Τακτικό Ευρωβαρόµετρο 90

Transcript

1 Η έρευνα αυτή έγινε κατόπιν αιτήµατος και υπό τον συντονισµό της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ανάλυση αυτή έγινε για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην. Το κείµενο αυτό δεν εκφράζει αναγκαστικά τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ερµηνείες ή τοποθετήσεις της παρούσας ανάλυσης εκφράζουν αποκλειστικά και µόνο την άποψη του συντάκτη.

2 Εθνική Έκθεση ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΑΔΑ Η έρευνα αυτή έγινε κατόπιν αιτήµατος και υπό τον συντονισµό της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ανάλυση αυτή έγινε για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην.

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2 I. ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ 3 1. Η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 3 2. Ευρωπαϊκή Ιθαγένεια: αίσθηση «ανήκειν» & δικαιώµατα 4 3. Εµπιστοσύνη στους θεσµούς και τα θεσµικά όργανα 6 II. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 8 1. Ποιότητα ζωής 8 2. Σηµαντικότερα προβλήµατα, ανησυχίες και προσδοκίες 9 III. ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές Προϋπολογισµός της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μεταναστευτικό 12 ΕΠΙΛΟΓΟΣ 13 Η ανάλυση αυτή έγινε για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην από την Όλγα Σταυροπούλου-Σαλαµούρη [Μίλητος Συµβουλευτική Α.Ε.]. 1

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το τακτικό Ευρωβαρόµετρο 90.3 διεξήχθη από την Kantar Public στο διάστηµα 8-22 Νοεµβρίου 2018, κατόπιν αιτήµατος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας). Η έρευνα διεξήχθη στα 28 κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις 5 υποψήφιες προς ένταξη χώρες (Τουρκία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δηµοκρατία της Μακεδονίας, Μαυροβούνιο, Σερβία και Αλβανία), καθώς και στην «περιοχή όχι υπό τον άµεσο έλεγχο της Κυπριακής Δηµοκρατίας (Τουρκοκυπριακή Κοινότητα)», καλύπτοντας δειγµατοληπτικά τον πληθυσµό των χωρών, ηλικίας 15 ετών και άνω. Για τους σκοπούς της έρευνας χρησιµοποιήθηκε αντιπροσωπευτικά τυχαίο δείγµα, αναλογικό του µεγέθους του πληθυσµού και της πληθυσµιακής πυκνότητας της κάθε χώρας. Στο ελληνικό τµήµα της έρευνας συµµετείχαν πολίτες, καλύπτοντας την ελληνική επικράτεια. Για τη λήψη των στοιχείων χρησιµοποιήθηκαν τυποποιηµένα ερωτηµατολόγια, και η επικοινωνία µε τους συµµετέχοντες είχε τη µορφή της προσωπικής συνέντευξης. Σηµειώνεται ότι όπου χρησιµοποιείται ο όρος «ευρωπαίοι πολίτες» ή «υπόλοιποι ευρωπαίοι πολίτες» αναφέρεται στον ευρωπαϊκό µέσο όρο (EU28), δηλαδή στα αποτελέσµατα που καταγράφηκαν στα 28 κράτη-µέλη. Επίσης, οι ενδείξεις (+) και (-) αποτυπώνουν συγκρίσεις, δηλαδή την αύξηση ή µείωση των ποσοστιαίων µονάδων που καταγράφηκαν σε προηγούµενη έρευνα, ένα χρόνο πριν (EB88 το φθινόπωρο 2017), συγκριτικά µε την παρούσα, σε πεδία που συµπίπτουν και παρουσιάζουν ενδιαφέρον. 2

