ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ FLASH ΕΜΒΑRGO Τετάρτη, 12 Απριλίου :30μμ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Transcript

1 1.1 Standard Eurobarometer Ευρωπαϊκή European Commission Επιτροπή ΕΜΒΑRGO Τετάρτη, 12 Απριλίου :30μμ ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ FLASH Standard Eurobarometer Eurobarometer / FLASH / Spring TNS TNS Opinion & Social & ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΛΛΑΔΑ Η έρευνα αυτή έγινε κατόπιν αιτήματος και υπό τον συντονισμό της Γενικής Διεύθυνσης Τύπου και Επικοινωνίας. Η ανάλυση αυτή έγινε για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Το κείμενο αυτό δεν εκφράζει αναγκαστικά τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ερμηνείες ή τοποθετήσεις της παρούσας ανάλυσης εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο την άποψη του συντάκτη.

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 Περίληψη κυριότερων συμπερασμάτων Προοίμιο Δημογραφικά Στοιχεία Ελληνικού Δείγματος Επίπεδο γνώσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των πολιτικών και των θεσμών της Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ελλάδα Βαθμός εμπιστοσύνης στους θεσμούς Η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ευρωπαϊκή σημαία Αίσθηση ταυτότητας: εθνική ή/και ευρωπαϊκή Επιφυλάξεις για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αποτίμηση της συμμετοχής της Ελλάδας στην Ε.Ε Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υποστήριξη κοινών πολιτικών της Ε.Ε Η υιοθέτηση του ευρώ Παράρτημα Ι: Ερωτηματολόγιο

3 1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ 1 Επίπεδο γνώσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των πολιτικών και των θεσμών της Οι έλληνες ερωτηθέντες δεν αισθάνονται ότι γνωρίζουν πολλά γύρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τους θεσμούς της, καθώς 6 στους 10 δηλώνουν ότι γνωρίζουν λίγα (62%). Ποσοστό 7% της ελληνικής κοινής γνώμης εκφράζει απόλυτη άγνοια δηλώνοντας ότι δεν γνωρίζει τίποτα σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντιθέτως, ποσοστό 28% φαίνεται να γνωρίζει αρκετά, ενώ ιδιαίτερα ικανοποιητική χαρακτηρίζεται η αίσθηση γνώσης μόνο για το 3% των Ελλήνων («γνωρίζω πολλά»). Υψηλό έλλειμμα ενδιαφέροντος για συζητήσεις που αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαφαίνεται από τις τοποθετήσεις των ελλήνων πολιτών που δηλώνουν ότι αναφέρονται «λίγο» (46%) έως και «καθόλου» (21%) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αρκετά λιγότεροι είναι οι Έλληνες που σε γενικές γραμμές αναπτύσσουν συζητήσεις σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς ποσοστό 25% δηλώνει ότι αναφέρεται «αρκετά» και μόνο το 8% της ελληνικής κοινής γνώμης φαίνεται να αναφέρεται «πολύ». Παρατηρείται ότι οι άνδρες συζητούν περισσότερο συγκριτικά με τις γυναίκες για θέματα που αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση («Αρκετά»: άνδρες, 31% - γυναίκες, 19%) / («Καθόλου»: άνδρες, 15% - γυναίκες, 26%). Το επίπεδο γνώσεων των ελλήνων πολιτών -σε θέματα που σχετίζονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση- αξιολογείται ως ιδιαίτερα ικανοποιητικό και υψηλό, καθώς η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης απαντά σωστά σε όλα τα ερωτήματα που ετέθησαν σε σχετικό κουίζ της έρευνας και αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. - 9 στους 10 Έλληνες (89%) γνωρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τη δική της σημαία. - Σχεδόν 7 στους 10 Έλληνες γνωρίζουν (66%) γνωρίζουν ότι τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επίσης φαίνεται να γνωρίζουν ότι δεν ισχύει το ίδιο και για τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος διορίζεται από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών (68%). - Το 59% των ελλήνων ερωτηθέντων γνωρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διευρυνθεί και δεν αποτελείται πλέον από 15 κράτη-μέλη. - 1 στους 2 Έλληνες (51%) γνωρίζει ότι το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα δεν εγκρίθηκε από όλες τις χώρες, ενώ το 38% του ελληνικού δείγματος αγνοεί ότι τόσο η Γαλλία όσο και η Ολλανδία το καταψήφισαν. 1 Όλα τα ποσοστά έχουν στρογγυλοποιηθεί. Από 0.1 έως 0.4 προς την κατώτερη μονάδα και από 0.5 έως 0.9 προς την ανώτερη μονάδα του δεκαδικού συστήματος. 3

4 Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα 6 στους 10 έλληνες πολίτες (59%) αγνοούν την ύπαρξη της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Σε αντίθεση, 4 στους 10 Έλληνες (42%) δηλώνουν ότι γνωρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιπροσωπεύεται στην Ελλάδα μέσω του γραφείου (Αντιπροσωπεία της Ε.Ε.), όπως άλλωστε και σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι προφανές ότι το ποσοστό που αγνοεί την ύπαρξη της Αντιπροσωπείας δεν αξιοποιεί τις δυνατότητες πληροφόρησης / ενημέρωσης για ευρωπαϊκά θέματα που παρέχονται από την Αντιπροσωπεία της Ε.Ε. Διακρίνοντας τις τοποθετήσεις των ελλήνων ερωτηθέντων όσων δήλωσαν ότι δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα με βάση το φύλο, την ηλικία και τον τύπο περιοχής όπου κατοικούν, παρατηρούμε ότι τα υψηλότερα ποσοστά άγνοιας εκφράζονται από τις γυναίκες (γυναίκες: 63% - άνδρες: 54%), την ηλικιακή ομάδα των ετών (67%) και όσων δηλώνουν ότι ζουν σε αγροτική ζώνη (65%). Συνεπώς, δικαιολογημένη είναι η διάχυτη επιθυμία της πλειοψηφίας της ελληνικής κοινής γνώμης (58%) για λήψη περισσότερης πληροφόρησης σχετικά με το γραφείο της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα και τις δραστηριότητές του. Ωστόσο, υψηλό ποσοστό 42% φαίνεται να μην ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερες πληροφορίες για την Αντιπροσωπεία. Παρατηρείται ότι το υψηλότερο αρνητικό ποσοστό που δηλώνει ότι δεν ενδιαφέρεται για περισσότερη πληροφόρηση εμφανίζεται στην ηλικιακή ομάδα των ετών (σύνολο 188 άτομα, εκ των οποίων το 51% απάντησε αρνητικά και το 49% καταφατικά). Ποσοστό 64% της ελληνικής κοινής γνώμης εκφράζει την επιθυμία να χρησιμοποιεί την τηλεόραση ως βασικό μέσο προκειμένου να ενημερωθεί για τις δραστηριότητες της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Αναφέρονται κι άλλες πηγές πληροφόρησης που προτιμούν οι έλληνες ερωτηθέντες: - Οι καθημερινές εφημερίδες, με ποσοστό προτίμησης 36%, όπως και τα βιβλία και τα ενημερωτικά φυλλάδια (34%) αποτελούν επίσης σημαντικές πηγές πληροφόρησης για τους έλληνες ερωτηθέντες. - Ποσοστό 29% προτιμά το ραδιόφωνο ως μέσο πληροφόρησης για την ενημέρωσή του σχετικά με τις δραστηριότητες της Αντιπροσωπείας. - Άλλες εφημερίδες και περιοδικά αποτελούν επιλογή για το 26% της ελληνικής κοινής γνώμης. - Αξιοσημείωτο είναι ότι 1 στους 4 Έλληνες (25%) εκφράζει προτίμηση στο Διαδίκτυο ως μέσο λήψης πληροφόρησης σχετικά με θέματα που αφορούν στην Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι τα υψηλότερα ποσοστά - όσων εξέφρασαν προτίμηση στο Διαδίκτυο για λήψη πληροφόρησης (25%)- παρατηρούνται στις νεότερες ηλικιακές ομάδες (15-24 ετών: 46% και ετών: 43%). - 1 στους 5 έλληνες πολίτες (19%) προτιμά να στραφεί, για την άντληση σχετικών πληροφοριών, σε συσκέψεις και συγκεντρώσεις. - Τέλος, ποσοστό 13% της ελληνικής κοινής γνώμης επιλέγει ως προτιμότερο τρόπο πληροφόρησης τις συζητήσεις με πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντος (συγγενείς, φίλους, συνάδελφους) προκειμένου να ενημερωθεί για τις δραστηριότητες της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. 4

5 Βαθμός εμπιστοσύνης στους θεσμούς Η συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων πολιτών (78%) εκφράζει την εμπιστοσύνη της στο θεσμό του στρατού. 3 στους 4 Έλληνες (74%) εκφράζουν εμπιστοσύνη στο θεσμό της ραδιοφωνίας, ενώ ποσοστό 68% τείνει να μην εμπιστεύεται την τηλεόραση. Αξιοσημείωτο είναι ότι μολονότι ο θεσμός της ραδιοφωνίας εμφανίζεται ως αξιόπιστο μέσο, τη στιγμή που ο θεσμός της τηλεόρασης συγκεντρώνει από τα υψηλότερα αρνητικά ποσοστά δυσπιστίας του ελληνικού δείγματος, οι έλληνες πολίτες επιμένουν να επιλέγουν την τηλεόραση ως το προτιμότερο μέσο για τη συγκέντρωση πληροφοριών π.χ. που αφορούν στην Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα με ποσοστό 64% έναντι 29% που συγκεντρώνει το ραδιόφωνο. Οι έλληνες πολίτες, σε ποσοστό 65%, εκφράζουν εμπιστοσύνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δυσπιστία απέναντι στο θεσμό εκφράζει ποσοστό 34% της ελληνικής κοινής γνώμης. Eμπιστοσύνη στην Εκκλησία εκφράζουν οι έλληνες πολίτες με ποσοστό 65%. Αντίθετη άποψη έχει ποσοστό 35% του ελληνικού δείγματος. Περισσότερη εμπιστοσύνη στην εκκλησία εκφράζουν οι μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες (55-64 ετών: 76% : 82%), ενώ παρατηρείται ότι η νεότερη ηλικιακή ομάδα του ελληνικού δείγματος (15-24 ετών) διχάζεται με ταυτόσημα ποσοστά (50% εμπιστοσύνη και 50% δυσπιστία). Η Αστυνομία φαίνεται να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας της ελληνικής κοινής γνώμης (64%). Τάση δυσπιστίας απέναντι στο θεσμό εκφράζει το 36% των ελλήνων ερωτηθέντων. Περισσότερη εμπιστοσύνη στην αστυνομία εκφράζεται από τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες (55-64 ετών: 68% : 77%), ενώ οι νεότερες ηλικιακές ομάδες, αν και τείνουν να εμπιστεύονται την αστυνομία, συγκεντρώνουν χαμηλότερα ποσοστά (15-24 ετών: 55% ετών: 56%). 6 στους 10 Έλληνες συνεχίζουν να εμπιστεύονται την ελληνική δικαιοσύνη, καθώς με θετική γνώμη τοποθετείται το 62% των ελλήνων ερωτηθέντων. Σημαντική μερίδα της ελληνικής κοινής γνώμης (37%) τείνει να μην εμπιστεύεται το θεσμό της εθνικής δικαιοσύνης. Σημειώνεται ότι αν και εκφράζεται εμπιστοσύνη στο ελληνικό νομικό σύστημα από όλες τις ηλικιακές ομάδες του δείγματος, παρόλα αυτά οι νεότερες είναι αυτές που συγκεντρώνουν τα χαμηλότερα ποσοστά. Ιδιαίτερα δε, οι νέοι πολίτες της Ελλάδας ηλικίας ετών φέρονται να μην εμπιστεύονται το θεσμό σε ποσοστό 48% (ποσοστό εμπιστοσύνης: 52%). Σχεδόν 6 στους 10 Έλληνες φαίνεται πως εμπιστεύονται την Βουλή των Ελλήνων (57%). Δυσπιστία στο θεσμό εκφράζεται από το 42% των ελλήνων ερωτηθέντων. Ποσοστό 53% των ελλήνων πολιτών τείνει να μην εμπιστεύεται την ελληνική κυβέρνηση. Επισημαίνεται ότι οι νέοι ηλικιακά- πολίτες της Ελλάδας είναι αυτοί που συγκεντρώνουν τα υψηλά ποσοστά δυσπιστίας και επηρεάζουν με την τοποθέτησή τους στη διαμόρφωση του αρνητικού ποσοστού (15-24 ετών: 64% / ετών: 63% / ετών: 55% / ετών: 53% / ετών: 41% / 65++ ετών: 38%) σε αντίθεση με τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες που εμφανίζονται στην πλειοψηφία τους να εμπιστεύονται την ελληνική κυβέρνηση με αποτέλεσμα να εμφανίζουν και να διαμορφώνουν με τη σειρά τους εξίσου υψηλό ποσοστό των Ελλήνων (47%) που εκφράζει την εμπιστοσύνη της στην ελληνική κυβέρνηση (15-24 ετών: 35% / ετών: 35% / ετών: 45% / ετών: 46% / ετών: 59% / 65++ ετών: 62%). 5

