ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 6.1. Ο ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ 6.2 Ο ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 6.1. Ο ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ 6.2 Ο ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ 6.3. Ο ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ Αλυσοδεμένοι σκλάβοι μαρμάρινο ανάγλυφο 3ου αιώνα μ.χ. (Συλλογή Μουσείου Ashmolean, Οξφόρδη, Αγγλία) 6.4 ΑΝΩΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ: SUM, POSSUM Ο Παρακείμενος Οριστικής Ο Υπερσυντέλικος Οριστικής Ο Συντελεσμένος Μέλλοντας Οριστικής 6.5 ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΤΩΣΕΩΝ Αφαιρετική του Μέσου/ του Οργάνου Μετάφραση από τα Λατινικά Μετάφραση στα Λατινικά ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ Ουσιαστικά Αντωνυμίες Ρήματα Επίθετα Επιρρήματα Προθέσεις ΕΙΔΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ Ουσιαστικά - Αντωνυμίες Ρήματα Επίθετα Επιρρήματα Προθέσεις

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ο ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗ- ΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ Στα ομαλά ρήματα ο παρακείμενος οριστικής της ενεργητικής φωνής σχηματίζεται από τον δεύτερο βασικό τύπο και δημιουργείται από το θέμα του παρακειμένου + τις καταλήξεις. Για να βρεις το θέμα του παρακειμένου, απλώς αφαίρεσε το -ī από τον δεύτερο βασικό τύπο οι καταλήξεις είναι: ī, -istī, -it, -imus, -istis, -ērunt. ΜΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ: Υπάρχει εναλλακτικός τύπος στο 3 ο πληθ. του παρακειμένου σε ēre. Ιδιαίτερα σημαντικό για τους συντελικούς χρόνους στα Λατινικά (παρακείμενο, υπερσυντέλικο, συντελεσμένο μέλλοντα) είναι ότι σχηματίζονται ομαλά. Ακόμη και ο παρακείμενος του ρήμ. sum είναι εξαιρετικά ομαλός. Ο παρακείμενος της Λατινικής μπορεί να μεταφρασθεί, για παράδειγμα, είδα, ή έχω δει. dēfendī rem pūblicam adulescens, non dēseram senex (Cicero, Philippicae 2.118): Υπερασπίστηκα την Δημοκρατία όταν ήμουν νέος δεν θα την εγκαταλείψω τώρα που είμαι γέρος. O ι Φιλιππικοί (λόγοι) είναι μια σειρά ομιλιών του Κικέρωνα την περίοδο μετά την δολοφονία του Καίσαρα, π.χ. εναντίον του M. Αντώνιου (θυμήσου το έργο του Shakespeare Μάρκος Αντώνιος). Οι λόγοι αυτοί πήραν το όνομά τους από τους λόγους που εκφώνησε ο Αθηναίος ρήτορας, Δημοσθένης τον 4 ο αιώνα π.χ. εναντίον του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΙΚΟΝΑ 1 ο προσ. amāv-ī αγάπησα amāv-imus αγαπήσαμε 2 ο προσ. amāv-istī αγάπησες amāv-istis αγαπήσατε 3 ο προσ. amāv-it αγάπησε amāv-ērunt αγάπησαν (μεταφράζεται επίσης: έχω αγαπήσει / έχεις αγαπήσει, κ.λπ.) 1 ο προσ. posu-ī τοποθέτησα posu-imus τοποθετήσαμε 2 ο προσ. posu-istī τοποθέτησες posu-istis τοποθετήσατε 3 ο προσ. posu-it τοποθέτησε posu-ērunt τοποθέτησαν (μεταφράζεται επίσης: έχω τοποθετήσει / έχεις τοποθετήσει, κ.λπ.)