5 I. ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ 1. Η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ουδέτερη εικόνα (ούτε θετική, ούτε αρνητική) για την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν 4 στους 6 Έλληνες πολίτες (EL:39%, EU28:36%), ενώ ένα χρόνο πριν είχαν αρνητική εικόνα. Διαφαίνεται ότι η εικόνα της Ε.Ε. βελτιώνεται καθώς το αρνητικό ποσοστό καταγράφει µείωση (EL:35% -8). Η ελληνική κοινή γνώµη συγκεντρώνει το υψηλότερο αρνητικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κατά 15 ποσοστιαίες µονάδες υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό µέσο όρο (EU28:20%), την ώρα που οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ερωτηθέντες, σε όλες ανεξαιρέτως τις χώρες που συµµετέχουν στην έρευνα, εκφράζουν θετική άποψη για την Ε.Ε. (EU28:43%), µε υψηλότερο ποσοστό (+) της Ιρλανδίας (64%) και χαµηλότερο (-) της ς (EL:25%). Θετικό πρόσηµο προσδίδεται στην Ε.Ε. όταν αυτή ταυτίζεται µε την ελευθερία να ταξιδεύουµε, σπουδάζουµε και εργαζόµαστε οπουδήποτε επιθυµούµε στην Ε.E. (EL:57%, EU28:53%), το ευρώ ως κοινό νόµισµα (EL:48% +6, EU28:37%), την ειρήνη (EL:34% +5, EU28:33%), την ισχυρή φωνή που έχει η Ε.E. σε παγκόσµιο επίπεδο (EL:33%, EU28:27%), και την πολιτιστική πολυµορφία που τη χαρακτηρίζει (EL:32% +6, EU28:30%). Ειδικότερα δε, η ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων, αγαθών και υπηρεσιών εντός της Ένωσης (EL:65%, EU28:59%), η διασφάλιση της ειρήνης µεταξύ των κρατών-µελών της (EL:55%, EU28:55%), η πολιτική και διπλωµατική επιρροή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον υπόλοιπο κόσµο (EL:27%, EU28:21%), η οικονοµική της δύναµη (EL:25%, EU28:23%), τα προγράµµατα ανταλλαγής φοιτητών, όπως το Erasmus (EL:24%, EU28:25%), αποτελούν τα πλέον θετικά αποτελέσµατα που έχει επιτύχει η Ευρωπαϊκή Ένωση, σύµφωνα µε τις απαντήσεις των ερωτηθέντων. Ενώ στη διαµόρφωση της αρνητικής εικόνας, ρόλο παίζουν οι αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή των πολιτών, και τις οποίες χρεώνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από την ανεπάρκεια ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα (EL:32%, EU28:20%), της ανεργίας (EL:31%, EU28:10%), της απώλειας πολιτιστικής ταυτότητας (EL:25%, EU28:13%), της εγκληµατικότητας (EL:23%, EU28:15%) και της σπατάλης χρήµατος (EL:19%, EU28:22%). Σκιαγραφώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ερωτηθέντες την 3

6 εκλαµβάνουν κυρίως ως αναποτελεσµατική (EL:66% -8, EU28:50%), απόµακρη (EL:66%, EU28:52%), µη προνοητική (EL:63% -4, EU28:35%) και µη προστατευτική (EL:69% -8, EU28:36%). Ωστόσο, πέρα από «µοντέρνα» (EL:59%, EU28:64%), τη χαρακτηρίζουν και ως δηµοκρατική (EL:50%, EU28:67%), αναστρέφοντας µεν την πρότερη αρνητική άποψη, διατηρώντας δε το υψηλότερο (-) ποσοστό όσων εκφράζουν αντίθετη άποψη (στην παρούσα έρευνα) επιµένοντας στο έλλειµµα δηµοκρατίας (EL:48%) µε τον ευρωπαϊκό όρο να περιορίζεται στο 27% (EU28). Ειδικότερα, συνεχίζεται να εκφράζεται δυσαρέσκειά για τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργεί η δηµοκρατία τόσο στην Ε.Ε. (EL:66%, EU28:41%), όσο και την (EL:74%, EU28:41%) καταγράφοντας για ακόµα µια φορά τα υψηλότερα (-) ποσοστά της έρευνας. Αξιοσηµείωτο είναι ότι τα ελληνικά ποσοστά είναι πιο θετικά συγκριτικά µε αυτά της προηγούµενης έρευνας, επιβεβαιώνοντας τη θετική τάση που άρχισε να καταγράφεται το 2016 πρώτα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για την εικόνα της Ε.Ε. εν γένει. Γενικότερα, οι Ευρωπαίοι πολίτες (συµπεριλαµβανοµένων των Ελλήνων) θεωρούν ότι η άποψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης µετράει στον κόσµο (EL:73%, EU28:73%) και ότι έχει τη δύναµη και τα εργαλεία να υπερασπιστεί τα οικονοµικά της συµφέροντα στην παγκόσµια οικονοµία (EL:74% +3, EU28:64%). Επίσης, οι Έλληνες πιστεύουν ότι η δεν µπορεί να αντιµετωπίσει καλύτερα το µέλλον, ούσα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:59%, EU28:61%). 2. Ευρωπαϊκή Ιθαγένεια: αίσθηση «ανήκειν» & δικαιώµατα Το 2018, για πρώτη φορά από το 2009 (έρευνα ΕΒ71, 53%), οι Έλληνες δηλώνουν ότι αισθάνονται πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:52%, EU28:71%). Σε αντίθεση µε τους περισσότερους Ευρωπαίους πολίτες, οι Έλληνες δεν ταυτίζονται µε την ευρωπαϊκή σηµαία (EL:58% -3, EU28:36%), παρόλο που βρίσκουν ότι είναι ένα καλό σύµβολο για την Ευρώπη (EL:78%, EU28:84%), θεωρούν πως αντιπροσωπεύει κάτι θετικό (EL:70%, EU28:75%) και ότι θα έπρεπε να βρίσκεται σε όλα τα δηµόσια κτίρια της ς δίπλα στην ελληνική σηµαία (EL:56% +3, EU28:55%). Αξίζει να σηµειωθεί ότι το ελληνικό ποσοστό («δεν ταυτίζοµαι») µαζί µε αυτό της Ολλανδίας (αµφότερες 58%) είναι για ακόµα µια φορά τα δύο υψηλότερα αρνητικά που σηµειώνονται από κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά συνεχίζουν να αναδεικνύονται ως το βασικότερο στοιχείο που ενώνει τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:38%, EU28:28%). Άλλα στοιχεία που ενδυναµώνουν το αίσθηµα κοινότητας µεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών είναι τα γεωγραφικά όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:33%, EU28:19%), η ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνδέεται και µε την οριστική λήξη πολεµικών συρράξεων και τη διασφάλιση της ειρήνης (EL:29%, EU28:25%), η οικονοµία µε την ενιαία αγορά να αποτελεί τη µεγαλύτερη οικονοµία στον κόσµο (EL:28%, EU28:23%), όπως και οι κοινές αξίες (EL:26%, EU28:24%), όπως αυτές της ειρήνης (EL:53%, EU28:47%), των ανθρώπινων δικαιωµάτων (EL:43%, EU28:41%), του σεβασµού στην ανθρώπινη ζωή (EL:39%, EU28:37%), της δηµοκρατίας (EL:36%, EU28:29%), της ισότητας (EL:25%, EU28:21%), της ατοµικής ελευθερίας (EL:24%, EU28:25%) και του κράτους δικαίου (EL:23%, EU28:17%). 4

