο της Επιτροπής, τους συναδέλφους µου και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προκειµένου να αποφέρει τους καρπούς της η σχέση αυτή. a. Από αυστηρώς πολιτική σκοπιά, θεωρείται ότι σε περίπτωση αρνητικής έκβασης µιας ακρόασης ο ενδιαφερόµενος υποδειχθείς Επίτροπος θα έπρεπε να αποσύρει την υποψηφιότητά του/της; Η ακρόαση αποτελεί βασικό στάδιο της διαδικασίας που έχει θεσπίσει το Κοινοβούλιο για την έγκριση των υποψηφιοτήτων. Σε όλη την πενταετή θητεία µου ως Επιτρόπου για το περιβάλλον, κράτησα στη µνήµη µου την εµπειρία από την ακρόαση του 1999 και έµεινα προσηλωµένη στις προτεραιότητες που είχα θέσει τότε. Καθοριστική στιγµή στην οικοδόµηση εµπιστοσύνης µεταξύ Κοινοβουλίου και Επιτρόπων, οι ακροάσεις αποτελούν σηµαντική πολιτική λειτουργία, την οποία λαµβάνω ιδιαίτερα σοβαρά υπόψη µου και που στο σύνολό της ενισχύει την δηµοκρατική νοµιµοποίηση της νέας Επιτροπής. Ο κ. Barroso διαβεβαίωσε ήδη το Κοινοβούλιο ότι δεν θα διστάσει να ζητήσει την παραίτηση ενός Επιτρόπου, εάν οι επιδόσεις του είναι σαφώς κατώτερες από τις οφειλόµενες ή παραβεί τις υποχρεώσεις του βάσει της συνθήκης. Επίσης, αποτελεί εντέλει ευθύνη του προέδρου της Επιτροπής να εξάγει τα αναγκαία συµπεράσµατα, εφόσον µια ακρόαση έχει αρνητική έκβαση. β. Μέχρι ποιο βαθµό θεωρείτε ότι είστε υπεύθυνος για τις απαντήσεις που δίνουν οι υπηρεσίες στο Κοινοβούλιο εν συνεχεία ερωτήσεων που διατυπώνονται από την επιτροπή αναφορών ή άλλες αρµόδιες επιτροπές; Σε περίπτωση που κληθείτε να δικαιολογήσετε ή να εξηγήσετε παλαιότερες πράξεις ή παραλείψεις της Επιτροπής, σε ποιο βαθµό κρίνετε τον εαυτό σας υπεύθυνο έναντι του Κοινοβουλίου; 7

8 Η συµφωνία πλαίσιο µεταξύ των δύο οργάνων καθιστά σαφές ότι, ενώ η Επιτροπή εργάζεται σύµφωνα µε την αρχή της συλλογικότητας, κάθε µέλος της αναλαµβάνει πολιτική ευθύνη για τις ενέργειές του στο πεδίο της αρµοδιότητάς του. Για να µας βοηθήσει σ αυτό το έργο, ο κώδικας συµπεριφοράς των Επιτρόπων περιλαµβάνει σαφείς κανόνες που σχετικά µε το πώς κάθε Επίτροπος λογοδοτεί στο σώµα των Επιτρόπων για τις ενέργειές του και εκείνες των τµηµάτων που εξαρτώνται από αυτόν. Με τη σειρά του, ο Γενικός ιευθυντής έχει σαφή διαχειριστική ευθύνη για το τµήµα του σύµφωνα µε την κατανοµή των αρµοδιοτήτων. Σε προσωπική βάση, χάρη στην εµπειρία µου τόσο ως Υπουργού στη σουηδική κυβέρνηση όσο και ως Επιτρόπου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχω επίγνωση της σηµασίας της ανάληψης της συνολικής πολιτικής ευθύνης. Όσον αφορά τις προηγούµενες ενέργειες της Επιτροπής, υπήρξα βεβαίως µέλος της Επιτροπής Prodi. Κατά την ανάληψη των καθηκόντων τους, όλοι οι Επίτροποι θα ενηµερωθούν διεξοδικά για τις δραστηριότητες των τοµέων στους οποίους είναι υπεύθυνοι. Οπωσδήποτε, το νέο σώµα των Επιτρόπων µπορεί να ασχοληθεί αµέσως µε τις προτάσεις µέτρων που κρίνονται ενδεχοµένως απαραίτητα κατά τη διαδικασία ενηµέρωσης. Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι Επίτροποι θα πρέπει να εξασφαλίσουν τη διαφάνεια και την κατάλληλη ροή των πληροφοριών προς το Κοινοβούλιο σχετικά µε τυχόν αξιοσηµείωτες αλλαγές ή προσαρµογές που θεωρούνται σηµαντικές για την αντιµετώπιση προηγούµενων αδυναµιών. γ. Πώς αντιλαµβάνεστε την έννοια της πολιτικής ευθύνης ενώπιον του Κοινοβουλίου για τις δραστηριότητες της δικής σας Γενικής ιεύθυνσης ή των δικών σας Γενικών ιευθύνσεων; Θα ήθελα και πάλι να τονίσω ότι από τη συµφωνία πλαίσιο µεταξύ των οργάνων µας καθίσταται σαφές ότι, ενώ η Επιτροπή εργάζεται σύµφωνα µε την αρχή της συλλογικότητας, κάθε µέλος της αναλαµβάνει την πολιτική ευθύνη των ενεργειών του στο πεδίο για το οποίο είναι υπεύθυνο. Η πείρα µου µε έχει διδάξει ότι η σχέση µεταξύ του Επιτρόπου, του ιδιαίτερου γραφείου του και των υπηρεσιών πρέπει να βασίζεται σε ορισµένες βασικές αρχές, στις οποίες περιλαµβάνεται η διαφάνεια, η πίστη, η εµπιστοσύνη και η τήρηση της κατάλληλης κατανοµής των αρµοδιοτήτων. Στη διάρκεια της θητείας της τελευταίας Επιτροπής, ενισχύσαµε προοδευτικά την υποχρέωση που επιβάλλεται στους Γενικούς ιευθυντές και στις υπηρεσίες τους να τηρούν πλήρως ενήµερους τους Επιτρόπους. Ως εκ τούτου, πιστεύω ότι έχει διευκρινισθεί η πολιτική ευθύνη των Επιτρόπων για τις δραστηριότητες των υπηρεσιών τους. 8

9 Μέρος δεύτερο Με ποιες ενέργειες προτίθεστε να εξασφαλίσετε τη διαχείριση της/των δικής/δικών σας Γενικής/Γενικών ιεύθυνσης/ ιευθύνσεων; Με τις διοικητικές µεταρρυθµίσεις της Επιτροπής Prodi άνοιξε ο δρόµος για τον ριζικό συγχρονισµό και την ενίσχυση των συστηµάτων διαχείρισης στην Επιτροπή. Μεταξύ άλλων, καθιερώθηκε ένα σαφές σύστηµα εσωτερικών λογιστικών και άλλων ελέγχων, που βοηθά την πρόληψη διοικητικών και διαχειριστικών προβληµάτων και διευκολύνει τον έγκαιρο εντοπισµό τους. Μία από τις βασικές προτεραιότητες της νέας Επιτροπής πρέπει να παραµείνει, κατά την άποψή µου, η πλήρης υλοποίηση και, όπου χρειάζεται, η εξειδίκευση της διοικητικής µεταρρύθµισης. Ως εκ τούτου, ένα από τα πρώτα µελήµατά µου όσον αφορά τις σχέσεις µε τη Γενική µου ιεύθυνση θα είναι να έχω µια σφαιρική άποψη για το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η υλοποίηση της µεταρρύθµισης και να µεριµνήσω για την κατάλληλη αντιµετώπιση των ενδεχόµενων προβληµάτων. Ειδικότερα, θα διατηρήσω την προσέγγιση που ακολούθησα στη διάρκεια της θητείας µου ως Επιτρόπου για το περιβάλλον. Για µένα, η ανθρώπινη διάσταση είναι βασικός παράγοντας της οργανωτικής επιτυχίας. Θα προσπαθήσω να ενηµερωθώ έγκαιρα και διεξοδικά για όλες τις δραστηριότητες και τη λειτουργία των υπηρεσιών µου. Θα προσπαθήσω να δηµιουργήσω σχέσεις πίστης και αµοιβαίας εµπιστοσύνης