6 Η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης σε ποσοστό 53% εκφράζει δυσπιστία απέναντι στον Τύπο. Ωστόσο τάση εμπιστοσύνης στο θεσμό διαπιστώνεται από την τοποθέτηση υψηλού ποσοστού (46%) των ελλήνων πολιτών. Το 56% των ελλήνων πολιτών τείνει να μην εμπιστεύονται τα Ηνωμένα Έθνη. Την εμπιστοσύνη του στο διεθνή θεσμό εκφράζει το 41% του ελληνικού δείγματος. Αξιοσημείωτο είναι ότι η μόνη ηλικιακή ομάδα του ελληνικού δείγματος που εκδηλώνει τάση εμπιστοσύνης στο θεσμό των Ηνωμένων Εθνών είναι η νεότερη όλων, οι νέοι πολίτες της Ελλάδας ηλικίας ετών, με ποσοστό 52%, ενώ όλες οι υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες στην πλειονότητά τους εκφράζουν δυσπιστία στο θεσμό (Δυσπιστία: ετών: 46% / ετών: 63% / ετών: 62% / ετών: 61% / ετών: 58% / 65++ ετών: 50%). Υψηλό ποσοστό δυσπιστίας καταγράφεται από τους έλληνες πολίτες (72%) που τοποθετούνται αρνητικά απέναντι στο θεσμό των πολιτικών κομμάτων. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι νεότερες ηλικιακές ομάδες παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά δυσπιστίας (15-24 ετών: 83% / ετών: 82% / ετών: 77% / ετών: 74% / ετών: 58% / 65++ ετών: 57%). Τέλος, χαμηλό είναι το ποσοστό των ελλήνων ερωτηθέντων (27%) που εμπιστεύονται τα πολιτικά κόμματα. Εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώμης έχει θετική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς 16% των ελλήνων πολιτών εκφράζεται κατηγορηματικά υπέρ μιας θετικής εικόνας για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το 57% της ελληνικής κοινής γνώμης θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση προβάλλει μία αρκετά θετική εικόνα. Ποσοστό 7% εκφράζεται ουδέτερα, ενώ ποσοστό 14% προσλαμβάνει μία αρκετά αρνητική εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέλος, μόνο το 6% της ελληνικής κοινής γνώμης έχει μία πολύ αρνητική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε ερώτημα της έρευνας για το πώς θα αισθάνονταν οι έλληνες ερωτηθέντες σε περίπτωση διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ελληνική κοινή γνώμη σε ποσοστό 51% δηλώνει μεγάλη δυσαρέσκεια σε περίπτωση τέτοιας εξέλιξης, αν και σημαντική μερίδα του ελληνικού δείγματος (40%) τοποθετείται ουδέτερα, εκφράζοντας την αίσθηση της αδιαφορίας για μία τέτοια υπόθεση. Πολύ ευχαριστημένο δηλώνει ότι θα αισθανόταν μόλις το 9% των Ελλήνων ερωτηθέντων. Διακρίνοντας τις τοποθετήσεις των ελλήνων ερωτηθέντων σημειώνεται ότι τα υψηλά ποσοστά που εκφράζουν αδιαφορία σε περίπτωση διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρατηρούνται στις ηλικιακές ομάδες των ετών (48%) και ετών (51%). Σε αντίθεση, τα υψηλά ποσοστά που δηλώνουν έντονη δυσαρέσκεια στο ενδεχόμενο διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκεντρώνονται από τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, των ετών (64%) και 65++ ετών (61%). Οι Έλληνες στην πλειονότητά τους εκδηλώνουν θετικά αισθήματα απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως αυτό της ελπίδας (55%) και της εμπιστοσύνης (35%). Αρνητικά αισθήματα όπως αυτό της ανησυχίας και της δυσπιστίας εκδηλώνονται από χαμηλότερα ποσοστά του ελληνικού δείγματος (26% και 22% αντίστοιχα). 6

7 Ευρωπαϊκή Σημαία Το 59% των ελλήνων πολιτών δεν ταυτίζεται με την ευρωπαϊκή σημαία. Σημειώνεται ότι τα υψηλά ποσοστά που δηλώνουν ότι δεν ταυτίζονται με την ευρωπαϊκή σημαία συγκεντρώνονται από τις νεότερες ηλικιακές ομάδες, δηλαδή (72%) και ετών (83%). Ταύτιση εκφράζεται από το 39% του ελληνικού δείγματος, ειδικότερα δε από τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες (55-64 ετών, 55% 65++ ετών, 61%). Για το αν η σημαία της Ε.Ε. είναι ένα καλό σύμβολο για την Ευρώπη, τείνει να συμφωνεί το 85%, ενώ τείνει να διαφωνεί το 12% των ελλήνων πολιτών. Στη συνείδηση της πλειοψηφίας των ελλήνων πολιτών (81%), η ευρωπαϊκή σημαία αντιπροσωπεύει κάτι καλό, ενώ αντίθετη άποψη έχει το 16% των ερωτηθέντων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη της ελληνικής πλειοψηφίας (67%) η οποία φέρεται να πιστεύει ότι η σημαία της Ευρώπης θα πρέπει να αναρτάται δίπλα στη σημαία της Ελλάδας σε όλα τα δημόσια κτίρια. Αντίθετη άποψη εκφράζει το 32% των Ελλήνων. Αίσθηση ταυτότητας: εθνική ή/και ευρωπαϊκή Εξετάζοντας την αίσθηση της ταυτότητας ή της συνείδησης στο ελληνικό δείγμα, σε μία πρόβλεψη στο προσεχές μέλλον, 1 στους 2 έλληνες πολίτες (50%) εκτιμά ότι θα έχει διαμορφώσει μία διπλή ταυτότητα-συνείδηση, η οποία θα είναι κυρίως ελληνική και δευτερογενώς ευρωπαϊκή. Σημαντική μερίδα του ελληνικού δείγματος (45%) εκτιμά ότι η αίσθηση ταυτότητάς του, στο προσεχές μέλλον, θα παραμείνει αμιγώς ελληνική. Ελάχιστοι είναι οι Έλληνες (4%) που διαβλέπουν, στο άμεσο μέλλον, τη διαμόρφωση μίας αμιγώς ευρωπαϊκής ταυτότητας. Σημειώνεται ότι οι έλληνες ερωτηθέντες άνω των 65 ετών -σε πλήρη αντίθεση με τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες- υποστηρίζουν, στην πλειονότητά τους (55%), ότι στο προσεχές μέλλον η συνείδηση τους / ταυτότητα τους θα παραμείνει αμιγώς ελληνική. Επιφυλάξεις για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι βασικές επιφυλάξεις για 8 στους 10 Έλληνες, σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφορούν στη μεταφορά εργασίας προς άλλα κράτημέλη όπου η παραγωγή είναι φθηνότερη (82%), όπως επίσης στο ενδεχόμενο η οικοδόμηση της Ευρώπης να προκαλέσει περισσότερες δυσκολίες στους έλληνες αγρότες (79%). - Η μετακίνηση μελών του κυκλώματος οργανωμένου εγκλήματος συνιστά εξ ίσου σημαντικό φόβο για το 75% των ελλήνων ερωτηθέντων. - Η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης εκφράζει έντονη ανησυχία ότι οι εισφορές των κρατών-μελών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση θα αυξηθούν (72%), όπως επίσης για το ενδεχόμενο μίας πανευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης (72%). - Επίσης, ανησυχία εκδηλώνεται για το ενδεχόμενο η ελληνική γλώσσα να χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (71%). - Η απώλεια της εθνικής μας ταυτότητας φαίνεται να απασχολεί το 65% των Ελλήνων. - Οι έλληνες πολίτες, σε ποσοστό 63%, εκφράζουν επιφυλάξεις σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης, όσον αφορά στη μείωση του κοινωνικού κράτους. 7

8 Αποτίμηση της συμμετοχής της Ελλάδας στην Ε.Ε. Η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης (66%) θεωρεί ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά θετική πράξη, τοποθέτηση ιδιαίτερης σημασίας ειδικά φέτος που συμπληρώνονται τα 25 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίθετη άποψη (αρνητική) έχει ποσοστό 11% των ελλήνων πολιτών, ενώ ποσοστό 22% της ελληνικής κοινής γνώμης τοποθετείται ουδέτερα («ούτε θετικό ούτε αρνητικό»). Γι αυτό το λόγο και η συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων πολιτών (81%) θεωρεί ότι η Ελλάδα έχει ωφεληθεί από τη συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 8 στους 10 Έλληνες πιστεύουν πως το γεγονός ότι η χώρα τους είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ενισχύσει σημαντικά το ρόλο της Ελλάδας στα Βαλκάνια, σε σχέση με 25 χρόνια πριν (84%), όπως επίσης έχει βοηθήσει στον εκσυγχρονισμό της χώρας (80%). Ποσοστό 78% τείνει να διαφωνεί με τη θέση ότι επειδή η χώρα του είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Έλληνας αισθάνεται λιγότερο ασφαλής. Αντιθέτως, οι Έλληνες αισθάνονται ότι υπάρχει μεγαλύτερη πολιτική (70%), καθώς και οικονομική (64%), σταθερότητα, επειδή η χώρα τους είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αρκετά υψηλό είναι το ποσοστό των Ελλήνων ερωτηθέντων (58%) που θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βοήθησε τη δημόσια διοίκηση της Ελλάδας να γίνει πιο αποτελεσματική. 1 στους 2 έλληνες πολίτες (51%) εκτιμά ότι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας οφείλεται στην κατάργηση των κρατικών μονοπωλίων. Οι Έλληνες εκτιμούν ότι το συμφέρον και η ευημερία της Ελλάδας συνδέονται άμεσα με την παραμονή της χώρας τους στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς επισημαίνουν τα πλεονεκτήματα του να ανήκει η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα, τα πλεονεκτήματα αναφέρονται στον εκσυγχρονισμό των μέσων μαζικής μεταφοράς (86%), σ ένα καλύτερο σύστημα υγείας (84%), την προστασία του περιβάλλοντος (84%) και του καταναλωτή (78%), το εκπαιδευτικό σύστημα (78%), την καταπολέμηση των ανισοτήτων (77%) και της τρομοκρατίας (75%), την προστασία των εργαζομένων (74%), την καταπολέμηση της εγκληματικότητας (73%) και της ανεργίας (69%), καθώς και την αύξηση της αγοραστικής δύναμης των Ελλήνων (66%). Αξιοσημείωτο είναι ότι για τα ίδια θέματα / τομείς που παραθέτει η έρευνα, οι έλληνες πολίτες, αν και πιστεύουν ότι το συμφέρον της χώρας είναι να παραμείνει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο τοποθετούνται πλειοψηφικά υπέρ της λήψης πρωτοβουλίας για να βελτιωθεί η θέση της Ελλάδας, σε σχέση με το μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την ελληνική κυβέρνηση, και όχι από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή/και την τοπική αυτοδιοίκηση της χώρας. Σημειώνεται ότι σε καμία περίπτωση -θέμα- δεν φαίνεται το ελληνικό αντιπροσωπευτικό δείγμα να ενθαρρύνει τη λήψη πρωτοβουλιών σχετικά με διαρθρωτικά μέτρα κοινωνικο-οικονομικής πολιτικής είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε από την τοπική αυτοδιοίκηση της Ελλάδας. Παρατηρώντας τις τοποθετήσεις του ελληνικού δείγματος ανά ηλικιακή ομάδα, ενδιαφέρον προκαλεί ότι σε όλα τα θέματα / τομείς που παραθέτει η έρευνα, τα υψηλότερα ποσοστά για λήψη πρωτοβουλίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση συγκεντρώνονται από τη νεότερη ηλικιακή ομάδα, των ετών (κυμαίνονται από 20% έως 51%). Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις οι νέοι πολίτες της Ελλάδας (15-24 ετών) επιλέγουν πλειοψηφικά την 8