7 Σύµφωνα µε την έρευνα οι Έλληνες, περισσότερο από κάθε άλλον ευρωπαίο πολίτη, πιστεύουν ότι τα συµφέροντα της χώρας τους δεν λαµβάνονται αρκούντως υπόψη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EL:76% -3, EU28:43%), και ότι η προσωπική τους άποψη δεν είναι υπολογίσιµη στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:79%, EU28:47%). Αντιθέτως, το ποσοστό των Ευρωπαίων που βρίσκει ότι «η φωνή του µετράει στην Ε.Ε.» διαµορφώνεται στο 49%, καταγράφοντας νέο ρεκόρ (+) από το φθινόπωρο του 2004, µε το αντίστοιχο ελληνικό ποσοστό να περιορίζεται στο 19%. Τέλος, εκφράζουν την επιθυµία να µάθουν περισσότερα σχετικά µε τα δικαιώµατα που έχουν ως ευρωπαίοι πολίτες (EL:78%, EU28:66%), καθώς οµολογούν ότι δεν γνωρίζουν, σε ικανοποιητικό βαθµό, τα δικαιώµατα αυτά (EL:56%, EU28:44%). 5

8 3. Εµπιστοσύνη στους θεσµούς και τα θεσµικά όργανα Με εξαίρεση το στρατό (EL:78%, EU28:73%) και την αστυνοµία (EL:64%, EU28:72%) που αποσπούν υψηλά ποσοστά αποδοχής και εµπιστοσύνης, οι Έλληνες πολίτες δεν εµπιστεύονται κανέναν από τους άλλους θεσµούς και θεσµικά όργανα που παραθέτει η έρευνα, καταγράφοντας τα υψηλότερα πανευρωπαϊκά ποσοστά δυσπιστίας. Η κοινή γνώµη διχάζεται µόνο στην περίπτωση της δικαιοσύνης, όπου οι τάσεις εµπιστοσύνης και δυσπιστίας εµφανίζονται µε ισάριθµα ποσοστά (NAI EL:49%, EU28:51% OXI EL:49%, EU28:45%). Αρνητική πρωτιά καταγράφει και το έλλειµµα εµπιστοσύνης που εκφράζουν 7 στους 10 Έλληνες για την Ευρωπαϊκή Ένωση (EL:70%, EU28:48%). (βλ. Γράφηµα QA8a.14) Σε εθνικό επίπεδο, οι Έλληνες δεν εµπιστεύονται την πλειοψηφία των εθνικών θεσµών, µε µεγαλύτερη να είναι η δυσπιστία τους προς τα πολιτικά κόµµατα (EL:95%, EU28:77%) και ακολουθούν η ελληνική κυβέρνηση (EL:84%, EU28:59% για αντίστοιχη εθνική κυβέρνηση), η Βουλή των Ελλήνων (EL:84%, EU28:58% για αντίστοιχη εθνική βουλή), η δηµόσια διοίκηση (EL:81%, EU28:44%) και οι περιφερειακές ή τοπικές δηµόσιες αρχές (EL:77%, EU28:41%). Τα ελληνικά ποσοστά είναι τα υψηλότερα αρνητικά της έρευνας, πανευρωπαϊκά. ενώ διχάζει η δικαιοσύνη (NAI EL:49%, EU28:51% OXI EL:49%, EU28:45%). Επίσης, δυσπιστία εκφράζεται και για τα ελληνικά ΜΜΕ, και συγκεκριµένα για την τηλεόραση (EL:82% +4 φθιν.2017 υψηλότερο αρνητικό ποσοστό της έρευνας, EU28:46%), το γραπτό τύπο (EL:70% +6 φθιν.2017, EU28:46%) και το ραδιόφωνο (EL:64% +11 φθιν.2017, EU28:34%). Πιο θετικά διακείµενοι είναι οι Έλληνες ερωτηθέντες προς το διαδίκτυο σε σχέση µε τους υπόλοιπους Ευρωπαίους (εµπιστοσύνη EL:42%, EU28:32%) αν και