1o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ.ΙΩΑΝ.ΡΕΝΤΗ Σχολικό Έτος : ΤΑΞΗ Α1 Μάθημα : Τεχνολογία. ΑΤΟΜΙΚΟ ΕΡΓΟ Του μαθητή Δόμπροβιτς Γιάννη ΤΙΤΛΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ

Transcript

1 1o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ.ΙΩΑΝ.ΡΕΝΤΗ Σχολικό Έτος : ΤΑΞΗ Α1 Μάθημα : Τεχνολογία ΑΤΟΜΙΚΟ ΕΡΓΟ Του μαθητή Δόμπροβιτς Γιάννη ΤΙΤΛΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ Καθηγητής : ΗΡ. ΝΤΟΥΣΗΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ-ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΣΕΛ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ o ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΟΡΥΚΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ 1α. Η σημασία του ορυκτού πλούτου β. Οι κυριότεροι χώροι εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟΥ 2α. Τα πρώτα ορυχεία β. Τα ορυχεία από το 1931 έως γ. Τα ορυχεία από το 1953 έως σήμερα ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 3α. Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του ανθρακωρυχείου β. Η σχέση του ανθρακωρυχείου με την οικονομία. Επαγγέλματα και επιχειρήσεις σχετικές με το ανθρακωρυχείο γ. Η σχέση του ανθρακωρυχείου με το περιβάλλον ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΕΙΟΥ 4α. Τα μέρη του ανθρακωρυχείου β. Άλλα είδη ανθρακωρυχείων γ. Κανονισμός λειτουργίας του ανθρακωρυχείου ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ : Η ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΕΙΟΥ ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ. 34 7ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ..41 8ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ 42 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ 43

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πάντα μου άρεσε να ρωτώ και να μαθαίνω για τα δύσκολα επαγγέλματα που κάνουν κάποιοι άνθρωποι. Όταν όμως κάποια στιγμή πριν από κάποια χρόνια άκουσα στην τηλεόραση για το ατύχημα που είχαν πολλοί ανθρακωρύχοι, ενώ δούλευαν σε ανθρακωρυχείο της βόρειας Χιλής συγκλονίστηκα. Χαίρομαι που μου δίνεται τώρα η ευκαιρία με την εργασία αυτή, να κατασκευάσω ένα ανθρακωρυχείο και να «μπω» μέσα σε αυτό, προσπαθώντας για λίγο να φανταστώ πόσο επικίνδυνο είναι να εργάζεσαι σε έναν τέτοιο χώρο. -3-

4 1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΟΡΥΚΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ Ο ορυκτός πλούτος αποτελείται από μια μεγάλη ποικιλία ορυκτών όπως και διακοσμητικών πετρωμάτων, με πολλές και σημαντικές χρήσεις στην βιομηχανία και στην καθημερινή ζωή 1α. Η σημασία του ορυκτού πλούτου Για την οικονομία της Ελλάδας ο ορυκτός πλούτος έχει πολύ μεγάλη σημασία γιατί είναι: ~ 4 ~

5 Σημαντικός οικονομικός τομέας της χώρας Απαραίτητος για σειρά βιομηχανικών κλάδων Εξωστρεφής Έντονα εξαγωγικός Συμβάλει ουσιαστικά στην περιφερειακή απασχόληση και ανάπτυξη Επίσης 1. Κατέχει σημαντική θέση στην ευρωπαϊκή & παγκόσμια αγορά: 2. Λιγνίτης: 2η θέση στην Ε.Ε. και 5η παγκοσμίως 3. Νικέλιο: από τους μεγαλύτερες παραγωγούς στην Ευρώπη 4. Μάρμαρα: παγκόσμια ηγετική θέση μειούμενη συνεχώς 5. Βωξίτης: στηρίζει την εγχώρια βιομηχανία αλουμινίου 6. Μαγνησία: μεγαλύτερη εξαγωγική δραστηριότητα στην 7. Μπεντονίτης: 1η θέση στην Ευρώπη και 2η παγκοσμίως 8. Περλίτης: 1η θέση παγκοσμίως 9. Διάφορα άλλα σημαντικά ορυκτά: Κίσσηρις, Ποζολάνη, Άστριοι, Χαλαζίας, Γύψος, Ανθρακικό,Ασβέστιο, Καολίνης Τέλος Η εξορυκτική βιομηχανία αναπτύσσεται στην περιφέρεια, παράγοντας πλούτο σε δύσκολες και απομακρυσμένες περιοχές, εκεί όπου η φύση έχει χωροθετήσει τα κοιτάσματα και τα πετρώματά της. Μαζί με τις βασικές μεταλλουργίες απασχολεί στην περιφέρεια άμεσα εργαζόμενους και έμμεσα 1β. Οι κυριότεροι χώροι εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου Οι χώροι εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου είναι: Α)τα υπαίθρια ορυχεία και λατομεία Στα υπαίθρια ορυχεία και λατομεία δύο παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο: η σχέση αποκάλυψης, δηλ. η αναλογία εξόρυξης του υπερκείμενου στείρου προς το υποκείμενο μετάλλευμα, και η τελική γωνία των πρανών. Οι επιφανειακές εκμεταλλεύσεις σε σκληρά πετρώματα γίνονται με την βοήθεια εκρηκτικών. Σε βαθμίδες ανοίγονται μικρά διατρήματα στα οποία τοποθετείται εκρηκτική ύλη. Ακολουθεί ανατίναξη Σε σχετικά μαλακά πετρώματα (π.χ. λιγνίτης), η εκμετάλλευση γίνεται και με ηλεκτροκίνητους καδοφόρους εκσκαφείς και ταινιοδρόμους, ή με γιγαντιαίους εκσκαφείς τύπου dragline, μηχανικά πτύα και φορτηγά οχήματα off-road μεγάλου ~ 5 ~

6 ωφέλιμου φορτίου. - Γενικά, η επιλογή του μηχανικού εξοπλισμού εξαρτάται κυρίως από την σκληρότητα των πετρωμάτων και του κοιτάσματος και από τον επιθυμητό ρυθμό παραγωγής Β)τα υπόγεια ορυχεία και μεταλλεία Όπως στην περίπτωση των επιφανειακών εκμεταλλεύσεων, έτσι και στα υπόγεια μεταλλεία, η επιλογή της μεθόδου εκμετάλλευσης εξαρτάται από την γεωμετρία, την αντοχή και τα άλλα φυσικά χαρακτηριστικά του κοιτάσματος και των περιβαλλόντων πετρωμάτων, καθώς και από τον απαιτούμενο ρυθμό παραγωγής. Οι μέθοδοι υπογείων εκμεταλλεύσεων διακρίνονται σε μεθόδους με κενά, γομούμενα μέτωπα και κατακρημνιζόμενα μέτωπα. Στις μεθόδους με κενά συγκαταλέγεται και η μέθοδος των θαλάμων και στύλων που εφαρμόζεται στα υπόγεια ανθρακωρυχεία καθώς και στις υπόγειες εκμεταλλεύσεις βωξίτη στην Ελλάδα, όπου τα κοιτάσματα είναι μικρής κλίσης (σχεδόν οριζόντια) και μέτριου πάχους Στοά προσπέλασης σε υπόγειο μεταλλείο μαγγανίου ~ 6 ~