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 95 Σημείωσε πάλι ότι ο παρακείμενος οριστικής της ενεργητικής σχηματίζεται προσθέτοντας τις καταλήξεις του παρακειμένου στο θέμα του παρακειμένου. 6.2 Ο ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗ- ΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ Ο δεύτερος συντελικός χρόνος είναι ο υπερσυντέλικος. Ο χρόνος αυτός περιγράφει μια πράξη ως ολοκληρωμένη στο παρελθόν (είχα δει). Ο υπερσυντέλικος σχηματίζεται από το θέμα του παρακειμένου και οι καταλήξεις είναι ίδιες με του παρατατικού οριστικής του ρήμ. sum (βλ. Κεφάλαιο 2): 1 ο προσ. vīd-eram είχα δει vīd-erāmus είχαμε δει 2 ο προσ. vīd-erās είχες δει vīd-erātis είχατε δει 3 ο προσ. vīd-erat είχε δει vīd-erant είχαν δει 6.3. Ο ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ Ο τρίτος και τελευταίος συντελικός χρόνος είναι ο συντελεσμένος μέλλοντας οριστικής της ενεργητικής φωνής που χρησιμοποιείται για μια πράξη που θα έχει ολοκληρωθεί σε κάποια δεδομένη στιγμή στο μέλλον, όπως για παράδειγμα, θα έχω διαβάσει το βιβλίο αυτό μέχρι αύριο. Ο συντελεσμένος μέλλοντας, όπως συμβαίνει και με τον παρακείμενο, σχηματίζεται από το θέμα του παρακειμένου + τις δικές του καταλήξεις. Οι καταλήξεις του συντελεσμένου μέλλοντα (με την εξαίρεση του 3 ου προσώπου του πληθυντικού) είναι ίδιες με τις καταλήξεις του μέλλοντα οριστικής του ρήματος sum (βλ. Κεφάλαιο 5). Και πάλι ο σχηματισμός του συντελεσμένου μέλλοντα στην Λατινική είναι εξαιρετικά ομαλός. 1 ο προσ. invēn-erō θα έχω βρει invēn-erimus θα έχουμε βρει 2 ο προσ. invēn-eris θα έχεις βρει invēn-eritis θα έχετε βρει 3 ο προσ. invēn-erit θα έχει βρει invēn-erint θα έχουν βρει ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η κατάληξη του 3 ου πληθ. προσώπου είναι -erint, και όχι -ērunt.

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΝΩΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ: SUM, POSSUM Οι συντελικοί χρόνοι του sum και του possum δεν παρουσιάζουν στην πραγματικότητα ανωμαλίες. Σχηματίζονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που σχηματίζονται και τα άλλα ρήματα: θέμα του παρακειμένου + οι καταλήξεις του αντίστοιχου συντελικού χρόνου Ο Παρακείμενος Οριστικής 1 ο προσ. fu-ī ήμουν / υπήρξα fu-imus ήμασταν/ υπήρξαμε 2 ο προσ. fu-istī ήσουν/ υπήρξες fu-istis ήσαστε / υπήρξατε 3 ο προσ. fu-it ήταν/ υπήρξε fu-ērunt ήταν / υπήρξαν 1 ο προσ. potu-ī μπόρεσα potu-imus μπορέσαμε 2 ο προσ. potu-istī μπόρεσες potu-istis μπορέσατε 3 ο προσ. potu-it μπόρεσε potu-ērunt μπόρεσαν Ο Υπερσυντέλικος Οριστικής 1 ο προσ. fu-eram είχα γίνει fu-erāmus είχαμε γίνει 2 ο προσ. fu-erās είχες γίνει fu-erātis είχατε γίνει 3 ο προσ. fu-erat είχε γίνει fu-erant είχαν γίνει 1 ο προσ. potu-eram είχα μπορέσει potu-erāmus είχαμε μπορέσει 2 ο προσ. potu-erās είχες μπορέσει potu-erātis είχατε μπορέσει 3 ο προσ. potu-erat είχε μπορέσει potu-erant είχαν μπορέσει

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ο Συντελεσμένος Μέλλοντας Οριστικής 1 ο προσ. fu-erō θα έχω υπάρξει fu-erimus θα έχουμε υπάρξει 2 ο προσ. fu-eris θα έχεις υπάρξει fu-eritis θα έχετε υπάρξει 3 ο προσ. fu-erit θα έχει υπάρξει fu-erint θα έχουν υπάρξει 1 ο προσ. potu-erō θα έχω μπορέσει potu-erimus θα έχουμε μπορέσει 2 ο προσ. potu-eris θα έχεις μπορέσει potu-eritis θα έχετε μπορέσει 3 ο προσ. potu-erit θα έχει μπορέσει potu-erint θα έχουν μπορέσει ΑΣΚΗΣΗ Συντελικοί χρόνοι. Μετάφρασε στα Λατινικά 1) είχαν αφήσει 2) έχουμε μπορέσει 3) έχεις υπάρξει 4) θα έχουν παραδώσει 5) έχει κάνει 6) είχε δώσει εντολή 7) θα έχω υπερασπισθεί 8) έχει αποτρέψει 9) είχαν δει 10) έχουμε βρει 6.5 ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΤΩΣΕΩΝ Αφαιρετική του Μέσου/ του Οργάνου Με τα μέχρι τώρα παραδείγματα έχουμε δείξει τις βασικές χρήσεις των πτώσεων, όπως τις περιγράψαμε στο Κεφάλαιο 1. Παρόλα αυτά, όπως θα γίνει φανερό, οι πτώσεις στα Λατινικά, ιδιαίτερα η γενική, η δοτική, η αιτιατική και η αφαιρετική, δηλαδή οι πλάγιες πτώσεις, όπως τις αποκαλούμε, έχουν ποικίλες λειτουργίες. Για παράδειγμα η αφαιρετική χρησιμοποιείται χωρίς πρόθεση, για να δηλώσει το μέσο ή το όργανο με το οποίο γίνεται μια πράξη:

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 98 gladiīs rem gerunt (Caesar, De Bello Gallico ): διεξάγουν την μάχη με τα ξίφη. tum vir optimus Sex. Naevius hominem multīs verbīs dēterret (Cicero, Pro Quinctio 16): τότε, [αυτός] ο υπέροχος άνθρωπος, ο Σέξτος Ναίβιος με πολλά λόγια αποτρέπει τον άνθρωπο. O λόγος Pro Quinctio (Υπέρ του Κοϊγκτίου) είναι ο πρώτος σωζόμενος λόγος από το 81 π.χ. για την υπεράσπιση του Γάιου Κοΐγκτιου, που κατηγορήθηκε από τον Σέξτο Ναίβιο, έναν συνεργάτη του πρόσφατα αποθανόντα αδελφού του Κοΐγκτιου, για την μη καταβολή χρέους. Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΙΚΟΝΑ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑ Λόγια του Τάκιτου για την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία: Ubi solitudinem faciunt, pacem appellant. (Tacitus, Agricola 30.6) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ 1. facinus fecit audax. (Plautus, Miles Gloriosus 309) 2. de navi 7 timidae desiluerunt in scapham. (Plautus, Rudens 75) 3. ab saxo avertit fluctus ad litus scapham. (Plautus, Rudens 165) 4. non argentum, non aurum, non vestem, non mancipia repetunt. (Cicero, In Verrem ) 5. sunt autem duo crimina, auri et veneni. (Cicero, Pro Caelio 30) 6. O, immoderata mulier, tu aurum ad facinus dedisti. (Cicero, Pro Caelio 53) 7. Hammonius, regis legatus, aperte pecunia nos oppugnat. (Cicero, Epistulae Ad Familiares 1.1.1) 8. horum duorum criminum video auctorem, video fontem, video certum nomen et caput. auro opus fuit; sumpsit a Clodia, sumpsit sine teste, habuit quamdiu voluit. (Cicero, Pro Caelio 31) 9. Caesar a dextro cornu, quod eam partem minime firmam hostium esse animadverterat, proelium commisit. nostri acriter in hostes impetum fecerunt, atque hostes repente celeriterque procurrerunt. (Caesar, De Bello Gallico ) 7 Navi είναι ένας εναλλακτικός τύπος της αφαιρετικής του ενικού τα χρόνια του Πλαύτου.

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 99 ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ 1. Περιφρόνησα τα σπαθιά του Κατιλίνα δεν πρόκειται να φοβηθώ τα δικά σου. (Cicero, Philippicae 2.118) 2. Γιατί δεν ήρθες στο κουρείο, όπως σου είχα πει [σε είχα διατάξει]; (Plautus, Asinaria 413) 3. Σου έχω γράψει από πριν με επιμέλεια για τις δικές μου σκέψεις. (Cicero, Epistulae ad Atticum 1.2.1) 4. Οχύρωσε το μέρος με ένα χαράκωμα και μια τάφρο. (Caesar, De Bello Gallico 3.1.6) 5. Δεν μπόρεσαν να υπομείνουν [να αντέξουν] το πλήθος από βέλη, αλλά καταπονημένοι από τα τραύματα, εγκατέλειψαν τον τόπο. (Caesar, Bellum Civile 3.95) 6. Έκτοτε άρχισε να επιζητεί επαίνους από τις πόλεις και όχι μόνο να αποθαρρύνει τους μάρτυρες με λόγια, αλλά άρχισε να τους συγκρατεί και με την βία. (Cicero, In Verrem ) 7. O ίδιος ο Καίσαρας, ο φίλος μας, είχε στείλει απειλητικά και πικρόχολα γράμματα στην Σύγκλητο. (Cicero, Epistulae ad Familiares ) 8. Εγώ και ο Μάρκος Βίβουλος ήμασταν στρατηγοί στις γειτονικές και κοντινές επαρχίες. (Cicero, Philippicae 11.34) 9. Oι πρόγονοί μας μάς έχουν αφήσει αυτή την γη. (Cicero, De Lege Agraria 2.84)