σε αυτή την περίπτωση, περισσότεροι είναι αυτοί που εκφράζουν τη δυσπιστία τους (EL:46%, EU28:53%) και ειδικότερα για τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης στο διαδίκτυο (EL:58%, EU28:63%). Οι Έλληνες δηλώνουν πως δεν εµπιστεύονται τα θεσµικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα EL:72%, EU28:42%, Ευρωπαϊκή Επιτροπή EL:66% -6, EU28:39%, 6

9 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο EL:59% -9, EU28:39%, Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης EL:57%, EU28:36%, Ευρωπαϊκό Συµβούλιο EL:56%, EU28:36%,), συγκεντρώνοντας για ακόµα µια φορά τα υψηλότερα ποσοστά δυσπιστίας της έρευνας. Γενικότερα, οι Έλληνες ερωτηθέντες θεωρούν ότι τα ελληνικά µέσα µαζικής ενηµέρωσης δεν παρέχουν αξιόπιστες πληροφορίες (EL:58%, EU28:36%) και ότι οι πληροφορίες που αναµεταδίδουν έχουν υποστεί αλλοίωση λόγω πολιτικών ή εµπορικών πιέσεων (EL:83%, EU28:49%). Παραταύτα, και µε εξαίρεση την τηλεόραση που βρίσκουν ότι παρουσιάζει «πιο θετικά» τα σχετικά µε την Ευρωπαϊκή Ένωση θέµατα (EL:43%, EU28:18%), η ελληνική κοινή γνώµη αξιολογεί ως αντικειµενική την κάλυψη ευρωπαϊκών θεµάτων από τα υπόλοιπα ΜΜΕ: ραδιόφωνο EL:42%, EU28:52% γραπτός τύπος EL:38%, EU28:49% ιστότοποι EL:46%, EU28:43% κοινωνικά δίκτυα στο ίντερνετ EL:40%, EU28:33%. Διαχρονικό εύρηµα αποτελεί το έλλειµµα ενηµέρωσης των Ελλήνων για τα ευρωπαϊκά θέµατα, ανατρέχοντας σε παλαιότερες έρευνες του Ευρωβαροµέτρου (EL:66% αθροιστικά «όχι και τόσο καλά ενηµερωµένοι» + «καθόλου ενηµερωµένοι», EU28:56%). Αρκετοί δε οµολογούν ότι δεν αναζητούν ποτέ πληροφορίες σχετικά µε την Ευρωπαϊκή Ένωση (EL:17%, EU28:21%). Σε κάθε περίπτωση, η τηλεόραση παραµένει πρώτη επιλογή για Έλληνες και Ευρωπαίους πολίτες, προκειµένου να ενηµερωθούν για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τους θεσµούς της (EL:57%, EU28:48%). Σηµαντικό ποσοστό των ερωτηθέντων καταφεύγει στο διαδίκτυο (EL:50%, EU28:42%), και σε συζητήσεις µε πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντος, όπως συγγενείς, φίλους και συνάδελφους (EL:46%, EU28:20%). Άλλες πηγές που αξιοποιούν οι Έλληνες, ως µέσο πληροφόρησης για θέµατα σχετικά µε την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι οι εξής: οι ενηµερωτικοί ιστότοποι π.χ. από εφηµερίδες και ειδησεογραφικά περιοδικά (EL:30%, EU28:26%), τα κοινωνικά δίκτυα στο διαδίκτυο (EL:26%, EU28:13%), το ραδιόφωνο (EL:19%, EU28:22%), τα ιστολόγια/blogs (EL:17%, EU28:4%), και οι καθηµερινές εφηµερίδες (EL:16%, EU28:23%). 7