7 Οι μέθοδοι των δομουμένων μετώπων εφαρμόζονται εκεί που απαιτείται το κενό που δημιουργείται από την απόσπαση του μεταλλεύματος να γεμίζεται με νέο υλικό ώστε να σταθεροποιούνται τα περιβάλλοντα πετρώματα. Οι μέθοδοι με κατακρημνιζόμενα μέτωπα εφαρμόζονται σε κοιτάσματα μεγάλου πάχους, μεγάλης κλίσης και μέτριας αντοχής. Μία τέτοια μέθοδος είναι η μέθοδος των υποορόφων με κατακρήμνιση οροφής, η οποία εφαρμόζεται κυρίως σε μεταλλικά μεταλλεία όπως στα σιδηρομεταλλεύματα. Μια μέθοδος που δανείζεται χαρακτηριστικά από τις μεθόδους λιθογόμωσης αλλά και κατακρήμνισης είναι η μέθοδος του συμπτυσσόμενου μετώπου, σύμφωνα με την οποία το μετάλλευμα που εξορύσσεται συνήθως από την οροφή πέφτει και παραμένει για κάποιο διάστημα εντός του χώρου του μετώπου (γομώνει) για να υποστηρίζει το χώρο αλλά και να διευκολύνει τις εργασίες εξόρυξης, δημιουργώντας ένα νέο επίπεδο/δάπεδο εργασίας. Μηχανική εξόρυξη σε υπόγειο ανθρακωρυχείο με κινητή υδραυλική υποστήριξη. Μία ειδική μέθοδος κατακρήμνισης οροφής είναι και η μηχανική εξόρυξη σε ευθύγραμμα επιμήκη μέτωπα με κινητή υδραυλική υποστήριξη. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται στην εκμετάλλευση οριζοντίων έως ελαφρώς κεκλιμένων κοιτασμάτων γαιανθράκων μικρού ή μέτριου πάχους. ~ 7 ~

8 2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟΥ 2α.Τα πρώτα ορυχεία Η ιστορία της μεταλλευτικής ξεκινά ταυτόχρονα ή σχεδόν ταυτόχρονα με την ιστορία της γεωργίας. Από την στιγμή που ο άνθρωπος χρειάστηκε εργαλεία, στράφηκε προς την γη για να βρει τις κατάλληλες πέτρες που θα χρησιμοποιούσε είτε για μύτες στα βέλη του είτε για να αλέσει το σιτάρι. Με την ανακάλυψη αυτοφυών μετάλλων, όπως ο χαλκός, ο χρυσός και ο άργυρος, ο άνθρωπος πέρασε από την λίθινη εποχή στην εποχή των μετάλλων. Από το 5000 Π.Χ. περίπου αρχίζει η Εποχή του Χαλκού και ακολουθεί η Εποχή του Σιδήρου (1500 Π.Χ. έως 1780 Μ.Χ. περίπου), η Βιομηχανική Επανάσταση (ή «Εποχή του Χάλυβα»: ) και η Πυρηνική Εποχή (1945 έως σήμερα). Πολλά σημαντικά σημεία στην ανθρώπινη ιστορία συνδέονται με την αναζήτηση ορυκτών ή την εύρεση νέων μεθόδων χρήσης αυτών των ορυκτών, από το ταξίδι του Μάρκο Πόλο στην Κίνα και την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου τον 16ο αι., έως ~ 8 ~

9 την εποίκηση της Αυστραλίας και τον Πυρετό του Χρυσού που έφερε χιλιάδες χρυσοθήρες στο Γιούκον του Καναδά. Στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αι., έκανε την εμφάνισή της η επιστήμη της γεωλογίας.. Σχεδόν ταυτόχρονα εμφανίστηκαν και οι πρώτες σχολές μηχανικών μεταλλείων για να καλυφθούν οι ανάγκες της βιομηχανικής επανάστασης σε ειδικευμένους επιστήμονες Κατά τον 20ό αι., η εκμετάλλευση ορυκτών πρώτων υλών πήρε τεράστιες διαστάσεις, χάρη στην ανακάλυψη της δυναμίτιδας (1866) και την μηχανοποίηση της εξόρυξης, αλλά και εξαιτίας της δραματικής αύξησης της κατανάλωσης από τον άνθρωπο. ~ 9 ~

10 Πολλές μεταλλευτικές επιχειρήσεις κυρίως αμερικανικών και ευρωπαϊκών συμφερόντων απέκτησαν μεγάλη οικονομική ισχύ και απλώθηκαν σε όλον τον κόσμο. Η στυγνή έως ληστρική εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου χωρών του Τρίτου Κόσμου από αυτές τις εταιρείες οδήγησε σε εκρηκτικές καταστάσεις με δραματικές συνέπειες. 2β. Τα ορυχεία από το 1931 έως το 1952 Τον Οκτώβρη του 1929 ξέσπασε μεγάλη οικονομική κρίση στις ΗΠΑ. Το τέρμα της κρίσης στις ΗΠΑ ταυτίστηκε με το έναυσμα της πολεμικής οικονομίας του 2ου παγκοσμίου πολέμου, γύρω στο Η κρίση είχε καταστροφικές επιπτώσεις τόσο στον ανεπτυγμένο, όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο. ~ 10 ~

11 Την περίοδο αυτή την Ελλάδα την χαρακτηρίζουν οι έντονες εσωτερικές πολιτικές αναστατώσεις, η παγκόσμια διεθνής κρίση , αλλά και συνθήκες με σταθερή Κυβέρνηση ( ). Έγιναν τότε διάφορα αναπτυξιακά έργα υποδομής, που όμως ανέκοψαν και κατέστρεψαν σε μεγάλο βαθμό ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος και η τριπλή κατοχή. Ο λιγνίτης χρησιμοποιούνταν τότε περισσότερο για καύσιμη ύλη στις θερμάστρες, στα αρτοποιεία και στα κεραμοποιεία και λιγότερο στα τότε θερμικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρισμού. Το 1932 τα περισσότερα από τα θερμικά εργοστάσια κινούνταν με πετρέλαιο ή με άνθρακες από το εξωτερικό. Η Ελλάδα πλήρωνε τότε δρχ. για τον αγγλικό άνθρακα Το 1940, πριν την έναρξη του πολέμου με την Ιταλία, σημειώνει ιδιαίτερη πρόοδο στην παραγωγή προσχωματικού χρυσού από τον Γαλλικό ποταμό. Η κατοχή όμως σταμάτησε κάθε ουσιαστική μεταλλευτική δραστηριότητα. Μετά τον πόλεμο, την κατοχή και την εσωτερική αιματηρή αναταραχή, που κράτησε ως τον Αύγουστο του 1949, χαλαρώθηκε σοβαρά το ιδιωτικό ενδιαφέρον για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, αλλά και η σχετική δραστηριότητα των ~ 11 ~

12 αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών. Την εποχή εκείνη προείχε το πρόβλημα της ανοικοδόμησης της χώρας. Σωστή, όμως ανοικοδόμηση δεν μπορούσε να γίνει χωρίς την εκβιομηχάνιση. Γρήγορα συνδυάσθηκε η ανάπτυξη της βαριάς βιομηχανίας με την ανάπτυξη του ορυκτού πλούτου, οπότε πήραν θέση και επιστήμονες πλησιέστεροι προς το αντικείμενο υπέδαφος της χώρας. Στην ανασυγκρότηση των ορυχείων βοήθησαν οι παροχές της αμερικάνικης βοήθειας (A.M.A.G.), το σχέδιο Marshall και η UNRRA, που το αρμόδιο κλιμάκιο της για την ελληνική μεταλλεία πείσθηκε για την μεταλλοφορία του ελλαδικού χώρου. Το 1952 ιδρύθηκε το Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους (Ι.Γ.Ε.Υ) και η Γεωλογική Εταιρία. Το Ι.Γ.Ε.Υ. ήταν μια ανάγκη για τη χώρα και με την ίδρυσή του άρχισε τη μελέτη της γεωλογίας της και γενικά του ορυκτού πλούτου της. Στο μεταξύ είχε ιδρυθεί το 1946 στο Πολυτεχνείο και το Τμήμα Μηχανικών Μεταλλειολόγων - Μεταλλουργών, που μπόρεσε να καλύψει αργότερα τις ανάγκες της χώρας σε μηχανικούς ορυχείων. ~ 12 ~