9 Ευρωπαϊκή Ένωση ως την πλέον κατάλληλη να αναλάβει πρωτοβουλία και να προβεί σε ενέργειες για τη βελτίωση της θέσης της Ελλάδας συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Καταπολέμηση της τρομοκρατίας: 51% - Καταπολέμηση των ανισοτήτων: 51% - Προστασία του περιβάλλοντος: 46%). Οι έλληνες πολίτες συνεχίζουν να εμφανίζονται ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς διακρίνουν ότι η συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση την καθιστά αποτελεσματικότερη από ότι αν λειτουργούσε ανεξάρτητα, δηλαδή εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, οι Έλληνες πιστεύουν ότι η Ελλάδα έχει καλύτερα αποτελέσματα στη διαχείριση, αντιμετώπιση και εξεύρεση λύσεων σε σημαντικά θέματα γενικού ενδιαφέροντος με την προϋπόθεση ότι λειτουργεί στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκφράζοντας σοβαρές επιφυλάξεις κατά πόσο τα επιθυμητά αποτελέσματα μπορούν να επιτευχθούν σε εθνικό επίπεδο χωρίς τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακολουθούν τα θέματα για τα οποία οι Έλληνες πιστεύουν ότι η χώρα τους είναι αποτελεσματικότερη σαν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης: - 7 στους 10 Έλληνες για την παγκοσμιοποίηση (71%), τις σχέσεις με τις μη ευρωπαϊκές χώρες (71%) και την προστασία του περιβάλλοντος (69%). - 6 στους 10 Έλληνες για την εθνική εξωτερική πολιτική (63%), τη διαχείριση των ενεργειακών πόρων (62%), την προστασία του εισοδήματος του αγρότη (61%) και την προστασία του καταναλωτή (61%). - 1 στους 2 Έλληνες για την ανάπτυξη του τουρισμού της Ελλάδας (53%). Σημειώνεται ότι σημαντική μερίδα του ελληνικού δείγματος εκφράζει αντίθετη άποψη, καθώς πιστεύει ότι σε ποσοστό 46% ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα όσον αφορά την ανάπτυξη του τουρισμού της. - Μόνο στην περίπτωση που αφορά στη λειτουργία της δημοκρατίας, οι απόψεις του ελληνικού δείγματος διίστανται απόλυτα, συγκεντρώνοντας ισότιμα ποσοστά 49%, τόσο δηλαδή ότι η χώρα είναι αποτελεσματικότερη μόνη της όσο και ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διεύρυνση της Ε.Ε. Σε επίπεδο προσωπικής εκτίμησης των ερωτηθέντων Ελλήνων, η χώρα που θεωρούν ότι η Ελλάδα διατηρεί την πιο στενή φιλική σχέση είναι η Γαλλία, με ποσοστό 47%. Ακολουθούν η Ιταλία (37%), η Γερμανία (33%) και η Ισπανία (22%). Σημειώνεται ότι εκτός από τη Γερμανία, οι τρεις υπόλοιπες χώρες χαρακτηρίζονται, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης ως μεσογειακές, όπως άλλωστε και η Ελλάδα. Εντύπωση προκαλεί ότι η Κύπρος εμφανίζει ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό (15%) ως χώρα που διατηρεί φιλικές σχέσεις με την Ελλάδα. Οι έλληνες πολίτες δεν διαπιστώνουν να προκύπτει κάποιο ιδιαίτερο συμφέρον για τη χώρα τους από το γεγονός ότι οι υπό ένταξη, καθώς και υποψήφιες για προσχώρηση, χώρες πρόκειται να γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ αυτών των χωρών συγκεντρώνει η Βουλγαρία, το οποίο όμως δεν εκφράζει την πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης, καθώς περιορίζεται σε 33%. Αξιοσημείωτο είναι ότι 1 στους 5 Έλληνες (22%) πιστεύει ότι καμία από τις υπό ένταξη, καθώς και τις υποψήφιες, χώρες δεν συμφέρει την Ελλάδα να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Έλληνες υποστηρίζουν τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς τάσσονται πρόδηλα υπέρ της προοπτικής μίας νέας διεύρυνσης με την ένταξη κι άλλων χωρών τα 9

10 επόμενα χρόνια (58%), ενώ αρνητικά τοποθετείται στο ενδεχόμενο αυτό ποσοστό 39% των ελλήνων ερωτηθέντων. Αναφορικά με τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο άμεσο μέλλον, οι Έλληνες τοποθετούνται κριτικά, διατυπώνοντας στην πλειονότητά τους (53%) ως προτιμότερη επιλογή τη διεύρυνση της Ε.Ε. με τη συμμετοχή ορισμένων μόνο από τις χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν. Κατηγορηματικά αρνητική θέση υιοθετεί ποσοστό 22% της ελληνικής κοινής γνώμης, καθώς δηλώνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα πρέπει να διευρυνθεί περιλαμβάνοντας οποιαδήποτε άλλη χώρα. Ενώ στα ίδια αριθμητικά επίπεδα (20%) κινούνται κι αυτοί που έχουν εντελώς αντίθετη άποψη, καθώς πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να διευρυνθεί περιλαμβάνοντας όλες τις χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν. Υποστήριξη κοινών πολιτικών της Ε.Ε. Οι έλληνες πολίτες είναι ένθερμοι υποστηρικτές μίας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής, καθώς το 73% τάσσεται υπέρ μίας τέτοιας εξέλιξης. Αντίθετο στην εξέλιξη προς μία κοινή ευρωπαϊκή πολιτική φέρεται να είναι το 24% της ελληνικής κοινής γνώμης. 3 στους 4 Έλληνες (76%), επιθυμούν την ύπαρξη ενός ενιαίου ευρωπαϊκού εκπαιδευτικού συστήματος, δηλαδή ενός ενιαίου εκπαιδευτικού συστήματος (π.χ. κοινή δομή και περιεχόμενο) για όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ μόνο 1 στους 4 Έλληνες (23%) φέρεται να επιθυμεί το αντίθετο. Γενικότερα, η ελληνική κοινή γνώμη, στην πλειονότητά της (67%), πιστεύει ότι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να ενισχυθεί όσον αφορά στο εκπαιδευτικό σύστημα και τα προγράμματα σπουδών στην Ελλάδα, δηλαδή να έχει μεγαλύτερο ρόλο σε σχέση με αυτόν που έχει σήμερα. 9 στους 10 Έλληνες πολίτες επιδοκιμάζουν τη σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αποτελείται από επιτρόπους που προέρχονται από κάθε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ένας επίτροπος ανά χώρα, εξασφαλίζοντας εθνική εκπροσώπηση. Η ελληνική κοινή γνώμη, στην πλειονότητά της, τάσσεται υπέρ των κοινών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. - Υπέρ μίας κοινής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση τάσσεται το 88% των ελλήνων ερωτηθέντων. Αντίθετο σε μία τέτοια πολιτική φαίνεται να είναι μόνο το 11% της ελληνικής κοινής γνώμης. - Ποσοστό 78% της ελληνικής κοινής γνώμης φαίνεται να ενθαρρύνει την ανάπτυξη μίας κοινής εξωτερικής πολιτικής των κρατών-μελών της Ε.Ε. έναντι άλλων χωρών, ενώ αντίθετο σε αυτή την εξέλιξη είναι το 20% των ερωτηθέντων. - Την αναγκαιότητα απόκτησης ενός Συντάγματος για την Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει ποσοστό 70%, ενώ αντίθετη άποψη εμφανίζεται να έχει το 27% των ελλήνων πολιτών. Σημειώνεται ότι σημαντική μερίδα της νεότερης ηλικιακής ομάδας (15-24 ετών) με ποσοστό 37% τάσσεται κατά ενός Ευρωπαϊκού Συντάγματος, αν και στην πλειονότητά της τάσσεται υπέρ (62%) όπως και οι υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες. - Ποσοστό 67% εμφανίζεται υπέρ μίας Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης, με ένα μοναδικό νόμισμα (ευρώ), ενώ αξιοσημείωτο ποσοστό 32% τάσσεται κατά. 10

11 Υιοθέτηση του Ευρώ Παρά την σχετικά υψηλή υποστήριξη των Ελλήνων προς την ενιαία νομισματική μονάδα, η ελληνική κοινή γνώμη (55%) εκτιμά ότι η υιοθέτηση του ευρώ αποτελεί μειονέκτημα για την Ελλάδα, καθώς εκτιμά ότι θα την αποδυναμώσει στο μέλλον. Ωστόσο, σημαντική μερίδα των ελλήνων ερωτηθέντων (36%) δεν εκφράζει την ίδια δυσοίωνη πρόβλεψη, καθώς φέρεται να πιστεύει ακριβώς το αντίθετο, ότι δηλαδή το ευρώ αποτελεί πλεονέκτημα για το μέλλον της Ελλάδας. 9 στους 10 Έλληνες (88%) προσδιορίζουν ως κύριο μειονέκτημα της υιοθέτησής του την αύξηση των τιμών η οποία προκαλεί και την αύξηση κόστους ζωής τους. Βέβαια, παρά το γεγονός ότι οι έλληνες πολίτες εντοπίζουν την αρνητική συνέπεια του ευρώ ως προς την αύξηση των τιμών, αναγνωρίζουν ωστόσο ως κύριο πλεονέκτημά του ότι, μολονότι οι τιμές είναι αυξημένες, είναι τουλάχιστον πιο σταθερές (40%). Επίσης, θεωρούν από πρακτικής πλευράς, ότι η χρήση του κοινού νομίσματος διευκολύνει τους Έλληνες να ταξιδεύουν σε κράτη-μέλη που έχουν υιοθετήσει εξίσου το ευρώ, κάνοντας ευκολότερες τις συναλλαγές. 11

12 2 ΠΡΟΟΙΜΙΟ Η ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου Flash 179 με θέμα τα 25 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση διεξήχθη από την εταιρεία ερευνών αγοράς TNS ICAP, στο διάστημα μεταξύ της 28 ης Φεβρουαρίου και 13 ης Μαρτίου 2006, κατόπιν αιτήματος της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΔΙΟΥ Α. ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την επιλογή του δείγματος είναι η τυχαία δειγματοληψία με στρωματοποίηση ως προς το φύλο, την ηλικιακή ομάδα, την αστικότητα της περιοχής και την γεωγραφική περιφέρεια. Β. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Η έρευνα καλύπτει ολόκληρη την ελληνική επικράτεια δηλαδή και τις δεκατρείς (13) διοικητικές - γεωγραφικές περιοχές. Γ. ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΡΩΤΩΜΕΝΩΝ ΣΤΑΘΜΙΣΗ Η διεξαγωγή των συνεντεύξεων πραγματοποιήθηκε με τηλεφωνική επαφή με χρήση του συστήματος CATI (Computer Assisted Telephone Interviews) και οι τηλεφωνικοί αριθμοί για κάθε περιοχή επελέγησαν τυχαία με χρήση γεννήτριας τυχαίων αριθμών. Δ. ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Στην έρευνα συμμετείχαν 1000 Έλληνες και το δείγμα είναι 100% αντιπροσωπευτικό του πραγματικού πληθυσμού της Ελλάδας ανά γεωγραφική περιοχή, μέγεθος πόλεων, φύλο και ηλικία, ως συνέπεια της μεθόδου δειγματοληψίας που χρησιμοποιήθηκε. Δεν πραγματοποιήθηκε στάθμιση. 12