10 II. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Ποιότητα ζωής 9 στους 10 Έλληνες αξιολογούν τελείως αρνητικά την κατάσταση που βρίσκεται η χώρα τους (EL:90% το υψηλότερο (-) της έρευνας, EU28:48% για εθνική κατάσταση). Οι Έλληνες θεωρούν ότι η ποιότητα της ζωής τους έχει χειροτερέψει (EL:87% υψηλότερο αρνητικό, EU28:49%) και εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για την καθηµερινή τους ζωή (EL:51% -7, EU28:16%), την ώρα που οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι δηλώνουν ευχαριστηµένοι (EL:49% +7, EU28:83%). Γενικότερα, διαπιστώνεται ότι οι ελληνικές τοποθετήσεις διαφέρουν από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές, οι οποίες διακατέχονται από µια διάχυτη ικανοποίηση, σε προσωπικό και εθνικό επίπεδο. Για παράδειγµα, την ώρα που 6 στους 10 Ευρωπαίους φαίνεται να µην αντιµετώπισαν καµία δυσκολία στην πληρωµή των µηνιαίων λογαριασµών τους, στην αυτή την ευκολία φαίνεται να την έχουν λίγοι µόνο Έλληνες (EL:16% +5, EU28:63%), µε την πλειονότητα της ελληνικής κοινής γνώµης να οµολογεί ότι δυσκολεύτηκε να πληρώσει τους λογαριασµούς που επιβαρύνουν σε µηνιαία βάση το νοικοκυριό τους (EL:83% αθροιστικά: δηλ. 35% τις περισσότερες φορές και 48% κατά καιρούς, EU28:35% αθροιστικά). Ακολούθως, 6 στους 10 Έλληνες αγωνιούν για την οικονοµική κατάσταση των οικογενειών τους (EL:61% -9, υψηλότερο ποσοστό, EU28:26%), ενώ οι Ευρωπαίοι είναι καθησυχασµένοι καθώς αξιολογούν την οικογενειακή τους οικονοµική κατάσταση θετικά (EU28:72%, EL:39%). Η υψηλή ανεργία και οι χαµηλές αµοιβές σκιαγραφούν το γενικευµένο κλίµα δυσαρέσκειας, µε τη συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων (97% υψηλότερο αρνητικό της έρευνας, EU28:51%) να χαρακτηρίζει ως «κακή» την κατάσταση της απασχόλησης στην και µόνο 1 στους 3 Έλληνες πολίτες να αξιολογεί θετικά την προσωπική του επαγγελµατική κατάσταση (EL:33% +9, 8