µε τα στελέχη. Θα επισκεφθώ το προσωπικό στα γραφεία του, µια εµπειρία που αποδεικνύεται πάντα ιδιαίτερα διδακτική και ενδιαφέρουσα. Θα προσπαθήσω να διευκολύνω την πρόσβαση του προσωπικού σε µένα και στους συνεργάτες µου. Θα έχω συχνές συναντήσεις µε τον Γενικό ιευθυντή και τους ιευθυντές. Θα ενθαρρύνω την ύπαρξη ανοικτών και διαφανών σχέσεων µεταξύ της διοίκησης και του προσωπικού. Θα ζητώ τακτική ενηµέρωση για διοικητικά και οικονοµικά θέµατα, καθώς και έγκαιρη προειδοποίηση για ενδεχόµενα προβλήµατα. Θα ενθαρρύνω την εκτεταµένη προσφυγή σε εξωτερικό και εσωτερικό λογιστικό έλεγχο, επιµένοντας στη στενή και πιστή συνεργασία µε το Ελεγκτικό Συνέδριο. Τέλος, σε όλες αυτές τις ενέργειες θα εξακολουθήσω να προωθώ ενεργά τις ίσες ευκαιρίες και την ποικιλοµορφία. Θα πρέπει να αναφέρω ότι τα µελλοντικά µου καθήκοντα θα προσθέσουν µια νέα διάσταση στις σχέσεις µου µε τις υπηρεσίες, δεδοµένου ότι θα είναι υπεύθυνη και για τις αντιπροσωπείες της Επιτροπής στα κράτη µέλη. Είµαι πεπεισµένη ότι, σε µια Ένωση που θέλει να έρθει πιο κοντά στους πολίτες, οι αντιπροσωπείες µας στα κράτη µέλη έχουν ένα ρόλο να διαδραµατίσουν. Πρόθεσή µου είναι πολύ σύντοµα να εξετάσω σε βάθος µε ποιον τρόπο θα µπορέσουµε να χρησιµοποιήσουµε καλύτερα τις αντιπροσωπείες µας. 9

10 8. Πόσο σηµαντική θα θεωρούσατε την εφαρµογή της διοργανικής συνεργασίας (Επιτροπή-Κοινοβούλιο), κυρίως µε τις αρµόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές που άπτονται του δικού σας τοµέα αρµοδιότητας; στο νέο αυτό πλαίσιο ποια είναι κατά τη γνώµη σας η έννοια της λέξης «διαφάνεια» στο πλαίσιο της διοργανικής νοµοθετικής διαδικασίας µεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συµβουλίου και της Επιτροπής συγκεκριµένα, και των διοργανικών σχέσεων γενικά; Πρώτο µέρος (σηµασία της διοργανικής συνεργασίας): Η αποτελεσµατική διοργανική συνεργασία έχει πρωταρχική σηµασία: είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του ευρωπαϊκού θεσµικού συστήµατος, την αποτελεσµατικότητα και τη νοµιµότητα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στην ΕΕ, καθώς και για την εφαρµογή των αρχών της χρηστής διαχείρισης. Η συνεργασία αυτή πρέπει οπωσδήποτε να βασίζεται σε κοινούς κανόνες, στη διαφάνεια, την αµοιβαία εµπιστοσύνη και σε συνεχή διάλογο και ανταλλαγή πληροφοριών. Ως Επίτροπος για το περιβάλλον, προσπάθησα να συµβάλω στη συνεργασία αυτή, πράγµα το οποίο θα συνεχίσω να κάνω, εφόσον η υποψηφιότητά µου εγκριθεί από το Κοινοβούλιο, ιδιαίτερα µε την πλήρη υλοποίηση και εφαρµογή των διατάξεων της συµφωνίας πλαισίου για τις σχέσεις µεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Επιτροπής, καθώς και της διοργανικής συµφωνίας για τη βελτίωση της νοµοθεσίας. Συνεργασία (µε τις κοινοβουλευτικές επιτροπές): Βασίζοµαι σε ό,τι έχω κάνει τα