13 3 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΦΥΛΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ Άνδρες 49% Γυναίκες 51% ΗΛΙΚΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ % % % % % % ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική 35% Κεντρική Μακεδονία 17% Δυτική Ελλάδα 7% Θεσσαλία 7% Αν. Μακεδονία-Θράκη 6% Στερεά Ελλάδα Εύβοια 6% Πελοπόννησος 6% Κρήτη 5% Ήπειρος 3% Δυτική Μακεδονία 3% Ιόνιο 2% Βόρειο Αιγαίο 2% Νότιο Αιγαίο 2% ΤΥΠΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Μεγάλη πόλη 38% Άλλη πόλη / αστική ζώνη 21% Αγροτική ζώνη 41% 13

14 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ Ελεύθερος επαγγελματίας Αγρότης, δασοφύλακας, ψαράς 6% Ιδιοκτήτης καταστήµατος, τεχνίτης 10% Επαγγελµατίας (δικηγόρος, γιατρός, λογιστής, αρχιτέκτονας,... ) 3% Διευθυντής εταιρείας 0,3% Μισθωτός Μισθωτός επαγγελµατίας (γιατρός, δικηγόρος, λογιστής, αρχιτέκτων) 1% Γενική διοίκηση, διευθυντής ή υψηλά διευθυντικό στέλεχος 0,2% Μεσαία βαθμίδα διοίκησης 0,4% Δημόσιος υπάλληλος 8% Υπάλληλος γραφείου 6% Άλλοι μισθωτοί (πωλητές, νοσηλευτές, κλπ) 4% Εργαζόμενος σε χειρωνακτική εργασία [έναντι ημερομισθίου] Επόπτης / εργοδηγός (υπεύθυνος ομάδας, κλπ) 1% Εργάτης 3% Ανειδίκευτος εργάτης 1% Χωρίς επαγγελματική δραστηριότητα Φροντίδα του σπιτιού 21% Μαθητής/τρια 14% Συνταξιούχος 18% Ψάχνω εργασία / άνεργος 4% 14

15 4 ΕΠΙΠΕΔΟ ΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ, ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΤΗΣ Οι έλληνες ερωτηθέντες δεν αισθάνονται ότι γνωρίζουν πολλά γύρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τους θεσμούς της, καθώς 6 στους 10 δηλώνουν ότι γνωρίζουν λίγα (62%). Παρατηρώντας τη σχετική τοποθέτηση του ελληνικού δείγματος βάση φύλου, σημειώνεται ότι το επίπεδο γνώσης των γυναικών εμφανίζεται χαμηλότερο από αυτό των ανδρών, καθώς περισσότερες γυναίκες (68%) απάντησαν ότι «γνωρίζουν λίγα» σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση (άνδρες: 55%). Πόσα αισθάνονται οι Έλληνες ότι γνωρίζουν γύρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τους θεσμούς της; 62% Ερ. 17 / Flash % 3% 7% Γνωρίζω πολλά Γνωρίζω αρκετά Γνωρίζω λίγα Δεν γνωρίζω τίποτα Ποσοστό 7% της ελληνικής κοινής γνώμης εκφράζει απόλυτη άγνοια δηλώνοντας ότι δεν γνωρίζει τίποτα σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντιθέτως, ποσοστό 28% φαίνεται να γνωρίζει αρκετά, ενώ ιδιαίτερα ικανοποιητική χαρακτηρίζεται η αίσθηση γνώσης μόνο για το 3% των Ελλήνων («γνωρίζω πολλά»). (Ερ. 18): Σε γενικές γραμμές, πόσο συχνά αναφέρεστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου 8% 25% 46% 21% Υψηλό έλλειμμα ενδιαφέροντος για συζητήσεις που αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαφαίνεται από τις τοποθετήσεις των ελλήνων πολιτών που δηλώνουν ότι αναφέρονται «λίγο» (46%) έως και «καθόλου» (21%) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αρκετά λιγότεροι είναι οι Έλληνες που σε γενικές γραμμές αναπτύσσουν συζητήσεις σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς ποσοστό 25% δηλώνει ότι αναφέρεται «αρκετά» και μόνο το 8% της ελληνικής κοινής γνώμης φαίνεται να αναφέρεται «πολύ» στο θέμα αυτό. 15

16 Παρατηρείται ότι οι άνδρες συζητούν περισσότερο συγκριτικά με τις γυναίκες για θέματα που αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση («Αρκετά»: άνδρες, 31% - γυναίκες, 19%) / («Καθόλου»: άνδρες, 15% - γυναίκες, 26%). Το γεγονός ότι το επίπεδο γνώσεων των γυναικών συγκριτικά με αυτό των ανδρών αξιολογείται ως χαμηλότερο προκύπτει επίσης από σχετικό κουίζ γνώσεων που παραθέτει η έρευνα, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις οι γυναίκες συγκεντρώνουν χαμηλότερα ποσοστά, σωστών απαντήσεων, συγκριτικά με αυτά των ανδρών. Αναφέρεται όμως, ότι εν γένει οι γυναίκες απάντησαν σωστά σε όλες τις ερωτήσεις του κουΐζ, με μόνη εξαίρεση αυτή που αφορά στο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, όπου το 43% (άνδρες: 33%)των γυναικών έδωσε τη λανθασμένη απάντηση, δηλαδή ότι το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα εγκρίθηκε από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ το 42% (άνδρες: 61%) γνώριζε ότι αυτό δεν ισχύει. Επιπλέον, ποσοστό 15% των γυναικών δεν γνώριζε να απαντήσει σχετικά (άνδρες: 7%). Γενικότερα, ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι οι Έλληνες, -αν και στην πλειοψηφία τους δηλώνουν ότι δεν αναφέρονται συχνά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως επίσης ότι αγνοούν την ύπαρξη της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα-, φαίνονται να γνωρίζουν αρκετά καλά βασικά θέματα που σχετίζονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως τουλάχιστον προκύπτει από τις σωστές απαντήσεις που έδωσαν οι ερωτηθέντες σε σχετικό κουίζ. Συγκεκριμένα, το επίπεδο γνώσεων των ελλήνων πολιτών αξιολογείται ως ιδιαίτερα ικανοποιητικό και υψηλό, καθώς η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης απαντά σωστά σε όλα τα ερωτήματα που ετέθησαν στην έρευνα και αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ερ. 19 ΑΛΗΘΗΣ ΨΕΥΔΗΣ Δ.Γ. Η Ε.E. αποτελείται σήμερα από 15 κράτη-μέλη 35% 59% 6% Οι Ευρωβουλευτές εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες της Ε.E. Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) εκλέγεται απευθείας από τους πολίτες της Ε.Ε. 66% 28% 6% 21% 68% 11% Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τη δική της σημαία 89% 7% 4% Το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα εγκρίθηκε από όλες τις χώρες 38% 51% 11% - Το 59% των ελλήνων ερωτηθέντων γνωρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διευρυνθεί και δεν αποτελείται πλέον από 15 κράτη-μέλη. - Οι έλληνες στην πλειονότητά τους (66%) εμφανίζονται να γνωρίζουν ότι τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επίσης φαίνεται να γνωρίζουν ότι δεν ισχύει το ίδιο και για τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος διορίζεται από τις κυβερνήσεις των κρατώνμελών, καθώς -ορθώς- κρίνουν (68%) ως ψευδή τη φράση ότι «Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) εκλέγεται απευθείας από τους πολίτες της Ε.Ε.». - Σχεδόν 9 στους 10 Έλληνες γνωρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τη δική της σημαία. - 1 στους 2 έλληνες ερωτηθέντες (51%) φαίνεται να γνωρίζει ότι το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα δεν εγκρίθηκε από όλες τις χώρες. Ενώ το 38% του ελληνικού δείγματος αγνοεί ότι τόσο η Γαλλία όσο και η Ολλανδία το καταψήφισαν. 16

17 5 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Αξιοσημείωτο είναι ότι 6 στους 10 έλληνες πολίτες (59%) αγνοούν την ύπαρξη της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Σε αντίθεση, 4 στους 10 Έλληνες (42%) δηλώνουν ότι γνωρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιπροσωπεύεται στην Ελλάδα μέσω του γραφείου της (Αντιπροσωπεία της Ε.Ε.), όπως άλλωστε και σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι προφανές ότι το ποσοστό που αγνοεί την ύπαρξη της Αντιπροσωπείας δεν αξιοποιεί τις δυνατότητες πληροφόρησης / ενημέρωσης για ευρωπαϊκά θέματα που παρέχονται από την Αντιπροσωπεία της Ε.Ε. Γνωρίζετε ότι υπάρχει Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα; Ερ. 13 / Flash % 42% NAI OXI 17

18 Διακρίνοντας τις τοποθετήσεις των ελλήνων ερωτηθέντων όσων δήλωσαν ότι δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα με βάση το φύλο, την ηλικία και τον τύπο περιοχής όπου κατοικούν, παρατηρούμε ότι τα υψηλότερα ποσοστά άγνοιας εκφράζονται από τις γυναίκες (γυναίκες: 63% - άνδρες: 54%), την ηλικιακή ομάδα των ετών (67%) και όσων δηλώνουν ότι ζουν σε αγροτική ζώνη (65%). Τοποθετήσεις των ελλήνων ερωτηθέντων βάση ηλικίας και τύπου περιοχής όπου κατοικούν Ναι Οχι % 60% % 47% 45% 55% 53% 55% % 67% % 60% Ερ. 13 / Flash 179 Ναι Οχι 65% 47% 53% 44% 57% 36% Μεγάλη πόλη Aστική ζώνη Αγροτική ζώνη Σε απόλυτη συνέχεια με την προηγούμενη τοποθέτηση, σημειώνεται η διάχυτη επιθυμία της πλειοψηφίας της ελληνικής κοινής γνώμης (58%) για λήψη περισσότερης πληροφόρησης σχετικά με το γραφείο Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα και τις δραστηριότητές του. Υψηλό ωστόσο ποσοστό 42% φαίνεται να μην ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερες πληροφορίες για την Αντιπροσωπεία. Παρατηρείται ότι το υψηλότερο αρνητικό ποσοστό που δηλώνει ότι δεν ενδιαφέρεται για περισσότερη πληροφόρηση εμφανίζεται στην ηλικιακή ομάδα των ετών (σύνολο 188 άτομα, εκ των οποίων το 51% απάντησε αρνητικά και το 49% καταφατικά). 18

19 Ποιες πηγές πληροφόρησης προτιμούν οι έλληνες πολίτες για να συγκεντρώσουν πληροφορίες για τις δραστηριότητες της Αντιπροσωπείας της Ε.Ε. στην Ελλάδα; 64% Τηλεόραση Ερ. 15 / Flash % Καθημεριν ές εφημερίδες 34% Βιβλία, μπροσούρες, εν ημερωτικά φυλλάδια 29% Ραδιόφων ο 26% Άλλες εφημερίδες, περιοδικά 25% Ιντερνετ 19% Συσκέψεις, συγκεντρώσεις 13% Συζητήσεις με συγγεν είς, φίλους, κλπ 1% Άλλα Αναφορικά με τη χρήση πηγών πληροφόρησης, οι Έλληνες εκδηλώνουν σαφή προτίμηση στην τηλεόραση, καθώς ποσοστό 64% της ελληνικής κοινής γνώμης εκφράζει την επιθυμία να χρησιμοποιεί την τηλεόραση ως βασικό μέσο προκειμένου να ενημερωθεί για τις δραστηριότητες της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. - Οι καθημερινές εφημερίδες, με ποσοστό προτίμησης 36%, όπως επίσης και τα βιβλία και τα ενημερωτικά φυλλάδια (34%)αποτελούν επίσης σημαντικές πηγές πληροφόρησης για τους έλληνες ερωτηθέντες. - Ποσοστό 29% προτιμά το ραδιόφωνο ως μέσο πληροφόρησης για την ενημέρωσή του σχετικά με τις δραστηριότητες της Αντιπροσωπείας. - Άλλες εφημερίδες και περιοδικά αποτελούν επιλογή για το 26% της ελληνικής κοινής γνώμης. - Αξιοσημείωτο είναι ότι 1 στους 4 Έλληνες (25%) εκφράζει προτίμηση στο Διαδίκτυο ως μέσο λήψης πληροφόρησης σχετικά με θέματα που αφορούν στην Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι τα υψηλότερα ποσοστά -όσων εξέφρασαν προτίμηση στο Διαδίκτυο για λήψη πληροφόρησης (25%)- παρατηρούνται 19