11 EU28:60%), µε το αντίστοιχο ελληνικό ποσοστό που την αξιολογεί ως «κακή» να είναι το υψηλότερο αρνητικό της έρευνας που καταγράφεται από κράτος-µέλος (EL:44%, EU28:20%). 2. Σηµαντικότερα προβλήµατα, ανησυχίες και προσδοκίες Άκρως απογοητευτική είναι η αξιολόγηση των Ελλήνων για την εθνική τους οικονοµία, καθώς η συντριπτική πλειονότητα βρίσκει ότι η ελληνική οικονοµία είναι σε δυσχερή θέση («κακή», EL:94%, EU28:48% εκάστοτε εθνική οικονοµία), συγκεντρώνοντας το υψηλότερο αρνητικό ποσοστό πανευρωπαϊκά. Αντίστοιχα, πολλοί λίγοι είναι οι Έλληνες ερωτηθέντες που αξιολογούν θετικά την ελληνική οικονοµία, µε το ποσοστό να ανέρχεται σε µόλις 6%, την ώρα που ο ευρωπαϊκός µέσος όρος διαµορφώνεται στο 49% (EU28). Στασιµότητα σε όλα τα επίπεδα προβλέπουν για το 2019 οι Έλληνες, τόσο για τους ίδιους όσο και την κατάσταση που επικρατεί στην. Συγκεκριµένα δεν βλέπουν κάποια αλλαγή (ούτε προς το καλύτερο, ούτε προς το χειρότερο) για την κατάσταση στην εν γένει (EL:47%, EU28:49%), και συγκεκριµένα της οικονοµικής κατάστασης (EL:44%, EU28:47%) και της απασχόλησης στην (EL:46%, EU28:48%). Παροµοίως καµία αλλαγή δεν διαφαίνεται για την προσωπική τους επαγγελµατική κατάσταση (EL:58%, EU28:58%), την οικονοµική κατάσταση της οικογένειάς τους (EL:55%, EU28:60%) και τη ζωή τους γενικότερα (EL:52%, EU28:58%). Ίδια εκτιµούν ότι θα παραµείνει και η κατάσταση της οικονοµίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EL:53%, EU28:46%). Σε εθνικό επίπεδο, η ανεργία (EL:52% +3, EU28:23%), η κατάσταση της οικονοµίας (EL:41% -3, EU28:15%) και το δηµόσιο χρέος (EL:28% -2, EU28:10%) συνεχίζουν να αποτελούν τα σηµαντικότερα προβλήµατα που ταλανίζουν την αυτή την περίοδο, µε το µεταναστευτικό (EL:22% +4, EU28:21%) και τη φορολογία (EL:17%, EU28:8%) να αποτελούν επίσης σηµαντικές προκλήσεις για τη χώρα και τους πολίτες της. Αναφορικά µε το δηµόσιο έλλειµµα και χρέος στην (εκάστοτε) χώρα τους, οι Έλληνες όπως και οι υπόλοιποι ευρωπαίοι πολίτες, προτρέπουν για άµεση εφαρµογή µέτρων µε στόχο τη µείωση τους (EL:63%, EU28:71%). Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το ζήτηµα της µετανάστευσης αξιολογείται ως το σηµαντικότερο πρόβληµα που καλείται να διαχειριστεί και να επιλύσει η Ευρωπαϊκή Ένωση (EL:44% +7, EU28:40%). Σε δεύτερο επίπεδο, πρόκληση αποτελούν και τα θέµατα της οικονοµίας (EL:27% +4, EU28:18%), της δηµοσιονοµικής κατάστασης των κρατών-µελών (EL:26% -2, EU28:19%), της τροµοκρατίας (EL:24% -11, EU28:20%) και της ανεργίας (EL:17%, EU28:13%). Ειδικότερα για την τρέχουσα κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονοµίας, οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν θετική γνώµη (EU28:49%, EL:46% +6), σε αντίθεση µε την αρνητική αποτίµηση των Ελλήνων για την ευρωπαϊκή οικονοµία, όπως και αυτή των Ιταλών, Γάλλων και Ισπανών (IT:59%, FR:54%, ES:50%, EL:48% -4, EU28:38%). Η κοινή γνώµη, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και εθνικό επίπεδο, διχάζεται καταγράφοντας ισάριθµα ποσοστά µε αντίθετες προβλέψεις για την επόµενη µέρα στην αγορά εργασίας. Από τη µια πλευρά είναι οι αισιόδοξοι που εκτιµούν ότι ο αντίκτυπος της οικονοµική κρίσης στην αγορά εργασίας έχει ήδη φτάσει στο αποκορύφωµά του, αναµένοντας ότι η κατάσταση σταδιακά θα ανακάµψει και από την άλλη οι απαισιόδοξοι που εκφράζουν φόβο ότι τα χειρότερα για την αγορά εργασίας έπονται (ισάριθµα ποσοστά για καλύτερα & χειρότερα, EL:48%, EU28:44%). Τέλος, εκτιµούν ότι ο ιδιωτικός τοµέας είναι σε καλύτερη θέση από το δηµόσιο για να δηµιουργήσει νέες θέσεις εργασίας (EL:63%, EU28:64%) και ότι το δηµόσιο χρήµα θα πρέπει να χρησιµοποιείται για να τονώσει τις επενδύσεις στον ιδιωτικό τοµέα, σε επίπεδο Ε.Ε. (EL:82% +10, EU28:57%). 9