13 2γ. Τα ορυχεία από το 1953 έως σήμερα Η περίοδος από το 1961 έως το 1979 είναι η σημαντικότερη στη νεώτερη μεταλλευτική ιστορία της Ελλάδος. Η ελληνική μεταλλεία στην περίοδο αυτή πήρε σημαντικές διαστάσεις και καταδείχθηκε ότι το υπέδαφος του ελλαδικού χώρου έχει πάνω από 50 είδη ορυκτών υλών, που 20 από αυτές -ανάμεσα τους και πολλά στρατηγικής σημασίας- είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμες. Οι έρευνες πια άρχισαν να γίνονται οργανωμένα και με τα πιο σύγχρονα μέσα, με συνέπεια να αυξάνονται τα αποθέματα και να βρίσκονται καινούργιες μεταλλοφόρες περιοχές Η παραγωγή μεταλλευμάτων και ορυκτών αυξάνει με γοργό ρυθμό και τα προϊόντα εξάγονται μεταποιημένα στις αγορές του εξωτερικού. Έτσι, στη χώρα μπαίνει περισσότερο συνάλλαγμα, κάτι που κάνει τη μεταλλεία και τις συναφείς δραστηριότητες πρώτο εξαγωγικό τομέα της χώρας, μια και από το 1969 ξεπέρασε κι αυτόν τον καπνό. Παράλληλα, οι επενδύσεις κεφαλαίων για τον εκσυγχρονισμό των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων αυξάνονται γοργά κι αυτές, ενώ αρχίζουν να παίρνονται αποφασιστικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος. Η επιστημονική και η τεχνική κατάρτιση του προσωπικού, που απασχολείται στις μεταλλευτικές και τις μεταλλουργικές επιχειρήσεις, βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα και δεν έχει να ζηλέψει πια σε τίποτε τους ξένους. ~ 13 ~

14 Στις αρχές της δεκαετίας του 80, οι δυσμενείς συγκυρίες στις διεθνείς αγορές μεταλλευμάτων και οι ανακατατάξεις που σημειώθηκαν σ αυτές, οδήγησαν μία σειρά από μεταλλευτικές και μεταλλουργικές επιχειρήσεις σε μαρασμό. Σημαντική εξέλιξη, που δημιούργησε θεμελιώδεις ανακατατάξεις σ όλους τους τομείς της εθνικής οικονομίας και φυσικά επηρέασε και την ελλαδική μεταλλεία, ήταν η πλήρης ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή κοινότητα Το πρώτο εξάμηνο του 2008, όλος ο κλάδος της εξορυκτικής βιομηχανίας ζει ημέρες ιδιαίτερης άνθησης. Η ζήτηση των πρώτων υλών στις παγκόσμιες αγορές αυξάνεται, όπως αυξάνονται και οι τιμές τους, ενώ στην εσωτερική αγορά, λόγω των Ολυμπιακών αγώνων και των κατασκευαστικών έργων τους, αλλά και της άνθησης των οικοδομικών δραστηριοτήτων, η παραγωγή αδρανών και γενικότερα δομικών υλικών φτάνει σε σημαντικά ύψη μέχρι και το ~ 14 ~

15 Το 2009 η Ελληνική Οικονομία εισήλθε σε ύφεση. Οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν τόσο στην Ελληνική, όσο και στη διεθνή οικονομία, επηρέασαν σημαντικά το εμπόριο των μεταλλευτικών - μεταλλουργικών προϊόντων, που σε συνδυασμό με την καθίζηση του κατασκευαστικού κλάδου, οδήγησαν σε μείωση της δραστηριότητας του μεταλλευτικού - εξορυκτικού κλάδου στην χώρα μας Από το τέλος του 2009 και εντονότερα το 2010 εμφανίζονται προοπτικές ανάκαμψης του κλάδου διεθνώς, λόγω της κλιμακούμενης αύξησης στη ζήτηση των πρώτων υλών. Τα προϊόντα που απευθύνονται στις αγορές του εξωτερικού βρίσκονται σε καλύτερη μοίρα σε σχέση με αυτά που προορίζονται για την εσωτερική αγορά. Ιδιαίτερα όσα απευθύνονται στον κατασκευαστικό τομέα αντιμετωπίζουν τις έντονες συνέπειες της εγχώριας κρίσης. ~ 15 ~

16 3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ :ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 3α.Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του ανθρακωρυχείου Η μεταλλευτική θα πρέπει να ασκείται οργανωμένα με σεβασμό ταυτόχρονα προς το περιβάλλον. Η ορθολογική λειτουργία ενός λατομείου, αποφέρει οικονομικά οφέλη σε όλους τους εμπλεκόμενους, δηλαδή τους εργαζόμενους, μετόχους, εξωτερικούς συνεργάτες, πελάτες, προμηθευτές, στο κράτος και στις τοπικές κοινότητες, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Τα οφέλη από την μεταλλευτική δραστηριότητα: H βιομηχανική ανάπτυξη που προκαλείται ως επακόλουθο της ανεύρεσης των πρώτων υλών (μεταλλεύματα,βιομηχανικά ορυκτά και οι πρώτες ύλες για την παραγωγή δευτερογενών προϊόντων) Η εισαγωγή συναλλάγματος από την εξαγωγή πρώτων υλών Η προσφορά εργασίας στην περιοχή εκμετάλλευσης Η ανάπτυξη της επαρχίας και η οικονομική στήριξη των περιοχών αυτών σε παραγωγικούς πόρους ~ 16 ~

17 Η ανάπτυξη υποδομής και η διάνοιξη δρόμων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως ζώνες αντιπυρικής προστασίας Οι αρνητικές επιπτώσεις από την μεταλλευτική δραστηριότητα είναι αναπόφευκτες και άλλες είναι προσωρινές και άλλες μόνιμες. Βέβαια οι περισσότερες μπορούν να αποκατασταθούν όταν υπάρχει βούληση από την πλευρά της πολιτείας και από την πλευρά των εταιρειών που εκμεταλλεύονται τα ορυχεία. Οι αρνητικές επιπτώσεις είναι : Στην οικολογική ισορροπία (ποτάμια,λίμνες,βιότοποι που πιθανόν αναγκαζόμαστε να καταστρέψουμε) στη χλωρίδα και πανίδα της δασικής περιοχής που εκμεταλλευόμαστε. Στο έδαφος και υπέδαφος, από την εξόρυξη, τις αποθέσεις των στείρων υλικών και την απόθεση παλαιών μηχανημάτων και σιδηρικών. Στην πιθανή μόλυνση των υπόγειων νερών ~ 17 ~

18 Στην ατμοσφαιρική ρύπανση από την έκλυση καυσαερίων και από την σκόνη Η στέρηση πλουτοπαραγωγικών πηγών από διάφορες τάξεις επαγγελματιών όπως είναι οι κτηνοτρόφοι από τους οποίους στερείται η δυνατότητα να βοσκήσουν τα ζώα τους στις υπό εκμετάλλευση περιοχές και των αγροτών των οποίων πολλές φορές δεσμεύονται οι εκτάσεις τους. Στην αλλοίωση του αρχικού φυσικού τοπίου Στην ηχορύπανση και τις δονήσεις από τις εκρήξεις ~ 18 ~