20 στις νεότερες ηλικιακές ομάδες (15-24 ετών: 46% και ετών: 43%), όπως ήταν αναμενόμενο. - 1 στους 5 έλληνες πολίτες (19%) προτιμά να στραφεί -για την άντληση σχετικών πληροφοριών- σε συσκέψεις και συγκεντρώσεις. - Τέλος, ποσοστό 13% της ελληνικής κοινής γνώμης επιλέγει ως προτιμότερο τρόπο πληροφόρησης τις συζητήσεις με πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντος (συγγενείς, φίλους, συνάδελφους) προκειμένου να ενημερωθεί για τις δραστηριότητες της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Ακολουθεί πίνακας με προτιμήσεις του ελληνικού δείγματος ανά ηλικιακή ομάδα. ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ Τηλεόραση 49% 63% 61% 61% 73% 74% Διαδίκτυο 46% 43% 30% 14% 13% 4% Βιβλία, μπροσούρες, ενημερωτικά φυλλάδια 38% 38% 37% 37% 33% 20% Καθημερινές εφημερίδες 37% 33% 39% 40% 32% 33% Ραδιόφωνο 33% 29% 24% 28% 34% 30% Άλλες εφημερίδες, περιοδικά 29% 28% 28% 29% 21% 22% Συσκέψεις, συγκεντρώσεις 24% 16% 20% 17% 10% 24% Συζητήσεις με συγγενείς, φίλους, συναδέλφους 20% 13% 12% 9% 11% 12% 20

21 6 ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΣΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ Η συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων πολιτών (78%) εκφράζει την εμπιστοσύνη της στο θεσμό του στρατού. Στρατός: Η ελληνική κοινή γνώμη, στη συντριπτική της πλειοψηφία, εμφανίζεται να εμπιστεύεται το θεσμό του στρατού, καταγράφοντας υψηλό ποσοστό (78%). Το ποσοστό των ελλήνων πολιτών που τείνουν να μην εμπιστεύονται τον ελληνικό στρατό ανέρχεται σε ποσοστό 21%. ΠΟΙΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ; Ερ. 1 / Flash 179 Δεν εμπιστεύομαι Εμπιστεύομαι Στρατός Ραδιόφωνο Φιλανθρωπικές / εθελοντικές οργανώσεις Ευρωπαϊκή Ένωση Εκκλησία Αστυνομία Δικαιοσύνη Εργατικά σωματεία / συνδικάτα Βουλή των Ελλήνων Ελληνική κυβέρνηση Τύπος Ηνωμένα Έθνη Τηλεόραση Μεγάλες εταιρείες Πολιτικά κόμματα Αξιοσημείωτο είναι ότι αν και ο θεσμός της ραδιοφωνίας εμφανίζεται ως αξιόπιστο μέσο, ενώ ο θεσμός της τηλεόρασης συγκεντρώνει από τα υψηλότερα αρνητικά ποσοστά δυσπιστίας του ελληνικού δείγματος, οι έλληνες πολίτες επιμένουν να επιλέγουν την τηλεόραση ως το προτιμότερο μέσο για τη συγκέντρωση πληροφοριών π.χ. που αφορούν στην Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα με ποσοστό 64% έναντι 29% που συγκεντρώνει το ραδιόφωνο (βλ. σελίδα 19). 21

22 Συγκεκριμένα, 3 στους 4 Έλληνες (74%) εκφράζουν εμπιστοσύνη στο θεσμό της ραδιοφωνίας, ενώ 1 στους 4 Έλληνες (24%) τείνει να μην εμπιστεύεται το ραδιόφωνο. Αντιθέτως, 68% τείνει να μην εμπιστεύεται την τηλεόραση, ενώ εμπιστοσύνη στο θεσμό εκφράζεται από το 32% του ελληνικού δείγματος. Φιλανθρωπικές ή εθελοντικές οργανώσεις: Εμπιστοσύνη στο θεσμό εκφράζει η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης (65%), ενώ δυσπιστία εκφράζει ποσοστό 33% των ελλήνων πολιτών. Ευρωπαϊκή Ένωση: Οι έλληνες πολίτες, σε ποσοστό 65%, εκφράζουν εμπιστοσύνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δυσπιστία απέναντι στο θεσμό εκφράζει ποσοστό 34% της ελληνικής κοινής γνώμης. Εκκλησία: Eμπιστοσύνη στην Εκκλησία εκφράζουν οι έλληνες πολίτες με ποσοστό 65%. Αντίθετη άποψη έχει ποσοστό 35% του ελληνικού δείγματος. Περισσότερη εμπιστοσύνη στην εκκλησία εκφράζουν οι μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες (55-64 ετών: 76% : 82%), ενώ παρατηρείται ότι η νεότερη ηλικιακή ομάδα του ελληνικού δείγματος (15-24 ετών) διχάζεται με ταυτόσημα ποσοστά (50% εμπιστοσύνη και 50% δυσπιστία). Αστυνομία: Η Αστυνομία φαίνεται να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας της ελληνικής κοινής γνώμης (64%). Τάση δυσπιστίας απέναντι στο θεσμό εκφράζει το 36% των ελλήνων ερωτηθέντων. Περισσότερη εμπιστοσύνη στην αστυνομία εκφράζεται από τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες (55-64 ετών: 68% : 77%), ενώ οι νεότερες ηλικιακές ομάδες, αν και τείνουν να εμπιστεύονται την αστυνομία, συγκεντρώνουν χαμηλότερα ποσοστά (15-24 ετών: 55% ετών: 56%). Δικαιοσύνη: Τουλάχιστον 6 στους 10 Έλληνες συνεχίζουν να εμπιστεύονται την ελληνική δικαιοσύνη, καθώς με θετική γνώμη τοποθετείται το 62% των ελλήνων ερωτηθέντων. Σημαντική μερίδα της ελληνικής κοινής γνώμης (37%) τείνει να μην εμπιστεύεται το θεσμό της εθνικής δικαιοσύνης. Σημειώνεται ότι αν και εκφράζεται εμπιστοσύνη στο ελληνικό νομικό σύστημα από όλες τις ηλικιακές ομάδες του δείγματος, παρόλα αυτά οι νεότερες είναι αυτές που συγκεντρώνουν τα χαμηλότερα ποσοστά. Ιδιαίτερα δε, οι νέοι πολίτες της Ελλάδας ηλικίας ετών φέρονται να μην εμπιστεύονται το θεσμό σε ποσοστό 48% (ποσοστό εμπιστοσύνης: 52%). Εργατικά σωματεία / συνδικάτα: Η ελληνική κοινή γνώμη σε ποσοστό 57% τείνει να εμπιστεύεται τα εργατικά σωματεία / συνδικάτα, ενώ ποσοστό 41% εκφράζει δυσπιστία στο θεσμό. Βουλή των Ελλήνων: Σχεδόν 6 στους 10 Έλληνες φαίνεται πως εμπιστεύονται τη Βουλή των Ελλήνων (57%). Δυσπιστία στο θεσμό εκφράζεται από το 42% των ελλήνων ερωτηθέντων. Ελληνική κυβέρνηση: Ποσοστό 53% των ελλήνων πολιτών τείνει να μην εμπιστεύεται την εθνική κυβέρνηση. Επισημαίνεται ότι οι νέοι πολίτες της Ελλάδας είναι αυτοί που συγκεντρώνουν τα υψηλά ποσοστά δυσπιστίας και επηρεάζουν με την τοποθέτησή τους στη διαμόρφωση του αρνητικού ποσοστού (15-24 ετών: 64% / ετών: 63% / ετών: 55% / ετών: 53% / ετών: 41% / 65++ ετών: 38%)σε αντίθεση με τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες που εμφανίζονται στην πλειοψηφία τους να εμπιστεύονται την ελληνική κυβέρνηση με αποτέλεσμα να εμφανίζουν και να διαμορφώνουν με τη σειρά τους εξίσου υψηλό ποσοστό των Ελλήνων (47%) που εκφράζει την εμπιστοσύνη της στην ελληνική κυβέρνηση (15-24 ετών: 35% / ετών: 35% / ετών: 45% / ετών: 46% / ετών: 59% / 65++ ετών: 62%). Ακολουθεί σχετικό γράφημα. 22

23 Ελληνική κυβέρνηση ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΜΑΙ ΔΕΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΜΑΙ 65% 63% 55% 53% 59% 62% 35% 35% 45% 46% 41% 38% Ερ. 1_11 / Flash 179 Τύπος: Οι έλληνες πολίτες εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για τον Τύπο. Τα αποτελέσματα της έρευνας αποκαλύπτουν ότι η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης σε ποσοστό 53% εκφράζει δυσπιστία απέναντι στον Τύπο (15-24 ετών: 44% / ετών: 54% / ετών: 61% / ετών: 57% / ετών: 57% / 65++ ετών: 45%). Ωστόσο τάση εμπιστοσύνης στο θεσμό διαπιστώνεται από την τοποθέτηση υψηλού ποσοστού (46%) των ελλήνων πολιτών (15-24 ετών: 56% / ετών: 45% / ετών: 38% / ετών: 42% / ετών: 41% / 65++ ετών: 54%). Ηνωμένα Έθνη: Το 56% των ελλήνων πολιτών τείνει να μην εμπιστεύονται τα Ηνωμένα Έθνη. Την εμπιστοσύνη του στο διεθνή θεσμό εκφράζει το 41% του ελληνικού δείγματος. Αξιοσημείωτο είναι ότι η μόνη ηλικιακή ομάδα του ελληνικού δείγματος που εκδηλώνει τάση εμπιστοσύνης στο θεσμό των Ηνωμένων Εθνών είναι η νεότερη όλων, οι νέοι πολίτες της Ελλάδας ηλικίας ετών, με ποσοστό 52%, ενώ όλες οι υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες στην πλειονότητά τους εκφράζουν δυσπιστία στο θεσμό (Δυσπιστία: ετών: 46% / ετών: 63% / ετών: 62% / ετών: 61% / ετών: 58% / 65++ ετών: 50%). Μεγάλες εταιρείες: Δυσπιστία απέναντι στις μεγάλες εταιρείες εκφράζει ποσοστό 69% της ελληνικής κοινής γνώμης. Αντίθετα, ποσοστό 29% των ελλήνων πολιτών δηλώνει ότι τείνει να εμπιστεύεται τις μεγάλες εταιρείες. Πολιτικά κόμματα: Υψηλό ποσοστό δυσπιστίας καταγράφεται από τους έλληνες πολίτες (72%) που τοποθετούνται αρνητικά απέναντι στο θεσμό των πολιτικών κομμάτων. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι νεότερες ηλικιακές ομάδες παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά δυσπιστίας (15-24 ετών: 83% / ετών: 82% / ετών: 77% / ετών: 74% / ετών: 58% / 65++ ετών: 57%). Τέλος, χαμηλό είναι το ποσοστό των ελλήνων ερωτηθέντων (27%) που εμπιστεύονται τα πολιτικά κόμματα. 23