12 III. ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 1. Κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές Οι Έλληνες είναι οι πλέον απαισιόδοξοι για το µέλλον της Ευρώπης (EL:59%, EU28:37%), την ώρα που 1 στους 3 Ευρωπαίους είναι αισιόδοξος για το µέλλον της Ευρώπης (EL:37%, EU28:58%). Ανησυχία για το µέλλον διαφαίνεται και από το γεγονός ότι Έλληνες και λοιποί Ευρωπαίοι βρίσκουν ότι τα πράγµατα κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση τόσο στη χώρα τους (EL:77% -, EU28:52% εκάστοτε χώρα) όσο και την Ευρωπαϊκή Ένωση (EL:66%, EU28:51%). Σηµειώνεται ότι η ελληνική κοινή γνώµη καταγράφει και στις δύο περιπτώσεις το υψηλότερο (-) ποσοστό. Αναφορικά µε το ρυθµό οικοδόµησης της Ευρώπης, η ταχύτητα είναι µικρότερη από την επιθυµητή, για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. Συγκεκριµένα, σε µια κλίµακα ταχύτητας, οριζόµενη από το 1 (στάσιµη) έως το 7 (µέγιστη ταχύτητα), η πλειοψηφία της ελληνικής όπως και της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης τοποθετείται στο 3.2 και 3.4 αντίστοιχα, δηλαδή εκτιµούν πως η Ευρώπη «οικοδοµείται» µε µία µέση ταχύτητα. Ωστόσο, όλοι τους φαίνεται να επιθυµούν µια πιο αυξηµένη ταχύτητα για να επιτευχθεί γρηγορότερα η ευρωπαϊκή οικοδόµηση (EL:5.7, EU28:5.1 κλίµακα min 1 7 max). Σε αυτό το πλαίσιο, η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών ενθαρρύνει την ανάπτυξη κοινών ευρωπαϊκών πολιτικών και τάσσεται υπέρ (κατά σειρά προτεραιότητας): της ελεύθερης µετακίνησης πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να µπορούν να ζουν, εργάζονται, σπουδάζουν και δραστηριοποιούνται επιχειρηµατικά οπουδήποτε εντός της Ένωσης (EL:87%, EU28:83%), µιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής µετανάστευσης (EL:74% +4, EU28:69%), µιας κοινής ενεργειακής πολιτικής µεταξύ των κρατών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:73%, EU28:74%), µιας κοινής πολιτικής άµυνας και ασφάλειας (EL:71%, EU28:76%), µιας ψηφιακής ενιαίας αγοράς (EL:71% +2, EU28:63%), 10

13 µιας κοινής εµπορικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:67%, EU28:71%) και µιας κοινής εξωτερικής πολιτικής των 28 κρατών-µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:65%, EU28:65%). Ακολούθως, οι Έλληνες τάσσονται υπέρ της Ευρωπαϊκής Νοµισµατικής Ένωσης, µε ενιαίο νόµισµα το Ευρώ, εκφράζοντας εµπιστοσύνη και προτίµηση στο ευρωπαϊκό νόµισµα (EL:67%, EU28:62%). Σηµειώνεται ότι αν και τάσσονται υπέρ των κοινών ευρωπαϊκών πολιτικών, η ελληνική κοινή γνώµη διχάζεται ως προς το ενδεχόµενο µιας µεγαλύτερης διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε την ένταξη άλλων χωρών: (ΥΠΕΡ EL:47%, EU28:43% ΚΑΤΑ EL:47%, EU28:45%). 2. Προϋπολογισµός της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μετανάστευση και θέµατα άµυνας και ασφάλειας πρέπει να απορροφούν το µεγαλύτερο µέρος τους προϋπολογισµού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά την άποψη των Ελλήνων πολιτών (EL:27%, EU28:19% και EL:27%, EU28:20% αντίστοιχα). Ακολουθούν σειρά θεµάτων που θέτει η έρευνα, όπως παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί µε τη σειρά που αξιολογήθηκαν από την ελληνική (και αντίστοιχη ευρωπαϊκή) κοινή γνώµη ως οι προτεραιότητες στις οποίες πρέπει να δαπανάται το µεγαλύτερο µέρος του προϋπολογισµού. Θέµατα Μετανάστευσης Άµυνα και ασφάλεια Οικονοµική & Νοµισµατική Πολιτική Έξοδα Διοίκησης, Προσωπικού, Κτήρια Υποδοµές Μεταφοράς & Ενέργειας Επιστηµονική Έρευνα & Καινοτοµία Ανάπτυξη & Ανθρωπιστική Βοήθεια σε χώρες εκτός Ε.Ε. Γεωργία & Αγροτική Ανάπτυξη Βοήθεια σε γείτονες της Ε.Ε, συµπ. υποψήφιων χωρών Ψηφιακές Υποδοµές Περιφερειακές Επενδύσεις Απασχόλησης, Κοινωνικές Υποθέσεις, Δηµόσια Υγεία Κλιµατική Αλλαγή & Περιβαλλοντική Προστασία Εκπαίδευση, Κατάρτιση, Πολιτισµός, Μέσα Ενηµέρωσης Μικροµεσαίες Επιχειρήσεις & Ανταγωνιστικότητα 11 EL EU28 27% 27% 24% 24% 21% 16% 15% 14% 14% 13% 13% 12% 11% 10% 6% 19% 20% 21% 19% 14% 11% 11% 16% 14% 6% 13% 14% 12% 10% 5%