19 3β. Η σχέση του ανθρακωρυχείου με την οικονομία. Επαγγέλματα και επιχειρήσεις σχετικές με το ανθρακωρυχείο Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που διαθέτει σημαντικότατο ορυκτό πλούτο. Η μεγάλη ποικιλία των ορυκτών και μεταλλευμάτων που απαντώνται στην ελληνική επικράτεια, η ποιότητα αλλά και η ποσότητα τους καθιστά την εκμετάλλευσή τους μια εξαιρετικά βιώσιμη και προσοδοφόρα δραστηριότητα. Ο εξορυκτικός κλάδος, αποτελεί ένα σηµαντικό τοµέα της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας µας, ο οποίος τροφοδοτεί µε την βασική υποδομή σε πρώτες ύλες µια σειρά άλλων επίσης σηµαντικών κλάδων όπως η παραγωγή ενέργειας, η τσιμεντοβιομηχανία, η οικοδομική-κατασκευαστική βιομηχανία, η βιομηχανία μη σιδηρούχων μετάλλων (αλουμινίου, νικελίου, κλπ), η βιομηχανία ανοξείδωτου χάλυβα κ.ά. Αν συμπεριληφθούν οι κλάδοι τσιμεντοβιομηχανίας και σκυροδέματος, ο κύκλος πωλήσεων των προϊόντων της εξορυκτικής βιομηχανίας και των βασικών μεταλλουργιών της, ανέρχεται ετησίως σε περισσότερα των 5 δισ. Ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 2-3% του ΑΕΠ. Οι εξειδικευμένες χρήσεις των ορυκτών που διαθέτει η Ελλάδα, σε σχέση με άλλες χώρες, ελκύουν το ενδιαφέρον της διεθνούς αγοράς γενικά και ειδικά της αγοράς των Χωρών της ΕΕ. Η ιδιαιτερότητα αυτή της Ελλάδας, προσφέρει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα στην οικονομία της χώρας. Μπορεί στη χώρα μας να μην παράγονται, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, μέταλλα υψηλής τεχνολογίας όπως το τιτάνιο, ο λευκόχρυσος, το λίθιο, το ρήνιο, το ταντάλιο και οι σπάνιες γαίες (νεοδύμιο, δυσπρόσιο κλπ), εντούτοις έχει επάρκεια σε αδρανή δομικά υλικά και παράλληλα είναι σημαντική παραγωγός βασικών μετάλλων αλλά και βιομηχανικών ορυκτών, ορισμένων με περγαμηνές σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο εξορυκτικός κλάδος, είναι ισχυρά εξωστρεφής, αφού οι εξαγωγές πρωτογενών και επεξεργασμένων υλικών αντιπροσωπεύουν πάνω από το 65% των πωλήσεών του, ενώ παράλληλα εταιρείες του κλάδου κατέχουν ηγετικές θέσεις στην Ευρωπαϊκή αλλά και στην διεθνή αγορά σε προϊόντα όπως βωξίτης, αλουμίνα, αλουμίνιο, νικέλιο, λευκόλιθος, καυστική μαγνησία, μπεντονίτης, περλίτης, ελαφρόπετρα, αταπουλγίτης, χουντίτης και μάρμαρα. ~ 19 ~

20 Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η Ελλάδα, σε παγκόσμια κλίμακα, είναι η μοναδική χώρα παραγωγής χουντίτη, πρώτη χώρα παραγωγής περλίτη, δεύτερη χώρα παραγωγής κίσσηρης (ελαφρόπετρας) και μπεντονίτη καθώς και πρώτη στην εξαγωγή προϊόντων λευκόλιθου/μαγνησίτη στην ΕΕ. Τέλος, είναι φανερό ότι η σχετικά μεγάλη διασπορά των εξορυκτικών κέντρων και των λοιπών συναφών δραστηριοτήτων στην ελληνική επικράτεια, δημιουργεί σημαντικούς μικρούς και μεγάλους περιφερειακούς κοινωνικούς ιστούς και οικονομικούς πόλους έλξης και ανάπτυξης, με ευεργετικά αποτελέσματα για την ελληνική επαρχία. Το εμπλεκόμενο ανθρώπινο δυναμικό και η περιφερειακή ανάπτυξη είναι μια άλλη διάσταση που αξίζει να ληφθεί υπόψη. Στον τομέα των μεταλλείων, λατομείων και βασικών μεταλλουργιών της Χώρας υπολογίζεται ότι απασχολούνται άμεσα, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας 20,000-23,300 εργαζόμενοι, ενώ έμμεσα από την εξορυκτική/μεταλλουργική δραστηριότητα, εξαρτάται η απασχόληση περίπου άλλων 90, ,000 ατόμων. ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΕΙΝΑΙ: Το επάγγελμα του Γεωλόγου. Γεωλόγος είναι αυτός που ασχολείται με γεωλογικές,υδρογεωλογικές,κοιτασματολογικές,γεωφυσικές, γεωχημικές, ορυκτολογικές, τεκτονικές, τεχνικογεωλογικές έρευνες, μελέτες και εφαρμογές. ~ 20 ~

21 Το επάγγελμα του Μηχανικού Μεταλλείων: Ο μηχανικός μεταλλείωνμεταλλουργός ασχολείται με τη μελέτη την έρευνα και τον εντοπισμό μεταλλευτικών κοιτασμάτων, ορυκτών, στερεών και υγρών καυσίμων, καθώς επίσης και με την εξόρυξη, εκμετάλλευση και επεξεργασία των διαφόρων μετάλλων Το επάγγελμα του Μηχανικού Ορυκτών πόρων: Ο μηχανικός ορυκτών πόρων κάνει έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων του εδάφους και επιβλέπει την εξόρυξή τους. Το επάγγελμα του Τεχνολόγου Ορυχείων: Ο τεχνολόγος ορυχείων συντονίζει και εποπτεύει τη διαδικασία εξόρυξης και αξιοποίησης μεταλλευμάτων και πετρωμάτων σε ορυχεία και μεταλλεία Το επάγγελμα του Ανθρακωρύχου: Ο ανθρακωρύχος, ασχολείται με την εξόρυξη ορυκτού άνθρακα και εργάζεται σε υπόγεια ανθρακωρυχεία Το επάγγελμα του Λατόμου: Ο λατόμος εκτελεί τις τεχνικές ή χειρωνακτικές εργασίες που αφορούν την εξόρυξη πετρωμάτων, απαραίτητων για οικοδομικές εργασίες και άλλα έργα. Το επάγγελμα του χειριστή οδηγού βαρέων οχημάτων έργου ~ 21 ~