τελευταία πέντε χρόνια. Φέτος το καλοκαίρι υπέβαλα έναν «απολογισµό» του τι πέτυχα στη διάρκεια της θητείας µου ως Επιτρόπου για το περιβάλλον. Είχα σαν αφετηρία τις προτεραιότητες που έθεσα στην ακρόασή ενώπιον του Κοινοβουλίου το Για παράδειγµα, στην ακρόασή µου από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Σεπτέµβριο εκείνου του έτους, ερωτήθηκα από τα µέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής σχετικά µε ένα έκτο πρόγραµµα δράσης για το περιβάλλον. ύο χρόνια αργότερα, παρουσιάστηκε το πρόγραµµα αυτό, καθώς και η στρατηγική για τη βιώσιµη ανάπτυξη. Αυτό είναι ένα παράδειγµα σχετικά µε το πώς έλαβα υπόψη µου τις απόψεις που εξέφρασε η κοινοβουλευτική επιτροπή, µε την οποία εργάστηκα πολύ στενά και τις ακροάσεις της οποίας θεώρησα σαν µια πρώτη σηµαντική ευκαιρία για τη δηµιουργία καλών σχέσεων εργασίας. 10

11 Κατά την άποψή µου, η σχέση αυτή υπήρξε επιτυχής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επίσης ήταν καλός σύµµαχος, ο οποίος συχνά υπερασπίστηκε τα θέµατα του περιβάλλοντος σε µια εποχή που τα κράτη µέλη ήσαν διστακτικά ή ακόµη και αρνητικά. Ως Επίτροπος κατέβαλα κάθε προσπάθεια να είµαι διαθέσιµη για τα µέλη της επιτροπής, να παρακολουθώ τις συνεδριάσεις της όχι µόνο µε πρωτοβουλία της επιτροπής, αλλά και µε δική µου να δηµιουργηθούν απευθείας δίαυλοι επικοινωνίας ανάµεσα στα µέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε µένα και στο προσωπικό µου, να ακούω προσεκτικά τους προβληµατισµούς τους και να τους παρέχεται άµεση και σαφής ενηµέρωση, πράγµα που εγώ οπωσδήποτε προτίθεµαι να εξακολουθήσω να κάνω. Μέρος τρίτο (διαφάνεια): Πιστεύω ότι η διαφάνεια αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη δηµοκρατία. Παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα να συµµετέχουν περισσότερο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων εξασφαλίζει µεγαλύτερη νοµιµοποίηση και υπευθυνότητα της διοίκησης απέναντι στους πολίτες επίσης, συµβάλλει στην ενίσχυση της αποτελεσµατικότητας και της χρηστής διοίκησης. Αποτελεί επίσης τον ακρογωνιαίο λίθο για τη σωστή συνεργασία µεταξύ των οργάνων. Από την αρχή της προηγούµενης θητείας µου, τόνισα τη σηµασία της διαφάνειας και της ενηµέρωσης. Η Επιτροπή διαδραµατίζει πρωταγωνιστικό ρόλο όσον αφορά τη βελτίωση της διαφάνειας και της πρόσβασης στην ενηµέρωση στα όργανα της ΕΕ. Προσπάθησα να εξασφαλίσω την όσο το δυνατόν ταχύτερη δηµοσιοποίηση των ιδεών και των προτάσεων µέσα στην Επιτροπή. Με τον τρόπο αυτό, µπορεί να γίνει έγκαιρα διαβούλευση µε τους ενδιαφερόµενους, πράγµα που συνέβαλε στη βελτίωση της ποιότητας των πολιτικών και της νοµοθεσίας. Στη διάρκεια αυτών των τελευταίων χρόνων, υπήρξε πρόοδος όσον αφορά την προώθηση της διαφάνειας, τόσο απέναντι στο κοινό όσο και µεταξύ των ίδιων των οργάνων, για