14 3. Μεταναστευτικό Κατά κοινή οµολογία των ερωτηθέντων της έρευνας, διαπιστώνεται µια προτίµηση στη µετανάστευση ευρωπαίων πολιτών εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:57%, EU28:64%), έναντι της «µη καλοδεχούµενης» µετανάστευσης ανθρώπων από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:77%, EU28:53%), µε το ελληνικό (-) ποσοστό να είναι το 4ο υψηλότερο µετά από αυτά της Τσεχίας (86%), της Σλοβακίας (81%) και της Λετονίας (78%). Η πλειονότητα της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης κρίνει απαραίτητη τη λήψη πρόσθετων µέτρων για την καταπολέµηση της παράνοµης µετανάστευσης ανθρώπων από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EL:97%, EU28:86%). Γενικότερα, οι Έλληνες θεωρούν ότι οι µετανάστες που εγκαθίστανται στη χώρα τους δε συνεισφέρουν πολλά (EL:71%, EU28:43%), ενώ αντίθετη άποψη, έχει 1 στους 2 Ευρωπαίους πολίτες που αξιολογούν θετικά τη συνεισφορά των µεταναστών στη χώρα του/της. Επίσης, οι Έλληνες πιστεύουν ότι η πρέπει να βοηθάει τους πρόσφυγες (EL:75% +5, EU28:69%). 12

15 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Συνοψίζοντας, διαφαίνεται µια δυναµική βελτίωσης της εικόνας που έχουν οι Έλληνες για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναγνωρίζουν τα οφέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο τρίπτυχο της ελεύθερης κυκλοφορίας ανθρώπων, αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και στο ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως θεµατοφύλακα της ειρήνης µεταξύ των κρατών-µελών της, αλλά και σε αυτόν της παρουσίας της ως πολιτικής δύναµης στο διπλωµατικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, µε ποσοστά αντίστοιχα υψηλά µε αυτά του ευρωπαϊκού µέσου όρου, οι Έλληνες συνεχίζουν να πιστεύουν ότι η χώρα τους µπορεί να αντιµετωπίσει καλύτερα το µέλλον και τις προκλήσεις του διατηρώντας την ιδιότητα του κράτους- µέλους, και όχι ούσα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύµφωνα µε τα ευρήµατα της έρευνας, οι Έλληνες καταγράφουν αρνητική πρωτιά στην εµπιστοσύνη σε εγχώριους και ευρωπαϊκούς θεσµούς, όπως και τα ελληνικά ΜΜΕ. Θεωρούν ότι η προσωπική τους άποψη δεν εισακούεται, όπως επίσης ότι τα συµφέροντα της χώρας δεν λαµβάνονται επαρκώς υπόψη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα όµως, οι ίδιοι συνεχίζουν να δηλώνουν - όπως ισχύει άλλωστε σε βάθος χρόνου - ότι ενηµερώνονται ελλιπώς για τα ευρωπαϊκά θέµατα, ενώ αξιολογούν ως αντικειµενική την κάλυψη των σχετικών µε την Ευρωπαϊκή Ένωση θεµάτων από τα ΜΜΕ, µε εξαίρεση την τηλεόραση που βρίσκουν ότι παρουσιάζει «πιο θετικά» τα σχετικά µε την Ευρωπαϊκή Ένωση θέµατα και κυρίως την τηλεόραση, σε αντίθεση µε την άποψή τους για την κάλυψη των εγχώριων θεµάτων. Το ζήτηµα της µετανάστευσης απασχολεί αρκετά τους Έλληνες και γι αυτό πιστεύουν ότι πρέπει να προβλεφθεί και να δαπανηθεί µεγαλύτερο µέρος του προϋπολογισµού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επίσης να ληφθούν πρόσθετα µέτρα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για την ορθή αντιµετώπιση και διαχείριση των σχετικών προκλήσεων. 13