22 Το επάγγελμα του πυροτεχνουργού Πολλές είναι οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα στον χώρο των λατομείων-ορυχείων ανάλογα με το ορυκτό που εξορυγνύουν. Κάποιες από αυτές είναι: ΑΛΟΥΜΙΝΑ-ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ-ΒΩΞΙΤΗΣ Το 2010 η παραγωγή αλουμίνας έφτασε περίπου τα επίπεδα του 2009 εμφανίζοντας σχετική ανάκαμψη και ικανοποιητικές τιμές. Ο ιδιοκτησιακός όμιλος του ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε. έθεσε σε δοκιμαστική λειτουργία τη μία μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος δυναμικότητας 354 MW ενώ βρίσκεται σε φάση προχωρημένων δοκιμών και η άλλη μονάδα δυναμικότητας 440 MW. Και οι δύο βρίσκονται στην περιοχή του Αγίου Νικολάου Βοιωτίας. Στον τομέα του βωξίτη δραστηριοποιούνται οι εταιρείες S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, ΔΕΛΦΟΙ ΔΙΣΤΟΜΟΝ ΑΜΕ και ΕΛΜΙΝ ΑΕ.Η εταιρεία S&B Βιομηχανικά Ορυκτά διατηρεί την ηγετική θέση της στην παραγωγή βωξίτη ενώ η ΕΛΜΙΝ ΑΕ διατηρεί την πρώτη θέση στις διεθνείς αγορές. ΑΝΘΡΑΚΙΚΟ ΑΣΒΕΣΤΙΟ Στον τομέα αυτό δραστηριοποιείται η εταιρεία μέλος του ΣΜΕ ΜΑΡΜΑΡΑ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΠΕΝΤΕΛΗΣ αξιοποιώντας και καθετοποιώντας παραπροϊόντα εκμετάλλευσης μαρμάρου τα οποία αποτελούνται κατά 96% από ανθρακικό ασβέστιο. Τα προϊόντα χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία χρωμάτων, πλαστικών, καλωδίων, ασφαλτικών και ζωοτροφών. Εκτός ΣΜΕ στο αντικείμενο αυτό δραστηριοποιούνται και άλλες εταιρείες μετάλλου(περρακησ_τζιωνασ) όπως και η ΙΟΝΙΑΝ ΚΑΛΚ που παράγει προϊόντα ανθρακικού ασβεστίου προηγμένης τεχνολογίας ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΙΚΑ ΑΔΡΑΝΗ Οι εταιρείες μέλη του ΣΜΕ ΙΝΤΕΡΜΠΕΤΟΝ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΑΕ, ΤΙΤΑΝ με τα λατομεία τροφοδοσίας των εργοστασίων του ομίλου, ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, ΛΑΤΟΜΕΙΑ ΧΑΛΥΨ,ΜΑΡΜΑΡΑ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΠΕΝΤΕΛΗΣ < ΛΑΡΚΟ Γ.Μ.Μ.ΑΕ και τα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΛΑΤΟΜΕΙΑ παρήγαγαν ασβεστολιθικά προϊόντα είτε ως πρώτη ύλη για την παραγωγή τσιμέντων, είτε ως δομικά υλικά. ΑΣΤΡΙΟΙ Η εταιρεία ΜΕ.ΒΙ.ΟΡ ΑΕ είναι ο μοναδικός φορέας εκμετάλλευσης κοιτασμάτων αστρίων και χαλαζιών στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της εταιρείας ανήκει στην Ολλανδική εταιρεία Ankerpoort n.v., θυγατρική του ομίλου SIBELCO. ~ 22 ~

23 ΑΤΤΑΠΟΥΛΓΙΤΗΣ Κατά το έτος 2010, παρά τη διεθνή και εγχώρια οικονομική κρίση, η ΓΕΩΕΛΛΑΣΑ.Μ. Μ.Α.Ε. επιβεβαίωσε την ανοδική της πορεία. Τα κοιτάσματα ατταπουλγίτη και σαπωνίτη της ΓΕΩΕΛΛΑΣ είναι υψηλής ποιότητας, μοναδικά στην Ευρώπη και από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως. ΓΥΨΟΣ Η συνολική παραγωγή του κλάδου το 2010παρουσίασε σημαντική μείωση,έναντι του 2009 λόγω της συνεχιζόμενης οικοδομικής κρίσης και των περιορισμένων εξαγωγών του. Τα βασικά κέντρα παραγωγής της γύψου παραμένουν στην Κρήτη (νομό Λασιθίου, Σητείας), στην Αμφιλοχία και το Αιτωλικό. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό είναι η ΙΝΤΕΡΜΠΕΤΟΝ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΑΕ του ομίλου ΤΙΤΑΝ και η ΛΑΒΑ Μ.Λ.ΑΕ του ομίλου ΗΡΑΚΛΗΣ στο Αλτσί της Σητείας. ΚΙΣΣΗΡΙΣ Η κίσσηρις παράγεται εξ ολοκλήρου στο ορυχείο της νησίδας Γυαλί που δραστηριοποιείται η εταιρεία ΛΑΒΑ Μ.Λ.ΑΕ η οποία και παραμένει επί σειρά ετών η πρώτη εξαγωγική εταιρεία ελαφρόπετρας παγκόσμια. ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΣ_ ΜΑΓΝΗΣΙΑ _ ΠΥΡΙΜΑΧΕΣ ΜΑΖΕΣ Στον τομέα του λευκολίθου δραστηριοποιείται η εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ, μοναδική παραγωγός μαγνησίας στην Ελλάδα η οποία αποτελεί την μεγαλύτερη εξαγωγική επιχείρηση λευκολίθου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η μεγαλύτερη σε πωλήσεις καυστικής μαγνησίας παγκοσμίως. ΛΙΓΝΙΤΗΣ Παραγωγή λιγνίτη γίνεται στο Λιγνιτικό κέντρο Δυτικής Μακεδονίας, στο οποίο ανήκουν τα Ορυχεία Μαυροπηγής (Κύριο Πεδίο) Νοτίου Πεδίου,Νοτιοδυτικού πεδίου Υψηλάντη (Πεδίο Καρδιάς)και Αμυνταίου (Πεδίο Αμυνταίου)και στο λιγνιτικό Κέντρο Μεγαλόπολης, στο οποίο ανήκει το συγκρότημα Ορυχείων Μεγαλόπολης. ~ 23 ~

24 Η Γενική Διεύθυνση Ορυχείων της ΔΕΗ ΑΕ παρά τη μείωση της παραγωγής, συνεχίζει να διατηρεί τις υψηλές θέσεις, που κατέχει τα τελευταία χρόνια μεταξύ των λιγνιτοπαραγωγών χωρών (2η θέση στην ΕΕ και 6η παγκόσμια) ΜΑΡΜΑΡΑ Το ελληνικό μάρμαρο συνεχίζει να έχει εξέχουσα θέση στις διεθνείς αγορές. Η εταιρεία Α.Ε.Β.Ε. ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΠΕΝΤΕΛΗΣ δραστηριοποιείται εντός της περιοχής της μαρμαροφόρου ζώνης του Πεντελικού όρους, στα νησιά του Αιγαίου, στη Β. Ελλάδα (Βώλακας Δράμας) και στο εξωτερικό. ΜΠΕΝΤΟΝΙΤΗΣ Η εξόρυξη πραγματοποιείται κατά κύριο λόγο στα ορυχεία της νήσου Μήλου (S&B Βιομηχανικά Ορυκτά) και σε μικρότερες ποσότητες στη νήσο Κίμωλο(ΜΠΕΝΤΟΜΑΙΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΙΜΩΛΟΥ Α.Ε.) Η S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε., ο σημαντικότερος παραγωγός ελληνικού Μπεντονίτη, δραστηριοποιείται εξορυκτικά και σε άλλες χώρες (ΗΠΑ, Γερμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Μαρόκο και Γεωργία), και αποτελεί επίσης σήμερα τη μεγαλύτερη παραγωγό Μπεντονίτη στην Ευρώπη, καθώς και τη μεγαλύτερη εξαγωγική εταιρεία Μπεντονίτη στον κόσμο. ΝΙΚΕΛΙΟ Κατά το 2010 η Γ.Μ.Μ. Α.Ε. ΛΑΡΚΟ παρήγαγε τον. Νικελίου, σημαντικά αυξημένη παραγωγή έναντι του 2009 που είχε επηρεαστεί από τη διεθνή κρίση και τη χαμηλή ζήτηση των πρώτων υλών. ΟΛΙΒΙΝΗΣ Στο αντικείμενο αυτό δραστηριοποιείται η εταιρεία ΟΛΙΒΙΝΙΤΕΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Α.Π.Ε. στη περιοχή της Σκούμτσας Γρεβενών όπου πραγματοποιεί εξόρυξη και επεξεργασία. ΠΕΡΛΙΤΗΣ Στον τομέα αυτό λειτουργούν δύο εταιρείες μέλη του Συνδέσμου η S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε. που αποτελεί το σημαντικότερο παραγωγό περλίτη στον ελλαδικό χώρο, με κέντρο παραγωγής στη Μήλο, καθώς και το μεγαλύτερο προμηθευτή αδιόγκωτου διαβαθμισμένου περλίτη παγκοσμίως και η ΠΕΡΛΙΤΕΣ ΑΙΓΑΙΟΥ Α.Ε. που δραστηριοποιείται στη νησίδα Γυαλί. ~ 24 ~