24 7 Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ Γενικά, για την Ευρωπαϊκή Ένωση έχετε εσείς προσωπικά μία πολύ θετική, αρκετά θετική, αρκετά αρνητική ή πολύ αρνητική εικόνα; (Ερ. 4) Πολύ θετική 16% Αρκετά θετική Ουδέτερη Αρκετά αρνητική Πολύ αρνητική 57% 7% 14% 6% Η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώμης έχει θετική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 16% των ελλήνων πολιτών εκφράζεται κατηγορηματικά υπέρ μιας θετικής εικόνας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 57% της ελληνικής κοινής γνώμης θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση προβάλλει μία αρκετά θετική εικόνα. Το 7% των ελλήνων ερωτηθέντων εκφράζεται ουδέτερα για την εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 14% των Ελλήνων προσλαμβάνει μία αρκετά αρνητική εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέλος, μόνο το 6% της ελληνικής κοινής γνώμης έχει μία πολύ αρνητική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Άν σας έλεγαν αύριο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση διαλύθηκε θα αισθανόσασταν πολύ στεναχωρημένος/η για το γεγονός αυτό, θα σας άφηνε αδιάφορο/η ή θα αισθανόσασταν πολύ ευχαριστημένος/η; (Ερ. 6) Πολύ στεναχωρημένος/η Αδιάφορος/η Πολύ ευχαριστημένος/η 51% 40% 9% 1% Δ.Γ. Σε ερώτημα της έρευνας για το πώς θα αισθάνονταν οι έλληνες ερωτηθέντες σε περίπτωση διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ελληνική κοινή γνώμη σε ποσοστό 51% δηλώνει μεγάλη δυσαρέσκεια σε περίπτωση τέτοιας εξέλιξης, αν και σημαντική μερίδα του ελληνικού δείγματος (40%) τοποθετείται ουδέτερα, εκφράζοντας την αίσθηση της αδιαφορίας για μία τέτοια υπόθεση. Πολύ ευχαριστημένο δηλώνει ότι θα αισθανόταν μόλις το 9% των Ελλήνων ερωτηθέντων. Διακρίνοντας τις τοποθετήσεις των ελλήνων ερωτηθέντων σημειώνεται ότι τα υψηλά ποσοστά που εκφράζουν αδιαφορία σε περίπτωση διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρατηρούνται στις ηλικιακές ομάδες των ετών (48%) και ετών (51%). Σε αντίθεση, τα υψηλά ποσοστά που δηλώνουν έντονη δυσαρέσκεια στο ενδεχόμενο διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκεντρώνονται από τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, των ετών (64%) και 65++ ετών (61%). 24

25 Είναι προφανές ότι οι ερωτηθέντες που ανήκουν στις σχετικά μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες (55 και άνω ετών) εμφανίζονται πιο ευχαριστημένοι, πιο συνδεδεμένοι, με την Ευρωπαϊκή Ένωση, πιθανώς γιατί έχουν ζήσει εμπειρικά την ένταξη και πορεία της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακολουθεί σχετικό γράφημα. Ερ. 6 / Flash 179 Πολύ στεναχωρημένος-η Αδιάφορος-η 64% 48% 51% 46% 49% 61% 45% 40% 43% 42% 27% 24% Ερ. 7 Σας δίνει προσωπικά η Ευρωπαϊκή Ένωση το αίσθημα...; της ελπίδας 55% της εμπιστοσύνης 35% της ανησυχίας 26% της δυσπιστίας 22% της αδιαφορίας 17% της περηφάνιας 15% της απόρριψης 8% Δ.Γ. 1% Στην προσπάθεια να διαγνώσουμε το συναίσθημα που γεννάται στον έλληνα πολίτη κατά την πρόσληψη της εικόνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρατηρούμε ότι οι Έλληνες στην πλειονότητά τους εκδηλώνουν θετικά αισθήματα, όπως αυτό της ελπίδας και της εμπιστοσύνης, απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. - Την αίσθηση της ελπίδας διατυπώνει ποσοστό 55% των ελλήνων ερωτηθέντων. - Ποσοστό 35% των ελλήνων πολιτών εκφράζει αίσθημα εμπιστοσύνης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. - Ανησυχία εκδηλώνει το 26% των ελλήνων ερωτηθέντων. - Δυσπιστία απέναντι στην Ε.Ε. ομολογεί το 22% της ελληνικής κοινής γνώμης. - Το 17% των ελλήνων πολιτών δηλώνουν αδιαφορία. - Ποσοστό 15% των Ελλήνων εκφράζει υπερηφάνεια για την Ευρωπαϊκή Ένωση. - Τέλος, το 8% του ελληνικού δείγματος δηλώνει ότι η Ε.Ε. του δίνει την αίσθηση της απόρριψης. 25

26 8 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΗΜΑΙΑ Το 59% των ελλήνων πολιτών δεν ταυτίζεται με την ευρωπαϊκή σημαία. Σημειώνεται ότι τα υψηλά ποσοστά που δηλώνουν ότι δεν ταυτίζονται με την ευρωπαϊκή σημαία συγκεντρώνονται από τις νεότερες ηλικιακές ομάδες, δηλαδή (72%) και ετών (83%). Ταύτιση εκφράζεται από το 39% του ελληνικού δείγματος, ειδικότερα δε από τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες (55-64 ετών, 55% 65++ ετών, 61%). Για το αν η σημαία της Ε.Ε. είναι ένα καλό σύμβολο για την Ευρώπη, τείνει να συμφωνεί το 85%, ενώ τείνει να διαφωνεί το 12% των ελλήνων πολιτών. Η άποψη των Ελλήνων για την Ευρωπαϊκή σημαία ΤΕΙΝΩ ΝΑ ΣΥΜΦΩΝΩ EL 39 EU25 Η σημαία αυτή είναι ένα καλό σύμβολο για την Ευρώπη Η σημαία αυτή αν τιπροσωπεύει κάτι καλό Θα έπρεπε να βρίσκεται σε όλα τα δημόσια κτίρια της Ελλάδας, δίπλα στην εθνική σημαία Ταυτίζομαι με αυτή τη σημαία Ερ. 20 / Flash 179 Στη συνείδηση της πλειοψηφίας των ελλήνων πολιτών (81%), η ευρωπαϊκή σημαία αντιπροσωπεύει κάτι καλό, ενώ αντίθετη άποψη έχει το 16% των ερωτηθέντων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη της ελληνικής πλειοψηφίας (67%) η οποία φέρεται να πιστεύει ότι η σημαία της Ευρώπης θα πρέπει να αναρτάται δίπλα στη σημαία της Ελλάδας σε όλα τα δημόσια κτίρια. Αντίθετη άποψη εκφράζει το 32% των Ελλήνων. 26

27 9 ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ: ΕΘΝΙΚΗ Η/ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ Στο προσεχές μέλλον βλέπετε τον εαυτό σας ως : (Ερ. 30) Έλληνα/ίδα μόνο Έλληνα/ίδα & Ευρωπαίο/α Ευρωπαίο/α μόνο Δ.Γ. 45% 50% 4% 1% Εξετάζοντας την αίσθηση της ταυτότητας ή της συνείδησης στο ελληνικό δείγμα, σε μία πρόβλεψη στο προσεχές μέλλον, 1 στους 2 έλληνες πολίτες (50%) εκτιμά ότι θα έχει διαμορφώσει μία διπλή ταυτότητα-συνείδηση, η οποία θα είναι κυρίως ελληνική και δευτερογενώς ευρωπαϊκή. Σημαντική μερίδα του ελληνικού δείγματος (45%) εκτιμά ότι η αίσθηση ταυτότητάς του, στο προσεχές μέλλον, θα παραμείνει αμιγώς ελληνική. Ελάχιστοι είναι οι Έλληνες (4%) που διαβλέπουν, στο άμεσο μέλλον, τη διαμόρφωση μίας αμιγώς ευρωπαϊκής ταυτότητας. Σημειώνεται ότι οι έλληνες ερωτηθέντες άνω των 65 ετών -σε πλήρη αντίθεση με τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες- υποστηρίζουν, στην πλειονότητά τους (55%), ότι στο προσεχές μέλλον η συνείδηση τους / ταυτότητα τους θα παραμείνει αμιγώς ελληνική. 10 ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ Οι βασικές επιφυλάξεις για 8 στους 10 Έλληνες, σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφορούν στη μεταφορά εργασίας προς άλλα κράτη-μέλη όπου η παραγωγή είναι φθηνότερη (82%), όπως επίσης στο ενδεχόμενο η οικοδόμηση της Ευρώπης να προκαλέσει περισσότερες δυσκολίες στους έλληνες αγρότες (79%). Ερ. 16 Έχω επιφυλάξεις Μεταφορά εργασίας προς άλλα κράτη-μέλη, όπου η παραγωγή είναι φθηνότερη 82% Περισσότερες δυσκολίες για τους Έλληνες αγρότες 79% Μετακίνηση των μελών του κυκλώματος οργανωμένου εγκλήματος 75% Η χώρα μας θα πληρώνει όλο και περισσότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση 72% Πανευρωπαϊκή οικονομική κρίση 72% Η γλώσσα μας θα χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο 71% Απώλεια της εθνικής μας ταυτότητας 65% Μείωση του κοινωνικού κράτους 63% 27

28 - Η μετακίνηση μελών του κυκλώματος οργανωμένου εγκλήματος συνιστά εξ ίσου σημαντικό φόβο για το 75% των ελλήνων ερωτηθέντων. - Η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης εκφράζει έντονη ανησυχία ότι οι εισφορές των κρατών-μελών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση θα αυξηθούν (72%), όπως επίσης για το ενδεχόμενο μίας πανευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης (72%). - Επίσης, ανησυχία εκδηλώνεται για το ενδεχόμενο η ελληνική γλώσσα να χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (71%). - Η απώλεια της εθνικής μας ταυτότητας φαίνεται να απασχολεί το 65% των Ελλήνων. - Οι έλληνες πολίτες, σε ποσοστό 63%, εκφράζουν επιφυλάξεις σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης, όσον αφορά στη μείωση του κοινωνικού κράτους. 11 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ Ε.Ε. Η πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης (66%) θεωρεί ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά θετική πράξη, τοποθέτηση ιδιαίτερης σημασίας ειδικά φέτος που συμπληρώνονται τα 25 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίθετη άποψη (αρνητική) έχει ποσοστό 11% των ελλήνων πολιτών, ενώ ποσοστό 22% της ελληνικής κοινής γνώμης τοποθετείται ουδέτερα («ούτε θετικό ούτε αρνητικό») Κάτι θετικό Κάτι αρνητικό Ούτε θετικό ούτε αρνητικό Eρ. 2 / Flash

29 Συνολικά, θα λέγατε ότι η Ελλάδα έχει ωφεληθεί ή όχι από το να είναι μέλος της Ε.Ε.; (Ερ. 3) Έχει ωφεληθεί Δεν έχει ωφεληθεί Δ.Γ. 81% 18% 2% Η συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων πολιτών (81%) θεωρεί ότι η Ελλάδα έχει ωφεληθεί από τη συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίθετη άποψη φαίνεται να έχει ποσοστό 18% της ελληνικής κοινής γνώμης. Μόνο 2% του ελληνικού δείγματος απάντησε ότι δε γνωρίζει αν η Ελλάδα έχει ωφεληθεί ή όχι από τη συμμετοχή της στην Ε.Ε. Οι έλληνες πολίτες φαίνονται να διακρίνουν, στην πλειοψηφία τους, τις θετικές πτυχές της ένταξης και συμμετοχής της χώρας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται, με τη σειρά που ιεραρχήθηκαν, οι τοποθετήσεις του δείγματος που αναδεικνύουν την έντονα θετική στάση της πλειοψηφίας της ελληνικής κοινής γνώμης αναφορικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ερ. 8 ΣΥΜΦΩΝΩ ΔΙΑΦΩΝΩ Η Ελλάδα σαν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης παίζει σημαντικότερο ρόλο στα Βαλκάνια από ότι 25 χρόνια πριν Η Ελλάδα έχει γίνει πιο σύγχρονη χώρα γιατί είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υπάρχει μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα γιατί η Ελλάδα είναι μέλος της Ε.Ε. Υπάρχει μεγαλύτερη οικονομική σταθερότητα γιατί η Ελλάδα είναι μέλος της Ε.Ε. Η Ε.Ε. βοήθησε τη Δημόσια Διοίκηση να γίνει πιο αποτελεσματική Επειδή καταργούνται τα κρατικά μονοπώλια δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας Αισθάνομαι λιγότερο ασφαλής γιατί η Ελλάδα είναι μέλος της Ε.Ε στους 10 Έλληνες πιστεύουν πως το γεγονός ότι η χώρα τους είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ενισχύσει σημαντικά το ρόλο της Ελλάδας στα Βαλκάνια, σε σχέση με 25 χρόνια πριν (84%), όπως επίσης έχει βοηθήσει στον εκσυγχρονισμό της χώρας (80%). Ποσοστό 78% τείνει να διαφωνεί με τη θέση ότι επειδή η χώρα του είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Έλληνας αισθάνεται λιγότερο ασφαλής. Αντιθέτως, οι Έλληνες αισθάνονται ότι υπάρχει μεγαλύτερη πολιτική (70%), καθώς και οικονομική (64%), σταθερότητα, επειδή η χώρα τους είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αρκετά υψηλό είναι το ποσοστό των Ελλήνων ερωτηθέντων (58%) που θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βοήθησε τη δημόσια διοίκηση της Ελλάδας να γίνει πιο αποτελεσματική. 1 στους 2 έλληνες πολίτες (51%) εκτιμά ότι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας οφείλεται στην κατάργηση των κρατικών μονοπωλίων. 29