παράδειγµα κατά τη δηµόσια πρόσβαση στα έγγραφα. Ένα παράδειγµα είναι η σύµβαση του Aarhus, που βελτιώνει τα περιβαλλοντικά δικαιώµατα των πολιτών σε τρεις σηµαντικούς τοµείς: πρώτον, πρόσβαση στην ενηµέρωση σχετικά µε το περιβάλλον δεύτερον, δικαίωµα συµµετοχής στην εκπόνηση περιβαλλοντικών σχεδίων και προγραµµάτων και, τρίτον, πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέµατα. Παρουσίασα νοµοθετικές προτάσεις που αφορούν τόσο τα κράτη µέλη όσο και τα κοινοτικά όργανα στους τρεις αυτούς τοµείς. 11

12 V. Ισότητα µεταξύ ανδρών και γυναικών 9. Πρώτον µέρος Ποια συγκεκριµένα µέτρα κρίνετε απαραίτητα προκειµένου να εξασφαλιστεί ότι η έννοια της ισότητας µεταξύ ανδρών και γυναικών θα εφαρµοστεί στον τοµέα της αρµοδιότητάς σας; Η µακροχρόνια προσήλωσή µου στην ισότητα των φύλων είναι γνωστή και θεωρώ ότι µε τα νέα µου καθήκοντα στον τοµέα της ενηµέρωσης και επικοινωνίας µου παρέχεται µια µεγάλη ευκαιρία να εκφράσω εκ νέου την προσήλωσή µου αυτή. Η προώθηση της ισότητας ανδρών και γυναικών αφορά σε µεγάλο βαθµό την αλλαγή νοοτροπιών και στάσεων. Θεωρώ ότι η ισότητα ανδρών και γυναικών αποτελεί θεµελιώδες ζήτηµα δηµοκρατίας και υπερκαλύπτει τα ταξικά, θρησκευτικά και πολιτιστικά θέµατα. Οι κοινωνίες, οι θεσµοί ή οι οργανισµοί όπου δεν υπάρχει δίκαιη εκπροσώπηση των γυναικών πάσχουν πρώτον και κύριον από δηµοκρατικό έλλειµµα. Πιστεύω ότι θα πρέπει να αναπτύξουµε ένα είδος αυτόµατου αντανακλαστικού και να θεωρούµε ότι κάθε φορά που αντιµετωπίζουµε µια διάκριση λόγω φύλου, διακυβεύονται οι θεµελιώδεις δηµοκρατικές αξίες. Οι αρχές της ισότητας των φύλων και της συστηµατικής ένταξης της διάστασης του φύλου διατυπώνονται στη συνθήκη και σ αυτές βασίστηκαν πολλές ενέργειες και διαδικασίες σε κοινοτικό επίπεδο. Τα κοινοτικά όργανα και τα κράτη µέλη έχουν νοµική υποχρέωση να ενσωµατώνουν µια προοπτική ισότητας των φύλων σε όλα τα πεδία της πολιτικής τους και σε όλα τα στάδια της διαµόρφωσής της. Ωστόσο, αν δούµε την πραγµατικότητα, δεν µπορούµε παρά να καταλήξουµε στο συµπέρασµα ότι η πορεία προς την ισότητα των φύλων είναι πολύ αργή και ότι πολύ συχνά υπάρχει χάσµα µεταξύ λόγων και πράξεων. Όλοι είναι έτοιµοι να ενστερνιστούν την αρχή, η οποία όµως δεν εκφράζεται πάντοτε µε αποτελεσµατικές ενέργειες. Στην Ευρώπη, κατά µέσο όρο, οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται θεαµατικά όσον αφορά τις ηγετικές θέσεις στον δηµόσιο και ιδιωτικό τοµέα. Η αύξηση της ευαισθητοποίησης όσον αφορά την ισότητα των φύλων και η ενηµέρωση σχετικά µε τις κοινωνικές πολιτικές που υπάρχουν στον τοµέα αυτό θα αποτελέσει µια σηµαντική πτυχή της ενηµερωτικής και επικοινωνιακής µας πολιτικής. Επιπλέον, θα εξακολουθήσω να συµµετέχω ενεργά σε όλες τις πρωτοβουλίες που θα αναλάβει η Επιτροπή για την προώθηση των ίσων ευκαιριών. Αναµένω επίσης ότι η οµάδα των Επιτρόπων για την ισότητα των φύλων θα δώσει ώθηση στις κοινοτικές πολιτικές ισότητας των φύλων. 12