25 ΠΟΖΟΛΑΝΗ Στον κλάδο αυτό δραστηριοποιούνται οι εταιρείες ΛΑΒΑ Μ.Λ. Α.Ε., ΙΝΤΕΡΜΠΕΤΟΝ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΆ Α.Ε., ΜΠΕΝΤΟΜΑΙΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΙΜΩΛΟΥ και ΚΥΒΟΣ Α.Ε. ΧΑΛΑΖΙΑΣ Τα χαλαζιακά κοιτάσματα βρίσκονται στους Νομούς Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Χαλκιδικής και εκμεταλλεύονται από την εταιρεία ΜΕ.ΒΙ.ΟΡ. Α.Ε ΧΟΥΝΤΙΤΗΣ Στην παραγωγή ορυκτού χουντίτη δραστηριοποιείται η μοναδική εταιρεία και μέλος του ΣΜΕ, ΛΕΥΚΑ ΟΡΥΚΤΑ Α.Ε. θυγατρική του ομίλου Ankerpoort ΧΡΥΣΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε.Μ.Β.Χ. δραστηριοποιείται στον χρυσό με μία επένδυση όπου στόχος της είναι η παραγωγή συμπυκνωμάτων μολύβδου (γαληνίτη), ψευδαργύρου (σφαλερίτη), πυριτών και χαλκού/χρυσού, ταυτόχρονα με την παραγωγή μεταλλικού χρυσού, χαλκού και αργύρου, μέσα από καθετοποιημένη διαδικασία εξαγωγής των μετάλλων Ο γενικός σχεδιασμός της επένδυσης συνοψίζεται ως ακολούθως: Το μεταλλείο Σκουριών παρέχει το απαραίτητο συμπύκνωμα χαλκού / χρυσού και διαμορφώνεται αρχικά με κατάλληλα σχεδιασμένο ενοποιημένο όρυγμα - δανειοθάλαμο και χώρο απόθεσης και συνεχίζεται με υπόγειο μεταλλείο στο μεγαλύτερο τμήμα του κοιτάσματος. Τα υπόγεια μεταλλεία Μαύρων Πετρών και Ολυμπιάδας παρέχουν τα απαραίτητα συμπυκνώματα μολύβδου, ψευδαργύρου και χρυσοφόρων πυριτών. Διαμορφώνεται ενιαίο κέντρο μεταλλευτικής και μεταλλουργικής διαχείρισης για τα μεταλλεία Σκουριών, Μαύρων Πετρών και Ολυμπιάδας στην περιοχή του Μαντέμ Λάκκου. Διαμορφώνεται ενιαίο κέντρο μεταλλευτικής και μεταλλουργικής διαχείρισης για τα μεταλλεία Σκουριών, Μαύρων Πετρών και Ολυμπιάδας στην περιοχή του Μαντέμ Λάκκου. Το απαιτούμενο εργοστάσιο εμπλουτισμού και ανάκτησης του ελεύθερου χρυσού για το μεταλλείο Σκουριών χωροθετείται στην περιοχή Σκουριών, ενώ ~ 25 ~

26 το εργοστάσιο εμπλουτισμού για τα μεταλλεύματα Μαύρων Πετρών και Ολυμπιάδας χωροθετείται στην περιοχή του Μαντέμ Λάκκου 3γ.Η σχέση του ανθρακωρυχείου με το περιβάλλον Η εξορυκτική δραστηριότητα, από την λατομική και πλέον ακίνδυνη εξορυκτική δραστηριότητα έως και την μεταλλευτική, έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον. Στην λατομική εκμετάλλευση η όχληση είναι κυρίως αισθητικοοπτικής και ακουστικής μορφής (βλέπε, την αποκρουστική μορφή ενός λατομείου μέσα σε ένα καταπράσινο βουνό που στην κυριολεξία τρώγεται από τις μπουλντόζες και τα μηχανήματα που αναπαράγουν θορύβους), έως την βαριά μεταλλευτική βιομηχανία της εξόρυξης ορυγμάτων όπως χρυσού, αργυρού, κασσίτερου, χαλκού, άνθρακα και άλλων ορυκτών. Η γη είναι εναρμονισμένη με τις συνθήκες της απόλυτης ισορροπίας με το οικοσύστημα που ζούμε και αυτό επιτρέπει την ζωή πάνω σε αυτήν. Η διατάραξη αυτής της ισορροπίας φέρνει αποτελέσματα που μόνο θετικά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν στο οικοσύστημα. Έτσι ο άνθρακας αποθηκευμένος στα έγκατα της γης δεν επηρεάζει την ισορροπία του οικοσυστήματος και φυσικά σε άλλες συνθήκες και σε συνάρτηση με πετρώματα μπορεί να αποτελέσει και φίλτρο για τον υδροφόρο ορίζοντα. Άλλα μεταλλεύματα είναι σε ενώσεις και δεν επηρεάζουν την φυσική επίγεια δομή. Τι γίνεται όμως αν αυτά έρθουν στην επιφάνεια. Η απάντηση; Το χάος. Ο άνθρακας, αφήνει κρανίου τόπο πίσω του, αν δεν προβλεφθούν αυστηρά μέτρα ως προς τον τρόπο και την λειτουργία εξόρυξης, όπως ακόμα χειρότερα η εξόρυξη Κασσίτερου, χαλκού, χρυσού και άλλων ορυκτών. Και μάλιστα,πολλές φορές, ποιό επικίνδυνα είναι τα εξορύγματα που είναι σε ενώσεις με αυτά τα στοιχεία. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα. Στα μεταλλεία Χαλκιδικής περισσότερο κακό έκαναν τα εξορύγματα χαλκού που κουβαλούσαν τα φορτηγά και έπεφταν στο δάσος. Τα εξορύγματα αυτά, από πετρώματα που περιείχαν χαλκό, με την βροχή και τον χρόνο οξειδώθηκαν με αποτέλεσμα να αφήνουν πίσω τους οξείδια χαλκού που ~ 26 ~