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ Ουσιαστικά - Αντωνυμίες adulescens, -entis (αρσ.) νέος, νεανίας argentum, -ī (ουδ.) ασήμι aurum, -ī (ουδ.) χρυσάφι, χρυσός caput, -itis (ουδ.) κεφάλι, ζωή ο υπεύθυνος ή ο εγκέφαλος μιας υπόθεσης crīmen, -inis (ουδ.) έγκλημα, κατηγορία flūmen, -inis (ουδ.) ποταμός gladius, gladiī (αρσ.) ξίφος impetus, -ūs (αρσ.) επίθεση, έφοδος legātus, -i απεσταλμένος, πρεσβευτής līberī, -ōrum (αρσ.) παιδιά, τέκνα lītus, -oris (ουδ.) παραλία, ακτή maiōres, -um (αρσ.) προγενέστεροι, πρόγο- νοι nāvis, navis (θ.) πλοίο nōmen, -inis (ουδ.) όνομα καταχώριση (σε λογισικό βιβλίο) opus est (+ αφ.) χρειάζεται, υπάρχει ανάγκη να ratiō, -ōnis (θ.) λόγος, λογική μέθοδος τρό- πος απολογισμός πρόθεση vīs, vis (θ.) δύναμη, ισχύς βία vulnus, -eris (ουδ.) τραύμα ΜΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ: To vis στον ενικό απαντά συνήθως μόνο στην ονομαστική, αιτιατική και αφαιρετική: vis, vim, vi. Στον πληθυντικό σημαίνει δύναμη και στρατιωτικές δυνάμεις και κλίνεται ως εξής: vires, virium, viribus, vires (virīs), vires, viribus. Ρήματα coepit άρχισε, έχει αρχίσει (απαντά μόνο στους συντελικούς χρόνους) dēdō, dēdidī, dēditum, dēdere παραδίδω dēfendō, dēfendī, dēfensum, dēfendere αμύνομαι, υπερασπίζομαι dēterreō, dēterruī, dēterritum, dēterrēre φοβίζω, αποθαρρύνω, αποτρέπω faciō, fēcī, factum, facere πράττω, κάνω, φτιάχνω iubeō, iussī, iussum, iubēre διατάσσω, προστάζω relinquō, relīquī, relictum, relinquere αφήνω (πίσω), εγκαταλείπω Επίθετα audax, -ācis γενναίος τολμηρός, παράτολμος certus, -a, -um σίγουρος, βέβαιος, αποφασισμένος dexter, -tra, -trum δεξιός duo, duae, duo δύο (βλ. Παράρτημα 3) propinquus, -a, -um γειτονικός πλησίον (+ δοτ.) κοντινός σε σχετικός με συγγενής pūblicus, -a, -um δημόσιος sex (άκλιτο) έξι (βλ. Παράρτημα 3) timidus, -a, -um δειλός, φοβιτσιάρης, φοβισμένος, τρομαγμένος Επιρρήματα Προθέσεις anteā πριν celeriter γρήγορα nōn sōlum sed etiam όχι μόνο αλλά και repentē ξαφνικά