30 Οι Έλληνες εκτιμούν ότι το συμφέρον και η ευημερία της Ελλάδας συνδέονται άμεσα με την παραμονή της χώρας τους στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς επισημαίνουν τα πλεονεκτήματα του να ανήκει η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα, τα πλεονεκτήματα αναφέρονται στον εκσυγχρονισμό των μέσων μαζικής μεταφοράς ΜΜΜ (86%), σ ένα καλύτερο σύστημα υγείας (84%), την προστασία του περιβάλλοντος (84%) και του καταναλωτή (78%), το εκπαιδευτικό σύστημα (78%), την καταπολέμηση των ανισοτήτων (77%) και της τρομοκρατίας (75%), την προστασία των εργαζομένων (74%), την καταπολέμηση της εγκληματικότητας (73%) και της ανεργίας (69%), καθώς και την αύξηση της αγοραστικής δύναμης των Ελλήνων (66%). Σημαντικά ποσοστά του ελληνικού δείγματος θεωρούν ότι αν η Ελλάδα ήταν εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορούσε να καταπολεμήσει πιο αποτελεσματικά την ανεργία (28%), όπως επίσης και να αυξήσει την αγοραστική δύναμη των πολιτών της (30%). Πιστεύετε ότι θα είναι καλύτερα για την Ελλάδα να είναι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά... Ερ. 9 / Flash 179 ΕΝΤΟΣ ΕΚΤΟΣ Εκσυγχρονισμό των ΜΜΜ Καλύτερο σύστημα υγείας Προστασία περιβάλλοντος Προστασία καταναλωτή Εκπαιδευτικό σύστημα Καταπολέμηση ανισοτήτων Καταπολέμηση της τρομοκρατίας Προστασία εργαζομένων Καταπολέμηση της εγκληματικότητας Καταπολέμηση της ανεργίας Αύξηση αγοραστικής δύναμης Ελλήνων

31 Αξιοσημείωτο είναι ότι για τα ίδια θέματα / τομείς που παραθέτει η έρευνα [βλ. ερώτηση 9], οι έλληνες πολίτες, αν και πιστεύουν ότι το συμφέρον της χώρας είναι να παραμείνει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο τοποθετούνται πλειοψηφικά υπέρ της λήψης πρωτοβουλίας για να βελτιωθεί η θέση της Ελλάδας, σε σχέση με το μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την ελληνική κυβέρνηση, και όχι από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή/και την τοπική αυτοδιοίκηση της χώρας. Στο γράφημα που ακολουθεί απεικονίζεται η άποψη της ελληνικής κοινής γνώμης, η οποία αναδεικνύει έντονα τις εθνικές της πολιτικές προθέσεις αναφορικά με την αρμοδιότητα λήψης πρωτοβουλίας για τη βελτίωση της χώρας συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημειώνεται ότι σε καμία περίπτωση / θέμα δεν φαίνεται το ελληνικό αντιπροσωπευτικό δείγμα να ενθαρρύνει τη λήψη πρωτοβουλιών σχετικά με διαρθρωτικά μέτρα κοινωνικο-οικονομικής πολιτικής είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε από την τοπική αυτοδιοίκηση της Ελλάδας. Ποιος πιστεύετε ότι πρέπει να πάρει πρωτοβουλία για να βελτιωθεί η θέση της Ελλάδας σε σχέση με το μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η Κυβέρνηση ή η Ευρωπαϊκή Ένωση; Ερ. 10 / Flash 179 Ελληνική Κυβέρνηση Ευρωπαϊκή Ένωση Τοπική Αυτοδιοίκηση Προστασία περιβάλλοντος Καταπολέμηση ανισοτήτων Καταπολέμηση της τρομοκρατίας Καταπολέμηση της εγκληματικότητας Προστασία καταναλωτή Εκσυγχρονισμό των ΜΜΜ Προστασία εργαζομένων Καλύτερο σύστημα υγείας Αύξηση αγοραστικής δύναμης Ελλήνων Καταπολέμηση της ανεργίας Εκπαιδευτικό σύστημα Παρατηρώντας τις τοποθετήσεις του ελληνικού δείγματος ανά ηλικιακή ομάδα, ενδιαφέρον προκαλεί ότι σε όλα τα θέματα / τομείς που παραθέτει η έρευνα, τα υψηλότερα ποσοστά για λήψη πρωτοβουλίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση συγκεντρώνονται από τη νεότερη ηλικιακή ομάδα, των ετών (κυμαίνονται από 20% έως 51%). Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις οι νέοι πολίτες της Ελλάδας (15-24 ετών) επιλέγουν πλειοψηφικά την Ευρωπαϊκή Ένωση ως την πλέον κατάλληλη να αναλάβει πρωτοβουλία και να προβεί σε ενέργειες για τη βελτίωση της θέσης της Ελλάδας συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Καταπολέμηση της τρομοκρατίας: 51% - Καταπολέμηση των ανισοτήτων: 51% - Προστασία του περιβάλλοντος: 46%). 31

32 Σε συνοχή με τα προηγούμενα ερωτήματα, οι έλληνες πολίτες συνεχίζουν να εμφανίζονται ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς διακρίνουν ότι η συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση την καθιστά αποτελεσματικότερη από ότι αν λειτουργούσε ανεξάρτητα, δηλαδή εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, οι Έλληνες πιστεύουν ότι η Ελλάδα έχει καλύτερα αποτελέσματα στη διαχείριση, αντιμετώπιση και εξεύρεση λύσεων σε σημαντικά θέματα γενικού ενδιαφέροντος με την προϋπόθεση ότι λειτουργεί στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκφράζοντας σοβαρές επιφυλάξεις κατά πόσο τα επιθυμητά αποτελέσματα μπορούν να επιτευχθούν σε εθνικό επίπεδο χωρίς τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακολουθούν τα θέματα για τα οποία οι Έλληνες πιστεύουν ότι η χώρα τους είναι αποτελεσματικότερη σαν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης: 7 στους 10 Έλληνες για την παγκοσμιοποίηση (71%), τις σχέσεις με τις μη ευρωπαϊκές χώρες (71%) και την προστασία του περιβάλλοντος (69%). 6 στους 10 Έλληνες για την εθνική εξωτερική πολιτική (63%), τη διαχείριση των ενεργειακών πόρων (62%), την προστασία του εισοδήματος του αγρότη (61%) και την προστασία του καταναλωτή (61%). 1 στους 2 Έλληνες για την ανάπτυξη του τουρισμού της Ελλάδας (53%). Σημειώνεται ότι σημαντική μερίδα του ελληνικού δείγματος εκφράζει αντίθετη άποψη, καθώς πιστεύει ότι σε ποσοστό 46% ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα όσον αφορά την ανάπτυξη του τουρισμού της. Μόνο στην περίπτωση που αφορά στη λειτουργία της δημοκρατίας, οι απόψεις του ελληνικού δείγματος διίστανται απόλυτα, συγκεντρώνοντας ισότιμα ποσοστά 49%, τόσο δηλαδή ότι η χώρα είναι αποτελεσματικότερη μόνη της όσο και ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιστεύετε ότι η Ελλάδα είναι αποτελεσματικότερη μόνη της ή σαν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ερ. 11 / Flash 179 Μόνη της η Ελλάδα Σαν μέλος της Ε.Ε. Παγκοσμιοποίηση Σχέσεις με τις μη Ευρωπαϊκές χώρες Προστασία περιβάλλοντος Εθνική εξωτερική πολιτική Διαχείριση ενεργειακών πόρων Προστασία εισοδήματος του αγρότη Προστασία καταναλωτή Ανάπτυξη του τουρισμού μας Λειτουργία της δημοκρατίας

33 Όπως απεικονίζεται στο παρακάτω γράφημα, οι Έλληνες θεωρούν ότι η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ωφελήσει ουσιαστικά τη χώρα, καθώς η θετική συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίζεται σε όλα τα θέματα που παραθέτει η έρευνα. Αξίζει να επισημάνουμε ότι στα περισσότερα θέματα ο βαθμός ωφέλειας εκτιμάται ως υψηλός («έχει ωφεληθεί πολύ + έχει ωφεληθεί αρκετά»). Τα ποσοστά όσων δεν διακρίνουν καμία απολύτως ωφέλεια για τη χώρα («δεν έχει ωφεληθεί καθόλου») κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα -μεταξύ 11% και 22%-, με τη στρατιωτική θητεία της χώρας (καθόλου: 23%), τις σχέσεις των πολιτών με τη Δημόσια Διοίκηση (καθόλου: 22%) και τον κλάδο της ναυτιλίας (καθόλου: 21%) να συγκεντρώνουν τα υψηλότερα αρνητικά ποσοστά. Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι έχει ωφελήσει η ένταξη στην Ε.Ε. μέχρι σήμερα την Ελλάδα; Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου Οδικά δίκτυα Διεθνή ρόλο της χώρας Μέσα μαζικής μεταφοράς Τουρισμό Εκσυγχρονισμό επιχειρήσεων Περιφερειακή ανάπτυξη Αγροτικά θέματα Πολιτιστική ανάπτυξη Στρατιωτική θητεία Ναυτιλία Σχέσεις πολιτών - Δημόσιας Διοίκησης Αθροιστικά = Πολύ (%) + Αρκετά (%) Διεθνή ρόλο της χώρας Οδικά δίκτυα Μέσα μαζικής μεταφοράς Τουρισμό Εκσυγχρονισμό επιχειρήσεων Περιφερειακή ανάπτυξη Πολιτιστική ανάπτυξη Στρατιωτική θητεία 48 Αγροτικά θέματα Σχέσεις πολιτών - Δημόσιας Διοίκησης Ναυτιλία Ερ. 12 / Flash

34 12 Η ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ Σε επίπεδο προσωπικής εκτίμησης των ερωτηθέντων Ελλήνων, η χώρα με την οποία θεωρούν ότι η Ελλάδα διατηρεί την πιο στενή φιλική σχέση είναι η Γαλλία, με ποσοστό 47%. Ακολουθούν η Ιταλία (37%), η Γερμανία (33%) και η Ισπανία (22%). Σημειώνεται ότι εκτός από τη Γερμανία, οι τρεις υπόλοιπες χώρες χαρακτηρίζονται, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης ως μεσογειακές, όπως άλλωστε και η Ελλάδα. Εντύπωση προκαλεί ότι η Κύπρος εμφανίζει ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό (15%) ως χώρα που διατηρεί φιλικές σχέσεις με την Ελλάδα. Αξίζει επίσης να επισημάνουμε ότι ποσοστό 15% των ελλήνων πολιτών εμφανίζεται να πιστεύει ότι η Ελλάδα δεν έχει φιλική σχέση με καμία από τις 24 χώρες, οι οποίες είναι και κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που παραθέτει η έρευνα. Τέλος, 1 στους 10 Έλληνες (10%) αδυνατεί να τοποθετηθεί σχετικά, καθώς απαντά «δεν ξέρω δεν απαντώ». Γαλλία 47% Ιταλία 37% Γερμανία 33% Ισπανία 22% Καμία Κύπρος 15% 15% Πορτογαλία ΔΞ-ΔΑ 11% 10% Μεγάλη Βρετανία 6% Σουηδία 6% Βέλγιο 5% Ολλανδία 4% Αυστρία 3% Φινλανδία 3% Πολωνία 2% Δανία 2,0% Λουξεμβούργο 2,0% Ιρλανδία 1% Τσεχία 1% Ουγγαρία 1% Σλοβενία 1% Εσθονία 1% Μάλτα 1% Λετονία 1% Σλοβακία Λιθουανία 1% 0,4% Ποιες χώρες θεωρούν οι Έλληνες ότι έχουν φιλικές σχέσεις με την Ελλάδα; Ερ. 27 / Flash