27 είναι από τα ποιο τοξικά στοιχεία της φύσης, αφήνοντας βέβαια την τοξικότητα τους στο περιβάλλον. Η ρύπανση, με τις απορροές των βρόχινων νερών μπορεί να επεκταθεί και σε ποιο μακρινές αποστάσεις με συνέπεια την νέκρωση κάθε μορφής ζωής. Το ίδιο μπορεί να γίνει και με τις ενώσεις μολύβδου, ψευδάργυρου και άλλων μεταλλευμάτων. Σε πολλές περιπτώσεις, ακόμα και θειικές ενώσεις (άφθονές σε υπόγεια πετρώματα αλλά και σε επιφανειακά) που είναι σε συνάρτηση με τα εκμεταλλεύσιμα στοιχεία, μπορεί να αποβούν μοιραίες για το περιβάλλον με την διασπορά τους και την επαφή τους με το νερό. Στις επιφανειακές εξορύξεις η οπτική πλευρά της ρύπανσης είναι η πλέον ορατή. Όταν όμως, η επιφανειακή εξόρυξη φτάσει σε μεγάλα βάθη εκτός από την οπτικοακουστική ρύπανση, (σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία οι εργαζόμενοι σε λατομεία και μεταλλεία έχουν μεγαλύτερα ποσοστά με ακουστικές διαταραχές) υπάρχουν και οι συνθήκες ρύπανσης των διαφόρων εξορυγμάτων. Έτσι αν ανασυρθούνε κατά την εκσκαφή και θειικά ή χαλκοφόρα ή άλλα εξορύγματα αυτά θα έχουν επιπτώσεις στην περιοχή. Σε περίπτωση δε, που ο πυθμένας και τα τοιχώματα της λίμνης είναι ανθρακούχες ή άλλες μη υδατοστεγείς ενώσεις τότε οι επιπτώσεις με την πάροδο του χρόνου θα είναι ορατές και στον υδροφόρο υπόγειο ορίζοντα της περιοχής. Επίσης η αποθήκευση μέχρι την επεξεργασία των εξορυγμάτων μπορεί να είναι ρυπογόνος για το περιβάλλον αν δεν προβλεφθούν κατάλληλες περιβαλλοντολογικές συνθήκες. Η απορροή της βροχής, αν εναποτεθούν τα εξορύγματα ελεύθερα, μπορεί να έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον, εφόσον με τα εξορύγματα υπάρχουν τοξικές ενώσεις. Βέβαια ο παράγοντας της μεταποιητικής μεταλλευτικής βιομηχανίας, δηλ. ο τρόπος που παίρνουμε τα χρήσιμα και εκμεταλλεύσιμα μεταλλεύματα είναι και αυτός ένας παράγοντας υψηλής ρυπαντικής σημασίας. Τα παράγωγα που χρησιμοποιούνται για τον διαχωρισμό των μεταλλευμάτων, πχ. ~ 27 ~

28 Κυάνιο για τον χρυσό, κλπ. είναι υψηλής επικινδυνότητας και για τους εργαζόμενους αλλά και για το περιβάλλον. Επίσης η ακουστική όχληση στους εργαζόμενους είναι μεγάλη αφού και όπως αναφέραμε στην κατηγορία των εργαζομένων αυτών παρατηρούνται συχνά προβλήματα ακοής. Επίσης η εισπνοή μικροσωματιδίων είναι επιβλαβής στον οργανισμό αφού παρατηρούνται μεγαλύτερα ποσοστά άσθματος και πνευμονολογικών παθήσεων στα άτομα που εργάζονται σε αυτές τις εργασίες. Τα απόβλητα των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων και εννοούμε σαν απόβλητα τα κατεργασμένα μη εκμεταλλεύσιμα εξορύγματα, αποτελούν έναν μεγάλο κίνδυνο για το περιβάλλον και την δημόσια υγεία. Εκτός των διαφόρων χημικών στοιχείων που είναι στην διαδικασία της επεξεργασίας στα απόβλητα συγκαταλέγονται και τα διάφορα εξορύγματα που ενώ στα βάθη της γης είναι αδρανή στην επιφάνεια μπορεί να είναι υψηλού κινδύνου και ρυπογόνοι παράγοντες για το οικοσύστημα και την ίδια την ζωή. Αν εναποτεθούν, ανεξέλεγκτα ή αφεθούν μετά από καιρό στην τύχη τους, μπορεί να αποτελέσουν μια βραδυφλεγή βόμβα που θα ρυπαίνει για μεγάλα χρονικά διαστήματα την περιοχή. Σε αυτές τις διαδικασίες απαιτείται η μέγιστη προσοχή και η λήψη μέτρων που θα αποτρέψουν τις παρενέργειες για το οικοσύστημα και την υγεία των πολιτών. ~ 28 ~

29 4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΕΙΟΥ 1α. Τα μέρη του ανθρακωρυχείου Τα βασικά μέρη του ανθρακωρυχείου είναι: Η είσοδος, άνοιγμα στο βουνό. Οι στοές που οδηγούν στα κοιτάσματα. Η σκάλα που βοηθά τους ανθρακωρύχους να εισέλθουν. Οι λάμπες που υπάρχουν και φωτίζουν τους χώρους. Κοίτασμα, άνθρακας. Ασανσέρ φορτωεκφόρτωσης του άνθρακα. Τροχαλίας για την κίνηση του ασανσέρ. Εργαλεία,αξίνα, φτυάρι. 4β. Άλλα είδη του ανθρακωρυχείων Ανάλογα με το είδος του άνθρακα που εξάγουμε, το ανθρακωρυχείο ονομάζεται λιγνιτωρυχείο, λιθανθρακωρυχείο, γαιανθρακωρυχείο, αδαμαντωρυχείο Λιγνιτωρυχείο ονομάζεται το πεδίο από όπου εξορύσσεται ο λιγνίτης. Στην Ελλάδα υπάρχουν εκτεταμένα λιγνιτωρυχεία στην λεκάνη της Εορδαίας (Πτολεμαΐδα), στο Αμύνταιο, στη Φλώρινα, στη Μεγαλόπολη, στην Ελασσόνα, στο Αλιβέρι και στη Δράμα. Στα λιθανθρακωρυχεία γίνεται η εξόρυξη του λιθάνθρακα. Επί αιώνες οι άνθρωποι μάζευαν και έκαιγαν λιθάνθρακα σε μικρές ποσότητες όποτε τον έβρισκαν στην επιφάνεια της Γης. Η υπόγεια εξόρυξη άρχισε από ρηχούς λάκκους στους οποίους κατέβαιναν με ξύλινες σκάλες. Ο λιθάνθρακας έφθανε στην επιφάνεια μέσα σε καλάθια. Στα τέλη του 1600 οι ανθρακωρύχοι έσκαβαν μέχρι και ~ 29 ~

30 50 μέτρα βάθος ψάχνοντας για λιθάνθρακα. Στα γαιανθρακωρυχεία γίνεται η εξόρυξη του γαιάνθρακα Αρχικά διανοίγεται ένα κατακόρυφο φρέαρ, από το οποίο ξεκινούν παράλληλες, οριζόντιες στοές, από τις οποίες εξορύσσονται οι γαιάνθρακες. Η εργασία είναι δαπανηρή αλλά και επικίνδυνη, λόγω διαρροής αερίων-35-(αναφλέξιμων ή δηλητηριωδών) στις στοές. Συχνή είναι, επίσης, η πτώση των τοιχωμάτων των στοών (παρά το ότι κατασκευάζονται κατάλληλα υποστυλώματα), λόγω διαβρώσεων. Στα αδαμαντορυχεία γίνεται η εξόρυξη των διαμαντιών. Το μεγαλύτερο αδαμαντορυχείο βρίσκεται στη Ρωσία, κοντά στη μικρή πόλη Mirny στην ανατολική Σιβηρία και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη τρύπα που έχει ανοιχτεί ποτέ από τον άνθρωπο. Η εξόρυξη διαμαντιών άρχισε το 1955 και σήμερα το ορυχείο είναι μια τεράστια ανοιχτή τρύπα με βάθος 525 μέτρα και διάμετρο 1,25 χιλιόμετρα! 4γ. Κανονισμός λειτουργίας του ανθρακωρυχείου Ο κανονισμός που ισχύει για τις μεταλλευτικές και λατομικές εργασίες περιλαμβάνει σειρά διατάξεων σχετικές με την προστασία και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος ~ 30 ~