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΔΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ Ουσιαστικά Αντωνυμίες auctor, -ōris (αρσ.) υπαίτιος, δημιουργός. δράστης. υποκινητής. συγγραφέας, σύμβουλος Clōdia, -ae (θ.) Κλωδία (μερικοί την ταυτίζουν με την Λεσβία του Κάτουλλου) cohors, -hortis (θ.) κοόρτη fluctus, -ūs (αρσ.) κύμα fons, fontis (θ.) πηγή, προέλευση ipse, ipsa, ipsum αυτός ο ίδιος, αυτή η ίδια, αυτό το ίδιο (για την κλίση της αντωνυμίας βλ. Παράρτημα 2) laudātiō, -ōnis (θ.) έπαινος liber, -brī (αρσ.) βιβλίο mancipium, mancipiī (ουδ.) δούλος, ανδράποδο pons, pontis (αρσ.) γέφυρα praesidium, praesidiī (ουδ.) φρουρά. άμυνα Quintus, -ī (αρσ.) Κόϊντος (συντομογραφείται: Q.) saxum, -ī (ουδ.) βράχος, πέτρα scapha, -ae (θ.) σκάφος, μικρό πλοίο, βάρκα senex, senis (αρσ.) γέρος tēlum, -ī (ουδ.) βέλος ακόντιο όπλο testis, -is (αρσ.) μάρτυρας vallum, -ī (ουδ.) χαράκωμα, οχύρωμα οχύρωση venēnum, -ī (ουδ.) δηλητήριο vestis, vestis (θ.) αμφίεση, ιματισμός, ένδυμα, ενδυμασία, ρούχο Ρήματα animadvertō, animadvertī, animadversum, animadvertere παρατηρώ, προσέχω, σημειώνω, επισημαίνω āvertō, āvertī, āversum, āvertere απομα- κρύνω, αποτρέπω, αποστρέφω αποστρέ- φομαι dēserō, dēseruī, dēsertum, dēserere εγκατα- λείπω dēsiliō, dēsiluī,, dēsilere πηδώ από mūniō, mūnīvī, mūnītum, mūnīre τειχίζω, οχυρώνω oppugnō, -āvī, -ātum, -āre προσβάλλω, επιτίθεμαι prōcurrō, prōcurrī, prōcursum, prōcurrere τρέχω προς τα εμπρός, προχωρώ proelium (αιτ. ουσ. ενικού) committō, commīsī, commissum, committere διεξάγω μάχη repetō, repetīvī, repetītum, repetere ζητώ πίσω, αναζητώ επισρέφω ανακαλώ sumo, sumpsī, sumptum, sumere παίρνω voluit (παρακείμενος οριστικής) θέλησε Επίθετα acerbus, -a, -um πικρός, δριμύς, χαλεπός στριφνός alter, altera, alterum o ένας (από τους δύο), έτερος (από δύο), ο δεύτερος firmus, -a, -um σταθερός. ισχυρός immoderātus, -a, -um ακράτητος, ανήθικος, αδιάντροπος, αχαλίνωτος Επιρρήματα Προθέσεις acriter σφοδρά, έντονα, με οξύτητα, εύστροφα, με έντονη επιθυμία ad (+ αιτ.) προς, εις, εναντίον apertē ανοιχτά, φανερά autem όμως, αλλά και, επιπλέον minimē ελάχιστα στον ελάχιστο βαθμό καθόλου quamdiū όσο χρόνο, ενόσω

10 Επισκόπηση 102 ΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Μαθαίνοντας των την Γλώσσα Κεφαλαίων από τις Πηγές ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α. Άλλαξε τον χρόνο των ρημάτων από τον ενεστώτα στον παρατατικό: 1. castra in Italia sunt. 2. id ubi vident, mutant consilium. 3. bellum parat administrare. 4. Ennius sanctos appellat poetas. 5. quam rem publicam habemus? B. Άλλαξε το ρήμα από τον ενικό στον πληθυντικό: 1. iubes me bona cogitare. 2. multa miser timeo. 3. cui dono novum labellum? 4. magnam capies voluptatem. 5. defensorem reperire neminem poterat. Γ. Αναγνώρισε την πτώση, τον αριθμό και το γένος των ουσιαστικών που είναι υπογραμμισμένα: 1. castra sunt in Italia. 2. me tuarum actionum socium habebis. 3. exercitus nostri crebras excursiones faciebat. 4. Romani in media convalle redintegrant proelium. 5. quem das finem, rex magne, laborum? Δ. Αναγνώρισε το πρόσωπο, τον αριθμό και τον χρόνο των ρημάτων που είναι υπογραμμισμένα: 1. sunt mihi intus nummi aurei. 2. consul castra Aequorum oppugnabat. 3. me socium comitemque habebis. 4. manent istaec litterae Mileti. 5. Italiam totam ad exitium et vastitatem vocas.

11 Επισκόπηση των Κεφαλαίων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε. Μετάφραση από τα Λατινικά 1. stabant Romano pila Sabina foro. (Propertius, ). 2. iubes me bona cogitare. (Cicero, Tusculanae Disputationes 3.35) 3. quem das finem, rex magne, laborum? (Verg., Aeneid ) 4. magnam ex eorum splendore capies voluptatem. (Cicero, Epistulae ad Familiares ) 5. in eo flumine pons erat. ibi praesidium ponit et in altera parte fluminis Q. Titurium Sabinum legatum cum sex cohortibus relinquit. (Caesar, De Bello Gallico 2.5.6)