35 Ποια από τις υπό ένταξη ή από τις υποψήφιες χώρες για προσχώρηση στην Ε.Ε., συμφέρει την Ελλάδα να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης; 33% Ερ. 28 / Flash % 22% 10% 7% 5% 4% Βουλγαρία Τουρκία Ρουμανία Σκόπια ΠΓΔΜ (FYROM) Κροατία Καμία ΔΞ-ΔΑ Οι έλληνες πολίτες δεν διαπιστώνουν να προκύπτει κάποιο ιδιαίτερο συμφέρον για τη χώρα τους από το γεγονός ότι οι συγκεκριμένες υπό ένταξη, καθώς και υποψήφιες για προσχώρηση, χώρες πρόκειται να γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ αυτών των χωρών συγκεντρώνει η Βουλγαρία, το οποίο όμως δεν εκφράζει την πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης, καθώς περιορίζεται σε 33%. Αξιοσημείωτο είναι ότι 1 στους 5 Έλληνες (22%) πιστεύει ότι καμία από τις υπό ένταξη, καθώς και τις υποψήφιες, χώρες δεν συμφέρει την Ελλάδα να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημειώνουμε ότι το γεγονός ότι οι έλληνες πολίτες δεν θεωρούν ότι υπάρχει κάποιο συμφέρον για την Ελλάδα σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι τάσσονται κατά της ένταξής τους. Μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας του Τακτικού Ευρωβαρόμετρου (64.2, Φθινόπωρο 2005) παρατηρείται ότι οι Έλληνες, στην πλειονότητά τους υποστηρίζουν την ένταξη της Κροατίας (70%), της Ρουμανίας (68%) και της Βουλγαρίας (64%) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσον αφορά στην ΠΓΔΜ (FYROM), τάσσονται κατά της μελλοντικής της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποσοστό 52%, ενώ τάσσονται υπέρ σε ποσοστό 46%. Τέλος, αρνητικοί φαίνονται να είναι οι έλληνες πολίτες σχετικά με το ενδεχόμενο ένταξης της Τουρκίας (κατά: 79%, υπέρ: 20%). Σημειώνεται, ότι στην ίδια έρευνα, ποσοστό 37% της ελληνικής κοινής γνώμης εμφανίστηκε να μην επιθυμεί την ένταξη καμίας από τις υπό ένταξη και τις υποψήφιες χώρες. 35

36 Οι Έλληνες υποστηρίζουν τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς τάσσονται πρόδηλα υπέρ της προοπτικής μίας νέας διεύρυνσης με την ένταξη κι άλλων χωρών τα επόμενα χρόνια (58%), ενώ αρνητικά τοποθετείται στο ενδεχόμενο αυτό ποσοστό 39% των ελλήνων ερωτηθέντων. Ερ. 23 / Flash 179 Ποσοστά ανά ηλικιακή ομάδα όσων τάσσονται ΥΠΕΡ 63% 58% 51% 56% 61% 58% Αν και σε γενικές γραμμές οι Έλληνες τάσσονται υπέρ μίας μελλοντικής διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τουλάχιστον 1 στους 2 (53%) υποστηρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να διευρυνθεί περιλαμβάνοντας ορισμένες μόνο από τις χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν. Συγκεκριμένα, αναφορικά με τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο άμεσο μέλλον, οι Έλληνες τοποθετούνται κριτικά, διατυπώνοντας στην πλειονότητά τους (53%) ως προτιμότερη επιλογή τη διεύρυνση της Ε.Ε. με τη συμμετοχή ορισμένων μόνο από τις χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν. Κατηγορηματικά αρνητική θέση υιοθετεί ποσοστό 22% της ελληνικής κοινής γνώμης, καθώς δηλώνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα πρέπει να διευρυνθεί περιλαμβάνοντας οποιαδήποτε άλλη χώρα. Ενώ στα ίδια αριθμητικά επίπεδα (20%) κινούνται κι αυτοί που έχουν εντελώς αντίθετη άποψη, καθώς πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να διευρυνθεί περιλαμβάνοντας όλες τις χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν. 36

37 13 ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΟΙΝΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας οι έλληνες πολίτες είναι ένθερμοι υποστηρικτές μίας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής, καθώς το 73% τάσσεται υπέρ μίας τέτοιας εξέλιξης. Αντίθετο στην εξέλιξη προς μία κοινή ευρωπαϊκή πολιτική φέρεται να είναι το 24% της ελληνικής κοινής γνώμης. 3 στους 4 Έλληνες (76%), επιθυμούν την ύπαρξη ενός ενιαίου ευρωπαϊκού εκπαιδευτικού συστήματος, δηλαδή ενός ενιαίου εκπαιδευτικού συστήματος (π.χ. κοινή δομή και περιεχόμενο) για όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ σχεδόν 1 στους 4 Έλληνες (23%) φέρεται να επιθυμεί το αντίθετο. Ακολουθεί πίνακας με τα ποσοστά που συγκεντρώθηκαν ανά ηλικιακή ομάδα NAI 67% 72% 74% 84% 84% 78% OXI 33% 27% 26% 14% 15% 21% Γενικότερα, η ελληνική κοινή γνώμη, στην πλειονότητά της (67%), πιστεύει ότι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να ενισχυθεί όσον αφορά στο εκπαιδευτικό σύστημα και τα προγράμματα σπουδών στην Ελλάδα, δηλαδή να έχει μεγαλύτερο ρόλο σε σχέση με αυτόν που έχει σήμερα. 9 στους 10 Έλληνες πολίτες επιδοκιμάζουν τη σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αποτελείται από επιτρόπους που προέρχονται από κάθε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ένας επίτροπος ανά χώρα, εξασφαλίζοντας εθνική εκπροσώπηση. Η ελληνική κοινή γνώμη, στην πλειονότητά της, τάσσεται υπέρ των κοινών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ερ. 23 / Flash 179 ΥΠΕΡ ΚΑΤΑ 88% 78% 70% 67% 11% 20% 27% 32% Μία κοινή πολιτική άμυνας και ασφάλειας μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.E. Μια κοινή εξωτερική πολιτική μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.E. έναντι των άλλων χωρών Ένα Σύνταγμα για την Ε.E. Μία Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση, με ένα μοναδικό νόμισμα, το Ευρώ 37

38 Συγκεκριμένα: Υπέρ μίας κοινής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση τάσσεται το 88% των ελλήνων ερωτηθέντων. Αντίθετο σε μία τέτοια πολιτική φαίνεται να είναι μόνο το 11% της ελληνικής κοινής γνώμης. Ποσοστό 78% της ελληνικής κοινής γνώμης φαίνεται να ενθαρρύνει την ανάπτυξη μίας κοινής εξωτερικής πολιτικής των κρατών-μελών της Ε.Ε. έναντι άλλων χωρών, ενώ αντίθετο σε αυτή την εξέλιξη είναι το 20% των ερωτηθέντων. Την αναγκαιότητα απόκτησης ενός Συντάγματος για την Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει ποσοστό 70%, ενώ αντίθετη άποψη εμφανίζεται να έχει το 27% των ελλήνων πολιτών. Σημειώνεται ότι σημαντική μερίδα της νεότερης ηλικιακής ομάδας (15-24 ετών) με ποσοστό 37% τάσσεται κατά ενός Ευρωπαϊκού Συντάγματος, αν και στην πλειονότητά της τάσσεται υπέρ (62%) όπως και οι υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες. Ποσοστό 67% εμφανίζεται υπέρ μίας Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης, με ένα μοναδικό νόμισμα (ευρώ), ενώ αξιοσημείωτο ποσοστό 32% τάσσεται κατά. 14 Η ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Παρά τη σχετικά υψηλή υποστήριξη των Ελλήνων προς την ενιαία νομισματική μονάδα, η πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώμης (55%) εκτιμά ότι η υιοθέτηση του ευρώ αποτελεί μειονέκτημα για την Ελλάδα, καθώς εκτιμά ότι θα την αποδυναμώσει στο μέλλον. Η υιοθέτηση του ευρώ, για την Ελλάδα, αποτελεί πλεονέκτημα που θα μας ενισχύσει για το μέλλον ή μειονέκτημα που θα μας αποδυναμώσει; Ερ. 24 / Flash % 36% 9% Mειονέκτημα Πλεονέκτημα Oύτε το ένα, ούτε το άλλο, καμία αλλαγή 38

39 Ωστόσο, σημαντική μερίδα των ελλήνων ερωτηθέντων (36%) δεν εκφράζει την ίδια δυσοίωνη πρόβλεψη, καθώς φέρεται να πιστεύει ακριβώς το αντίθετο, ότι το ευρώ αποτελεί πλεονέκτημα για το μέλλον της Ελλάδας. Τέλος, μόνο 1 στους 10 Έλληνες (9%) τοποθετείται ουδέτερα, κρίνοντας ότι η υιοθέτηση του ευρώ δεν θα προκαλέσει καμία απολύτως αλλαγή, καθώς δεν αποτελεί ούτε πλεονέκτημα ούτε μειονέκτημα για την Ελλάδα στο μέλλον. Παρατίθεται πίνακας με τις απαντήσεις του ελληνικού δείγματος ανά ηλικιακή ομάδα Πλεονέκτημα 39% 27% 36% 46% 38% 32% Μειονέκτημα 48% 66% 52% 45% 54% 61% Σε απόλυτη συνοχή με το προηγούμενο ερώτημα όπου η πλειοψηφία της ελληνική κοινής γνώμης θεωρεί ότι η υιοθέτηση του ευρώ αποτελεί μειονέκτημα το οποίο θα αποδυναμώσει τους Έλληνες στο μέλλον, εκφράζοντας έτσι μια αρνητική προδιάθεση καθώς και ανησυχία σε σχέση με τη συνέχιση χρήσης του νομίσματος, 9 στους 10 Έλληνες (88%) προσδιορίζουν ως κύριο μειονέκτημα της υιοθέτησής του την αύξηση των τιμών η οποία προκαλεί και την αύξηση κόστους ζωής τους. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ερ. 26 / Flash % Άλλο (ορίστε): i. Το ευρώ θα έπρεπε να είναι σε χαρτονόμισμα κι όχι σε μορφή κέρματος. ii. Δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε την πραγματική αξία ενός ευρώ με αποτέλεσμα να ξοδεύουμε περισσότερα ευρώ με μεγαλύτερη ευκολία. 17% 9% 8% 5% 3% 2% Αύξηση τιμών Περισσότερη ανεργία, λιγότερη ανάπ τυξη Απώλεια ανταγωνιστικότητας Απώλεια εθνικής κυριαρχίας Άλλο Δημιουργεί υπερβολικά χαμηλά επ ιτόκια Υπερβολική αυστηρότητα στις δημόσιες δαπ άνες 39

40 Παρά το γεγονός ότι οι έλληνες πολίτες εντοπίζουν την αρνητική συνέπεια του ευρώ ως προς την αύξηση των τιμών, αναγνωρίζουν ωστόσο ως κύριο πλεονέκτημά του ότι, μολονότι οι τιμές είναι αυξημένες, είναι τουλάχιστον πιο σταθερές (40%). Επίσης, θεωρούν από πρακτικής πλευράς, ότι η χρήση του κοινού νομίσματος διευκολύνει τους Έλληνες να ταξιδεύουν σε κράτη-μέλη που έχουν υιοθετήσει εξίσου το ευρώ, κάνοντας ευκολότερες τις συναλλαγές. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Πιο σταθερές τιμές γενικά 40 Ευκολότερο να ταξιδεύεις 30 Eυκολότερο να συγκρίνεις τιμές 24 Δημόσια οικονομικά σε καλύτερη κατάσταση 21 Ενίσχυση της θέσης της Ευρώπης στον κόσμο 20 Βελτιωμένη ανάπτυξη, απασχόληση 11 Πιο σταθερές τιμές για την ενέργεια 7 Χαμηλότερα επιτόκια, λιγότερες δαπάνες χρεών 2 ΔΓ-ΔΑ 2 Άλλο 1 Ερ. 25 / Flash