13 Μέρος δεύτερο Έχετε κάποια πολιτική στρατηγική και ποιους οικονοµικούς και ανθρώπινους πόρους κρίνετε απαραίτητους για την εφαρµογή αυτής της έννοιας της ισότητας σε όλους τους τοµείς που συνιστούν το χαρτοφυλάκιό σας; Η αξιοπιστία των πολιτικών µας εξαρτάται από τα µέσα που αφιερώνουµε για την υλοποίησή τους, πράγµα το οποίο ισχύει και για την ισότητα των φύλων. Στις ενηµερωτικές και επικοινωνιακές της δραστηριότητες, η Επιτροπή προώθησε επί πολλά χρόνια, κοινοτικές πολιτικές για την ισότητα των φύλων, τόσο δίνοντας δηµοσιότητα στις ίδιες τις πολιτικές, όσο και δηµιουργώντας σχέσεις µε τους οργανισµούς που εργάζονται στον τοµέα αυτό. Το ίδιο ισχύει και για τις αντιπροσωπείες, όπου το θέµα της ισότητας των φύλων πρέπει να περνά από όλα τα επικοινωνιακά µέσα που χρησιµοποιούν. Οπωσδήποτε, όσον αφορά την ενηµέρωση και την επικοινωνία, είναι πολύ εύκολο να σχηµατισθεί η εντύπωση ότι οι πόροι δεν είναι ποτέ επαρκείς, επειδή οι πρωτοβουλίες που µπορεί να αναληφθούν είναι δυνητικά απεριόριστες: εκτείνονται, για παράδειγµα, από την έκδοση ειδικών εντύπων µέχρι τη δηµοσίευση σχετικών πληροφοριών στον δικτυακό τόπο, την ενηµέρωση των δηµοσιογράφων για τις νέες πρωτοβουλίες, τη διοργάνωση ειδικών σεµιναρίων, την υποστήριξη εθνικών εκστρατειών ή προγραµµάτων, την διατήρηση επαφών µε όλους τους αρµόδιους εθνικούς πολιτικούς παράγοντες και µε τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Ωστόσο, σε ένα πλαίσιο πόρων αναπόφευκτα περιορισµένων, πρέπει να εστιάσουµε σ εκείνες τις δραστηριότητες που έχουν µεγαλύτερη επιρροή και παράγουν «αλυσιδωτά» αποτελέσµατα στην κοινή γνώµη. Όσο γενικότερο είναι το θέµα, τόσο πρέπει να εστιάζουµε σωστότερα. Αυτό σηµαίνει ότι πρέπει να εντοπίσουµε το πρόβληµα, να συγκεντρώσουµε όλες τις αναγκαίες γνώσεις, να καθορίσουµε τους στόχους που θέλουµε να επιτύχουµε, και στη συνέχεια να αναλάβουµε δράση. Πρόθεσή µου είναι να ζητήσω από τους επικεφαλής των αντιπροσωπειών και το προσωπικό τους να συµµετάσχουν σε ένα σοβαρό προβληµατισµό σχετικά µε τα εργαλεία και τα µέσα για την καλύτερη ένταξη της διάστασης της ισότητας των φύλων στις δραστηριότητές τους, και θα ζητήσω οπωσδήποτε από τον συνάδελφό µου που είναι υπεύθυνος για τις κοινωνικές υποθέσεις να µε βοηθήσει σ αυτόν τον προβληµατισµό. Παρόλο που οι συνθήκες που επικρατούν στα διάφορα κράτη µέλη διαφέρουν πολύ, και το ιδανικό θα ήταν να έχουµε ανάλογα προσαρµοσµένες στρατηγικές, πιστεύω ότι υπάρχουν µεγάλα περιθώρια να διδαχθούµε από τις ορθές πρακτικές και να εξοπλίσουµε 13

14 κατάλληλα τα γραφεία µας για την άσκηση αποτελεσµατικής επικοινωνιακής πολιτικής σε θέµατα ισότητας µεταξύ των δύο φύλων. 14