31 1. Ανάλυση και περιγραφή του υπάρχοντος περιβάλλοντος πριν την εκτέλεση των εργασιών. 2. Περιγραφή των δυνατών εναλλακτικών λύσεων για τη χωροθέτηση ή σχεδίαση των μεταλλευτικών και λατομικών εργασιών. 3. Πρόβλεψη και εκτίμηση του μεγέθους των επιπτώσεων πάνω στον κάθε περιβαλλοντικό παράγοντα ξεχωριστά 4. Αξιολόγηση των επιπτώσεων με τεχνικά, οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια 5. Ερμηνεία των επιπτώσεων, συμπεράσματα και επανορθωτικά μέτρα, όπου πρέπει να περιλαμβάνονται τα παρακάτω : α )Σύγκριση μεταξύ των εναλλακτικών λύσεων του έργου και επισήμανση της λιγότερου δυσμενούς για τους περιβαλλοντικούς παράγοντες β)επισήμανση όλων των πολύ δυσμενών επιπτώσεων που είναι αναπόφευκτες γ)αναφορά σε τυχόν απαγορευτικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, στους οποίους το έργο έχει δυσμενείς επιπτώσεις δ)προτάσεις για επανορθωτικά μέτρα ε)επισήμανση των πολύ ωφέλιμων επιπτώσεων του έργου στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Ειδικά μέτρα αποκατάστασης 1)Η χωροθέτηση κάθε επέμβασης (θέση και προσανατολισμός), πρέπει να επιλέγεται με τρόπο ώστε να προκαλείται η μικρότερη δυνατή αισθητική αλλοίωση του τοπίου. Σε περίπτωση που η επιλογή θέσης δεν μπορεί να δώσει ικανοποιητικό αποτέλεσμα, πρέπει να γίνεται προσπάθεια τεχνητής απόκρυψης της επέμβασης (ζώνες πράσινου, αναχώματα κ.α.) 2)Κάθε επιφανειακή εκσκαφή, πρέπει να γίνεται με βαθμίδες κατάλληλων γεωμετρικών χαρακτηριστικών, ώστε να δημιουργείται η μικρότερη δυνατή αισθητική αλλοίωση του τοπίου και να διασφαλίζεται η αποκατάσταση του κατά στάδια και στο σύνολο. ~ 31 ~

32 3)Πρέπει να γίνεται ξεχωριστή εξόρυξη και απόθεση της φυτικής γης και να διατηρείται κατάλληλα για μελλοντική επαναχρησιμοποίηση. 4)Σωροί αποθέσεων στείρων που παραμένουν μετά το τέλος της δραστηριότητας, πρέπει να διαμορφώνονται κατάλληλα και να εναρμονίζονται με το οικοσύστημα της περιοχής. 5)Η επεξεργασία και διάθεση των λυμάτων, υγρών αποβλήτων και στερεών απορριμάτων μπορεί να γίνεται μόνο μετά από νόμιμη άδεια. 6)Η φόρτωση, μεταφορά και αποθήκευση προϊόντων, πρώτων υλών πρέπει να γίνεται με τρόπο ώστε να αποφεύγεται η μόλυνση του περιβάλλοντος. Κατά την παραγωγική διαδικασία θα πρέπει: 1)Όλοι οι άνθρωποι που εισέρχονται στον χώρο εξόρυξης να είναι φορούν ειδική ενδυμασία (παπούτσια,κράνος, φόρμα,γάντια γυαλιά) 2)Να λαμβάνουν σχετική εκπαίδευση ενημέρωση ώστε να μπορούν να προλαμβάνουν και να αντιμετωπίζουν τυχόν κινδύνους. Για παράδειγμα για: α) Την αποφυγή πτώσης πετρωμάτων από την οροφή,θα πρέπει να γίνεται σχολαστικός ακουστικός έλεγχος και ξεσκάρωμα β)τη χρήση εκρηκτικών, θα πρέπει να γίνεται με προσοχή η επιλογή και τοποθέτηση των εκρηκτικών. γ) Τη πυροδότηση θα πρέπει να υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό και να λαμβάνονται ειδικά μέτρα ασφαλείας. δ)τη υποστύλωση θα πρέπει να γίνεται κοχλίωση της οροφής με ειδικούς κοχλίες. ~ 32 ~

33 5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΕΙΟΥ ~ 33 ~

34 6ο: ΚΕΦΑΛΑΙΟ :ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ~ 34 ~

35 ~ 35 ~

36 ~ 36 ~

37 ~ 37 ~

38 ~ 38 ~

39 ~ 39 ~

40 Η κατασκευή μου πλέον είναι έτοιμη! ~ 40 ~

41 7ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ Α/Α ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΧΡΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ 1 Κοπίδι Για να κόψω τα μακετόχαρτα 2 Μπογιές-Τέμπερες- Πινέλα Για να βάψω τα μακετόχαρτα 3 Χάρακας-Μολύβι Για να μετρήσω και να χαράξω τα μακετόχαρτα 4 Σκαρπέλο Για να σκάψω τα μακετόχαρτα 5 Κόλλες Για να κολλήσω τα διάφορα υλικά 6 Πιστόλι σιλικόνης Για να κολλήσω τα δύσκολα μέρη της κατασκευής ~ 41 ~

42 8ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Α/ Α ΥΛΙΚΟ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΟΣΤΟΣ 1 μακετόχαρτο 50χ70 εκ.10μμ 2 τμχ. 10,00 2 μακετόχαρτο 50χ70 εκ.5μμ 1 τμχ. 3,50 3 λαμπάκια 3,5 V/0,2 A 3 τμχ. 1,30 4 λυχνιολαβή 3 τμχ. 1,35 5 διακόπτης 1 τμχ 0,95 6 μπαταρία 9VOLT 1 τμχ θάμνοι Διάφορα χρώματα 2,82 8 γρασίδι 1 σακουλάκι πράσινο και 1 σακουλάκι καφέ 3,00 9 γυψόγαζα 2 ρολά 5,30 10 σωληνάκι PVC 11 στήριγμα για τον ανελκυστήρα 12 άξοναςμανιβέλα 13 καλώδιο για τα λαμπάκια 1 τμχ 1,48 1 τμχ τμχ 0,43 3 τμχ εφημερίδες 5-6 σελίδες Σύνολο 30,13 ~ 42 ~

43 Στην ηλεκτρονική διεύθυνση Υπάρχει βίντεο με τις δραστηριότητες της κατασκευής μου ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ library.tee.gr/digital/m2474/m2474_kavalopoulos.pdf %BB%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE %83%CE%BC%CE%B9%CE%B1_%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B D%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%8D%CF%86%CE%B5%C F%83%CE%B7_ B8QFjAA&url=http%3A%2F%2Fdigilib.lib.unipi.gr%2Fdspace%2Fbitstream%2 Funipi%2F2390%2F1%2FNanos.pdf&ei=4NS6VPS6JY_kaMbtgQg&usg=AFQjC NGrNiB8h0aUsLteqrk7iRqTtt6BLg&bvm=bv ,d.d2s GR&SkinSrc=%5BG%5DSkins%2F_default%2FNo+Skin&ContainerSrc=%5BG% 5DContainers%2F_default%2FNo+Container&dnnprintmode=true o-gym-kifisias / %ce%bc%ce%b5%ce%b3%ce%b1%ce%bb%cf%8d%cf%84%ce%b5%cf%81% ce%bf%ce%b1%ce%b4%ce%b1%ce%bc%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%bf%cf %81%cf%85%cf%87%ce%b5%ce%af%ce%bf/ ~ 43 ~